Research2

การวเิ คราะห์การแปลภาษาองั กฤษเป็ นภาษาไทยจากหนังสือเรื่อง แอตแลนตกิ มหาสมุทรข้ามกาลเวลา นางสาว หนึ่งฤทยั ลาที การวจิ ยั นีเ้ ป็ นส่วนหน่ึงของการศึกษาตามหลกั สูตรปริญญาศิลปศาสตร์มหาบณั ฑติ สาขาวชิ าภาษาองั กฤษเพอ่ื การพฒั นาอาชีพ คณะภาษาและการสื่อสาร สถาบนั บัณฑติ พฒั นบริหารศาสตร์ 2556

(1) กติ ตกิ รรมประกาศ ผูว้ ิจยั ไดร้ ับความกรุณาอย่างยิ่งจากผูช้ ่วยศาสตราจารย์ ดร.อรองค์ ชาคร อาจารยท์ ่ีปรึกษา งานวจิ ยั ในคร้ังน้ี ที่ไดเ้ สียสละเวลาในการแนะนา ตรวจทาน แกไ้ ขขอ้ บกพร่องต้งั แต่เร่ิมตน้ ดาเนินการ จนเสร็จสิ้น และไดใ้ หข้ อ้ เสนอแนะอนั เป็ นประโยชน์ให้งานวิจยั น้ีสมบูรณ์ ขอกราบขอบพระคุณเป็ น อยา่ งสูงไว้ ณ ท่ีน้ี ขอขอบพระคุณคณาจารยค์ ณะภาษาและการส่ือสารทุกท่านที่ไดถ้ ่ายทอดความรู้และขอ้ คิดอนั เป็นประโยชนต์ ่อการศึกษา ตลอดจนเพอื่ นนกั ศึกษาสาขาวชิ าภาษาองั กฤษเพื่อการพฒั นาอาชีพ สถาบนั บณั ฑิตพฒั นบริหารศาสตร์ ท่ีไดใ้ หก้ าลงั ใจและคาแนะนาเสมอมา คุณค่าอนั พึงมีของงานวจิ ยั ฉบบั น้ีขอมอบแด่ บิดา มารดา คณาจารย์ และผมู้ ีพระคุณทุกท่านท่ี ช่วยใหผ้ วู้ จิ ยั ประสบผลสาเร็จในการศึกษา หน่ึงฤทยั ลาที ผวู้ จิ ยั

(2) บทคดั ย่อ การวจิ ยั ในคร้ังน้ีมีวตั ถุประสงคเ์ พ่ือศึกษากลวธิ ีการแปลหนงั สือประวตั ิศาสตร์ฉบบั ตีพิมพส์ อง ภาษาจากตน้ ฉบบั ภาษาองั กฤษเป็นภาษาไทย รวมถึงกลวธิ ีในการแปลของสุนนั ทา วรรณสินธ์ เบล เร่ือง แอตแลนติก มหาสมทุ รข้ามกาลเวลา ของ ไซม่อน วสิ เชสเตอร์ โดยใชก้ ารวจิ ยั เชิงคุณภาพจากการศึกษา เทคนิคการแปลท่ีสุนนั ทา วรรณสินธ์ เบล เลือกใชพ้ บท้งั หมด 47 เทคนิค ไดแ้ ก่ 1) การแปลแบบตรงตวั 2) การเพิ่มเติมขอ้ ความ 3) การละไวไ้ ม่แปล 4) การแปลเป็ นความหมายที่สอง 5) ความหมายแคบเป็ น ความหมายกวา้ ง 6) ความหมายกวา้ งเป็ นความหมายแคบ 7) ความหมายโจ่งแจง้ เป็ นความหมายแฝง 8) ความหมายแฝงเป็นความหมายโจ่งแจง้ 9) ความหมายคลา้ ยคลึง 10) แปลเป็นคาตรงขา้ ม 11) กรรมวาจก เป็นกรรมวาจก 12) กรรมวาจกเป็นกรรตุวาจก 13) การหาคามาเทียบเคียง 14) การหาคามาแทน 15) การ ใชส้ ่ิงทดแทนทางวฒั นธรรม 16) การใชค้ าท่ีสนบั สนุนกนั 17) คาคู่ 18) ความหมายควบ 19) คายืมถาวร 20) คายืมเพื่อสัญลกั ษณ์ 21) คายืมชื่อเฉพาะ 22) คายมื พร้อมลกั ษณะนาม 23) คายืมพร้อมคาแสดง หนา้ ที่ 24) คายมื พร้อมเชิงอรรถ 25) การแปลศพั ทเ์ ทคนิค 26) การแปลเป็นสานวน 27) แปลสานวนเป็ น สานวน 28) แปลภาษาธรรมดาเป็ นสานวน 29) แปลสานวนเป็ นภาษาธรรมดา 30) การบิดเบือน 31) คา แสดงอารมณ์ 32) ภาพพจน์ 33) คายอ่ 34) แสลง 35) การแปลคาและหนา้ ที 36) การแปลสรรพนาม 37) บุคลาธิษฐาน 38) อุปมาอุปไมย 39) อุปลกั ษณ์ 40) อธิพจน์ 41) ภาษาไพเราะ 42) นามนยั 43) อนุนาม นยั 44) สทั พจน์ 45) การแปลคาแสดงกริยา 46) ลกั ษณะนาม จากการวิเคราะห์ผลการแปล พบการแปล ผิดเล็กนอ้ ย ผวู้ จิ ยั ไดอ้ ภิปรายผลการวเิ คราะห์เทคนิคการแปลและไดเ้ สนอแนะการนาผลการวิจยั ไปใช้ ตลอดจนหวั ขอ้ วจิ ยั ท่ีเกี่ยวขอ้ งที่ควรนามาวเิ คราะห์ตอ่ ไป คาสาคญั : การแปล, ประวตั ิศาสตร์

(3) ABSTRACT The objective of this research was to study the translation techniques used by Sunantha Wannasin Bell in her translation of Atlantic: Great Sea Battle, Heroic Discoveries, Titanic Storms, and a Vast Ocean of a Million Stories, a history book written by Simon Winchester. The analysis was conducted through qualitative research. The study found that 47 translation techniques had been used. The translation techniques include: 1) Lexical (One to one equivalent)2) Addition 3) Omission 4) Secondary Sense 5) Specific to Generic 6) Generic to Specific 7) Explicit to Implicit 8) Implicit to Explicit 9) Synonym 10) Antonym 11) Passive to Passive 12) Passive to Active 13) Restatement 14) Substitute Word 15) Cultural Substitute 16) Reciprocal Word 17) Doublet 18) Collocation 19) Borrowed Word 20) Loan Word as Token Word 21) Loan Word with Proper Name 22) Loan Word with Classifier 23) Loan Word with Function 24) Loan Word with Footnote 25) Technical Terminology 26) Idiomatic 27) Idiom to Idiom 28) Common Expression to Idiom 29) Idiom to Common Expression 30) Skewing 31) Emotive Meaning 32) Image 33) Abbreviation 34) Slang 35) Form and Function 36) Pronoun 37) Personification 38) Simile 39) Metaphor 40) Hyperbole 41) Euphemism 42) Metonymy 43) Synecdoche 44) Onomatopoeia 45) Symbolic action 46) Classifier. One minor mistranslation was found, and some comments and suggestions have been made for further research. Key words: translation, history

สารบัญ (4) กติ ติกรรมประกาศ หน้า บทคดั ย่อ (ภาษาไทย) (1) บทคดั ย่อ (ภาษาองั กฤษ) (2) สารบญั (3) สารบญั ตาราง (4) สารบัญภาพ (6) บทที่ 1 บทนา (8) ที่มาและความสาคญั 1 วตั ถุประสงคข์ องการวจิ ยั 2 คาถามนาการวจิ ยั 2 ขอบเขตของการวจิ ยั 2 ประโยชนท์ ี่คาดวา่ จะไดร้ ับ 2 นิยามศพั ทเ์ ฉพาะ 3 บทที่ 2 วรรณกรรมและงานวจิ ัยทเ่ี กย่ี วข้อง ทฤษฎีภาษาศาสตร์ 5 ทฤษฎีอรรถศาสตร์ 6 ทฤษฎีการแปล 8 ชนิดของการแปล 10 การแปลขอ้ ความเชิงเปรียบ 11 ลกั ษณะการแปลท่ีดี 12 งานวจิ ยั ที่เก่ียวขอ้ ง 13 บทที่ 3 ระเบียบวธิ ีวจิ ัย การจดั เกบ็ ขอ้ มลู 15 การวเิ คราะห์ขอ้ มลู 16 การนาเสนอขอ้ มูล 16 การอภิปรายผลการวจิ ยั 17 บทท่ี 4 ผลการวเิ คราะห์ข้อมูล ผลการวเิ คราะห์ขอ้ มลู 18

สารบญั (ต่อ) (5) บทที่ 5 สรุปผลการวจิ ัยและข้อเสนอแนะ 87 สรุปผลการวเิ คราะห์ขอ้ มลู เทคนิคการแปล 89 อภิปรายผลการวเิ คราะห์ขอ้ มูล 93 บทสรุปการวจิ ยั 94 ขอ้ เสนอแนะ 95 97 บรรณานุกรม ประวตั ผิ ้วู จิ ัย

สารบญั ตาราง (6) ตารางที่ 1: Lexical Translation (One to one equivalent) หน้า ตารางท่ี 2: Addition Translation 18 ตารางที่ 3: Omission Translation 20 ตารางที่ 4: Secondary Sense Translation 21 ตารางที่ 5: Specific to Generic Translation 23 ตารางที่ 6: Generic to Specific Translation 25 ตารางท่ี 7: Explicit to Implicit Translation 27 ตารางท่ี 8: Implicit to Explicit Translation 30 ตารางท่ี 9: Synonym Translation 30 ตารางที่ 10: Antonym Translation 33 ตารางที่ 11: Passive to Passive Translation 35 ตารางท่ี 12: Passive to Active Translation 37 ตารางท่ี 13: Restatement Translation 39 ตารางที่ 14: Substitute Word Translation 41 ตารางที่ 15: Cultural Substitute Translation 42 ตารางท่ี 16: Reciprocal Word Translation 44 ตารางท่ี 17: Doublet Translation 46 ตารางท่ี 18: Collocation Translation 47 ตารางที่ 19: Borrowed Word 48 ตารางที่ 20a: Loan Word as Token Words 50 ตารางที่ 20b: Loan Word with Proper Name 52 ตารางท่ี 20c: Loan Word with Classifier 54 ตารางท่ี 20d: Loan Word with Function 56 ตารางที่ 20e: Loan Word with Footnote 58 ตารางท่ี 21: Technical Terminology Translation 59 ตารางที่ 22: Idiomatic Translation 60 ตารางที่ 23: Idiom to Idiom Translation 60 ตารางท่ี 24: Common Expression to Idiom Translation 62 63

ตารางที่ 25: Idiom to Common Expression Translation (7) ตารางท่ี 26: Skewing Translation ตารางท่ี 27: Emotive Meaning Translation 64 ตารางที่ 28: Images Translation 65 ตารางท่ี 29: Abbreviation Translation 66 ตารางที่ 30: Slang Translation 67 ตารางท่ี 31: Form and Function Translation 69 ตารางที่ 32: Pronoun Translation 71 ตารางท่ี 33a: Personification 72 ตารางที่ 33b: Simile 73 ตารางที่ 33c: Metaphor 74 ตารางที่ 33d: Hyperbole 76 ตารางท่ี 33e: Euphemism 78 ตารางท่ี 33f: Metonymy 79 ตารางที่ 33g: Synecdoche 80 ตารางท่ี 33h: Onomatopoeia 81 ตารางที่ 34: Symbolic action 83 ตารางที่ 35: Classifier 83 84 85

สารบัญภาพ (8) ภาพที่ 1: แบบจาลองกระบวนการแปลของ Nida และ Taber หน้า ภาพที่ 2: แบบจาลองการแปลของอจั ฉราตามแนวคิดของ Nida และ Taber 8 ภาพที่ 3: แผนภมู ิกระบวนการแปลของ Larson 9 ภาพที่ 4: แบบจาลองกระบวนการแปลของอจั ฉราตามแนวคิดของ Larson 9 ภาพท่ี 5: แบบจาลองชนิดการแปลตามแนวคิดของ Larson 10 10

1 บทที่ 1 บทนำ ทมี่ ำและควำมสำคญั การแปลเป็ นสิ่งที่มีบทบาทอย่างมากในชีวติ ประจาวนั ของคนไทย โดยเฉาะอยา่ งยิ่ง ในยุคพาณิชย์ สากล วทิ ยาการความรู้ใหม่ๆ ท่ีเขา้ มาในประเทศ สินคา้ ต่างๆ ที่ซ้ือขายกนั ไม่วา่ จะเป็ นอาหาร เส้ือผา้ เคร่ือง อุปโภคบริโภคต่างๆ ลว้ นตอ้ งมีภาษาองั กฤษกากบั มา ทาให้จาเป็ นตอ้ งใชก้ ารแปลเพ่ือให้คนส่วนใหญ่ได้ เขา้ ใจ ในทางตรงกนั ขา้ ม เม่ือคนไทยตอ้ งการจาหน่ายสินคา้ ไทยไปต่างประเทศ หรือตอ้ งการแลกเปล่ียน ขอ้ มูลข่าวสารก็ย่อมตอ้ งแปลขอ้ ความเป็ นภาษาองั กฤษเพื่อให้ขอ้ มูลที่ถูกตอ้ งเก่ียวกบั สินคา้ รวมท้งั การ สื่อสารข่าวสารน้นั ๆ อย่างมีประสิทธิภาพ การแปลจึงอยู่ในฐานะเคร่ืองมือสาคญั ในการทาให้คนไทย สามารถสื่อสารกบั คนต่างชาติ และทาใหค้ นต่างชาติส่ือสารกบั คนไทย (สุพรรณี ปิ่ นมณี, 2555) งานแปลในประเทศไทยมีท้งั ที่แปลจากภาษาองั กฤษเป็ นภาษาไทย และแปลจากภาษาไทยเป็ น ภาษาองั กฤษในหลากหลายประเภท เช่น การแปลทางกฎหมาย การแปลทางธุรกิจการคา้ การแปลดา้ น การแพทยแ์ ละเภสัชกรรม การแปลดา้ นวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การแปลวรรณกรรม และการแปล เอกสารการประชุม การสัมมนาระหวา่ งชาติ ซ่ึงหนงั สือแต่ละแบบก็ตอ้ งมีวธิ ีการแปลในรูปแบบท่ีแตกต่าง กนั เพื่อใหเ้ หมาะสมสอดคลอ้ งกบั เน้ือหา วตั ถุประสงคข์ องผเู้ ขียน และวตั ถุประสงคข์ องการนาบทแปลไป ใช้ อจั ฉรา (2554: 7) ไดก้ ล่าวไวว้ า่ ปัจจุบนั มีผนู้ ิยมอ่านหนงั สือแปลมากข้ึน เนื่องจากความตอ้ งการรับทราบ เร่ืองราวของคนต่างชาติ ต่างภาษา และความตอ้ งการเรียนรู้ศิลปะวิทยาการของชนชาติต่างๆ งานแปลจึง แพร่หลายมากและมีนกั แปลเกิดข้ึนมากมาย ในการวิจยั คร้ังน้ี ผูว้ ิจยั ไดเ้ ลือกหนงั สือที่มีการแปลจากภาษาองั กฤษเป็ นภาษาไทยมาใช้ในการ จดั ทาวจิ ยั เป็นเรื่องราวทางประวตั ิศาสตร์ของมหาสมุทรแอตแลนติก ประวตั ิศาสตร์มีความสาคญั เพราะเป็ น จุดเริ่มตน้ ก่อนที่จะแปรเปล่ียนมาเป็ นยุคสมยั ปัจจุบนั การศึกษาประวตั ิศาสตร์ทาให้ทราบการเปลี่ยนแปลง ปรากฎการณ์ หรือเหตุการณ์ต่างๆ ต้งั แต่อดีตจนถึงปัจจุบนั ได้ ดงั น้นั การแปลหนงั สือประวตั ิศาสตร์ทาให้ เกิดการรับรู้เรื่องราวทางประวตั ิศาสตร์อยา่ งทวั่ ถึงไมว่ า่ จะเป็นภาษาใดจากการถ่ายทอดทางการแปล หนงั สือ ท่ีผวู้ จิ ยั นามาใชเ้ ขียนโดย ไซมอน วนิ เชสเตอร์ (Simon Winchester) นกั ผจญภยั เลื่องช่ือเจา้ ของหนงั สือขายดี “ศาสตราจารย์กับปราชญ์วิกลจริต (The Professor And The Mad Man)” และ“โจเซฟ นีดแฮม ผ้ชู ายที่หลง รักเมืองจีน (The Man Who Loved China)” วนิ เชสเตอร์เห็นวา่ นี่คือท่วงทานองชีวติ ของทอ้ งทะเลท่ีน่าจดจา จึงเลือกถ่ายทอดออกมาในหนงั สือช่ือ “แอตแลนติก มหาสมทุ รข้ามกาลเวลา (Atlantic : Great Sea Battle,

2 Heroic Discoveries, Titanic Storms, And A Vast Ocean Of A Million Stories)” เชื่อมโยงเน้ือหาเขา้ กบั บท กลอนของเช็คสเปี ยร์ (William Shakespeare) Seven Ages (“ตามใจท่าน” บทพระราชนิพนธ์แปลใน พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ) โดยแบ่งชีวิตมหาสมุทรเป็ น 7 ตอนตามช่วงชีวิตมนุษย์ คือ เด็ก อ่อน เด็กนกั เรียน นกั รัก ทหาร ลูกขุน ตลกแก่ และวยั กลบั แปลโดย สุนนั ทา วรรณสินธ์ เบล อดีตผูช้ ่วย ศาสตราจารยป์ ระจาภาควชิ าภาษาองั กฤษ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ ผเู้ คยมีผลงานแปลกบั สานกั พิมพม์ ติชน ในหนงั สือช่ือ “อังกร๊ีด อังกฤษ ถอดรหัสพฤติกรรมผ้ดู ี” วตั ถุประสงค์ของกำรวจิ ยั การวิจยั ในคร้ังน้ีมีวตั ถุประสงคเ์ พื่อวิเคราะห์งานแปลจากภาษาองั กฤษเป็ นภาษาไทย เพ่ือศึกษา เทคนิคการแปลท่ีผแู้ ปลใชใ้ นหนงั สือ“แอตแลนติก มหาสมทุ รข้ามกาลเวลา (Atlantic: Great Sea Battle, Heroic Discoveries, Titanic Storms, And A Vast Ocean Of A Million Stories)” พร้อมตวั อยา่ งแต่ละเทคนิค คำถำมนำกำรวจิ ยั 1. เทคนิควธิ ีการแปลใดบา้ งที่พบจากการวเิ คราะห์การแปลหนงั สือประวตั ิศาสตร์ 2. จากการวิเคราะห์เทคนิคการแปลหนงั สือประวตั ิศาสตร์ พบปัญหาในการแปลของผูแ้ ปลหรือไม่ อยา่ งไร ขอบเขตของกำรวจิ ยั การวจิ ยั น้ีเป็นการวิจยั เชิงคุณภาพ (Qualitative Research) มีจุดมุ่งหมายในการวเิ คราะห์บทแปลจาก ตน้ ฉบบั ซ่ึงเป็ นภาษาองั กฤษ และบทแปลเป็ นภาษาไทย ทุกเทคนิคท่ีพบในหนงั สือเล่มน้ีพร้อมตวั อยา่ งแต่ ละเทคนิค โดยมุ่งเนน้ การใชท้ ฤษฎีทางภาษาศาสตร์ (Linguistics) ทฤษฎีทางอรรถศาสตร์ (Semantics) และ ทฤษฎีทางการแปล (Translation) ประโยชน์ทค่ี ำดว่ำจะได้รับ 1. ไดท้ ราบเทคนิคการแปลท่ีนิยมใชม้ ากในหนงั สือ รวมถึงตวั อยา่ งประโยคท่ีไดม้ ีการใชจ้ ริงในแตล่ ะ เทคนิคตา่ งๆ

3 2. ไดค้ วามรู้ในดา้ นเทคนิคและกลวธิ ีการแปลที่ใชใ้ นการแปลหนงั สือเชิงประวตั ิศาสตร์ ซ่ึงสามารถ นามาใชเ้ ป็นแบบอยา่ งในการศึกษาหนงั สือประเภทอ่ืนๆ 3. ไดท้ ราบวธิ ีการแปลของผแู้ ปลเพือ่ ใชเ้ ป็นแนวทางในการแปลคร้ังตอ่ ๆ ไป นิยำมศัพท์เฉพำะ (อ้ำงองิ จำก อวยพร พำนิช และคณะ, 2553: 286 - 288) การแปล หมายถึงการแปลจากภาษาองั กฤษเป็นภาษาไทย เทคนิคการแปล ภาษาตน้ ฉบบั เทคนิควธิ ีที่ใชใ้ นการแปล ภาษาแปล ภาษาที่ใชใ้ นหนงั สือตน้ ฉบบั เรื่อง แอตแลนติก ภาพพจน์ ซ่ึงเป็นภาษาองั กฤษ บุคลาธิษฐาน ภาษาที่ใชใ้ นหนงั สือแปลเร่ือง แอตแลนติก ซ่ึง อุปมาอุปไมย เป็ นภาษาไทย คาหรือถอ้ ยคาที่ทาใหผ้ อู้ ่านเกิดภาพในใจจาก อุปลกั ษณ์ ศิลปะการใชภ้ าษาและถอ้ ยคา อธิพจน์ กล่าวถึงส่ิงไม่มีชีวติ วา่ ทากริยาอาการเหมือน นามนยั มนุษย์ เปรียบเหมือน ใชค้ าท่ีแปลวา่ เหมือน เช่น ประดุจ อนุนามนยั ดงั ดุจ ราว ราวกบั วา่ คลา้ ย ราวกบั เป็นดง่ั เป็ น เหมือน เป็นตน้ สัทพจน์ เปรียบเป็น หรือ คือ กล่าวถึงส่ิงหน่ึงวา่ เป็นอีกสิ่ง หน่ึง ใหผ้ อู้ า่ นเขา้ ใจเอาเองไม่กล่าวโดยตรง การกล่าวถอ้ ยคาธรรมดาใหฟ้ ังเกินความจริง เห็น ภาพไดง้ ่าย การเรียกช่ือส่ิงหน่ึงแต่ไม่เรียกโดยตรง ใชค้ าอ่ืนท่ี เป็นที่รู้จกั ทว่ั ไปแทน ผอู้ ่านหรือผฟู้ ังจะรู้ทนั ทีโดย ผพู้ ดู หรือผเู้ ขียนไม่ตอ้ งเอ่ยตรงๆ การนาบางส่วนหรือส่วนนอ้ ยท่ีเด่นชดั และ เกี่ยวขอ้ งกบั สิ่งที่จะกล่าวเพอื่ หมายถึงส่วน ท้งั หมด คาเลียนเสียงธรรมชาติจริงๆ ของสิ่งตา่ งๆ ที่ เกิดข้ึน

4 ส่ิงทดแทนทางวฒั นธรรม การแปลความหมายของคาที่ปรากฏใน ภาษาตน้ ฉบบั มาแปลโดยใชส้ ่ิงทดแทนทาง คาคู่ วฒั นธรรมที่มีในภาษาแปล คาควบ การซอ้ นคาเพ่ือความหมาย มีไวข้ ยายความ มี ความหมายท้งั คาขา้ งหนา้ และขา้ งหลงั การซอ้ นคาเพ่ือเสียง มีไวเ้ พ่ือความไพเราะ สละสลวยเป็ นธรรมชาติมากข้ึน

5 บทท่ี 2 วรรณกรรมและงานวจิ ยั ทเี่ กยี่ วข้อง ในบทน้ี ผวู้ จิ ยั จะนำเสนอบททบทวนวรรณกรรมของกำรวจิ ยั ที่มุ่งเนน้ ศึกษำทฤษฎีที่เก่ียวขอ้ งกบั ศำสตร์กำรแปล โดยแบ่งเป็ น 5 ประเด็นหลกั ดงั น้ี 1) ทฤษฎีภำษำศำสตร์ 2) ทฤษฎีอรรถศำสตร์ 3) ทฤษฎีกำรแปล 4) ชนิดของกำรแปล 5) กำรแปลขอ้ ควำมเชิงเปรียบ 6) กำรแปลท่ีดี 7) งำนวจิ ยั ท่ีเกี่ยวขอ้ ง 1. ทฤษฏภี าษาศาสตร์ (Linguistics) Chomsky นกั ภำษำศำสตร์ ผทู้ ่ีนำเสนอทฤษฎีไวยำกรณ์ปริวรรตเพมิ่ พนู (Transformational- Generative Grammar) เพือ่ แสดงแนวคิดในกำรอธิบำยภำษำของมนุษย์ ซ่ึงทฤษฎีน้ีแสดงใหร้ ู้ถึงกำรท่ีเจำ้ ของ ภำษำๆ หน่ึงจะเขำ้ ใจระบบไวยำกรณ์ในกำรใชภ้ ำษำ และกฎของไวยำกรณ์น้ีจะทำใหผ้ ใู้ ชภ้ ำษำน้นั ๆ สร้ำง ประโยคไดอ้ ยำ่ งไม่จำกดั ซ่ึงควำมสำมำรถน้ีนำพำใหผ้ ทู้ ี่เกิดและเติบโตมำในภำษำน้นั ใชเ้ ป็นภำษำไดอ้ ยำ่ ง สมบูรณ์ กล่ำวคือ เป็น Native Speaker ของภำษำน้นั ๆ ซ่ึงเกิดจำกกำรทำงำนท่ีทรงประสิทธิภำพของสมอง มนุษยแ์ ละผทู้ ่ีมีสติปัญญำจะสำมำรถสร้ำงและเขำ้ ใจประโยคยำวและยำกได้ อยำ่ งอยำ่ งไรกต็ ำม มนุษยบ์ ำง คนก็มีขอ้ จำกดั ในกำรเรียนรู้ภำษำไดเ้ ช่นกนั Chomsky ไดน้ ำเสนอแนวคิดกำรอธิบำยภำษำของมนุษยโ์ ดยใช้ หลกั สำคญั 2 ประกำร ไดแ้ ก่ 1) ควำมรู้ในภำษำ (Competence) และกำรใชภ้ ำษำ (Performance) 2) โครงสร้ำงลึก (Deep Structure) และโครงสร้ำงผวิ (Surface Structure) ดงั น้ี (Retrieved on May 20, 2014, http://www.bloggang.com) 1) ควำมรู้ในภำษำ (Competence) และกำรใชภ้ ำษำ (Performance) ควำมรู้ในภำษำ หมำยถึง กำรที่เจำ้ ของภำษำจะสำมำรถรับรู้ไวยำกรณ์ของภำษำตนเองโดยไม่ไดผ้ ำ่ น กำรเรียนรู้อยำ่ งเป็ นทำงกำร กล่ำวคือ สำมำรถตดั สินว่ำประโยคใดถูกหรือผิดถึงแมไ้ ม่เคยไดย้ ินประโยค

6 น้นั ๆ มำก่อน ในภำษำไทย เช่น เขำซ้ือมะม่วง 3 ใบ หำกเอ่ยเช่นน้ี เจำ้ ของภำษำไทยจะรู้ทนั ทีวำ่ ผิด หรือ แมแ้ ตภ่ ำษำองั กฤษ เช่น No have sir ประโยคท่ีถูกตอ้ งควรพดู วำ่ We don’t have it, sir จึงจะถูกตอ้ ง กำรใช้ภำษำ หมำยถึง ควำมสำมำรถจริงๆ ของเจำ้ ของภำษำในกำรถ่ำยทอดภำษำใหม้ ีควำมหมำย เข้ำใจได้ ซ่ึงกำรใช้ภำษำท่ีว่ำอำจไม่สมบูรณ์แบบแม้เจ้ำของภำษำจะรู้กฎของภำษำไม่ว่ำจะถูกหรือผิด เนื่องจำกควำมผดิ พลำดน้ีอำจมีปัจจยั ต่ำงๆ เขำ้ มำเก่ียวขอ้ ง เช่น กำรพูดผดิ พดู ไม่จบประโยค เป็ นตน้ กล่ำว โดยสรุปคือ ควำมรู้ควำมเขำ้ ใจในภำษำเป็ นนำมธรรมท่ีมองไม่เห็นที่อยใู่ นตวั ผใู้ ชภ้ ำษำ และ กำรใชภ้ ำษำก็ คือเป็นรูปธรรมหรือกำรใชภ้ ำษำท่ีเรำสัมผสั ได้ 2) โครงสร้ำงลึก (Deep Structure) และโครงสร้ำงผวิ (Surface Structure) โครงสร้ำงลึกคือควำมหมำยที่ตอ้ งกำรจะส่ือ หรือควำมหมำยท่ีแทจ้ ริง (Meaning) ของผพู้ ูด สำมำรถ สื่อควำมหมำยไดม้ ำกกว่ำโครงสร้ำงผิว ซ่ึงโครงสร้ำงผิวก็คือส่ิงที่ผูพ้ ูดพูดหรือเขียนออกมำเป็ นรูปแบบ เดียวกนั เช่น Jack and Jill’s house locates near the beautiful mountain and river. ประโยคน้ีมีโครงสร้ำงผิว (รูปประโยค) ที่เหมือนกนั แตผ่ ฟู้ ังสำมำรถตีควำมไดส้ องอยำ่ งคือ บำ้ นของ Jack และ Jill ต้งั อยใู่ กลก้ บั ภูเขำ และแม่น้ำท่ีสวยงำม (ท้งั ภูเขำและแม่น้ำ สวยงำม) หรือ บำ้ นของ Jack และ Jill ต้งั อยใู่ กลก้ บั ภูเขำที่สวยงำม และแม่น้ำ (เฉพำะภูเขำ สวยงำม) กล่ำวไดว้ ำ่ ควำมหมำยท่ีเรำตีควำมน้ีมำจำกโครงสร้ำงลึก (Deep Structure) ในภำษำนน่ั เอง ดงั น้นั สิ่งที่ไดก้ ล่ำวมำขำ้ งตน้ ทำใหพ้ อเขำ้ ใจทฤษฎีน้ีซ่ึงแสดงใหเ้ ห็นรูปแบบและกระบวนกำรสร้ำง และเขำ้ ใจภำษำของมนุษยท์ ่ีใชใ้ นกำรสื่อสำร Chomsky ยงั ไดน้ ำเสนอแนวคิดหน่ึงท่ีวำ่ มนุษยส์ ำมำรถเรียนรู้ ภำษำได้โดยไม่จำเป็ นต้องเรียนกฎใดๆ เพรำะทุกภำษำมีกฎหรือรูปแบบในทิศทำงเดียวกัน แต่ในกำร แสดงออกทำงภำษำระหวำ่ งกำรมีปฏิสัมพนั ธ์อำจแตกต่ำงกนั ดว้ ยขอ้ จำกดั ของภำษำต่ำงๆ ที่ไม่สำมำรถให้ เห็นรูปทำงภำษำที่เหมือนกนั ได้ 2. ทฤษฎอี รรถศาสตร์ (Semantics) อรรถศำสตร์ เป็นวชิ ำที่วำ่ ดว้ ยกำรศึกษำควำมหมำย ตำมแนวคิดของ Bell (1991) กล่ำวถึงภำษำวำ่ เป็นโครงสร้ำงท่ีมีรูปแบบเป็ นรหสั ท่ีประกอบรวมกนั เพ่ือแสดงควำมหมำยและมีระบบกำรสื่อควำมหมำย ผำ่ นส่ิงที่เรียกวำ่ รหสั เพ่อื ให้ควำมหมำยจนเกิดเป็นกำรส่ือสำรที่มีคุณค่ำ

7 Larson and Segal (1995: 7) กล่ำวถึงควำมหมำยไวว้ ำ่ ไมเ่ พียงเก่ียวขอ้ งกนั ภำยนอก แต่ยงั ส่งผำ่ นไป ถึงควำมนึกคิดภำยในจิตใจของผพู้ ดู กล่ำวคือ ควำมหมำยไมเ่ พียงแต่เชื่อมโยงผพู้ ดู กบั ส่ิงภำยนอก แต่ยงั ส่ือ ควำมหมำยหรือจุดมุ่งหมำยภำยในใจที่แทจ้ ริงที่ผพู้ ดู ตอ้ งกำรสื่อสำร เช่น กำรพดู ควำมเช่ือ กำรถำม กำรสั่ง หรือควำมสงสัย เป็นตน้ Larson (1998: 32) กล่ำววำ่ ควำมหมำยเป็นส่วนประกอบหน่วยท่ีเล็กท่ีสุดในแง่ของโครงสร้ำงทำง ควำมหมำย ส่วนประกอบของควำมหมำยประกอบเขำ้ ดว้ ยกนั เพื่อใหเ้ กิดเป็นควำมคิด Larson จำแนกหน่วย ทำงอรรถศำสตร์ (Semantic Units) เป็น 4 กลุ่มหลกั ๆ คือ สรรพส่ิง (Thing), เหตุกำรณ์ (Event), กำรขยำย ควำม (Attribute), และควำมสัมพนั ธ์ (Relation) สรรพสิ่ง (Thing) ไดแ้ ก่ สิ่งมีชีวติ ท่ีเป็นธรรมชำติและเหนือธรรมชำติ และส่ิงไม่มีชีวติ เช่น ผชู้ ำย ผี พรำย หิน ควำมคิด ซ่ึงสรุปไดว้ ำ่ เป็น คำนำม และสรรพนำม เหตุกำรณ์ (Event) ไดแ้ ก่ คำท่ีใชแ้ สดงกำรกระทำท้งั หมด กำรเปล่ียนสภำวะ และประสบกำรณ์ เช่น คิด วงิ่ ยมิ้ ซ่ึงสรุปไดเ้ ป็น คำกริยำ กำรขยำยควำม (Attribute) ไดแ้ ก่ คำที่นำมำขยำยดำ้ นคุณภำพและปริมำณของเหตุกำรณ์หรือสรรพ สิ่ง เช่น อยำ่ งเร็ว ชำ้ ๆ ซ่ึงสรุปไดเ้ ป็น คำคุณศพั ทแ์ ละคำวเิ ศษณ์ ควำมสัมพนั ธ์ (Relation) ไดแ้ ก่ ควำมสมั พนั ธ์ของหน่วยทำงอรรถศำสตร์ท่ีกล่ำวมำ เช่น หลงั จำก กบั เพรำะวำ่ ดงั น้นั ต้งั แต่ ซ่ึงสรุปไดเ้ ป็น คำสันธำนและบุพบท พชั รี โภคำสมั ฤทธ์ิ (2553: 6) ไดก้ ล่ำวไวใ้ นรำยงำนกำรวจิ ยั กำรวเิ ครำะห์กำรแปลเอกสำรทำงธุรกิจ จำกภำษำองั กฤษเป็นภำษำไทยวำ่ นกั วชิ ำกำรทำงภำษำและควำมหมำยไดใ้ หค้ ำจำกดั ควำมของอรรถศำสตร์ หรือวชิ ำที่วำ่ ดว้ ยควำมหมำยไวด้ งั เช่น Katz (1972) กล่ำววำ่ อรรถศำสตร์คือกำรศึกษำควำมหมำยของภำษำ ดงั ที่ไดแ้ สดงไวใ้ นขอ้ ควำมที่เป็นเน้ือหำโดยแยกออกจำกกำรศึกษำโครงสร้ำงของภำษำและกำรออกเสียง อรรถศำสตร์ คื อวิชำท่ีว่ำด้วยควำมหมำยของภำษำท่ีได้จำกกำรเรี ยนรู้ ควำมหมำยของเสี ยงท่ี ต่อเนื่องกนั ซ่ึงเป็ นขอ้ ตกลงร่วมกนั ของเจำ้ ของภำษำ นกั ภำษำศำสตร์เช่น Fromkin and Rodman (1993) กล่ำวว่ำ อรรถศำสตร์คือวิชำท่ีว่ำด้วยควำมหมำยของภำษำต้ังแต่ระดับคำ วลี และประโยค ดังน้ัน อรรถศำสตร์จึงเป็นศำสตร์ที่เกี่ยวขอ้ งกบั กำรแปลโดยตรง ซ่ึงก็คือกำรถ่ำยทอดควำมหมำยจำกภำษำหน่ึงไป ยงั อีกภำษำหน่ึงผำ่ นกระบวนกำรแปล

8 3. ทฤษฎกี ารแปล (Translation) สุพรรณี ป่ิ นมณี (2555: 8) ไดก้ ล่ำวถึงนิยำมทฤษฎีกำรแปล ของ Newmark (1981) ไวใ้ นหนงั สือ แปลผดิ แปลถูก วำ่ คือ กำรแทนท่ีสำรหรือขอ้ ควำมในภำษำหน่ึงดว้ ยสำรหรือขอ้ ควำมในอีกภำษำหน่ึง เป็ น งำนท่ีตอ้ งทำอยำ่ งประณีต ในขณะท่ีต่อมำ Newmark (1995) ให้รำยละเอียดเพิ่มเติมอีกเล็กนอ้ ยวำ่ กำรแปล คือ กำรถ่ำยทอดควำมหมำยจำกภำษำหน่ึงไปเป็ นอีกภำษำหน่ึงให้ตรงกนั ผแู้ ปลตอ้ งทำตวั เป็ นคนอ่ืน (ซ่ึง น่ำจะหมำยถึงผเู้ ขียน) ในกำรถ่ำยทอดควำมคิดน้นั ควำมคิดน้ีคลำ้ ยคลึงกบั ทฤษฎีของ Catford (1967) ที่กล่ำววำ่ กำรแปล คือ กำรแทนท่ีเน้ือหำในตวั บทหน่ึงในภำษำหน่ึงดว้ ยเน้ือหำในตวั บทท่ีเท่ำเทียมกนั ในอีกภำษำหน่ึง ซ่ึงในเวลำต่อมำ Nida และ Taber (1969) ใหร้ ำยละเอียดเพิ่มเติมและเจำะลึกไปกวำ่ น้นั อีกวำ่ ในกำรแปลน้นั ผแู้ ปลตอ้ งหำควำมหมำยในภำษำ แปลให้ใกลเ้ คียงและเป็ นธรรมชำติที่สุดให้เท่ำเทียมกบั ควำมหมำยในภำษำตน้ ฉบบั นนั่ หมำยควำมว่ำไม่ เพยี งเน้ือหำเทำ่ น้นั ที่ตอ้ งเท่ำเทียมกนั แต่ลีลำภำษำตอ้ งเทำ่ เทียมกนั ดว้ ย Larson (1984) เนน้ เร่ืองควำมหมำยในกำรแปล บทแปลจะตอ้ งมีควำมหมำยเดียวกนั กบั ตน้ ฉบบั แม้ ในภำษำแปลจะไมม่ ีคำใดตรงกบั คำในภำษำตน้ ฉบบั ผแู้ ปลตอ้ งพยำยำมหำวธิ ีแปลใหไ้ ดค้ วำมหมำยเท่ำเทียม กนั นกั แปล เช่น Eugine A. Nida และ Charles R. Taber (1974 อำ้ งถึงใน อจั ฉรำ ไล่ศตั รูไกล, 2554: 14) ได้ให้หลกั ในกำรวิเครำะห์ขอ้ ควำมและกำรตีควำมภำษำ โดยเขียนเป็ นแบบจำลอง (Model) ของ กระบวนกำรแปลไวด้ งั น้ี Source Language Receptor Language Text Text Analysis Restructuring Transfer ภำพที่ 1 : แบบจำลองกระบวนกำรแปลของ Nida และ Taber (Model, Nida & Taber, 1974: 484)

9 เรำอำจเขำ้ ใจแบบจำลองน้ีไดช้ ดั เจนข้ึนจำกตวั อยำ่ งต่อไปน้ี ภาษาฉบับแปล ภาษาต้นฉบับ ลำก่อน Good-bye วเิ ครำะห์วำ่ เป็ นคำอำลำ เลือกคำและโครงสร้ำงที่เหมำะ เมื่อจำกกนั ที่สุดที่มีในภำษำฉบบั แปล เปล่ียนจำกภำษำหน่ึง เป็ นอีกภำษำหน่ึง ภำพท่ี 2: แบบจำลองกำรแปลของอจั ฉรำตำมแนวคิดของ Nida และ Taber (อจั ฉรำ ไล่ศตั รูไกล, 2554: 15) ส่วน Larson (1984 อำ้ งถึงใน อจั ฉรำ ไล่ศตั รูไกล, 2554: 15) นกั แปลอีกผหู้ น่ึงไดใ้ ห้แผนภูมิ (Diagram) ในกระบวนกำรแปลวำ่ ประกอบดว้ ย 1) กำรศึกษำภำษำต้นฉบับอย่ำงระมัดระวงั ท้ังในแง่ของคำศัพท์ โครงสร้ำงทำงไวยำกรณ์ สถำนกำรณ์แวดลอ้ มในกำรส่ือควำมหมำย และองคป์ ระกอบทำงวฒั นธรรม 2) นำองคป์ ระกอบเหล่ำน้ีมำวเิ ครำะห์และหำควำมหมำย 3) เขียนควำมหมำยท่ีไดล้ งเป็ นภำษำแปลโดยใช้หลกั ไวยำกรณ์และรูปแบบท่ีถูกตอ้ งของภำษำ แปล รวมท้งั หำกมีประเด็นทำงวฒั นธรรมดว้ ย ดงั แผนภูมิตอ่ ไปน้ี Source Language Receptor Language Textto be Translation translated Discover the meaning Re-express the meaning Meaning ภำพท่ี 3: แผนภมู ิกระบวนกำรแปลของ Larson (Diagram, Larson, 1984: 4)

10 เช่นเดียวกนั เรำอำจเขำ้ ใจแผนภูมิน้ีไดช้ ดั เจนจำกตวั อยำ่ งต่อไปน้ี ภาษาต้นฉบับ ภาษาฉบับแปล Good-bye ลำก่อน คน้ หำควำมหมำย ถ่ำยทอดควำมหมำย คำอำลำเมื่อ จำกกนั ภำพที่ 4: แบบจำลองกระบวนกำรแปลของอจั ฉรำตำมแนวคิดของ Larson (อจั ฉรำ ไล่ศตั รูไกล, 2554: 16) แบบจำลองกระบวนกำรแปลของ Nida และ Taber (1974) และแผนภูมิของ Larson (1984) มี หลกั กำรคลำ้ ยกนั โดยเริ่มจำกกำรวิเครำะห์เพ่ือหำควำมหมำยที่แทจ้ ริงจำกตน้ ฉบบั แลว้ ถ่ำยทอดออกมำผำ่ น กระบวนกำรแปลซ่ึงสอดคล้องกบั อจั ฉรำ ไล่ศตั รูไกล (2554: 16) ท่ีว่ำ “กระบวนกำรน้ีเป็ นแบบ กระบวนกำรแปลตำมทฤษฎีควำมหมำย (Theory of Sense) ท่ีวำ่ กำรแปล คือ กำรถ่ำยทอดควำมหมำย ไม่ใช่ กำรถ่ำยภำษำ (Transcodage) แต่เพียงอยำ่ งเดียว” 4. ชนิดของการแปล Mildred M. Larson (1984) ไดแ้ บ่งชนิดของกำรแปลตำมแผนภมู ิ ดงั น้ี unduly free very modified inconsistence near literal literal literal mixture idiomatic idiomatic ภำพท่ี 5: แบบจำลองชนิดกำรแปลตำมแนวคิดของ Larson (Diagram, Larson, 1984: 15) กำรแปลชนิด very literal ภำษำไทยเรียกวำ่ กำรแปลตรงตวั กำรแปลคำต่อคำ กำรแปลตำมตวั อกั ษร เกือบจะไม่ให้ควำมหมำยใดๆ แก่ผูอ้ ่ำนบทแปลเลยเน่ืองจำกมุ่งเน้นกำรผลิตซ้ำลกั ษณะทำงภำษำของ ตน้ ฉบบั มำกกว่ำตอ้ งกำรส่ือควำมหมำย ผูแ้ ปลใช้โครงสร้ำงทำงไวยำกรณ์ที่ใกล้เคียงกบั โครงสร้ำงใน

11 ตน้ ฉบบั ทำใหภ้ ำษำท่ีใชใ้ นบทแปลจะแปลกแปร่งผิดธรรมชำติ ควำมหมำยไม่ชดั เจน ในปัจจุบนั กำรแปล แบบน้ียงั คงใชอ้ ยูเ่ พ่ือจุดประสงคเ์ ฉพำะ เช่น กำรแปลคมั ภีร์ไบเบิล กำรแปลกฎหมำยสนธิสัญญำระหว่ำง ประเทศ และกำรแปลประกำศทำงรำชกำร เป็ นตน้ ส่วนกำรแปลชนิด literal และ modified literal น้นั มีกำร เปลี่ยนโครงสร้ำงทำงไวยำกรณ์และกำรใชค้ ำบำ้ งในภำษำฉบบั แปลซ่ึงเป็ นกำรเปล่ียนเพื่อหลีกเลี่ยงกำรใช้ ภำษำที่แปลกแปร่งผิดธรรมชำติ ลดควำมเขม้ ขน้ ของกำรแปลรักษำคำและรูปแบบรองๆ ลงมำ เน้นเอำ ควำมหมำยมำกกวำ่ แบบ very literal กำรแปลชนิด idiomatic ถือเป็ นเป้ ำหมำยของกำรแปลที่ดีตำมทศั นะของ Larson เพรำะสำมำรถส่ือ ควำมหมำยอย่ำงเป็ นธรรมชำติแก่ผูอ้ ่ำนบทแปลไดม้ ำกท่ีสุด ผูอ้ ่ำนแทบไม่รู้สึกว่ำอ่ำนงำนแปลเพรำะดู เหมือนจะเป็นงำนเขียนเสียมำกกวำ่ ส่วนแบบ near idiomatic กใ็ กลเ้ คียงกบั แบบ idiomatic แต่ยกั มีกำรรักษำ คำและรูปแบบอยบู่ ำ้ ง กำรแปลชนิด inconsistent mixture เป็นกำรแปลลกั ษณะผสมผสำนกำรแปลชนิดตำ่ งๆ เขำ้ ดว้ ยกนั ผู้ แปลอำจใชล้ กั ษณะ literal เพื่อถ่ำยทอดหน่วยไวยำกรณ์ และใชล้ กั ษณะ idiomatic เพื่อถ่ำยทอดควำมหมำย ซ่ึงตอ้ งปรับไปตำมควำมเหมำะสม กำรแปลชนิด unduly free เป็ นกำรแปลท่ีเรียกวำ่ แปลแบบอิสระ หรือแปลแบบเสรี เป็ นกำรแปล ชนิดจบั เอำควำมคิดหลกั ๆ ในตน้ ฉบบั มำถ่ำยทอดโดยนำเน้ือหำมำปรับแต่งใหม่ เช่น ตดั ทอนขอ้ ควำมออก หรือเพิ่มขยำยขอ้ ควำมเขำ้ ไป ยงั ไม่ค่อยเป็ นที่ยอมรับ เพรำะเป็ นกำรแปลท่ีต่อเติมขอ้ มูล เปลี่ยนแปลง ควำมหมำยของตน้ ฉบบั และบิดเบือนขอ้ เท็จจริงทำงประวตั ิศำสตร์และวฒั นธรรม แต่ก่อนกำรแปลแบบน้ี มกั ใชใ้ นกำรแปลงำนในดำ้ นวรรณกรรมหรือบนั เทิงคดี เช่น นวนิยำย เร่ืองส้ัน นิทำน ซ่ึงไม่เนน้ ในเรื่องกำร ตรงตำมต้นฉบบั กำรแปลแบบน้ีไม่เป็ นที่ยอมรับและใช้ไม่ได้ในกำรแปลเน้ือหำที่ตอ้ งกำรรักษำควำม ถูกตอ้ งแน่นอนของตน้ ฉบบั 5. การแปลข้อความเชิงเปรียบ (Figurative Senses Translation) อวยพร พำนิชย์ และคณะ (2553: 286 – 288) ไดอ้ ธิบำยกำรแปลชนิดน้ีในหนังสือ ภำษำและ หลกั กำรเขียนเพือ่ กำรส่ือสำรวำ่ ภำพพจน์ คือ ถอ้ ยคำท่ีทำให้เกิดภำพในใจ ซ่ึงเป็ นศิลปะกำรใช้ภำษำ ถอ้ ยคำ อย่ำงหน่ึง เรียกวำ่ เป็ นกำรแปลขอ้ ควำมเชิงเปรียบ เม่ือแปลจึงไม่สำมำรถแปลตำมตวั อกั ษรไดเ้ ช่นเดียวกบั กำรแปลสำนวนตำ่ งๆ ภำพพจน์มี 8 ชนิด ไดแ้ ก่ บุคลำธิษฐำน อุปมำอุปไมย อุปลกั ษณ์ อธิพจน์ ภำษำไพเรำะ นำมนยั อนุนำมนยั และสัทพจน์

12  บุคลำธิษฐำน เป็ นกำรแปลสิ่งไม่มีชีวติ ให้ทำกริยำอำกำรเหมือนมนุษย์ เช่น เครื่องถอนสมอส่ง เสียงคำรำม แสงไฟกระพริบทกั ทำยและกล่ำวลำ ทะเลส่งเสียงคำรำมและสูดหำยใจ ควำมจริง ตบหนำ้ เป็นตน้  อุปมำอุปไมย เป็ นกำรเปรียบเทียบสิ่งหน่ึงว่ำเหมือนอีกสิ่งหน่ึงโดยใชค้ ำเปรียบเทียบเช่น ดงั รำวกบั รำวกบั วำ่ ประหน่ึง เหมือน คลำ้ ย เป็ นตน้ ในเน้ือหำผแู้ ปลใชเ้ ทคนิคน้ี เช่น ใสรำวกบั แกว้ เจียระไน แผว่ เบำเหมือนเสียงถอนหำยใจ คดเค้ียวเหมือนงู เป็นตน้  อุปลกั ษณ์ เป็นกำรเปรียบเทียบส่ิงหน่ึงเป็นเหมือนอีกสิ่งหน่ึง กล่ำวเป็นนยั ใหผ้ อู้ ่ำนเขำ้ ใจเอำเอง เช่น ค่ำแรงเท่ำกบั แกลบกระสอบหน่ึง ในภำษำไทย แกลบ เสมือนเป็ นสิ่งที่มีค่ำน้อย ค่ำแรง เทำ่ กบั แกลบจึงหมำยถึง ไดเ้ งินนอ้ ยมำก หรืออีกประโยคหน่ึง เป็ นทองคำขำวจำกทอ้ งทะเลใต้ ทองคำขำวถูกมองวำ่ เป็ นส่ิงที่มีค่ำหำยำก ดงั น้นั ผแู้ ปลจึงใชค้ ำวำ่ ทองคำขำว เพ่ือหมำยถึงส่ิงมี คำ่ เป็นตน้  อธิพจน์ เป็ นกำรกล่ำวมำกเกินจริง หำกกล่ำวนอ้ ยเกินจริงเรียกวำ่ อวพจน์ ท้งั อธิพจน์และอว พจน์เป็ นกำรเปรียบเทียบกับส่ิงท่ีเป็ นไปได้ยำก หรือเป็ นไปไม่ได้ เช่น เปลี่ยนไปในช่ัว พริบตำเดียว เชื่อจนลมหำยใจสุดทำ้ ย โกรธจนควนั ออกหู เร่ืองลำ้ นแปด เป็นตน้  ภำษำไพเรำะ เป็ นกำรหลีกเล่ียงคำไม่สุภำพ หรือมีควำมหมำยรุนแรง ไม่ดี เช่น ตำย แปลเป็ น เสียชีวติ สงั เวยชีวติ ดบั ไป แก่ แปลเป็น ชรำภำพ ขม่ ขืน แปลเป็น ล่วงละเมิดทำงเพศ เป็นตน้  นำมนยั ใชเ้ รียกส่ิงหน่ึงแทนอีกส่ิงหน่ึงที่มีควำมสัมพนั ธ์กนั หรือเป็ นส่วนหน่ึงของสิ่งน้นั เช่น ลูกน้ำเค็ม หมำยถึง ผทู้ ่ีเกิดและใชช้ ีวิตอยกู่ บั ทะเล ชนชำตินกั รบ หมำยถึง ชำวโรมนั ชนช้นั สี มว่ ง หมำยถึง ชนช้นั ผมู้ ีฐำนะดี ตีนผี หมำยถึง นกั แขง่ รถ เป็นตน้  อนุนำมนยั เป็ นกำรนำส่วนน้อยหรือส่วนยอ่ ยท่ีเด่นชดั มำกล่ำวโดยหมำยถึงส่วนท้งั หมด เช่น นง่ั รอโตะ๊ บรรณำรักษห์ วั เสีย ภำพในหวั เป็นตน้  สัทพจน์ เป็นคำเลียนเสียงธรรมชำติท่ีเกิดข้ึนจริงๆ เช่น อุย๊ ๆ ครืดครำด ฮมั เป็นตน้ 6. ลกั ษณะการแปลทด่ี ี อจั ฉรำ ไล่ศตั รูไกล (2554: 20) กล่ำวถึงลกั ษณะกำรแปลท่ีดี 3 ประกำรในหนงั สือจุดมุ่งหมำย หลกั กำร และวธิ ีแปล ดงั น้ี 1) เช่ือถือได้ นำไปใชไ้ ดไ้ ม่ผิดขอ้ เทจ็ จริง ไม่ผิดควำมหมำย ควำมครบถว้ น ไม่ตดั ต่อดดั แปลงให้ ผดิ ไปจำกตน้ ฉบบั ซื่อตรงตอ่ ตน้ ฉบบั 2) ชดั เจน ใชภ้ ำษำที่เขำ้ ใจง่ำย ไม่กำกวม ไมม่ ีร่องรอยของภำษำเดิม 3) เป็นธรรมชำติ งำนแปลที่ดีภำษำตอ้ งสละสลวย ไมฝ่ ืนหลกั ภำษำของผอู้ ำ่ น

13 พชั รี โภคำสัมฤทธ์ิ (2549: 8) ได้อธิบำยลกั ษณะงำนแปลท่ีดีจำกภำษำองั กฤษเป็ นภำษำไทย โดยทว่ั ไปไวด้ งั น้ี 1) ควำมถูกต้อง นับเป็ นองค์ประกอบสำคัญที่สุดเพรำะผู้อ่ำนงำนแปลมิได้เห็นต้นฉบับ เพรำะฉะน้ัน ขอ้ มูลท่ีไดโ้ ดยเฉพำะในกำรถ่ำยทอดเทคโนโลยีจะไดจ้ ำกกำรอ่ำนงำนแปล ผูแ้ ปลจะตอ้ ง ถ่ำยทอดควำมหมำยใหส้ มบูรณ์และถูกตอ้ งโดยตอ้ งไม่ต่อเติม ตดั ทอน หรือใส่ควำมเห็นของตนลงไป และ จะตอ้ งแปลใหม้ ีบรรยำกำศหรือรสชำติของภำษำเหมือนตน้ ฉบบั ดว้ ย 2) ควำมชดั เจน ควำมชดั เจนเกิดจำกเทคนิคกำรเขียนและเรียบเรียง กำรเลือกใชค้ ำ ตลอดจนกำร อ่ำนทบทวนแบบมีระบบ บำงคร้ังงำนแปลที่ถูกตอ้ งอำจอ่ำนเขำ้ ใจยำก เพรำะมีโครงสร้ำงภำษำสลบั ซบั ซอ้ น มีกำรใชศ้ พั ทท์ ี่คลุมเครือ ซ่ึงอำจเกิดจำกกำรตีควำมตน้ ฉบบั ไดไ้ มช่ ดั เจนจนทำใหแ้ ปลไมไ่ ด้ หรืออำจเกิดจำก เทคนิคกำรเขียนภำษำไทยหรือภำษำแปลที่ไม่ดีพอ ผตู้ รวจงำนแปลอำจขอใหผ้ แู้ ปลแกไ้ ขในส่วนท่ีไม่ชดั เจน ก่อนที่จะนำไปพมิ พเ์ ผยแพร่ 3) ควำมเป็ นธรรมชำติ ควำมเป็ นธรรมชำติของงำนแปลองั กฤษเป็ นไทยก็คือ เมื่อแปลแลว้ ตอ้ ง เป็ นภำษำไทยที่ดี ใชศ้ พั ทส์ ำนวนที่คนไทยใช้ เม่ือแปลแลว้ ไม่ควรรู้ทนั ทีวำ่ เป็ นเอกสำรท่ีแปลมำเพรำะยงั มี โครงสร้ำงประโยคและวธิ ีเรียงคำเป็นภำษำตน้ ฉบบั อยู่ วธิ ีแกภ้ ำษำให้เป็ นธรรมชำติ ทำไดโ้ ดยกำรเรียบเรียง และปรับสำนวนแปลร่ำงที่หน่ึง ผแู้ ปลไม่ควรยึดติดอยกู่ บั รูปแบบ (Form) ของภำษำแต่ควรยึดควำมหมำย (Meaning) เป็ นสำคญั โดยถ่ำยทอดควำมหมำยในรูปแบบภำษำไทย หรือภำษำแปลให้เป็ นธรรมชำติมำก ที่สุด สัญฉวี สำยบวั (2553: 14) กล่ำวถึงคุณสมบตั ิของงำนแปลท่ีดีวำ่ ตอ้ งสำมำรถทำใหผ้ อู้ ่ำนฉบบั แปล เกิดผลสนองตอบไดใ้ กลเ้ คียงกบั ผทู้ ี่อ่ำนตน้ ฉบบั มีต่อตน้ ฉบบั ซ่ึงนบั วำ่ สำคญั ที่สุดในกำรพิจำรณำคุณภำพ ของงำนแปล งำนแปลที่ขำดคุณสมบตั ิขอ้ น้ี นบั วำ่ เป็นงำนแปลท่ีคุณภำพต่ำ ดงั น้นั จะเห็นไดว้ ำ่ ลกั ษณะงำนแปลท่ีดีน้นั ตอ้ งมีท้งั ควำมถูกตอ้ งแม่นยำ ซ่ึงเป็ นสิ่งที่สำคญั ท่ีสุดใน งำนแปล มีควำมชดั เจนเขำ้ ใจง่ำย รวมท้งั ควำมเป็นธรรมชำติของภำษำดว้ ย 7. งานวจิ ยั ทเ่ี กยี่ วข้อง เนื่องจำกยงั ไมม่ ีงำนวจิ ยั ที่เก่ียวขอ้ งกบั กำรศึกษำเทคนิคกำรแปลหนงั สือเชิงประวตั ิศำสตร์โดยตรง ดงั น้นั ผวู้ ิจยั จะขอกล่ำวถึงเฉพำะงำนวจิ ยั ท่ีเกี่ยวขอ้ งกบั กำรศึกษำเทคนิคกำรแปลหนงั สือฉบบั ท่ีมีกำรตีพิมพ์ สองภำษำ ซ่ึงใกลเ้ คียงกบั งำนวจิ ยั ที่ผวู้ จิ ยั กำลงั ศึกษำ ดงั น้ี Surang Duangjai (2007) ไดศ้ ึกษำเทคนิคกำรแปลหนงั สือนวนิยำยเร่ือง “The Orange Girl” ของ Jostein Gaarder แปลโดย Jiranun Pitrpreecha ผวู้ จิ ยั ไดใ้ ชห้ ลกั กำรวเิ ครำะห์แบบ idiomatic และพบเทคนิค

14 กำรแปลท่ีผแู้ ปลใชจ้ ำกทฤษฎีกำรแปลของ Larson (1998) ท้งั หมด 33 เทคนิค ซ่ึงผวู้ จิ ยั ไดศ้ ึกษำและนำเสนอ ตวั อยำ่ งประโยคท้งั ระดบั คำ วลี ไปจนถึงประโยค Pornpimon Phatarasringkarn (2011) ศึกษำเทคนิคกำรแปลจำกเรื่องส้ันของผไู้ ดร้ ับรำงวลั ซีไรต์ Chart Korpjitti ซ่ึงเป็นภำษำไทยและแปลเป็นภำษำองั กฤษโดย Marcel Barang ผลกำรศึกษำพบเทคนิคกำร แปลที่ผแู้ ปลใชท้ ้งั หมด 14 เทคนิควธิ ีจำกทฤษฎีของ Larson (1998) จำกผลกำรวเิ ครำะห์ ผวู้ จิ ยั พบวำ่ ผแู้ ปลมี ควำมสำมำรถท้งั ภำษำแปลและภำษำตน้ ฉบบั ในท้งั ในแง่ของโครงสร้ำงและคำศพั ทท์ ี่ใช้ ในบทน้ี ผวู้ จิ ยั ไดก้ ล่ำวถึงทฤษฎีตำ่ งๆ ท่ีนำมำใชใ้ นงำนวจิ ยั น้ี ไดแ้ ก่ ทฤษฎีภำษำศำสตร์ ทฤษฎี อรรถศำสตร์ ทฤษฎีกำรแปล ชนิดของกำรแปล ลกั ษณะกำรแปลที่ดี และงำนวจิ ยั ที่เก่ียวขอ้ ง ในดำ้ นระเบียบ วธิ ีวจิ ยั จะไดน้ ำเสนอในบทต่อไป

15 บทที่ 3 ระเบียบวธิ ีวจิ ยั การวิจยั การแปลภาษาองั กฤษเป็ นภาษาไทยจากหนงั สือเร่ือง แอตแลนติก มหาสมุทรขา้ มกาลเวลา มุ่งเนน้ ในการศึกษาวเิ คราะห์เทคนิคการแปลโดยใชเ้ ทคนิคการตามแนวคิดของ Larson (1998) ในบทน้ี จะ อธิบายถึงระเบียบวธิ ีวจิ ยั และกระบวนการในการวเิ คราะห์ ตลอดจนวธิ ีการนาเสนอขอ้ มลู การจัดเกบ็ ข้อมูล การวิจัยในคร้ังน้ี ผู้วิจัยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพในการวิเคราะห์เทคนิคการแปล หนังสือ ประวตั ิศาสตร์ เร่ืองแอตแลนติก มหาสมทุ รข้ามกาลเวลา (Atlantic: Great Sea Battle, Heroic Discoveries, Titanic Storms, And A Vast Ocean Of A Million Stories) เขียนโดย ไซม่อน วินเชสเตอร์ (Simon Winchester, 2011) มีท้งั หมด 459 หน้าฉบบั แปลเป็ นภาษาไทย แปลโดย สุนนั ทา วรรณสินธ์ เบล (2555) ท้งั หมด 362 หนา้ ใชก้ ารสุ่มตวั อยา่ งจากทุกบท ประกอบดว้ ย 10 บท ดงั น้ี Preface: The Leaving Of Liverpool 1 อารัมภบท : จากท่าเรือลิเวอร์ พลู 17 Prologue: The Beginning of Its Goings On 29 บทนา : จุดเร่ิมต้นของเรื่องราว 39 Chapter 1: From the Purple Isles of Mogador 51 บทที่ 1 : จากหม่เู กาะสีม่วงแห่งโมกาดอร์ 55 Chapter 2: All the Shoals and Deeps Within 99 บทที่ 2 : หาดตืน้ และห้วงทะเลลึก 91 Chapter 3: Oh! The Beauty andthe Might of It 149 บทที่ 3 : พลังและความงามของทะเล 129 Chapter 4: Here the Sea Of Pity Lies 207 บทที่ 4 : ห้วงทะเลแห่งความสังเวช 177 Chapter 5: They That Occupy Their Business on Great Waters 273 บทท่ี 5 : ธุรกิจบนทะเล 225

16 Chapter 6: Change and Decay All Around the Sea 329 บทที่ 6 : ความเปลี่ยนแปลงและความตกตา่ รอบทะเล 267 Chapter 7: The Storm Surge Carries All Before 395 บทที่ 7 : พายฉุ ับพลันพดั พาทุกสิ่ง 315 Epilogue: Falls the Shadow, Fade the Sea 441 บทส่งท้าย : แสงเงาสลัว ทะเลเลือนจาง 349 การวเิ คราะห์ข้อมูล 1. วิเคราะห์ขอ้ มูลท้งั ระดับคา ระดบั วลี ระดับประโยค และระดับขอ้ ความ โดยเปรียบเทียบ ระหวา่ งตน้ ฉบบั และฉบบั แปล 2. ใช้เทคนิคการแปลจากทฤษฎีการแปล (Larson, 1998) และทฤษฎีจากนักแปลท่านอื่นที่ เก่ียวขอ้ ง รวมท้งั การใชโ้ วหารภาพพจน์ (Figurative Senses Translation) โดยนามาวเิ คราะห์ทุก เทคนิคท่ีพบและตรงกนั ท้งั ในหนงั สือตน้ ฉบบั และหนงั สือฉบบั แปล 3. จดบนั ทึกแต่ละเทคนิคการแปลพร้อมตวั อยา่ งแตล่ ะเทคนิค 4. รวบรวมขอ้ มูลเพือ่ นาผลท่ีไดม้ าวเิ คราะห์และสรุปลงในตาราง การนาเสนอข้อมูล ในการวจิ ยั น้ี ผวู้ จิ ยั นาเสนอขอ้ มูลเป็นรูปแบบตาราง ซ่ึงประกอบดว้ ย 1) ภาษาตน้ ฉบบั 2) ภาษาแปล และ 3) หมายเหตุ หน่ึงช่องตารางจะแสดงตวั อย่างหน่ึงเทคนิคพร้อมตวั อย่างและคาอธิบายดงั ตวั อย่าง ตอ่ ไปน้ี ตารางที่ 16: Cultural Substitute Translation (ตัวอย่าง) ภาษาต้นฉบบั ภาษาแปล คาอธิบาย “ซุปใส” นามาแทน “11 A.M.: Bouillon on the Boat ที่ผมจาไดด้ ีที่สุดคือขอ้ ความวา่ “Bouillon” หมายถึง อาหาร ชนิดหน่ึง Deck” was the one that stuck most ‘11.00 น. ซุปใสบนดาดฟ้ า’ (น.18) “นา้ พริกกะปิ สีเทา”เป็น อาหารชนิดหน่ึงนามาใชแ้ ทน firmly in my mind. (P.2) “grey pea soup” …: the Labrador Current and the กระแสน้าเยน็ ลาบราดอร์และ Gulf Stream collide softly and กระแสน้าอุน่ กลั ฟ์ สตรีมไหลมา unseen near here, and the sudden บรรจบกนั บริเวณน้ี และการท่ี

17 blending of tropical and Arctic กระแสน้าจากเขตร้อนไหลมาปะทะ waters can thicken the air above into น้าจากข้วั โลกทาใหอ้ ากาศบนผวิ น้า grey pea soup for days at a time. หนาข้ึนจนเป็นเหมือนนา้ พริกกะปิ สี (P.9) เทาเป็นเวลานานหลายวนั (น.23) Up on top there were a scattering of ขา้ งบนมีบา้ นคนอยปู่ ระปราย มี “ยาเส้น”เป็นยาสูบไทย houses, a church, a shop, and a tiny โบสถ์ ร้านคา้ และโรงแรมเล็กๆ นามาใชแ้ ทน “pipe smoke” inn, its sitting room heavy with the หอ้ งนง่ั เล่นภายในโรงแรมอบอวล smell of pipe smoke and warm wet ไปดว้ ยกล่ินยาเส้นและกลิ่นเส้ือขน sweater wool. (P.31) แกะช้ืนๆ (น.40) การอภปิ รายผล การสรุปการวิเคราะห์ขอ้ มลู เทคนิคการแปลจะนามาสรุปและอภิปรายในบทที่ 5 ในรูปแบบตาราง เป็นช่ือเทคนิคภาษาองั กฤษพร้อมความหมาย การอภิปรายผลการวเิ คราะห์ขอ้ มลู จะอธิบายแต่ละเทคนิคโดย ละเอียดพร้อมยกตวั อยา่ งท่ีไดน้ าเสนอในบทที่ 4 นาเสนอควบคู่กนั เพอ่ื ให้เขา้ ใจมากข้ึน สุดทา้ ยจะเป็น ขอ้ เสนอแนะสาหรับผสู้ นใจเพื่อใชเ้ ป็นแนวทางการวิจยั ดา้ นการแปลคร้ังต่อไป

18 บทท่ี 4 ผลการวเิ คราะห์ข้อมูล การวเิ คราะห์ขอ้ มูลเป็ นการอธิบายเกี่ยวกบั คุณลกั ษณะต่างๆ ของเทคนิคการแปลที่พบในหนงั สือ แอตแลนติก มหาสมุทรขา้ มกาลเวลา ผลการวิเคราะห์ใช้กรอบทฤษฎีของ ลาร์สัน (Larson, 1998) ซ่ึงจะ แสดงผลในรูปแบบตาราง ผลการวเิ คราะห์ขอ้ มลู มีดงั น้ี 1. การแปลตรงตวั (Lexical Translation) ภาษาตน้ ฉบบั และภาษาแปลมีความหมายตรงกนั ตารางที่ 1: Lexical Translation ภาษาต้นฉบับ ภาษาแปล คาอธิบาย I stayed on the foredeck to watch ผมอย่สู ่วนหน้าของดาดฟ้ าเรือรอดู แปลตรงตวั other vessel: there was a bustle of เรือลาอนื่ ๆเห็นเรือลากอวนกลุ่ม Fleetwood trawlers scuttling home, หน่ึงเดินทางกลบั บา้ น มีเรือขน an inbound freighter or two, …(P.5) สินคา้ สองลา (น.20) …, and the sudden blending of และการท่ีกระแสน้าจากเขตร้อน แปลตรงตวั tropical and Arctic waters ไหลมาปะทะน้าจากข้วั โลกทาให้ canthicken the air above อากาศบนผวิ นา้ หนาขึน้ (น.23) into…(P.9) Nearly half a century has gone by เกอื บครึ่งศตวรรษได้ผ่านไป แปลตรงตวั since I first saw the Flemish Cap หลงั จากทผี่ มได้เห็นเฟลมิชแคป and watched, captivated, as that เป็ นคร้ังแรก ไดเ้ ฝ้ าดูอยา่ งหลงใหล Canadian Air Force Plane swept in. ตอนท่ีเคร่ืองบินของกองทพั อากาศ (P.17) แคนาดาโฉบเขา้ มา (น.29) It is a living thing; it has a มนั เป็ นส่ิงมีชีวติ มนั มีเร่ืองราวตอน แปลตรงตวั geological story of birth and ถือกาเนิดทางธรณีวทิ ยา การ expansion and evolution to its ขยายตวั และววิ ฒั นาการมาจนเป็น present middle-aged shape and size; มหาสมุทรที่มีรูปร่างและขนาด …(P.22) เหมือนในปัจจุบนั ซ่ึงอยใู่ นวยั กลางคน (น.33) Year in and year out, night and day, ปี แลว้ ปี เล่า กลางวนั กลางคืน ร้อน แปลตรงตวั

19 warm and cold, century after และหนาว ศตวรรษแล้วศตวรรษ แปลตรงตวั century, the ocean is always there, เล่า มหาสมุทรกย็ งั คงอยเู่ ป็นนิ an eternal presence in the collective รันดร์ในความทรงจาของผคู้ นท่ีอยู่ แปลตรงตวั minds of those who live beside it. รายรอบ (น.43) แปลตรงตวั (P.34) It was an inelegant, jerky process, เป็นกระบวนการท่ีชา้ และงุ่มง่าม แปลตรงตวั rather like watching a camel getting เหมือนกบั อูฐที่ลุกข้ึนยนื ส่วนหนึ่ง แปลตรงตวั to its feet, with one part of the ของมหาสมุทรเริ่มเปิ ดออกตาม แปลตรงตวั ocean opening, then another ดว้ ยอีกส่วนหน่ึงที่อยหู่ ่างออกไป แปลตรงตวั faraway, then …(P.45) (น. 50) คนเลยี้ งแกะบนเกาะปี นขึน้ ไปบน The island shepherds had climbed หน้าผา เรามองเห็นเชือกอยตู่ ิดกบั up the cliffs-fixed ropes could be หมุด (น.72) seen, …(P.73) นายทหารเรืออาวุโสจากประเทศ Three senior naval officers from สมาชิกไดร้ ับการเลือกต้งั ให้ดารง member states are elected to preside ตาแหน่งประธานองคก์ รแผนที่ over the International Hydrographic สากลทางทะเล มีวาระคร้ังละ 5 ปี Organization, usually for five years (น.94) at a time. (P.102) แตท่ นั ใดน้นั แม้ว่าฤดูร้อนบน But then, in an instant, even though ชายฝั่งจะมาถึงอย่างรวดเร็ว (น. the summer on shore is fast 136) coming. (P.156) ในตอนแรกทะเลเป็ นเพยี งฉากหลงั เช่นในงานของดูเรอร์ (น.142) Initially the sea is only a backdrop-it appears in some of แม้ว่าองั กฤษจะเป็ นศัตรูกบั เขาใน Durer’s work, for example, ตอนน้ัน แต่ทหารเรือไม่ควรแสดง …(P.164) ความดีใจท่ีเรือล่ม (น.179) Even though the British at the การถูกเรือโจรสลดั จู่โจมเป็ น time were his enemies, he said, no ประสบการณ์ทน่ี ่าหวาดกลวั (น. sailor should ever take the kind of delight that …(P.211) To be attacked by a pirate ship was a terrifying experience.

20 (P.223) 188) After dinner we listen to the news. หลงั อาหารค่า เราฟังข่าว (น.215) แปลตรงตวั (P.259) Exploration, settlement, war, การเดนิ ทางสารวจ การต้ังถิ่นฐาน แปลตรงตวั pilgrimage, fishing, and trade had สงคราม การเดนิ ทางแสวงบุญ การ always been the main impulses จับปลาและการค้าขาย เป็นแรง behind maritime adventuring. กระตุน้ ผลกั ดนั ให้เกิดการผจญภยั (P.276) ทางทะเล (น.227) On the other side of the sea, and in อกี ฝั่งหนึ่งของทะเล ในอีกซีกโลก แปลตรงตวั another hemisphere, the หน่ึง สาธารณรัฐไลบีเรีย (น.332) impoverished republic of Liberia …(P.418) 2. การแปลเพมิ่ เติม(Addition Translation) การเติมขอ้ ความเพื่อเพิม่ ความเขา้ ใจของผอู้ า่ น ตารางท่ี 2: Addition Translation ภาษาต้นฉบับ ภาษาแปล คาอธิบาย …, in the Canadian Pacific offices สานกั งานบริษทั แคนาเดียน แปลเพม่ิ เติม off Trafulgar Square-more cathedral แปซิฟิ กแถวจตุรัสทาฟัลการ์ ซ่ึง than bureau, all teak, marble, and ขา้ งในสานกั งานดูคลา้ ยโบสถ์ hush, …(P.2) มากกวา่ บรรยากาศภายในเงียบ ขรึม ตกแตง่ ดว้ ยไมส้ กั และหินอ่อน (น.18) A flotilla of small craft brought out กองเรือเลก็ นาผโู้ ดยสารมาส่ง มี แปลเพม่ิ เติม the scattering of passenger-two were เดก็ 2 คนเป็นหดั ทาใหเ้ ราตอ้ งจอด children with measles, and there was เรือนานกวา่ ปกติ เพราะลกู เรือไม่ some slight quarantine-related delay อยากรับเดก็ ทป่ี ่ วย กลวั ว่าผู้โดยสาร …(P.7) คนอนื่ จะตดิ โรค (น.22) We had crossed the ocean in seven เราใชเ้ วลาเดินทางขา้ มมหาสมุทร แปลเพมิ่ เติม days, six hours, and seven minutes, ท้งั สิ้น 7 วนั 6 ชว่ั โมง 7 นาที และ and despite our mid-ocean แมจ้ ะหยดุ แวะพบนกั บินกลางทะเล

21 rendezvous were just fifty-four เราทาเวลาดี สายไปเพยี ง 54 นาที minutes late. (P.11) เทา่ น้นั (น.25) Humans have lived around มนุษยต์ ้งั รกรากอยรู่ ิมมหาสมุทร แปลเพม่ิ เติม Atlantic’s peripheries and on its แอตแลนติกและตามเกาะน้อยใหญ่ island, and have crossed and มาเป็ นเวลาช้านาน เดินทางขา้ มไป recrossed it, plundered it and fought ขา้ มมา หากินจากทะเล สู้รบกลาง on it, …(P.23) ทะเล (น.33) The weather was becoming cooler อากาศในโลกเร่ิมเยน็ ลง โลกกาลงั แปลเพ่ิมเติม as he went: the world was entering a เขา้ สู่ช่วงเปล่ียนสภาพโดยธาร major period of glaciations, น้าแขง็ (น.57) …(P.54) The groves of argan-oil trees and ป่ าตน้ อาร์แกนและป่ าละเมาะท่ีเตม็ แปลเพิม่ เติม goat-busy scrub eventually give way ไปดว้ ยฝงู แกะหายไป กลายเป็นท่ี to the stony desert plains of the ราบทะเลทรายหิน (น.97) hammada, …(P.105) “Dr.Weizmann-It’s a boy.” (P.271) “ด๊อกเตอร์ไวซ์มานน์ ยินดดี ้วย แปลเพม่ิ เติม ครับคุณไดล้ ูกชาย” (น.224) 3. การละไวไ้ ม่แปล (Omission Translation) ผแู้ ปลอาจไมจ่ าเป็นตอ้ งแปลบางขอ้ ความหรือประโยค เน่ืองจากอาจทาใหผ้ อู้ า่ นสบั สน ตารางท่ี 3: Omission Translation หรือการละไว้ไม่แปล ภาษาต้นฉบับ ภาษาแปล คาอธิบาย Almost half a century has passed เวลาผา่ นไปเกือบคร่ึงศตวรรษแลว้ “fifty-odd years” ไมไ่ ดแ้ ปล since I made those two crossing - หลงั จากที่ผมไดเ้ ดินทางขา้ ม fifty-odd years during which I must มหาสมุทร 2 คร้ังน้นั และในช่วง have traversed this particular body เวลาน้นั ผมไดเ้ ดินทางผา่ นน่านน้า of water five hundred times, at least. น้ีอยา่ งนอ้ ย 500 คร้ัง (น.26) (P.13) Eventually, and testily, I found a ในที่สุดผมก็ทุรนหาทางจนได้ “by railway” ไมไ่ ดแ้ ปล flight to Manchester and made the เท่ียวบินไปแมนเชสเตอร์และ rest of my way home by railway. หาทางกลบั ถึงบา้ นได้ (น.26)

22 (P.13) Before what geologists like to ก่อนจะถึงตอนน้นั มหาสมุทร “Before what geologists like think is too much longer, Atlantic แอตแลนติกจะเริ่มเปล่ียนรูปร่าง to think” ไมไ่ ดแ้ ปล will begin to change its aspect and และขนาดอยา่ งรวดเร็ว (น.32) size very dramatically. (P.22) He has turned his back on the sea at ในท่ีสุดเขาก็หนั หลงั ใหท้ ะเล แมว้ า่ “simply, ponderously, last, but he knows that even without เขาจะมองไมเ่ ห็นแตเ่ ขารู้วา่ ทะเล magnificently, ominously” seeing it, it is behind him all the อยเู่ บ้ืองหลงั เขาตลอดเวลา (น.43) ไม่ไดแ้ ปล while and simply, ponderously, magnificently, ominously continuing to be the sea. (P.34) The wind Erikson encountered was เอริกสนั ปะทะกบั ลมสวนตะวนั ตก “contrary to the exceptionally fierce and almost และลมตะวนั ตกเฉียงเหนือซ่ึงแรง Norsemen’s intended always came from the west or the กวา่ ปกติ (น.80) direction” ไม่ไดแ้ ปล northwest, contrary to the Norsemen’s intended direction. (P.85) …-on a long-remembered date, วนั ที่ 12 ตุลาคม 1492 วนั ท่ีอยใู่ น “It was sudden a vision of a October 12, 1492-when the Pinta’s ความทรงจามานานแสนนาน เมื่อร็ new world-or the New lookout, Rodrigo de Triana, spotted อดริโก เดอ ทริอานา(Rodrigo de World, as it would soon be a line of white cliffs directly ahead. Triana) คนเฝ้ าดูบนเรือปิ นตาเห็น realized”ไมไ่ ดแ้ ปล It was sudden a vision of a new เส้นหนา้ ผาสีขาวเบ้ืองหนา้ (น.81) world-or the New World, as it would soon be realized. (P.86) …-to win knowledge of the Atlantic การไดค้ วามรู้เก่ียวกบั มหาสมุทร “in the nineteenth century” was to gain knowledge of the แอตแลนติกคือการเรียนรู้เกี่ยวกบั ไม่ไดแ้ ปล planet; to those on its far side in the โลก แตส่ าหรับคนท่ีอยอู่ ีกฟาก nineteenth century, to know หน่ึงความรู้เก่ียวกบั ทะเลคือ Atlantic was to be better equipped เคร่ืองมือหาความมุง่ คงั่ (น.111) to make money. (P.124) The seventy-seven black African ทาสผวิ ดา 77 คน ผตู้ กเป็นเหยอื่ “African” ไม่ไดแ้ ปล

23 slaves, innocent victims of all this บริสุทธ์ิของความโกลาหลน้ีไม่ได้ mayhem, were not treated with any รับความกรุณาแต่อยา่ งใด (น.193) great leniency. (P.230) Whether there is a true and direct ซี.พ.ี สก็อต คาอิม ไวซ์มานน์ แอซี “Whether there is a true link between C.P. Scott, Chaim โทนที่กลน่ั ไดใ้ หม่ และการสร้าง and direct link between” Weizmann, his freshly minted รัฐอิสราเอล (น.224) ไมไ่ ดแ้ ปล acetone, and the eventual formation of the state of Israel is …(P.271) She would make her actual และกรีดกรายเขา้ สู่เขตมหาสมุทรท่ี “She would make her entrance into the oceanic sector, ตอ้ งระวงั อยา่ งแทจ้ ริง ณ จุดพิกดั ท่ี actual entrance into the sashaying elegantly into the most 2 ท่ีชื่อวา่ MALOT. (น.276) oceanic sector”ไม่ไดแ้ ปล critical portion of the flight, at a second waypoint designated as MALOT. (P.342) The world at large is now having to โลกท้งั ใบตอ้ งตระหนกั ถึง “and for an entirely keep super-aware of implications of ผลกระทบของการบินเช่นกนั (น. different reason” ไมไ่ ดแ้ ปล flights as well, and for an entirely 279) different reason. (P.345) …-a lexicon of strange and exotic เกิดคาศพั ทแ์ ปลกใหมข่ ้ึน เช่น สบู่ “are being uttered abroad” new words are being uttered ดา ปาลม์ คาเมไลนา ถว่ั บาบาสสุ ไม่ไดแ้ ปล abroad: jatropha, camelina, และฮาโลไฟต์ (น.280) babassu, and halophytes- …(P.347) “Unidentified Russian vessel two “เรือรัสเซียที่อยหู่ นา้ ผม 2 ไมล์ “Unidentified” ไมไ่ ดแ้ ปล miles ahead of me, report your กรุณาแจง้ ช่ือและธุระดว้ ย” (น.309) name and business,” (P.387) 4. การแปลเป็นความหมายรอง (Secondary Sense Translation) คาในภาษาไทยบางคาเม่ือกล่าวถึงโดยไมม่ ีบริบทจะมีความหมายตรงตวั เป็ นความหมายแรกท่ีเราคิดเม่ือ ไดย้ ิน เรียกวา่ Primary Sense แต่เมื่อคาเหล่าน้ีเกิดข้ึนในบริบทอื่นหรือรวมกบั คาอื่นก็อาจทาให้ความหมาย เปลี่ยนไปได้ เม่ือแปลจึงตอ้ งอาศยั คาท่ีเกิดร่วมกันจึงจะแปลความหมายไดถ้ ูกตอ้ ง ซ่ึงคาเหล่าน้ีเรียกว่า ความหมายรอง หรือ Secondary Sense

24 ตารางที่ 4: Secondary Sense Translation ภาษาต้นฉบบั ภาษาแปล คาอธิบาย ความหมายแรกคือ “วยั เรียน” Maybe time and schoolboy memory บางทีเวลาอาจบิดเบือนความทรง ความหมายรองคือ “วยั หนุ่ม” ความหมายแรกคือ“โรงแรม” have distorted things a little, …(P.2) จาวยั หนุ่ม (น.18) ความหมายรอง คือ “โรง เหล้า” News of the shipwreck soon became ข่าวเรืออปั ปางกลายเป็นเรื่องที่คน ความหมายแรกคือ “ประสบ the talk of the inns of early พดู คุยกนั ตามโรงเหล้าในช่วงตน้ ความสาเร็จ” (ในทางการคา้ ) ความหมายรองคือ “ได้กาไร seventeenth-century London, and ศตวรรษที่ 17 และเช็คสเปี ยร์น่าจะ งาม” ความหมายแรกคือ “ตานาน” Shakespeare almost certainly heard ไดย้ นิ แน่นอน (น.131) ความหมายรอง คือ “เป็ นที่ รู้จัก หรือ โจษจัน” of it. (P.151) ความหมายแรก คือ “หลกั ฐาน”ความหมายรองคือ (and in later years, more (และได้กาไรงามในเวลาตอ่ มา) (น. “คาให้การ” commercially successful) (P.233) 196) ความหมายแรกคือ “อายุ น้อย”ความหมายรองคือ The ferocity of the slave masters is ความโหดร้ายของผคู้ ุมทาสเป็น “เลก็ ” (หมายถึงเดก็ ) legendary-men were brutalized, เรื่องโจษจัน ทาสชายถูกซอ้ ม (น. consumers ความหมายแรกคือ “ผู้บริโภค” ในบริบทน้ี …(P.234) 197) หมายถึง “ผู้โดยสาร” practitioners ความหมายแรก It comes from evidence given to a เป็นคาให้การของไอแซก ปาร์ก คือ “ผู้ปฏิบัติ” ความหมายใน บริบทน้ีคือ “คนขับ British House of Commons เกอร์ (Isaac Parker) จากเมืองลิ Committee by a crewmen named เวอร์พลู ลูกเรือคา้ ทาสช่ือแบล็ก Isaac Parker of the Liverpool slave โจก๊ (Black Joke) (น.197) brig Black Joke…(P.235) ..., and that the child in question was และเดก็ ท่ีวา่ ยงั เลก็ มาก อายไุ มเ่ กิน said by Parker to have been 3 ขวบ (น.198) indecently young, little more than an infant. (P.236) Air travel across oceans has in สาหรับผู้โดยสารส่วนใหญก่ าร recent years become to most เดินทางทางอากาศกลายเป็ นเรื่ อง consumers, if not necessarily to the ธรรมดาและน่าเบื่อ แตส่ าหรับ practitioners, as tedious as it is คนขับเครื่องบินคงไมใ่ ช่อยา่ งน้นั commonplace. (P.330) (น. 267)

25 เครื่องบนิ ” In the abstract, the expanse of ในทางทฤษฏี เขตน้าต้ืนนอกชายฝ่ัง ความหมายแรก คือ shallow seas of Newfoundland- …(P.364) นิวฟันดแ์ ลนดย์ งิ่ ใหญเ่ หนือตานาน “นามธรรม” ความหมายที่ So the poor man returned home, …(P.380-381) (น.293) สอง หมายถึง “ในทางทฤษฎี” He took pâté and cognac and cases เครกผู้อบั โชคจึงตอ้ งกลบั บา้ น (น. ความหมายแรก คือ “ผ้นู ่า of decent burgundies to sustain the party, …(P.445) 304) สงสาร” หรือ “จน” ความหมายท่ีสองในบริบทน้ี หมายถึง “ผ้อู บั โชค” เขาหาตบั บด เหลา้ คอนญกั และ ความหมายแรก คือ“คา้ จุน ไวน์เบอร์กนั ดีหลายลงั ไวเ้ ลยี้ ง (น. สนับสนุน”ความหมายที่สอง 352) คือ “เลยี้ ง” (ในงานเล้ียง) 5. การแปลความหมายแคบเป็ นความหมายกวา้ ง (Specific to Generic Translation) การแปลจากความหมายแคบ(Specific) เป็ นความหมายกวา้ ง (Generic) เนื่องจากผแู้ ปลตอ้ งการใหเ้ ป็ น ธรรมชาติในภาษาแปล ถึงไมต่ รงตวั เสียทีเดียวใหค้ วามรู้สึกใกลเ้ คียงกบั ภาษาตน้ ฉบบั และเป็นธรรมชาติ ตารางที่ 5: Specific to Generic Translation ภาษาต้นฉบับ ภาษาแปล คาอธิบาย A handful of businessman, not a นกั ธุรกิจจานวนหน่ึง นกั การเมือง “จานวนหนึ่ง”มีความหมาย few politicians, …(P.13) จานวนไม่นอ้ ย (น.26-27) กวา้ งกวา่ “handful”(หยบิ มือ หน่ึง) That for years was very much the ผมก็เคยรู้สึกเช่นน้นั อยนู่ านหลายปี “เดนิ ทาง” มีความหมายกวา้ ง case for me-until one recent กระทงั่ บา่ ยวนั หน่ึงในฤดูร้อน กวา่ “was crossing”(ขา้ ม) summer’s afternoon, as I was ขณะที่ผมเดนิ ทางไปนิวยอร์กดว้ ย crossing to New York on a British เคร่ือง 777 ของสายการบินบริติช Airways 777, …(P.16) แอร์เวย์ (น.28) …, their elders tutting them to keep ผใู้ หญจ่ ุป๊ ากทกั และบอกใหเ้ ดิน “รองเท้า” มีความหมายกวา้ ง their boots clean and to be careful ระวงั อยา่ ใหล้ ม้ เด๋ียวรองเท้าจะ กวา่ “boots”(รองเทา้ บู๊ต) not to fall. (P.31) สกปรก (น.41) He decided that these humans เขาคิดวา่ มนุษยเ์ หล่าน้ีน่าจะอาศยั “คิด” มีความหมายกวา้ งกวา่ probably sheltered in cave- …(P.58) อยใู่ นถ้า (น.60) “decide”(ตดั สินใจ) …and so doing the skin and nails ผวิ และเล็บจึงหลุดออกมา เขาเอา “นา้ มัน” มีความหมายกวา้ ง

26 came off, and he got some sweet oil นา้ มนั มาทา และผา้ มาพนั (P.197) กวา่ “sweet oil”(น้ามนั หอม) and cloths and wrapped them round “ท่อนไม้” มีความหมายกวา้ ง กวา่ “a log of mango”(ทอ่ น the feet …(P.235) ไมม้ ะม่วง) …, and he tied a log of mango, เขาผกู ท่อนไม้ยาว 18-20 นิ้ว หนกั “กฎหมาย” มีความหมายกวา้ ง กวา่ “the law of the sea”( eighteen or twenty inches long, and ประมาณ 12-13 ปอนด์ ไวท้ ี่คอเด็ก กฎหมายทางทะเล) “เรือบนิ ” มีความหมายกวา้ ง about twelve or thirteen pound (น.197) กวา่ “fighter plane”( เครื่องบินรบ) weight…(P.235) “แจ้ง” มีความหมายกวา้ งกวา่ Invariably it took accidents at sea to มกั ตอ้ งเกิดอุบตั ิเหตุกลางทะเล “decree”(คาบญั ชา, คาสงั่ ) effect changes to the law of the sea. ก่อนที่กฎหมายจะไดร้ ับการแกไ้ ข “กระเป๋ า” มีความหมายกวา้ ง กวา่ “wallet”(กระเป๋ าสตางค)์ (P.322) (น.261) The venture was Alcock’s idea, อลั คอ็ กเกิดความคิดท่ีจะเดินทาง conceived when he was imprison by ขณะท่ีเขาถูกคุมขงั โดยชาวเติร์ก Turks after ditching his fighter หลงั จากท่ีสละเรือบนิ ในทะเลใกล้ plane in the sea near Gallipoli. เมืองกลั ลิลี (Gallipoli) (น.272) (P.336) One aspect of the flight that had แง่มุมหน่ึงของเท่ียวบินที่เจา้ หนา้ ท่ี been already decreed by air traffic ควบคุมและฝ่ ายการวางแผนของ control the planners at the airline สายการบินไดแ้ จ้งแลว้ คือเส้นทาง was transatlantic track that ที่เที่ยวบิน BA113 ควรใชใ้ นวนั BA113should use that day. (P.341) น้นั (น.276) “And now this,” he said, and rather และ “ตอนน้ีท่ีนี่” เขาบอกและยนื่ sheepishly handed over a card from นามบตั รจากกระเป๋ าอยา่ งเหนียม his wallet. (P.381) อาย (น.305) 6. การแปลความหมายกวา้ งเป็นความหมายแคบ (Generic to Specific Translation) เป็ นการแปลความหมายจากความหมายกวา้ ง (Generic) เป็ นความหมายแคบ (Specific) กล่าวคือผู้ แปลตอ้ งการเลือกใชค้ าที่เฉพาะเจาะจงมากกวา่ เน่ืองจากความเหมาะสมของภาษาที่ต่างกนั แต่ยงั คงรักษา ความหมายไวใ้ กลเ้ คียงกบั ตน้ ฉบบั เช่นเดียวกบั การแปลความหมายแคบเป็นความหมายกวา้ ง

27 ตารางที่ 6: Generic to Specific Translation ภาษาต้นฉบับ ภาษาแปล คาอธิบาย All ashore who’s going ashore! ลูกเรือประกาศก้องตรงเวลา“ใคร “the familiar came the familiar announcement, ไม่ไปใหข้ ้ึนฝ่ัง” (น.19) announcement, on cue” on cue. (P.4) แปลใหแ้ คบลงวา่ “ประกาศ ก้องตรงเวลา” …: he waved up at us, and if he เขาโบกมือใหแ้ ลว้ ขยบั ปาก “good”แปลใหแ้ คบลงวา่ mouthed something like “Take care! เหมือนกบั พดู วา่ “โชคดี ขา้ มน้าให้ “สนุก” Have a good crossing!” his words สนุก” แตค่ าพดู ของเขาถูกลมพดั were whipped away by the breeze. ไป (น.20) (P.5) For the men up in the bridge, สาหรับลูกเรือในหอ้ งบงั คบั การ “the men”แปลใหแ้ คบลงวา่ Voyage No.115 was basically just การเดินทางเที่ยวที่ 115 เป็นเพียง “ลูกเรือ” another routine crossing. (P.8) การขา้ มมหาสมุทรปกติ (น.23) For the sea in which these elegant เน่ืองจากน้าบริเวณท่ีหอยสวยงาม “these elegant fashioned fashioned beasts lived so เหล่าน้ีอาศยั อยเู่ ป็นจานวนมากมี beasts”แปลใหแ้ คบลงวา่ abundantly was a body of water very ลกั ษณะตา่ งจากน้านิ่งในเขตเมดิ “หอยสวยงาม” different in character from the placid เตอร์เรเนียน (น.56) waters of the Mediterranean. (P.53) “Well now,” the builder replied, “อืม เรือก็คงพอไหว ถา้ ลูกเรือฝี มือ “the builder” แปลใหแ้ คบลง “the boat will do, just so long as the ดพี อ” คนต่อเรือตอบ (น.70) วา่ “คนต่อเรือ” crew’s good enough.” (P.72) “good enough”แปลใหแ้ คบ ลงวา่ “ฝี มือดีพอ” …: the sagas say they bartered with ตามตานานบอกวา่ พวกเขามีการคา้ “appeared to like” แปลให้ them, employing as trade goods not ขายแลกเปล่ียน ชาวเอสกิโมไมไ่ ด้ แคบลงวา่ “ชอบดม่ื ” beads or useless trinkets, but milk, ตอ้ งการลูกปัดหรือเครื่องประดบั which the Eskimos appeared to ไร้ประโยชน์ แตพ่ วกเขาชอบด่ืม like. (P.85) นม (น.81) Despite their London tailoring, fine แมว้ า่ เขาท้งั สามจะใส่เสื้อทต่ี ัดโดย “London tailoring” แปลให้ manners, and good knowledge of ช่างฝี มอื ประณตี ในลอนดอน แคบลงวา่ “ใส่เสื้อทต่ี ัดโดย English, Darwin regarded them as กริ ิยามารยาทงดงามและพูด ช่างฝี มอื ประณตี ในลอนดอน”

28 little more elevated than animals, ภาษาองั กฤษได้ดี แต่ดาร์วนิ มองวา่ “fine manners” แปลใหแ้ คบ …(P.125) พวกเขาเหนือกวา่ สัตว์เดรัจฉาน ลงวา่ “กริ ิยามารยาทงดงาม” เพยี งนิดเดียว (น.112) “good knowledge of English” แปลใหแ้ คบลงวา่ “พดู ภาษาองั กฤษได้ด”ี “animals” แปลใหแ้ คบลงวา่ “สัตว์เดรัจฉาน” At first his men found precious little ตอนแรกลกู น้องของเขาพบส่ิงที่ “his men” แปลใหแ้ คบลงวา่ in the red clays they hauled up from น่าสนใจเพยี งเลก็ นอ้ ยจากดินแดง “ลูกน้อง” off the African coast, …(P.137) ที่ชกั รอกข้ึนมาจากทะเลใกล้ ชายฝ่ังแอฟริกา (น.120) He took me to dinner-he wanted เขาเลยี้ งอาหารเยน็ ผม เขา “took me to dinner” แปลให้ me to try centolla, the giant crab for คะย้นั คะยอให้ผมลองชิมเซนโทยา่ แคบลงวา่ “เลยี้ งอาหารเยน็ ” which the waters off Cape Horn are ปูยกั ษท์ ่ีมาจากเคปฮอร์น (น.179) “wanted me to try” แปลให้ famous, …(P.210) แคบลงวา่ “คะย้นั คะยอให้ผม ลองชิม” What were the circumstances of this เรื่องราวของการทารุณกรรมเด็ก “ill-treatment” แปลใหแ้ คบ child’s ill-treatment? The child คนน้ีเป็นมาอยา่ งไร? เดก็ โกรธไม่ ลงวา่ “การทารุณกรรม” took sulk and would not ยอมกนิ ข้าว (น.197) “eat”แปลใหแ้ คบลงวา่ “กนิ eat…(P.235) ข้าว” That autumn, schoolchildren all ฤดูใบไม้ร่วงปี น้ัน เด็กนกั เรียนทว่ั “That autumn” แปลใหแ้ คบ over the England were asked to องั กฤษถูกสั่งใหเ้ กบ็ ลูกเกาลดั มา้ ลงวา่ “ฤดูใบไม้ร่วงปี น้ัน” collect horse chestnuts, …(P.269) (น.223) …, were even more widespread-in ส่งผลกระทบในวงกวา้ งมากกวา่ “international agreements” terms of new laws and เหตุการณ์เรือไททานิก ในแง่ของ แปลใหแ้ คบลงวา่ “ข้อขดั แย้ง international agreements-than กฎหมายใหม่และข้อขดั แย้งระดบั ระดับนานาชาติ” after the Titanic. (P.325) นานาชาติ (น.262) “the Titanic”แปลใหแ้ คบลง วา่ “เหตุการณ์เรือไททานิก” The two bodies that police the ocean หน่วยงาน2 แห่งที่ดูแลน่านฟ้ า “bodies”แปลใหแ้ คบลงวา่ at high altitude and try to maintain กลางมหาสมุทรและพยายามรักษา “หน่วยงาน” good order and safety for the aircraft ความเรียบร้อยและความปลอดภยั “high altitude”แปลใหแ้ คบ

29 …(P.342) ของเครื่องบิน (น.277) ลงวา่ “น่านฟ้ า” The amounts involved are quite ปริมาณของสารพษิ เกนิ ธรรมดา “remarkable”แปลใหแ้ คบลง remarkable.(P.346) เหนือความคาดหมาย (น.279) วา่ “เกนิ ธรรมดาเหนือความ คาดหมาย” A ship called the Fairtry, launched เรือแฟร์ทราย ซ่ึงปล่อยในสกอ๊ ต “the first”แปลใหแ้ คบลงวา่ in Scotland in 1954, was the first to แลนดป์ ี 1954 เป็ นเรือลาแรกที่เริ่ม “เป็ นเรือลาแรก” start what some called the การ ‘ทาเหมืองเปิ ด’ โดยใช้ mechanized strip-mining of the เครื่องจกั รในแกรนดแ์ บงค์ (น. Grand Banks. (P.370) 297) In my university days in 1960s, I ตอนท่ีผมเป็นนักศึกษา “university days” แปลให้ briefly shared rooms with an มหาวทิ ยาลัยในช่วงทศวรรษ 1960 แคบลงวา่ “นักศึกษา exceptionally bright young man ผมเช่าหอ้ งร่วมกบั เพอื่ นคนหนึ่งที่ มหาวทิ ยาลยั ” named Craig, …(P.379) แสนปราดเปรื่องชื่อเครก (น.303) “young man”แปลใหแ้ คบลง วา่ “เพอื่ นคนหน่ึง” The settlement is now a little ตอนน้ีชุมชนมีขนาดใหญ่ข้ึน “The settlement”แปลให้ larger- it was peopled by four เลก็ นอ้ ย เพิม่ จาก 400 เป็น 500 คน แคบลงวา่ “ชุมชน” hundred then; it has five hundred (น.317) now. (P.398) So what exactly was Katrina? Was it แคทรีน่าคืออะไรกนั แน่ มนั เป็น “Weather Service” แปลให้ merely the name given to the storm เพียงช่ือที่สานักอตุ ุนิยมวิทยาใหแ้ ก่ แคบลงวา่ “สานัก by Weather Service-as names have พายุ ตามประเพณกี ารต้งั ชื่อพายุ อตุ ุนิยมวทิ ยา” been given since 1953-…(P.421) ต้งั แต่ปี 1953 (น.334) “as names have been given” แปลใหแ้ คบลงวา่ “ประเพณี การต้งั ชื่อพายุ” 7. การแปลความหมายโจง่ แจง้ เป็นความหมายแฝง(Explicit to Implicit Translation) การแปลจากภาษาตน้ ฉบบั ที่แสดงความหมายให้เห็นชดั เจน (Explicit) ในการแปลผแู้ ปลอาจใชเ้ ทคนิค การแปลท่ีแสดงความหมายแตไ่ มแ่ สดงรูป (Implicit) แต่ยงั คงความหมายไดค้ รบถว้ น

30 ตารางที่ 7: Explicit to Implicit Translation ภาษาต้นฉบบั ภาษาแปล คาอธิบาย แปลเป็ นความหมายแฝง But in all other respects the แตป่ ระเทศอเมริกายงั น่ิงใบ้ต่อชาว American nation remains largely นอร์สในทุกแง่ทุกมุม (น.83) mute and oblivious to the Norsemen. (P.89) 8. การแปลความหมายแฝงเป็ นความหมายโจง่ แจง้ (Implicit to Explicit Translation) ในภาษาตน้ ฉบบั ผเู้ ขียนอาจไม่ไดแ้ สดงรูปประโยค แต่ในการแปลผแู้ ปลจะตอ้ งแสดงรูปความหมายให้ เห็นโจ่งแจง้ (Explicit) เพอื่ ใหผ้ อู้ า่ นเกิดความเขา้ ใจมากข้ึน ตารางที่ 8: Implicit to Explicit Translation ภาษาต้นฉบับ ภาษาแปล คาอธิบาย British railway trains of the day รถไฟองั กฤษในปัจจุบนั ยังรักษา แปลเป็นความหมายโจง่ แจง้ seldom did much better. (P.11) เวลาไม่ได้เท่านี(้ น.25) And it is very much the same on ววิ นีเ้ หมือนกนั ทุกแห่งเม่ือมองจาก แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ any Atlantic headland, whether in แหลมริมมหาสมุทรแอตแลนติก Africa or Americas, ..(P.33) ไม่วา่ จะเป็นในทวปี แอฟริกาหรือ อเมริกา (น.42) There was ash, showing the มีการพบขเี้ ถ้าซ่ึงแสดงใหเ้ ห็นวา่ ผู้ แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ inhabitants lit fires to keep อยอู่ าศยั จุดไฟเพื่อใหค้ วามอบอุน่ themselves warm. (P.59) (น.61) The original is long gone; but the ต้นฉบบั สูญหายไปนานแล้ว แต่ แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ copies that exist all show the same ฉบบั คดั ลอกท่ีเหลืออยแู่ สดงให้ thing: …(P.79) เห็นส่ิงเดียวกนั (น.76) On the way south, Darwin saw and ขณะล่องเรือไปทางใต้ ดาร์วินได้ แปลเป็นความหมายโจง่ แจง้ collected specimens from the Cape เกบ็ ตวั อยา่ งมากมายจากหมู่ Verde Islands, …(P.124) เกาะเคปแวร์ด (น.111) It took the poets some time to catch อยา่ งไรกต็ าม เหล่ากวใี ช้เวลานาน แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ up with the painters, however. กวา่ จะตามจิตรกรทนั (น.145) (P.167) I gave the child some victuals, but it ผมใหอ้ าหาร แต่เด็กไมย่ อมกิน แปลเป็นความหมายโจง่ แจง้

31 would not eat; the captain took the กปั ตนั จับเดก็ ยนื ขึน้ (น.197) child up again, …(P.235) “Dr.Weizmann-It’s a boy.” (P.271) “ดอ๊ กเตอร์ไวซ์มานน์ ยนิ ดีดว้ ยครับ แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ คุณได้ลกู ชาย” (น.224) …who while employed as secretary ในขณะที่เขาดารงตาแหน่ง แปลเป็ นความหมายโจ่งแจง้ of the Admiralty was professionally เลขาธิการกองทพั เรือองั กฤษ เขา interested in collecting and collating สนใจเก็บรวบรวมขอ้ มูลทางสถิติ statistics about the world’s seas. เก่ียวกบั ทะเลต่างๆ บนโลก (น. (P.322) 261) …, in which forty-six crew ในการน้ีลูกเรือและผโู้ ดยสาร 46 แปลเป็นความหมายโจง่ แจง้ members and passengers died, คนเสียชีวติ แมว้ า่ คนเกือบ 1,700 though nearly 1,700 were saved. รอดชีวติ (น.263) (P.324) In Victorian times, though, we still แต่ในสมยั วกิ ตอเรียนเรามอง แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ thought of the ocean as vast and มหาสมุทรวา่ ยงิ่ ใหญ่และน่ากลวั frightening; we still regarded it with และแสดงความเคารพ แต่ทกุ อย่าง some kind of awed respect. Not เปลยี่ นไปแล้ว (น.270) anymore. (P.333) Much the same was true at the เช่นเดียวกบั สนามบนิ สารองที่ แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ alternate arrival airports, สามารถนาเครื่องลงได้ (น.275) …(P.340-341) Their decision, much criticized, left การตดั สินใจของเขาไดร้ ับคา แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ millions of passengers stranded วพิ ากษว์ จิ ารณ์มาก ทาใหม้ ี around the world, and the Shanwick ผโู้ ดยสารนบั ลา้ นติดคา้ งอยทู่ วั่ โลก controllers with precious little to และทาใหเ้ จา้ หนา้ ท่ีในศนู ยค์ วบคุม do. (P.343) แชนวกิ ว่างงาน (น.277) The initial reports said that the รายงานเบ้ืองตน้ กล่าววา่ เครื่องยนต์ แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ engines did indeed work, that they ทางานไดจ้ ริง จะติดข้ึนใหม่หาก would restart if shut down (one หยดุ ทางาน(ตอนแรกมีคนกลวั วา่ early fear was they might not), and เคร่ืองจะไม่ตดิ อกี ) และน้ามนั ไม่ that the fuels did not freeze at high กลายเป็นน้าแขง็ เมื่อบินใน

32 altitude (which was another). ระดบั สูง (ซ่ึงเป็นอกี สิ่งหนึ่งทค่ี น (P.347) หวาดกลวั ) (น.281) …by its very vastness and its เนื่องจากทะเลมีขนาดใหญแ่ ละดู แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ seeming remoteness, …(P.355) เหมอื นอย่หู ่างไกลตัวเรา (น.286) She was so very prescient. (P.356) เธอมีตาทพิ ย์ล่วงรู้อนาคต (น.287) แปลเป็นความหมายโจง่ แจง้ …that were on a generally agreed วา่ ขายปลาท่ีอยใู่ นรายการปลาที่ถูก แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ list of overfished and consequently ล่ามากเกินไปและกาลงั ใกล้จะสูญ endangered species. (P.360) พนั ธ์ุ (น.289) And swordfish, generally caught by ส่วนปลาฉนากซ่ึงจบั โดยวธิ ีโรย แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ the much-criticized method of long- สายเบ็ดที่ไดร้ ับการวพิ ากษว์ จิ ารณ์ lining, are mainly denizens of the มากน้นั หาไดใ้ นมหาสมุทร Pacific. (P.363) แปซิฟิ ก (น.292) …and that foreign fishing vessels และเรือต่างชาติไม่สามารถหาปลา แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ would be excluded from working ในเขตนีไ้ ด้ (น.298) here. (P.372) There is, for example, an abundance ยกตวั อยา่ งเช่น มีตวั เคยเป็ นจานวน แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ of krill, the tiny shrimplike creature มาก ตวั เคยเป็นสัตวค์ ลา้ ยกุง้ เป็ น eaten by baleen whales and still อาหารของวาฬกรองกินและเป็นท่ี much favored by Russian, นิยมของกองเรือหาปลาของรัสเซีย Ukrainian, and Japanese fishing ยเู ครน และญ่ีป่ ุน (น.307) fleets. (P.384) “Five years ago I wouldn’t have “5 ปี ก่อนหนา้ น้ี ฉนั ไม่รู้วา่ ตรงไหน แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ known one end of a fish from หวั ปลาตรงไหนหางปลาแยกไม่ถูก another. I couldn’t tell a krill from วา่ ตวั เคยกบั จิงโจต้ า่ งกนั อยา่ งไร a kangaroo. (P.381) (น.305) And so we had to heave-to, were เราจึงตอ้ งบอกว่าเราเป็ นใคร ใหก้ าร แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ compelled to identify ourselves, วา่ เราไมม่ ีเคร่ืองมอื หรือความ state for the record that we had ตอ้ งการท่ีจะล่าปลา แจง้ neither the will nor the ability to วตั ถุประสงคข์ องการเดินทางในท่ี fish, and outline our purpose for ที่เราคิดวา่ เป็นทะเลเปิ ดสากล แตท่ ่ี being what were not, as we จริงเป็ นเขตน่านนา้ ภายใต้การดูแล

33 supposed, international high seas ขององั กฤษ(น.309) but rather British territorial waters. (P.387) บางคนกล่าววา่ ปลาทวั่ โลกกาลงั จะ แปลเป็นความหมายโจ่งแจง้ Some say that all fish are in สูญพนั ธ์ุ (น.311) worldwide danger. (P.390) 9. การแปลความหมายคลา้ ยคลึง (Synonym Translation) ภาษาแปลท่ีมีความหมายคลา้ ยกบั ภาษาในตน้ ฉบบั เป็นคาในกลุ่มเดียวกนั ท่ีสามารถใชแ้ ทนกนั ไดโ้ ดยท่ี ความหมายไม่ต่างจากเดิม ซ่ึงผแู้ ปลอาจเลือกใชใ้ นบริบทท่ีตา่ งกนั ตารางที่ 9: Synonym Translation ภาษาต้นฉบบั ภาษาแปล คาอธิบาย It fell instead to sailors from far เป็นหนา้ ที่ของนักเดนิ เรือจากแดน ในบริบทน้ี “sailors” ถูกแปล away, …(P.52) ไกล (น.56) เป็นคาเหมือนวา่ “นักเดินเรือ” …, that no other sailor crossed the ดูเหมือนจะจริงวา่ ไม่มีใครสามารถ “five centuries” มี ocean with success in the nearly five เดินทางขา้ มมหาสมุทรไดส้ าเร็จ ความหมายเดียวกบั “500 ปี ” centuries …(P.84) ในช่วงเวลาเกือบ 500 ปี (น.80) …, about a thousand fearful wrecks, ความน่ากลวั ของเรืออบั ปาง 1,000 “fathers”มีความหมายวา่ about fathers lying full-fathom five, ลา บรรพบุรุษท่ีนอนอยใู่ ตท้ ะเลลึก บิดา ผแู้ ปลใชค้ าวา่ “บรรพ …(P.149) ถึง 5 ฟาธอม (น.129) บุรุษ”ซ่ึงมีความหมาย เหมือนกนั คือ ผทู้ ่ีมาก่อน He turned out to be a middle-aged, เขาเป็นชายวยั กลางคนชาวองั กฤษ “civilian dress”หมายถึงชุดท่ี full-bearded Briton in civilian ในชุดไปรเวต หนวดเคราเฟิ้ ม เขา ใส่โดยทวั่ ไปของพลเมือง แต่ dress, a man who had long ago left ออกจากกองทพั เรือองั กฤษไปรับ ผแู้ ปลใชค้ าวา่ “ชุดไปรเวต” the Royal Navy for its Royal ราชการในกองทพั เรือออสเตรเลีย ซ่ึงหมายชุดที่ใส่ทวั่ ๆ ไป Australian counterpart …(P.103) (น.94) เช่นเดียวกนั (though his fame was somewhat (แมว้ า่ ต่อมาเขาจะแปดเป้ื อนมลทิน “stow”มีความหมายวา่ เกบ็ tarnished by a later official report จากรายงานการระบาดของโรค รักษา หรือ บรรจุ แตผ่ แู้ ปล that blamed him for a scurvy ลกั ปิ ดลกั เปิ ดท่ีโทษวา่ เป็นเพราเขา เลือกใชค้ าวา่ “ตุน” ซ่ึง outbreak on one polar voyage, since ละเลยในหนา้ ที่ตุนมะนาวบนเรือ หมายถึงการ เกบ็ รักษาไว้ he had omitted to stow aboard a ไม่มากพอ) (น.120) เช่นเดียวกนั sufficient quantity of limes). (P.136)

34 Sixty-one sailors deserted before ลูกเรือ 61 นายออกกลางคัน บา้ ง “deserted”หมายถึงการละทงิ้ the journey was done, and a small เสียชีวติ จิตวปิ ลาส2 คน จมน้า 2 หนา้ ที่ ผแู้ ปลใชค้ าวา่ “ออก number died-two going mad, two คน โดนยาพษิ คนหน่ึง (น.121) กลางคัน” ซ่ึงมีความหมาย being drowned, one being poisoned, เดียวกนั และ “mad” หมายถึง …(P.137) เป็นบา้ ซ่ึงมีหมายรวมถึง “จิต วปิ ลาส” But a closer study of Shakespeare’s แต่การศึกษาเจตนารมณ์ของเช็คส “motivation”หมายถึง motivations uncovers evidence เปี ยร์อยา่ งใกลช้ ิดมากข้ึนแสดงให้ แรงจงู ใจ แต่ในบริบทน้ีผแู้ ปล beyond the text itself that supports เห็นหลกั ฐานนอกบทละครท่ี แปลเป็น“เจตนารมณ์” an otherwise rather radical idea- สนบั สนุนความคิดที่แปลกน้ี (น. …(P.150) 130) Back in England, the men’s fate ในประเทศองั กฤษ ชะตากรรมของ “comment”หมายถึง drew the most excited comments ลูกเรือโจรสลดั ไดร้ ับเสียงโจษจัน ขอ้ คิดเห็น แต่ ผแู้ ปลใชค้ าวา่ because among the captives were อยา่ งมากเนื่องจากในบรรดาคนท่ี “เสียงโจษจัน” ซ่ึงเป็น 187 white men, …(P.230) ถูกขบั ได้ มีคนขาว 187 คน (น. ขอ้ คิดเห็นเช่นเดียวกนั 193) She would prepare to enter the เคร่ืองเตรียมเขา้ สู่เขตมหาสมุทรลึก “unlovely”หมายถึงไม่สวย critical transoceanic sector at an ณ จุดตาแหน่งพิกดั ท่ีผทู้ าแผนที่ แตใ่ นกรณีของช่ือ ผแู้ ปลได้ invisible waypoint that Atlantic การบินแอตแลนติกให้ช่ือทไ่ี ม่ แปลวา่ “ไม่เพราะ” aviation chartmakers had given the เพราะวา่ BURAK (น.276) unlovely name of BURAK. (P.342) These ships are possessed of a เรือเหล่าน้ีมีประสิทธิภาพอยา่ ง “bloodless”ถูกแปลวา่ bloodless efficiency. (P.386) เลอื ดเยน็ (น.308) “เลอื ดเยน็ ” มีความหมาย เดียวกนั Had we been deemed suspicious, หากเราดูมีพิรุธกลุ่มทหารเรือใน “suspicious”หมายถึง น่า marine boarding parties were ready เรือเร็วพร้อมท่ีจะเกี่ยวตะขอขา้ ง สงสยั มีความหมายเดียวกบั in their Zodiac speedboats to come เรือ (น.309) “พริ ุธ” and grapnel their way up our sides; …(P.388) We must all know anecdotal พวกเราทุกคนตา่ งเคยได้ยนิ “known”หมายถึง เคยรับรู้ ซ่ึง evidence of this-some new, some หลกั ฐานทางประวตั ิศาสตร์ เก่า ผแู้ ปลใชค้ าวา่ “เคยได้ยนิ ”

35 not so new. (P.390) บา้ งใหม่บา้ ง (น.311) แทน Thus has climate change arrived at ดงั น้นั การเปล่ียนแปลงสภาพ “arrived”แปลวา่ มาถึง แต่ผู้ a small Atlantic settlement in East ภูมิอากาศมาเยอื นชุมชน แปลใชค้ าวา่ “มาเยอื น” แทน Greenland. (P.401) แอตแลนติกขนาดย่อม (น.318) และ“a small”ถูกแปลวา่ “ขนาดย่อม” ซ่ึงหมายถึง ขนาดเลก็ Power shortage will last for ช่วงเวลาที่ไม่มีกระแสไฟฟ้ าจะกนิ “last”หมายถึง ดารง ต่อเน่ือง weeks…as most power poles will be เวลานานหลายสปั ดาห์…เนื่องจาก ผแู้ ปลเลือกใชค้ าวา่ “กนิ เวลา” down and transformers destroyed. เสาไฟฟ้ าส่วนใหญจ่ ะถูกพดั โค่น ซ่ึงมีความหมายเดียวกนั (P.421) และหมอ้ แปลงไฟฟ้ าถูกทาลาย (น. 334) A young researcher at the เพนนี ชิสโฮลม์ นกั วจิ ยั สาวของ “young”หมายถึง เยาว์ ในท่ีน้ี Massachusetts Institute of สถาบนั เทคโนโลยแี มสซาชูเซตส์ กล่าวถึงผหู้ ญิง ผแู้ ปลจึงใชค้ า Technology, Penny Chisholm, first พบสิ่งมีชีวติ น้ีคร้ังแรกในทะเล วา่ “สาว” แทน found the creature in Sargasso Sea. ซากสั โซ (น.339) (P.430) 10. การแปลเป็นคาตรงขา้ ม (Antonym Translation) การแปลคาที่ใหค้ วามหมายเหมือนกนั แตเ่ ขียนตรงกนั ขา้ มกบั ภาษาตน้ ฉบบั ตารางท่ี 10: Antonym Translation ภาษาต้นฉบับ ภาษาแปล คาอธิบาย After a few moments, though, there หลงั จากน้นั ไม่นาน เราก็ประหลาด แปลเป็นคาตรงขา้ ม came an unexpected sound, from ใจท่ีไดย้ นิ เสียงจากดา้ นหนา้ มุง่ ตรง directly ahead. (P.10) เขา้ มาหาเรา (น.24) I took a family vacation in 1975 on ในปี 1975 ผมพาครอบครัวไปเท่ียว แปลเป็นคาตรงขา้ ม the Canadian island of Grand เกาะแกรนด์เมแนน ในจงั หวดั นิวบ Manan in New Brunswick, a short รันส์วกิ ของแคนาดา ไม่ไกลจากท่ี distance from where Roosevelt took โรสเวลตท์ ี่พกั ตากอากาศบนเกาะ his summer’s ease on Campobello. แคมโพเบลโล (น.49) (P.43) Early man’s march down to the การเดินทางสู่มหาสมุทรของมนุษย์ แปลเป็นคาตรงขา้ ม

36 ocean began in remarkably short ในยคุ เร่ิมตน้ เกิดข้ึนอยา่ งรวดเร็ว order. Just what impelled him to สิ่งที่ผลกั ดนั ใหม้ นุษยอ์ อกเดิน move so far and so fast- …(P.54) ทางไกลในระยะเวลาอนั ส้ัน (น.57) It is 4,500 miles from Bergen to จากเบอร์เกนถึงนิวฟันดแ์ ลนดเ์ ป็น แปลเป็นคาตรงขา้ ม Newfoundland, but Leif Eriksson ระยะทาง 4,500 ไมล์ แต่เลฟ เอริก did not have to travel nearly so far, สันไม่ตอ้ งเดินทางไกลขนาดน้นั because he first came to เพราวา่ เขาเดินทางมาถึงนิวฟันด์ Newfoundland only from แลนดค์ ร้ังแรกจากกรีนแลนดซ์ ่ึงอยู่ Greenland, less than a thousand ห่างไม่เกนิ 1,000 ไมล์ (น.80) miles away. (P.84) The world may not have โลกมขี นาดเท่าเดิม(น.93) แปลเป็นคาตรงขา้ ม expanded in the years that followed, …(P.102) Prince Albert followed suit soon ในไม่ช้าเจา้ ชายอลั เบิร์ตกร็ ่วมดว้ ย แปลเป็นคาตรงขา้ ม after and bought a sleekly elegant เขาซ้ือเรือยอชตล์ าเรียวงามเองช่ืออิ yacht of his own, the Hirondelle. รองแดล (น.123) (P.141) …a woman, somewhat more costly ทาสหญิงมีราคาแพงกวา่ ท่ีคิดแมว้ า่ แปลเป็นคาตรงขา้ ม despite being offered “with a bad คนขายจะบอกวา่ “ปากไม่ดี” ทาส mouth,” went for sixty-three bars, หญิงคนหน่ึงราคา 63 แทง่ (น.196) …(P.233) …; and at a given signal, usually the และเม่ือไดส้ ัญญาณ ส่วนใหญ่ใช้ แปลเป็นคาตรงขา้ ม stroke of a drum, they would all เสียงกลอง เหล่าพอ่ คา้ จะกรูกนั ข้ึน rush board the ship, and like the เรือและเลือกควา้ สินคา้ จากกลุ่ม crazed mob at a department store ทาสท่ีหวาดกลวั และติดโซ่ตรวน sale …(P.237) อยู่ ไม่ต่างจากฝงู ชนใน หา้ งสรรพสินคา้ ตอนลดราคา (น. 198) But then came one cloudless แตแ่ ลว้ เชา้ วนั หน่ึงของฤดูร้อนท่ี แปลเป็นคาตรงขา้ ม summer morning in February twenty ท้องฟ้ าแจ่มใสในเดือนกมุ ภาพนั ธ์ years later, when, on a Russian 30 ปี ต่อมา เม่ือผมยนื อยบู่ นเรือ

37 cargo ship, …(P.379) สินคา้ สัญชาติรัสเซีย (น.303) แปลเป็นคาตรงขา้ ม Catastrophic storms mark the เนเธอร์แลนดจ์ ดจาวนั ท่ีเกิดพายุ แปลเป็นคาตรงขา้ ม remembered dates of Netherlands รุนแรงคร้ังประวตั ิศาสตร์ history much as wars of liberation เช่นเดียวกบั สงครามประกาศ and the reigns of king do so in other, เสรีภาพและการข้ึนครองราชยข์ อง drier lands. (P.413) กษตั ริยใ์ นประเทศอ่ืนท่ีมีผนื ดินไม่ เปี ยกฝน (น.328) …, a modest affair that is powered ซ่ึงทาง่ายๆ ใชพ้ ลงั งานแสงอาทิตย์ by solar panels, requires little และไม่ต้องการการดูแลมาก(น. maintenance, …(P.445) 352) 11. การแปลกรรมวาจกเป็นกรรมวาจก (Passive to Passive Translation) ผแู้ ปลอาจเลือกแปลแบบ Passive เป็ น Passive ได้ ถา้ หากตน้ ฉบบั สอดคลอ้ งกบั ลกั ษณะของภาษาไทย ซ่ึงโดยปกติในภาษาใน ประโยค passive (กรรมวาจก) มกั ใชเ้ ม่ือประธานถูกกระทากริยาในทางลบ ตารางที่ 11: Passive to Passive Translation ภาษาต้นฉบบั ภาษาแปล คาอธิบาย Phoenician ships were built for เรือของชาวฟิ นิเชียนถูกสร้างข้ึน กรรมวาจกเป็นกรรมวาจก business. (P.64) เพอ่ื ธุรกิจ (น.65) His three small carracks, the Nina, เรือนอ้ ยท้งั 3 ลาของเขา เรือนีน่า กรรมวาจกเป็นกรรมวาจก the Pinta, and the Santa Maria, ปิ นตา และซานตามาเรีย ถูกวาง were cleverly routed to the south of แผนการเดินเรืออยา่ งเฉียบแหลม the Canaries …(P.86) ใหม้ ุง่ ไปทางใตส้ ู่เกาะคานารี (น. 81) He lived and worked until he was เขาทางานจนอายเุ กือบ 90 ปี แมว้ า่ กรรมวาจกเป็นกรรมวาจก nearly ninety, and though he was เขาโดดเด่นพอท่ีจะนาศพไปฝัง distinguished enough to be buried เคียงขา้ งวรี บุรุษประจาชาติคนอ่ืนๆ alongside other national heroes ในทางเดินมหาวหิ ารเวสตม์ ินส under the nave of Westminster เตอร์ แต่เขากลบั ถูกมองข้าม (น. Abbey, he is otherwise widely 110) overlooked. (P.123) All but two of her guns had been ปื นใหญบ่ นเรือถูกย้ายออกไปหมด กรรมวาจกเป็นกรรมวาจก

38 removed to make way for เหลืออยเู่ พยี ง 2 กระบอก เพ่ือจดั laboratories and equipment. (P.136) พ้ืนท่ีเป็นห้องทดลองและเกบ็ อุปกรณ์ (น.120) Of the white men, nineteen died of หมคู่ นขาว 19 คนเสียชีวติ เพราะ กรรมวาจกเป็นกรรมวาจก their battle wounds before their trail, แผลจากการสู้รบก่อนการ fifty-four others were found guilty ดาเนินคดี อีก 54 คนถูกตดั สินวา่ มี of piracy and were hanged from the ความผดิ จริงและถูกแขวนคอจาก cannons on the castle walls, ปลายกระบอกปื นใหญบ่ นกาแพง …(P.230) ป้ อม (น.193) Enormous bases, with quays and ฐานทพั เรือขนาดใหญ่ พร้อมทา่ กรรมวาจกเป็นกรรมวาจก piers and cranes, graving docks and เทียบเรือ สะพานข้ึนเรือ อูเ่ รือ fuel bunkers, ammunition and ป้ันจนั่ ยกของ ป้ อมน้ามนั คลงั stores, were constructed all around อาวธุ และโกดงั เก็บของ ถูกสร้าง the British coasts and on the fringes ขนึ้ รอบชายฝั่งองั กฤษและตามขอบ of the world’s oceans. (P.252) มหาสมุทรของโลก (น.210) And when President Lincorn was เม่ือประธานาธิบดีลินคอร์นถูกลอบ กรรมวาจกเป็นกรรมวาจก shot dead in April 1865, the ยงิ เสียชีวติ ในเดือนเมษายนในปี telegraphed news, also transcribed 1865 ข่าวโทรเลขถูกถ่ายออกมา as a handwritten letter and placed in ดว้ ยลายมือ ส่งเป็นจดหมายใส่ซอง the sealed leather packet, …(P.303) หนงั ปิ ดผนึก (น.247) Insofar as the Atlantic Ocean is the เนื่องจากมหาสมุทรแอตแลนติกถูก กรรมวาจกเป็นกรรมวาจก most used, traversed, and ใช้เดนิ ทางข้าม และผลาญมากท่ีสุด plundered of all oceans, so it is the ดงั น้นั จึงเป็นแหล่งน้าที่ถูกคุกคาม body of water that is currently most มากท่ีสุด (น.271) threatened. (P.334) Engines are being more cleverly เคร่ืองยนตถ์ ูกออกแบบอยา่ งชาญ กรรมวาจกเป็นกรรมวาจก designed and planes are becoming ฉลาดและตวั เครื่องเบาลง (น.280) lighter …(P.346) The patterns of water in places are สภาพอากาศในที่ต่างๆ กาลงั ถูก กรรมวาจกเป็นกรรมวาจก being disrupted, and dramatic รบกวนและพายรุ ุนแรงเพม่ิ จานวน storms are becoming more มากข้ึนและความรุนแรงเพม่ิ ข้ึน

39 numerous, their intensities steadily อยา่ งต่อเน่ือง (น.402) and ominously worsening. (P.402) The Pacific is almost entirely มหาสมุทรแปซิฟิ กถูกล้อมรอบดว้ ย กรรมวาจกเป็นกรรมวาจก surrounded by volcanoes and is ภเู ขาไฟเกือบทุกดา้ น และเกิดแรง rocked by ceaseless earth quaking ส่ันจากแผน่ ดินไหวจากญี่ป่ ุนถึงอะ from Japan to Alaska, from ลาสกา จากแคลิฟอร์เนียถึงชิลี และ California to Chile, from Kamchatka จากกมั ชตั กาถึงนิวซีแลนด์ (น.343) to New Zealand. (P.433) …, the long and slowly squeezed น้าในมหาสมุทรแอตแลนติกซ่ึงถูก กรรมวาจกเป็นกรรมวาจก waters of the Atlantic Ocean will บีบอยา่ งชา้ ๆ จะถูกบังคบั ใหไ้ ปที่ have been compelled to go อ่ืน (น.354) elsewhere. (P.447) 12. การแปลกรรมวาจกเป็นกรรตุวาจก (Passive to Active Translation) ผแู้ ปลอาจเลือกแปลจากกรรมวาจก (Passive) เป็ นกรรตุวาจก (Active) เพ่ือให้เหมาะสมตามธรรมชาติ ของภาษา ตารางที่ 12: Passive to Active Translation ภาษาต้นฉบับ ภาษาแปล คาอธิบาย …; the mists suddenly swirl away ฝงู หมอกจะจางลง ฟ้ าใสครามอย่าง กรรมวาจกเป็นกรรตุวาจก and are replaced by a sky of a ทเ่ี ห็นได้ในบริเวณท่ีอยบู่ นละติจูด clarity and blue brilliance that seems สูงของโลกเท่าน้นั เข้ามาแทนที่ (น. to be known only in the world’s 39) high latitudes. (P.30) The animal’s tincture vein had to be พวกเขาต้องตดั เส้นเลอื ดดาของหอย กรรมวาจกเป็นกรรตุวาจก removed and boiled up in lead ออกมาต้มในอ่างตะกว่ั ตอ้ งใชห้ อย basins, and it would take many เป็นพนั ๆ ตวั เพ่ือผลิตสีม่วงพอทีจะ thousands of snails to produce ยอ้ มผา้ 1 ผนื (น.67) sufficient purple to dye a single garment. (P.68) Formal public announcement of the การประกาศอยา่ งเป็ นทางการของ กรรมวาจกเป็นกรรตุวาจก find was made in the pages of the การคน้ พบน้ีอยู่ในหนา้ ของนิตยสาร

40 National Geographic magazine in National Geographic ฉบบั เดือน November 1964. (P.81) พฤศจิกายน 1964 (น.78) Rodrigo de Triana was given five ร็อดริโก เดอ ทริอานาได้รับเงิน กรรมวาจกเป็นกรรมวาจก thousand maravedis for being so รางวลั 5,000 แมเรอเวดี ในฐานะท่ี adept a lookout. (P.87) เฝ้ าดูเก่ง (น.82) With this realization of a brand-new เม่ือคนตระหนกั วา่ นี่คือมหาสมุทร กรรมวาจกเป็นกรรตุวาจก sea, anchors were weighed and sails แห่งใหม่ พวกเขาก็เร่ิมถอนสมอ unfurled, brass clocks were wound และกางใบเรือ ไขลานนาฬิกา and heaving lines leaded. (P.114) ทองเหลืองและเตรียมผกู ตะกว่ั ใส่ เชือกนา (น.103) Long, long before the Atlantic was ก่อนที่คนจะรู้วา่ แอตแลนติกเป็น กรรมวาจกเป็นกรรตุวาจก recognized to be an ocean, when it มหาสมุทร มนั เป็ นเพยี งทะเลกินคน was just an unknowably vast and ที่มีคล่ืนขนาดยกั ษ์ ฟองน้ากระเซ็น man-devouring mass of waves (น.132) …(P.153) Back in England, the men’s fate drew ในประเทศองั กฤษ ชะตากรรมของ กรรมวาจกเป็นกรรตุวาจก the most excited comments because ลูกเรือโจรสลดั ไดร้ ับเสียงโจษจนั among the captives were 187 white อยา่ งมากเนื่องจากในบรรดาคนท่ีถูก men, all alleged pirates, and seventy- จบั ได้ มีคนขาว 187 คนซ่ึงถูกต้งั seven black Africans, who had all ขอ้ หาเป็ นโจรสลดั และอีก 77 คน been taken as booty from the เป็นทาสผวิ ดาจากแอฟริกาที่พวกเขา captured slave ship. (P.230) ปล้นยดึ มาจากเรือทาส (น.193) But the animal had been known in แตค่ นในนิวอิงแลนดร์ ู้จักวาฬเป็น กรรมวาจกเป็นกรรตุวาจก New England for at least a century เวลาอยา่ งนอ้ ย 150 ปี แลว้ (น.236) and half before this: …(P.288) Ever since the first factory was built นบั ต้งั แต่โรงงานแห่งแรกสร้างขนึ้ กรรมวาจกเป็นกรรตุวาจก beside the water, ever since the first ริมทะเล นบั ต้งั แตม่ ีการวางท่อน้า sewer pipe was laid in an industrial เสียทอ่ แรกในเมืองทา่ เรือ port city, …(p.333) อุตสาหกรรม (น.270) At this point the Canadian ณ จุดน้ี รัฐบาลแคนาดาตดั สินใจวา่ กรรมวาจกเป็นกรรตุวาจก government decided something ต้องทาอะไรสกั อยา่ ง (น.298)

41 ought to be done. (P.371) เขาเขียนจดหมายอยา่ งเป็นทางการ กรรมวาจกเป็นกรรตุวาจก A formal letter was then written to ไปยงั ลอนดอนเพ่ือขอใหเ้ พกิ ถอนเค London requesting Craig’s removal- รก (น.304) …(P.380) 13. การแปลแบบหาคามาเทียบเคียง (Restatement Translation) บางคร้ังภาษาตน้ ฉบบั และภาษาแปลอาจหาคาท่ีมีความหมายเท่าเทียมมาแทนที่ไม่ได้ จึงจาเป็ นตอ้ ง เลือกใชค้ าในภาษาแปลท่ีมีความหมายเทียบเคียงกนั มาใชแ้ ทน ตารางท่ี 13: Restatement Translation ภาษาต้นฉบับ ภาษาแปล คาอธิบาย He cleared his throat and looked เขากระแอมแลว้ ทาสีหนา้ ต่ืนเตน้ “cleared his throat”ใชค้ า rather nervous. (P.210) (น.179) เทียบเคียงวา่ “กระแอม” … -being brought up on deck to be พวกเขาถูกนาตวั ข้ึนมาบนดาดฟ้ า “with whips standing exercised, jumping rhythmically on เรือเพ่ือออกกาลงั กาย กระโดดเป็น nearby”ใชค้ าเทียบเคียงวา่ the deck to the extent that their จงั หวะบนเรือท้งั โซ่ตรวน ลูกเรือ “ถือแส้คุม” shackles allowed, crew members ถอื แส้คุมใหท้ ุกคนออกกาลงั กาย “kept their muscles in armed with whips standing nearby และรักษากล้ามเนือ้ ให้ได้รูป (น. tone” ใชค้ าเทียบเคียงวา่ to make sure everyone moved with 197) “รักษากล้ามเนือ้ ให้ได้รูป” equal energy and kept their muscles in tone. (P.234) … ; the captain desired the cook to กปั ตนั สั่งใหพ้ อ่ ครัวต้มน้าร้อนเพื่อ “put on some water to put on some water to heat to see if ช่วยใหเ้ ทา้ ยบุ (น.235) heat”ใชค้ าเทียบเคียงวา่ “ต้ม” he could abate the swelling, …(P.235) If things went badly wrong here-if หากเกิดเหตุสุดวสิ ัย เช่นเครื่องยนต์ “things went badly wrong” there was an engine fire, say, or a ติดไฟหรือความกดอากาศในหอ้ ง ใชค้ าเทียบเคียงวา่ “เหตุ sudden loss of cabin pressure- ผโู้ ดยสารลดลง (น.278) สุดวสิ ัย” …(P.344) Generally, though, and in the deeper แต่โดยทวั่ ไปการชกั รอกเป็นเร่ือง “grim-looking sludge” ใชค้ า sea, the routines became a tedious น่าเบื่อ กระทง่ั นกั วทิ ยาศาสตร์ยงั เทียบเคียงวา่ “ตวั ขยุกขยุย”