IKD_503_DersNotlari_2s

9/22/2019 Mersin Universitesi Insan Kaynaklari Yonetimi ve Kariyer Danismanligi ABD IKD 503 INSAN KAYNAKLARI YONETIMI Yrd. Doc. Dr. Mehmet Nasih Tağ 1 Ders Takvimi Hafta Ders Konu İşlenecek Konu Başlığı 1. Hafta 2. Hafta Ders 1 Konu 1 İK yönetimine giriş 3. Hafta Ders 2 Konu 2 Stratejik İK’da yöneticinin rolü 4. Hafta Ders 3 Konu 2 Stratejik İK’da yöneticinin rolü (devam) 5. Hafta Ders 4 Konu 3 İş analizi 6. Hafta Ders 5 Konu 3 İş analizi (devam) 7. Hafta Ders 6 Konu 4 Personel planlama ve işe alma 8. Hafta Ders 7 Konu 4 Personel planlama ve işe alma (devam) 9. Hafta Ders 8 Konu 5 İşe başvuran adayların sınanması ve seçimi 10. Hafta Ders 9 Konu 5 İşe başvuran adayların sınanması ve seçimi (devam) 11. Hafta Ders 10 Konu 6 İşe alma mülakatları 12. Hafta Ders 11 Konu 7 Performans yönetimi ve değerlendirme 13. Hafta Ders 12 Konu 7 Performans yönetimi ve değerlendirme (devam) 14. Hafta Ders 13 Konu 8 Stratejik ödeme planları geliştirme 2 1

9/22/2019 Konu 1: Insan Kaynaklari Yonetimine Giris 3 Oncelikle tanim • Insan Kaynaklari Yonetimi (IKY) nedir? ➢ Bir yonetim sureci ➢ Bu surec icinde neler var? ❖ Ise alma ❖ Egitim ❖ Performans degerleme ❖ Ucretlendirme ❖ Calisanlarin saglik ve guvenlik ihtiyaclari ile ilgilenme 4 2

9/22/2019 Bir iki tanim daha… • Organizasyon ➢ Bir amaci gerceklestirmek icin bir araya gelerek beraber calisan ve resmi olarak rolleri belirlenmis insan toplulugu • Yonetici ➢ Bir organizasyonun amaclarina ulasmasindan sorumlu kisi ➢ Amaclara ulasmak icin calisanlari yonlendiren kisi 5 Yonetim fonksiyonlari Orgutleme Ise Yerlestirme Planlama Denetim Yoneltme/ Koordinasyon 6 3

9/22/2019 Insan kaynaklari yonetim sureci Ise alma Adalet ve esitlik Insan Egitim Saglik ve guvenlik Kaynaklari Yonetimi (IKY) Performans degerleme Is iliskileri yonetimi Ucretlendirme 7 Bir yoneticinin yaptigi isin IK yonleri • Sadece IK yoneticileri degil, diger yoneticiler de IK uygulamalarini gerceklestirmek zorundadir ➢ Is analizi ➢ Isgucu ihtiyaclarini belirlemek ve adaylarin secimi ➢ Oryantasyon, egitim ➢ Ucret ve maas yonetimi ➢ Motivasyon ➢ Performans degerleme ➢ Iletisim ➢ Isgoren gelistirme ➢ Calisanlarin bagliligini artirma 8 4

9/22/2019 IK yonetiminde yapilan hatalar • Yanlis kisiyi ise alma • Yuksek isgoren devir hizi • Calisanlarin yeterince efor harcamamasi • Ise yaramaz mulakatlarla zaman harcama • Ayrimcilik gibi nedenlerle hukuki ya da halkla iliskilerde sorunlar • Calisanlarin adalet algisinda problemler • Yetersiz egitimden kaynaklanan uretkenlik problemleri • Hukuki ve adil olmayan calisma kosullari/uygulamalari 9 IK’nin ilgi alani • Yonetimin temel amaci: SONUC ALMAK • IK bu amaca nasil katki saglar? ➢ Bu amaca ulasabilmek icin calisanlarin bir takim davranislari sergilemesi gerekiyor ➢ IK, bu davranislari ureterek katki saglar 10 5

9/22/2019 Finans Yoneticilerine Gore Beseri Sermayenin Performansa Etkisi \"Yuksek\" etki veya \"Kritik faktor\" seklinde cevap 100 verenlerin % 90 80 70 Karlilik Yenilik/Urun Firma Calisan basina Piyasaya hizli Buyume 60 gelistirme birlesmelerinde gelir giris 50 40 basari 30 20 Etki alani 10 0 Musteri memnuniyeti 11 IK Yoneticisinin Gorevleri IK Yoneticisinin Fonksiyonlari Komuta fonksiyonu Koordinasyon Kurmay fonksiyon Departman yonetim Fonksiyonu Kurmay yetki Fonksiyonel yetki Yenilikci/Oncu yetkisi Bir yoneticinin baska yoneticilere Bir yoneticinin kendisine yardim ve danismanlik iceren yetkisidir bagli olarak calisanlar uzerindeki yetkisi Ornegin: IK muduru, finans mudurune egitim veya ise alma konusunda Ornegin: Is verme, bir isi yardimci olur, organizasyonun IK nasil yapabileceklerini politikalarinin finans departmaninda belirleme uygulanmasini saglar 12 6

9/22/2019 Komuta yetkisine sahip diger departman yoneticilerinin IKY sorumluluklari • Insan kaynaklari yonetimi, sadece IK departmaninin sorumlulugunda olan bir aktivite degildir. • Her bir departman yoneticisinin ayni zamanda bir takim IKY sorumluluklari da var ➢ Dogru ise dogru kisi ➢ Oryantasyon ve egitim ➢ Calisanlari motive etmek ve performanslarini artirmak ➢ Calisanlarin performansini degerlemek ➢ Uygun ve saglikli bir calisma ortami yaratmak ➢ Departmanin moralini yuksek tutmak 13 Buyuk bir organizasyonda IKY orgut semasi 14 7

9/22/2019 IK uzmanlik alanlari Is (Isci isveren) Isgoren arama ve Is hukuku uzmani iliskileri uzmani ise yerlestirme u. Is analisti Egitim uzmani IK Uzmanlik Alanlari Ucretlendirme uzmani 15 IK yonetimine yon veren trendler ve IKY’den beklentiler Trendler Firmalar ne yapmali? IKY’den beklenen… ➢ Globalizasyon ➢ Daha rekabetci ➢ Buyuk resme odaklanma- ➢ Artan rekabet ➢ Daha hizli ➢ Teknolojik yenilikler ➢ Maliyet avantajina sahip firmanin stratejik amaclari ➢ Daha cok sayida yuksek ➢ Kaliteye duyarli ➢ Ozluk haklarinin ➢ Daha esnek ve az tenoloji, hizmet ve bilgiye yonetiminin yeniden hiyerarsik bir organizasyon dayali is yapilandirilmasi-mesela ➢ Yaslanan isgucu yapisi ➢ Ekonomik krizler ➢ Alt kademelere daha fazla outsourcing ➢ Yavaslayan ekonomik ➢ Yeni gelismelere ayak yetki buyume ➢ Yonetimde daha bilimsel uydurmalari icin calisanlara yardim ➢ Yonetirken etik kurallara uymak ➢ Stratejik yonetim ve finansal butceleme gibi yeteneklere sahip olmak 16 8

9/22/2019 Isin dogasi ile ilgili trendler Ne tur isler yukseliste? Yuksek teknolojiye Hizmete dayali isler Bilgiye ve beseri dayali isler sermayeye dayali isler 17 Isgucu ve demografi ile ilgili bazi trendler Insan Kaynaklarini Demografik trendler etkileyen trendler “Y” Jenerasyonu Emekliler Kadrosuz calisanlar (Part-time, gecici, proje bazli, birden fazla iste calisan, vb) 18 9

9/22/2019 IKY’de onemli trendler Stratejik IKY “Yeni” IK Yoneticisi Yuksek Performans Kanitlara Dayali IKY IKY Trendleri icin Is Sistemleri Etik Yonetimi IK Sertifikasyonu 19 Yuksek Performans icin Is Sistemleri • Uretkenlik ve performansi artirmak icin: ➢ Daha etkin bir sekilde ❖ is basvurusu toplamak ❖ uygun olmayanlari elemek ❖ uygun olanlari ise almak ➢ Daha yogun ve iyi egitim vermek ➢ Daha yuksek ucret odemek ➢ Daha guvenli bir is cevresi yaratmak ➢ Ucret odemesini performansa baglamak gerekiyor 20 10

9/22/2019 Kanitlara dayali IKY IKY kararlari kanitlara dayali olmalidir Gercekci yeni Mevcut veriler Akademik olcumler arastirma calismalari 21 Etik Yonetimi • Etik ➢ Davranislara/kararlara yon veren standartlar • IKY’yi ilgilendiren bazi etik konulari ➢ Isyeri guvenligi ➢ Calisanlar ile ilgili her turlu bilginin gizliligi ➢ Isyerinde hirsizlik ➢ Esitlik ➢ Vb. 22 11

9/22/2019 Yararlanilan Kaynaklar • Gary Dessler. 2011. Human Resource Management, 12th Ed. Pearson. 23 IKD 503 INSAN KAYNAKLARI YONETIMI Konu 2: Stratejik Insan Kaynaklari Yonetiminde Yoneticinin Rolu Mehmet Nasih Tağ 24 12

9/22/2019 Ajanda • Stratejik planlamanin temelleri • Strateji turleri • Stratejik tutarlilik ve uyumluluk • Stratejik insan kaynaklari yonetimi • Stratejik insan kaynaklari yonetim araclari ➢ Strateji haritalari ➢ IK Skorkarti ➢ Dijital gostergeler 25 Stratejik planlama butun yoneticiler icin neden onemlidir? • Strateji ➢ Stratejik hedeflere ulasabilmek icin izlenen yol • Stratejik plan nedir? ➢ Her organizasyonunun guclu ve zayif yanlari bulunur. ➢ Her organizasyon ayni zamanda firsat ve tehditler ile karsi karsiyadir. ➢ Stratejik planlama, bir organizasyonun rekabet avantaji yaratip surdurebilmesi icin guclu ve zayif yanlari ile karsi karsiya oldugu firsat ve tehditler arasinda bir bag kurmasidir. • Mesela ➢ Insanlar enerji icecekleri severler (firsat!) ➢ Coca-Cola’nin enerji icecekleri uretip satma kabiliyeti var (guclu taraf) ➢ Coca-Cola’nin stratejik plani, guclu yanlarini kullanarak bu firsattan nasil yararlanacagini gosterir. 26 13

9/22/2019 Stratejik planlama neden butun yoneticiler icin onemlidir? • Bir firmanin stratejik plani orgutsel amaclara ulasabilmek icin herkesin neler yapmasi gerektigini gosterir • Bir alt hiyerarsik kademede bulunan bir yoneticinin kararlari, bir ust kademede belirlenmis hedefleri gerceklestirmek amaciyla alt kademe icin belirlenmis hedefler ile tutarli olur. • Dolayisiyla, IK stratejisi orgutun stratejik planini destekler ➢ Ayrica IK depertmani ❖ Uretkenlik ve performansi gelistirme cabalarini destekler ❖ Orgutun stratejik planininin belirlenmesinde aktif bir rol oynar 27 Ornek bir “hedefler hiyerarsisi” Genel Mudur 2012 yilinda satislari 160 milyona cikar Mudur Yardimcisi Mudur Yardimcisi Mudur Yardimcisi (Satislar) (Uretim) (IK) Akdeniz, Ege ve Bir uretim hatti ekle 6 satis elemani ise Karadenizde satislari alip egit iki katina cikar Satis Sorumlusu Satis Sorumlusu Satis Sorumlusu Ise Alma Egitim Sorumlusu (Akdeniz) (Ege) (Karadeniz) Sorumlusu 6 yeni satis 4 yeni satis elemani Devlet dairelerine Samsun satis 20 uygun satis elemanini egit ve ise al, 18 yeni satislari uc katina elemanlarindan 4’unu elemani adayi bulup digerlerine de 4 ay musteri icinde yeni egitim ver cikart Trabzona kaydir mulakata cagir 28 14

9/22/2019 Hedeflerin yararli olmasi icin “SMART” olmalari gerekiyor S Specific Spesifik M Measureable Olculebilir A Attainable Ulasilabilir R Relevant Ilgili T Timely Zamanli 29 Hedeflerin motive edici olabilmesi icin… Motive edici hedef belirleme Her bir calisan Her bir calisan Her bir calisan Calisanlari hedef icin spesifik icin olculebilir icin zor ama belirleme hedefler belirle ulasilabilir hedefler belirle hedefler belirle surecine dahil et 30 15

9/22/2019 Hiyerarsik duzeylere gore strateji turleri Is Alani 1 Kurumsal Strateji Is Alani 3 Rekabet stratejisi Ne tur is Rekabet stratejisi “Nasil rekabet alanlarinda faaliyet “Nasil rekabet edecegiz?” gostermeliyiz? edecegiz?” Is Alani 2 Rekabet stratejisi “Nasil rekabet edecegiz?” Is Alani 1 Is Alani 1 Is Alani 1 Fonksiyonel Strateji Fonksiyonel Strateji Fonksiyonel Strateji (Satislar) (Uretim) (IK) Is alanimizin rekabet Is alanimizin rekabet Is alanimizin rekabet stratejisini nasil stratejisini nasil stratejisini nasil destekleyebiliriz? destekleyebiliriz? destekleyebiliriz? 31 Rekabet stratejileri Is alani duzeyinde rekabet stratejileri Maliyet liderligi Farklilastirma Odaklanmis/Niş 32 16

9/22/2019 Stratejik uyumluluk (tutarlilik) • Uyumluluk ilkesi (Michael Porter) ➢ Orgut bir strateji secer ❖ Mesela Pegasus’un stratejisi muhtemelen “dusuk maliyet-maliyet liderligi”ne dayalidir. ➢ Firma, bu stratejiyi hayata gecirmek icin cesitli kararlar alir ➢ Mesela, Pegasus orneginde, ucuz ve tek tip ucak, yemeksiz, kisa rotalar, az sayida calisan, vs. ➢ Stratejik tutarlilik ❖ Orgutun butun aktiviteleri takip edilen strateji ile tutarli olmalidir ❖ Fonksiyonel stratejiler birbiri ile ve ust duzey stratejilerle tutarli olmalidir ❖ Alt duzey stratejiler ust duzey stratejiler ile tutarli olmalidir 33 Departman yoneticilerinin stratejik planlama surecindeki rolleri Departman yoneticilerinin stratejik planlama rolleri Stratejik Fonksiyonel/dep Stratejik planlari planlarin artman uygular olusturulmasina yardim stratejilerini formule eder 34 17

9/22/2019 Stratejik Insan Kaynaklari Yonetimi • Stratejik insan kaynaklari yonetimi ➢ Yeniligi ve esnekligi tesvik eden bir orgut kulturu yaratmak ve performansi gelistirmek icin insan kaynaklari yonetiminin stratejik hedeflerle uyumlu bir sekilde yurutulmesi ➢ Stratejik hedeflere ulsabilmek icin personelin ihtiyac duydugu kabiliyetleri ve gostermesi gereken davranislari saglayan insan kaynaklari sistemlerini (politika ve uygulamalar) olusturur 35 Firma capinda stratejiler ile IK stratejilerini birbirine baglamak Firmanin rekabet cevresi Firmanin Stratejik Plani Ekonomik, politik, demografik, teknolojik ve ▪ Cografik olarak buyumeli miyiz? rekabetle ilgili trendler ▪ Maliyetlere dayali mi rekabet etmeliyiz? Firmanin Stratejik Durumu ▪ Farklilastirmaya gitmeli miyiz? Firmanin guclu ve zayif yonleri Firmanin IK (ve diger fonksiyonel) Orgutsel Performans stratejileri Isgoren arayisi, secimi, egitimi, degerlemesi, ucretlendirmesi ile ilgili sistemlerin firmanin stratejisini desteklemesi icin IK nasil bir yol izlemelidir? 36 18

9/22/2019 IK strateji ve uygulamalari firma satratejisi ile nasil uyumlastirilabilir? Is alani stratejisini formule et Firmanin stratejik amaclari nelerdir? Isgucu ihtiyaclarini belirle IK, firmanin hedeflerine ulasabilmesi icin personelde ne tur yetenek ve davranislar gelistirmelidir? IK yonetimi ile ilgili stratejik politika ve aktiviteleri belirle Ne tur IK strateji ve politikalari bu tur kabiliyet ve davranislarin olusmasini saglar? Detayli IK skorkartlari gelistir Ihtiyac duyulan kabiliyet ve davranislari saglama acisindan, IK, bir takim gelismeler sagladigini nasil olcebilir? 37 Stratejik IKY araclari Stratejik IKY araclari Strateji haritalari IK skorkarti Dijital gostergeler 38 19

9/22/2019 Southwest Havayollari strateji haritasi-kismen (Not: Southwest’in Turkiye’deki karsiligi Pegasus olabilir) SW’nin basarmaya Pazar payini Yillik %4’luk calistigi temel hedef %32’den %38’e kar artisini nedir? devam ettir cikar Pazar capinda dusuk fiyatlari devam ettir Bu hedefi Daha az sayida basarabilmek icin, ucak (koltuk basi operasyonel acidan SW ne yapmalidir? ucus milini maksimize et) Personelin ne tur kabiliyet ve Rotarlari en Inen ucagi 20 davranislari bu aza indir dakika icinde operasyonel sonuclari ucusa hazir saglar? hale geitr Stratejik Firmaya oldukca bagli, IKY ile ilgili ve estra efor sarfetmeye kisim gonullu personel 39 Basit bir IK skorkart iliskileri tIeKsutlyegr,uHplaRemrfaoaclramtriviain(tsoiery.soeng.itvims.,) PEermsoenreglednatvreamnisplcoikyteileari (Or. mustbeerihilaevkiourruslan iliski) SSttrraatteejigiilceaillglyiliroerlgeuvtasnelt orgacniikzmtaileatmiro(nnoura.nlmiyoeuutsit)tceorimes Organizational Orgpuetsrfeol rpmerafonrcmeans BAacshaireilmveisssttrraatteejgikichgedoeafllesr 40 20

9/22/2019 IK skorkarti olusturma sureci 10 adimlik IK skorkarti sureci 1 Is alani stratejisini belirle 6 Gerekli IK politikalarini belirle 2 Deger zinciri akvitelerini belirle 7 IK skorkarti olustur 3 Strateji haritasini cikar 8 IK skorkart olcutlerini sec 4 Stratejik acidan gerekli ciktilari 9 Skorkarti olcutlerini dijital belirle gosterge uzerinde ozetle Ihtiyac duyulan personel 10 Gozlemle, tahminle, degerlendir 5 kabileyetlerini ve davranislarini belirle 41 Uc onemli stratejik IK araci IK skorkarti Dijital gosterge Strateji haritasi ▪ Bir firmanin basarisina ▪ Personelin • Firmanin strateji katki saglayan performansini haritasinda bulunan aktiviteler zincirini ve bu yonetmeye, personel aktiviteler acisindan aktivitelerin birbiri ile eforunu temel hedeflerle halihazirdaki iliskisini gosteren uyumlastirmaya yarayan performansini grafiksel grafiksel bir arac. bir surec olarak bilgisayar ekraninda gostermeye ▪ Boylece calisanlar buyuk ▪ Skorkart, finansal ve yarayan bir bilgi resmi gorur; eforlarinin finansal olmayan hedef teknolojisi araci firma basarisina ve olcutler belirler, katkisini gormus olur. performansin gozetilmesi ve degerlendirilmesini saglar ve problemlerin hizlica duzeltilmesine yardimci olur. 42 21

9/22/2019 Yararlanilan Kaynaklar • Gary Dessler. 2011. Human Resource Management, 12th Ed. Pearson. 43 IKD 503 INSAN KAYNAKLARI YONETIMI Konu 3: Is Analizi ve Is Dizayni Mehmet Nasih Tağ 44 22

9/22/2019 Ajanda • Is analizi ➢ Is tanimi ➢ Is gereklilikleri • Is dizayni ➢ Is genisletme ➢ Is rotasyonu ➢ Is zenginlestirme 45 Is analizi ile ilgili terimler • Is analizi ➢ Bir is ile ilgili gorevleri, gereklilikleri ve bu is icin nasil birinin ise alinmasi gerektigini belirleme sureci • Is tanimi ➢ Bir is ile ilgili gorevler, sorumluluklar, ast-ust iliskileri, calisma kosullari, yonetim sorumluluklari gibi unsurlari listeleyen bir dokuman. • Is spesifikasyonlari (gereklilikleri) ➢ Bir isi basarili bir sekilde yapabilmek icin calisanin sahip olmasi gereken egitim, yetenek, kisilik vb unsurlari listeleyen bir dokuman. 46 23

9/22/2019 Is analizi yapilirken toplanan bilgiler Isin (bilgi, tecrube, Isle ilgili Isle ilgili insan kisilik, vs) aktiviteler/gorevler davranislari gereklilikleri Is analizi Makineler, araclar, surecinde ekipman, vs. Calisma kosullari toplanan bilgiler Performans standartlari 47 Is analizi icin toplanan bilgilerin kullanim alanlari Is analizi Is tanimi ve gereklilikleri Aday bulma ve Performans Is degerleme— Egitim ihtiyaclari secme kararlari degerlendirme Ucretlendirme kararlari 48 24

9/22/2019 Is Analizinde Adimlar Analiz edilecek Is Analizi icin Is Tanimi ve Is pozisyonlarin Bilgi Toplama Gerekliliklerinin belirlenmesi Yazilmasi 49 Is analizi icin bilgilerin toplanmasi Is analizi bilgilerini toplama yontemleri Mulakat Anket Gozlem Gunluk Bu yontemlerden birini veya bir kacini ayni anda kullanmak mumkun. Temel kural, amaca en uygun olanin/olanlarin secilmesi 50 25

9/22/2019 Bilgi toplama metodlari: Mulakat • Bilgi kaynaklari ➢ Bireysel olarak calisanlar ➢ Grup olarak calisanlar ➢ Isi iyi bilen yoneticiler • Avantajlari • Mulakat formati ➢ Hizli ve direkt ➢ Yapilandirilmis ➢ Yapilandirilmamis • Dezavantajlari ➢ Eksik/abartili bilgi 51 Mulakatlar yapilirken nelere dikkat edilmeli? • Is analisti ve departman yoneticisi beraber calisarak, analiz edilecek isi en iyi bilen personeli secmelidir. • Mulakat yapilacak kisiyi rahatlatacak bir ortam yaratilmalidir. • Onceden yapilandirilmis veya acik uclu sorular iceren bir formata gore mulakat yapilmalidir. • Personelden, yaptigi isleri onem sirasina ve tekrar sayisina gore siralamasi istenmeli • Mulakat bittikten sonra veriler gozden gecirilmeli 52 26

9/22/2019 Bilgi toplama metodlari: Anket • Bilgi kaynaklari • Anket formatlari ➢ Calisanlar (kagida basilmis ➢ Yapilandirilmis anket veya internet uzerinden ➢ Acik uclu sorular iceren anketler) anket • Avantajlar ➢ Ihtiyac duyulan bilgi, cok sayida calisandan hizli ve verimli bir sekilde toplanabilir • Dezavantajlar ➢ Anketi hazirlamak icin katlanilan maliyet 53 Is analizi anket formu Not: Buna benzer bir anket kullanilarak bilgi toplanabilir 54 27

9/22/2019 Is analizi anket formu (devam) 55 Bilgi toplama metodlari: Gozlem • Bilgi kaynagi • Avantajlar ➢ Calisanlar islerini yaparken, ➢ Ilk elden bilgi yoneticiler tarafindan ➢ Eksik/abartili bilgi problemi ortadan fiziksel aktiviteler/isin yapilis sekli ile ilgili bilgi toplanir. kalkar • Dezavantajlar ➢ Zaman alici ➢ Calisanin davranisi degisebilir ➢ Isin tum yonleri ile ilgili bilgi toplamak zor ➢ Is onemli olcude zihinsel aktivite iceriyorsa bu yontem yararli degil 56 28

9/22/2019 Bilgi toplama metodlari: Gunlukler • Bilgi kaynagi • Avantajlari ➢ Calisanlar gun boyunca ➢ Is ile ilgili ayrintili bilgi yaptiklari isler ve her bir is ➢ Calisan da surece katilmis icin harcadiklari zamani gosteren gunluk tutarlar. olur • Disadvantages ➢ Eksik/abartili bilgi ➢ Calisanlarin hatirlamasina bagli 57 Kantitatif is analizi teknikleri Kantitatif is analizi Pozisyon analiz Amerika Calisma Fonksiyonel is anketi (PAA) Bakanligi analizi proseduru 58 29

9/22/2019 Tamamlanmis bir PAA ornegi (Bilgi girdisi kismi) PAA 194 sorudan olusmaktadir. Bu sorular 6 grupta toplanmistir. Yandaki liste “bilgi girdisi” grubuna giren sorulari icermektedir. Diger PAA soru gruplari: • zihinsel surecler, • is ciktisi, • diger calisanlarla iliskiler, • calisma kosullari, • diger is ozellikleri 59 ABD Calisma Bakanligi’nin onerdigi cerceve Veri Insan Esya Temel Aktiviteler 0 Sentez 0 Yonetim 0 Kurma 1 Koordinasyon 1 Muzakere 1 Hassas islemler yapma 2 Analiz 2 Tarif etme/emir 2 Isletme/kontrol 3 Bilgi bir araya getirme 3 Yonlendirme 3 Surme/calistirma 4 Hesaplama 4 Yol gosterme 4 Ayarlarini degistirme 5 Kopyalama 5 Ikna etme 5 Gozetleme 6 Karsilastirma 6 Konusma 6 Besleme 7 Hizmet etme 7 Ellecleme 8 Emir alma/yardim Uc alanda calisanin neler yaptigina dair bilgi gozlem ile toplaniyor. 0 yuksek, 6/7/8 dusuk. 60 30

9/22/2019 Calisma Bakanligi Is Analizi Teknigine gore hazirlanmis bir analiz raporu ornegi 61 Fonksiyonel is analizi • ABD Calisma Bakanligi’nin prosedurune benziyor, ancak iki farki var. ➢ Performans standartlari ve egitim ihtiyaclarini da belirliyor ➢ Isler sadece veri, insan ve esya acisindan degil, ayni zamanda, ❖ Calisma talimatlari (calisani ne derece yonlendirmek gerekiyor) ❖ Nedensellik (Kavram kullanimi, yargilama) ❖ Matematik ve ❖ Dil (okuma, yazma, konusma) acisindan da degerlendirir. 62 31

9/22/2019 Internet tabanli is analizi • Avantajlari ➢ Cografik olarak dagilmis calisanlardan standart bir yapida bilgi toplayabilme ➢ Yuz yuze mulakatlardan daha az zaman ➢ Minimum yonlendirme ile bilgi toplayabilme 63 Is tanimlarinin yazilmasi Is kimligi Is gereklilikleri Tipik bir is Is ozeti Calisma/Is kosullari taniminin bolumleri Gorev ve sorumluluklar Performans Isi yapanin otoritesi standartlari (yetkileri) 64 32

9/22/2019 Is tanimi • Gorev ve sorumluluklar • Is kimligi ➢ Temel gorev ve sorumluluklar ➢ Title (kadro ismi) ➢ Ilgili kanunlar ➢ Karar verme yetki alanlari ➢ Duzenleme tarihi ➢ Emir verebilecegi kisiler ➢ Duzenleyen ➢ Butce ile ilgili kisitlar • Is ozeti • Performans standartlari ve calisma kosullari ➢ Isin dogasi ➢ Temel gorev ve aktiviteler ➢ Basarinin olcutleri ➢ Calisma ortami (fiziksel, • Iliskiler parasal, vs.) ➢ Kime bagli: ➢ Isi basarili bir sekilde ➢ Kimleri yonetiyor: ➢ Kimlerle calisiyor: yapmanin gereklilikleri ➢ Firma disi iliskiler: 65 Ornek bir Is tanimi (Pearson Education) 66 33

9/22/2019 FIGURE 4–8 Sample Job Description, Pearson Education (cont’d) 67 Kopek olmaya Is tanimi neden karar yaniltti beni… verdigini hep merak etmisimdir 68 34

9/22/2019 Is Tanimlari icin O*Net adli kaynaktan yararlanilabilir 69 O*Net 70 35

9/22/2019 O*Net 71 Universite ogretim uyesi icin is tanimi ve gereklilikleri raporu icin asagidaki linke gidiniz (Kaynak: O-Net) http://www.onetonline.org/link/summary/25-1011.00 72 36

9/22/2019 Is gerekliliklerinin yazilmasi “Isi basarili bir sekilde yapabilmek icin ne tur kisisel ozellikler ve is tecrubesi gereklidir?” Egitimli ve egitimsiz Yonetici yargisina Istatistiksel analize personel icin is dayali is gereklilikleri dayali is gereklilikleri gereklilikleri 73 Is gerekliliklerinin yazilmasi • Istatistiksel yontemin adimlari 1. Isi analiz et ve performansi nasil olcecegine karar ver 2. Yuksek performansa neden olacagini dusundugun kisisel ozellikleri belirle 3. Calisanlari bu ozellikler acisindan test et. 4. Calisanlarin is performansini olc. 5. Kisisel ozellikler ile is performansi arasindaki iliskiyi istatistiksel acidan analiz et. 74 37

9/22/2019 Is dizayni: kavramsal bir model 75 Is dizayni • Is dizayni is analizinin sonucudur ve bir is ile ilgili uc ozelligi ortaya koyar. – Genislik • Isin bitirilmesi icin yapilmasi gereken gorev sayisi – Derinlik • Isi yapan kisinin is sureci icindeki yetkilerinin kapsami – Iliskiler • Isi yaparken organizasyon icindeki diger calisanlarla kurulmasi gereken (kurulabilecek) resmi ve resmi olmayan iliskiler de belirlenmis olur. Bu da, islerin gruplandirilmasi ve her bir yoneticinin kontrol alaninin belirlenmesi ile oluyor. 76 38

9/22/2019 Is dizayni Is dizayni: Ozellestirilmis islerden zenginlestirilmis islere dogru Is genisletme Is rotasyonu Is zenginlestirme 77 Isi yeniden dizayn etmek • Is derinligini artirmakla (isi zenginlestirmekle) ile ilgili uygulamalar – Iki faktor teorisine gore bireyler islerinde daha fazla sorumluluk, daha zor gorevler, kisisel ve profesyonel gelisme yaratan ve basari hissi veren gorevler isterler. – Son yillarda firmalar bu bakis acisini temel alan bazi uygulamalara gitmislerdir. • Geri besleme • Otonomi – Kaynaklar uzerinde – Islerin planlanmasi – Butun isten sorumluluk – Kendi kendini yoneten takimlar olusturma • Yeni yetenekler gelistirmeye imkan tanima • Onemli gorevler verme 78 39

9/22/2019 Is hayatinda diger degisimler Organizasyon yapisi ile ilgili degisiklikler Organizasyonu Kendi kendini Is sureclerini yeniden yataylastirma yoneten gorev dizayn etme gruplari 79 BP’de bir is icin kabiliyet matrisi Not: Her bir stun icindeki renkli kutu stunun ilgili oldugu yetkinlik/kabiliyet alanida is icin gereken minimum gerekliligi gostermektedir. 80 40

9/22/2019 Yararlanilan Kaynaklar • Gary Dessler. 2011. Human Resource Management, 12th Ed. Pearson. 81 IKD 503 INSAN KAYNAKLARI YONETIMI Konu 4: Personel Planlama ve Aday Belirleme Mehmet Nasih Tağ 82 41

9/22/2019 ADAY BELIRLEME SURECINDE ADIMLAR Personel Aday Adaylar Adaylarin planlama belirleme: ve tahmin Aday havuzu Personel olmasi olustur Adaylar Test vb araclar Supervizor ve basvuru kullanarak digerleri son formunu basvuru doldurur adaylari yapanlarin onemli mulakata alir ve bir bolumunu son karari verir elimine et Aday belirleme ve secim sureci bir is icin en uygun kisiyi secmeyi amaclayan bir engeller serisi olarak tarif edilebilir. 83 FIRMANIN STRATEJISINE BAGLI ALT KADEME PLANLAR Firma”nin stratejik Plani - Cesitlendirme - Dikey entegrasyon - Gografik buyume - Rekabetin temeli (maliyet ya da farklilastirma) Firma’nin Pazarlama ve Uretim Finansal IK planlari fonksiyonel satis planlari planlari planlar planlari Personel Egitim ve Ucretlendir Endustriyel Guvenlik Planlari gelistirme me Planlari Iliskiler Planlari Planlari planlari Isgucu Aday Personel Tahminleri belirleme secim planlari planlari 84 42

9/22/2019 Planlama ve Tahmin • Personel Planlama ➢ Firma icinde hangi pozisyonlara personel alinacagi ve nasil alinacagina iliskin karar sureci • Succession Planning (Yonetici Yedekleme) ➢ Firmanin en onemli idari pozisyonlarina ne sekilde personel alinacagina iliskin karar sureci • Neyi tahmin edecegiz? ➢ Genel personel ihtiyaclari ➢ Isgucu arzi (ic kaynaklar) ➢ Isgucu arzi (dis kaynaklar) 85 Personel ihtiyaclari tahmini Tahmin yapma araclari Trend analizi Rasyo analizi Scatter plotting Zamana (aylara) bagli Rasyo analizi isgucu talebini Bu yontem icin bir sonraki olarak istihdam edilen etkileyen bir takim faktorleri slayta bakiniz. isgucu trendi cikarilir. Bu dikkate alir. Mesela satis miktari trende bakarak gelecege artikca isgucu ihtiyacinin donuk bir tahmin yapilir. artacagini varsayalim. Gecmiste satislarin isgucune orani 50 milyon /1000 kisi olsun. Bu durumda, 75 milyonluk satis icin 1500 kisiye ihtiyac olacaktir. 86 43

9/22/2019 Scatter Plotting ornegi: Hastane olcegi ve hemsire sayisi arasindaki iliski Hastane Olcegi Hemsire Hemsire sayisi (Yatak Sayisi) sayisi 240 200 260 300 470 400 500 500 620 600 660 700 820 800 860 900 Not: Dogruyu belirledikten sonra yatak sayisinda beklenen artisa bagli olarak kac hemsireye ihtiyac duyulacagi tahmin edilir. Hastane Olcegi 87 Geleneksel tahmin yontemlerinin dezavantajlari • Gecmis veri iliskilere dayaniyorlar • Gelecekte istihdam edilecek personel sayisini etkileyen stratejik bir takim faktorleri gozardi ediyorlar • Yonetici ucretlerinin daha cok sayida personel yonetmeye bagli oldugu durumlarda asiri personel istihdamina neden olurlar • Yeni personel aliminin kacinilmaz oldugu dusuncesini besliyorlar • Mevcut planlama surec ve uygulamalarini mesrulastiriyorlar 88 44

9/22/2019 Tahminlerde bilgisayarlarin kullanimi • Bilgisayar destekli tahmin yapma ➢ Gelecekte ihtiyac duyulacak personel sayisini tahmin etmeye yarayan yazilim ❖ Satis ve uretim miktari tahmin edilir ❖ Degisik satis ve uretim miktarlari icin ihtiyac duyulacak personel sayisi tahmin edilir. ❖ Direkt iscilik, endirekt iscilik ve diger personel icin isgucu ihtiyaclari tahmin edilir. ❖ Direkt isgucu saatleri ve uc farkli satis miktari (minimum, maksimum, beklenen) icin personel ihtiyac tahminleri yapilir. Hangi metod kullanilirsa kullanilsin, son karar buyuk olcude subjektif olan yonetici yargisina bagli olacaktir/olmalidir. 89 Isgucu arzinin tahmini (ic kaynaklar) Beceri Envanteri Manuel sistemler ve Bilgisayar destekli beceri yeniden yerlestirme envanterleri semalari Is tecrubesi Urun bilgisi Firmanin urun portfoyu bilgisi Endustri tecrubesi Egitim 90 45

9/22/2019 YENIDEN YERLESTIRME SEMASI ORNEGI 91 Isgucu arzi (Ic kaynaklar) Avantajlar Dezavantajlar • Adayin guclu ve zayif • Basarisiz adaylar firmadan yonlerine dair bilgi psikolojik olarak kopar • Aday ile ilgili daha dogru • Teklif yapilmayacak bilgi adaylarla mulakat ve zaman kaybi • Adaylarin firmaya bagliligi daha yuksek • Statukonun devami • Personelin moralini artirir • Daha az egitim ve oryantasyon 92 46

9/22/2019 Isgucu arzinin tahmini (dis kaynaklar) • Dis kaynaklardan isgucu arzini etkileyen faktorler ➢ Genel ekonomik durum ➢ Beklenen issizlik orani • Bilgi kaynaklari ➢ Piyasaya yonelik dergiler ➢ Online ekonomik projeksiyonlar ➢ TUIK vb 93 Adaylari nasil belirleyecegiz • Merkezde mi, yoksa birimlerde mi? Firma merkezinde aday belirlemenin avantajlari Stratejik IK maliyetlerini Kanunlara Online aday oncelikleri on azaltir uygunlugu artirir belirleme plana cikarir surecinin etkinligi artar 94 47

9/22/2019 Surecin etkinligini nasil olcebiliriz? Aday belirleme surecinin etkinligini degerlendirme Neyi olcecegiz Nasil olcecegiz 95 ADAY BELIRLEME VERIM PIRAMIDI ● Bir yeni personel 50% ● ● Is teklifi (2:1) 67% ● ● ● Mulakat (3:2) 75% ● ● ● ● Mulakatlara davet (4:3) 16% ● ● ● ● ● ● Belirlenen aday (6:1) Piramit, ihtiyac duyulan sayida isgoreni ise alabilmek icin gerekli basvuru sayisini gosteriyor. 96 48

9/22/2019 Dis kaynaklardan aday belirleme Dis kaynaklar nelerdir? 1 Internet 5 Headhunter (kafatasi avcilari) 2 Is duyurusu (basili medya) 6 Offshoring/Outsourcing 3 Is ve isci bulma kurumlari 7 Universiteler 4 Gecici isci temin kurumlari 8 Tavsiyeler 97 BAZI ONLINE ADAY BELIRLEME SITELERI 98 49

9/22/2019 Internet araciligiyla aday belirleme • Avantajlar ❖ Dusuk maliyet ❖ Daha cok sayida aday ❖ Daha hizli ❖ Online on eleme ❖ Online is arama siteleri ile baglanti ❖ Aday takip ve degerlendirme otomasyonu • Dezavantajlar ❖ Internet kullanamayanlar ne olacak? ❖ Kalifiye olmayan adaylarin sistemi asiri yuklemesi 99 ETKIN VE ETKIN OLMAYAN INTERNET IS ILANLARI 100 50