บทที่ 2ครับ

1 บทที่ 2 ชือ่ เร่อื ง กิจกรรมนันทนาการ1. ความหมายของนันทนาการ “นนั ทนาการ (Recreation)” ซ่งึ มาจากคาํ วา “นนั + อาการ” คําวา “นนั ทนะ” นนั้ แปลวา ความราเรงิ สนุกสนานเมอื่ สนธิกับคําวา “อาการ” นนั ทนะ + อาการ เปน นันทนาการ คาํ วา “นนั ทนาการ” มาจากภาษาลาตินวา Recreation หมายถงึ ทําใหส ดชืน่ ในภาษาอังกฤษrecreation มาจาก create แปลวา “สรา งหรือทาํ ใหเ กดิ ขึ้นใหม” รวมกบั คําวา อุปสรรคRe- แปลวา “เพิ่ม”หรอื “ใหม” รวมเปน recreate เม่ือเปน คํานามจึงกลายเปน Recreationหมายถึงการสรางใหมโ ดยสรุปนนั ทนาการเปน กจิ กรรมหรือประสบการณใดๆ ท่ีกระทาํ แลว เกิดความสนกุ สนานรา เริงมาจากความพงึ พอใจผอนคลายจากความเครยี ดความเหนด็ เหนอื่ ยจากการทางานเปนกจิ กรรมเพ่ือฟนฟรู างกายจิตใจใหก ลับคนื มาอีกครั้งและนันทนาการมสี วนชวยใหเสรมิ สรางคณุ ภาพชวี ิตใหด ขี ึน้Leisure ในภาษาอังกฤษไดร ับรากศัพทมาจากภาษาลาตินวา “licere” ซึ่งมคี วามหมายวา “การอนญุ าต”หรอื “การใหอิสรภาพ” การใชเ วลาวา ง (Leisure) หรืออาจเรียกอีกอยา งวาการพักผอนหยอ นใจหมายถงึ การทาํ กจิ กรรมนอกจากเวลาการกินการนอนการทํางานและเปนกจิ กรรมทีเ่ กิดจากความอิสระไมรสู ึกวาถกู บังคับยังเปน โอกาสในการเพ่ิมพูนความรทู าํ แลวเกดิ ความเพลดิ เพลนิ ใจ นันทนาการ หมายถึง เปน กระบวนการทางสงั คมหรือแหลงศูนยกลางของสังคม เพ่ือใหบ ุคคลหรือสมาชกิ เขารว มกจิ กรรมนนั ทนาการแลวกอ ใหเกดิ ความเจริญงอกงามทางรางกายและพัฒนาทางดา นอารมณจติ ใจและสังคม ซง่ึ โดยปกติรัฐมหี นา ที่จัดแหลงนันทนาการในรปู แบบตางๆ เพ่ือตอบสนองความตองการทางกายและจติ ใจของบคุ คลไดอยางแทจริง ซง่ึ เปน กจิ กรรมทมี่ ีความหลากหลาย



3 5. สง เสรมิ การพัฒนาอารมณสุข กิจกรรมนนั ทนาการชว ยพฒั นาอารมณสขุ รวมท้ังความสนกุ สนานและความสุขสงบ ลดความเครยี ด ความวิตกกงั วล ทําใหอารมณแ ละบุคลกิ ภาพทดี่ ีอกี ดว ย 6. สง เสริมศิลปวัฒนธรรมของชาติ กิจกรรมนนั ทนาการ เชน การเลนพื้นเมือง วิถีชีวิตประเพณีพื้นบา น ตลอดจนแหลงนนั ทนาการประเภท อทุ ยานประวัตศิ าสตร โบราณสถาน และโบราณวัตถุชวยสงเสรมิศิลปะและวัฒนธรรมของชาติ สง เสริมการเรยี นรทู ัศนคติ และความซาบซ้ึง อนั จะกอใหเกิดการอนุรกั ษศิลปวัฒนธรรม และเอกลักษณของชาติตอ ไป 7. สงเสรมิ อนรุ กั ษทรัพยากรธรรมชาติ กิจกรรมนันทนาการกลางแจง และนอกเมืองไดแก กจิ กรรมการอยูคายพักแรม เดินปา ศึกษาธรรมชาติ ไตเขา เปนตน กิจกรรมเหลา น้ีชวยสอนผทู เ่ี ขารวมไดร จู ักคุณคาของธรรมชาติอันจกั เปน ประโยชนตอชมุ ชนและประชาชาติของโลก 8. สง เสรมิ ในเรอื่ งการบําบดั รักษา กิจกรรมนนั ทนาการเพอ่ื การบําบัด เปน กรรมวธิ ีและกิจกรรม ทีจ่ ะชว ยรกั ษาคนปวย ทงั้ ทางดา นรา งกายและสขุ ภาพจิต เชน งานอดิเรกประดษิ ฐกรรมสรา งสรรค และชว ยสงเสรมิ ความหวงั ความคดิ และการใชเวลาวางแกคนปว ย ซึง่ กาํ ลังตอสูก บั ความทกุ ขทางกายหรือจติ กจิ กรรมนันทนาการประเภทกีฬานนั ทนาการชว ยสง เสริมการพฒั นารางกาย กจิ กรรมนนั ทนาการทางสังคมชว ยสรางขวญั และกําลังใจของผปู วย 9. สง เสริมมนุษยสัมพนั ธ และการดําเนนิ งานเปน ทมี กจิ กรรมกลมุ สําคัญชว ยใหบ คุ คลไดแสดงออกและละลายพฤติกรรมของกลมุ สรางเสรมิ คณุ คา ทางสังคม ฝก การอยรู วมกนั อยางมีความสุข กจิ กรรมเกมๆและกีฬาตา งๆ และการอยูคา ยพกั แรมชวยฝก การทาํ งานเปนหมูค ณะลดความเห็นแกตัว เสรมิ สรา งความสามคั คี และความเขาใจอนั ดใี นหมูคณะ2. จุดหมายของกิจกรรมนันทนาการ1. เพ่ือพฒั นาอารมณส ุข กจิ กรรมนนั ทนาการเปน กระบวนการสรา งเสริมและพฒั นาความสขุ ของบุคคลและชมุ ชนโดยอาศยักจิ กรรมตางๆ เปน สว นกลางในชวงเวลาวางหรือเวลาอิสระการเขารวมกิจกรรมตองเปนไปดวยความสมคั รใจกิจกรรมนั้นตองเปน กิจกรรมทีส่ ังคมยอมรบั สามารถกอใหเ กดิ ความสนุกสนานเพลดิ เพลนิ และความสงบสุข2. เพ่อื สรา งเสรมิ ประสบการณใ หม

4 กิจกรรมนนั ทนาการชว ยสรางเสริมประสบการณใหมใหแกผ ูเขารว มกจิ กรรมท้งั นีเ้ พราะความหลากหลายของกิจกรรมเชนการทองเท่ียวการทัศนศกึ ษาจะเกดิ ประสบการณจ ากสถานท่ีทองเทยี่ วหรอืทรัพยากรทอ งเทยี่ วไมว าเปน ทางดา นโบราณวัตถุทัศนียภาพโบราณสถานศิลปหัตถกรรมวฒั นธรรมประเพณีซ่ึงมีความแตกตางของกจิ กรรมมากมาย3. เพื่อเพม่ิ พูนประสบการณ กระบวนการทางนนั ทนาการกอใหเกดิ พฒั นาการทางอารมณส ขุ ความซาบซ้ึงความประทับใจความภาคภูมใิ จจะเปนประสบการณของคณุ ภาพชวี ิตของบคุ คลหรือชมุ ชนเพราะกจิ กรรมหลายอยางตองมีการเตรยี มตวั เตรยี มความพรอมดังน้ันผเู ขา รวมมคี วามประทับใจกจ็ ะเปน การเพ่ิมพนู ประสบการณท ัง้ สนิ้4. เพื่อสงเสรมิ การมสี ว นรว ม กจิ กรรมนันทนาการสงเสริมใหบุคคลหรอื ชมุ ชนมสี วนรว มในกจิ กรรมตามความสนใจและสมัครใจกจิ กรรมอาสาพัฒนาจะเก่ยี วของกบั ชมุ ชนกอ ใหเ กดิ กจิ กรรมมนุษยส มั พันธและกลุม สมั พันธส งเสริมการทางานรว มกันเปน ทมี รจู ักสิทธห์ิ นา ท่ีตลอดจนความรับผิดชอบตอตนเองและผูอ ืน่ เชนเดียวกับกิจกรรมกีฬาและการอยูคา ยพักแรม5. เพื่อสง เสรมิ การแสดงออกแหงตน กิจกรรมนนั ทนาการหลายประเภทเชน ศลิ ปหัตถกรรมกีฬาประเภทตางๆดนตรีละครการละเลนพนื้ บา นเปนการสงเสรมิ ใหบคุ คลไดแสดงออกทางดา นความรสู ึกนึกคิดสรา งสรรคห รือพฤตกิ รรมตางๆ ใหสามารถเรียนรแู ละรจู ักตนเองมากขึ้นสรางความม่นั ใจความเขา ใจและการควบคุมตนเองการสง เสรมิ สขุ ภาพและบคุ ลกิ ภาพใหแกต นเอง6. เพอ่ื สง เสรมิ คุณภาพชีวติ กิจกรรมนนั ทนาการเปนการชวยพัฒนาอารมณค วามสุขความสามารถของบุคคลมีความสมดุลทางกายและทางจติ นนั ทนาการเปนการลดความเครียดความวติ กกงั วลสง เสริมใหมสี ว นรวมมีการแสดงออกเพ่ิมพนูประสบการณส ่ิงเหลา นี้จะชว ยพฒั นาคุณภาพชีวติ ทุกระดบั และทกุ กลุม ประชากร7. เพ่อื สงเสริมความเปนมนุษยช าติ

5 กิจกรรมนันทนาการจะชวยสงเสรมิ พฤติกรรมพัฒนาความเจริญงอกงามของบุคคลกจิ กรรมนนั ทนาการจะชวยสรา งความเขา ใจระหวางความสัมพนั ธก ับธรรมชาตอิ ีกทง้ั ยงั ชวยสบื ทอดศลิ ปวัฒนธรรมของชนชาตใิ หคงอยูตอไปใหคุณคาทางสังคมการอยูร ว มกันในสังคมอยา งมีความสุขเชนการจัดกจิ กรรมนนั ทนาการนานาชาติจะชว ยสง เสริมความเขาใจอันดีและมติ รภาพของมวลมนุษยชาติ8. เพื่อสง เสริมความเปนพลเมืองดี กิจกรรมนันทนาการเปน การใหก ารศกึ ษาแกเยาวชนในดา นการชวยเหลือตนเองรจู ักสิทธห์ิ นาท่คี วามรับผดิ ชอบระเบียบวินยั และการปรับตวั ใหเขา กบั กลุมและสังคมไดเปนอยางดีดงั เชนกิจกรรมเหลา นี้กฬี าคายพักแรมอาสาพฒั นากลุมสมั พันธศลิ ปะดนตรแี ละหัตถกรรมเปนตนกจิ กรรมเหลานี้จะชวยสงเสริมคุณคาและลักษณะนสิ ัยของการเปน พลเมอื งท่ีดี3. ประเภทกจิ กรรมนันทนาการ 1. นันทนาการประเภทการฝมอื และศิลปหัตถกรรม (Art in Crafts in Recreation)การประดษิ ฐตา งๆ ดว ยมือและกจิ กรรมประเภทศิลปะท่ที ําขนึ้ ดวยมือ ท่ีทําขึน้ ในเวลาวางและไมเ ปนกิจกรรมประเภทอาชีพถือไดว าเปน กิจกรรมนนั ทนาการประเภทฝมือและศลิ ปหัตถกรรมทั้งส้ิน เชน การปน การสลัก การเขียน จักสาน เยบ็ ปก ถักรอย การประดิษฐเ คร่ืองใชห รอื วสั ดุเหลอื ใช เปน ตน 2. นันทนาการประเภทเกมกีฬา กรฑี า (Athletic in Recreation) กจิ กรรมประเภทกีฬานเี้ ปนกจิ กรรมทนี่ ิยมกนั อยางแพรห ลาย และเปน กิจกรรมนันทนาการ ใหป ระโยชนม ากทสี่ ดุ แกผเู ขารว ม กิจกรรมประเภทเกมกีฬา กรฑี านอ้ี าจแบง ได 2 ประเภทดว ยกนั คือ 2.1 กฬี ากลางแจง (Outdoor Games) กจิ กรรมประเภทน้ไี ดแกเกมกีฬาที่ตองใชส นามกลางแจง เชนฟตุ บอล วอลเลยบ อล บาสเกตบอล ตระกรอ กอลฟ เทนนิส และกิจกรรมทเ่ี ลน กลางแจงท้ังหลาย 2.2 กีฬาในรม (Indoor Games) ไดแ กก จิ กรรมท่ีเลน ในหองนนั ทนาการโรงยิมเนเซยี ม เชนวอลเลยบอล บาสเกตบอลในรม โบวลิ่ง จนถึงกจิ กรรมเบาๆ เชน หมากรุกหมากฮอสเทเบลิ เทนนสิ 3. นันทนาการประเภทดนตรีและรอ งเพลง (Music in Recreation) ดนตรี (Music)ไดช ื่อวา เปนภาษาสากลเปน สอ่ื กลางใหทุกคนไดเ ขา ใจกันและกัน เปน เคร่อื งปลอบประโลมใจใหเ พลดิ เพลินสนกุ สนานไป

6กบั เสียงดนตรีน้นั ท้งั นี้รวมเอาการรอ งเพลงดว ย จะเปนนักรอ งเดยี่ วรองหมูก็ตาม รวมไปถึงการรองเพลงแบบคาราโอเกะ (Karaoke) ดนตรเี ปน สิ่งจําเปนสําหรับกจิ กรรมนันทนาการ งานทีม่ กี จิ กรรมบันเทงิ ใจตองมดี นตรีเรามดี นตรไี ทยเดมิ มเี ครือ่ งดนตรีไทยแท ๆ เลนเพลงไทย และดนตรไี ทย – สากล 4. นันทนาการประเภทละครภาพยนตร (Drama in Recreation) การแสดงตา ง ๆท่ีเปนไปในแบบของการละคร จะบนเวทหี รือไมก็ตามผเู ลน ผดู ูไดรบั ความสนกุ เพลิดเพลินก็จัดวา กิจกรรมนันทนาการ เชนละคร ภาพยนตร การแสดงทางโทรทัศน วทิ ยุ โขน ลิเก หนงั ตะลงุ หมอลาํ เปนตน 5. นนั ทนาการในงานอดิเรก (Hobbies in Recreation) งานอดเิ รกกิจกรรมนันทนาการท่ีสาํ คญั อีกแขนงหนง่ึ เปนส่งิ ที่ชวยใหการดําเนินชีวิตประจาํ วนั ของคนมีความสขุ เพลดิ เพลนิ เด็กตองไดร บั การฝก หัด ใหรูจักประกอบกิจกรรม ต้งั แตในโรงเรยี นแลว ทางบา นชว ยสงเสริมสนบั สนนุ ดว ย งานอดเิ รกแบง ออกเปน 3ประเภท คอื 5.1 ประเภทเกบ็ สะสม (Collecting hobbies) การใชเ วลาวางในทางเกบ็ สะสมส่ิงของตางๆเชน เกบ็ สะสมแสตมป ตว๋ั รถเมล บัตรโทรศพั ท เหรยี ญ ธนบัตร พระเครอื่ งรูปถายสต๊ิกเกอร เปนตน 5.2 ประเภทประดิษฐคิดสรางสรรค (Creative hobbies or Making things)นอกจากการเกบ็ สะสมแลว ยังใชเ วลาในการประกอบงานอดิเรก โดยการทําการบา น รดนา้ํ ตน ไมปลูกตนไม การวาดเขยี นวาดรปู ววิ และรปู ประเภทตางๆ ท่ีใชทัง้ สนี าํ้ และสีนา้ํ มัน งานประดิษฐจ ากไม ดนิ เหนียว ผา พลาสติกแกว สบูโลหะ เปนตน 5.3 ประเภทศกึ ษา (Learning about Things) ตามความสนใจ เชน การศกึ ษาเร่ืองพืช สตั วดวงดาว คอมพิวเตอร เปน ตน 6. นนั ทนาการประเภทกิจกรรมทางสงั คม (Social Recreation) กจิ กรรมนนั ทนาการในสังคมนี้ไดแ กกจิ กรรมนันทนาการหลายประเภทท่ีกลมุ คนไดรว มกันประกอบขนึ้ โดยมีจุดมุงหมายอยางเดียว จงึ ไดร ว มประกอบกจิ กรรมนนั ทนาการชนดิ นัน้ เพอ่ื การสงั คม เชน มีการรับประทานอาหาร สังสรรค เลีย้ งรุน ชมรมสมาคมสโมสรตา งๆ 7. นันทนาการประเภทเตน ราํ (Dance Recreation) กจิ กรรมท่เี ขาจงั หวะ ทางดนตรเี ปนกิจกรรมที่ใหค วามสนกุ สนานทาํ ใหช ีวติ เพลิดเพลนิ เพ่ิมคุณคาแหงชวี ติ ขึ้น กจิ กรรมนันทนาการดานนี้มีหลายอยาง แตทง้ั นตี้ อ งอาศยั ดนตรีและการรอบรเู พลงดว ย เชน การลีลาศการเตนรําพื้นเมอื ง การรําไทย เปนตน

7 8. นันทนาการนอกสถานท่ี หรอื นอกเมือง (Outdoor Recreation) เนือ่ งจากในเมอื งมคี นหนาแนนทีพ่ กั ผอนหยอ นใจ ไมเพยี งพอ ฉะน้ันกจิ กรรมกลางแจง นอกสถานทช่ี มภมู ิประเทศศกึ ษาธรรมชาติ ทาํ ใหมีชีวิตชวี ายิ่งข้ึน นอกจากนี้ยังเปน การเพ่ิมความรใู หแกค นเราอกี ดวยกิจกรรมประเภทนี้ ไดแก การปกนิค เท่ยี วสวนสาธารณะ ชมสวนสัตว ชมโบราณสถานเลน นํ้าตก เดินปา ขจ่ี ักยานเสอื ภูเขา พายเรือ ลองเรือ เปนตน 9. นนั ทนาการประเภทการพูดเขยี นและอาน (Speaking writing and reading in Recreation) การพดู เขียน อาน ใหเกดิ ประโยชนในเวลาวางเปน กจิ กรรมนันทนาการอยางหนึ่งไดแก 9.1 กิจกรรมทางการพดู คยุ สนทนา เชน โตวาที ปาฐกถา ไปคยุ สนทนากับเพื่อนฝงู หรือเพือ่ นบา นใกลเคียง หรือจัดงานสังสรรคแ ลวนัง่ คยุ กัน 9.2 กจิ กรรมทางการอาน การอานหนังสือพมิ พ หนังสอื ตางๆ และการใชห อ งสมุดใหเกิดประโยชนเ ปน กจิ กรรมนันทนาการ ฉะนนั้ กจิ กรรมหองสมดุ และพิพธิ ภัณฑส ถานแหง ชาติจึงมีความสาํ คัญสําหรบั ใชเวลาวา งใหเกิดประโยชนข องประชาชน 9.3 กจิ กรรมการฟง การฟงวิทยกุ ระจาย ฟงอภิปราย โตว าที ปาฐกถา ฟงแสดงพระธรรมเทศนา เปนตน 9.4 กจิ กรรมทางการเขียน การเขียนบทความ เขยี นเรอ่ื งราว นวนิยาย สนุกสนานไมห วังเงินทองตอบแทน เปนกจิ กรรมนันทนาการ การอาน พูด เขยี น ทีก่ ระทํา เพ่ือความเพลิดเพลิน เปน กจิ กรรมนันทนาการท้ังสิ้น เชน การเขียนบทความ อานทางวทิ ยุกระจายเสียงหรอื ลงหนงั สือพิมพ เปน ตน 10. นันทนาการประเภทกิจกรรมพิเศษ (Special Events) กจิ กรรมนันทนาการประเภทกจิ กรรมพเิ ศษ ไดแ ก กจิ กรรมท่มี ีการเลน เปน คร้งั คราวจัดขนึ้ ในโอกาสพเิ ศษตามประเพณขี องทองถ่ินตามเทศกาลตางๆ เชน งานสงกรานต งานลอยกระทง งานปใหม ขึ้นบานใหมซ ่งึ จะมกี ารละเลน ตา ง ๆ หรอื จดั การแสดงมหรสพ 11. นันทนาการประเภทอาสาสมัคร (Voluntary Recreation) กจิ กรรมนนั ทนาการประเภทอาสาสมัคร ไดแกกิจกรรมท่ีบุคคลสมคั รใจเขา รวมดวยความสมัครใจและเปนกจิ กรรมท่ีบริการอาสาสมัคร แกกลุมคนหรือแกชมุ ชน ทัง้ นีเ้ พ่ือประโยชน ตอสว นรวมเปนหลัก เชนกิจกรรมคายอาสาสมัคร คา ยอาสาพัฒนาทองถ่ินชนบท การอาสาพัฒนาโรงเรยี น พฒั นาวดั หรอื สาธารณสถาน บรรเทาสาธารณภัย ชวยงานมลู นธิ ิตา งๆ กจิ กรรมนันทนาการประเภทตางๆทกี่ ลาวมาขางตน มีมากมายหลายกจิ กรรมดว ยกนั ซึง่ สามารถที่จะเลือกเขารวมได ตามความถนัดและสนใจหรือเพ่ือเปนการศึกษาเรยี นรเู พราะการเขารว มกิจกรรมบางอยาง

8นอกจากจะทําใหเกิดความราเริง สนกุ สนาน ผอ นคลายความตรงึ เครยี ดแลว ยังไดสาระและความรูเพ่ิมอกี ดว ยเปนการใชเวลาวา งใหเ กิดประโยชนต อชีวติ ประจาํ วนั เปน อยางยง่ิ4. กิจกรรมนนั ทนาการและการใชเ วลาวา ง จากการทบทวนความหมายของคําวา นนั ทนาการกับการใชเ วลาวา งอาจสงั เกตไดวา คําสองคาํ นนั้แสดงใหเหน็ ถงึ ความหมายทค่ี ลา ยคลงึ กนั ทําใหเ ราสามารถเช่ืองโยงความสัมพันธข องกจิ กรรมนันทนาการและการใชเ วลาวางไวดวยกนั เพยี งแตใ นกจิ กรรมหนึง่ ๆ อาจมีความแตกตางในรายละเอียดของวัตถุประสงคและชดุกิจกรรมที่นําไปปฏิบัตโิ ดยท่ีการใชเวลาจะใหก ารนิยามกิจกรรมในการพักผอ นหยอ นใจอยางกวางๆ และใหความรสู ึกมีอสิ รภาพในการเลือกปฏิบัตริ วมถึงการทํากิจกรรมอยางใดอยา งหน่งึ มากกวานันทนาการประเภทกิจกรรมนนั ทนาการและการใชเ วลาวา ง กจิ กรรมนนั ทนาการเปน ส่งิ สาํ คญั สงิ่ หน่ึงตอบุคคลครอบครัวชมุ ชนสงั คมรวมถงึ ประเทศชาตเิ พราะกจิ กรรมเปนส่ือท่จี ะชวยพฒั นาความเจรญิ เตบิ โตทางดานตางๆเชน ทางกายอารมณส ังคมสติปญญาและจิตใจของประชาชนสง เสรมิ คณุ ภาพชีวิตในมิตทิ างดา นสุขภาพการใชเ วลาวางการมีสวนรวมการสรา งปฏิสัมพนั ธต อคนในสังคมสง ผลตอการสรา งมนุษยส มั พนั ธของคนในสงั คมชวยในการทางานสรางประสบการณชีวิตใหมๆซ่ึงกจิ กรรมมีรปู แบบและประเภทที่หลากหลายเปน กิจกรรมท่ีมีทงั้ การกระทํา (Active) และถกู กระทาํ (Passive)ควบคกู นั ไปประเภทกิจกรรมนนั ทนาการและการใชเวลาวางไดแกก ารละเลน เกมกีฬางานประเภทศิลปหตั ถกรรมการเตนราํ และกจิ กรรมเขาจงั หวะการแสดงการละครงานอดเิ รกการสะสมการเลนดนตรกี ารรอ งเพลงการทากิจกรรมกลางแจง การทํากจิ กรรมเพื่อพัฒนาจิตใจเพื่อฝกดา นสมาธิและยังมีรูปแบบกิจกรรมอนื่ ๆอีกมากมายท่อี ยูในของการใชช วี ติ ประจาํ วนั ของมนุษยการนํากิจกรรมนันทนาการและการใชเ วลาวางไปใชในชีวติ ประจําวัน การนํากิจกรรมนันทนาการและการใชเ วลาวางในชีวติ ประจาํ วัน ควรคํานึงถงึ ความเหมาะสมของบรบิ ททางวฒั นธรรมสังคม สภาพเศรษฐกิจความเหมาะสมของกจิ กรรมตอตนเองและกลุมท่นี าํ กจิ กรรมไปปฏบิ ัตกิ จิ กรรมนนั ทนาการและการใชเ วลาวาง ไมไดเปน แคเร่อื งสวนตนเทา นนั้ ยงั รวมถงึ การทําประโยชนใหก ับสงั คมไดอกี ดวยการนาํ กิจกรรมไปใชไดหลายภาคสว น เชน การนันทนาการทางสงั คมกลุม ผูสูงอายุนนั ทนาการในโรงเรยี นมหาวิทยาลยั หนว ยงานภาครัฐเอกชนบริษัทหา งรา นในโรงงงานอุตสาหกรรมโรงงาน

9อุตสาหกรรมตลอดจนงานอาสาสมัครกจิ กรรมเพื่อการฝกอาชพี กจิ กรรมสําหรับเยาวชนและคนกลุม พเิ ศษและการนํากจิ กรรมนันทนาการและการใชเ วลาวางเขา สูภาคธรุ กจิ การคา5. หลักการเลือกกิจกรรมนนั ทนาการ กิจกรรมนันทนาการมีหลายประเภท บุคคลแตล ะคนยอมมีความแตกตางกันในเร่อื งความชอบและความถนดั นอกจากนีค้ วรคํานงึ ถึงสิ่งตอไปน้ี1. คาํ นงึ ถึงวัย การเลือกกิจกรรมนันทนาการควรเหมาะกับวยั ของผูทาํ กจิ กรรม เชน เดก็ ควรใหมีกิจกรรมประเภทที่มีการเคล่ือนไหวรา งกาย เพ่ือใหพ ัฒนาการทางรา งกายเปน ไปอยา งเหมาะสมการดูวีดีทศั น หรือการเลน เกมสคอมพวิ เตอรต ิดตอ กนั นาน ๆนานทําใหเ ด็กเกดิ ความตงึ เครียดกิจกรรมประเภทนีค้ วรกําหนดชว งเวลาไมเกิน 1ช่วั โมง สวนในผูสูงอายุมักมีขอจาํ กดั ในดานการใชแรงกาย โดยเฉพาะผูที่ไมไดออกกําลังกายมาตั้งแตวยั หนุมสาว การเลอื กกจิ กรรมนันทนาการ จงึ ควรเลอื กประเภทท่ีไมใ ชแรงกายมากนักเชน ดแู ลตน ไมด ูโทรทัศนงานสะสมสิ่งท่ีมีคุณคาทางจติ ใจฯ2. คํานึงถึงสขุ ภาพ บางคนอาจมีขอจาํ กัดทางดานสุขภาพ ทาํ ใหไมเ หมาะแกการเขา รวมกจิ กรรมบางประเภท เชน ผูเปนโรคหัวใจไมเ หมาะกบั กฬี าประเภทหักโหม คนสายตาไมดีอาจไมเหมาะกับงานเย็บปกทต่ี องใชสายตามาก เราจงึ ควรหลีกเลีย่ งนนั ทนาการที่อาจเปนผลเสยี ตอ สุขภาพของตนเองแมนวาส่งิ น้นั จะเปนสิง่ ทช่ี อบหรอื ถนดั3. คํานึงถึงความถนดั หรือความชอบของตนเอง การเลือกสิง่ ท่ตี นเองชอบหรือถนดั จะชวยใหเกิดความรูส กึ เพลดิ เพลนิ ในการทาํ กิจกรรมน้นั ในกลุมวัยรนุ บางครัง้ พบวาอยใู นชว งของการแสวงหา ยงั ไมพ บวาแทจรงิ แลว ตนเองชอบอะไร จงึ พบวาทํากิจกรรมบางอยางไมสําเร็จแลว ละท้ิง4. คํานงึ ถงึ ลกั ษณะงานประจําวนั งานแตล ะประเภทจะมคี วามแตกตา งกันดา นการใชความคดิ และการเคลื่อนไหวเราควรเลือกนนั ทนาการท่สี อดคลองกบั ลักษณะของงานประจํา คนที่ตองใชแรงกายมากแลว นา จะเลือกกิจกรรมที่ไดพัก

10กลามเนอ้ื เชน ฟงเพลง ดโู ทรทศั นห รือในชนบทจะพบวา พอเสร็จจากงานในไรน า ชาวบานจะทาํ งานจักสานเลน ดนตรี หรอื มีการละเลน พนื้ บา นหลังฤดูเกบ็ เกีย่ ว5. คํานงึ ฐานะทางเศรษฐกจิ ดงั ทไี่ ดกลา วมาแลววา กิจกรรมบางประเภท มคี า ใชจ ายคอ นขางมาก การเลือกกิจกรรมนันทนาการจงึ ควรหลกี เล่ียงจากกิจกรรมทอ่ี าจกอใหเ กดิ ผลกระทบทางลบตอ เศรษฐกจิ ของตนเองและครอบครัวการเลอื กเขา รวมกิจกรรมนนั ทนาการนนั ทนาการมีอยมู ากมายใหเ ราเลอื กเขารวมกิจกรรมไดเชนในชุมชน มกั จะมีการจดั งานในเทศกาลตา งๆ เชนงานสงกรานตง านลอยกระทงงานฤดูหนาวในทท่ี ํางาน หากเปนองคกรท่ีมีขนาดใหญกม็ ักจะมหี องออกกําลังกาย หรอื สนามกีฬาจัดไวใ หรวมทัง้ การจดังานสังสรรคประจําปร ะหวางพนักงานในโรงเรียน ผบ ู รหิ ารโรงเรยี น มกั จัดกิจกรรมสําหรับนกั เรยี นในชวงเทศกาลตางๆ เชน กันรวมท้ังงานกีฬานกั เรยี นและงานวนั เด็กในครอบครัว หัวหนาครอบครัว ควรใสใ จ จดั ใหมกี จิ กรรมนันทนาการรว มกนั ระหวา งสมาชกิ ในครอบครัว อาจเปน งานอดิเรกท่ที ํารวมกนั การรับประทานอาหาร การทอ งเที่ยวในชว งวันหยดุ เพอื่ ใหสมาชิกในครอบครวั มีความอบอนุ มากขึน้นอกจากทก่ี ลาวมาแลว ปจจุบันยังมีกจิ กรรมนนั ทนาการท่ีมีผจู ัดขนึ้ ในลกั ษณะการคา เราอาจไปหาความเพลิดเพลนิ ไดเ ปนครัง้ คราว เชน สวนสตั ว สวนสนกุ โรงภาพยนตร และสถานบนั เทงิ รูปแบบอน่ื ๆหลกั การเลือกเขารว มกิจกรรมนนั ทนาการ กจิ กรรมนนั ทนาการมีอยูห ลายประเภท โดยแตละประเภทจะมลี กั ษณะที่แตกตางกัน ผเู ขา รวมกจิ กรรมจงึ ควรมหี ลกั ในการเลอื กใหเ หมาะสมกับวัย เพศ โอกาส ความรู ความสามารถเพื่อทาํ ใหเกิดประโยชนสูงสดุ ดงั นี้ 1. ลักษณะสวนบคุ คล ไดแ ก เพศและวัย เชน การเย็บปก ถักรอยเหมาะกบั ผูห ญงิ กีฬาชกมวยเหมาะกบั ผชู าย หมากเกบ็ เหมาะกับเด็ก ๆ เปนตน

11 2. ความรคู วามสามารถของผูเขารว มกจิ กรรม เพราะจะทาํ ใหเกิดความสนุกสนานขณะปฎบิ ตั ิ เชน ถามีความสามารถในการพดู อาจเลือกเลา นทิ านหรือโตว าทีรวมกับเพื่อน เปนตน 3. สภาพรางกายการเลือกกจิ กรรมท่ีเหมาะสมจะสง เสรมิ ใหร างกายแข็งแรงและมสี ขุ ภาพจิตดีเชน ผูท ่ีปว ยไมค วรเลือกการเลน กีฬากลางแจง นันทนาการกลางแจง และนอกเมือง ไดแกกิจกรรมการอยูคายพักแรมเดนิ ปา ศกึ ษาธรรมชาติ ไตเ ขา 4. โอกาสและสถานที่ เชน การเลนกีฬาควรเลนในสนามหรือโรงยิมเนเซยี ม การเดินทางทอ งเทยี่ วทางทะเลไมค วรไปในฤดูฝน เปนตน 5. สงั คม ขนมธรรมเนยี ม ประเพณี เชน ไมควรเลยี้ งสุกรในชมุ ชนทีม่ ีชาวมสุ ลิมอาศัยอยูมาก เปนตน 6. งานอาชีพ เชน ผทู ี่ทํางานท่ีไมไดใชแรงกายมาก ควรเลอื กกจิ กรรมท่ีตอ งใชกําลงั ไดแก การเลน กีฬาหรือออกกาํ ลังกาย เปน ตน 7. ฐานะความเปนอยูของครอบครัวกจิ กรรมบางชนิดใชค า ใชจา ยสูง เชน กีฬากอลฟเลน เปย โน การสะสมของทีม่ รี าคาแพง ซึง่ ไมเหมาะกับผูท่ยี ากจนดังนั้นจึงควรเลอื กใหส อดคลองกบั ฐานะ 8. ประโยชนต อ ตนเอง สังคม และสว นรวม กจิ กรรมท่ีเลือกควรมปี ระโยชนทั้งตอตนเองและสวนรวมเชน การขดุ ลอกคคู ลอง