ความปลอดภัยเกี่ยวกับงานไฟฟ้า

1. คณุ สมบตั ิของไฟฟ้ า ไฟฟ้ าจดั เป็ นพลงั งานชนดิ หนง่ึ ชว่ ยอานวยความสะดวกแกม่ วลมนษุ ยบ์ นโลกมคี วาม เป็ นอยทู่ ด่ี มี ากขนึ้ โดยใชไ้ ฟฟ้ าเป็ นแหลง่ พลงั งานจา่ ยไปใหก้ บั อปุ กรณ์ เครื่องมอเครื่องใชไ้ ฟฟ้ า ตา่ งๆ ใหส้ ามารถทางานได้ ไฟฟ้ าเป็ นพลงั งานท่ีสามารถเปลี่ยนแปลงรปู พลงั งานได้ โดยอาศยั คา่ แรงดนั และ กระแสจา่ ยไปใหอ้ ปุ กรณ์ เครื่องมอื และเคร่ืองใชไ้ ฟฟ้ าใหเ้ กิดการทางาน โดยจา่ ยไปในรปู กระแสไหลไฟฟ้ าเคล่อื นที่ไดด้ ใี นวตั ถตุ วั นาจาพวกโลหะชนดิ ตา่ งๆ

1.1 ประโยชนข์ องไฟฟ้ า ประโยชนข์ องไฟฟ้ า มมี ากมายมหาศาล ถกู นาไปใชง้ านอย่าง แพรห่ ลายทวั่ ไป 1. ใหค้ วามรอ้ น โดยเปลยี่ นพลงั งานไฟฟ้ าใหเ้ ป็ นความรอ้ น 2. ใหค้ วามเยน็ โดยเปล่ียนพลงั งานไฟฟ้ าใหเ้ ป็ นความเย็น 3. ใหพ้ ลงั งานกล โดยเปลย่ี นพลงั งานไฟฟ้ าใหเ้ ป็ นพลงั งานกล 4. ใหอ้ านาจแมเ่ หล็ก โดยเปลีย่ นพลงั งานไฟฟ้ าใหเ้ ป็ นสนามแมเ่ หล็ก 5. ใหแ้ สงสว่าง โดยเปลยี่ นพลงั งานไฟฟ้ าใหเ้ ป็ นแสงสวา่ ง 6. ใหค้ วามสะดวกสบาย โดยจา่ ยพลงั งานไฟฟ้ าไปใหอ้ ปุ กรณอ์ ิเล็กทรอนกิ ส์ ทาใหเ้ กิดการทางานในอปุ กรณอ์ ิเล็กทรอนกิ สช์ นดิ ตา่ งๆ

1.2 โทษของไฟฟ้ า โทษของไฟฟ้ ามมี ากมายมหาศาลเชน่ เดยี วกนั สว่ นใหญ่ เกดิ จากการใชไ้ ฟฟ้ าผดิ วิธี ขาดความระมดั ระวงั หรือใชไ้ ฟฟ้ าดว้ ย ความประมาทเลินเลอ่ กใ่ หเ้ กิดอนั ตรายตามมา 1.ไฟฟ้ าชอต หรือไฟฟ้ าลดั วงจร คอื สภาวะที่ 2.ไฟฟ้ าดดู คือสภาวะกระแสไฟฟ้ าไหลผา่ น กระแสไฟฟ้ าไหลไดค้ รบวงจร โดยไมผ่ า่ น รา่ งกานมนษุ ยค์ รบวงจร จะกอ่ ใหเ้ กิดอาการ อปุ กรณไ์ ฟฟ้ า เครื่องใชไ้ ฟฟ้ าหรือภาระ ผลของ เกร็งกลา้ มเนอ้ื ผลท่เี กิดจากไฟฟ้ าดดู อาจทา ไฟฟ้ าชอตจะทาใหเ้ กดิ ความรอ้ นสงู เมอ่ื ความ ใหพ้ ิการ หรือถึงเสยี ชวี ิตได้ รอ้ นถึงจดุ ลกุ ไหม้ ทาใหเ้ กดิ เพลิงใหม่ขน้ึ ได้

2. อนั ตรายของไฟฟ้ าต่อรา่ งกาย มนษุ ย์ สามารถแยกตามลกั ษณะของการสมั ผสั ไฟฟ้ าได้ 2 แบบ คือ การสมั ผสั โดยตรง (Direct Contact) และการสมั ผสั โดยออ้ ม (Indirect Contact) 2.1 การสมั ผสั ไฟฟ้ าโดยตรง การสมั ผสั ไฟฟ้ าโดยตรง คือ เป็ นกรณีท่ี สว่ นของรา่ งกายคนสมั ผสั ถกู สว่ นที่มไี ฟฟ้ า จ่ายมาโดยตรง 2.2 การสมั ผสั ไฟฟ้ าโดยออ้ ม การสมั ผสั ไฟฟ้ าโดยออ้ ม เป็ นการสมั ผสั ท่คี นไมไ่ ดส้ มั ผสั กบั สว่ นทม่ี ี ไฟฟ้ าโดยตรง แตเ่ กิดจากคนสมั ผสั กบั อปุ กรณ์

ความสมั พนั ธข์ องปริมาณกระแสไหลผา่ นร่างกายคนมีผลต่อปฎิกิริยาท่ีเกิดขึน้ ปริมาณกระแสไหลผ่านรา่ งกายคน ปฎิกิริยาท่ีเกิดขึน้ ต่ำกวำ่ 0.5 มลิ ลแิ อมป์ (mA) 1 mA ยงั ไมม่ ไี มร่ สู้ กึ 5 mA รสู้ กึ จกั๊ จห้ี รอื กระตุกเลก็ น้อย 6 – 25 mA 9 – 30 mA รสู้ กึ สนั่ เลก็ น้อย แต่ไมเ่ จบ็ คนสว่ นใหญ่สำมำรถหนไี ดแ้ ต่ 50 – 150 mA กำรเคลอ่ื นทอ่ี ยำ่ งไมร่ ะวงั จะทำใหเ้ กดิ อนั ตรำยได้ 1 – 4.3 แอมแปร์ (A) รสู้ กึ เจบ็ ปวด สยู เสยี กำรควบคุมกลำ้ มเน้อื น่ีคอื ปรมิ ำณ 10A กระแสทร่ี ำ่ งกำยไมส่ ำมำรถขยบั เขยอ้ื นได้ 15A ไดร้ บั ควำมเจบ็ ปวดเป็นอยำ่ งมำก หวั ใจหยดุ เตน้ กลำ้ มเน้ือหดตวั เสน้ ประสำทถูกทำลำย ทำใหเ้ สยี ชวี ติ หวั ใจหยดุ เตน้ และถกู เผำไหมอ้ ยำ่ งรนุ แรง เสยี ชวี ติ กระแสเกนิ คำ่ ต่ำสดุ ทฟ่ี ิวส์ หรอื เซอรก์ ติ เบรกเกอรจ์ ะตดั วงจร

ความสมั พนั ธข์ องปริมาณกระแสไหลผา่ นร่างกายคนกบั ระยะเวลาที่ทาให้เสียีีวิต ระยะเวลำทก่ี ระแสไหลผำ่ นรำ่ งกำยคน จะสง่ ผลถงึ อนั ตรำยทจ่ี ะเกดิ ขน้ึ น้อยหรอื มำกดว้ ย กระแสไหลผำ่ นใชเ้ วลำน้อยเกดิ อนั ตรำยน้อย กระแสไหลผ่ำนใช้ เวลำมำกเกดิ อนั ตรำยมำก ระยะเวลำทถ่ี กู ไฟฟ้ำดดู ปรมิ ำณกระแสไหลผำ่ นรำ่ งกำยคน ระยะเวลำ หมำยเหตุ 15 mA นำนกวำ่ 2 นำที เสยี ชวี ติ 20 mA นำนกวำ่ 1 นำที เสยี ชวี ติ 30 mA นำนกวำ่ 35 วนิ ำที เสยี ชวี ติ 100 mA นำนกวำ่ 3 วนิ ำที เสยี ชวี ติ 500 mA นำนกวำ่ 0.11 วนิ ำที เสยี ชวี ติ 0.01 วนิ ำที เสยี ชวี ติ A นำนกวำ่

3. ข้อควรปฎิบตั ิในการใี้ไฟฟ้าอย่างถกู ต้องปลอดภยั 1. ควรตรวจสอบใหแ้ น่ชดั กอ่ นจำ้ งงำนหรอื ทำสญั ญำกบั บรษิ ทั 2. อุปกรณ์กำรตดิ ตงั้ ทำงไฟฟ้ำตอ้ งเป็นชนดิ ทไ่ี ดร้ บั กำรรบั รองจำกมำตรฐำนตำ่ งๆ 3. กำรเดนิ สำยไฟ และตดิ ตงั้ อุปกรณ์ไฟฟ้ำ ตอ้ งเป็นไปตำมกฎเดนิ สำยและตดิ ตงั้ อุปกรณ์ไฟฟ้ำ 4. กอ่ นใชเ้ ครอ่ื งไฟฟ้ำ ผใู้ ชต้ อ้ งอ่ำนและศกึ ษำคมู่ อื แนะนำกำรใชง้ ำนใหเ้ ขำ้ ใจ 5. ทุกครงั้ ทจ่ี ะใชเ้ ครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้ำ ควรตรวจสอบสำยไฟ เตำ้ เสยี บ และเตำ้ รบั เคร่ืองหมายมาตรฐานอปุ กรณ์ไฟฟ้าประเทศต่างๆ

6. เครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้ำทม่ี เี ปลอื กหุม้ ภำยนอกทำดว้ ยโลหะทกุ ชนดิ หรอื เครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้ำทอ่ี ำจมไี ฟฟ้ำรวั่ มำกบั น้ำ จำเป็นตอ้ งต่อสำยดนิ ของ เครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้ำเขำ้ กบั ระบบสำยดนิ 7. เมอ่ื รำ่ งกำยเปียกชน้ื หำ้ มแตะตอ้ งสว่ นทม่ี ไี ฟฟ้ำ หรอื เคร่อื งใชไ้ ฟฟ้ำโดย เดด็ ขำด 8. ในกำรเดนิ สำยไฟ หรอื ลำกสำยไฟไปใชง้ ำนนอกอำคำรเป็นกำรชวั่ ครำว หรอื ถำวร 9. ควรแยกวงจรไฟฟ้ำทน่ี ้ำอำจทว่ มถงึ ออกตำ่ งหำก 10. หมนั่ ตรวจสอบอุปกรณ์ตดิ ตงั้ ทำงไฟฟ้ำ และเครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้ำ เต้าเสียบีนิ ดมีขวั้ การใี้ไขควงทดสอบ สายดิน ไฟ

11. ฝึกใหเ้ ป็นคนชงั่ สงั เกตสงิ่ ผดิ ปรกตจิ ำกสี กลนิ่ เสยี ง และกำรสมั ผสั อุณหภมู ิ รวมทงั้ กำร ใชเ้ ครอ่ื งมอื งำ่ ยๆ ในกำรตรวจสอบ 12. อยำ่ พยำยำมใชไ้ ฟฟ้ำหรอื เปิดสวติ ซเ์ ครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้ำ 13. ระมดั ระวงั กำรใชอ้ ุปกรณ์ไฟฟ้ำรำคำถกู จำกบำงประเทศทผ่ี ลติ แบบไมไ่ ดม้ ำตรฐำน 14. อุปกรณ์ทม่ี กี ำรเสยี บปลกั๊ ทง้ิ ไวน้ ำนๆโดยไมม่ ผี ดู้ แู ล 15. ทุกครงั้ ทเ่ี ลกิ ใชเ้ ครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้ำ ควรปิดสวติ ซท์ เ่ี ครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้ำก่อน 16. อยำ่ พยำยำมซอ่ มเครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้ำดว้ ยตวั เอง หรอื โดยชำ่ งอ่ มทม่ี คี วำมรคู้ วำมชำนำญไม่ เพยี งพอ 17. หลกี เลย่ี งกำรใชเ้ ครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้ำในขณะทม่ี ฝี นตกฟ้ำคะนอง โดยเฉพำะอยำ่ งยงิ่ เป็นอุปกรณ์ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ 18. เครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้ำทค่ี วบคมุ กำรเปิดปิดดว้ ยป่มุ สมั ผสั อเิ ลก็ ทรอนิกส์ หรอื รโี มทคอนโทรล 19. เมอ่ื ไฟฟ้ำทจ่ี ำ่ ยมำจำกกำรไฟฟ้ำดบั ใหด้ บั สวติ ซเ์ ครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้ำทกุ ชนดิ ทเ่ี ปิดคำ้ งอยทู่ นั ที 20. ฝึกฝนใหร้ จู้ กั วธิ กี ำรแกไ้ ขป้องกนั รวมทงั้ ชว่ ยเหลอื ปฐมพยำบำล

4. การปฎิบตั ิงานด้านไฟฟ้าปลอดภยั 1. ควรคำนงึ ถงึ กฎแหง่ ควำมปลอดภยั ทุกครงั้ 2. ก่อนกำรปฎบิ ตั งิ ำนเกย่ี วกบั ไฟฟ้ำ ตอ้ งถอื วำ่ เครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้ำ อุปกรณ์ไฟฟ้ำเหล่ำนนั้ มไี ฟฟ้ำ จำ่ ยอยู่ 3. จะปฎบิ ตั งิ ำนเกย่ี วกบั ไฟฟ้ำเรอ่ื งใดตอ้ งมคี วำมเขำ้ ใจในเรอ่ื งนนั้ ก่อนกำรปฎบิ ตั งิ ำน 4. อุปกรณ์และเครอ่ื งมอื ทใ่ี ชใ้ นกำรปฎบิ ตั งิ ำน 5. อยำ่ ปฎบิ ตั งิ ำนเมอ่ื รสู้ กึ เหน่ือย ออ่ นเพลยี งว่ งนอน 6. อยำ่ ปฎบิ ตั งิ ำนในขณะมอื เปียก 7. ถำ้ จำเป็นตอ้ งปฎบิ ตั งิ ำนในบรเิ วณทม่ี คี นพลุกพล่ำน หรอื มกี ำรปฎบิ ตั งิ ำนอน่ื ๆ รว่ มดว้ ย 8. ถำ้ จำเป็นตอ้ งปฎบิ ตั งิ ำนในบรเิ วณทไ่ี มส่ ำมำรถตดั ไฟออกได้ 9. กำรปฎบิ ตั งิ ำนถำ้ มกี ำรละงำนไปชวั่ ครำว 10. กำรปฎบิ ตั งิ ำนแตล่ ะครงั้ ควรมผี รู้ ว่ มปฎบิ ตั งิ ำนดว้ ยอยำ่ งน้อย 2 คน 11. กำรปฎบิ ตั งิ ำนเกย่ี วกบั ไฟฟ้ำแรงสงู ควรใชเ้ ครอ่ื งชว่ ยป้องกนั ไฟฟ้ำใหม้ ำกขน้ึ กวำ่ ปรกติ

5. การี่วยเหลือผปู้ ระสบอนั ตรายจากไฟฟ้าดดู กำรชว่ ยเหลอื ผปู้ ระสบอนั ตรำยจำกไฟฟ้ำดดู นบั เป็นสง่ิ จำเป็น และสำคญั อยำ่ งยง่ิ ทต่ี อ้ งกระทำดว้ ยควำมรวดเรว็ อยำ่ งถกู วธิ ี มคี วำมรอบคอบ และดว้ ยควำมระมดั ระวงั ปฎบิ ตั ิ ทำไดด้ งั น้ี 1. อยำ่ ใชม้ อื เปลำ่ แตะตอ้ งตวั ผทู้ ก่ี ำลงั ตดิ อยกู่ บั สำยไฟฟ้ำ หรอื ตวั นำ ไฟฟ้ำทม่ี กี ระแสไหลผำ่ น 2. รบี หำทำงตดั ทำงเดนิ ของไฟฟ้ำก่อน โดยถอดเตำ้ เสยี บ ตดั สวติ ซ์ ตดั วงจรอตั โนมตั หิ รอื สวติ ซป์ ระธำน 3. เมอ่ื ไมส่ ำมำรถทำวธิ อี น่ื ใดไดแ้ ลว้ ใหใ้ ชม้ ดี ขวำน หรอื ของมคี มทม่ี ี ดำ้ มไมห้ รอื ดำ้ มทเ่ี ป็นฉนวน ฟันสำยไฟฟ้ำใหข้ ำดหลุดออกจำก ผปู้ ระสบภยั โดยเรว็ ทส่ี ุด 4. ในกรณที ม่ี กี ระแสอยใู่ นบรเิ วณทม่ี นี ้ำขงั อยำ่ ลงไปในน้ำ 5. ถำ้ กรณที เ่ี ป็นสำยไฟฟ้ำแรงสงู ใหพ้ ยำยำมหลกี เลย่ี งอย่ำเขำ้ ไปใกล้

6. การปฐมพยาบาลผปู้ ระสบอนั ตรายจากไฟฟ้าดดู ผปู้ ระสบอนั ตรำยจำกกระแสไฟฟ้ำดดู สว่ นมำกจะหมดสตไิ มร่ สู้ กึ ตวั ซง่ึ อำจจะไมห่ ำยใจและมสี ภำวะหวั ใจหยดุ เตน้ กำรหมดสตเิ ชน่ น้ตี อ้ งรบี ใหก้ ำร ปฐมพยำบำลทนั ที เพอ่ื ใหป้ อดและหวั ใจทำงำน เรยี กกำรชว่ ยเหลอื น้วี ่ำ กำร ปฎบิ ตั กิ ำรชว่ ยฟ้ืนคนื ชพี (Cardio Pulmonary Resuscitation ; CPR ) โดย วธิ กี ำรชว่ ยฟ้ืนคนื ชพี ขนั้ พน้ื ฐำน 6.1 การผายปอดด้วยการให้ลมหายใจทางปาก 1. ใหผ้ ปู้ ่วยนอนหงำยรำบกบั พน้ื จดั ทำ่ นอนใหเ้ หมำะสม 2. ใชม้ อื ขำ้ งหน่งึ ดงึ คำงผปู้ ่วยหรอื ดนั ใตค้ อพรอ้ มกบั ใชม้ อื อกี ขำ้ งดนั หน้ำผำกใหห้ น้ำแหงน 3. สอดน้วิ หวั แมม่ อื เขำ้ ในปำกผปู้ ่วย 4. ลว้ งเอำสงิ่ อน่ื ๆ ทอ่ี ำจมตี ดิ คำ้ งอยใู่ นปำกและลำคอออกใหห้ มด 5. ตรวจสอบกำรหำยใจของผปู้ ่วย โดยเอยี งหน้ำมองไปทำงปลำยเทำ้ ผปู้ ่วยใหห้ ชู ดิ ปำก ผปู้ ่วย

6. ถำ้ ผปู้ ่วยไมห่ ำยใจ ใหผ้ ปู้ ฐมพยำบำลทำกำรผำยปอดดว้ ยกำรเป่ำปำกผูป้ ่วย 7. ขณะทำกำรเป่ำปำกผปู้ ่วยตำตอ้ งเหลอื บดดู ว้ ยวำ่ หน้ำอกผปู้ ่วยมอี ำกำรขยำยขน้ึ ลงหรอื ไม่ 8. ถำ้ กรณที ไ่ี มส่ ำมำรถอำ้ ปำกของผปู้ ่วยได้ ใหใ้ ชม้ อื ปิดปำกผปู้ ่วยใหส้ นิท และเป่ำ ลมทำงจมกู แทน 9. ขณะนำสง่ โรงพยำบำล ใหท้ ำกำรเป่ำปำกไปดว้ ยจนกวำ่ ผปู้ ่วยจะฟ้ืน 6.2 การนวดหวั ใจภายนอก 1. ใหผ้ ปู้ ่วยนอนรำบกบั พน้ื แขง็ ๆ หรอื ใชไ้ มก้ ระดำนรองหลงั ของผูป้ ่วย 2. คลำหำสว่ นลำ่ งสดุ ของกระดกู อกทต่ี อ่ กบั กระดกู ซโ่ี ครง

3. วำงมอื อกี ขำ้ งทบั บนหลงั มอื ทว่ี ำงไวแ้ ลว้ ในตำแหน่งทถ่ี กู ตอ้ ง เหยยี ดน้วิ มอื ตรง และเกย่ี วน้ิวมอื 2 ขำ้ งเขำ้ ดว้ ยกนั 4. ขณะทก่ี ดหน้ำอกแต่ละครงั้ ตอ้ งนบั จำนวนครงั้ ทก่ี ดดงั น้ี หน่งึ และสอง และสำม และส่ี และหำ้ ... 5. ถำ้ ผปู้ ฎบิ ตั มิ คี นเดยี ว ใหน้ วดหวั ใจ 15 ครงั้ สลบั กบั กำรเป่ำปำก 2 ครงั้ ทำสลบั กนั เชน่ น้จี บครบ 4 รอบ 6. ถำ้ ผปู้ ฎบิ ตั ิ 2 คนใหน้ วดหวั ใจ 5 ครงั้ สลบั กบั กำรเป่ำปำก 1 ครงั้ 7. ในกรณชี ว่ ยเหลอื เดก็ ออ่ น หรอื เดก็ แรกเกดิ กำรนวดหวั ใจใหใ้ ชน้ ้วิ เพยี งสองน้ิว 8. กำรนวนหวั ใจไมว่ ำ่ ผใู้ หญ่ หรอื เดก็ ตอ้ งทำอยำ่ งระมดั ระวงั และถกู วธิ ี

7. บทสรปุ ไฟฟ้ำเป็นพลงั งำนชนิดหน่งึ มที งั้ โทษและประโยชน์ในเวลำเดยี วกนั หำกใชถ้ กู วธิ ี จะเกดิ ประโยชน์มำกมำยมหำศำล หำใชผ้ ดิ วธิ จี ะมโี ทษมำกมำยมหำศำลเชน่ เดยี วกนั กำรปฎบิ ตั งิ ำนทำงดำ้ นไฟฟ้ำทป่ี ลอดภยั ผใู้ ชไ้ ฟฟ้ำจะตอ้ งทรำบและเขำ้ ใจ คณุ สมบตั ขิ องไฟฟ้ำ ตอ้ งระมดั ระวงั ไมป่ ระมำท ทำงำนอยำ่ งเป็นระบบ รอบคอบ ผปู้ ระสบอนั ตรำยจำกกระแสไฟฟ้ำดดู สว่ นมำกจะหมดสตไิ มร่ สู้ กึ ตวั ซ่งึ อำจจะไม่ หำยใจและมสี ภำวะหวั ใจหยดุ เตน้ ดว้ ย กำรหมดสตเิ ชน่ น้ตี อ้ งรบี ใหก้ ำรปฐมพยำบำลทนั ที เพอ่ื ใหป้ อดและหวั ใจทำงำน

แบบฝึ กหดั 1. ไฟฟ้ำคอื อะไร มอี นั ตรำยต่อมนุษยอ์ ยำ่ งไร 2. ไฟฟ้ำมปี ระโยชน์อะไรบำ้ งบอกมำเป็นขอ้ ๆ 3. ปรมิ ำณกระแสไหลผำ่ นรำ่ งกำยคนแตกต่ำงกนั จะเกดิ ผลตอ่ ปฏกิ ริ ยิ ำทเ่ี กดิ ขน้ึ กบั รำ่ งกำย คนอยำ่ งไร 4. บอกหhลtกั tกpำรsป:ฏ/บิ /ตั fงิ oำนrทmำงดsำ้ .นgไฟlฟe้ำ/ทป่ีAลอ6ดtภFยั gมำ4เปG็นขoอ้ ๆdตnำมfลbำดiบVั my7 5. อธบิ ำยกำรผำยปอดดว้ ยกำรใหล้ มหำยใจทำงปำกมำเป็นขอ้ ๆ ตำมลำดบั ล้งิ คส์ ง่ งาน https://forms.gle/WugmaRzNP2C8oAyC7