0-8192792739_20210919_185505_0000

ว่าน และไม้มงคล ที่ควรรู้จัก Expectations I hope everyone is excited as I am in learning new things. I'm always open to questions! จัดทำโดย ด.ญ.จันทวรรณ ชูอักษรม.1/6 เลขที่21 ร.ร.สภาราชินี จ.ตรัง

คำนำ หนังสือเล่มนี้จัดทำขึ้นเพื่อประโยชน์แก่ผู้อ่าน และสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน และหวังว่าผู้อ่านจะได้สาระจากหนังสือเล่มนี้ ไม่มากก็น้อยและหวังว่าจะได้รู้จักว่าน และไม้มงคล มากก็น้อยจากหนังสือเล่มนี้ จัดทำโดย ด.ญ.จันทรวรรณ ชูอักษร ม.1/6 เลขที่21 ร.ร.สภาราชินี

สารบัญ 1. ว่านขมิ้นขาวปัดตลอด ....................................1.. 2. ว่านเทพรำลึก ..............,.......................................2 3. ว่านเถาวัลย์หลง ........................................ 3 4. วว่่าานนเไสก่นด่หำ์.ห...า...................................................................................................................54 5. 6. ว่านมหาอุดม.................................................... 6 7 ว่านกวักทอง.........................................................7 8. ว่านกซักเงิน.............................................................8. 9. ว่านกว ักพระพรหม ...............................................9 111120...วว่ก่าานวนักนหแานงมุ่มคจุั้ามนณ.ท....ร..์............................................................................... .......................................................................... 1110 12 13. ว่านหนุมานนั่งแท่น........................................ 13 14. ว่่นกวนอิม ........................................................ 14 15. ว่าพญากาเผือก............................................... 16. ว่านพระฉิม..................................................... 15 16

17. ว่ารเขาควายใหญ่............... .................................1. 7 18. ว่านหอมแด.ง............................................... . 18 19. ว่่นหอมดำ......................................................... 19 20. ว่่นข่าจืด........................................................ 20 21. ว่านท้าวชมพูหนังแท้..........................................21 22.ว่่นไม้ลัด ............................................................. 22 23. ว่านคันทำมาลาน้อย...................................... 23 24. ว่านหอมเจ็ง................................................ 24 25. ว่านร่อนทอง......................................... 25

1. ว่าน ขมิ้นขาวปัด ตลอ ด ลักษณะ ลักษณะทั่วไป ของขมิ้นขาวปัดตลอดนั้น เหมือนกับ ขมิ้นธรรมดาผิดกันที่ใบของขมิ้นขาวปั ดตลอดนั้นยาวและแคบกว่า และหัวโตกว่าขมิ้นธรรมดา ลักษณะหัวจะเป็นแง่งๆ ซ้อนกันเป็นชั้น 3-4 ชั้น ที่บริเวณหัวของว่านนั้นจะมีลายเป็นข้อๆ หัวมีกลิ่นฉุนและ รสเผ็ดนิดๆ ขมิ้นขาวปัดตลอดใบแห้งจะมีกลิ่นหอมคล้ายกลิ่นใบเตย เมื่อขยี้ดม ข้อยุติตัดสินว่าเป็ นขมิ้นขาวปั ดตลอดหรือขมิ้นขาวธรรมดาจิ้มน้ำ พริกนั้น ท่านให้ใช้มีดตัดส่วนสองข้างหัวท้าย แล้วใช้ปููนแดงด้วย วิธี นี้คือ ข้อตัดสินที่ยุติธรรมที่สุด และเป็นจุดตายใช้พิสูจน์ว่านนี้ ประโยชน์ ในแวดวงนิยมว่าน ขมิ้นขาวปัดตลอดนี้จัดไว้ใน ว่าน หลักตลาดค้าว่านสนนจัดอยู่ในแนวหน้ า ช่วยรักษาอาการท้องอืด ท้องเฟ้ อ ช่วยรักษาแผลในกระเพาะ อาหาร

2. ว่านเทรำลึก ลักษณะหัวเล็กยาวและเลื้อยออกใบเหมือนรากหญ้าคา เนื้อใน หัวเหมือนสีปูนแห้ง ต้นและใบเหมือนขมิ้นขาวปัดตลอด ดอกสีขาว สลับเขียวทรงดอกกระเจียว ประโยชน์ใช้ทางคงกระพันชาตรี เสน่ห์เมตตามหานิยมเป็นยอด นักเลงเจ้าชู้รู้จักมาแต่โบราณใช้หัวว่านหุงน้ำมันจันทน์ ลูบไล้ยาม ไปหาคนรักถึงกับหลงในเสน่ห์เมื่อได้สัมผัสกับกลิ่น หอมของน้ำมัน จันทร์ที่หุงด้วยว่านเทพรำลึกนี้ ก่อนนำออกใช้ให้เสกด้วยคาถา นะโมพุทธายะ 7 จบ วิธีปลูกใช้ดินสะอาดปราศจากมูลสัตว์ เป็นดินจากกลางแจ้ง นำมาเผาไฟแล้วบดให้ละเอียดผสมหญ้าสับ ฟางข้าว ใบไม้ตระกูล ถั่วทุกชนิดที่ผุพัง เป็นดินปลูกอย่าลืมให้โผล่หัว และทำทางระบาย

3.เถาวัลย์หลง ลักษณะ เป็นไม้ตระกูลเลื้อยไปตามพื้นดิน และไต่ตามต้นไม้ ใบลักษณะคล้ายกับหญ้านางแต่บางกว่ามาก ทั้งเถาจะมีขนอ่อนๆ อยู่ทั่วไป หลังใบจะมีพรายปรอทสีขาว ตรงข้อของเถาจะมีช่อดอก เป็นพวง ในช่อหนึ่งๆ มี 5 ดอก เถาวัลย์หลงมี 2 ชนิด ตัวผู้ กับตัวเมีย ดอกสีขาว ตัวเมีย ตัวผู้ดอกสีม่วง ภาคเหนือเรียกเถา หมาหลง ประโยชน์เป็นว่่นที่มีสรรพคุณทั้งทางเภสัชและ ศิริมงคล ชาวป่าชางดงเชื่อ กันว่าเวลาออกเดินป่าเจอว่านี้จะข้ามไม่ได้ จะทำ ให้งงงันพลันหลงป่าได้ จึงนิยมกันที่จะเอาว่านนี้มาปลูกตามซุ้มบ้าน ตามร้านค้าขายจะเป็ นเสน่ห์ให้คนหลงติดร้านมิได้ขาด วิธีปลูกขยายพันธุ์ด้วยการปักชำหรือทับเถาก็ได้ วิธีทับเถานั้น ปลูกเลื้อยไปตามดินแล้วใช้ไม้ทับข้อเถาไว้ รากจะงอกแล้วตัดปลูก ใช้เินร่วนปนทรายผสมปุ๋ยคอก และนำถางไปตั้งไว้ในที่สะดวก

4. ว่านเสน่ห์ หา ลักษณะ ลำต้นคล้ายต้นอ้อ ต้นแขมีขนาดเล็ก ผิดกันตรงที่ ใบคล้ายใบของ ออกด้านข้างๆ ลำ ต้น และใบนั้นบางอ่อน ว่านนี้ มีหัวไหล่ยาวคล้ายรากหญ้าคา ขึ้นเป็นกอพุ่งตัวสูง แตกหน่อจนเป็น กอใหญ่ดอกสีเหลืองงอกน้ำตาลมีสีแดงแต้มนิดๆ ประโยชน์นับถือกันมาแต่โบราณว่าเป็น ว่านมีอนุภาพในเชิง เสน่ห์หา บ้านใดปลูกไว้ ยามว่านออกดอกจะไม่เว้นผูไปมาหาสู่ นิยมปลูกกันในหมู่พ่อหม้ายร้าง ให้ตั้งอธิษฐานหาเนื้อคู่ วิธีปลูกขยายพันธุ์ด้วยหน่อปนทราย ปลูกในกระถางจะต้อง ใช้กระถางทรงใหญ่สุด เพระว่านนี้ต้นสูงมาก และขยายพันธุ์เป็นกอ กอใหญ่ปลูกในดินที่เตรียมไว้ก้นกระถางทำทางระบายน้ำเสียด้วย ยกไปตั้งไว้ในที่ๆ ถูกแสงแดดรำไร เมื่อว่านแข็งแรงจึงให้ถูกแดดได้ บ้าง

5. ว่านไก่ดำ ลักษณะต้นเหมือนกระชาย แต่ใหญ่กว่าใบมนกว่ากระชายไม่ แหลม ใบหนาสีเขียวนวล หัวเป็นแง่งๆ มีต่อมน้ำเลี้ยงเหมือน กระชาย ดอกสีม่วงลักษณะดอกคล้ายทิพย์เนตร ประโยชน์เป็นว่านที่นิยมใช้ในทางคงกระพันชาตรี ว่านนี้ปลูกไว้ ในบ้าน ร้านค้าขายเป็นมงคล เมตตามหานิยม วิธีปลูก ว่านไก่ดำขยายพันธุ์ด้วยหัว ปลูกในดินร่วนผสมกับ ใบไม้ผุพังดินในกระถางให้ต่ำกว่าขอบ 1 นิ้ว เพื่อสะดวกในการรด น้ำ ปลูกว่านให้หัวโผล่ และทำทางระบายน้ำจะลืมไม่ได้

6. ว่านมหาอุดม ลักษณะหัวเป็นแง่งคล้ายหัวกระชาย มีรากฝอยจำนวนมากคล้าย รากหญ้าคา ต้นและใบคล้ายกับขมิ้น แต่เล็กกว่า ร่องกลางใบมีทาง สีแดง ตั้งแต่โคนใบถึงปลายใบ พื้นของใบสีเขียวอ่อน ดอกแทงขึ้น มาข้างต้น ดอกคล้ายดอกผักกาดเป็นปลี ปลายจะบานออกพุ่ง มี เกสรสีเหลือง มีกลิ่นหอมเย็น ประโยชน์ อยู่ในจำพวกเดียวกับว่านดอกทองกลิ่นของดอกทำให้ รู้สึกสดชื่น เมื่อมีดอกจะต้องไม่ให้เสีย รีบเก็บเสียก่อน วิธีปลูกดินร่วนปนทรายให้มากไปหน่อย ว่านนี้ชอบ ผสมกับ หญ้าสับ ใบพืชตระกูลถั่วผุพังขยายพันธุ์ด้วยหัว นำปลูกในกระถาง จะต้องไม่กลบดินให้มิด ต้องให้หัวโผล่ ทางระบายน้ำต้องทำเพื่อกัน น้ำขัง หัวว่านจะเน่าได้ นำไปไว้ที่ถูกแสงแดดรำไรๆ

7. ว่านกวัก ทอง ลักษณะ หัวเหมือนกระชาย ใบเหมือนกวักเงินแต่หนากว่า ลายหน้ าใบออกสีเหลือง เนื้อในหัวสีขาว กลิ่นหอม นอกนั้นเหมือน กวักเงินผิดตรงกระดูกหน้ าใบจะเป็นพรายสีเหลือง ประโยชน์เป็นว่านศิริมงคล โชคลาภ บ้านเรือน โดยเฉพาะ ร้านค้านิยมปลูกหน้ าร้าน เพื่อเรียกคนเข้าร้าน วิธีปลูกดินร่วนปนทราย ผสมเครื่องปลูก ปุ๋ยอินทรีย์ หญ้าสับ ฟางข้าว ใบพืชตระกูลถั่วทุกชนิด ขยายพันธุ์ด้วยหน่อหรือหัว

8. ว่านกวัดเงิน ลักษณะกวักเงินนั้น ใบเหมือนกวักพระพรหม แต่ก้านใบสั้น และใบหายกว่า หน้ าใบมีพื้นสีขาวจางๆ อยู่บนใบที่สีเขียวเข้ม ลำต้น โผล่พ้นพื้นดินก้านใบก็จะแตกออกข้างต้นซ้ายขวา ประโยชน์เป็นว่านเสี่ยงทาย ที่นิยมถึงทุกวันนี้ ทรงต้นใบสวย ต้นที่เจริญๆ ยิ่งสวยมาก บ้านเรือนอาศัย และร้านค้านิยมปลูกไว้ ถือว่าเป็ นว่านนำโชค วิธีปลูก แยกหน่อขยายพันธุ์ ดินร่วนปนดินทราย ผสมพืชผูพัง เปลือกถั่ว หญ้าแห้งสับ ฟางข้าวคุกเคล้าเป็นดินปลูก ใช้กระถาง ต้องระวังให้ถูกแดดเพียงนำไร จน กว่าว่านจะทรงตัวทำทางระบาย น้ำ นำอิฐมอญมาหุบหยาบๆ 4-5 ก้อน รองก้นกระถางไว้

9. ว่านกวัก พระพรหม ลักษณะ หัวเหมือนบอน ก้านใบแตกจากหัวขึ้นมาเป็นต้น ก้าน ใบยาว ใบเหมือนกวักเงิน แต่ยาวกว่าและบางกว่ากซักเงิน ปลายใบ แหลม หน้ าใบสีเขียวอ่อนมีพารยสีขาวเป็นทางดอกเหมือนบอน ประโยชน์ มีอานุภาพทางเมตตามหานิยม โชคลาภ นิยม อยู่ในหมู่นักเล่นว่านปัจจุบัน ทรงพุ่ม นิยมเล่นคือการยืนยันถึง สรรพคุณเลี้ยงมาแล้วได้ผล ปลูกไว้กับบ้านเรือนเป็นมงคล วิธีปลูกใช้ดินร่วนผสมกับเครื่องปลูก ฟางข้าว หญ้าสับ พืช ถั่ว คลุกเคล้าเป็นดินปลูก ก่อนใส่ดินลงกระถาง ทำทางระบายน้ำเสีย กวักพระพรหมนี้ขยายพันธุ์ด้วยหน่อ วางหน่อให้ตรงกลางกระถาง รดน้ำแต่พอดียกไปไว้ในที่ๆ ถูกแดดรำไรๆ จนกว่าจะทรงตัว จึงนำ ไปวางในทิศทางถูกแดดเช้าหรือบ่ายวันละ 2-3 ชั่วโมง

10. กวักแม่ จันทร์ ลักษณะ มักขึ้นอยู่เป็นกอ ใบกว้างใหญ่โคนใบถึงปลาย ดใอบกจหะเน้ท่าาวักวันก ลกีบรดะอดูกกรใูปบใเหบ็นโพชัธดิ์ เแจมนลใงบชสอีเบขี ตยอวมเขเ้กมสดรอมกีนเ้หำเมลืี้อยนง ดอก สีขาวนวลเกสรเป็ นแท่งยาวมีละอองเกาะเต็ม ประโยชน์ เป็นว่าคนที่รู้จักกันมานาน สรรพคุณทางเมตตาม นิยมขึ้นชื่อลือชาบ้านเรือนอาศัย ร้านค้าขายนิยมปลูก จะมีโชคลาภ ทำมาค้าขายรุ่งเรือง วิธีปลูก ดินปลูกต้องเป็นดินที่ผสมเปลือกถั่วลิสงหญ้าสับ และใบไม้ผุพังให้มากหน่อยจะงอกงาม ใช้ดินร่วนปนทรายนิดหน่อย แยกหน่อออกปลุกชอบแฉะ แต่ไม่ชอบน้ำขังต้องระวังเรื่อง ระบ ายน้ำ หมั่นรดน้ำ รักษาให้ต้นสมบูรณ์ทรงพุ่มสวย ดอกโต เป็นว่านแบบ ไทยๆ มีความนิยมมานาน ดอกนั้นผิดจากดอกในสกุลกวัก และสกุล

11. ว่านนาง คุ้ม ลักษณะใบกลมใหญ่คล้ายใบฟักทอง หัวเหมือนกับหอมหัว ใหญ่ ก้านใบยาว พื้นใบหนา เห็นรอยทางชัดเจน สีเขียวโศก ต้นหนึ่งๆ มีหลายใบก้านดอกแทงขึ้นมาจากกลางกอชูก้านสูง ดอก สีขาว มีกลีบดอก เกสรดอกสีเหลือง กลิ่นหอม ประโยชน์นิยมปลูกไว้เป็นศิลปินมงคล และมีอำนาจป้ องกัน ไฟไหม้และปกป้ องอันตรายต่างๆ บ้านเรือนมีแทบทุกบ้าน ร้านค้า ขายที่ปลูกไว้จะดี เป็นเกราะคุ้มครองป้ องกัน เหมือน กับมีผู้เฒ่า คงแก่เรียนคุ้มครองลูหลานรักษาลูกหลาน วิธีปลูก ดินร่วนเผาไฟทับละเอียด จากน้ำค้างทิ้งไว้หนึ่งคืน นำมาคลุกเคล้ากับพืชตระกูลถั่วทุกชนิดที่ผุพัง หัวว่านนำลงปลูก ให้หัวโผล่ อย่ากดดินให้แน่นน้ำจะระบายไม่ได้ ทางระบาย น้ำต้องทำด้วย

12. ว่านหนู มาณ ลักษณะเป็นต้นไม้เนื้ออ่อนขนาดเล็ก ต้นขึ้นไปตรงๆ ก้านใบ และกิ่งจะอยูบนปลายยอดสุด ก้านใบสีแดดจะเป็นประกายเหลือง ลักษณะใบเว้าคล้ายใบตำลึงแต่ใหญ่โตกว่ามาก ครีบใบสีแดง ดอกแดงสดเป็ นช่อฐานลักษณะกลม ประโยชน์ตำราโบราณท่านสรรเสริญสรรพคุณไว้สูงในอภินิหาร และอิทธิฤทธิ์นานาประการ ว่านนี้เป็นว่านคงกระพันชาตรี ท่านให้ นำหัวว่านมาแกะเป็ นรูปพญาวานร วิธีปลูกใช้หัวว่่นปลูกลงในดินที่เตรียมไว้ ใช้ดินร่วนปนทราย วางหัวว่านให้โผล่พ้นดินไม่ต้องกลบดินไม่ต้องกลบดินมิดหัว และกดดินให้แน่น ทางระบายน้ำ อย่าหมั่นดูแลรดน้ำ

13. ว่านหนุมาน นั่งแท่น ลักษณะว่านตระกูลบอนหัวเหมือนคล้ายเผือก แต่มีลักษณะ พิเศษ ตรงหัวว่านใหม่จะงอกออกมาทับซ้อนบนหัวเก่า คล้ายๆ กับลูกฟุตบอล 2 ลูก ซ้อนกัน ตรงกลางจะคิด ผิวของหัวจะมีสีเขียว เข็ม ปลายเรียวแหลม กลางใบมีทางสีแดงเรื่อๆ ประโยชน์ หัวว่านมีสรรพคุณทางยา ใช้หัวว่านกินสดๆ จะมีพละ กำลัง ทำงานหนักไปได้ เคล็ดขัดยอกตามร่างกาย ใช้หัวว่านโขลก ละเอียดผสมสุราโรง 40 ดีกรี ทาตามบริเวณที่เมื่อยนั้นอาการ จะหาย วิธีปลูก ใช้ดินร่วนผสมทรายหยาบ อิฐกระเบื้องทุบรถเอียดผสม ปุ๋ยคอก ใบพืชต ระกูลถั่วผุพังคลุกเคล้ากันดินปลูก หัวว่านที่นำลง ฝั งกระถางในดินครึ่งเดียวกั น

14. ว่านกวน อิม ลักษณะ้ป็นว่านไม่มีหัว ต้นกลมขึ้นมาตรงๆ ตั้งแต่โคนต้น ถึงปลายยอดจะมีใบแตกออกมาสลับกัน.้ายขวาไปเรื่อยๆ ลักษณะ ใบเหมือนกับว่านเศรษฐีเรือนนอกเรือนในแต่ใบสั้นกว่ามากและป้ อม ไม่แหลม ว่านนี้ เรียกอีกชื่อว่า เศรษฐีนิตยา มี 2 พันธุ์ชนิดใบเขียว และใบลายมีทางขาวอยู่บนใบ ประโยชน์เป็นว่านศิริมงคล และว่านเสี่ยงทายนิยมปลูกตามบ้าน และร้านค้า เมื่อว่านเจริญงอกงามสมบูรณ์ หมายถึง ความเจริญ วิธีปลูก ปลูกง่าย แม้นำไปปักชำในขวดใส่น้ำรากก็จะงอก ขยายพันธุ์ด้วยลำต้น ตัดลำต้นให้ตรง ข้อนำไปปักไว้ในขวด หรือ จะปลูกในกระถางก็ได้ แต่ต้องทำหลักปักค้ำเอาเชือก ผูกไว้จนกว่า จะแข็งแรงแต่ว่านนี้นิยมมุกปลูกในกระถางที่สวยงาม แจกัน

15. ว่านพญา กาเผือก ลักษณะตระกูลบอน สวยงามมาก ก้านใบสีขาว หูเว้าและปลาย ใบแหลมพื้นใบเขียวอ่อน มีสีขาวประเต็มใบ ก้านใบขึ้นจากหัว คล้ายเผือกมีละอองปรอทหน้ าใบ บางต้นข้าวทั้งก้านและใบ ทำให้ เป็ นไม้ที่สวยงามมองดูเด่นในหมู่ว่านหลาย ประโยชน์เป็นว่านศิริมงคล มีอนุภาพลี้ลับทจากที่เป็นบอนเผือก หายาก นิยมกันมาก สมัยโบราณใครมีถือว่าได้ของวิเศษไว้กับบ้าน หวงแหนปิดบัง ปลูกไว้กับบ้านเป็นสิริมงคล วิธีปลูกหากระถางสวยงาม ส่วนผสมของดินรหนักไปทางหญ้ เปลือกถั่วขุยไผ่ ใช้ดินร่วนปนทรายคลุกเคล้ากันใช้เป็นดินปลูก ก่อนนำดินใส่กระถางทำท่งระบายน้ำ เอาถ่านไม้หรืออิฐทุบหยาบๆ 4-5 ก้อนรองก้นกระถาง หัวว่านวางลงในดินต้องให้ หัวโผล่ นำไปไ ไว้ในที่ๆ ถูกแดดรำไรสำหรับว่านปลูกใหม่

16. ว่านพระฉิม ลักษณะว่านตระกูลเถา เลื้อยไปตามพื้นดิน และไต่ขึ้นตามต้นไม้ ใบคล้ายมันมือเสือ ลูกกลม นั้นคือลูกของว่านที่ออกมาตามเถา และ แก่หล่นลงดินงอกขยายพันธุ์ต่อไป ว่านนี้นิยมนำำลุกที่ปุ่มคล้า เม็ดสาคู ไปใช้ทางคงกระพันชาตรี ประโยชน์ว่านี้ เป็นว่านคงกระพันชาตรี ในขบวนทำพิธีปลุกเสก พระเครื่องต้องมีว่านนี้บดผสมอยู่ด้วย นิยมกินหัวสดๆ เพื่อคงกระ พันชาตรี วิธีปลูก ใช้ลูกกลมๆ นั้นขายพันธุ์ จะเพาะให้งอกเสียก่อนแล้ว นำไปปลูกก็ได้ หรือจะใช้ลงปลูกในกระถางก็ได้ ดินปลูกใช้ในกระ ถาง ดินปลูกใช้ดินร่วนปนทราย ผสมหญ้าสับ ฟางข้าวและใบพืช ตระกูลถั่วผุพัง ก่อนนำดินใส่กระถางอย่าลืมทำทางระบายน้ำ ปลูกต้องให้ หัวโผล่ และอย่ากดดินแน่น

17. ว่านดขา ควายใหญ่ ลักษณะหัวเหมือนเขาควาย อ่อน ใบเหมือนใบข้าวสีเขียว ไม่มีก้านใบ ใบจะขึ้นมาจากหัว หน้ าใบมีลายเส้นชัดเจน ดอกคล้าย ดอกคล้ายช้างผสมโขลงแทงก้านยาวชูขึ้นสูง ปลายก้านดอกออก เป็นช่อ ดอกใหญ่กว่าช้างผสมโขลงสีชมพู ประโยชน์เป็นว่าคงกระพันชาตรี ว่านนี้เป็นที่นิยมมาช้านา น ในหมูทางผจญภัย นักดาบและนักมวยสมัยเก่า ว่านนี้มีการ เดินทาง ปลอดภัย วิธีปลูกปลูกในกระถาง ไม่ต้องใหญ่ หัวว่านนำลงปลูกในดิน ครึ่งเดียวอย่ากดดินแร่น ดินปลูกใช้ดินร่วนผสมเครื่องปลูกเช่นว่าน ทั้งไป

18. ว่านหอม แดง ลักษณะเป็นพืชลงหัวเช่นเดียวกับหอมขาวทั่วไป ลักษณะ ใบแบนสีเขียวมีเส้นยาวตามไปเป็นทาง ขอบใบจะมีรอยจีบน้ อยๆ ฝที่ปลายใบจะแหลมคล้ายกับว่านสากเหล็ก หรือกล้วยไม้ดิน ดอกคล้ายดาวเรืองสีขาว แต่เล็กกว่าดาวเรือง ประโยชน์ ใช้หัวว่านผสมเป็นยาสุมหัวเด็กรวมกับเปราะหอม แก้เด็กเป็นหวัด หายใจไม่ต้อง และเป็นยาขับลมในลำไส้และใช้หัว โขลกละเอียดรักษาโรคผิวหนัง กลาดเกลื่อน และยังใช้ทาง คงกระพัน วิธีปลูกดินร่วนปนทราย ปุ๋ยคอก และพืชตระกูลถั่ว ห้าใช้ ปุ๋ยวิทยาศาสตร์ ปลูกในกระถางทำทางระบายน้ำ และปลูกหัว รดน้ำแต่พอดี

19. ว่านหอม ดำ ลักษณะหัวเหมือนหัวหอมธรรมชาติ แต่ใบเท่านั้นที่เหมือน กับใบกุยช่ายหรือคุ้นช่าย เนื้อในหัวดำ สะกิดดูจะได้กลิ่นฉุนคล้าย หอมทั่วไป ประโยชน์ สรรพคุณใช้ทางเภสัช หัวมีสารพิษใช้รักษาฝีต่างๆ ได้เป็น แผล ฝี หนอง ใช้หัวโขลกละเอียดพอกลงบริเวณที่เป็น ฝีนั้น ฝีจะยุบแห้งหาย วิธีปลูกใช้ดินร่วนปนทรายเป็นดินปลูก ผสมคลุกเคล้ากับปุ๋ย คอกและ ใบพืชตระกูลถั่ว ปลูกในกระถาง

20. ว่่นข่า จืด ลักษณะ ต้นคล้ายข่าแต่เล็กกว่า ใบเหมือนข่าตลอดถึงหัว ผิดที่มีขนาดเล็กกว่า ที่ผิดกับข่าทางนึงคือคุณสมบัติ ตรงฟังไม่มี กลิ่นฉุนและรสร้อนแรงเช่นข่า เป็นว่านข่าจืดผิดจากธรรมชาติ และเป็ นสมุนไพร ประโยชน์ทางเภสัช ใช้รักษาเบื่อเมาจากพิษ จากอาหาร ไม่ว่ามาจ จากอาหารเนื้อสัตว์หรือพืชมีพิษ เมื่อเมาจากสาเหตุให้เอาหัวว่าน กับมะนาวกินอาการจะหาย วิธีปลูก ใช้หัวปลูกดินร่วนบนทรายเหมือน กับปลูกทั่วไป จะยก ร่องปลูกดินเลย หรือจะปลูกในกระถาง แต่ต้องใช้กระถางทรงใหญ่ และทำทางระบายน้ำ ปลูกให้หัวโผล่

21. ว่านท้าว ชมพูหนังแท้ ลักษณะ เป็นไม้เถาเลื้อยตามรั้ว ก้านใบสีแดง ใบเหมือนลิ้น ลิ้นกระบือ ขอบใบมีหนาม ลักษณะคล้ายเถาดันแดง มีก้านดอกออก ตามเถาดอกเป็ นพวง ประโยชน์ เป็นว่านคงกระพันชาตรี ว่านนี้นิยมปลูกไว้ตามรั้ว เพื่อคุ้มภัยต้น เถา ใบ นำติดเดินทางไปทิศต่างไป ได้ เป็นว่ายมี วิธีปลูก ใช้ดินร่วนปนทราย เครื่องปลูก หญ้าสับ ฟางข้าว พืชตระกูลถั่ว ขยายพันธุ์ด้วยเถานำไปปั กชำให้รากงอกแล้วนำไปปลูก หรือใช้ทับเถา ปลูกในดินต้องให้ใกล้ๆ รั้วหรือต้นไม้เพื่อไต่ไปลูก

22. ว่านไม้ลัด ลักษณะต้นและใบคล้ายกับทิพยเนตร หน้ าใยสีเขียวอ่อนมีพราย ปรอทสีขาว หลังใบสีม่วง หัวกลม ผิวหัวสีขาวดนื้อในหัวขาวนวล ประโยชน์ เป็นสมุนไพรที่ใช้รักษาโรคเกี่ยวกับตา ตาแดง ตาอักเสบ ตาฝ้ าฟาง ตาต้อและตาแฉะ ริดสีดวงตาทุกชนิด ใช้หัว ว่าน ปอกเปลือกล้างน้ำให้สะอาด วิธีปลูก ใช้กระถางใหญ่ ปลูกดินร่วนปนทรายมากไป หวว่าน ลงปลูกให้หัวโผล่ อย่ากดแน่น ก่อนใส่ดิน นำอิฐมาทุบหยาย 4-5 รองก้นกระถาง

23. ว่านคัน ทมาลาน้อย ลักษณะ หัวคล้ายมหากำลัง เป็นแง่ง ใบเหมือนมหาเมฆ ร่องกลางใบมีทางสีแดงจากโคนใบถึงปลายใบ ดอกสีแดง เนื้อในหัว สีม่วงอมชมพู กลิ่นฉุน ประโยชน์ สีสรรพรรณคุณทางเภสัช ใช้รักษาฝีทุกชนิด ฝีประ คำโอน ฝีมะม่วงใช้หัวต้มหรือโขลกละเอียดผสมเหล้า วิธีปลูกใช้ดินร่วนปนทราย ขยายพันธุ์ด้วยหัว เครื่องปลูก หญ้า แห้งสับ 1 นิ้วอย่ากดดิน

24. ว่านหอม เจ็ง ลักษณะ เป็นไม้เถาเลื้อยขึ้นตามต้นไม้ หัวใหญ่คล้ายแกว หรือสบู่เลือดผิวนอกของหัวนวล เนื้อในหัวสีขาว ใบเหมือนตำลึง ประโยชน์ ทางเภสัช เป็นยาเย็น แก้ร้อนใน กระหายน้ำ เจ็บคอ ใช้หัวต้มกับน้ำสะอาด วิธีปลูก ขยายพันธุ์ด้วยหัว ปลูกตามรั้ว ปลูกในดินร่วน ผสมใบไม้ผุพัง ใช้หัวขนาดเล็กเอาหัวปลูกลงในกระถางทำให้หัว โผล่ ทำทางระบายน้ำ

25. ว่านร่อน ทอง ลักษณะ อยู่ในตระกูลกระชาย ใบดล็กบางคล้ายใบกระชาย เโรีคยนวตเ ้นืน้ อมหีักวาสบีแห้สุมด หัวว่านมีลักษณะคล้ายรากธรรมดา หัวว่านยาว ก้านดอกสีขาว มีกายพี่เลี้ยงสีแดงอมม่วง ประโยชน์เป้ นว่านมีสรรพคุณเภสัช เป็นยาสมานแผล สมาน แผล สมานธาตุแก้สัตว์กัดต่อย แก้ท้องเสีย แก้โรคลำไส้ คุมธาตุ ปวดท้อง ท้องร่วงรุนแรง ให้ใช้หัวโขลกละเอียดผสมปูนใส หรือใช้สุราโรง 40 ดีกรี ให้คนไข้กินอาหารท้องร่วงนั้นจะหาย