E-book 5

ชื่อวิทยาศาสตร์ Acanthus ebracteatus Vahl ชื่อท้องถิ่น แก้มหมอ แกม้ หมอเล จะเกร็ง นางเกรง็ อีเกรง็ เหงอื กปลา หมอน้าเงนิ ส่วนทีใ่ ชเ้ ป็นยา ต้น และใบ ทังสดและแห้ง ราก เมลด็ สรรพคณุ 1. ใชเ้ ป็นยาอายุวฒั นะ ทา้ ให้อายยุ นื รา่ งกายแข็งแรง เลือดลม ไหลเวยี นดี เส้นเลอื ดไม่อดุ ตัน บ้ารงุ ผวิ พรรณ ด้วยการใช้ทังต้นเหงอื กปลาหมอ น้ามาต้าผสมกับพริกไทยในอตั ราสว่ น 2:1 แล้วคลุกเคลา้ ผสมกบั น้าผึง ปน้ั เป็น ยาลกู กลอน ว่ากันว่าหากรับประทานติดต่อกัน 1 เดือน จะท้าให้ปัญญาดี ไม่มี โรค / 2 เดือน ผวิ หนังเต่งตงึ / 3 เดือน ทา้ ใหร้ ิดสีดวงหาย / 4 เดือน ช่วยแก้ ลม 12 จ้าพวก หไู ว / 5 เดือน หมดโรค / 6 เดอื น ทา้ ให้เดนิ ไมร่ ้จู กั เหน่ือย / 7 เดือนผวิ สวย / 8 เดอื น เสียงเพราะ / 9 เดอื น หนงั เหนยี ว (ทงั ต้น, ราก) 2. เหงือกปลาหมอมีสรรพคณุ ช่วยบา้ รุงประสาท (ราก) 3. ชว่ ยรักษาอาการธาตุไม่ปกติ (ทังตน้ ) 4. ช่วยทา้ ให้เลือดลมเป็นปกติ (ทังต้น)เหงือกปลาหมอขาว 5. ช่วยท้าใหเ้ จริญอาหาร (ทังตน้ ) 6. ช่วยแก้โรคกระษัย อาการซูบผอมเหลืองทังตัว ดว้ ยการใชท้ งั ต้น ของเหงอื กปลาหมอน้ามาตา้ เป็นผงกนิ ทุกวัน (ต้น) 7. ชว่ ยแก้อาการร้อนทงั ตวั เจ็บระบบทังตวั ตัวแห้ง เวยี นศรี ษะ หน้ามดื ตามัว มอื ตายตีนตาย ดว้ ยการใชท้ ังตน้ ของเหงือกปลาหมอและเปลอื ก

มะรมุ อยา่ งละเท่ากนั ใสห่ ม้อต้มผสมกบั เกลือเล็กน้อย หมาก 3 ค้า เบยี 3 ตวั วางบนปากหม้อ แลว้ ใช้ฟืน 30 ดุ้น ต้มกบั นา้ เดือดจนงวดแลว้ ยกลง เมื่อเสร็จ ใหก้ ลนั ใจกินขณะอุ่น ๆ จนหมด อาการกจ็ ะดขี ึน (ทงั ต้น) 8. ช่วยยบั ยังมะเร็ง ต้านมะเรง็ (ทังต้น) 9. ช่วยรักษาอาการปอดอักเสบ ด้วยการใชเ้ หงือกปลาหมอทังต้น และข้าวเยน็ เหนือ ข้าวเย็นใต้ในสัดสว่ นท่เี ทา่ กัน นา้ มาตม้ กบั น้าจนเดือดแล้ว นา้ มาดม่ื ในขณะอุ่น ๆ ครงั ละ 1 แกว้ เชา้ กลางวัน เยน็ อาการจะดีขนึ (ทงั ต้น) 10. รักษาปอดบวม ข้อมลู นียังไม่นา่ เชอ่ื ถือ* (ใบ) 11. ต้นมีรสเค็มกร่อย สรรพคณุ ชว่ ยแก้อาการปวดศรี ษะ (ตน้ ) 12. รากชว่ ยแก้และบรรเทาอาการไอ หรอื จะใช้เมล็ดน้ามาต้มดืม่ แกอ้ าการไอก็ได้เช่นกัน (ราก, เมล็ด) 13. ช่วยแกห้ ดื หอบ (ราก) 14. ชว่ ยรักษาวณั โรค ดว้ ยการใช้ตน้ นา้ มาตา้ ผสมเปน็ น้าดื่ม (ตน้ ) 15. ช่วยแกอ้ าการเจ็บตา ตาแดง ด้วยการใชเ้ หงือกปลาหมอทังต้น 16. นา้ มาต้าผสมกับขิง คันเอาแต่นา้ ใชห้ ยอดตาแก้อาการ (ทงั ต้น) 17. ใบชว่ ยแกไ้ ข้ (ใบ) 18. ชว่ ยแกไ้ ข้จับสน่ั ด้วยการใช้ทังตน้ เหงือกปลาหมอมาตา้ ผสมกับ ขงิ (ทงั ตน้ ) 19. ช่วยแก้พษิ ไข้หัว ด้วยการใช้ทังต้นรวมทงั รากน้ามาตม้ อาบแก้ อาการ (ทงั ต้น) 20. แกอ้ าการไอ เมลด็ ใชผ้ สมกับดอกมะเฟือง เปลอื กอบเชย นา้ ตาลกรวด น้ามาตม้ รวมกันแล้วเอาแตน่ า้ มากินเป็นยาแกไ้ อ (เมลด็ ) 21. ชว่ ยขับเสมหะ (ราก)

22. ถ้าเป็นลม ใหใ้ ชต้ น้ เหงือกปลาหมอ 1 สว่ น / พรกิ ไทย 2 ส่วน ผสมรวมกัน ตา้ ให้ละเอยี ดเป็นผงแลว้ น้ามาละลายน้ารอ้ นดื่ม (ตน้ ) 23. ชว่ ยแกโ้ รคกระเพาะ ดว้ ยการใชท้ งั ต้นและพรกิ ไทย (10:5 ส่วน) ตา้ ผสมป้ันเป็นยาลกู กลอน (ทังตน้ ) 24. ชว่ ยขับพยาธิ (เมล็ด) 25. ชว่ ยรักษาโรคริดสดี วงทวาร ด้วยการใช้ตน้ เหงือกปลาหมอกบั ขมินอ้อย น้ามาต้าละลายกับน้าแลว้ ทาบริเวณท่เี ป็นรดิ สีดวง หรือจะใชป้ รงุ กับ ฟา้ ทะลายโจร ใช้รมหัวรดิ สีดวงกไ็ ด้ (ตน้ , ใบ) 26. ช่วยขับปัสสาวะ ขอ้ มูลนยี ังไม่น่าเชอ่ื ถือ* (ไม่ระบุสว่ นทใี่ ช้) 27. ชว่ ยรักษามตุ กิดระดขู าว ตกขาวของสตรี ดว้ ยการใช้ใบและต้น นา้ มาตา้ เปน็ ผง ผสมกบั น้าผงึ หรือนา้ มันมันงา ปน้ั เป็นยาลูกกลอนรบั ประทาน แก้อาการ (ตน้ , ใบ, ราก) 28. ชว่ ยแกป้ ระจ้าเดอื นมาไมเ่ ป็นปกตขิ องสตรี ดว้ ยการใช้ทังต้น น้ามาตา้ ผสมกับน้าผึง นา้ มันงา (ทงั ต้น) 29. ช่วยรักษานิ่วในไต ด้วยการใช้ใบน้ามาต้มเปน็ น้าดมื่ (ใบ) 30. ผลช่วยขบั โลหิต หรือจะใช้เมล็ดผสมกบั ดอกมะเฟอื ง เปลอื ก อบเชย น้าตาลกรวด น้ามาตม้ รวมกนั แลว้ เอาแตน่ ้ามากิน หรือใช้ตน้ 10 ส่วน และพรกิ ไทย 5 ส่วน ผสมทา้ เปน็ ยาลูกกลอนกินกไ็ ด้ (เมล็ด, ผล, ทังตน้ ) 31. ช่วยสมานแผล ด้วยการใชท้ ังตน้ น้ามาต้าผสมกบั หัวสามสิบ ใน อัตราส่วน 2:1 (ทงั ตน้ ) 32. ต้นเหงือกปลาหมอมีสรรพคุณช่วยรักษาแผลพพุ อง (ตน้ ) 33. ใบมีรสเค็มกรอ่ ย สรรพคณุ ชว่ ยรักษาแผลอกั เสบ (ใบ) 34. ช่วยแก้น้าเหลืองเสยี ด้วยการใชต้ น้ 3-4 ตน้ นา้ มาห่นั เป็นชิน แล้วตม้ นา้ อาบแกอ้ าการ (ต้น, ใบ, เมลด็ )

35. ส้าหรบั ผู้ป่วยเอดสท์ ีม่ แี ผลพุพองตามผวิ หนัง หากใช้ตน้ มาต้ม อาบและทา้ เปน็ ยากินตดิ ตอ่ กันประมาณ 3 เดอื นจะชว่ ยทา้ ใหอ้ าการของแผล พพุ องบรรเทาลงอย่างชัดเจน (ต้น) 36. ช่วยรักษาโรคผิวหนังหรอื ประดง รักษากลากเกลอื น อีสกุ อีใส (ใบ) 37. ชว่ ยรักษาโรคเรือน คดุ ทะราด ด้วยการใชท้ งั ต้นน้ามาต้าเอาแต่ นา้ กิน (ทังตน้ ) 38. ช่วยแก้ผดผื่นคนั ตามร่างกาย ใช้ลา้ งแผลเรือรงั ด้วยการใชต้ ้น สดและใบสดล้างสะอาดประมาณ 3-4 กา้ มอื นา้ มาสบั แล้วต้มกับน้าอาบแกผ้ ่นื คันตดิ ตอ่ กัน 3-4 ครัง (ตน้ , ใบ) 39. เหงือกปลาหมอมสี รรพคุณทางยาช่วยแกล้ มพษิ (ต้น) 40. รากสดนา้ มาตม้ เอาแต่นา้ ใช้ดมื่ เป็นยารกั ษาโรคงูสวดั ได้ (ราก) 41. ชว่ ยรกั ษาฝี ฝีเรอื รงั แผลฝีหนอง ฝีดาษ ตัดรากฝี แกพ้ ิษฝที กุ ชนดิ ทังภายในภายนอก ด้วยการใชต้ ้นและใบทังสดและแหง้ ประมาณ 1 ก้ามือ นา้ มาบดให้ละเอยี ด แล้วน้ามาพอกบริเวณทเี่ ปน็ ฝี หรอื วิธที ส่ี องจะนา้ มาสบั เป็นชินเล็ก ๆ ใสน่ ้าใหท้ ว่ มแล้วตม้ ในนา้ เดือดทิงไว้ 10 นาที แลว้ น้ามาด่ืมก่อน อาหารครังละคร่ึงแกว้ วนั ละ 3 ครงั ประมาณ 2-3 อาทิตย์ หรอื จะใชเ้ มล็ด นา้ มาคัว่ ให้เกรยี มแลว้ ปน่ ให้ละเอียด ชงกับน้ากนิ เป็นยาแกฝ้ กี ไ็ ด้ (ต้น, ใบ, เมลด็ ) 42. เมล็ดใชป้ ิดพอกฝี (เมล็ด) การปลกู ต้นเหงือกปลาหมอ เป็นพืชทีเ่ ป็นไมพ้ ุ่ม ลา้ ต้นตงั ตรงหากไมม่ กี าร ตดั ออก เพราะหากตดั ออกแล้วเหงอื กปลาหมอกจ็ ะสามารถแตกออกขนึ ไดใ้ หม่ ลา้ ตน้ จะมลี กั ษณะแข็งสีนา้ ตาล ผวิ ไมเ่ รยี บมหี นามขึนแบบประปรายตลอดไป จนถึงปลายใบ ใบของเหงอื ปลาหมอจะมีลกั ษณะเปน็ ใบยาวโคง้ เป็นลอนสเี ขยี ว

เข้ม มดี อกขนึ เปน็ ช่อตังตรงคลา้ ยรวงขาว ดอกจะมีสีสรรแตกต่างกนั ไปตามแต่ ละชนิดของพนั ธ์ุ ประกอบไปด้วยสขี าว สีมว่ งและสฟี ้า โดยสมี ่วงนันจะพบเจอ ไดง้ ่ายในภาคใตข้ องประเทศไทย แต่สขี าวนนั จะพบในภาคกลางสว่ นใหญ่ สี ของดอกทขี่ ึนนันนอกจากจะขนึ อยกู่ บั พันธ์พุ ชื แลว้ ยังขึนอยูก่ บั สภาพแวดล้อม ในพืนทนี่ ันอีกดว้ ย การปลูกเหงือกปลาหมอ เรานิยมใชว้ ธิ ปี กั ชา้ เพราะสามารถหาตน้ พันธไ์ุ ด้ไม่ยาก โดยเร่ิมจากการเตรยี มดินโคลน และจะตอ้ งรองก้นกระถางดว้ ย ปุย๋ คอกหรอื ปยุ๋ หมักเพือ่ ให้สารอาหารเพยี งพอต่อต้นพชื จากนันก็น้ากง่ิ ท่ีอายุ ไมแ่ กจ่ นเกนิ ไปหรืออ่อนจนเกนิ ไป โดยกิง่ จะตอ้ งมีอายไุ ม้เกนิ 2 ปี เพราะถา้ ใช้ กง่ิ ที่ออ่ นหรอื แกจ่ นเกินไปก็อาจจะทา้ ให้ก่งิ นนั แตกหน่อได้ชา้ หรือไมแ่ ตกหน่อ เลยก็เป็นได้ครบั นา้ มาปักลงในดินท่ีเตรยี มไว้ วิธีดแู ลเพิ่มเติมนัน ก็เพียงใสป่ ุ๋ย คอกปลี ะครังหรอื อาจจะถกี่ ว่านันหลังจากมีการเก็บเกย่ี วผลผลติ ในแตล่ ะรุ่น หม่ันรดน้า กา้ จัดวัชพชื เพยี งเทา่ นกี ็รอเก็บผลผลิตได้อย่างตอ่ เนื่อง ทม่ี า 1. https://www.baanjomyut.com/library_3/herbs_used_for_food_and_drink/38.html 2. http://blog.arda.or.th/%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%87%E0%B8%B7%E0%B8%AD %E0%B8%81%E0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8% AD