2564แผนการบัญชีชั้นกลาง2

2. ครูแนะนาเนอื้ หา หน่วยท่ี 3 การรับหุ้นส่วนใหม่ การลาออกของผู้เปน็ หุ้นส่วน การถึงแก่กรรมของผู้ เป็นหุ้นสว่ น และแจ้งผลการเรียนรทู้ ค่ี าดหวงั 3. ทดสอบก่อนเรยี น หน่วยที่ 3 ขน้ั สอน 4. ครูแนะนาเน้อื หาทน่ี ักเรียนต้องเรียนโดยศึกษาข้อมลู จากมาตรฐานการบญั ชปี ระกอบกัน 5. มอบหมายใหท้ างานกลุ่มตามใบงาน เร่ืองการรับหนุ้ สว่ นใหม่ การลาออกของผู้เป็นหุ้นส่วน การถึงแก่ กรรมของผู้เปน็ หุน้ ส่วน เพื่อให้เกดิ การเรียนรู้ตามจุดประสงค์ คือ - บอกเหตผุ ลในการรบั หุน้ สว่ นใหม่ได้ - บันทกึ บญั ชเี กย่ี วกบั การรับหนุ้ ส่วนใหมไ่ ด้ - บอกวิธกี ารปฏิบัตใิ นการลาออกของผู้เปน็ หนุ้ ส่วนได้ - บนั ทึกบญั ชีเม่อื หุ้นส่วนลาออกได้ - บอกวธิ ีดาเนนิ การหุน้ สว่ นถึงแกก่ รรมได้ ขนั้ สรปุ และประเมนิ ผล 6. ครแู ละนักเรยี นชว่ ยกันสรุปสาระสาคญั และจดบันทกึ ไว้ 7. ทดสอบหลงั เรยี น 6. สอ่ื และแหล่งการเรียนรู้ 1. หนังสือเรียนการบัญชีชัน้ กลาง 2 สานกั พิมพศ์ นู ยส์ ่งเสรมิ วชิ าการ เรยี บเรียงโดย จรญั ตนั มา 2. หนังสอื เรียนการบัญชชี ้ันกลาง 2 บรษิ ทั ศนู ย์หนงั สือ เมอื งไทย จากัด เรยี บเรยี งโดย วินัย ร่มบารมี 3. หนังสอื เรยี นการบัญชหี ้างหุ้นสว่ น บริษัท พฒั นาวชิ าการ (2535) จากัด เรียบเรยี งโดย อรทยั ภ์ ทามา 4. แบบทดสอบ 5. อนิ เทอร์เน็ต 7. หลกั ฐานการเรยี นรู้ 7.1 หลักฐานความรู้ 1. สรุปความรู้เป็น Mind map 7.2 หลกั ฐานการปฏบิ ัติงาน 1. Mind map บทนาและบัญชีสนิ ทรัพย์ 2. แบบฝึกหัด 8. การวัดและประเมนิ ผล 8.1 วิธกี าร 1. ตรวจแบบทดสอบก่อนเรยี น แบบทดสอบหลังเรียน

2. ตรวจแบบฝกึ หัดและผลงานตามใบงาน 3. การสังเกตและประเมนิ พฤตกิ รรมด้านคุณธรรม จริยธรรม ค่านยิ ม และคุณลักษณะอันพงึ 8.2 เครอื่ งมอื 1. แบบทดสอบกอ่ นเรียน 2. แบบทดสอบหลังเรยี น 3. แบบฝึกหัด 4. ใบงาน 5. แบบประเมินคุณธรรม จริยธรรม และคุณลักษณะอนั พึงประสงคต์ ามระดับคณุ วฒุ ิอาชวี ศึกษา 8.3 เกณฑ์ 1. แบบทดสอบ มีเกณฑ์ผ่านคือ 50% 2. แบบฝกึ หัด มีเกณฑ์ผ่านคอื ปฏบิ ตั ิถูกต้อง 50% ขึ้นไป 3. การประเมินผลงาน เกณฑผ์ า่ นคอื ผลประเมินอย่ตู ้งั แตร่ ะดับดขี ้นึ ไป 4. แบบประเมนิ คุณธรรม จริยธรรม และคุณลักษณะอันพงึ ประสงค์ คะแนนข้นึ อยูก่ ับการประเมนิ ระดบั คณุ ภาพตามพฤติกรรมบ่งชี้ 9. บันทกึ ผลหลังการจดั การเรียนรู้ 9.1 ข้อสรุปหลงั การจดั การเรยี นรู้ ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................ ......................................................................................................................................... .................... ............................................................................................................... .............................................. ............................................................................................................................. ............................... 9.2 ปัญหาท่ีพบ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................. ................................ .............................................................................................................................................................

............................................................................................................................. ................................ ................................................................................................................................................. ............ 9.3 แนวทางแกป้ ญั หา ............................................................................................................................. ................................ ................................................................................................... .......................................................... ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................. ...............................

ใบความร้ทู ี่ 1 หน่วยที่ 3 หลกั สูตร ประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสงู (ปวส) สอนครง้ั ท่ี 5 - 6 รหสั วชิ า 30201 – 2002 ชอื่ วิชา การบญั ชีช้นั กลาง 2 เวลา 8 ชม. ชือ่ เรือ่ ง การเปลย่ี นแปลงในสว่ นของผเู้ ปน็ หุ้นสว่ น 1. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1.1 จุดประสงคท์ ั่วไป ผูเ้ รยี นมีความรคู้ วามเข้าใจเก่ยี วกับการเปลยี่ นแปลงในส่วนของผู้เปน็ ห้นุ สว่ น 1.2 จุดประสงคเ์ ชงิ พฤติกรรม 1. บอกเหตุผลในการรับหุ้นสว่ นใหมไ่ ด้ 2. บันทกึ บัญชเี กย่ี วกับการรับหนุ้ สว่ นใหมไ่ ด้ 3. บอกวิธกี ารปฏบิ ตั ิในการลาออกของผเู้ ป็นหนุ้ ส่วนได้ 4. บนั ทึกบัญชีเมือ่ หุ้นส่วนลาออกได้ 5. บอกวธิ ีดาเนนิ การหนุ้ สว่ นถงึ แก่กรรมได้ 2. สมรรถนะ บันทึกบัญชีการเปลยี่ นแปลงในส่วนของผู้เปน็ หุ้นสว่ นตามหลักการบญั ชี 3. เนอ้ื หาสาระ (อาจมีรปู ภาพประกอบ) หา้ งหุ้นส่วนดาเนนิ งานมาได้ระยะหนึ่งอาจจะมีความต้องการเงินทุนเพ่มิ ขนึ้ เพื่อขยายกิจการ หรอื ต้องผู้ท่ีมี ความรู้ ความสามารถเขา้ มารว่ มทุนเพื่อช่วยบริหารกิจกรรมของหา้ งหุ้นส่วนให้ดีย่ิงข้ึน หรืออาจจะมีผู้เป็นหุ้นส่วน บางคนตาย ล้มละลาย หรือลาออกไปจากห้างหุ้นส่วน หรือมีเหตุอื่นใดก็ตามที่ทาให้เกิดการเปล่ียนแปลงในส่วน ของผู้เป็นหุ้นส่วน ได้แก่ การรับหุ้นส่วนใหม่ และการลาออกของผู้เป็นหุ้นส่วนและการถึงแก่กรรมของผู้เป็น หุ้นส่วน วิธีการรบั ผเู้ ป็นหุน้ ส่วนใหม่ ตามกฎหมายนั้นในการรับห้นุ ส่วนใหม่ จะต้องได้รับความยนิ ยอมจากผเู้ ป็นหุ้นส่วนเดิมทุกคนเสียก่อน ถ้า เป็นห้างหุ้นส่วนจดทะเบียนเป็นนิติบุคคลจะต้องมีการจดทะเบียนรับหุ้นส่วนใหม่ด้วยและสัญญาของห้างหุ้นส่วน เดิมจะตอ้ งยกเลิก และเมื่อรบั หนุ้ สว่ นใหมเ่ ข้ามาแลว้ ห้างหนุ้ ส่วนเดิมต้องลม้ เลกิ กิจการไปจดั ตัง้ เป็นห้างหนุ้ ส่วนใหม่ ขึ้นมาแทน เมอื่ เปน็ ห้างหุ้นสว่ นใหม่ห้นุ ส่วนจะตอ้ งทาการตกลงกนั ใหมใ่ นเรอื่ งที่เก่ยี วกบั เงินทุน และการแบ่งกาไร ขาดทุนของห้าง ซงึ่ จะตอ้ งเขียนสญั ญาเปน็ ลายลกั ษณ์อกั ษรใหช้ ัดเจน ในการรับหุ้นส่วนใหม่เข้ามาหากสินทรัพย์เดิมของห้างมีมูลค่าไม่ตรงตามความเป็นจริง จะต้องทาการ ปรับปรุงมูลค่าของสินทรัพย์ใหม่ โดยประเมินมูลค่าให้เป็นไปตามราคายุติธรรมหรือราคาตลาดของสินทรัพย์นั้น หากมผี ลกาไรหรือขาดทุนจากการปรับปรงุ มลู ค่าสนิ ทรพั ย์นั้น จะโอนปดิ บญั ชีไปยังบัญชีทนุ ของผเู้ ปน็ หุ้นส่วนเดิม ตามอตั ราส่วนแบ่งผลกาไรขาดทนุ เดมิ ที่ได้ทาการตกลงกนั ไว้ หากไมม่ กี ารปรับปรุงมลู ค่าสนิ ทรพั ยน์ ้ัน ในวนั ที่รับ ผเู้ ปน็ หุน้ ส่วนใหม่อาจจะมผี ลทาใหผ้ ูเ้ ป็นหุน้ ส่วนใหมม่ สี ว่ นไดร้ ับในผลกาไรหรือขาดทนุ ทีเ่ กดิ ข้ึนกอ่ นที่จะเขา้ มาเป็น หนุ้ สว่ นกไ็ ด้ ทาให้ไม่เปน็ ธรรมกับหนุ้ ส่วนเดมิ เกิดการไดเ้ ปรยี บ เสียเปรียบกัน

วธิ กี ารรับผูเ้ ปน็ หุ้นส่วนใหม่มี 2 วธิ ี คือ 1. หุ้นสว่ นใหม่ซื้อส่วนในทนุ จากหุ้นสว่ นเดิม 1.1 ซอ้ื ส่วนในทุนจากหุน้ ส่วนเดมิ คนเดียว หรือหลายคนโดยไมป่ รับปรุงบัญชีของห้างห้นุ ส่วน 1.2 ซื้อสว่ นในทนุ จากหุน้ ส่วนเดิมคนเดียว หรอื หลายคนโดยปรับปรุงบญั ชีของห้างหนุ้ ส่วน เงินทนุ ทีห่ ุ้นสว่ นใหม่นามาอาจเท่ากับสว่ นในทนุ ของหุ้นสว่ นท่ีขายให้ แต่สาหรบั เงนิ ทจ่ี ่ายใหแ้ ก่ผู้เป็น หนุ้ ส่วนเดมิ น้ัน อาจจะมากกว่า นอ้ ยกว่า หรือเทา่ กับส่วนในทุนทห่ี ุ้นส่วนใหม่จะได้รบั ก็ไดท้ ั้งน้ีขึ้นอย่กู บั การตกลงกัน ของหุ้นส่วน วธิ นี เ้ี งนิ ทุนของหา้ งห้นุ ส่วนจะไม่เปลยี่ นแปลง 2. ผเู้ ป็นหนุ้ สว่ นใหม่นาเงนิ สดหรือสินทรพั ยม์ าลงทุนในหา้ งหุ้นส่วน ผเู้ ป็นหุ้นส่วนใหม่นาเงนิ สดหรือสินทรัพย์มาลงทุนในห้างหุ้นส่วน คือ การท่ีหุ้นสว่ นเดมิ ยอมให้หนุ้ ส่วน ใหม่นาเงินสดหรือสินทรัพย์มาลงทุน วิธีน้ีห้างหุ้นส่วนอาจมีการปรับปรุงสินทรัพย์ของห้างก่อนก็ได้ ซ่ึงการรับ หุ้นส่วนใหม่วธิ นี ีจ้ ะทาให้เงนิ ทนุ ของหา้ งหุ้นส่วนหลงั รบั หนุ้ สว่ นใหม่ มเี งนิ ทุนมากขึน้ การคานวณส่วนแบง่ กาไรขาดทนุ ของผ้เู ป็นหุ้นสว่ น ในการรับหุ้นส่วนใหม่เข้ามาน้ัน กฎหมายกาหนดให้จะต้องมีการตกลงอัตราส่วนแบ่งกาไรขาดทุนกันใหม่ กอ่ น ถ้าไม่มีตกลงกันตามกฎหมายใหใ้ ช้อตั ราส่วนทุน การคานวณอัตราสว่ นแบง่ กาไรขาดทุนของหา้ งหุ้นส่วนเม่ือ มีการรบั ห้นุ สว่ นใหม่ การบนั ทึกบญั ชเี ก่ยี วกบั การรับหุน้ สว่ นใหม่ 1. หนุ้ สว่ นใหมซ่ ้อื สว่ นในทนุ จากหุ้นสว่ นเดมิ การรับหุ้นส่วนใหม่ตามวิธีน้ี หุ้นส่วนเดิมยอมท่ีจะขายส่วนในทุนของตนเองให้กับหุ้นส่วนใหม่โดยจะ ขายท้ังหมดหรอื บางส่วนก็ได้ ทั้งนีต้ อ้ งได้รบั ความยนิ ยอมจากหุ้นสว่ นเดิมทุกคนก่อน แตถ่ ้าหุ้นส่วนคนใดขายหรือ โอนสว่ นในทนุ ให้บคุ คลภายนอกไป โดยไม่ไดร้ บั ความยนิ ยอมจาก หุ้นส่วนคนอื่นในห้างหุ้นส่วนแล้ว หา้ งหุ้นส่วนนัน้ จะต้องลม้ เลกิ กิจการไป ส่วนผซู้ ้ือหรือผ้รู ับโอนสว่ นในทุน ไปจะได้รับเพียงส่วนแบ่งจากการชาระบัญชีจากห้างหุ้นส่วนไหเพราะว่าห้างหุ้นส่วนได้ทาการล้มเลิกกิจการแล้ว แต่หุ้นส่วนผู้ขายหรือโอนส่วนในทุนของตนไปน้ัน จะต้องรับผิดชอบต่อหุ้นส่วนคนอ่ืนในผลเสียหายท่ีเกิดข้ึน ดังกล่าว เมื่อหุ้นส่วนเดิมมีการยินยอมให้ขายส่วนในทุนให้กับบุคคลภายนอกหรือการรับหุ้นส่วนใหม่แล้ว การ บนั ทึกบัญชีจะมีเพียงรายการเดียว คือ การโอนเงินทุนของหุ้นส่วนผู้ขายไปยังบญั ชที นุ ของหุ้นส่วนใหม่ซง่ึ เป็นผ้ซู ื้อ การจ่ายเงนิ หรอื สินทรัพย์อื่นในการซ้อื ขายนั้น ถือวา่ เปน็ รายการส่วนตัวระหวา่ งผ้ซู ื้อและผู้ขาย จะไม่มีการบันทึก บัญชีในการรับเงิน ในสมุดบัญชีของห้างหุ้นส่วน ไม่ว่ามูลค่าการซ้ือขายส่วนในทุนอาจจะมีราคาเท่ากับราคาตาม บญั ชี หรอื สูงกวา่ ราคาตามบัญชี หรอื ต่ากว่าราคาตามบัญชกี ต็ าม การบันทึกบัญชี เม่ือหุน้ ส่วนใหมซ่ อื้ ส่วนทุนจาก หนุ้ สว่ นเดมิ คนเดยี วหรอื หลายคนทาได้ 2 วิธี คอื 1.1 การรับหุ้นส่วนใหม่โดยไม่ปรับปรุงบัญชีของห้างหุ้นส่วน ตามวิธีนี้จะโอนทุนของหุ้นส่วนเดิมไปให้ หนุ้ ส่วนใหมต่ ามสว่ นทีข่ าย 1.2 การรับหุ้นส่วนใหม่โดยปรับปรุงบัญชีสินทรัพย์ของห้างหุ้นส่วน โดยหุ้นส่วนใหม่ซื้อส่วนในทุนของ หุ้นส่วนเดิมภายหลังจากทีม่ ีการปรับปรุงสินทรพั ย์และหนี้สินเปน็ ที่เรียบร้อยแล้วเป็นไปตามราคาตลาดหรือมีการ คิดเปน็ คา่ ความนยิ มของห้างหนุ้ ส่วนให้กบั หุน้ ส่วนเดิมก่อนหากว่าในขณะน้ันห้างหนุ้ ส่วนอยู่ในระหวา่ งท่ีมีชื่อเสยี ง

หรือเป็นท่ีรู้จักและเช่ือถือของคนท่ัวไป โดยหุ้นส่วนใหม่อาจจ่ายเงินให้กับหุ้นส่วนเดิมในราคาสูง ต่ากว่าหรือ เทา่ กบั ทนุ ทจี่ ะได้รับโอนกไ็ ด้ 2. ผเู้ ปน็ หนุ้ สว่ นใหมน่ าเงินสด หรอื สนิ ทรพั ยอ์ ่นื มาลงทนุ ห้างหุ้นส่วนได้มีการยินยอมจากหุ้นส่วนเดิมให้มีการรับหุ้นส่วนใหม่โดยยอมให้หุ้นส่วนใหม่นาเงินสด หรือสินทรัพย์อ่ืนๆ มาลงทุนในห้างหุ้นส่วนจะทาให้เงินทุนของห้างหุ้นส่วนเพิ่มมากข้ึน การที่หุ้นส่วนใหม่นา สนิ ทรพั ย์มาลงทนุ ในหา้ งหุน้ ส่วนจะทาให้ห้นุ สว่ นใหม่มีส่วนในทนุ ของหา้ งหุ้นส่วนนั้นอาจจะได้รับส่วนในทุนเท่ากับ มากกวา่ หรอื น้อยกว่าสินทรัพย์ท่ีนามาลงทุนก็ได้ หุ้นส่วนทุกคนควรตกลงกันใหม่ให้ชัดเจนในเร่ืองส่วนแบง่ กาไร ขาดทุน และส่วนในทุนของห้างหุ้นส่วนและจัดทาสัญญาใหม่ให้เป็นลายลักษณ์อักษรเพื่อความชัดเจนและความ เข้าใจท่ีตรงกันไม่มีใครเสยี เปรียบใคร จะทาให้ทุกคนเกิดความสบายใจและมีความเข้าใจกันการดาเนินงานในห้าง หุ้นสว่ นกจ็ ะดาเนนิ การไปได้ด้วยดี การบนั ทกึ บัญชีเม่อื หุ้นสว่ นใหม่นาเงนิ สดหรือสนิ ทรัพย์อืน่ มาลงทนุ ในหา้ งหนุ้ ส่วนจะบันทึกบัญชโี ดย สมดุ รายวนั ท่ัวไป หนา้ 1 พ.ศ.255x รายการ เลขที่ เดบิต เครดติ เดอื น วนั บัญชี บาท สต. บาท สต. ม.ค. 1 เงนิ สด xxx - สนิ ทรัพยอ์ น่ื ๆ xxx - ทนุ -หนุ้ สว่ นใหม่ xxx - ห้นุ ส่วนใหม่นาเงนิ สดและสินทรพั ย์มาลงทุน ค่าความนิยมและโบนัส ค่าความนยิ ม (Goodwill) หมายถึง สินทรัพย์ประเภทไมม่ ีตวั ตน (Intangible Asset) เป็นสินทรัพย์ท่เี กิด จากการทหี่ ้างหนุ้ สว่ นมชี อ่ื เสียงเป็นทีน่ า่ เชื่อถอื ทาให้ไดร้ บั ความนยิ มตา่ งๆมากมายทาให้กจิ การมีผลการดาเนินงาน ทด่ี ีมีกาไร ห้างหุ้นส่วนจึงอาจต้ังเป็นบญั ชีค่าความนิยมของหา้ งได้ โดยคา่ ความนิยมลกั ษณะนหี้ ้างจะมีการแบ่งค่า ความนยิ มให้กับหุน้ ส่วนทกุ คนตามอตั ราส่วนแบ่งกาไรขาดทุน แตค่ า่ ความนยิ มอีกประเภทคือ เป็นค่าความนิยม ที่เปน็ ของรายบคุ คล คือ บุคคลน้ันอาจเป็นผู้ท่มี ีความรู้และความสามารถอยู่ก่อนแล้วทจ่ี ะมีการร่วมกันจดั ต้ังห้าง หนุ้ ส่วน เมื่อร่วมกนั จัดตั้งห้างหุ้นส่วนก็อาจมีการคิดค่าความนิยมให้บุคคลนนั้ ก็ได้ หรือหุ้นส่วนประเภทไม่จากัด ความรับผิดชอบได้ดาเนนิ การในห้างหุ้นส่วนทาให้ห้างหุ้นส่วนมีผลการดาเนินงานมกี าไรมาก ทาใหอ้ าจต้องมีการ ต้ังคา่ ความนิยมให้กบั หุ้นส่วนประเภทนั้นก็ได้ ในการคดิ ค่าความนิยมบางครั้งจะต้องระบุให้ชัดเจนว่าจะคดิ ให้แก่ ผใู้ ด แต่ในบางครง้ั หากระบุไม่ชัดเจน ต้องใช้ความรอบคอบในการพิจารณาว่าจะให้ใคร เพราะหากผดิ พลาดจะ เกิดผลกระทบต่อทุกคนในหา้ งหุ้นสว่ น ในทางปฏิบตั ิ ไม่นิยมตีราคาค่าความนิยม และบันทึกบัญชไี ว้ในสมุดบัญชี

ของหา้ งหนุ้ ส่วน เว้นแต่เสียวา่ มีการซอื้ ขายกจิ การกัน หรือมกี ารรบั ห้นุ ส่วนใหม่ หุ้นสว่ นตายหรือลาออก หากมี การตรี าคาค่าความนิยมไมว่ ่ากรณีใดๆ นิยมตัดออกจากบัญชีคา่ ความนยิ มใหห้ มดโดยเร็ว หรือไมเ่ กนิ 3ปี 5ปี 1. การคดิ ค่าความนยิ มใหห้ นุ้ ส่วนเดมิ เม่ือตกลงคิดค่าความนิยมให้หุน้ ส่วนเดิม ใหพ้ ิจารณาถึงความสามารถและช่ือเสียงของหุ้นส่วนเดิมเป็น หลกั ใหส้ ทิ ธปิ ระโยชนด์ ้วยการคดิ ค่าความนิยมให้เพื่อใหเ้ กดิ ความเป็นธรรมในหา้ งหุน้ ส่วน 2. การคดิ ค่าความนิยมใหห้ นุ้ ส่วนใหม่ ในกรณีท่ีผู้เป็นหุ้นส่วนเดิม ต้องการให้ผู้เป็นหุ้นส่วนใหม่เข้ามาร่วมในห้างหุ้นส่วนแต่หุ้นส่วนเดิมได้ พิจารณาแล้วว่าหนุ้ ส่วนใหม่ท่ีเข้ามาน้ีเป็นผู้ท่มี คี วามสามารถ ชอื่ เสียง หรือประสบการณใ์ นการบรหิ ารงานของห้าง หนุ้ ส่วนจะทาใหห้ ้างหุ้นส่วนมีผลการประกอบการทด่ี ีขน้ึ จงึ ได้มกี ารต้ังค่าความนิยมให้กับห้นุ ส่วนใหม่ที่เขา้ มารว่ ม กิจการ โดยกาหนดให้ผู้เป็นหุ้นส่วนใหม่ได้รับส่วนทุนมากกว่าสินทรัพย์ที่นามาลงทุนหรือเรียกว่า ได้รับความ นิยม การคิดโบนัส 3. การคิดโบนัสใหห้ ุ้นสว่ นใหม่ เมื่อหา้ งหุ้นส่วนยนิ ยอมรับหนุ้ ส่วนใหม่ลงทุนแต่หุน้ ส่วนเดิมยอมใหห้ ุ้นสว่ นใหมท่ เี่ ขา้ มาน้นั นาสนิ ทรพั ย์ มาลงทุนต่ากวา่ สว่ นในทุนทไี่ ดร้ ับ สว่ นท่ีเกนิ ทนุ นน้ั ถือว่าเปน็ โบนัสให้แกห่ ุ้นส่วนใหม่โดยสว่ นท่เี กินน้ีจะตอ้ งหกั มา จากทนุ ของห้นุ ส่วนเดมิ 4. กรณีมิได้ระบุใหช้ ัดเจนว่าคดิ คา่ ความนิยมหรือโบนสั กรณีนี้ห้างหนุ้ ส่วนจะต้องมีการตกลงและพิจารณาร่วมกันเพื่อไม่ให้เกดิ ปัญหา ในการพิจารณาร่วมกันอาจดู จากการนาเงินสดหรือสินทรัพย์อ่ืนมาลงทุน ระยะเวลาของทุนท่ีนามาลงทุนหรือพิจารณาจากความสามารถของ บคุ คล ช่ือเสยี ง หรอื เชอ่ื เสียงเดิมของหา้ งหุ้นส่วน หรือเหตุผลอน่ื ๆประกอบกัน เปน็ ต้น การเปรยี บเทียบคา่ ความนยิ มและโบนัส การเปรยี บเทยี บวิธีคา่ ความนิยมและวิธีโบนสั น้นั สามารถพจิ ารณาได้ ดงั น้ี วิธีค่าความนิยม จะดูเงินทุนของห้างใหม่เปรียบเทียบกับเงินทุนของห้างเก่าบวกด้วยเงินทุนที่หุ้นส่วนใหม่ นามาถ้าเงินทนุ หา้ งใหม่มากกวา่ เรียกวา่ เปน็ ค่าความนิยม แตถ่ ้าเท่ากนั ต้องไปดูเงินทุนที่หุ้นส่วนใหม่นามากับสว่ น ในทุนท่ีหุ้นส่วนใหม่จะได้รับ หากว่าเงินทุนท่ีนามาน้อยกว่าส่วนในทีท่ ่ีไดร้ ับถือเป็นโบนัสของหุ้นส่วนใหม่ หากว่า เงนิ ทุนทีน่ ามามากกว่าสว่ นในทุนท่ีจะไดร้ ับถือวา่ เปน็ โบนสั ใหห้ ุ้นสว่ นเก่า แตห่ ากดูแล้วว่าเป็นค่าความนยิ มของหา้ งคือเงินทุนของห้างใหม่มากกว่าเงนิ ทนุ ของห้างเก่าถือเป็นค่าความ นิยม แล้วค่าความนิยมน้ีเป็นของใคร ถ้าเงินทุนของหุ้นส่วนใหม่เท่ากับเงินท่ีนามาลงทุนถือเป็นค่าความนิยม ใหก้ บั หุน้ ส่วนเกา่ แต่ถา้ เงินทนุ ของหุ้นส่วนใหมน่ ้อยกว่าสว่ นในทนุ ทีจ่ ะได้รับถือเป็นค่าความนยิ มของหุ้นส่วนใหม่ การลาออกของผู้เป็นหุ้นส่วน การลาออกของผู้เป็นหุ้นส่วน มีความสาคัญต่อการดารงอยู่ของกิจการ ประเภทห้างห้นุ ส่วนเป็นอย่างมาก เพราะอาจเป็นสาเหตุให้ห้างหุ้นส่วนต้องเลิกกิจการไป ผู้เป็นหุน้ ส่วนที่ลาออก ตอ้ งปฏบิ ัติตามข้อสัญญาเก่ียวกับการลาออกให้ละเอียดรอบคอบ รวมถึงสิทธิส่วนในทุนและสว่ นแบ่งกาไรขาดทุน

ตามอัตราส่วนแบ่ง กาไรขาดทุนท่ีไดต้ กลงกันไว้ในสัญญาการลาออกของห้างหุ้นสว่ นและมีสิทธิไดร้ บั คนื ทนุ เตม็ ตาม จานวนที่ตนถืออยู่ แต่ถ้าการลาออก นั้นกระทาผิดสัญญาของห้างหุ้นส่วน ผู้เป็นหุ้นส่วนท่ีลาออกจะต้องรบั ผิดใน ความเสียหายที่ตนก่อให้เกิดขน้ึ จะทาให้ ได้รบั เงนิ คนื ทนุ นอ้ ยลง อาจเพยี งบางส่วนหรือทัง้ จานวนกไ็ ด้ การบันทึกบัญชีเกี่ยวกับการลาออกของผู้เป็นหุ้นส่วน การลาออกของผู้เป็นหุ้นส่วนอาจเป็นสาเหตุทาให้ ห้างหนุ้ ส่วนตอ้ งเลิกกจิ การไป แต่ถา้ ผู้เป็นหุ้นส่วนที่เหลอื มีความประสงค์จะดาเนนิ กจิ การตอ่ ไปก็สามารถกระทาได้ ส่วนผู้เป็นหนุ้ ส่วนทีล่ าออกจะไดร้ บั การจ่ายชาระคนื ทุน แบง่ เป็น 2 กรณี ดงั นี้ 1. ผู้เป็นหุ้นส่วนที่เหลือ ขอซื้อส่วนในทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนท่ีลาออก เม่ือมีผู้เป็นหุ้นส่วนขอลาออก ผู้เป็น ห้นุ สว่ นที่เหลอื อยูเ่ พียงคนเดียว หรอื มากกว่าหนึง่ คน ขอซื้อสว่ นในทนุ ของผู้เปน็ หุ้นสว่ นทีล่ าออก ก็สามารถกระทา ได้ การบันทกึ บัญชีจะเป็นเพียงการโอนทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนที่ลาออกไปยังบัญชีทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนที่ซอื้ ส่วนใน ทนุ การบันทกึ รายการในสมุดรายวันท่ัวไป จะเป็นดังน้ี เดบติ ทนุ - ผเู้ ป็นหุน้ สว่ นทล่ี าออก xx เครดิต ทุน-ผเู้ ปน็ หุ้นสว่ นทซ่ี ื้อสว่ นในทุน xx 2. ห้างห้นุ ส่วนจ่ายเงินสด หรอื สนิ ทรพั ย์อย่างอ่ืนคืนทุนใหผ้ ้เู ป็นหุ้นส่วนทล่ี าออก เม่อื ผเู้ ปน็ หุ้นส่วนคนใดคน หน่ึงขอลาออก หา้ งหุ้นส่วนอาจจา่ ยเงินสดหรือสินทรัพย์อย่างอื่นคืนทุนให้ผู้เป็นห้นุ ส่วนท่ีลาออกกส็ ามารถทาได้ แตจ่ ะมีผลทาให้ทุนของห้างหนุ้ ส่วนลดลงเท่ากับส่วนในทนุ ของผู้เปน็ หุน้ ส่วนทล่ี าออกและในขณะเดียวกันบญั ชีทุน ของผูเ้ ป็นหุ้นสว่ นท่ลี าออกจะถูกปิดไปการจ่ายชาระคนื ทนุ ให้แก่ผู้เป็นหุ้นสว่ นท่ีลาออก อาจมจี านวนเทา่ กับ สงู กว่า หรือตา่ กวา่ สว่ นในทนุ ทผี่ ู้เปน็ ห้นุ ส่วนท่ลี าออกจะไดร้ บั กไ็ ด้ การบันทึกรายการในสมุดรายวันทว่ั ไป จะเปน็ ดังนี้ เดบิต ทุน - ผูเ้ ป็นหุ้นสว่ นท่ลี าออก xx เครดติ เงินสด หรอื สินทรัพยอ์ ยา่ งอ่ืน xx การจา่ ยเงินสดหรือสินทรัพย์อ่ืนคนื ทนุ ให้ผเู้ ป็นหุน้ สว่ นท่ลี าออก แบง่ ออกเป็น 3 กรณี ดังนี้ คือ 2.1 จ่ายเงินสดหรือสินทรัพย์อย่างอื่นคืนทุนให้เท่ากับส่วนในทุนของผเู้ ป็น หุ้นส่วนท่ีลาออก ในกรณีที่ห้าง หนุ้ สว่ นทาการปรบั ปรุงสินทรพั ย์ และหน้ีสินต่าง ๆ เสร็จสน้ิ เรียบร้อยแลว้ การจา่ ยชาระคนื ทุนจะเปน็ เพียงการโอน ปิดบัญชีทุนของผู้เป็นหุ้นส่วน ท่ีลาออก พร้อมทั้งจ่ายเงินสด หรือสินทรัพย์อย่างอ่ืนคืนทุนให้แก่ผู้เป็นหุ้นส่วนท่ี ลาออก เทา่ กบั ยอดคงเหลอื ของบัญชีทุนภายหลงั ที่ได้ปรับปรุงเสร็จสิ้นเรยี บรอ้ ยแล้ว 2.2 จ่ายเงินสดหรือสินทรัพย์อย่างอื่นคืนทุนให้สูงกว่าส่วนในทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนที่ลาออก ในกรณีน้ีอาจ เกิดจากราคาตลาดของสินทรัพย์ในขณะน้ันสูงกวา่ ราคาตามบญั ชี หรือห้างหุ้นส่วนมีกาไรสุทธิจากการดาเนินงาน สงู มาก ห้างห้นุ ส่วนอาจจ่ายคืนทุนให้ สูงกว่ายอดใน บัญชีทุนก็สามารถทาได้ ส่วนเกินท่ีเกิดข้ึนน้ีถอื เป็นค่าความ นิยม หรอื โบนสั ทค่ี ิดใหแ้ ก่ผ้เู ปน็ หุน้ สว่ นทลี่ าออก ซง่ึ แบง่ ออกได้ ดังน้ี 1) บนั ทกึ บัญชตี ้ังคา่ ความนิยมท้งั จานวน 2) บนั ทกึ บญั ชีค่าความนิยมคดิ ใหเ้ ฉพาะผู้เป็นหนุ้ ส่วนที่ลาออก 2.3 จ่ายเงินสดหรือสินทรัพย์อย่างอื่นคืนทุนให้ต่ากว่าส่วนในทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนท่ีลาออก ในกรณีนี้อาจ เกิดจากราคาตลาดของสนิ ทรพั ยใ์ นขณะนั้นต่ากว่าราคา ตามบัญชี หรือผเู้ ปน็ หุ้นส่วนอาจตอ้ งการถอนตวั ออกจาก หา้ งหนุ้ ส่วนโดยเร็ว จานวนเงินทขี่ าดนี้ ถือเปน็ การลดค่าความนิยมของผ้เู ปน็ หนุ้ สว่ นทล่ี าออก หรือถอื เปน็ โบนัสคิด ใหแ้ ก่ผู้เปน็ หุ้นส่วน ท่ีเหลอื อยู่ ตามอตั ราส่วนแบง่ กาไรขาดทนุ เดมิ ท่ีได้ตกลงกันไว้ บันทึกบญั ชีลดค่าความนิยมของ ผ้เู ป็นหุ้นส่วนทล่ี าออก ในกรณีทผี่ ู้เปน็ หุ้นส่วนท่ีลาออกยอมรบั เงินคืนทุนตา่ กว่าส่วน ในทุน ท่ีควรจะได้รับและใน

ขณะนน้ั ห้างหนุ้ ส่วนมีบัญชีคา่ ความนิยมอยู่แลว้ จานวนเงินที่ขาดให้ ถอื เป็นการลดค่าความนยิ มของผู้เปน็ หนุ้ ส่วน ท่ลี าออก การถงึ แกก่ รรมของผ้เู ป็นหนุ้ ส่วน การถึงแก่กรรมของผเู้ ปน็ หุ้นส่วนอาจทาให้ห้างหุ้นส่วนนั้นต้องเลิกกิจการไป เวน้ แต่ข้อตกลงในสัญญาจะ ระบุไว้เปน็ อย่างอ่ืน ผเู้ ป็นหุ้นสว่ นทเี่ หลืออยกู่ ็สามารถดาเนินกิจการต่อไปได้ แต่ถา้ ห้างหุ้นส่วนไม่มีความประสงค์ จะดาเนินกิจการต่อไป ต้องทาการปิดบัญชีคานวณส่วนแบ่งกาไรขาดทุน ตลอดจนปรับปรุงสินทรัพย์ต่าง ๆ ให้ ถกู ตอ้ ง เพือ่ คานวณหาส่วนในทนุ ของผูเ้ ปน็ หนุ้ ส่วนทุกคน โดยหา้ งหุ้นส่วนจะดาเนนิ การ ดงั ต่อไปนี้ 1. ปดิ บญั ชีและทางบการเงนิ ระหว่างงวด 2. ปรบั ปรุงสินทรัพย์ และหนส้ี นิ ของห้างหุน้ ส่วนให้ถูกตอ้ ง 3. คานวณเงนิ ทีจ่ ะจา่ ยใหแ้ ก่ทายาทของผ้เู ปน็ ห้นุ สว่ นท่ถี งึ แกก่ รรม 4. จา่ ยคนื ทุนใหแ้ กท่ ายาทของผู้เปน็ หุ้นสว่ นทถ่ี งึ แกก่ รรม การคานวณส่วนแบ่งกาไรขาดทุน เมื่อผู้เป็นหุ้นส่วนถึงแก่กรรม และทายาทไม่ได้เข้าสวมสิทธิแทนห้าง หนุ้ ส่วนต้องคานวณส่วนแบ่งกาไรขาดทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนที่ถึงแก่กรรมด้วยความเป็นธรรม ท้ังน้ีเพื่อจ่ายคืนทุน ใหแ้ กท่ ายาท โดยมวี ิธีในการ คานวณ และบันทกึ บญั ชี ดงั ตอ่ ไปน้ี การบนั ทกึ บญั ชีเกีย่ วกับผ้เู ป็นหุ้นส่วนถงึ แก่กรรม สามารถปฏบิ ัติได้ดังนี้ 1 การคานวณสว่ นแบ่งกาไรขาดทนุ โดยประมาณจากกาไรถวั เฉลย่ี ของปกี อ่ น ๆ การบันทึกรายการในสมุดรายวันทั่วไป จะเป็นดังน้ี ในกรณีที่ห้างหุ้นส่วนคิดค่าความนิยมให้แก่ผู้เป็น หนุ้ สว่ นทถ่ี งึ แก่กรรม หรอื ผู้เปน็ หนุ้ สว่ นที่ถงึ แกก่ รรมถอนเงนิ จากหา้ งหนุ้ สว่ นไปใชส้ ว่ นตวั 2 การคานวณส่วนแบง่ กาไรขาดทนุ โดยทาการปรับปรงุ บญั ชกี ่อน การจ่ายคนื ทนุ ให้แกท่ ายาท ในกรณีท่ีผู้เป็นหุ้นสว่ นถึงแก่กรรม ห้างหุ้นส่วนจะทาการปรับปรุงสินทรัพย์และ หน้ีสนิ ต่าง ๆ ของห้าง หุ้นส่วนให้ถูกต้องเสียก่อน ส่วนกาไรหรือขาดทุนจากการปรับปรุงบัญชีจะปิดเข้าบัญชีทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนตาม อตั ราส่วนแบง่ กาไรขาดทนุ เดิม ทั้งน้ีเพอื่ ปรับมลู ค่าส่วน ในทุนของผู้เป็นหนุ้ สว่ นท่ถี ึงแก่กรรมให้ถูกต้องก่อนจา่ ยคืน ทุนให้แกท่ ายาท การจา่ ยคนื ทุนใหแ้ ก่ทายาทของผเู้ ป็นหนุ้ สว่ นทีถ่ ึงแก่กรรม เมื่อห้างหุ้นส่วนปิดบัญชปี รับปรุงสินทรัพย์ หนี้สิน รวมถึงคานวณจานวนเงินที่จะจา่ ย คืนทุนให้แก่ทายาท ของผู้เป็นหุ้นส่วนท่ีถึงแก่กรรมแล้วเสร็จ ห้างหุ้นส่วนจะทาการจ่ายคืนทุนให้ แก่ทายาท โดยมีวิธีในการปฏิบัติ ดังตอ่ ไปนี้ 1 จ่ายคืนทุนเพียงครั้งเดียว ในกรณีท่หี ้างหุ้นส่วนมีเงินสด หรอื สินทรพั ย์อยา่ งอื่นมากเพยี งพอท่ีจะจา่ ย คืน ทุนให้แก่ทายาทของผู้เป็นหุน้ สว่ นท่ีถึงแก่กรรมใหแ้ ล้วเสร็จในเพียงครง้ั เดยี วกส็ ามารถกระทาไดโ้ ดยปิดบัญชีทนุ ของ ผเู้ ปน็ หุ้นส่วนที่ถงึ แก่กรรมพร้อมทง้ั จ่ายเงนิ สด หรือสนิ ทรัพยอ์ ยา่ งอ่ืนคนื ทุนใหแ้ กท่ ายาท 2 จ่ายคืนทุนโดยการผ่อนชาระ ในกรณที หี่ ้างหุ้นสว่ นมเี งินสด หรือสนิ ทรัพย์อย่างอ่ืนไม่เพียงพอท่ีจะจา่ ย คืนทุนให้แก่ทายาทของผู้เป็นหุ้นสว่ นทถี่ ึง แก่กรรม ให้แล้วเสร็จในเพียงคร้ังเดียว ห้างห้นุ สว่ นอาจ ขอจ่ายคนื ทนุ โดยผอ่ นชาระเป็นงวด ๆ ก็สามารถทาไดโ้ ดย ถือเสมือนหนึง่ วา่ เงนิ ทค่ี า้ งชาระเป็น เงินกู้ของหา้ งหุ้นส่วน และให้คดิ ดอกเบย้ี สาหรบั เงินท่ีคา้ งชาระนนั้ ตามอัตราที่ ไดต้ กลงกัน

คานวณจานวนเงินทต่ี อ้ งจา่ ยคืนทนุ ให้แก่ทายาทของผ้เู ป็นหุ้นสว่ น ท่ีถึงแก่กรรม พรอ้ มทงั้ ปิดบญั ชีทุนของผู้ เปน็ หุ้นส่วนทถ่ี ึงแก่กรรมไปเข้าบัญชเี จ้าหน้ีทายาท ของผ้เู ปน็ หุน้ ส่วนทถ่ี ึงแกก่ รรม การบนั ทกึ รายการในสมุดรายวันท่ัวไป จะเปน็ ดังน้ี เดบติ ทนุ -ผ้เู ป็นหุ้นส่วนที่ถึงแกก่ รรม xx เครดิต เจ้าหน้ี – ทายาทของผู้เปน็ หนุ้ สว่ นทถ่ี งึ แกก่ รรม xx โอนปดิ บัญชที นุ ผ้เู ป็นหุ้นสว่ นท่ถี ึงแก่กรรมเข้าบญั ชีเจา้ หนีท้ ายาท เมื่อมีการจ่ายคืนทุนให้แก่ทายาทของผู้เป็นหุ้นส่วนท่ีถึงแก่กรรม ห้างหุ้นส่วนจะบันทึกตัดบัญชีเจ้าหน้ี ทายาทของผู้เป็นห้นุ สว่ นท่ีถึงแก่กรรม พรอ้ มทั้งจ่ายเงินสด หรือสินทรัพย์อย่างอ่ืนเปน็ การคืนทุนทุกครั้งจนกว่าจะ ครบจานวนหน้ที ี่คา้ งชาระ ในกรณีท่ีห้างหุ้นส่วนตกลงคิดดอกเบ้ียให้แก่ทายาทจากยอดเงิน ท่ีค้างชาระ ห้างหุ้นส่วนจะบันทึกบัญชี ดอกเบยี้ จา่ ยโอนเข้าบัญชีเจ้าหน้ีทายาทของผเู้ ป็นหุ้นส่วน ท่ถี งึ แก่กรรม การจา่ ยคนื ทุนในลักษณะน้จี ะทาให้ทายาท ของผู้เป็นหุ้นสว่ นทีถ่ ึงแก่กรรม ได้รับผลประโยชน์เพมิ่ มากขึ้น จ่ายคืนทุนเป็นรายปี ในกรณีจานวนเงินที่จะจ่ายคืนทุนให้แก่ทายาทของผู้เป็นหุ้นส่วนที่ถึงแก่กรรม มี จานวนสูงมาก และถ้าผู้เป็นหุ้นส่วนตัดสินใจจ่ายคืนทุนให้แล้วเสร็จในเพียงคร้ังเดียว อาจมีผลกระทบต่อทุนท่ีใช้ หมุนเวียนในการบริหารและดาเนินกิจการของห้างห้นุ ส่วน ดังน้นั เพื่อ ให้ห้างหุ้นส่วนดาเนินกิจการต่อไปได้ ผู้เป็น หุน้ สว่ นอาจตกลงจ่ายคืนทุนใหแ้ ก่ทายาท ของผู้เป็นห้นุ ส่วนทถี่ ึงแก่กรรมเป็นรายปี โดยระบุอยา่ งแน่ชัดวา่ จะจ่าย คืนทุนเป็นระยะเวลากี่ปี ปีละเท่าใดจนครบตามจานวนหนี้ท่ีค้างชาระ และเพ่ือมใิ ห้ทายาทของผู้เป็นหุ้นส่วนท่ีถึง แก่กรรม เสียผลประโยชน์ ห้างหุ้นส่วนอาจตกลงคิดดอกเบี้ยให้แก่ทายาทของผู้เป็นหุ้นส่วนท่ีถึงแก่กรรม ตาม ระยะเวลาการจา่ ยคืนทุนด้วยกไ็ ด้ 4. แบบฝึกหดั /แบบทดสอบ แบบทดสอบ คาชี้แจง เลือกคาตอบท่ีถกู ตอ้ งทส่ี ุดเพยี งคาตอบเดยี ว 1. ขอ้ ใดไม่ใช่ความหมายของห้างหนุ้ สว่ น ก. ตอ้ งมีการลงทุนรว่ มกนั ข. ตอ้ งกระทากจิ การร่วมกนั ค. ตอ้ งการทจ่ี ะแบง่ กาไรทไี่ ด้กิจการท่ที า ง. ตอ้ งเปน็ สญั ญาระหวา่ งบุคคลต้งั แต่ 3 คนขน้ึ ไป 2. หา้ งหุ้นสว่ นประเภทใดท่ผี ู้เป็นหุ้นส่วนทกุ คนตอ้ งรับผดิ รว่ มกนั ในบรรดาหนีส้ ินทั้งปวงของห้างหุ้นสว่ นโดย ไมจ่ ากดั จานวน ก. ห้างหนุ้ สว่ นสามัญ ข. หา้ งหนุ้ สว่ นจากดั ค. ห้างหุ้นสว่ นสามญั จดทะเบยี น ง. ห้างหุน้ ส่วนสามญั และหา้ งหุ้นสว่ นจากัด 3. สาระสาคัญขอ้ ใด ไม่จาเป็นต้องมีในสญั ญาการเข้าเปน็ ห้นุ สว่ น

ก. ช่ือของห้างหุ้นสว่ น ข. ชื่อของผู้ทาบญั ชี ค. ทนุ ของห้นุ สว่ นแตล่ ะคน ง. อานาจหน้าทขี่ องผเู้ ปน็ หุน้ ส่วน 4. ถา้ ผ้เู ป็นหนุ้ ส่วนมิได้กาหนดหลักเกณฑใ์ นการแบง่ กาไรขาดทุนไว้ กฎหมายไทยให้ปฏบิ ัติตามขอ้ ใด ก. แบ่งเท่ากนั ข. แบง่ ตามอัตราสว่ นทตี่ กลงกัน ค. แบง่ ตามอตั ราส่วนทุนท่นี ามาลง ง. แบง่ ตามอตั ราสว่ นทุน ณ วันตน้ งวดบัญชี 5. งบที่แสดงการเปลย่ี นแปลงเงินทุนของผเู้ ปน็ หนุ้ สว่ นตลอดงวดบัญชี คอื งบใด ก. งบแสดงฐานะการเงนิ ข. งบเงินทุน ค. งบกาไรขาดทุน ง. งบกาไรสะสม 6. เม่ือผู้เป็นหุ้นส่วนลงทุนด้วยสินทรัพย์อ่ืนที่ไม่ใช่เงินสด เช่น ท่ีดิน อาคารและอุปกรณ์ ห้างหุ้นส่วนควร บันทึกบัญชีสนิ ทรพั ยเ์ หลา่ น้ี ด้วยราคาตามขอ้ ใด ก. ราคาทนุ เรม่ิ แรก ข. ราคาตามบัญชี ณ วันที่ลงทุน ค. มูลคา่ ยุตธิ รรม ณ วนั ท่ลี งทนุ ง. ราคาประเมนิ โดยเจา้ พนักงาน 7. วันท่ี 15 สิงหาคม 25x4 เกษร ขจร และคานวณ จัดตั้งห้างหุ้นส่วนเกษร นาเงินสดมาลงทุน 100,000 บาท ขจรลงทุนด้วยเคร่ืองจักรซ่ึงมีราคาตามบัญชี 72,000 บาท ราคาทุน 80,000 บาท และมูลค่ายุติธรรม 160,000 บาท และมเี งินกู้ 70,000 บาท สว่ นคานวณลงทุนดว้ ยอุปกรณซ์ ่งึ มีราคาตามบัญชี 60,000 บาท ราคา ทุน 150,000 บาท และมูลค่ายุติธรรม 110,000 บาท ห้างหุ้นส่วนตกลงท่ีจะแบ่งกาไรขาดทุนเท่ากันโดยไม่ คานึงถงึ สินทรพั ย์ทน่ี ามาลงทุนในวนั นี้ ผู้เป็นหุ้นสว่ นคนใดมยี อดคงเหลอื ในบัญชีทนุ มากท่ีสดุ ก. เกษร ข. ขจร ค. คานวณ ง. ทกุ คนมที นุ เท่ากนั 8. เมื่อวันท่ี 2 ธันวาคม 25x2 เพ่ือนและแพง จัดต้ังห้างหุ้นส่วนเพื่อนแพงโดยเพ่ือนนาเงินสดมาลงทุน 160,000 บาท แพงลงทุนด้วยอุปกรณ์สานักงานทม่ี ีมูลคา่ ยุติธรรม 100,000 บาท และเป็นอุปกรณ์ท่ีถูกนาไป ค้าประกันเงินกู้ 20,000 บาท ซึ่งห้างหุ้นส่วนต้องรับภาระหนี้สินส่วนน้ีด้วย ห้างหุ้นส่วนกาหนดว่า ผู้เป็น หนุ้ สว่ นแต่ละคนจะได้รับสทิ ธสิ ว่ นได้เสียเทา่ กับสินทรพั ยท์ ี่นามาลงทุนและตกลงทีจ่ ะจัดสรรกาไรขาดทนุ เท่ากัน จานวนเงนิ ทจ่ี ะบันทึกในบญั ชที นุ ของแพง คือขอ้ ใด ก. 80,000 บาท

ข. 90,000 บาท ค. 100,000 บาท ง. 120,000 บาท 9. การบนั ทกึ บัญชวี ธิ ที ุนคงที่ หุ้นสว่ นทุกคนจะมีบัญชคี นละ 2 บัญชีคอื ข้อใด ก. บัญชีทุนและบญั ชเี งนิ ถอน ข. บัญชีทุนและบญั ชีเงนิ ทดรอง ค. บญั ชกี ระแสทุนและบัญชเี งนิ ถอน ง. บญั ชีกระแสทนุ และบญั ชีทนุ 10. รายการใดทาใหท้ ุนของผเู้ ป็นห้นุ สว่ นเพม่ิ ข้ึน ก. ผเู้ ปน็ หุน้ ส่วนเก็บเงินจากลูกหน้ีของหา้ งหุ้นส่วน ข. ผเู้ ป็นหนุ้ ส่วนเก็บเงนิ จากลูกหนสี้ ว่ นตัวของผเู้ ปน็ หุน้ สว่ น ค. ผูเ้ ป็นหุ้นส่วนนาเงินสดหรอื สินทรัพย์อ่นื ของหา้ งไปใช้สว่ นตวั ง. หา้ งหุ้นส่วนรับเอาหรือชดใช้หน้ีสนิ ส่วนตัวของผูเ้ ป็นหนุ้ สว่ น 5. เอกสารอา้ งองิ 1. หนงั สือเรยี นการบัญชชี ัน้ กลาง 2 สานักพมิ พศ์ ูนยส์ ง่ เสรมิ วิชาการ เรยี บเรยี งโดย จรัญ ตันมา 6. ภาคผนวก เฉลยแบบทดสอบ 1. ง 2. ก 3. ข 4. ค 5. ข 6. ค 7. ค 8. ก 9. ง 10. ข

ใบงาน ที่ 1 หน่วยที่ 3 หลักสูตร ประกาศนียบัตรวิชาชีพชน้ั สงู (ปวส) สอนคร้งั ท่ี 5 - 6 รหัสวชิ า 30201 – 2002 ชื่อวิชา การบัญชีชัน้ กลาง 2 เวลา 8 ชม. ช่อื เร่อื ง การเปลยี่ นแปลงในสว่ นของผู้ถอื หนุ้ 1. จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม 1. บอกเหตผุ ลในการรบั หนุ้ สว่ นใหมไ่ ด้ 2. บันทึกบัญชีเกีย่ วกับการรับหนุ้ ส่วนใหม่ได้ 3. บอกวิธกี ารปฏบิ ัตใิ นการลาออกของผูเ้ ปน็ หุน้ สว่ นได้ 4. บันทกึ บญั ชเี ม่อื หนุ้ สว่ นลาออกได้ 5. บอกวิธดี าเนินการห้นุ สว่ นถึงแก่กรรมได้ 2. สมรรถนะ บันทึกบญั ชีการเปล่ียนแปลงในส่วนของผูเ้ ปน็ ห้นุ ส่วนตามหลกั การบญั ชี 3. เคร่ืองมอื วสั ดุ และอุปกรณ์ 3.1 ใบงาน จานวน 1 ชุด 3.2 กระดาษคาตอบ จานวน 1 ชดุ 4. คาแนะนา ให้ปฏบิ ัตติ ามใบงาน 5. ขอ้ ควรระวัง ใชค้ วามรอบคอบในการปฏิบัติงาน 6. ลาดบั ขนั้ (การทดลอง/การปฏบิ ัตงิ าน) 6.1 ให้ผู้เรียนศึกษาเนอ้ื หาเงินลงทนุ 6.2 แจกใบงานให้ผ้เู รียนฝึกทา 6.3 ใหผ้ ู้เรยี นนาเสนองานหนา้ ชัน้ เรยี น 6.4 ครูผู้สอนเฉลยและอธบิ ายให้ผเู้ รยี นไดท้ าความเขา้ ใจ 7. คาถาม 7.1 ตอนที่ 1 จงตอบคาถามต่อไปน้ี 7.2 ตอนที่ 2 จงแสดงวิธีทา

1. เดอ๋ และดู๋เป็นหุ้นสว่ นกนั มที นุ คนละ 80,000 บาทและ 20,000 บาท ตามลาดบั แบง่ กาไรขาดทนุ กันใน อตั รา 4 : 1 ตกลงรับดเ๋ี ข้ามาเป็นหุ้นสว่ นใหม่ ภายใตข้ ้อสมมตดิ ังต่อไปนี้ กรณีที่ 1 ด๋ีซอื้ สิทธิส่วนไดเ้ สียจากเดอ๋ และดู๋ 1 : 4 โดยจ่ายเงินให้ 25,000 บาท กรณที ี่ 2 ดซ๋ี ือ้ สิทธสิ ว่ นไดเ้ สยี จากเด๋อและดู๋ 1 : 4 โดยจ่ายเงินให้ 20,000 บาท กรณีที่ 3 ดซ๋ี ้ือสิทธิสว่ นได้เสยี จากเดอ๋ และดู๋ 1 : 4 โดยจ่ายเงินให้ 50,000 บาท กรณีท่ี 4 ด๋ซี อ้ื สิทธิส่วนได้เสยี จากเดอ๋ 1 : 4 เพ่อื ให้มสี ทิ ธิส่วนได้เสีย 20% ของห้างหุ้นสว่ น โดยจา่ ยเงนิ ให้ เดอ๋ 60,000 บาท (ใชว้ ิธีค่าความนยิ ม) ใหท้ า บันทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไปเก่ยี วกับการรับดเ๋ี ข้ามาเปน็ หนุ้ สว่ นตามแต่ละกรณี พร้อมท้ัง คานวณการแบง่ เงนิ ระหว่างผ้เู ปน็ หนุ้ ส่วนทขี่ ายสทิ ธิสว่ นไปเสยี 2. เอก โทและตรี เป็นห้นุ ส่วนกัน มยี อดคงเหลือในบญั ชที นุ และอัตราส่วนแบ่งผลกาไรขาดทนุ ดงั น้ี หุน้ สว่ น ทุนคงเหลอื อัตราส่วนแบง่ กาไรขาดทนุ สิทธสิ ่วนไดเ้ สีย เอก 24,000 50% 50% โท 150,000 30% 31.25% ตรี 90,000 20% 18.75% 480,000 100% 100% เม่อื วนั ท่ี 1 มีนาคม 2557 ไดต้ กลงรบั จตั วาเข้ามาเป็นหนุ้ สว่ นใหม่ โดยห้นุ สว่ นเกา่ ทุกคนจะโอนทนุ ให้จัตวา คนละ 1 ใน 4 ของทุนทงั้ หมด เม่อื รับจัตวาเขา้ มาแลว้ ตกลงใหจ้ ัตวาไดร้ ับสิทธิสว่ นได้เสยี และส่วนแบง่ กาไรขาดทนุ ในหา้ งหุ้นส่วนแบ่งกาไรขาดทุนส่วนใหม่ 25% ส่วนผเู้ ป็นห้นุ สว่ นเก่ายังคงแบ่งกาไรขาดทุนกันตามเดิม ให้ทา 1. คานวณหาอัตราสว่ นแบ่งกาไรขาดทนุ ของหุ้นส่วนใหม่ 2. คานวณหาสิทธิส่วนได้เสียในหุ้นส่วนใหม่ 3. บนั ทึกรายการในสมุดรายวันทัว่ ไป พร้อมแสดงการคานวณการแบง่ เงนิ ท่ีห้นุ ส่วนเกา่ แตล่ ะคนจะ ไดร้ บั ในกรณีต่างๆ ดังนี้ 1. จัดวาจ่ายเงินซอื้ สิทธิสว่ นได้เสยี ดงั กล่าว 120,000 บาท 2. จตั วาจ่ายเงินซอื้ สทิ ธิส่วนไดเ้ สยี ดงั กลา่ ว 144,000 บาท 3. จัตวาจา่ ยเงินซื้อสิทธิส่วนได้เสยี ดงั กล่าว 104,000 บาท 8. สรปุ และวจิ ารณผ์ ล ............................................................................................................................. .......................... 9. การประเมินผล ปฏิบตั กิ ิจกรรมตามใบงานไดถ้ ูกตอ้ ง 50% ข้นึ ไปถอื ว่าผ่านเกณฑก์ ารประเมิน 10. เอกสารอ้างอิง /เอกสารค้นคว้าเพมิ่ เติม 1. หนังสือเรียนการบัญชีช้นั กลาง 2 สานกั พิมพศ์ ูนยส์ ่งเสริมวชิ าการ เรยี บเรียงโดย จรัญ ตนั มา



แผนการจัดการเรยี นรู้ หน่วยที่ 4 หลักสูตร ประกาศนยี บัตรวชิ าชีพชั้นสงู (ปวส) สอนครง้ั ที่ 7 - 8 รหัสวิชา 30201 – 2002 ชื่อวชิ า การบัญชชี น้ั กลาง 2 ..ท-ป-น 2 - 2 - 3 ชือ่ หน่วยการเรียนรู้ การเลิกกิจการหา้ งหนุ้ สว่ น ทฤษฏี 2 ชม. ปฏบิ ัติ 2 ชม. 1. สาระสาคัญ การเลิกกิจการห้างหนุ้ สว่ นกฎหมายเข้มงวดมาก ตอ้ งมีการประชุมระหว่างผู้เป็นหุ้นส่วนทุกคนเพอ่ื ให้เลิก ห้าง กาหนดวันเลิกหา้ งแตง่ ต้งั ผู้ชาระบัญชี ผู้สอบบัญชี ตลอดจนการกาหนดคา่ จ้างของผู้สอบบญั ชีและผูช้ าระบัญชี และในการชาระบญั ชีการเลิกกิจการจะต้องรวบรวมสินทรัพย์ต่าง ๆ ของห้างหุ้นส่วนออกจาหนา่ ย เพื่อนาเงินมา ชาระหนสี้ ินแกบ่ ุคคลภายนอกและจ่ายคนื เงินกแู้ ละทุนหุ้นส่วน 2. สมรรถนะประจาหนว่ ย บันทกึ บญั ชกี ารเลิกกิจการหา้ งหุน้ ส่วนตามหลักการบัญชี 3. จุดประสงค์การเรยี นรู้ 1. บอกสาเหตขุ องการเลกิ กิจการห้างหนุ้ ส่วนได้ 2. บอกขั้นตอนการชาระบญั ชเี ลิกห้างหนุ้ ส่วนได้ 3. บอกวิธกี ารปฏบิ ัติในการชาระบญั ชีได้ 4. บันทึกบัญชเี กีย่ วกับการชาระบัญชโี ดยการจ่ายคนื ทนุ ในงวดเดยี วได้ 5. จัดทางบชาระบญั ชกี ารเลิกห้างหุ้นส่วนได้ 4. สาระการเรยี นรู้ 1. สาเหตขุ องการเลกิ ห้างหุ้นสว่ น 2. การชาระบญั ชเี ลิกห้างหุน้ ส่วน 3. วธิ ีการปฏบิ ตั ใิ นการชาระบญั ชี 5. กจิ กรรมการเรียนรู้ (สปั ดาห์ที่ 7 - 8) ขัน้ นาเข้าสบู่ ทเรยี น 1. ครแู นะนาเน้ือหารายวิชาการบญั ชชี ้นั กลาง 2 ตามโครงการสอน และเกณฑใ์ นการประเมนิ ผลรายวชิ า 2. ครูแนะนาเนอื้ หา หนว่ ยท่ี 4 สาเหตุของการเลิกหา้ งหนุ้ สว่ น การชาระบญั ชเี ลิกห้างหุ้นสว่ น วธิ ีการ ปฏิบัตใิ นการชาระบญั ชีและแจง้ ผลการเรียนร้ทู ่ีคาดหวงั 3. ทดสอบกอ่ นเรียน หนว่ ยที่ 4 ข้นั สอน 4. ครูแนะนาเนื้อหาทน่ี กั เรียนต้องเรยี นโดยศึกษาขอ้ มูลจากมาตรฐานการบญั ชปี ระกอบกนั 5. มอบหมายให้ทางานกลุ่มตามใบงาน เรื่องสาเหตุของการเลิกห้างหุ้นส่วน การชาระบัญชีเลิกห้าง หุน้ สว่ น วธิ ีการปฏิบตั ใิ นการชาระบัญชี เพื่อให้เกิดการเรยี นรู้ตามจุดประสงค์ คือ

- บอกสาเหตุของการเลิกกจิ การห้างห้นุ ส่วนได้ - บอกขั้นตอนการชาระบัญชเี ลกิ ห้างหนุ้ ส่วนได้ - บอกวิธกี ารปฏบิ ัติในการชาระบญั ชไี ด้ - บันทึกบัญชีเก่ียวกับการชาระบัญชโี ดยการจ่ายคืนทนุ ในงวดเดยี วได้ - จัดทางบชาระบญั ชีการเลกิ หา้ งหนุ้ ส่วนได้ ข้ันสรุปและประเมนิ ผล 6. ครูและนักเรียนช่วยกันสรุปสาระสาคญั และจดบนั ทึกไว้ 7. ทดสอบหลังเรยี น 6. สอื่ และแหล่งการเรยี นรู้ 1. หนงั สอื เรยี นการบญั ชีชนั้ กลาง 2 สานกั พิมพ์ศูนยส์ ง่ เสริมวิชาการ เรยี บเรยี งโดย จรัญ ตันมา 2. หนังสือเรยี นการบญั ชชี นั้ กลาง 2 บรษิ ทั ศนู ย์หนังสือ เมอื งไทย จากดั เรยี บเรยี งโดย วินยั รม่ บารมี 3. หนังสือเรียนการบญั ชีห้างหุน้ ส่วน บริษัท พัฒนาวชิ าการ (2535) จากดั เรียบเรียงโดย อรทัยภ์ ทามา 4. แบบทดสอบ 5. อินเทอรเ์ น็ต 7. หลกั ฐานการเรียนรู้ 7.1 หลกั ฐานความรู้ 1. สรปุ ความรู้เป็น Mind map 7.2 หลกั ฐานการปฏิบัติงาน 1. Mind map การบอกเลกิ กจิ การหา้ งห้นุ สว่ น 2. แบบฝึกหดั 8. การวดั และประเมนิ ผล 8.1 วธิ กี าร 1. ตรวจแบบทดสอบกอ่ นเรียน แบบทดสอบหลงั เรียน 2. ตรวจแบบฝกึ หดั และผลงานตามใบงาน 3. การสังเกตและประเมนิ พฤติกรรมด้านคณุ ธรรม จริยธรรม คา่ นยิ ม และคุณลักษณะอันพงึ ประสงค์8.2 เคร่ืองมือ 1. แบบทดสอบก่อนเรียน 2. แบบทดสอบหลังเรยี น 3. แบบฝกึ หัด

4. ใบงาน 5. แบบประเมินคุณธรรม จรยิ ธรรม และคุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงคต์ ามระดับคุณวฒุ ิอาชวี ศกึ ษา 8.3 เกณฑ์ 1. แบบทดสอบ มีเกณฑผ์ ่านคอื 50% 2. แบบฝกึ หัด มีเกณฑ์ผ่านคอื ปฏบิ ตั ิถกู ตอ้ ง 50% ขน้ึ ไป 3. การประเมนิ ผลงาน เกณฑ์ผา่ นคือ ผลประเมินอยตู่ ้ังแตร่ ะดบั ดีขึน้ ไป 4. แบบประเมนิ คณุ ธรรม จรยิ ธรรม และคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ คะแนนขน้ึ อยกู่ ับการประเมนิ ระดับ คุณภาพตามพฤติกรรมบ่งชี้ 9. บนั ทกึ ผลหลังการจดั การเรียนรู้ 9.1 ข้อสรุปหลงั การจัดการเรียนรู้ .............................................................................................................. ............................................... ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................................................ 9.2 ปัญหาท่ีพบ ............................................................................................................................. ................................ ................................................................................................................................................ ............. ...................................................................................................................... ....................................... ............................................................................................................................. ................................

............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................ 9.3 แนวทางแกป้ ัญหา ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................ ................................................................................................................................................... .......... ......................................................................................................................... .................................... ............................................................................................................................. ...............................

ใบความรู้ที่ 1 หนว่ ยที่ 4 หลักสตู ร ประกาศนยี บัตรวชิ าชพี ชัน้ สงู (ปวส) สอนคร้ังท่ี 7 - 8 รหัสวิชา 30201 – 2002 ช่ือวิชา การบัญชชี ้ันกลาง 2 เวลา 8 ชม. ช่อื เรอื่ ง การเลิกกิจการห้างหนุ้ สว่ น 1. จุดประสงค์การเรยี นรู้ 1.1 จดุ ประสงค์ท่วั ไป ผูเ้ รยี นมีความรู้ความเข้าใจเกย่ี วกบั การเลิกกจิ การห้างหุ้นสว่ น 1.2 จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤตกิ รรม 1. บอกสาเหตขุ องการเลิกกิจการหา้ งหนุ้ ส่วนได้ 2. บอกข้ันตอนการชาระบญั ชีเลกิ หา้ งห้นุ ส่วนได้ 3. บอกวธิ กี ารปฏิบัติในการชาระบัญชีได้ 4. บันทกึ บัญชีเกีย่ วกบั การชาระบัญชีโดยการจา่ ยคืนทนุ ในงวดเดยี วได้ 5. จัดทางบชาระบัญชกี ารเลิกหา้ งหุน้ สว่ นได้ 2. สมรรถนะ บนั ทึกบญั ชกี ารเลิกกิจการหา้ งหุ้นสว่ นตามหลักการบญั ชี 3. เน้ือหาสาระ (อาจมรี ปู ภาพประกอบ) การเลิกห้างหนุ้ ส่วน ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณชิ ย์ ระบไุ วว้ า่ หา้ งหุ้นส่วน อาจเลิกกจิ การไดด้ ว้ ยสาเหตุ ดังต่อไปน้ี 1. ถา้ ในสญั ญาห้างหนุ้ ส่วนกาหนดไว้ว่า 2. เมอ่ื สน้ิ กาหนดระยะเวลาที่ได้ระบไุ วใ้ นสญั ญา 3. เมื่อสัญญาของห้างหุน้ ส่วนกาหนดไว้ว่าห้างหุ้นสว่ นตง้ั ขึ้นโดยมีวัตถปุ ระสงคเ์ พ่ือทากิจการอย่างใดอย่าง หน่ึงเมอื่ ทากิจการเสรจ็ ส้ินแลว้ หา้ งห้นุ สว่ นต้องเลกิ กจิ การ 4. ในกรณีทห่ี ้างหุ้นส่วนต้ังข้ึน โดยมิได้กาหนดระยะเวลาในการดาเนินกิจการไว้ ถ้าผู้ เป็นหุ้นสว่ นคนใดคน หนึ่ง บอกเลิกเมื่อสิ้นรอบปีบัญชีและได้บอกเลิก ก่อนล่วงหน้าไว้ไม่น้อย กว่า 6 เดือน ห้างหุ้นส่วนนั้นต้องเลิก กิจการ 5. เมอ่ื ผู้เป็นห้นุ ส่วนคนใดคนหนง่ึ ตาย หรือล้มละลาย หรือตกเป็นผ้ไู ร้ความสามารถ หา้ งห้นุ ส่วนน้ันตอ้ งเลิก กิจการทนั ที 6. เมอ่ื หา้ งหุ้นสว่ นล้มละลายห้างหนุ้ สว่ นตอ้ งเลิกกจิ การโดยผลของกฎหมายล้มละลาย 7. เมื่อวัตถุประสงค์ในการดาเนินกิจการของห้างหุ้นส่วนนั้น กลายเป็นผิดกฎหมาย ห้างหุ้นส่วนต้องเลิก กจิ การ 8. เมื่อผ้เู ป็นหุ้นส่วนเหลือเพยี งคนเดยี ว ห้างหนุ้ ส่วนต้องเลกิ กิจการ วิธีการเลิกห้างหุ้นส่วน ผู้เป็นหุ้นส่วนจะตอ้ งแต่งต้ังผู้ชาระบัญชี เพ่ือดาเนินการจดทะเบยี นเลิกห้างหุ้นส่วน และชาระบัญชีของห้างให้แล้วเสรจ็ ผูเ้ ป็นหุ้นส่วนทกุ คน จะต้องทาบนั ทึกข้อตกลง หรือทาสัญญาเลิกห้างหุ้นส่วน โดยมสี าระสาคัญ ดงั ต่อไปน้ี

1. ช่อื ของหา้ งห้นุ สว่ น 2. สถานที่ วนั ท่ี และชือ่ ผ้เู ปน็ หุ้นส่วนทท่ี าสญั ญาฉบบั น้ัน 3. ข้อแถลง แสดงความตกลงให้เลกิ ห้างหุ้นสว่ น 4. วัน เดือน ปี ที่ไดต้ กลงให้เลิกหา้ งหุ้นส่วน 5. ชอ่ื ผชู้ าระบัญชีและคา่ ตอบแทนของผูช้ าระบัญชี 6. ชือ่ ผ้สู อบบัญชีและค่าตอบแทนของผู้สอบบัญชี 7. ข้อแถลงให้สัญญาที่ทาขึ้นมีผลบงั คับใชใ้ นวันท่ที าสญั ญา 8. ลายมือชื่อของผเู้ ป็นห้นุ ส่วนทุกคนทเี่ ขา้ ร่วมทาสัญญา 9. พยานรบั รองลายมือชือ่ ของผ้เู ปน็ หุ้นส่วนทเ่ี ขา้ รว่ มทาสญั ญาอยา่ งน้อย 2 คน การจดทะเบยี นเลกิ ห้างหนุ้ ส่วน ในกรณีทผี่ เู้ ปน็ หุ้นสว่ นทกุ คนตกลงเลิกหา้ งหุ้นสว่ น ผ้เู ป็นหุ้นส่วนจะตอ้ ง ดาเนิน การตามท่ีกฎหมายกาหนด ดังต่อไปนี้ 1. ผูเ้ ป็นหุ้นสว่ นทุกคนทาบนั ทกึ ขอ้ ตกลง หรือทาสญั ญาเลกิ หา้ งหุ้นส่วน 2. ลงประกาศเลกิ ห้างหุ้นสว่ นในหนังสอื พิมพท์ อ้ งท่สี องครง้ั และแจง้ การเลิก ห้างหนุ้ สว่ นใหเ้ จา้ หน้ีทราบ 3. จดทะเบียนเลิกหา้ งหนุ้ ส่วนตอ่ นายทะเบยี นหุ้นส่วนบริษทั ภายใน 14 วนั นบั แตว่ ันเลิกหา้ ง 4. จัดทางบการเงิน ณ วันเลกิ หา้ ง สง่ ให้ผตู้ รวจสอบบญั ชี ตรวจสอบโดยเรว็ ท่สี ุด 5. เมื่อผู้ตรวจสอบบัญชีตรวจสอบงบการเงินแล้วเห็นว่าถูกต้อง ให้ผู้ชาระ บัญชีเรียกประชุมผ้เู ป็นหุ้นส่วน เพอ่ื พิจารณาอนมุ ตั ิงบการเงนิ และพิจารณาแตง่ ตั้ง ผชู้ าระบัญชี 6. ผู้ชาระบัญชีดาเนินการชาระบัญชีโดยรวบรวมสินทรัพย์ เรียกเก็บเงินจาก ลูกหน้ี จ่ายชาระหนี้สินและ ค่าใชจ้ ่ายต่าง ๆ หากมีสนิ ทรพั ยเ์ หลอื ใหค้ นื ทุน และเฉลีย่ เปน็ กาไร ในระหวา่ งผูเ้ ป็นหุน้ ส่วน 7. ในกรณีชาระบัญชไี มแ่ ล้วเสร็จ ผ้ชู าระบัญชตี อ้ งจัดทารายงานการชาระ บัญชีย่นื ต่อนายทะเบยี นทกุ ระยะ 3 เดอื น และถา้ ชาระบัญชีไม่เสร็จเกินกว่า 1 ปี ผชู้ าระบัญชี ต้องจัดประชุม เพ่ือรายงานความเป็นไปของการชาระ บัญชี เป็นประจาทุกปี 8. เรยี กประชุมใหญผ่ ู้เปน็ หุน้ ส่วน เพ่อื เสนอรายงานการชาระบัญชี 9. ย่ืนจดทะเบียนเสร็จการชาระบญั ชี ภายใน 14 วนั นับแตว่ นั ที่ ทีป่ ระชุมอนุมัติ เอกสารทใ่ี ชใ้ นการจดทะเบยี นเลกิ ห้างหุ้นสว่ น ประกอบด้วย 1. คาขอจดทะเบียน (แบบ ลช.1) 2. รายการจดทะเบียน (แบบ ลช.2)บัญชีหา้ งหนุ้ ส่วน 191 3. คาสง่ั ศาลใหเ้ ลิกห้างหนุ้ สว่ น (กรณศี าลสัง่ เลกิ ) 4. สัญญาเลกิ หา้ งหุน้ ส่วน (เฉพาะกรณแี ต่งต้ังผู้อน่ื ที่มิใช่ผเู้ ป็นหุ้นส่วน ผู้จัดการเปน็ ผชู้ าระบญั ช)ี 5. สาเนาบัตรประจาตวั ประชาชนของผ้ชู าระบญั ชีท่ีลงชือ่ ในคาขอ จดทะเบียนเลกิ ห้างหนุ้ สว่ น 6. หนงั สอื มอบอานาจ (ถ้าม)ี 7. สาเนาบัตรทนายความ หรอื หลักฐานการเปน็ สมาชกิ เนตบิ ณั ฑิตยสภา ของผรู้ ับรองลายมอื ชอ่ื (ถ้ามี) อัตราคา่ ธรรมเนียมในการจดทะเบยี นเลิกห้างห้นุ ส่วน กรมพฒั นาธรุ กิจการคา้ ไดก้ าหนดอตั ราคา่ ธรรมเนียม เลิกหา้ งหุ้นสว่ น โดยมหี ลักเกณฑ์ ไว้ดังนี้ 1. ค่าจดทะเบียนเลกิ 400 บาท

2. ค่าหนังสือรบั รองฉบับละ 120 บาท การชาระบัญชหี า้ งหนุ้ ส่วน มวี ิธปี ฏบิ ัติในการชาระบัญชี ดงั ต่อไปน้ี 1 นาสินทรัพย์ออกจาหน่ายและเรียกเก็บเงินจากลูกหน้ี ในกรณีท่ีมีการนาสินทรัพย์ออกจาหน่ายและ เกิดผลต่างระหว่างจานวนเงินที่ได้รับ กับราคาตามบัญชขี องสินทรัพย์ท่ีจาหนา่ ยออกไป ใหบ้ ันทึกไว้ในบัญชีกาไร ขาดทนุ จากการ จาหน่ายสนิ ทรัพย์ และโอนเข้าบญั ชที ุนของผู้เป็นหนุ้ ส่วนตามอตั ราส่วนแบง่ กาไรขาดทุนโดย 1. กรณีมผี ลกาไรจากการจาหน่ายสนิ ทรัพย์ ใหเ้ ครดิตเพิ่มยอดบญั ชีทุนของ ผูเ้ ป็นหุ้นสว่ น 2. กรณีมีผลขาดทุนจากการจาหนา่ ยสินทรพั ย์ให้เดบติ ยอดบัญชีทุนของผู้เป็นหุ้นสว่ น 2 จ่ายชาระหน้สี นิ และคา่ ใช้จา่ ยในการชาระบญั ชี การจ่ายชาระหนสี้ นิ และคา่ ใชจ้ ่ายในการชาระบญั ชีจะตอ้ งปฏิบตั ิตามลาดับดังตอ่ ไปน้ี 1. จา่ ยชาระคา่ ธรรมเนียม และค่าใช้จา่ ยต่าง ๆ ในการชาระบญั ชีของหา้ งหุ้นส่วน 2. จา่ ยชาระหนส้ี ินของหา้ งหุ้นส่วนซง่ึ ค้างชาระแกบ่ ุคคลภายนอก 3. จ่ายชาระหนี้สินของห้างหุ้นส่วนซึ่งคงค้างแก่ผู้เป็นหุ้นส่วน เช่น เงินกยู้ ืม จากผู้เป็นหุ้นส่วน เงินทดรอง และค่าใชจ้ ่ายทผี่ ู้เป็นหุ้นส่วนไดอ้ อกในสว่ นของตนไปเพอื่ จดั การ งานของห้างหนุ้ ส่วน จ่ายคืนทุนให้แก่ผู้เป็นหุ้นส่วน การจ่ายคืนทุนให้แก่ผู้เป็นหุ้นส่วน จะจ่ายคืนตามยอดคงเหลือในบัญชีทุน ด้านเครดิตในกรณีที่บัญชที ุนของผู้เป็นหุ้นสว่ นคนใดคนหนึ่งมียอดคงเหลือด้านเดบิตซึ่งอาจเรียกว่ามีส่วน ขาดใน บญั ชที ุน จะตอ้ งดาเนินการตามลาดบั ดังตอ่ ไปน้ี 1. ถา้ ผูเ้ ปน็ หุน้ สว่ นคนน้ันมเี งินให้ห้างหุน้ ส่วนกูย้ ืมให้โอนบญั ชเี งนิ กมู้ าชดเชย ส่วนขาดในบัญชที ุน 2. ถ้าผู้เป็นหุ้นสว่ นคนน้ันไมม่ ีเงินให้ห้างหุ้นส่วนกู้ยมื หรือมีแต่ไม่พอชดเชย ส่วนขาดในบัญชีทุนของตนได้ ท้งั หมดส่วนท่ียังขาดอยู่เท่าใดจะต้องนาเงินสดมาชาระให้ หา้ งหุน้ ส่วนจนกวา่ จะครบถ้วน 3. ถ้าผู้เป็นหุ้นส่วนคนน้ันมีฐานะการเงินไม่ดี และไม่สามารถชาระส่วนขาดใน บัญชีทุนของตนได้ จะต้อง โอนบัญชที ุนของผู้เปน็ หุ้นสว่ นคนอ่นื ๆ มาชดเชยส่วนขาดนนั้ โดยถือ เป็นผลขาดทุนท่ผี ้เู ป็นหุ้นส่วนทเี่ หลือจะต้อง ร่วมรับผดิ ในความเสียหาย โดยเฉลี่ยตาม อัตราสว่ นแบ่งกาไรขาดทุน การบัญชีเกย่ี วกับการชาระบญั ชีและการจ่ายคืนทุน เมื่อมีการชาระบัญชี ผู้ชาระบัญชีจะต้องจัดทางบชาระ บญั ชี เพื่อแสดงถึงรายละเอียด การจาหน่ายสินทรพั ย์ การชาระหนี้สนิ และการจ่ายคืนทนุ ใหแ้ กผ่ ู้เป็นหุน้ ส่วน โดยผู้ เป็นหุ้นส่วน ที่นาเงินสด หรือสินทรัพย์อย่างอ่ืนมาลงทุน จะไดร้ ับการจ่ายคืนทุนตามอัตราสว่ นแบ่งกาไร ขาดทุน สาหรับผู้เปน็ หุ้นส่วนที่ลงทุนดว้ ยแรงงาน จะขอคนื ทุนเม่ือเลิกห้างหุ้นส่วนไม่ได้ ผู้เป็นหนุ้ สว่ น ทีล่ งทุนด้วยแรงงาน จะมีส่วนในกาไรและขาดทุนจากการชาระบัญชีเท่าน้ัน ถ้าห้างหุ้นส่วนมีกาไรจากการชาระบัญชี ผู้เป็นหุ้นส่วนท่ี ลงทุนด้วยแรงงานจะได้รับส่วนแบ่งกาไรจากการชาระ บัญชีน้ัน แต่หากมีผลขาดทุนจากการชาระบัญชี ผู้เป็น หุน้ ส่วนที่ลงทุนด้วยแรงงานจะตอ้ งนา เงินสดมาชดใช้ให้แก่ห้างหุ้นสว่ น วิธีการ ชาระบัญชีและจ่ายคืนทุนให้แก่ผู้ เป็นห้นุ ส่วน แบง่ ออกได้ 2 วธิ ี ดงั นี้ 1 การชาระบัญชี โดยจ่ายคนื ทุนในคราวเดียว 1.1 ผูเ้ ป็นหุ้นส่วนทกุ คนมีทนุ เพียงพอทจ่ี ะรบั ภาระผลขาดทุนจากการชาระบัญชีในกรณที ี่มกี ารจาหนา่ ย สินทรัพยแ์ ละมีผลขาดทุนเกิดข้ึน หลังจากที่ผู้เป็นหุ้นส่วน ทุกคนรับผลขาดทุนจากการจาหน่ายสินทรัพย์แล้ว ถ้า ยอดคงเหลือของบัญชที ุนของผ้เู ปน็ หุ้นส่วน คนใดมียอดคงเหลือด้านเครดิต ผเู้ ปน็ หนุ้ ส่วนผู้นั้นก็ยังมีสทิ ธิได้รับเงิน คืนทนุ จากการ ชาระบัญชี

1.2 ผู้เป็นหุ้นส่วนมีทุนไม่เพียงพอที่จะรับภาระผลขาดทุนจากการชาระบัญชี ในกรณีที่มีการจาหน่าย สินทรัพย์ และเกิดผลขาดทุนเป็นจานวนมาก จนเป็นสาเหตุให้ผู้เป็น หุ้นส่วนบางคนมียอดทุนคงเหลือด้านเดบิต และถา้ ผู้เป็นหุ้นส่วนผู้นัน้ มีบญั ชีเงินกู้อยู่ใน หา้ งหุ้นส่วน ให้โอนเงินกู้ดังกล่าวไปชดใช้ทนุ ด้านเดบิตเพอื่ ปดิ บัญชีทุน ให้หมดไป โดยผู้เป็น หุ้นส่วนไม่ต้องนาเงินสดมาชดใช้ให้แก่ห้างหุ้นส่วนแต่อย่างใด และถ้ายอดบัญชีเงินกู้ยังคง เหลืออยู่ หา้ งหุ้นส่วนจะตอ้ งจา่ ยคนื เงินกทู้ เ่ี หลืออยนู่ ้ันตามปกติ 1.3 ห้างมีผลขาดทุนจากการชาระบัญชีเกินบัญชีทุน และเงินกู้ของผู้เป็นหุ้นส่วน บางคน ถ้าผู้เป็น หุ้นส่วนรับภาระผลขาดทุนจากการชาระบัญชี จนมีผลทาให้บัญชีทุนมียอดคงเหลือ ด้านเดบิต และถึงแม้ผู้เป็น หุ้นส่วนจะมีเงนิ ให้ห้างกู้ แต่ก็มีจานวนไมเ่ พียงพอท่ีจะชดใช้ยอดทนุ ดา้ นเดบิตให้หมดไปได้ ในกรณีเช่นน้ี อาจแยก พิจารณาได้ ดงั นี้ คอื 1) ผู้เป็นหุ้นส่วนที่มีทุนด้านเดบิตสามารถนาเงินสดมาชาระคืนให้ห้างได้ กรณีเช่นน้ีจะทาให้ห้าง หุ้นส่วนมเี งนิ เพยี งพอทจี่ ะชาระหนสี้ นิ และจ่ายคืนทุนให้แก่ ผเู้ ปน็ หุน้ ส่วน 1.4 หา้ งหุน้ ส่วนจาหน่ายสินทรพั ย์ไดเ้ งินไม่พอชาระหนส้ี ิน ในกรณที ่ีจาหน่าย สนิ ทรัพย์ไดร้ าคาตา่ และมี ผลขาดทนุ ในการชาระบัญชีมาก จนเปน็ เหตุให้ทุนของผู้เป็นหุ้นส่วน มียอดคงเหลือด้านเดบติ ทาให้ห้างหุ้นสว่ นมี เงินสดไม่เพียงพอ ผู้เป็นหุ้นสว่ น คนใดคนหน่ึงจะ ต้องหาเงินสดมาชาระหนี้สินแทนห้างหุ้นส่วนไปก่อน เงินทีจ่ ่าย แทนนถ้ี อื เป็นการลดยอดบญั ชีทุน ด้านเดบติ ของผู้เป็นหุ้นส่วน หรอื เป็นการเพิ่มยอดบัญชที ุนด้านเครดิตของผู้เป็น หนุ้ ส่วนผูน้ ั้น การชาระบัญชี โดยจา่ ยคืนทนุ เปน็ งวด ๆ ในกรณีที่ไม่สามารถจาหนา่ ยสนิ ทรพั ย์ทง้ั หมดของห้างหุ้นส่วนได้ ในคราวเดียว ผูช้ าระบัญชจี ะทาการทยอยจาหนา่ ยสนิ ทรพั ย์ ชาระหนี้ และจา่ ยคนื ทุนเป็นงวด ๆ ตามจานวนเงิน ที่ ห้างพอจะจา่ ยได้ การชาระบัญชโี ดยจา่ ยคนื ทนุ เป็นงวด ๆ แบง่ ออกไดเ้ ป็น 2 กรณี ดงั นี้ คอื 1 ผู้เป็นหุ้นสว่ นมยี อดทุนคงเหลอื ดา้ นเครดติ ภายหลังรบั ส่วนแบง่ ผลขาดทนุ 2 ผเู้ ปน็ หุ้นส่วนมยี อดทุนคงเหลอื ด้านเดบิต ภายหลงั รบั สว่ นแบง่ ผลขาดทุน การขอจดทะเบียนเสรจ็ การชาระบญั ชีห้างหุ้นสว่ น เม่ือการชาระบัญชีห้างหุ้นส่วนแล้วเสร็จ ผู้ชาระบัญชีจะต้องจัดทารายงานการชาระบัญชี ยื่นต่อนาย ทะเบียนหุ้นส่วนบริษัททุกรอบระยะเวลา 3 เดอื น เพื่อแสดงให้เห็นถึงความเป็นไป ของการชาระบัญชี พร้อมท้ัง เปิดเผยรายงานแกผ่ ู้เป็นหุ้นสว่ นและเจ้าหน้ี ในกรณีท่ีการชาระ บัญชไี ม่แลว้ เสร็จภายใน 1 ปี จะต้องเรียกประชุม ใหญ่ทุกปี และจะตอ้ งจัดทารายงานยื่นต่อที่ ประชมุ เพ่ือให้ทราบถึงความเป็นไปในการชาระบัญชีเป็นประจาทุกปี เช่นกันเม่ือผู้ชาระบัญชีเรียกประชุมใหญ่เพ่ือเสนอรายงานการชาระบัญชี และที่ประชุมได้ อนมุ ัติรายงานน้ันแล้ว ให้นารายงานนั้นไปย่ืนขอจดทะเบยี นเสร็จการชาระบัญชตี ่อนายทะเบียน หุ้นส่วนบริษัทภายใน 14 วัน พร้อมท้ัง มอบสมุดบัญชีและเอกสารให้แก่นายทะเบยี น ซึ่งจะต้อง เกบ็ รักษาไว้ไมน่ ้อยกว่า 10 ปี โดยผู้มสี ่วนได้เสียสามารถ ขอตรวจดไู ด้โดยไม่เสยี คา่ ใชจ้ า่ ย เอกสารในการจดทะเบียนเสร็จการชาระบัญชี เอกสารสาคญั ในการจดทะเบียนเสรจ็ การชาระบัญชี ประกอบดว้ ย 1. คาขอจดทะเบยี น (แบบ ลช.1) 2. รายการจดทะเบียน (แบบ ลช.5) 3. รายงานการชาระบญั ชี (แบบ ลช.3) พร้อมเอกสารประกอบ

4. งบการเงนิ ณ วนั เลกิ ห้าง พรอ้ มท้งั รายละเอียดบญั ชีและสรรพเอกสาร (แบบ ลช.6) 5. สาเนาบัตรประจาตวั ประชาชนของผชู้ าระบัญชที ล่ี งชื่อในคาขอจดทะเบียน 6. แบบรบั รองการตรวจสอบบัญชขี องกรมสรรพากร 7. หนงั สือมอบอานาจ (ถา้ ม)ี 8. สาเนาบตั รทนายความ หรือหลกั ฐานการเป็นสมาชิกเนตบิ ณั ฑติ ยสภา ของผ้รู ับรองลายมือชือ่ (ถา้ มี) คา่ ธรรมเนียมการขอจดทะเบยี นเสร็จการชาระบัญชี ค่าธรรมเนียมในการขอจดทะเบียนเสร็จการชาระห้างหุ้นส่วน ประกอบด้วย 1. ค่าจดทะเบียนเสร็จการ ชาระบัญชี 400 บาท 2. ค่าหนังสือรบั รอง ฉบบั ละ 120 บาทบญั ชหี ้างหุน้ ส่วน 219 เมื่อห้างหุ้นส่วนตกลงเลิกกิจการอยา่ งแน่นอนแล้ว ผู้ชาระบัญชีจะทาการชาระบัญชี และ จ่ายคืนทุนให้แก่ผู้ เปน็ หนุ้ สว่ น ซ่ึงแบ่งออกไดเ้ ป็น 2 วธิ ี 1. การชาระบัญชีโดยจ่ายคืนทนุ ในคราวเดยี ว ภายหลังจากท่นี าทรพั ย์สนิ ทงั้ หมดออก จาหน่าย และแบง่ ผล กาไรขาดทุนจากการจาหน่ายสินทรัพย์ที่เกิดขึ้นเข้าบัญชีทุนของผู้เป็น หุ้นส่วนแต่ละคนแล้ว จะต้องทาการจ่าย ชาระหน้ีสินของหา้ งหุน้ ส่วน และหากมีเงินสดเหลืออยู่ ให้ทาการจ่ายคืนทุนใหแ้ ก่ผเู้ ป็นหุ้นส่วน ตามยอดคงเหลอื ใน บัญชที ุนดา้ นเครดิต ของผู้เป็น ห้นุ สว่ นผู้น้ัน 2. การชาระบญั ชโี ดยจา่ ยคนื ทนุ เป็นงวด ๆ ในกรณที มี่ ีการชาระบัญชเี ลิกห้างหุ้นส่วน และจาหนา่ ยสินทรพั ย์ เป็นงวด ๆ ผชู้ าระบัญชีจะทาการทยอยจาหนา่ ยสินทรัพย์ ชาระหนี้สนิ และ จา่ ยคืนทนุ เป็นงวด ๆ ตามจานวนเงิน ที่ห้างพอจะจ่ายได้ หลังจากการจาหน่ายสินทรัพย์ และชาระหนส้ี ินเสรจ็ สิ้น ผู้ชาระบัญชีควรจะคืนทุนให้แก่ผู้เป็น หุ้นส่วนที่มียอดทุนทางด้านเครดิต โดย ผู้ชาระบัญชีจะจัดทารายละเอียดการคานวณการจ่ายคืนทุน เพ่ือ ประกอบการจา่ ยคนื ทุนใหแ้ ก่ ผู้เป็นห้นุ ส่วนทกุ ครัง้ 4. แบบฝกึ หัด/แบบทดสอบ แบบทดสอบ คาชีแ้ จง เลือกคาตอบทีถ่ กู ตอ้ งทีส่ ุดเพียงคาตอบเดียว 1. การรับหนุ้ ส่วนใหม่ตอ้ งไดร้ ับคายินยอมจากใคร ก. ผ้จู ดั การของห้างหนุ้ ส่วนใหม่ ข. ผู้จัดการของห้างหุ้นส่วนเดิม ค. ห้นุ สว่ นใหม่ทกุ คน ง. หนุ้ สว่ นเดิมทุกคน 2. การซ้อื สิทธิส่วนได้เสยี จากผ้เู ปน็ หนุ้ สว่ นเดมิ วิธีน้เี งินทุนของหา้ งหนุ้ ส่วนมผี ลตามขอ้ ใด ก. เงนิ ทนุ ของห้างหนุ้ สว่ นก่อนและหลงั รับหุ้นส่วนใหมไ่ มเ่ ปลี่ยนแปลง ข. เงนิ ทุนของห้างห้นุ ส่วนก่อนรบั หุน้ สว่ นใหม่เพมิ่ ขนึ้ ค. เงนิ ทุนของห้างหุ้นส่วนหลังรบั ห้นุ สว่ นใหม่เพิ่มข้ึน ง. เงินทนุ ของห้างหนุ้ สว่ นกอ่ นและหลังรบั หุ้นส่วนใหมเ่ พม่ิ ขึ้น 3. ชาตแิ ละชาย เปน็ หุ้นสว่ นกันมีทนุ คนละ 120,000 บาท และ 160,000 บาท ตามลาดับ แบ่งผลกาไร ขาดทุนอตั รา 1 : 3 ชาญซ้ือสิทธสิ ่วนได้เสียในเงินทุนจากชาติและชาย 1/5 โดยจา่ ยเงินสด 60,000 บาท ชายไดร้ ับเงนิ สดเท่าไร

ก. 32,000 บาท ข. 35,000 บาท ค. 25,000 บาท ง. 24,000 บาท 4. จากโจทยข์ ้อ 3 ชาญมีสทิ ธิสว่ นได้เสียในเงนิ ทนุ เทา่ ไร ก. 75,000 บาท ข. 70,000 บาท ค. 60,000 บาท ง. 56,000 บาท 5. จากโจทยข์ ้อ 3 หลงั จากรบั ชาญแล้ว ส่วนของผูเ้ ป็นห้นุ ส่วนมีจานวนท้ังสิ้นเทา่ ไร ก. 320,000 บาท ข. 340,000 บาท ค. 220,000 บาท ง. 280,000 บาท 6. แกว้ และแกน่ เป็นหุ้นสว่ นกัน ตกลงแบง่ กาไรขาดทนุ เทา่ กนั มที ุนคนละ 120,000 บาท และ 140,000 บาท ตามลาดับ ตกลงรับกลา้ เขา้ เป็นหุ้นส่วนใหม่ โดยนาเงินสดมาลงทุน 100,000 บาท เพือ่ มสี ่วนไดส้ ่วน เสีย ในกิจการ หลงั จากรับกล้าแลว้ สว่ นของผู้เปน็ หุ้นส่วนของกิจการมจี านวนเท่าไร ก. 480,000 บาท ข. 440,000 บาท ค. 400,000 บาท ง. 360,000 บาท 7. จากโจทยข์ อ้ 6 กล้าได้รบั เครดิตบญั ชีทนุ เทา่ ไร ก. 100,000 บาท ข. 120,000 บาท ค. 90,000 บาท ง. 80,000 บาท 8. จากโจทยข์ ้อ 6 ในการรับกล้า ห้างหุ้นส่วนมผี ลตามขอ้ ใด ก. มีค่าความนยิ ม 40,000 บาท และคิดใหห้ ุ้นสว่ นเก่า ข. ไมม่ ีคา่ ความนิยม แตม่ โี บนสั คิดใหห้ ุน้ สว่ นใหม่ ค. ไม่มีค่าความนิยมและโบนัส ง. มคี า่ ความนยิ ม 40,000 บาท และคิดใหห้ นุ้ สว่ นใหม่ 9. การชาระเงนิ ในการซือ้ ขายส่วนของทนุ ของหนุ้ ส่วนทีล่ าออก ให้ถือรายการนนั้ มีผลตามข้อใด ก. มที ้ังคา่ ความนยิ มและโบนัสใหห้ ้นุ ส่วนทล่ี าออก

ข. ใหถ้ อื เปน็ รายการส่วนตัวระหว่างกัน ค. มคี า่ ความนยิ มให้หนุ้ ส่วนท่ีลาออก ง. มโี บนสั ให้หุน้ สว่ นทล่ี าออก 10. ในวนั ทหี่ ุ้นส่วนถึงแกก่ รรม ห้างห้นุ ส่วนตอ้ งดาเนนิ การตามข้อใด ก. จาหน่ายสนิ ทรพั ยท์ ีม่ ีอย่ทู ้ังหมดของหา้ งหุ้นสว่ น ข. ปดิ บัญชสี นิ ทรัพยข์ องหา้ งหนุ้ สว่ น ค. ปดิ บัญชที ุนของหุ้นส่วนทีถ่ งึ แกก่ รรม ง. ปิดบญั ชกี าไรขาดทนุ 5. เอกสารอา้ งองิ 1. หนังสอื เรียนการบญั ชีชน้ั กลาง 2 สานักพิมพศ์ ูนย์ส่งเสริมวชิ าการ เรียบเรยี งโดย จรญั ตันมา 2. หนงั สอื เรียนการบญั ชีชัน้ กลาง 2 บริษทั ศนู ยห์ นงั สือ เมืองไทย จากดั เรยี บเรยี งโดย วนิ ยั รม่ บารมี 3. หนงั สอื เรียนการบัญชีห้างหนุ้ สว่ น บรษิ ัท พัฒนาวชิ าการ (2535) จากัด เรยี บเรียงโดย อรทัยภ์ ทามา 6. ภาคผนวก เฉลยแบบทดสอบ 1. ง 2. ก 3. ข 4. ง 5. ง 6. ข 7. ก 8. ก 9. ข 10. ง

ใบงาน ที่ 1 หนว่ ยท่ี 4 หลักสูตร ประกาศนยี บตั รวิชาชีพชน้ั สงู (ปวส) สอนครง้ั ที่ 7 - 8 รหัสวิชา 30201 – 2002 ชอ่ื วิชา การบญั ชีช้นั กลาง 2 เวลา 8 ชม. ช่ือเรอื่ ง การเลกิ กิจการห้างหนุ้ สว่ น 1. จุดประสงคเ์ ชิงพฤตกิ รรม 1. บอกสาเหตุของการเลิกกิจการห้างหนุ้ สว่ นได้ 2. บอกขน้ั ตอนการชาระบัญชเี ลกิ ห้างหนุ้ สว่ นได้ 3. บอกวิธกี ารปฏบิ ตั ิในการชาระบญั ชไี ด้ 4. บนั ทึกบัญชีเกยี่ วกบั การชาระบญั ชีโดยการจ่ายคืนทนุ ในงวดเดียวได้ 5. จดั ทางบชาระบญั ชกี ารเลิกห้างห้นุ สว่ นได้ 2. สมรรถนะ บนั ทึกบัญชีการเลกิ กิจการห้างหนุ้ ส่วนตามหลักการบญั ชี 3. เครอ่ื งมอื วสั ดุ และอุปกรณ์ 3.1 ใบงาน จานวน 1 ชดุ 3.2 กระดาษคาตอบ จานวน 1 ชุด 4. คาแนะนา ให้ปฏบิ ัตติ ามใบงาน 5. ข้อควรระวงั ใชค้ วามรอบคอบในการปฏิบัตงิ าน 6. ลาดับขนั้ (การทดลอง/การปฏิบตั ิงาน) 6.1 ให้ผู้เรียนศึกษาเนอ้ื หาเงนิ ลงทุนระยะยาว 6.2 แจกใบงานให้ผูเ้ รียนฝึกทา 6.3 ใหผ้ ู้เรยี นนาเสนองานหน้าชน้ั เรยี น 6.4 ครผู ู้สอนเฉลยและอธิบายให้ผู้เรยี นไดท้ าความเขา้ ใจ 7. คาถาม 7.1 ตอนที่ 2 จงแสดงวธิ ที า 1. ห้างหุ้นสว่ นดเี ลิศ ประกอบดว้ ยผู้เปน็ หุ้นส่วนคือ ดแี ละเลิศ แบ่งกาไรขาดทุนกันในอตั รา 3 : 2 ตกลงเลิก กจิ การในวนั ท่ี 1 เมษายน 25x1 โดยในวันเลิกกิจการหา้ งห้นุ ส่วนมหี นีส้ นิ และทนุ ของห้นุ ส่วนแตล่ ะคน ดงั น้ี

เจ้าหนี้การคา้ 400,000 เงินกู้ 600,000 ทุน – ดี 600,000 ทุน – เลิศ 600,000 2,200,000 สินทรัพย์ทง้ั หมดจาหน่ายไดท้ ้ังส้ิน 1,960,000 บาท เสียค่าใช้จ่าย 20,000 บาท ให้ทา 1. บันทึกรายการลงในสมดุ รายวนั ท่ัวไปเกยี่ วกบั การเลกิ ห้างหนุ้ ส่วนและการจา่ ยคืนทุน 2. งบชาระบัญชีการเลิกหา้ งหนุ้ ส่วน 2. หา้ งห้นุ สว่ น ก ข ค มงี บแสดงฐานะการเงินก่อนชาระหนี้ หา้ งหุ้นสว่ น ก ข ค งบแสดงฐานะการเงนิ ณ วันที่ 30 กันยายน 25x1 สินทรัพย์ หนสี้ นิ และสว่ นของผู้เป็นหนุ้ สว่ น เงนิ สด 40,000 เจ้าหน้ี 97,000 ลกู หนี้ 66,500 เงินกู้ – ค 40,000 สนิ คา้ คงเหลือ 155,500 ทนุ – ก 100,000 เครอ่ื งใชส้ านกั งาน 215,000 ทุน – ค 70,000 หกั คา่ เสอ่ื มราคาสะสม 90,000 125,000 ทุน – ข 80,000 387,000 387,000 หา้ งหุ้นส่วนแบง่ กาไรขาดทนุ กันในอตั รา 30% 30% 40% ตามลาดับ หุน้ ส่วนที่มยี อดคงเหลือในบัญชีทนุ ตดิ ลบจากการชาระบญั ชี ไมส่ ามารถชดใชใ้ หห้ า้ งได้ สินทรพั ยท์ งั้ หมดจาหนา่ ยไดด้ งั น้ี 1. เก็บเงนิ จากลกู หน้ีได้ 20,000 2. สินคา้ ขายได้ 40,000 3. เครือ่ งใช้สานกั งานขายได้ 30,000 ให้ทา 1. งบแสดงการชาระบญั ชี 2. บนั ทกึ รายการลงในสมุดรายวนั ทว่ั ไป 8. สรปุ และวจิ ารณผ์ ล ............................................................................................................................. .......................... 9. การประเมินผล ปฏบิ ัติกจิ กรรมตามใบงานได้ถูกตอ้ ง 50% ขึ้นไปถือวา่ ผ่านเกณฑ์การประเมนิ 10. เอกสารอ้างอิง /เอกสารคน้ ควา้ เพ่มิ เตมิ 1. หนงั สอื เรียนการบัญชีชนั้ กลาง 2 สานักพมิ พศ์ ูนยส์ ง่ เสรมิ วิชาการ เรยี บเรียงโดย จรัญ ตนั มา



แผนการจัดการเรยี นรู้ หนว่ ยท่ี 5 หลักสูตร ประกาศนยี บัตรวิชาชพี ชน้ั สูง (ปวส) สอนครง้ั ที่ 9 - 10 รหัสวิชา 30201 – 2002 ชื่อวชิ า การบญั ชีชัน้ กลาง 2 ..ท-ป-น 2 - 2 - 3 ชอ่ื หน่วยการเรียนรู้ การจัดตง้ั บรษิ ัทจากดั .ทฤษฏี 2 ชม. ปฏิบตั ิ 2 2.ชม. 1. สาระสาคญั การจัดต้ังบริษัทจากัด ต้องใช้เงินทุนเป็นจานวนมาก การระดมเงินทุนของบริษัทจากัด กระทา การจดทะเบียนหุ้นและการนาออกจาหน่าย ซ่ึงมีการกาหนดมูลค่าของหุ้นไว้ในราคาเท่า ๆ กัน ในการนาหุ้น ออกจาหนา่ ยผู้ถือหุ้นทุกคนต่างรับผิดจากัดเพียงไม่เกินจานวนเงินที่ตนยงั ส่งใชไ้ ม่ครบมูลค่าของห้นุ ท่ีตนถอื อยู่น้ัน หุ้นในบริษัทอาจโอนเปล่ียนมือกันได้ง่าย สามารถดาเนินงานได้เป็นเวลานานกว่าห้างหุ้นส่วน แม้จะมีการ เปลี่ยนตวั ผู้ถือห้นุ ในการนาหุน้ ออกจาหน่ายบรษิ ัทอาจจาหนา่ ยหุ้นเป็นเงินสด โดยชาระในคราวเดยี ว หรอื ให้จอง หุ้นก่อนแล้วเรียกชาระเป็นงวด ๆ แล้วจึงออกใบหุ้นให้ ในการจาหน่ายหุ้นโดยการให้จอง ผู้จองหุ้นอาจผิดนัด ชาระค่าหุ้นท่ีจอง บริษัทอาจนาหุ้นออกจาหน่ายใหม่ ซ่ึงมีวิธีปฏิบัติได้หลายวิธี นอกจากน้ีบริษัทอาจ ออกจาหนา่ ยหุ้นเพอ่ื แลกกับสินทรัพย์อน่ื ๆ ที่มิใช่เงินสด หรือเพอ่ื แลกกับธุรกิจก็ได้ และในการจดั ทางบการเงิน ต้องจดั ทาตามประกาศของกรมพัฒนาธรุ กิจการค้าและตามมาตรฐานการบญั ชที ีไ่ ดก้ าหนดไว้ 2. สมรรถนะประจาหน่วย บันทกึ บัญชเี ก่ียวกับการจัดตั้งบรษิ ัทตามหลกั การบญั ชี 3. จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ 1. บอกความหมายของบรษิ ทั จากดั ได้ 2. บอกประเภทของบรษิ ัทจากัดได้ 3. อธิบายการจดั ตัง้ บริษัทเอกชนจากัด และบริษทั มหาชนจากดั ได้ 4. อธบิ ายคาศัพท์เกีย่ วกับทุนของบรษิ ทั จากดั ได้ 5. บอกชนดิ ของหุ้นทนุ ของบริษทั จากดั ได้ 6. บนั ทึกบัญชีเก่ียวกบั การจดทะเบยี นและการออกจาหนา่ ยห้นุ ทนุ ในกรณีต่าง ๆ ได้ 7. จัดทางบการเงนิ ของบริษัทเอกชนจากัดและบริษทั มหาชนจากัดตามประเทศของกรมพัฒนาธรุ กจิ การค้าได้ 4. สาระการเรียนรู้ 1. ความหมายของบริษทั จากัด 2. ประเภทของบรษิ ทั จากัด 3. ทนุ ของบริษัทจากัด 4. ชนดิ ของห้นุ ทนุ 5. การบันทกึ บญั ชเี กี่ยวกับการจดทะเบียน และการออกจาหนา่ ยห้นุ ทนุ 6. งบการเงินของบริษัทเอกชนจากดั และบริษัทมหาชนจากดั 5. กิจกรรมการเรยี นรู้ (สัปดาหท์ ี่ 9 – 10 )

ขั้นนาเขา้ สู่บทเรยี น 1. ครูแนะนาเนื้อหารายวิชาการบญั ชชี ้ันกลาง 2 ตามโครงการสอน และเกณฑ์ในการประเมินผลรายวชิ า 2. ครูแนะนาเน้ือหา หน่วยท่ี 5 ความหมายของบริษัทจากัด ประเภทของบริษัทจากัด ทุนของบริษัท จากัด ชนิดของหุ้นทุน การบันทึกบัญชีเกี่ยวกับการจดทะเบียน และการออกจาหน่ายหุ้นทุน งบการเงินของ บรษิ ัทเอกชนจากัดและบริษัทมหาชนจากัดและแจ้งผลการเรียนรู้ทค่ี าดหวัง 3. ทดสอบก่อนเรียน หนว่ ยที่ 5 ขนั้ สอน 4. ครใู ช้คาถามลกั ษณะแนะนาเพ่ือให้นกั เรียนคดิ วเิ คราะห์ จากการศึกษาเน้ือหาด้วยตนเอง 5. ครูแนะนาเน้ือหาทน่ี ักเรียนต้องเรียนโดยศึกษาขอ้ มลู จากมาตรฐานการบญั ชีประกอบกนั 6. มอบหมายให้ทางานกลุ่มตามใบงาน เรอ่ื งความหมายของบริษัทจากัด ประเภทของบริษัทจากัด ทุน ของบริษัทจากัด ชนิดของหุ้นทุน การบันทึกบัญชีเก่ียวกับการจดทะเบียน และการออกจาหน่ายหุ้นทุน งบ การเงนิ ของบริษทั เอกชนจากดั และบรษิ ทั มหาชนจากดั เพอ่ื ใหเ้ กิดการเรียนรตู้ ามจุดประสงค์ คือ - บอกความหมายของบรษิ ัทจากดั ได้ - บอกประเภทของบริษัทจากัดได้ - อธิบายการจัดตง้ั บรษิ ทั เอกชนจากัด และบรษิ ัทมหาชนจากัดได้ - อธบิ ายคาศัพท์เกย่ี วกบั ทุนของบรษิ ัทจากดั ได้ - บอกชนิดของหนุ้ ทุนของบรษิ ทั จากัดได้ - บนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกับการจดทะเบยี นและการออกจาหน่ายห้นุ ทุนในกรณตี ่าง ๆ ได้ - จดั ทางบการเงินของบริษทั เอกชนจากดั และบริษัทมหาชนจากัดตามประเทศของกรมพฒั นาธุรกจิ ขน้ั สรุปและประเมินผล 7. ครแู ละนกั เรยี นชว่ ยกันสรุปสาระสาคญั และจดบันทึกไว้ 8. ทดสอบหลังเรียน 6. ส่ือและแหล่งการเรยี นรู้ 1. หนังสอื เรียนการบัญชีชั้นกลาง 2 สานักพมิ พศ์ นู ยส์ ง่ เสริมวชิ าการ เรยี บเรียงโดย จรัญ ตันมา 2. หนงั สือเรยี นการบัญชีชั้นกลาง 2 บรษิ ทั ศูนยห์ นงั สือ เมอื งไทย จากดั เรียบเรียงโดย วินัย ร่มบารมี 3. หนงั สือเรยี นการบัญชีห้างหุ้นส่วน บรษิ ัท พัฒนาวิชาการ (2535) จากัด เรียบเรียงโดย อรทัยภ์ ทามา 4. แบบทดสอบ 5. อนิ เทอรเ์ น็ต 7. หลักฐานการเรยี นรู้ 7.1 หลกั ฐานความรู้ 1. สรปุ ความรูเ้ ป็น Mind map

7.2 หลักฐานการปฏิบัติงาน 1. Mind map การจดั ตัง้ บรษิ ทั จากัด 2. แบบฝกึ หดั 8. การวดั และประเมนิ ผล 8.1 วิธีการ 1. ตรวจแบบทดสอบกอ่ นเรียน แบบทดสอบหลงั เรียน 2. ตรวจแบบฝกึ หดั และตรวจผลงานจากใบงาน 3. การสังเกตและประเมินพฤติกรรมดา้ นคุณธรรม จรยิ ธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอนั พงึ ประสงค์ 8.2 เครอื่ งมือ 1. แบบทดสอบกอ่ นเรยี น 2. แบบทดสอบหลงั เรียน 3. แบบฝึกหัด 4. ใบงาน 5. แบบประเมินคุณธรรม จริยธรรม และคุณลักษณะอนั พึงประสงค์ตามระดบั คณุ วุฒิอาชีวศกึ ษา 8.3 เกณฑ์ 1. แบบทดสอบ มีเกณฑ์ผ่านคอื 50% 2. แบบฝกึ หัด มีเกณฑ์ผา่ นคอื ปฏบิ ตั ิถูกตอ้ ง 50% ขนึ้ ไป 3. การประเมนิ ผลงาน เกณฑ์ผา่ นคอื ผลการประเมินอยใู่ นระดบั ดขี ้ึนไป 4. แบบประเมนิ คุณธรรม จรยิ ธรรม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ คะแนนขึน้ อยกู่ ับการประเมนิ ระดบั คณุ ภาพตามพฤตกิ รรมบ่งชี้ 9. บันทกึ ผลหลงั การจดั การเรียนรู้ 9.1 ขอ้ สรุปหลังการจดั การเรียนรู้ ............................................................................................................................. ................................ ......................................................................................................................................................... .... ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................... 9.2 ปญั หาท่ีพบ ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................ .............................................................................................................................................................

............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................. ................................ 9.3 แนวทางแกป้ ัญหา ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................. ................................ ................................................................................................. ............................................................ ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................................................

ใบความรู้ ท่ี 1 หนว่ ยท่ี 5 หลักสตู ร ประกาศนยี บตั รวชิ าชพี ช้ันสงู (ปวส) สอนคร้ังที่ 9 - 10 รหสั วชิ า 30201 – 2002 ชอื่ วิชา การบญั ชีชั้นกลาง 2 เวลา 8 ชม. ชือ่ เรอื่ ง การจัดต้งั บริษทั จากดั 1. จดุ ประสงค์การเรียนรู้ 1.1 จดุ ประสงคท์ วั่ ไป ผ้เู รียนมีความรูค้ วามเข้าใจเกี่ยวกับการจดั ตั้งบรษิ ัทจากดั 1.2 จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤตกิ รรม 1. บอกความหมายของบริษทั จากัดได้ 2. บอกประเภทของบรษิ ัทจากัดได้ 3. อธิบายการจัดต้ังบรษิ ทั เอกชนจากดั และบริษัทมหาชนจากัดได้ 4. อธิบายคาศพั ท์เกย่ี วกับทนุ ของบรษิ ัทจากดั ได้ 5. บอกชนดิ ของหุ้นทนุ ของบริษทั จากดั ได้ 6. บนั ทึกบัญชีเกี่ยวกับการจดทะเบยี นและการออกจาหน่ายหุ้นทุนในกรณตี า่ ง ๆ ได้ 7. จดั ทางบการเงินของบรษิ ัทเอกชนจากดั และบริษัทมหาชนจากัดตามประเทศของกรมพฒั นาธุรกจิ การค้าได้ 2. สมรรถนะ บันทกึ บญั ชีเกีย่ วกบั การจดั ต้ังบริษทั จากดั ตามหลักการบัญชี 3. เน้ือหาสาระ (อาจมรี ปู ภาพประกอบ) การดาเนินธุรกิจรูปแบบหน่ึงที่ได้รับความนิยมมากท่ีสุด ที่สามารถดาเนินการระดมทุนได้มากกว่ากิจการ ห้างหุ้นส่วน น่ันคือ รูปแบบบริษัท ซึ่งจะมีส่วนของเจ้าของท่ีเรียกว่า ส่วนของผู้ถือหุ้น โดยจะมีการแบ่งทุนของ กจิ การออกเป็นหุ้น โดยแต่ละห้นุ จะต้องมีมูลค่าเทา่ ๆ กัน โดยหุ้นของบริษัทสามารถโอนเปล่ียนมือกนั ได้โดยผู้ถือ หนุ้ จะรับผิดจากดั เพียงไม่เกินจานวนเงนิ ที่ต้นยังสง่ ใช้ไม่ครบมูลค่าของหนุ้ ที่ตนถืออยู่ ซึ่งบริษัทยังสามารถควบรวม กบั กิจการอื่นได้เพียงอาศัยเสียงขา้ งมากในการลงมติ ซึ่งจะมาจากจานวนหุ้นทถ่ี ืออยู่ แตบ่ ริษทั ก็จะมขี ้อจากดั คือมี กฎเกณฑ์ ระเบยี บข้อบงั คับ กฎหมายทีค่ ่อนขา้ งมากกว่าหา้ งหุ้นสว่ น คานิยามของบริษัทจากัด (Limited Company) ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1096 บัญญตั ิไวว้ ่า “อันว่าบริษัทจากัดนน้ั คือ บริษัทประเภทซ่ึงต้ังขึ้นด้วยการแบ่งทุนเป็นหุ้นมีมูลค่าเท่าๆ กัน ผู้ถอื หุ้น ต่างรับผดิ จากดั เพยี งไม่เกินจานวนเงินทต่ี นยงั ส่วนใชไ้ มค่ รบมลู คา่ ของหุ้นทีต่ นถือ” บรษิ ทั จากดั เป็นบรษิ ัทท่ีจัดต้งั ขน้ึ โดยมบี ุคคลต้งั แต่ 3 คนขึ้นไป ตกลงเข้าร่วมทุนโดยกาหนดทุนออกเปน็ หุ้น รวมถงึ กาหนดมูลค่าหุ้นไวด้ ว้ ย ใชค้ านาหน้าว่า “บริษัท” และคาว่า “จากดั ” ต่อทา้ ยชอ่ื บริษทั จากดั แบ่งเป็น 2 ประเภท คอื 1. บริษัทจากัด 2. บรษิ ัทมหาชนจากดั

บริษัทจากัด เป็นบริษัทที่ตั้งขึ้นด้วยวิธีแบ่งทุนเป็นหุ้นมูลค่าหุ้นละเท่า ๆ กัน โดยมีผู้ถือหุ้นตั้งแต่ 3 คนขน้ึ ไป เป็นผเู้ ริ่มกอ่ การจัดตั้งบริษัทและมีผ้ถู อื หนุ้ ไม่ถึง 100 คน ผู้ถอื หุ้นต่างรับผิดจากัด เพียงไม่เกนิ จานวน เงินทีต่ นยงั สง่ ใช้ไมค่ รบมลู คา่ หนุ้ ทีถ่ อื อยู่ บริษัทมหาชนจากัด เป็นบริษัทที่จัดต้ังข้ึนด้วยความประสงค์ทจ่ี ะเสนอขายหุ้นต่อประชาชนท่วั ไป ซึ่ง โดยปกตบิ ริษัทมหาชนจะมีผถู้ อื หุ้นจานวนมาก และผู้ถือหนุ้ สว่ นใหญม่ ิใช่ผู้บรหิ ารหรอื พนักงานของบรษิ ัท ลักษณะของบรษิ ัทจากดั และบริษัทมหาชนจากัด มีฐานะเป็นนิติบคุ คล และสามารถโอนหุ้นให้ผู้อื่นได้ รายละเอียดในหนังสือบริคณห์สนธิ และการดาเนินการประชุมจัดต้ังบริษัทเหมือนกันแต่มีข้อแตกต่างด้วยกัน หลายประการ เช่น จานวนผเู้ รม่ิ กอ่ การการชาระมลู ค่าหนุ้ การขายหนุ้ และการออกห้นุ กู้ เป็นต้น หนุ้ ของบรษิ ทั มี 2 ชนิด คอื 1. หนุ้ สามัญ คือ หุน้ ท่ีไม่ได้กาหนดอัตราเงนิ ปนั ผลไว้ ผถู้ อื หนุ้ ประเภทนีม้ ีฐานะเปน็ เจา้ ของและมสี ิทธิ บริหารงานของบริษัทได้โดยเลือกตั้งคณะกรรมการเพ่ือบริหารงานแทนตน และเม่ือบริษัทเลิกกิจการผู้ถือหุ้น สามญั จะไดร้ ับสว่ นแบง่ ในสินทรัพยเ์ ปน็ กลมุ่ สดุ ทา้ ย 2. หุ้นบุริมสิทธิ คือ หุ้นที่กาหนดอัตราเงินปันผลไว้แน่นอน ผู้ถือหุ้นประเภทนี้ มีฐานะเป็นเจ้าของ และมีสิทธิได้รับเงินปันผลก่อนผู้ถือหุ้นสามัญ หรือมีสิทธิพิเศษอื่น ๆ เม่ือบริษัท เลิกกจิ การ ผู้ถือหุ้นประเภทน้ี จะได้รบั เงนิ ทุนคืนกอ่ นผถู้ ือห้นุ สามัญ โดยทั่วไปผถู้ อื ห้นุ บุริมสิทธจิ ะ ถูกจากดั สทิ ธอิ อกเสยี งในทป่ี ระชุมผู้ถือห้นุ เงินทุนของบริษัท ได้แบ่งทุนออกเป็นหุ้น ๆ แต่ละหุ้นมูลค่าเท่ากันในแต่ละประเภทของหุ้น ในราคา หนุ้ ละไม่ตา่ กว่า 5 บาท สว่ นการชาระค่าหุ้นชาระเตม็ จานวนหรือชาระเป็นงวดกไ็ ด้ การจาหนา่ ยหุ้นของบรษิ ัท มี 2 ชนดิ คอื ห้นุ สามัญ และหุ้นบุริมสิทธิ สามารถจาหน่ายได้ในราคาเทา่ มูลคา่ และสงู กวา่ มูลค่าเท่าน้ัน ส่วน การจาหนา่ ยต่ากว่ามลู ค่า มเี ฉพาะบรษิ ทั มหาชนจากัดทดี่ าเนินงานไมน่ อ้ ยกว่า 1 ปี และมีผลกาไร การจาหน่ายหุ้นไม่ว่าวิธีใด ก็ต้องจัดทาทะเบียนผู้ถือหุ้น ซ่ึงเป็นสมุดท่ีใช้จดบันทึกรายละเอียดและ ขอ้ มูลต่าง ๆ ของบริษทั คา่ ใช้จ่ายจัดตั้งบริษทั เกดิ ขึ้นระหว่างการจดทะเบียนบรษิ ัทและการออกจาหน่ายหุ้นซึ่งเป็นระยะเวลาท่ี บรษิ ัทยังมิได้เริ่มดาเนนิ การค้า เช่น ค่าธรรมเนยี มทนายความ ค่าจดทะเบยี นทุน ค่าพิมพห์ นังสอื บริคณห์สนธิ และข้อบังคับ ค่าพิมพ์ใบหุ้น ค่าพาหนะและค่ารับรอง เป็นต้น ค่าใช้จ่ายในจัดตั้งบริษัทน้ีย่อมก่อให้เกิด ประโยชน์ตลอดอายกุ ารดาเนินงานของบริษทั แต่เนื่องจากคา่ ใชจ้ ่ายจัดตั้งบริษทั มิได้ช่วยก่อให้เกิดรายได้และไม่ อาจจาหนา่ ยเป็นเงินสดได้ จงึ ควรตัดบัญชคี า่ ใชจ้ ่ายจดั ตั้งบรษิ ทั เปน็ รายจา่ ยให้หมดสิน้ ไป บรรดาค่าใช้จ่ายต่าง ๆ เกี่ยวกับการจัดต้ังบริษัทควรลงรวมไว้ในบัญชีเดียวกันเรียกว่า “ค่าใช้จ่ายจัดต้ัง บริษัท” (Organization Expenses) อนงึ่ ส่วนต่ากวา่ มูลคา่ ห้นุ ทีอ่ อกจาหนา่ ยมิใหถ้ อื เปน็ คา่ ใชจ้ ่ายจดั ตงั้ บรษิ ัท เมื่อบริษัทได้จาหน่ายหุ้นโดยวิธีกาหนดให้ผู้ซ้ือชาระค่าหุ้นเป็นงวด ๆ หากปรากฏว่า ผู้ซอ้ื หรือลูกหน้ีค่า หุน้ ยังไม่สามารถหาเงนิ มาชาระค่าหุ้นตามเวลาท่ีกาหนด ซง่ึ จะมีผลทาใหบ้ ริษัทได้รับเงินทุนไม่เปน็ ไปตามจานวนที่ ขอจดทะเบียนไว้ บริษัทมสี ิทธิที่จะยกเลกิ การขายหุน้ ใหก้ ับผู้ถือหุ้นดังกล่าวได้ โดยการริบหุ้นนน้ั กลบั คนื และนา หนุ้ ที่ริบนั้นไปขายทอดตลาดเพอื่ หาผถู้ ือหนุ้ รายใหมเ่ ขา้ มาถอื ห้นุ แทน งบการเงนิ เป็นรายงานทางการเงนิ ที่จดั ทาข้ึนเปน็ อันดบั สุดทา้ ยหลังจากทม่ี กี ารจดบันทึกขอ้ มลู ทางการบญั ชี ประกอบดว้ ย งบแสดงฐานะการเงิน งบกาไรขาดทนุ เบด็ เสร็จ งบแสดงการเปลี่ยนแปลงในส่วนของเจา้ ของหรือ

งบกาไรขาดทนุ เบด็ เสร็จ งบกระแสเงินสด หมายเหตปุ ระกอบงบการเงิน ซ่ึงจะมีองค์ประกอบหลกั 5 ประเภท ได้แก่ สนิ ทรพั ย์ หนี้สิน ส่วนของเจ้าของ รายได้ และคา่ ใชจ้ ่าย ส่วนงบกาไรขาดทุน เป็นรายงานทางการเงินท่ีแสดงผลการดาเนินงานของกจิ การ สาหรับรอบระยะเวลา บัญชีหนง่ึ ประกอบดว้ ย รายได้ และค่าใช้จ่าย สามารถจัดทาได้ 2 ลกั ษณะ ได้แก่ งบกาไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ จาแนกคา่ ใช้จ่ายตามลกั ษณะคา่ ใชจ้ า่ ยและงบกาไรขาดทนุ เบด็ เสร็จ จาแนกคา่ ใชจ้ ่ายตามหน้าท่แี ละมี 2 รปู แบบ ได้แก่ รูปแบบบัญชี และรูปแบบรายงาน สามารถเรียงลาดับรายการในรายงานได้ 2 แบบ สาหรับงบกาไร ขาดทุนเบด็ เสร็จ จาแนกค่าใช้จ่ายตามหน้าท่ี ไดแ้ ก่ แบบแสดงรายการขั้นเดียวและแบบแสดงรายการหลายขั้น ซึง่ ทง้ั 2 แบบ ใหร้ ายละเอยี ดของข้อมูลทตี่ ่างกนั 4. แบบฝึกหดั /แบบทดสอบ แบบทดสอบ คาชีแ้ จง เลอื กคาตอบทีถ่ กู ตอ้ งทีส่ ุดเพยี งคาตอบเดยี ว 1. การชาระบัญชเี ลกิ กจิ การห้างห้นุ สว่ น กระทาโดยใคร ก. ผสู้ อบบญั ชีภาษีอากร ข. หนุ้ ส่วนผจู้ ดั การ ค. ผเู้ ปน็ หนุ้ ส่วนท้ังหมด ง. ผ้สู อบบญั ชีรบั อนญุ าต 2. หนุ้ ส่วนประเภทใดถึงแกก่ รรมหรอื ลม้ ละลาย ห้างหนุ้ สว่ นนนั้ ตอ้ งเลิกกิจการทันที ก. ห้นุ สว่ นประเภทไม่จากัดความรับผดิ ชอบ ข. หนุ้ สว่ นประเภทจากดั ความรับผิดชอบ ค. หุ้นส่วนประเภทอาวุโส ง. หนุ้ ส่วนประเภทบรรดาศกั ด์ิ 3. ผูช้ าระบัญชตี อ้ งทาการปรับปรุงและปิดบญั ชีของหา้ งหุน้ สว่ น พรอ้ มทง้ั โอนส่วนแบง่ กาไรขาดทุนไป บญั ชที นุ ของผเู้ ปน็ หนุ้ สว่ นทุกคนตามอตั ราใด ก. แบง่ ตามทผี่ ู้ชาระบัญชกี าหนด ข. แบง่ ตามอตั ราสว่ นแบง่ กาไรขาดทนุ ค. แบง่ เท่ากนั ง. แบง่ ตามอตั ราสว่ นทุน 4. ผลขาดทุนจากการชาระบัญชตี ้องปฏิบตั ติ ามข้อใด ก. กรรมการห้างหนุ้ ส่วนเปน็ ผรู้ ับผิดชอบ ข. ผชู้ าระบญั ชีเป็นผรู้ ับผดิ ชอบ ค. หนุ้ สว่ นผ้จู ดั การเปน็ ผรู้ บั ผดิ ชอบ ง. เฉลย่ี ให้แก่ผ้เู ป็นห้นุ สว่ นทกุ คน 5. ใครเปน็ ผู้ชาระบัญชี ถา้ ห้างหุ้นสว่ นต้องเลิกเน่อื งจากลม้ ละลาย ก. เจ้าพนักงานพิทกั ษ์ทรัพย์

ข. ผูส้ อบบญั ชรี ับอนุญาต ค. ผเู้ ป็นหุ้นสว่ นทัง้ หมด ง. หุ้นส่วนผูจ้ ัดการ จากโจทย์ข้างล่างนี้ ตอบคาถามตงั้ แต่ขอ้ 6–8 หา้ งหุ้นส่วนตัดสนิ ใจเลกิ กิจการ งบแสดงฐานะการเงินของห้างหนุ้ สว่ น ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25x2 ปรากฏ ดงั นี้ หนว่ ย : บาท สินทรัพย์ เงนิ สด 150,000.- ลูกหนี้ (สุทธิ) 200,000.- สินค้าคงเหลอื 400,000.- ทดี่ ิน อาคารและอุปกรณ์ (สทุ ธ)ิ 700,000.- เงนิ ทดรอง – ดี 50,000.- 1,500,000.- หน้ีสินและส่วนของผู้เป็นหุ้นสว่ น เจ้าหนกี้ ารคา้ 500,000.- เงินกู้ – จริง 100,000.- ทุน – ใจ (30%) 450,000.- ทนุ – ดี (50%) 300,000.- ทุน – จริง (20%) 150,000.- 1,500,000.- 6. ใครทม่ี ีความสามารถในการรับภาระผลขาดทุนท่ีอาจเกิดขึ้นไดน้ อ้ ยที่สดุ ก. ใจและดี ข. จรงิ ค. ดี ง. ใจ 7. ถ้าหา้ งหุ้นส่วนมีเงนิ สด 650,000 บาท สาหรบั การจา่ ยชาระในงวดแรก ห้างหุน้ ส่วนควรจา่ ยให้ใคร จานวนเท่าไร เจา้ หนี้ ใจ ดี จริง ก. 500,000 บาท 120,000 บาท 0 บาท 30,000 บาท ข. 500,000 บาท 50,000 บาท 0 บาท 100,000 บาท ค. 600,000 บาท 15,000 บาท 25,000 บาท 10,000 บาท

ง. 600,000 บาท 50,000 บาท 0 บาท 0 บาท 8. ถ้าหา้ งหุน้ ส่วนมีเงินสดคงเหลอื ภายหลังจากจ่ายชาระหนส้ี นิ บุคคลภายนอกแลว้ 7,500 บาท หา้ ง– หุน้ ส่วนควรจ่ายชาระให้ใครจานวนเทา่ ไร ใจ ดี จริง ก. 0 บาท 37,500 บาท 37,500 บาท ข. 75,000 บาท 0 บาท 0 บาท ค. 25,000 บาท 25,000 บาท 25,000 บาท ง. 22,500 บาท 37,500 บาท 15,000 บาท 9. ห้างหุ้นส่วนตัดสนิ ใจเลิกกิจการ ภายหลังจากจาหน่ายสนิ ทรัพยท์ ง้ั หมดแล้ว งบแสดงฐานะการเงนิ ของ ห้างหุ้นส่วนปรากฏดังนี้ หน่วย : บาท สินทรัพย์ เงินสด 340,000.- สนิ ค้าคงเหลือ 500,000.- 840,000.- หนสี้ ินและส่วนของผู้เปน็ หนุ้ ส่วน เจ้าหนี้การค้า 750,000.- เงนิ กู้ – ภผู า 90,000.- ทนุ – ภูตะวัน (50%) 80,000.- ทุน – ภผู า (50%) (80,000.-) 840,000.- ห้างหนุ้ ส่วนจาหนา่ ยสินค้าคงเหลอื ไปในราคา 800,000 บาท จานวนเงนิ สดท่เี หลือภายหลงั จากจา่ ยชาระให้ เจา้ หน้ีการค้าแล้ว ห้างหนุ้ ส่วนควรจ่ายชาระให้ใครจานวนเทา่ ไร ภูตะวนั ภูผา ก. 195,000 บาท 195,000 บาท ข. 230,000 บาท 160,000 บาท ค. 160,000 บาท 230,000 บาท ง. 150,000 บาท 150,000 บาท 10. ในการชาระบัญชีหา้ งหุ้นส่วน การหายอดส่วนไดเ้ สยี สทุ ธกิ ระทาตามขอ้ ใด ก. นายอดคงเหลอื ในบัญชีเงินทดรองไปบวก ข. นายอดคงเหลอื ในบัญชเี งินทดรองไปหกั ค. นายอดคงเหลือในบญั ชีเงินถอนไปบวก

ง. นายอดคงเหลอื ในบัญชเี งินถอนไปหัก 5. เอกสารอ้างองิ (ขึน้ หนา้ ใหม)่ 1. หนังสือเรียนการบญั ชีชั้นกลาง 2 สานักพมิ พ์ศนู ย์สง่ เสริมวิชาการ เรยี บเรียงโดย จรัญ ตนั มา 2. หนังสือเรียนการบญั ชชี ้ันกลาง 2 บรษิ ทั ศูนยห์ นังสือ เมอื งไทย จากดั เรียบเรียงโดย วินัย รม่ บารมี 3. หนังสือเรยี นการบัญชีบริษทั จากัด บรษิ ัท ศนู ยห์ นงั สอื เมืองไทย จากัด เรยี บเรยี งโดย วินยั รม่ บารมี 6. ภาคผนวก 2. ก เฉลยแบบทดสอบ 1. ค 4. ง 6. ค 3. ข 8. ข 5. ก 10. ค 7. ก 9. ข

ใบงาน ท่ี 1 หนว่ ยที่ 5 หลกั สูตร ประกาศนยี บตั รวิชาชีพชน้ั สงู (ปวส) สอนครั้งท่ี 9 - 10 รหัสวชิ า 30201 – 2002 ช่ือวิชา การบญั ชชี นั้ กลาง 2 เวลา 8 ชม. ชือ่ เร่อื ง การจัดตง้ั บรษิ ทั จากัด 1. จุดประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม 1. บอกความหมายของบรษิ ทั จากดั ได้ 2. บอกประเภทของบรษิ ัทจากัดได้ 3. อธิบายการจดั ตง้ั บรษิ ัทเอกชนจากัด และบรษิ ัทมหาชนจากัดได้ 4. อธิบายคาศพั ท์เกี่ยวกับทุนของบริษทั จากดั ได้ 5. บอกชนดิ ของหุน้ ทนุ ของบริษัทจากัดได้ 6. บนั ทึกบัญชีเก่ยี วกับการจดทะเบยี นและการออกจาหน่ายหุ้นทุนในกรณตี า่ ง ๆ ได้ 7. จดั ทางบการเงินของบรษิ ัทเอกชนจากดั และบรษิ ทั มหาชนจากดั ตามประเทศของกรมพฒั นาธรุ กจิ การค้าได้ 2. สมรรถนะ บันทกึ บญั ชกี ารการจดั ตัง้ บรษิ ทั จากัดตามหลกั การบัญชี 3. เครอ่ื งมอื วสั ดุ และอุปกรณ์ 3.1 ใบงาน จานวน 1 ชุด 3.2 กระดาษคาตอบ จานวน 1 ชดุ 4. คาแนะนา ใหป้ ฏบิ ตั ติ ามใบงาน 5. ข้อควรระวัง ใช้ความรอบคอบในการปฏบิ ัตงิ าน 6. ลาดบั ขนั้ (การทดลอง/การปฏิบัตงิ าน) 6.1 ให้ผู้เรยี นศึกษาเนื้อหาลกู หนีก้ ารค้าและลูกหนี้อ่นื 6.2 แจกใบงานให้ผเู้ รยี นฝึกทา 6.3 ใหผ้ ู้เรียนนาเสนองานหนา้ ชน้ั เรียน 6.4 ครูผู้สอนเฉลยและอธบิ ายให้ผเู้ รยี นไดท้ าความเข้าใจ 7. คาถาม 7.1 ตอนที่ 2 จงแสดงวิธที า

1. เมือ่ วนั ท่ี 1 มกราคม 25x1 บริษทั อง่นุ ไทย จากัด จดทะเบยี นหุน้ สามญั จานวน 10,000 หนุ้ มูลค่าหนุ้ ละ 100 บาท และหนุ้ บุรมิ สิทธิ 9% จานวน 5,000 หุ้น มูลค่าห้นุ ละ 100 บาท และไดน้ าหุน้ ดังกลา่ วออกจาหน่าย ดังนี้ 25x1 ม.ค. 5 จาหนา่ ยห้นุ สามัญ 3,000 หุ้น เป็นเงนิ สดในราคาตามมลู ค่า 10 จาหนา่ ยหนุ้ บุรมิ สิทธิ 2,000 หุ้น เป็นเงนิ สด ในราคาหนุ้ ละ 109 บาท 20 จาหน่ายห้นุ สามญั 2,500 หุน้ เป็นเงินสด ในราคาหุ้นละ 105 บาท 25 ออกห้นุ สามัญ 1,000 หุ้น เพอ่ื ตอบแทนใหก้ ับสานักงานทนายความและบัญชที ่ีเป็นที่ปรึกษาใน การจัดตั้งบริษทั 31 จาหน่ายหนุ้ สามัญ 200 ห้นุ เป็นเงินสด ในราคาหุ้นละ 108 บาท และจาหน่ายห้นุ บุริมสิทธทิ ่ี เหลอื ทั้งหมดเปน็ เงินสด ในราคาหุ้นละ 107 บาท ให้ทา 1. บันทึกรายการลงในสมดุ รายวนั ท่วั ไปเกีย่ วกบั การจัดทะเบยี นและจาหนา่ ยหนุ้ 2. แสดงรายการเก่ยี วกบั การจาหนา่ ยหุน้ ทนุ ในงบแสดงฐานะการเงิน ณ วันที่ 31 ธ.ค. 25x1 2. บริษัท นวโลหะ จากัด มรี ายการเกีย่ วกับการจดทะเบียนหนุ้ ทุน และการนาหุ้นออกจาหน่าย ในปี 25x1 ดังน้ี มี.ค. 1 จดทะเบยี นหนงั สือบรคิ ณห์สนธิ โดยมที นุ หุน้ สามัญ จานวน 50,000 หุน้ มลู คา่ หุ้นละ 10 บาท และทนุ หุ้นบุรมิ สิทธิชนิดสะสมและรว่ มรับเงินปันผล 10% จานวน 2,000 หนุ้ มูลค่าหนุ้ ละ 100 บาท 10 นาหุน้ สามญั ออกเสนอขาย จานวน 30,000 หนุ้ ในราคาหนุ้ ละ 14 บาท โดยวธิ เี ปดิ ใหจ้ องซือ้ และ กาหนดให้ผู้จองซือ้ ชะระเงนิ คา่ ขอจองมาหุ้นละ 3 บาท ภายในวนั ท่ี 31 มีนาคา 25x1 ปรากฏว่า มีผู้ขอจองมาครบตามจานวนทีเ่ สนอขาย เม.ย. 5 บริษทั เรียกให้ผู้จองซ้อื หุน้ สามัญ 30,000 หนุ้ ชาระมลู ค่าหุน้ งวดท่ี 1 ในอตั ราร้อยละ 40 ของ มลู ค่า โดยกาหนดให้ชาระภายในวันที่ 30 เมษายน 25x1 ปรากฏวา่ ได้รับชาระครบ พ.ค. 15 ซ้อื เคร่ืองจกั รราคา 150,000 บาท จากบริษัท นวภูมิ จากดั ซึ่งในวันน้ีบรษิ ัท นวโลหะ จากัด ได้ ออกหุน้ บุริมสทิ ธิ จานวน 1,200 หุ้น เพ่ือชาระราคาเครอื่ งจกั รท่ซี ือ้ ม.ิ ย. 20 นาหุ้นสามญั ออกจาหนา่ ยเปน็ หนว่ ยรวมกบั หุน้ บุรมิ สิทธิ โดยในหุน้ ทนุ ทข่ี ายเป็นหนา่ ยรวม 1 หน่วย ประกอบดว้ ยห้นุ สามัญ 5 หุ้น และหนุ้ บุรมิ สทิ ธิ 1 หนุ้ ในวนั นี้จาหน่ายหนุ้ ทุนได้ท้ังสิ้น 800 หน่วย ในราคาหนว่ ยละ 300 บาท และหุ้นสามญั มีราคาตลาดหุน้ ละ 11 บาท ขณะทีห่ ุน้ บรุ ิมสทิ ธมิ ีราคาตลาดหนุ้ ละ 95 บาท 30 บริษัทเรยี กใหผ้ ู้จองซื้อหุ้นสามญั ท้งั 30,000 หุ้น ชาระมูลค่าหนุ้ ที่เหลือทัง้ หมด ในงวดท่ี 2 โดย กาหนดให้ชาระภายในวันท่ี 30 มถิ นุ ายน 25x1 ปรากกวา่ ผจู้ องซ้อื หุน้ รายอนื่ ชาระมาครบ แต่ นายนพรตั น์ ซง่ึ ถอื หนุ้ อย่จู านวน 500 หุน้ ไม่สามารถ ส่งเงนิ มาชาระไดภ้ ายในระยะเวลาท่บี รษิ ัท

กาหนด บริษทั จงึ รบิ หนุ้ จากนายนพรัตน์ทั้งหมด ในวันที่ 18 กรกฎาคม 25x1 สาหรบั ผู้จองซื้อหุ้น ที่ชาระราคาครบแลว้ บริษัทได้ออกใบหนุ้ ให้ไปวันนี้ ส.ค. 22 บรษิ ัทนาหุ้นทรี่ บิ จากนายนพรัตน์ จานวน 500 ห้นุ ออกขายทอดตลาดในราคาห้นุ ละ 12 บาท ในการนี้เสยี ค่าใช้จา่ ยในการขาย 150 บาท และบริษัทคานวณดอกเบีย้ จากค่าหุน้ ค้างชาระกอ่ น รบิ หุ้น จานวน 100 บาท 28 จานวนเงินทีไ่ ดจ้ ากการขายทอดตลาดหุน้ หลงั จากหักคา่ ใช้จ่ายและดอกเบีย้ แลว้ ถ้ายงั มีเงิน คงเหลืออย่ใู ห้จ่ายคืนนายนพรตั น์ ผู้ถูกรบิ หนุ้ แต่ถา้ เงนิ ทไ่ี ด้ไมเ่ พียงพอกับค่าหนุ้ ที่เรยี กชาระ บรษิ ัทกาหนดให้นายนพรตั นน์ าเงนิ มาชาระใหก้ บั บรษิ ทั ในวันน้ี 29 นาหนุ้ สามัญท่เี หลือท้งั หมดออกจาหนา่ ยเป็นเงินสดในราคาหุ้นละ 16 บาท ให้ทา 1. บันทกึ รายการเกีย่ วกบั การออกหนุ้ ขา้ งตน้ ในสมุดรายวนั ทัว่ ไป 2. งบแสดงฐานะการเงิน ณ วันที่ 31 สงิ หาคม 25x1 แสดงเฉพาะส่วนของผู้ถอื หุน้ สมมติ กาไรสะสม ณ วนั ทแี่ สดงงบฐานนะการเงินมียอดคงเหลอื 100,000 บาท 8. สรุปและวจิ ารณผ์ ล ............................................................................................................................. .......................... 9. การประเมนิ ผล ปฏิบัตกิ ิจกรรมตามใบงานไดถ้ ูกตอ้ ง 50% ขน้ึ ไปถอื ว่าผ่านเกณฑ์การประเมิน 10. เอกสารอ้างอิง /เอกสารคน้ ควา้ เพม่ิ เตมิ 1. หนงั สือเรยี นการบัญชชี น้ั กลาง 2 สานกั พมิ พศ์ นู ย์ส่งเสริมวิชาการ เรียบเรียงโดย จรัญ ตันมา 2. หนงั สอื เรยี นการบัญชชี น้ั กลาง 2 บริษทั ศนู ย์หนงั สอื เมืองไทย จากดั เรยี บเรียงโดย วินยั ร่มบารมี 3. หนังสือเรียนการบัญชีบรษิ ัทจากัด บริษทั ศูนย์หนงั สือ เมอื งไทย จากดั เรยี บเรยี งโดย วินยั ร่มบารมี

แผนการจดั การเรียนรู้ หน่วยที่ 6 หลกั สตู ร ประกาศนยี บัตรวิชาชพี ชน้ั สงู (ปวส) สอนครัง้ ท่ี 11 - 12 รหสั วิชา 30201 – 2002 ช่ือวิชา การบญั ชีชัน้ กลาง 2 ..ท-ป-น 2 - 2 - 3 ช่ือหนว่ ยการเรยี นรู้ การเปลยี่ นแปลงในส่วนของผ้ถู อื หุ้น ทฤษฏี 2 ชม. ปฏิบัติ 2 ชม. 1. สาระสาคญั ภายหลังจากบริษัทไดจ้ ัดตั้งขึน้ ตามข้อกาหนดของกฎหมาย บริษัทไดท้ าการจดทะเบยี นหุ้นทุนและนาหุ้น ทนุ ออกจาหน่าย ทาให้เกิดส่วนของผู้ถอื หุ้นขึน้ ต่อมาส่วนของผู้ถือหุน้ อาจจะมีการเปลี่ยนแปลง เน่อื งจากมีการจด ทะเบยี นหุ้นทุนเพิ่มเตมิ การไดร้ ับหุ้นคนื และนาออกจาหนา่ ยใหม่ การแปลงสภาพหนุ้ ทุน หรอื การไถถ่ อนคืนหุน้ ทุน การปรับปรุงทุนใหม่ รวมท้งั การเปลย่ี นแปลงโครงสรา้ งทุนใหม่ รายการเหล่านี้จะมีผลกระทบตอ่ ส่วนของผู้ถือหุ้น ซ่ึงในการปฏิบัติทางบัญชีเกี่ยวกับรายการดังกล่าว มีหลักการที่มาตรฐานการบัญชีทั้งของประเทศไทยและของ ตา่ งประเทศ ได้กาหนดหลักเกณฑ์ไวเ้ ป็นแนวปฏิบตั ซิ ึง่ ไดร้ บั การยอมรบั ทวั่ ไป 2. สมรรถนะประจาหน่วย บันทึกบัญชเี กย่ี วกบั การเปลย่ี นแปลงในส่วนของผูถ้ อื หุ้นตามหลักการบัญชี 3. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. บอกความหมายและส่วนประกอบของผูถ้ ือหุน้ ได้ 2. อธบิ ายการเพิม่ ทุนและการลดทนุ ได้ 3. บอกหลักเกณฑ์และวธิ กี ารใช้การลดทุนของบริษทั เอกชนจากัดได้ 4. บนั ทกึ บัญชีเกยี่ วกับการลดทนุ ได้ 5. บนั ทกึ บัญชเี กยี่ วกบั การให้สิทธใิ นการซ้ือหุน้ ทุนได้ 6. บันทกึ บญั ชีเกีย่ วกบั หุ้นทนุ รบั คืนมาได้ 7. บันทกึ บญั ชีเกย่ี วกบั การไถ่คนื หุ้นบรุ ิมสิทธิได้ 8. บันทึกบัญชีเกี่ยวกับการแปลงสภาพหนุ้ ทุนได้ 9. บันทกึ บัญชีเกย่ี วกบั การแบ่งแยกห้นุ ทุนได้ 10. บอกวิธีการตรี าคาสินทรพั ย์เพิ่มเตมิ ได้ 11. บันทึกบญั ชีเกีย่ วกับการประเมินการจัดเกบ็ ค่าหุ้นเพมิ่ เติมได้ 4. สาระการเรียนรู้ 1. ความหมายและส่วนประกอบของผูถ้ อื หนุ้ 2. การเพมิ่ ทนุ -ลดทนุ 3. หลักเกณฑแ์ ละวธิ ีการในการลดทนุ ของบรษิ ัทเอกชนจากดั 4. สิทธิในการซ้อื หุ้นทุน 5. หุน้ ทนุ รับคนื มา 6. การไถค่ นื หนุ้ บุรมิ สิทธิ 7. การแปลงสภาพหุ้นทนุ 8. การแบ่งแยกห้นุ และการลดห้นุ

9. การตีราคาสินทรัพยเ์ พม่ิ 10. การประเมนิ จดั เก็บค่าหุน้ เพ่มิ เตมิ 5. กิจกรรมการเรียนรู้ (สปั ดาหท์ ่ี 11 – 12 ) ข้ันนาเข้าสบู่ ทเรยี น 1. ครแู นะนาเนื้อหารายวิชาการบัญชีชัน้ กลาง 2 ตามโครงการสอน และเกณฑ์ในการประเมนิ ผลรายวชิ า 2. ครูแนะนาเนื้อหา หน่วยที่ 6 ความหมายและส่วนประกอบของผู้ถือหุ้น การเพิ่มทุน-ลดทุน หลักเกณฑ์และวิธีการในการลดทุนของบริษัทเอกชนจากัด สิทธใิ นการซ้ือหุ้นทนุ หุ้นทุนรบั คืนมา การไถ่คืนหุ้น บุริมสิทธิ การแปลงสภาพหุ้นทุน การแบ่งแยกหุน้ และการลดหุ้น การตรี าคาสนิ ทรัพย์เพ่ิม การประเมินจัดเก็บ คา่ หุ้นเพม่ิ เตมิ และแจ้งผลการเรียนรทู้ ่คี าดหวัง 3. ทดสอบก่อนเรียน หน่วยท่ี 6 ขั้นสอน 4. ครูใช้คาถามลกั ษณะแนะนาเพือ่ ให้นักเรียนคดิ วเิ คราะห์ จากการศึกษาเน้อื หาดว้ ยตนเอง 5. ครแู นะนาเนอ้ื หาทน่ี กั เรียนต้องเรียนโดยศกึ ษาข้อมูลจากมาตรฐานการบญั ชีประกอบกนั 6. มอบหมายให้ทางานกลุ่มตามใบงาน เร่ืองความหมายและส่วนประกอบของผู้ถือหุ้น การเพ่ิมทุน-ลด ทุน หลักเกณฑแ์ ละวธิ ีการในการลดทุนของบรษิ ัทเอกชนจากดั สิทธใิ นการซอ้ื หุ้นทุน หุ้นทนุ รบั คืนมา การไถ่คืน หุ้นบุริมสิทธิ การแปลงสภาพหุ้นทุน การแบ่งแยกหุ้นและการลดหุ้น การตีราคาสินทรัพย์เพิ่ม การประเมิน จัดเกบ็ ค่าห้นุ เพ่ิมเติม เพอื่ ให้เกดิ การเรียนรตู้ ามจดุ ประสงค์ คือ - บอกความหมายและส่วนประกอบของผู้ถอื หุ้นได้ - อธิบายการเพิม่ ทุนและการลดทุนได้ - บอกหลกั เกณฑ์และวธิ กี ารใชก้ ารลดทุนของบริษทั เอกชนจากดั ได้ - บันทกึ บญั ชีเกี่ยวกับการลดทนุ ได้ - บนั ทกึ บญั ชีเกี่ยวกับการให้สิทธิในการซ้อื หุน้ ทุนได้ - บนั ทึกบญั ชีเกีย่ วกับหุ้นทนุ รับคืนมาได้ - บนั ทกึ บัญชีเกย่ี วกบั การไถ่คืนหนุ้ บรุ ิมสิทธิได้ - บันทึกบัญชีเกย่ี วกับการแปลงสภาพหนุ้ ทุนได้ - บันทึกบัญชีเกยี่ วกบั การแบ่งแยกหนุ้ ทนุ ได้ - บอกวธิ ีการตรี าคาสินทรัพย์เพิม่ เตมิ ได้ - บันทึกบญั ชเี กี่ยวกบั การประเมินการจดั เก็บค่าหุ้นเพิม่ เติมได้ ขน้ั สรปุ และประเมินผล 7. ครแู ละนกั เรยี นช่วยกนั สรปุ สาระสาคัญและจดบันทกึ ไว้ 8. ทดสอบหลงั เรยี น 6. สื่อและแหล่งการเรียนรู้ 1. หนังสอื เรยี นการบญั ชชี ้นั กลาง 2 สานักพมิ พ์ศูนยส์ ง่ เสริมวิชาการ เรียบเรียงโดย จรัญ ตันมา 2. หนังสอื เรียนการบญั ชชี น้ั กลาง 2 บริษทั ศนู ยห์ นงั สอื เมืองไทย จากัด เรียบเรียงโดย วนิ ยั รม่ บารมี

3. หนังสือเรียนการบญั ชีบริษทั จากัด บรษิ ทั ศูนยห์ นังสือ เมอื งไทย จากัด เรียบเรยี งโดย วินัย ร่มบารมี 4. แบบทดสอบ 5. อนิ เทอร์เน็ต 7. หลักฐานการเรยี นรู้ 7.1 หลักฐานความรู้ 1. สรุปความรู้เปน็ Mind map 7.2 หลกั ฐานการปฏิบัติงาน 1. Mind map บทนาและบญั ชีสนิ ทรัพย์ 2. แบบฝกึ หดั 8. การวัดและประเมนิ ผล 8.1 วิธกี าร 1. ตรวจแบบทดสอบกอ่ นเรยี น แบบทดสอบหลังเรียน 2. ตรวจแบบฝึกหัดและผลงานตามใบงาน 3. การสังเกตและประเมนิ พฤติกรรมด้านคุณธรรม จรยิ ธรรม คา่ นยิ ม และคุณลกั ษณะอันพึง 8.2 เครื่องมือ 1. แบบทดสอบก่อนเรยี น 2. แบบทดสอบหลังเรียน 3. แบบฝึกหัด 4. ใบงาน 5. แบบประเมนิ คุณธรรม จรยิ ธรรม และคุณลกั ษณะอนั พึงประสงคต์ ามระดับคุณวุฒอิ าชีวศึกษา 8.3 เกณฑ์ 1. แบบทดสอบ มีเกณฑผ์ ่านคือ 50% 2. แบบฝึกหัด มเี กณฑ์ผา่ นคือ ปฏบิ ัตถิ กู ตอ้ ง 50% ขนึ้ ไป 3. การประเมนิ ผลงาน เกณฑ์ผา่ นคอื ผลประเมนิ อย่ตู ้งั แตร่ ะดบั ดีขน้ึ ไป 4. แบบประเมินคุณธรรม จริยธรรม และคุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ คะแนนขึ้นอยู่กบั การประเมนิ ระดับ คณุ ภาพตามพฤตกิ รรมบ่งช้ี

9. บนั ทกึ ผลหลงั การจดั การเรยี นรู้ 9.1 ข้อสรุปหลังการจัดการเรยี นรู้ ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................ ......................................................................................................................................... .................... ............................................................................................................... .............................................. ............................................................................................................................. ............................... 9.2 ปญั หาท่พี บ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................ ................................................................................................................................................. ............ 9.3 แนวทางแกป้ ัญหา ................................................................................................... .......................................................... ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................. ................................ ............................................................................................................................................................

ใบความรู้ที่ 1 หนว่ ยท่ี 6 หลกั สูตร ประกาศนยี บตั รวิชาชีพชน้ั สูง (ปวส) สอนคร้งั ที่ 11 - 12 รหัสวิชา 30201 – 2002 ชอ่ื วิชา การบัญชีชน้ั กลาง 2 เวลา 8 ชม. ชอื่ เรือ่ ง การเปลีย่ นแปลงในสว่ นของผูถ้ ือหนุ้ 1. จุดประสงค์การเรยี นรู้ 1.1 จดุ ประสงค์ทั่วไป ผเู้ รยี นมีความรคู้ วามเข้าใจเกยี่ วกับการเปลี่ยนแปลงในส่วนของผถู้ อื หุ้น 1.2 จดุ ประสงค์เชิงพฤตกิ รรม 1. บอกความหมายและสว่ นประกอบของผู้ถือหุ้นได้ 2. อธิบายการเพม่ิ ทนุ และการลดทุนได้ 3. บอกหลักเกณฑ์และวธิ กี ารใชก้ ารลดทุนของบรษิ ทั เอกชนจากัดได้ 4. บันทึกบัญชีเกย่ี วกับการลดทนุ ได้ 5. บนั ทึกบัญชเี ก่ยี วกับการให้สทิ ธใิ นการซอื้ หุ้นทุนได้ 6. บันทึกบัญชีเก่ยี วกบั หุ้นทุนรับคืนมาได้ 7. บันทกึ บญั ชีเก่ียวกบั การไถ่คืนหนุ้ บุรมิ สทิ ธิได้ 8. บันทึกบญั ชเี กย่ี วกบั การแปลงสภาพหุ้นทุนได้ 9. บนั ทึกบญั ชเี กย่ี วกบั การแบง่ แยกหนุ้ ทุนได้ 10. บอกวิธีการตีราคาสนิ ทรัพยเ์ พิ่มเตมิ ได้ 11. บันทึกบัญชีเกย่ี วกับการประเมินการจัดเกบ็ ค่าหนุ้ เพม่ิ เติมได้ 2. สมรรถนะ บันทึกบัญชีเก่ียวกบั การเปลีย่ นแปลงในส่วนของผถู้ อื หนุ้ ตามหลกั การบญั ชี 3. เนอื้ หาสาระ (อาจมีรปู ภาพประกอบ) เมื่อบริษัทต้องการเงินทุนเพ่ิมขึ้น บริษัทอาจออกหุ้นใหม่เพ่ิมทุนได้โดยมติพิเศษของที่ประชุมผู้ถือหุ้น และหุ้นทีอ่ อกใหม่นี้ต้องเสนอขายใหแ้ กผ่ ู้ถือห้นุ เดิม ตามส่วนจานวนหนุ้ ทีถ่ ืออย่เู สียกอ่ น ต่อเมอ่ื ผู้ถอื หุ้นเดมิ ไม่รับ ซื้อไว้ บรษิ ัทย่อมนาออกขายแก่บคุ คลภายนอกได้ อนง่ึ ห้นุ ที่ออกใหมน่ ี้บริษัทตอ้ งเรียกคา่ หุ้นใหไ้ ด้ไม่น้อยกวา่ รอ้ ย ละ 25 ของมลู คา่ หุ้น การออกหุ้นใหมโ่ ดยใหผ้ ู้ถอื หนุ้ ชาระค่าห้นุ เป็นเงนิ สดหรือทรัพย์สนิ อยา่ งอื่น มวี ิธกี ารบัญชี เช่นเดียวกับออกหุ้นเม่ือเร่ิมตงั้ บรษิ ัท บรษิ ัทอาจเพิม่ ทุนได้อีกวธิ หี นง่ึ โดยการประกาศจ่ายเงนิ ปันผล เป็นใบหุ้นท่อี อกใหม่ (Stock Dividend) ผลของวิธีปฏิบัติเช่นน้ีทาให้บรษิ ัทสามารถเกบ็ กาไรสะสมไวเ้ ป็นทุนได้ ส่วนผู้ถือหุ้นเม่ือได้เงินปันผลเปน็ ใบหุ้นไป แล้วก็อาจจาหน่ายหุ้นน้ันเป็นเงินสดภายหลัง โดยท่ัวไปแล้วบริษัทมักจ่ายเงินปันผลเป็นหุ้นสามัญให้แก่ผู้ถือหุ้น สามญั บริษัทอาจลดทุนลงด้วยการลดมูลค่าหุ้นแต่ละหุ้นให้ต่าลง หรือลดจานวนหุ้นให้น้อยลงได้โดยมติพิเศษ ของท่ปี ระชมุ ผู้ถือหุน้ แต่ต้องไม่ใหท้ ุนของบรษิ ัทลดลงเหลอื ต่ากว่าหน่ึงในสี่ของห้นุ ทง้ั หมด การลดทนุ เพ่ือคืนทุน

ท่ีบริษัทมีไว้มากเกินต้องการโดยจ่ายเงินสดให้ผู้ถือหุ้นน้ัน มีวิธีการบัญชีตรงกันข้ามกับการออกหุ้นเม่ือเร่ิมตั้ง บรษิ ัท บริษัทอาจลดทุนในกรณีที่มีผลขาดทุนจานวนมาก และต้องการลบล้างยอดขาดทุนสะสมเสีย เพ่ือให้ บริษทั สามารถแบ่งผลกาไรที่ทามาหาได้ภายหลงั เป็นเงินปันผลให้แก่ผถู้ ือหุ้นได้ อนั จะชว่ ยใหช้ ื่อเสียงของบรษิ ัทดี ขึน้ หนุ้ ทุนท่ีได้รับคืน เปน็ หนุ้ ทุนทีบ่ ริษทั ได้เคยออกใบหุ้นไปแล้ว ต่อมาได้รบั กลับคืนมาและในปัจจุบันยงั ถือ อยู่ในมือ ซึ่งบริษัทมหาชนจากัดสามารถกระทาได้ โดยกฎหมายกาหนดให้บริษัทกันกาไรสะสมไว้เป็นจานวน อย่างนอ้ ยเทา่ กับเงนิ ท่จี า่ ยซื้อห้นุ ของบริษัทกลับคนื มา การเพม่ิ ทุน การเพ่ิมทุน หมายถึง การที่บริษัทได้จดทะเบียนเพิ่มทุนจากจานวนท่ีจดไว้เดิมมาเป็นจานวนท่ีเพิ่มข้ึน และเนือ่ งจากตามกฎหมายหุ้นแตล่ ะหุ้นจะต้องมีมลู ค่าเท่ากัน ดังนั้น การเพม่ิ ทุนจึงหมายถึงการจดทะเบียนเพ่ิม จานวนหุ้นโดยมีมูลค่าเท่าเดิม และการจดทะเบยี นเพ่ิมทุนน้ี จะกระทาไดต้ ่อเมื่อได้รับมตพิ เิ ศษจากที่ประชมุ ผถู้ ือ หนุ้ หนุ้ ทุนทีไ่ ด้รบั คนื การลดทนุ มาตรา 1226 เม่ือบริษัทประสงค์จะลดทุน ต้องโฆษณาความประสงค์นั้นในหนังสือพิมพ์แห่งท้องที่อย่าง นอ้ ยหนึ่งคราว และต้องมีหนังสอื บอกกล่าวไปยังบรรดาผู้ซง่ึ บรษิ ัทรู้วา่ เป็นเจ้าหนี้ของบริษัท บอกให้ทราบรายการ ซ่ึงประสงค์จะลดทุนลงและขอให้เจ้าหน้ีผู้มีข้อคัดค้านอย่างหนึ่งอย่างใดในการลดทุนนั้น ส่งคาคัดค้านไปภายใน สามสิบวันนับแต่วนั ท่ีบอกกลา่ วน้ัน ถา้ ไม่มผี ู้ใดคัดคา้ นภายในกาหนดเวลาสามสิบวัน ก็ให้พึงถอื วา่ ไม่มกี ารคดั คา้ น ถ้าหากมีเจ้าหนี้คัดค้าน บริษัทจะจัดการลดทุนลงไม่ได้ จนกว่าจะได้ใช้หนี้หรือให้ประกันเพื่อหนี้รายน้ัน แลว้ หนุ้ ทุนท่ไี ดร้ ับคืน ( Treasury Stock ) คือ หุ้นทุนของบริษัทท่ีได้นาออกจาหน่ายโดยได้รับชาระค่าหุ้น ครบถว้ นและออกใบหนุ้ แล้ว ซง่ึ ภายหลังบริษัทไดร้ ับคนื หุ้นมาถอื ไวเ้ องนนั้ โดยมไิ ด้ยกเลกิ หุน้ ทุน บรษิ ัทจะต้องนา ออกจาหน่ายใหม่โดยเร็วหรือยกเลิกแล้วแต่กรณี ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1143 ไดก้ าหนดไว้ว่า ห้ามมใิ ห้บริษทั จากัดเป็นเจ้าของถือ หุ้นของตนเอง หรือรับจานาหุ้นของตนเอง ส่วนพระราชบัญญัติบริษัทมหาชนจากัด พ.ศ. 2535 มาตรา 66 ได้ กาหนดไว้วา่ บรษิ ัทจะเป็นเจา้ ของหุ้นหรอื รับจานาหุ้นของตนเองมไิ ด้เช่นกัน ในการซ้อื หุ้นคืนน้นั จะปฏิบัตไิ ด้ในบรษิ ัทมหาชนจากัด ตามมาตรา 66/1 ไดด้ ังนี้ 1. บริษัทอาจซ้ือหุ้นคืนจากผู้ถือหุน้ ท่ีออกเสียงไม่เห็นด้วยกับมติของที่ประชุมผู้ถือหุ้น ซ่ึงแก้ไขขอ้ บังคับ ของบริษทั เกี่ยวกับสิทธิในการออกเสียงลงคะแนนและสิทธิในการรับเงนิ ปันผล ซ่ึงผู้ถอื ห้นุ เห็นว่าตนไมไ่ ด้รับความ เปน็ ธรรม 2. บริษทั อาจซอ้ื หนุ้ คืนเพ่อื บรหิ ารทางการเงิน เมอื่ บริษทั มกี าไรสะสมและมีสภาพคล่องส่วนเกิน และการ ซอ้ื ห้นุ คนื นน้ั ไมเ่ ป็นเหตุทาใหบ้ รษิ ัทประสบปัญหาทางการเงนิ หุ้นทุนได้รับคืน เป็นหุ้นท่ีบริษัทถือไว้ในมือของตนเอง ดังนั้นจึงไม่มีสิทธิต่างๆ ตามท่ีกาหนดไว้ใน มาตรา 66/1 วรรคสอง ดงั น้ี

1. ไม่นบั เปน็ องคป์ ระชมุ ในการประชุมผู้ถอื หนุ้ 2. ไม่มีสทิ ธอิ อกเสียง 3. ไม่มีสิทธริ บั เงนิ ปันผล ถ้าหากบริษัทจากัดจะต้องถือหุ้นตนเองโดยลักษณะใดก็ตามจะต้องนาขายทอดตลาดโดยไม่ชักช้า ตาม กาหนดไวใ้ น มาตรา 1125 และในสว่ นของบริษัทมหาชนจากดั หนุ้ ท่ีซ้อื คนื มาจะตอ้ งจาหน่ายออกไปภายในเวลา ท่กี าหนดในกฎกระทรวง ถ้าไมม่ ีการจาหนา่ ยหรือจาหน่ายไม่หมดภายในเวลาท่กี าหนดให้บรษิ ทั ลดทนุ ท่ชี าระแล้ว โดยวธิ จี ดทะเบียนส่วนทีจ่ าหนา่ ยไมไ่ ด้ ซง่ึ กาหนดไว้ใน มาตรา 66/1 วรรค 3การไถ่ถอนห้นุ บรุ ิมสิทธิ ในบางแหง่ กฎหมายอนุญาตให้บรษิ ทั ไถถ่ อนและยกเลิกหุ้นทุนของตนเองได้ ถ้าหากการกระทานน้ั ไม่เป็น ผลเสียหายแก่เจ้าหน้ีและผถู้ ือหุ้นท่เี หลืออยู่ของบริษัท สิทธกิ ารเรยี กมาไถ่ถอนได้ตอ้ งระบุไวช้ ัดเจนบนใบหุ้นและ ในหนังสือบรคิ ณหส์ นธิ ถ้าบริษทั ซ้ือหนุ้ ทุนคืนมาจากท้องตลาด ราคาซื้ออาจเท่ากับหรือไม่เท่ากับราคาเดิมที่บรษิ ัทนาออกขายก็ ได้ แตโ่ ดยปกตแิ ล้วมักจะเปน็ ราคาที่แตกต่างไปจากราคาขายเดิม ถา้ บริษัทเรียกหุ้นมาไถถ่ อนตามสัญญา ราคาไถ่ถอนมักจะสูงกว่าราคาขายเดมิ และยงั จะตอ้ งจ่ายเงนิ ปัน ผลคงคา้ งอย่จู นถึงวนั ท่เี รยี กไถถ่ อนอีกด้วย ไมว่ า่ จะเปน็ การซ้อื หนุ้ คืนมาจากตลาดหุ้น หรือจะโดยการเรียกไถถ่ อนก็ตาม หากเป็นราคาทแ่ี ตกต่างไป จากราคาขายเดิมแล้วจะเกิดปัญหาทางการบญั ชีขึ้นการแปลงสภาพหุ้นบุริมสิทธิ หมายถึง การแปลงสภาพเป็น หลักทรัพย์ชนิดอื่นของบริษัทได้ โดยส่วนใหญ่มักให้สิทธิในการแปลงเป็นหุ้นสามัญตามอัตราและระยะเวลาท่ี กาหนด เพอื่ กระตุน้ ให้นักลงทุนสนใจในหุน้ บุริมสทิ ธิมากขึน้ แม้วา่ หุ้นบุรมิ สิทธมิ ีสทิ ธิไดร้ บั เงนิ ปนั ผลกอ่ นหนุ้ สามัญ แตก่ ็ถูกจากัดเพยี งไมเ่ กินอัตราท่ีกาหนดไว้ เพ่ือใหโ้ อกาสแก่หนุ้ บรุ มิ สทิ ธิได้รบั สว่ นแบ่งกาไรมากขน้ึ ในระยะทบ่ี รษิ ัท มีกาไรสูง บรษิ ทั จึงใหส้ ทิ ธิแก่ผู้ถือหนุ้ บุริมสิทธใิ นการแปลงเป็นหุ้นสามญั ได้ ผลต่างของรายการบัญชีอาจเปน็ ได้ 2 กรณี กล่าวคือ 1. ราคาตามมูลค่าของหุ้นสามัญทีอ่ อกให้ต่ากวา่ ราคาตามบัญชีของหนุ้ บุริมสทิ ธทิ ป่ี ิดโอนสว่ นต่างทตี่ ่ากว่า นี้ ใหเ้ ครดติ สู่บญั ชีส่วนเกินมูลคา่ หุ้นสามญั 2. ราคาตามมูลค่าของหุ้นสามญั ทีอ่ อกใหท้ ่ีสูงกว่าราคาตามบัญชีของหุน้ บรุ ิมสทิ ธิทีป่ ดิ โอนสว่ นเกินสงู กว่า น้ีใหเ้ ดบติ สูบ่ ัญชกี าไรสะสม ซ่ึงถอื เป็นการนากาไรที่ทามาหาได้ในงวดกอ่ น ๆ มาจา่ ยเป็นค่าตอบแทนแก่ผู้ถอื ห้นุ ท่ี ยินดีนาหนุ้ บุริมสทิ ธิมาแปลงสภาพเป็นหุน้ สามญั ตามเง่อื นไขและระยะเวลาทีก่ าหนด การแยกหุ้นและการรวมหุ้น การแยกหุ้น ( Stock Split – up ) มีความหมายตรงตามชื่อ กล่าวคือ บริษัทจะทาการเพ่ิมจานวนหุ้น ด้วยการแตกหุ้นแต่ละหุ้นของบริษัทออกเป็นหลายส่วน โดยท่ีราคาหนุ้ ก็จะลดน้อยลงไปด้วยตามส่วน แต่กระน้ัน มูลค่าทุนตามราคาตลาด (Market capitalization) ของบริษัทน้ันๆ ก็ยังคงเท่าเดิม เช่นเดียวกับการท่ีมูลค่าของ ธนบัตรใบละ 100 บาท ก็มิได้มีการเปล่ียนแปลงไปจากเดมิ เม่ือแลกกับธนบัตรใบละ 50 บาท สองใบ ตัวอย่างเช่น แตกหุ้น 2 ตอ่ 1 หรือแตกห้นุ เดมิ 1 หุ้น ออกเปน็ ห้นุ ใหม่ 2 หุ้น ผ้ถู อื หุ้นแต่ละรายจะไดร้ บั หนุ้ เพม่ิ อีกเท่ากบั จานวน ที่ถืออยู่เดิม แต่ทว่ามูลค่าของหุ้นแต่ละหุ้นก็จะถูกลดลงคร่ึงหน่ึง ซึ่งความหมาย ก็คือ หุ้น 2 หุ้นในตอนนี้มีมูลค่า เท่ากับมลู ค่าเดมิ ของหุ้น 1 หุน้ ก่อนการแตกหนุ้ น่นั เอง

การรวมหุ้น ( Stock Split – down or Reserve Split ) หมายถึง การนาหุ้นท่ีมีมูลค่าตามที่จด ทะเบียนไว้ในหนังสือบริคณห์สนธิมารวมเข้ากัน จนทาให้หุ้นมีจานวนลดลงแต่มูลค่าหุ้นจะเพิ่มมากข้นึ ซึ่งวิธีการ รวมหุ้นนั้นจะต้องมีการแก้ไขในหนังสือบริคณห์สนธิโดยใช้มติพิเศษของผู้ถือหุ้น ตามประมวลกฎหมายแพ่งและ พาณิชย์ วา่ ด้วยหุ้นส่วนและบริษัท มาตรา 1145 ประกอบ มาตรา 1194 4. แบบฝกึ หดั /แบบทดสอบ แบบทดสอบ คาชแ้ี จง เลือกคาตอบท่ีถูกตอ้ งท่ีสดุ เพยี งคาตอบเดียว 1. บรษิ ทั จากดั เป็นกจิ การท่รี ะดมทุนในรูปของหนุ้ โดยเรียกผูซ้ ้อื หนุ้ นตี้ ามขอ้ ใด ก. ผ้ถู ือหุน้ ข. ผ้เู ริม่ กอ่ การ ค. ผจู้ ัดการบรษิ ทั ง. เจ้าของบริษัท 2. ตามประมวลกฎหมายแพง่ และพาณชิ ย์ ห้นุ ทนุ ของบรษิ ัทเอกชนจากดั แต่ละหุน้ ต้องมีมูลคา่ เทา่ ไร ก. หุ้นละ 100 บาท ข. หนุ้ ละ 5 บาท ค. ไม่ต่ากว่า 100 บาทตอ่ หุ้น ง. ไมต่ ่ากว่า 5 บาทต่อหุ้น 3. ข้อใดไมใ่ ช่ลักษณะของบรษิ ัทมหาชนจากัด ก. ขายหุ้นในตลาดหลกั ทรพั ย์หรอื ให้แกป่ ระชาชนทัว่ ไป ข. จัดตง้ั ขนึ้ ตามพระราชบญั ญัตบิ ริษทั มหาชนจากัด ค. จดทะเบยี นตามประมวลกฎหมายแพง่ และพาณิชย์ ง. ขายหุ้นในจานวนทีน่ อ้ ยกวา่ จานวนห้นุ ที่ได้จดทะเบียนไว้ 4. หุน้ ทุนของบรษิ ทั สามารถแบง่ ออกไดเ้ ปน็ 2 ประเภทใหญ่ ๆ ตามขอ้ ใด ก. หุ้นทนุ ประเภทสะสม และหุน้ ทนุ ประเภทไมส่ ะสม ข. หุ้นสามญั และหุน้ บรุ ิมสทิ ธิ ค. หนุ้ บุริมสทิ ธแิ ละหุน้ กู้ ง. หนุ้ สามัญและหนุ้ กู้ 5. ในประเทศไทยมกี ฎหมายห้ามบรษิ ัทเอกชนจากัด จาหนา่ ยหนุ้ ทนุ ในราคาตามข้อใด ก. ราคาทนุ หรือราคาตลาดแลว้ แต่ราคาใดจะต่ากวา่ ข. ราคาสูงกวา่ มลู คา่ ค. ราคาตามมูลค่า ง. ราคาตา่ กวา่ มูลคา่