นวัตกรรมแบบฝึกทักษะการแต่งบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพ

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒ โรงเรียนมหาวชิราวุธ จังหวัดสงขลา จัดทำโดย นายอนาวิล มากหนู

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ ตอนที่ 1 พื้นฐานงานกวี

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ ตอนที่ 1 พื้นฐานงานกวี ใบความรู้พื้นฐานการแต่งบทร้อยกรอง ประเภทกลอนสุภาพ...........................................................1 แบบฝึกทักษะที่ 1 พิจารณาคำคล้องจอง.................5 แบบฝึกทักษะที่ 2 ฝึกมองสัมผัส.................................6 แบบฝึกทักษะที่ 3 ฝึกหัดเสียงท้ายวรรค..................8 แบบฝึกทักษะที่ 4 ฝึกทักษะการเรียงกลอน............10

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เร่ือง การแตง่ กลอนสภุ าพ 1 ใบความรู้พ้นื ฐาน การแตง่ บทรอ้ ยกรองประเภทกลอนสภุ าพ พื้นฐานสาคัญก่อนที่นักเรียนจะได้เรียนเร่ืองการแต่งบทร้อยกรอง คือ นักเรียนจะต้องทาความเข้าใจ กบั คาศัพท์พื้นฐานตา่ ง ๆ ดังตอ่ ไปน้ีเสียกอ่ น เพื่อความเข้าใจและสามารถนาไปใช้ได้อย่างถูกต้อง 1. บทร้อยกรอง คือบทประพันธ์ที่แต่งให้มีสัมผัสของคาหรือคาคล้องจองเชื่อมโยงกัน โดยมีลักษณะ บังคับท่ีกาหนดไว้เป็นฉันทลักษณ์ ซ่ึงบทร้อยกรองแต่ละประเภทจะมีลักษณะท่ีกาหนดแตกต่างกันออกไป ร้อยกรองมีชือ่ เรยี กอกี อย่างว่า บทร้อยกรองหรอื บทประพันธ์ 2. คาคลอ้ งจอง คอื คาที่มสี ระเสยี งเดยี วกันหรือคาที่มเี สียงสระและตัวสะกดในมาตราเดียวกัน ถือเป็น ข้อสาคัญในการแต่งบทร้อยกรองทุกชนดิ เช่น บ้าน คล้องจองกบั คาวา่ ร้าน กานท์ งาน ผ่าน เปน็ ตน้ 3. ฉันทลักษณ์หรือลักษณะบังคับในการแต่งบทร้อยกรอง คือแบบแผนการแต่งบทร้อยกรอง ซ่ึงมี การกาหนดลักษณะของการแต่งบทร้อยกรองแต่ละชนิดแตกต่างกันออกไป เช่น กลอนสุภาพมีฉันทลักษณ์ ทบ่ี ังคับจานวนคาและคาสัมผสั โคลงมฉี ันทลักษณ์ทบี่ งั คบั จานวนคาและคาเอกคาโท 4. กลอน เป็นบทร้อยกรองประเภทหนึ่งซ่ึงมีการบังคับในการแต่งและสัมผัสตามลักษณะท่ีบัญญัติไว้ กลอนที่เป็นหลักของกลอนทุกชนิดคือ กลอนสุภาพหรือกลอนแปด ซึ่งเป็นกลอนท่ีได้รับความนิยม และแพร่หลายเป็นอย่างมาก เน่ืองจากเป็นฉันทลักษณ์ท่ีไม่ซับซ้อนนัก จานวนคาไม่น้อยหรือมากจนเกินไป ทัง้ ยังสามารถใช้กลวิธหี รือลกู เล่นในการแตง่ บทร้อยกรองได้อีกด้วย และมีความไพเราะสาหรับการอ่าน 5. กลอนสุภาพหรือกลอนแปด คือเป็นกลอนประเภทหนึ่ง ซ่ึงเป็นลักษณะบทร้อยกรองของ ภาษาไทยทม่ี กี ารบงั คบั จานวนของคาและคาสัมผัสนอก ทั้งยังเป็นบทร้อยกรองท่ีใช้ถ้อยคาและทานองเรียบ ๆ ซึ่งนับได้ว่ากลอนสุภาพเป็นกลอนหลักของกลอนทั้งหมด เพราะเป็นพ้ืนฐานของกลอนหลายชนิด หากเข้าใจ กลอนสภุ าพ กส็ ามารถเขา้ ใจกลอนอนื่ ๆ ไดง้ ่ายขึน้

แบบฝกึ ทักษะ Online Live Worksheet เรอื่ ง การแต่งกลอนสุภาพ 2 กลอนสุภาพ ฉันทลกั ษณก์ ลอนสภุ าพ กลอนสุภาพ 1 บทมี 2 บาท เรียกว่า บาทเอกกับบาทโท โดย 1 บาท มี 2 วรรค ดังน้ันกลอนสุภาพ 1 บทมี 4 วรรค ซึ่งเรียกชื่อในแต่ละวรรคเรียงตามกันไป ได้แก่ วรรคสดับ วรรครับ วรรครอง และวรรคส่ง โดย 1 วรรค จะมีจานวนคาต้ังแต่ 7-9 คา หรือในบางกรณีอาจจะมี 10 คา ขึ้นอยู่กับเสียงพยางค์ของคา ทน่ี ามาใช้ โดยใชส้ มั ผัสดังนี้ คาสดุ ท้ายของวรรคสดบั สง่ สัมผสั ไปยังคาที่ 3 หรอื 4 หรือ 5 หรือ 6 ของวรรครับ คาสุดท้ายของวรรครับ จะส่งสัมผัสไปยังคาสุดท้ายของวรรครอง และส่งสัมผัสไปยังคาท่ี 3 หรือ 4 หรือ 5 หรือ 6 ของวรรคสง่ สมั ผสั ระหวา่ งบท คาสดุ ทา้ ยของวรรคสง่ จะส่งสัมผสั ไปยังคาสดุ ท้ายของวรรครับ OOO OO OOO OOO OO OOO บาทเอก บาทโท 1 บท OOO OO OOO OOO OO OOO วรรคสดบั วรรครับ OOO OO OOO OOO OO OOO 1 บท วรรครอง วรรคสง่ OOO OO OOO OOO OO OOO

แบบฝึกทกั ษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ 3 ศพั ทท์ ่ีเก่ยี วกับการแต่งกลอนสุภาพ ศัพทท์ ่เี กย่ี วกับการแตง่ กลอนสุภาพ หมายถงึ หลกั การหรือความรู้ที่เกี่ยวข้องกับการแต่งบทร้อยกรอง ประเภทกลอนสุภาพ ซง่ึ เปน็ ท่ีสิ่งผ้แู ตง่ ควรจะทราบให้ชดั เจน สามารถสรุปได้ดังน้ี 1. สัมผสั เปน็ ลักษณะของการใชค้ าคลอ้ งจองที่เข้ามาใช้ในการแตง่ บทร้อยกรอง มี 2 ลักษณะ ไดแ้ ก่ 1.1 สัมผัสนอก หรือสัมผัสบังคับ เป็นลักษณะบังคับในการแต่งกลอนสุภาพ ซึ่งปรากฏใน แผนผังข้างต้นแล้ว โดยลักษณะของสัมผัสนอกน้ีจะเป็นสัมผัสแบบสัมผัสสระท้ังสิ้น กล่าวคือ ใช้สระหรือสระ ประกอบตวั สะกดเดยี วกนั เชน่ ทาน-ตาล กา-หา เปน็ ต้น เชน่ พระโฉมยงองคอ์ ภยั มณนี าถ เพลนิ ประพาสพิศดูหมมู่ จั ฉา เหลา่ ฉลามลว้ นฉลามตามกันมา ค่อยเคลื่อนคลาคล้ายคลา้ ยในสายชล (พระอภัยมณี : พระสุนทรโวหาร (ภู่)) จากบทประพันธข์ ้างต้น นาถ-ประพาส(พาส) เป็นสัมผัสนอกชุดแรกของการแต่งกลอนสุภาพ และ มจั ฉา(ฉา) มา และคลา เปน็ สัมผสั นอกชุดที่สองของการแต่งกลอนสุภาพ 1.2 สัมผัสใน เป็นสัมผัสพิเศษเพิ่มเติม ซ่ึงไม่ใช่ลักษณะบังคับในการแต่งบทร้อยกรอง ประเภทกลอนสภุ าพ โดยทวั่ ไปปรากฏ 2 ลกั ษณะในกลอนสุภาพ คือ สัมผัสสระและสัมผัสพยญั ชนะ สัมผัสสระ หมายถึง การใช้คาที่มีสระเดียวกัน หรือหากคาน้ันมีตั้งสะกดก็จะต้องใช้สระ เดียวกันและตัวสะกดเดียวกัน เช่น จาน-กานต์ กา-หา เป็นต้น สัมผัสสระในการแต่งบทร้อยกรองประเภท กลอนสุภาพ มกั จะใชส้ าหรับการสร้างจังหวะในการอ่านกลอนสุภาพให้ไพเราะมากย่ิงขึ้น จึงนิยมใช้สัมผัสสระ สรา้ งสัมผัสระหว่างการแบ่งวรรคการอา่ นกลอนสุภาพในแต่ละวรรค เชน่ เราก็จติ /คิดดูเล่า/เขาก็ใจ รกั กนั ไว้/ดกี ว่าชัง/ระวังการ (อศิ รญาณภาษติ : หม่อมเจ้าอศิ รญาณ) จากบทประพนั ธ์ขา้ งต้น มีการใชส้ ัมผสั สระในตาแหน่ง จติ -คดิ เลา่ -เขา และชงั -ระวงั (วัง) ซ่งึ จะเหน็ ไดว้ า่ เปน็ ช่วงของจังหวะ ในการอา่ น ซง่ึ ทาใหเ้ กิดจังหวะและทานองทีไ่ พเราะมากขน้ึ

แบบฝกึ ทักษะ Online Live Worksheet เรือ่ ง การแตง่ กลอนสภุ าพ 4 สมั ผสั พยญั ชนะ หมายถึง การใชเ้ สยี งพยัญชนะตวั เดยี วกนั ในการแต่งบทรอ้ ยกรองประเภท กลอนสภุ าพในแตล่ ะวรรค โดยพจิ ารณาเกินกวา่ 2 คาข้นึ ไปในแตล่ ะวรรค เช่น พระจันทรจรแจม่ กระจา่ งดี พระพายพดั มาลีตลบไป (ขุนช้างขุนแผน : พระบาทสมเด็จพระพุทธเลศิ หล้านภาลยั ) จากบทประพนั ธข์ า้ งต้น ปรากฏการใชส้ ัมผัสพยญั ชนะคอื จันทร(จันทร์)-จร-แจ่ม-กระจ่าง (จา่ ง) เปน็ สมั ผสั พยัญชนะตวั จ และพระ-พาย-พดั เปน็ สัมผัสพยญั ชนะตัว พ 2. เสียงวรรณยุกต์ท้ายวรรค ในการแต่งบทประพันธ์ประเภทกลอน มีข้อคานึงในการใช้เสียง วรรณยุกตท์ า้ ยวรรคเพ่ือเพ่มิ ความไพเราะใหก้ บั บทประพนั ธ์ โดยมขี ้อกาหนด ดงั น้ี วรรคสดบั นยิ มใช้เสยี งวรรณยุกต์ทกุ เสยี ง วรรครับ นยิ มใชเ้ สยี งวรรณยกุ ตเ์ อก โท และจัตวา โดยเฉพาะจัตวา วรรครอง นิยมใชเ้ สียงวรรณยุกตส์ ามญั และ ตรี วรรคสง่ นยิ มใช้เสยี งวรรณยุกต์สามัญ และตรี โดยเฉพาะสามัญ เช่น สรวงสวรรคช์ ัน้ กวีรจุ ีรตั น์ ผ่องประภศั รพ์ ลอยหาวพราวเวหา พร้ิงไพเราะเสนาะกรรณวัณณนา สมสมญาแหง่ สวรรค์ชนั้ กวี (สามกรงุ : พระราชวรวงศเ์ ธอ กรมหม่ืนพิทยาลงกรณ์) จากบทประพันธ์ข้างต้น เห็นได้ว่าวรรคสดับ ใช้คาลงท้ายคาว่า รัตน์ ซ่ึงเป็นเสียง วรรณยุกต์ตรี วรรครับใช้คาลงท้ายคาว่า เวหา(หา) ซ่ึงเป็นเสียงวรรณยุกต์จัตวา วรรครองใช้คาลงท้ายคาว่า วณั ณนา(นา) ซึง่ เปน็ เสียงวรรณยกุ ต์สามัญ และวรรคสง่ ใช้คาลงทา้ ยคาวา่ กวี(ว)ี ซึ่งเป็นเสียงวรรณยกุ ต์สามญั 3. จานวนคาในแต่ละวรรค โดยท่ัวไปนิยมใช้ 8 คา แต่สามารถอนุโลม 7 หรือ 9 ไปจนถึง 10 คาได้ โดยนับขน้ึ จากพยางคข์ องคานน่ั เอง หากเป็นเสียงส้นั สามารถอา่ นรวบเสียงได้ จะนบั เป็นเพียงแค่ 1 คาเทา่ นน้ั เชน่ นายชายพราน/หนึง่ ชาญไพร/ลา่ ใหญข่ ยับ ไดย้ นิ กลอง/เดนิ ย่องกลับ/ดขู ับขัน มือปอ้ งหน้า/ม่งุ ปา่ แน่ว/แนวแถววัน สนุ ขั ย่อง/สุดมองขยัน/ติดพันตาม (กลบทศริ วิ บิ ุลกิตติ์ : หลวงศรปี รชี า (เซ่ง)) จากบทประพันธ์ข้างต้น วรรคสดับมีจานวนพยางค์ในวรรค 10 พยางค์ โดยอ่านรวบคาว่า ขยับ ให้กลายเป็นคาเดียวเท่านั้น วรรครับและวรรครอง มีจานวนพยางค์ 9 พยางค์ และวรรคส่งมีจานวน พยางคใ์ นวรรค 10 พยางค์ โดยอา่ นรวบคาว่า ขยัน ใหก้ ลายเปน็ คาเดียวเทา่ นนั้

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรอ่ื ง การแตง่ กลอนสุภาพ 5 แบบฝึกทักษะท่ี 1 พิจารณาคาคล้องจอง คาช้ีแจง ให้นักเรียนหาคาคลอ้ งจองของคาท่ีกาหนดใหต้ อ่ ไปน้ี ตัวอยา่ ง ขาว ……ดาว……. ……พราว……. ……สาว……. ……หนาว……. ……ร้าว……. 1. รัก ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 2. เรยี น ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 3. พบ ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 4. ดู ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 5. ใจ ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 6. หอม ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 7. กล่ิน ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 8. ชื่น ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 9. เสีย ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 10. แม่ ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 11. ขา ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 12. ช้า ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ชอ่ื -สกุล………………………………………………………………. เลขท…ี่ ……………… หอ้ งเรยี น……………………

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรือ่ ง การแต่งกลอนสภุ าพ 6 แบบฝึกทกั ษะที่ 2 ฝึกมองสมั ผสั คาช้แี จง ให้นักเรยี นพจิ ารณาบทรอ้ ยกรองต่อไปนีแ้ ละตอบคาถามให้ถูกต้อง ตวั อยา่ ง แสงจนั ทราคราเดือนเพ็ญเย็นกระจา่ ง หยาดน้าค้างพร่างพราวราวดาวใส สายลมลอ้ คลอเคลยี ละเหีย่ ใจ จะมใี ครเขา้ ใจเราเศร้าระทม สัมผัสนอก กระจา่ ง-ค้าง ใส-ใจ-ใคร สัมผัสใน สัมผัสสระ จันทรา-ครา เพ็ญ-เย็น ค้าง-พร่าง พราว-ราว-ดาว ล้อ-คลอ เคลีย-ละเหี่ย ใคร-ใจ เรา-เศร้า สัมผสั พยญั ชนะ จันทรา-จา่ ง พร่าง-พราว ลม-ล้อ-ละเหยี่ คลอ-เคลยี เรา-ระทม 1. หลกั คาสอนของพระพทุ ธศาสนา พระศาสดาทรงแจงแถลงไข เปน็ หน่งึ ของหลักธรรมควรนาไป นอ้ มประดับรบั เอาไว้แกช่ ีวนั สมั ผสั นอก …………………………..………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………….………. สมั ผัสใน สัมผสั สระ ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..……………………………………. สัมผสั พยัญชนะ ……………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………..……………………………………………. 2. ภาษาไทยควรใชใ้ หถ้ ูกหลัก เอกลักษณเ์ มืองไทยคอื ภาษา เขียนให้ถูกอา่ นใหค้ ลอ่ งทอ่ งตารา สืบรกั ษาใหค้ งอยู่คเู่ มอื งไทย สัมผัสนอก …………………………..………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………….……….

แบบฝกึ ทกั ษะ Online Live Worksheet เรอ่ื ง การแตง่ กลอนสุภาพ 7 สมั ผัสใน สัมผสั สระ ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..……………………………………. สมั ผัสพยญั ชนะ ……………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………..……………………………………………. 3. รักละมนุ อุ่นใจยามใกล้ชดิ แนบสนิทใกลเ้ จ้าเฝา้ ฝนั หา ถึงยามนีแ้ ม้ไกลไปลับตา หว้ งเวลาของความรกั สลักตรึง สมั ผัสนอก …………………………..………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………….………. สัมผสั ใน สมั ผสั สระ ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..……………………………………. สัมผสั พยัญชนะ ……………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………..……………………………………………. 4. เปลี่ยนจากใจท่เี คยใชใ้ สค่ วามรัก กลับตอกหลกั ความทรงจายา้ ฝนั ถึง ไมเ่ คยแมแ้ ต่นาทีที่ราพงึ จะลมื ซงึ่ เสยี้ วความหวานทีซ่ ่านทรวง สัมผัสนอก …………………………..………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………….………. สัมผัสใน สัมผัสสระ ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..……………………………………. สมั ผสั พยัญชนะ ……………………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………..……………………………………………. ชื่อ-สกลุ ………………………………………………………………. เลขท…่ี ……………… หอ้ งเรยี น……………………

แบบฝกึ ทักษะ Online Live Worksheet เร่ือง การแต่งกลอนสภุ าพ 8 แบบฝึกทกั ษะท่ี 3 ฝึกหดั เสยี งทา้ ยวรรค ตอนท่ี 1 คาชแ้ี จง ให้นกั เรยี นบอกเสยี งวรรณยุกตท์ ้ายวรรคของบทร้อยกรองต่อไปน้ี ตัวอยา่ ง จกั กลา่ วถึงดอกไมห้ ลายสีสัน ลอื นามกนั ว่าดอกพุทธรกั ษา โกสมุ งามนามไพเราะมีท่ีมา หมายถึงองค์พระพทุ ธาทรงคุ้มครอง ท้ายวรรคสดบั เสียง……..จตั วา……. ท้ายวรรครบั เสยี ง……..จัตวา……. ทา้ ยวรรครอง เสยี ง……..สามัญ……. ท้ายวรรคส่ง เสยี ง…….สามัญ…… 1. ทงุ่ ขา้ วเอยเคยพลิ้วเป็นทวิ คล่นื คนั นายาวยาวยน่ื เหยียดยนื แน่ว เหลือทุ่งหญา้ นารา้ งเวิ้งวา้ งแวว กบั รอยแนวเนินเกา่ เค้าคันนา ทา้ ยวรรคสดับ เสียง………………………… ทา้ ยวรรครับ เสียง………………………… ท้ายวรรครอง เสียง………………………… ท้ายวรรคสง่ เสยี ง………………………… 2. เฟกนิวส์คอื ข่าวสารท่ีปรากฏ เปน็ ขา่ วปดบดิ เบอื นในเนือ้ หา ชวนชนเช่อื หลอกลวงไรจ้ รรยา ทาข้ึนมากอ่ วุ่นวายแกผ่ ้คู น ทา้ ยวรรคสดบั เสยี ง………………………… ทา้ ยวรรครบั เสียง………………………… ท้ายวรรครอง เสียง………………………… ท้ายวรรคส่ง เสียง………………………… 3. เพียงดอกหญา้ ค่าน้อยดูต้อยต่า ฝากรักล้าแนบค่ามายง่ิ ใหญ่ เป็นของขวัญสรรฝากมาจากใจ เพ่อื เตอื นใหค้ ิดถึงใครหน่ึงคน ท้ายวรรคสดับ เสียง………………………… ทา้ ยวรรครบั เสยี ง………………………… ทา้ ยวรรครอง เสียง………………………… ท้ายวรรคสง่ เสียง…………………………

แบบฝึกทกั ษะ Online Live Worksheet เรือ่ ง การแต่งกลอนสุภาพ 9 4. ฉนั เฝา้ รอคอยวนั ทฝี่ นั ไว้ รอด้วยรักด้วยใจไม่ถา่ ยถอน แต่นีส่ ร้อยสายสวาทมาขาดตอน เธอกล้ารอนลงดว้ ยมือเธอหรอื ไร ทา้ ยวรรคสดับ เสียง………………………… ทา้ ยวรรครับ เสยี ง………………………… ท้ายวรรครอง เสยี ง………………………… ท้ายวรรคส่ง เสยี ง………………………… 5. เมอ่ื เธอสิ้นเสน่หามาสนอง รักท่ปี องมอดหมดความสดใส แผลรกั ร้ายบ่อนทั่วเนอ้ื หัวใจ จะต้องปวดรา้ วไปถงึ ไหนกนั ทา้ ยวรรคสดบั เสยี ง………………………… ท้ายวรรครับ เสยี ง………………………… ท้ายวรรครอง เสียง………………………… ทา้ ยวรรคสง่ เสียง………………………… ตอนท่ี 2 คาชแ้ี จง ให้นักเรยี นพจิ ารณาบทรอ้ ยกรองตอ่ ไปน้ีข้อใดบ้างท่ีใช้เสยี งวรรณยกุ ต์ทา้ ยวรรคไม่ถูกตอ้ ง ตัวอย่าง 1. ……..ถูก……… แสงจนั ทราคราเดอื นเพญ็ เย็นกระจ่าง หยาดนา้ คา้ งพร่างพราวราวดาวใส สายลมลอ้ คลอเคลยี ละเห่ียใจ จะมใี ครเขา้ ใจเราเศรา้ ระทม 1. ……………………….. ทุกคา่ คืนฉนั ยนื อย่างเงยี บเหงา มีแต่ความเปลยี่ วเปลา้ เศร้าหวั ใจ ดวงดาวคงไมอ่ าจรบั ร้ไู ด้ เหมอื นอยูไ่ กลแสนไกลไร้ผคู้ น แตจ่ าพกั ใชจ้ ิตตรองจึงมองเหน็ 2. ……………………….. ความรกั นใี้ ชม่ ีใครไม่ใคร่รกั หรือวา่ เปน็ ทร่ี ้อยหนง่ึ จึงจะเจอ หารกั แทแ้ มร้ อ้ ยครัง้ ยงั ลาเคญ็ สน้ิ ไร้ค่าความหมายตอ่ ใครใคร แสงสดใสเคยสว่างก็ห่างหาย 3. ……………………….. เป็นเพียงใครคนหน่ึงซ่ึงเหว่วา้ มันเหมอื นมไี ออุ่นกรุ่นข้างใน แมแ้ ต่หมู่ดวงดาวอันนอ้ ยใหญ่ โลกสดใสทกุ ท่มี ีเพียงเธอ อุปสรรคหนกั หนาเกินกว่าไหน 4. ……………………….. ความรสู้ ึกของหวั ใจในยามนี้ เจ็บเทา่ ใดไม่หวั่นฉนั จะเดิน แค่มีเธอมเี ราไมเ่ หงาใจ 5. ……………………….. รมิ ทางขวางขวากลาบากนกั ก่ีรอยแผลแรเ่ นือ้ เถือออกไป ชอ่ื -สกุล………………………………………………………………. เลขท…่ี ……………… หอ้ งเรยี น……………………

แบบฝึกทกั ษะ Online Live Worksheet เร่ือง การแตง่ กลอนสุภาพ 10 แบบฝึกทักษะที่ 4 ฝึกทกั ษะการเรียงกลอน คาชี้แจง ให้นักเรียนเรียงลาดับวรรคของกลอนสุภาพในบทร้อยกรองต่อไปน้ีให้ถูกต้องตามฉันทลักษณ์ ความหมาย และเสยี งวรรณยกุ ตท์ ้ายวรรค ตวั อยา่ ง 1. ผจงรอ้ ยถอ้ ยวาจาภาษากลอน 2. สุนทรภู่ครกู วีศรีสยาม 3. ระบอื นามปราดเปรื่องเรื่องอกั ษร 4. ได้สง่ั สอนเตือนใจไทยทกุ นาม คาตอบ ……………..2 3 1 4………………….. 1. 1. ยอดกวีสี่แผน่ ดนิ ระบลิ ยศ 2. ยังวไิ ลวิเรอื งรองกลางผองชน 3. ความงดงามตามกานทก์ วไี ทย 4. เกยี รติปรากฏกล่าวขานผ่านสมยั คาตอบ ………………………………………………………………………………….. 2. 1. ไม่เหน็ มีสงิ่ ใดไมส่ ลาย 2. แตค่ ลอนคลายไดเ้ พราะหมางอย่างแน่นอน 3. มิตรภาพตราบรกั กนั มนั ไมต่ าย 4. คดิ นอ้ ยใจอันใดในโลกนี้ คาตอบ ………………………………………………………………………………….. 3. 1. คอ่ ยขยบั ตามไตไ่ ลต่ ามฝัน 2. ก่ีคืนวนั ฟนั ฝ่ามากว่ี ัน 3. เพ่อื หาฝันอนั งามตามดง่ั ใจ 4. เส้นทางฝันอันหรดู ูไกลลบั คาตอบ ………………………………………………………………………………….. 4. 1. เหน็ เกาะแก่งแอง่ ผาคหู าห้อง 2. ระยบั พรายสายวารีนีน้ า่ ชม 3. เปน็ หลืบชอ่ งท้องธารตระการสี 4. กระทบกบั แสงพราวราวมณี คาตอบ ………………………………………………………………………………….. ช่อื -สกลุ ………………………………………………………………. เลขท…ี่ ……………… หอ้ งเรยี น……………………

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ ตอนที่ 2 ตัวอย่างที่ดี ในงานประพันธ์

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ ตอนที่ 2 ตัวอย่างที่ดีในงานประพันธ์ ใบความรู้ตัวอย่างบทร้อยกรอง ประเภทกลอนสุภาพ...........................................................13 แบบฝึกทักษะที่ 5 ซึมซับตัวอย่าง บทร้อยกรอง.........................................................................19 แบบฝึกทักษะที่ 6 มองหาตัวอย่าง บทประพันธ์...........................................................................20 แบบฝึกทักษะที่ 7 ฝึกสร้างสรรค์โครงเรื่อง............22

แบบฝกึ ทกั ษะ Online Live Worksheet เรอื่ ง การแตง่ กลอนสภุ าพ 13 ใบความรู้ ตวั อยา่ งบทร้อยกรองประเภทกลอนสภุ าพ การที่นักเรียนได้พิจารณาหรือมีตัวอย่างของบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพท่ีดี จะทาให้นักเรียน สามารถจดจาฉันทลักษณ์ได้แม่นยาย่ิงขึ้น ทั้งยังมีตัวอย่างที่ดีในการพิจารณาการใช้ภาษา การส่ือความคิด แนวคิดสาคัญ การใช้ความงามทางภาษาท้ังทางด้านวรรณศิลป์และการใช้เสียงท้ายวรรค ซึ่งเป็นส่ิงท่ีนักเรียน ควรเรยี นรู้และพึงปฏบิ ตั ิ โดยท่ัวไปการพิจารณาว่าบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพบทไหนเป็นบทที่ดีและอย่างไรนั้นขึ้นอยู่ กับวิจารณญาณและความนิยมส่วนบุคคล ซึ่งแต่ละบุคคลนั้นย่อมมีทัศนคติท่ีแตกต่างกันออกไป แต่โดย ภาพรวมส่ิงท่ีควรพิจารณาในการคัดเลือกบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพที่ดีและสามารถนามาจดจาหรือ นามาใช้เป็นบทตวั อยา่ งในการฝกึ แต่งบทรอ้ ยกรองไดน้ ั้น ควรพจิ ารณาดงั น้ี 1. ความถูกต้องของฉันทลักษณ์ ถือเป็นประเด็นสาคัญท่ีควรพิจารณาเป็นพ้ืนฐาน เนื่องจาก ฉันทลักษณ์เป็นลักษณะบังคับในการแต่งบทร้อยกรอง การพิจารณาความถูกต้องของฉันทลักษณ์กลอนสุภาพ ควรพิจารณาสมั ผสั นอกและจานวนคาของกลอนสภุ าพ 2. เน้ือหา ลักษณะของกลอนสุภาพที่สาคัญคือในแต่ละวรรคมีการใช้คาจานวนมาก จึงสามารถ พรรณนาหรอื ถา่ ยทอดเนื้อหาในการแต่งบทรอ้ ยกรองไดด้ ยี ่งิ ข้นึ ทงั้ การถา่ ยทอดความรู้ ความคิด ทัศนคติ หรือ แม้กระทั่งอารมณ์ต่าง ๆ ก็สามารถกระทาได้อย่างชัดเจนและทาให้ผู้อ่านสามารถเข้าใจได้อย่างลึกซึ้งมากกว่า บทร้อยกรองประเภทอื่น ๆ ดังน้ันกลอนสุภาพที่ดีจึงควรถ่ายทอดเนื้อหาออกได้อย่างชัดเจนและเหมาะสม สามารถเขา้ ใจไดง้ ่าย ไม่ก่อให้เกิดความสับสนงนุ งง และมปี ระโยชน์ต่อผูอ้ ่าน 3. การใช้ภาษา การใช้ภาษาในการแต่งบทร้อยกรองควรพิจารณาจากลักษณะของเน้ือหาเป็นสาคัญ นักเรียนมักจะคิดว่าภาษาในการแต่งบทร้อยกรองจะต้องใช้คาที่ยากหรือคาภาษาโบราณ แต่ในความเป็นจริง การใช้ภาษาในการแต่งบทร้อยกรองโดยเฉพาะกลอนสุภาพไม่จาเป็นจะต้องใช้คาหรือภาษาที่เข้าใจได้ยาก แต่ควรใช้ภาษาท่ีเหมาะสมกับเน้ือหา เช่น การบรรยายอารมณ์หรือความรู้สึกควรใช้ภาษาท่ีไม่ยากนักและ อาจจะมกี ารใช้ภาพพจนเ์ ขา้ มาเพื่อพรรณนาอารมณ์ให้เด่นชัดย่ิงข้ึน เป็นต้น นอกจากนี้ การใช้ภาษายังรวมไป ถงึ การเลน่ เสียง การเล่นคา การใช้ภาพพจนห์ รือรสทางวรรณคดีดว้ ย

แบบฝกึ ทกั ษะ Online Live Worksheet เรอื่ ง การแต่งกลอนสภุ าพ 14 4. ความไพเราะ ความไพเราะของบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพข้ึนอยู่กับเสียงวรรณยุกต์ ท้ายวรรคเป็นสาคัญ กลอนสุภาพท่ีดีผู้แต่งจะต้องคานึงถึงเสียงวรรณยุกต์ท้ายวรรคอย่างเคร่งครัดเพื่อให้ บทร้อยกรองเกิดความไพเราะ นอกจากน้ีการเล่นเสียงหรือการใช้ภาษาก็ยังเป็นองค์ประกอบท่ีสาคัญในการ เพ่ิมความไพเราะของกลอนสุภาพ โดยเฉพาะการเล่นเสียงสระ เพราะการเล่นเสียงสระสร้างให้เกิดจังหวะ ในการอา่ นกลอนสภุ าพท่ีดยี ่ิงขนึ้ ตวั อย่างกลอนสุภาพทด่ี ใี นวรรณกรรมโบราณ การแต่งบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพในวรรณกรรมโบราณ ผู้แต่งนิยมแต่งบทร้อยกรองเพื่อ การบรรยายเป็นเร่ืองราว พรรณนาอารมณ์ของผู้แต่ง หรือสอดแทรกคติสอนใจแบบท่ีผู้อ่านสามารถเข้าใจได้ ในทนั ที ท้งั ยงั มคี วามงามทางภาษาและขอ้ คดิ ท่ีผู้แต่งสอื่ ใหผ้ ้อู ่าน เชน่ แม่รกั ลกู ลูกก็รอู้ ยู่ว่ารัก คนอื่นสักหม่ืนแสนไม่แม้นเหมือน จะกินนอนวอนวา่ เมตตาเตอื น จะจากเรือนร้างแมไ่ ปแตต่ ัว แม่วันทองของลกู จงกลับบ้าน เขาจะพาลวา้ วนุ่ แมท่ นู หัว จะก้มหนา้ ลาไปมิได้กลวั แม่อย่ามัวหมองนกั จงหกั ใจ นางกอดจบู ลบู หลังแล้วสง่ั สอน อานวยพรพลายน้อยละหอ้ ยไห้ พ่อไปดศี รีสวสั ด์กิ าจัดภัย จนเตบิ ใหญ่ยิ่งยวดได้บวชเรยี น ลูกผู้ชายลายมอื นน้ั คอื ยศ เจา้ จงอตสา่ หท์ าสมา่ เสมยี น แล้วพาลกู ออกมาขา้ งท่าเกวยี น จะจากเจยี นใจขาดอนาถใจ (บทเสภาขนุ ชา้ งขุนแผน : พระสุนทรโวหาร (ภู่)) บทประพันธ์ข้างต้นนักเรียนจะพบว่ามีการพรรณนาอาการและความรู้สึกต่าง ๆ ได้อย่างละเอียด สามารถเกิดภาพการกระทาของตัวละครประกอบกบั อารมณข์ องตัวละครได้อย่างชัดเจน ซ่ึงถือเป็นตัวอย่างท่ีดี ในการศึกษาการแต่งกลอนสุภาพ ทั้งยังมีความถูกต้องของฉันทลักษณ์ เสียงวรรณยุกต์ท้ายวรรคและมีการใช้ คาทส่ี ามารถเขา้ ใจไดง้ ่ายและมีวรรณศิลป์ทดี่ ี พระโฉมยงองคอ์ ภัยมณีนาถ เพลนิ ประพาสพศิ ดูหมมู่ จั ฉา เหลา่ ฉลามล้วนฉลามตามกันมา ค่อยเคลือ่ นคลาคลา้ ยคลา้ ยในสายชล ฉนากอยคู่ ฉู่ นากไม่จากคู่ ขนึ้ ฟ่องฟูพน่ ฟองละอองฝน ฝงู พิมพาพาฝงู เขา้ แฝงวน บา้ งผุดพน่ ฟองนา้ บ้างดาจร กระโหเ้ รียงเคียงกระโห้ข้นึ โบกหาง ลอยสล้างกลางกระแสแลสลอน มงั กรเก่ยี วเล้ยี วลอดกอดมงั กร ประชมุ ซ่อนแฝงชลข้ึนวนเวียน ฝูงม้านา้ ทาทา่ เหมือนมา้ เผ่น ขน้ึ ลอยเลน่ เลย้ี วลัดฉวดั เฉวยี น ตะเพยี นทองท่องน้านาตะเพียน ดาษเดียรดูเพลินจนเกนิ มา

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรอื่ ง การแต่งกลอนสภุ าพ 15 เหน็ ละเมาะเกาะเขาเขียวชอมุ่ โขดตะคมุ่ เคียงเคียงเรยี งรุกขา จะเหลียวซ้ายสายสมทุ รสดุ สายตา จะแลขวาควันคลุ้มกลุ้มโพยม จะเหลียวดสู ุรยิ แ์ สงเข้าแฝงเมฆ ใหว้ เิ วกหวาดองค์พระทรงโฉม ฟังสาเนยี งเสยี งคล่ืนดังคร้ืนโครม ย่ิงทกุ ข์โทมนสั ในฤทัยทวี (พระอภยั มณี : พระสนุ ทรโวหาร (ภู่)) จากบทประพนั ธข์ ้างต้นนักเรียนจะพบวา่ เป็นการพรรณนาถึงฉากของทะเล ซ่ึงมีการพรรณนาได้อย่าง ชัดเจน ท้ังตอนท้ายของบทประพันธ์แสดงให้เห็นการพรรณนาถึงอารมณ์ของตัวละครอย่างชัดเจน ท้ังยังมี ความงามทางวรรณศลิ ปแ์ ละเสยี งวรรณยุกตท์ า้ ยวรรคท่ไี พเราะ ในลักษณ์นน้ั วา่ น่าประหลาด เป็นเช้อื ชาตินกั รบกล่ันกลา้ เหตไุ ฉนยอ่ ท้อรอรา หรือจะกลา้ แต่เพียงวาที เหน็ แกว้ แวววบั ทีจ่ ับจติ ไยไม่คิดอาจเอือ้ มให้ถึงท่ี เม่อื ไมเ่ อือ้ มจะได้อย่างไรมี อญั มณีฤาจะโลดไปถึงมือ อนั ของสงู แม้ปองตอ้ งจิต ถา้ ไมค่ ดิ ปีนป่ายจะได้หรือ มใิ ช่ของตลาดที่อาจซ้อื ฤาแย่งยอื้ ถอื ได้โดยไม่ยอม ไมค่ ิดสอยมัวคอยดอกไมร้ ่วง คงชวดดวงบุปผาชาตสิ ะอาดหอม ดูแตภ่ มุ รินเทย่ี วบินดอม จึ่งได้ออมอบกล่ินสุมาลี (ทา้ วแสนปม : พระบาทสมเดจ็ พระมงกุฏเกลา้ เจ้าอยู่หวั ) จากบทประพนั ธข์ ้างตน้ นกั เรยี นจะเหน็ ความโดดเด่นด้านการใช้ภาษา คือการต้ังคาถามแต่ไม่ต้องการ คาตอบหรือท่ีเรียกว่าคาถามเชิงวาทศิลป์ ซึ่งเป็นลักษณะของการใช้คาถามท่ีกระตุ้นความคิดของผู้อ่าน และ มีการใชภ้ าษาในเชงิ ของการเปรียบเทยี บเพื่อสร้างใหเ้ กิดความหมายทชี่ ดั เจนย่ิงข้ึน นอกจากน้ีเนื้อหายังสอนให้ คนพยายามที่จะทาสิ่งหน่ึงส่ิงใดให้สาเร็จ ด้านฉันทลักษณ์และความไพเราะของเสียงวรรณยุกต์ท้ายวรรค กถ็ ูกตอ้ ง ตวั อย่างกลอนสุภาพที่ดีในวรรณกรรมปัจจุบนั การแต่งบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพในวรรณกรรมยุคหลังหรือวรรณกรรมยุคปัจจุบันนิยม มุ่งเน้นไปท่ีการถ่ายทอดแนวคิดหรือข้อคิด หรืออารมณ์ของผู้แต่ง ซึ่งการใช้ภาษานิยมใช้คาท่ีง่ายต่อ ความเข้าใจแต่แฝงด้วยเนื้อหาที่ผู้อ่านอาจจะต้องตีความเพื่อเข้าใจเนื้อเร่ืองมากกว่าวรรณกรรมโบราณ ท้ังบางคร้ังไม่เคร่งครัดเร่ืองของเสียงวรรณยุกต์ท้ายวรรคหากคานั้นสามารถแสดงอารมณ์ของออกมาได้อย่าง ชัดเจนหรืออาจมีลักษณะของการใช้สญั ลกั ษณ์เขา้ มาประกอบได้ เช่น

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เร่อื ง การแตง่ กลอนสภุ าพ 16 แม้มไิ ดเ้ ป็นดอกกหุ ลาบหอม กจ็ งยอมเป็นเพยี งลดาขาว แมม้ ิไดเ้ ป็นจันทรอ์ ันสกาว จงเปน็ ดาวดวงแจ่มแอรม่ ตา แม้มไิ ดเ้ ป็นหงส์ทะนงศักด์ิ ก็จงรกั เป็นโนรีทีห่ รรษา แมม้ ิไดเ้ ป็นน้าแม่คงคา จงเป็นธาราใสทไี่ หลเย็น แม้มิได้เปน็ มหาหิมาลัย จงพอใจจอมปลอกท่แี ลเห็น แม้มิได้เปน็ วนั พระจนั ทรเ์ พญ็ กจ็ งเปน็ วนั แรมท่ีแจม่ จาง แม้มไิ ดเ้ ป็นต้นสนระหง จงเป็นพงออ้ สะบัดไม่ขัดขวาง แม้มไิ ดเ้ ปน็ นชุ สุดสะอาง จงเปน็ นางทมี่ ีใช่ไรค้ วามดี อนั จะเปน็ ส่งิ ใดไมป่ ระหลาด กาเนดิ ชาติดีทรามตามวิถี ถอื สันโดษบาเพ็ญให้เด่นดี ในสิ่งที่เราเป็นเชน่ นน้ั เทอญ (พอใจให้สุข : ฐะปะนีย์ นาครทรรพ) จากบทประพันธ์ข้างต้นนักเรียนจะพบว่าเป็นกลอนสุภาพท่ีมีการใช้การเปรียบเทียบเพื่อสร้างให้เกิด ความเขา้ ใจในเร่ืองทตี่ อ้ งการจะนาเสนอ คือ การพอใจกับสิ่งท่ีเราเป็นหรือมีอยู่และพยายามทาส่ิงนั้นให้ดีที่สุด ซึ่งลักษณะการใช้ภาษาที่ไม่ซับซ้อนและมีการยกตัวอย่างท่ีชัดเจนทาให้ผู้อ่านสามารถเข้าใจเนื้อหาได้ชัดเจน ย่ิงขน้ึ ใครเคยเห็นเจ้าชายสายลมบ้าง ไมม่ ีทางท่จี ะนกึ จะเห็นสม เม่ือพฤกษาน้อมเศียรลงบังคม นน่ั แหละเจา้ สายลม...ได้ผ่านไป ความรกั เป็นอยา่ งไรใครรบู้ า้ ง เจา้ เคว้งควา้ งจรดลอย่หู นไหน เมื่อดาวแยม้ เดือนยิม้ พรมิ้ ละไม นั่นแหละใจให้กัน...นนั่ แหละรัก เคยคานวณนา้ หนักนา้ ตาไหม เม่อื หัวใจเจบ็ ปวดตอ้ งจมปลัก แสนสมุทรอสงไขยทลายทะลกั นน่ั แหละคือน้าหนกั ...ความปวดรา้ ว จากยอดหญ้าจรดยอดพระเจดยี ์ จากธลุ ีถึงห้วงเวหาหาว จากแผน่ ดินเลยล่วงถงึ ดวงดาว วะวบั วาวจกั รวาล...นั่นแหละกวี (นนั่ แหละ : เนาวรัตน์ พงษ์ไพบลู ย์) จากบทประพันธ์ข้างต้นนักเรียนจะพบว่ามีการใช้ภาษาในเชิงเปรียบเทียบโดยท่ีผู้อ่านจะต้องตีความ เพื่อเข้าใจความหมายที่แท้จริงของเน้ือหา โดยไม่นาเสนอแนวคิดโดยตรง ซึ่งทาให้เกิดชั้นเชิงในการนาเสนอ ท่ีน่าสนใจ นอกจากน้ีถึงแม้การใช้เสียงวรรณยุกต์ท้ายวรรคจะไม่ถูกต้องตามระเบียบการแต่งกลอนสุภาพ แตด่ ว้ ยการเลอื กสรรภาษาทีท่ าใหเ้ ขา้ ถงึ อารมณ์จึงก่อใหเ้ กิดความสวยงามทางภาษามากกว่าความไพเราะ สรวงสวรรค์ชัน้ กวีรุจีรัตน์ ผ่องประภศั ร์พลอยหาวพราวเวหา พริง้ ไพเราะเสนาะกรรณวณั ณนา สมสมญาแหง่ สวรรค์ชั้นกวี อมิ่ อารมณ์ชมสถานวมิ านมาศ อนั โอภาศแผ่ผายพรายรังสี รัศมีมีเสียงเพียงดนตรี ประทีปทีฆรัสสะจงั หวะโยน

แบบฝกึ ทักษะ Online Live Worksheet เรือ่ ง การแต่งกลอนสุภาพ 17 รเมียรไม้ใบโบกสุโนคเกาะ สุดเสนาะเสียงนกซง่ึ ผกโผน โผต้นนั้นผันตนไปตน้ โน้น จงั หวะโจนสง่ จบั รับกนั ไป เสียงนกร้องคลอ้ งคาลานาขบั ดุรยิ ศัพทส์ านึกเมอ่ื พฤกษ์ไหว โปรยประทิ่นกล่นิ ผกาสุราลยั เปน็ คล่ืนในเวหาศหยาดยินดี บงั คมคลั อัญชลกี วีเทพ ซง่ึ สขุ เสพยส์ าราญมาณศรี ณ ภพโนน้ ในสวรรค์ชน้ั กวี แลภพน้ใี นถอ้ ยท่ีร้อยกรอง ไม่มเี วลาวายในภายนา่ เนาในฟา้ ในดนิ ทัง้ ถน่ิ สอง เชิญสดับรบั รศบทลบอง ซงึ่ ข้าปองสดุดีกวีเอย (สามกรงุ : พระราชวรวงศเ์ ธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์) จากบทประพันธ์ข้างต้นนักเรียนจะพบว่ามีการใช้ภาษาที่ค่อนข้างเป็นคาศัพท์ที่ยาก แต่เม่ือแปล ความหมายออกแล้วจะพบกับความสวยงามตามที่ผู้แต่งได้พรรณนา ซ่ึงแตกต่างจากวรรณกรรมปัจจุบันเรื่อง อ่ืน ๆ นอกจากนดี้ ้านการใช้วรรณศลิ ปแ์ ละเสียงวรรณยุกต์ทา้ ยวรรคถือว่ามีความไพเราะเป็นอย่างย่งิ จรงิ หรอื นี่ทว่ี ่ารักเราจักร้าว นกึ แล้วหนาวเหน็บนกั แกว้ รักเอย๋ รสสมั ผัสออ่ นละมนุ ทคี่ นุ้ เคย ไยจงึ เผยรสรา้ งจืดจางกัน เราเคยร่วมใจฝนั วา่ วันหน่งึ เราจะถงึ วันที่งามเหมอื นความฝนั ฟา้ สีทอง ดอกไมบ้ าน ธารพระจนั ทร์ และรักอันคงค่าสถาพร ฉนั เฝา้ รอคอยวันที่ฝนั ไว้ รอดว้ ยรักดว้ ยใจไม่ถา่ ยถอน แต่นี่สรอ้ ยสายสวาทมาขาดตอน เธอกล้ารอนลงด้วยมือเธอหรือไร เม่ือเธอสน้ิ เสนห่ ามาสนอง รักทป่ี องมอดหมดความสดใส แผลรักร้ายบอ่ นทวั่ เน้อื หวั ใจ จะต้องปวดร้าวไปถงึ ไหนกัน ดอกรกั บานในหัวใจใครท้ังโลก แตด่ อกโศกบานในหวั ใจฉนั และอาจเปน็ เช่นน้ชี ัว่ ชวี นั เมือ่ รกั อนั แจม่ กระจ่างกลบั ร้างไกล นยิ ายรกั ยืดยาวของเรานน้ั คงไร้วนั สดชน่ื ขนึ้ บทใหม่ หมดความหมายทีจ่ ะรอกันตอ่ ไป เพราะเปลวไฟรักดับลงกับตา (บทสุดทา้ ยของนิยายรกั : เฉลมิ ศกั ด์ิ รงคผลิน) จากบทประพันธ์ข้างต้นมีการพรรณนาถึงความเจ็บปวดที่เกิดจากความรัก โดยการใช้ภาษาท่ีกระชับ และง่ายต่อการเข้าใจและลึกซึ้งถึงความหมายที่ผู้แต่งต้องการจะสื่อให้ผู้อ่านเข้าใจ บทร้อยกรองดังกล่าว จึงสามารถถ่ายทอดอารมณ์ของเนื้อหาออกมาได้อย่างดี ทั้งยังมีการใช้สัญลักษณ์ในการเปรียบเทียบเพื่อให้ เข้าใจในเน้ือหาชัดเจนยิ่งขึ้น นอกจากน้ีการใช้เสียงวรรณยุกต์ท้ายวรรคยังทาให้เกิดความไพเราะของ บทร้อยกรองมากย่ิงขน้ึ

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ 18 การวางโครงเร่อื งก่อนการแตง่ บทรอ้ ยกรองประเภทกลอนสภุ าพ การวางโครงเรื่องก่อนการแต่งบทร้อยกรอง เป็นหลักการพ้ืนฐานก่อนการแต่งบทร้อยกรอง ทุกประเภท เพื่อเปน็ ส่วนที่ช่วยกาหนดกรอบแนวคิดและขอบเขตของเน้ือหาที่ผู้แต่งต้องการจะสื่อ หลักการใน การวางโครงเรอ่ื งกอ่ นการแต่งบทร้อยกรองประเภทกลอนสภุ าพมีดงั นี้ 1. พิจารณาหัวข้อหรือประเด็นท่ีต้องการจะแต่งบทร้อยกรองให้ชัดเจน เพื่อพิจารณาเน้ือหาว่าควรมี ขอบเขตมากน้อยเพียงใด โดยเฉพาะจานวนของบท ซง่ึ ถอื ว่าเปน็ กรอบท่ีผแู้ ต่งควรคานึงถงึ 2. เรยี บเรียงเนอ้ื หาท่ีจะใชส้ าหรบั การแตง่ บทรอ้ ยกรองเป็นร้อยแก้ว เพ่ือความสะดวกในการทาความ เข้าใจเนื้อหา โดยหากบทร้อยกรองท่ีต้องการแต่งมีเนื้อหามากกว่า 2 บทข้ึนไป ควรเรียงลาดับเนื้อหา เหมอื นกบั การเขยี นเรยี งความ ไดแ้ ก่ - คานา คานาเป็นสิ่งท่ีจะทาให้ผู้อ่านรู้ว่าบทร้อยกรองจะกล่าวถึงอะไร โดยทั่วไปจะเป็น ลกั ษณะของการกลา่ วแนะนาประเดน็ สาคัญของบทร้อยกรอง - เนื้อเร่ือง เป็นส่วนสาคัญท่ีต้องมีเนื้อหามากที่สุดและสาคัญท่ีสุด โดยกล่าวถึงใจความ ทผี่ ้แู ต่งต้องการจะสอื่ สาร และควรลาดบั เนื้อหาใหเ้ ป็นประเดน็ ที่ชัดเจน เพ่ือความสะดวกในการทาความเขา้ ใจ - สรุป จะเปน็ การกล่าวเน้อื หาโดยสรปุ ซ่ึงมกั เป็นการสรปุ ข้อคิดหรือแฝงให้ผู้อา่ นไดค้ ดิ ต่อ ตัวอยา่ งการวางโครงเร่อื ง การแต่งบทร้อยกรองประเภทกลอนสภุ าพเรื่อง หลักธรรมพหสู ตู จานวน ๖ บท - คานา เขียนเกริ่นเพือ่ ตอบคาถามของครูผู้สอนท่ีได้ถามว่าหลกั ธรรมพหูสูตคืออะไร - เนื้อหา หลักธรรมพหูสูตเป็นคาสอนในพระพุทธศาสนา ซ่ึงได้ชื่อเป็นหลักธรรมสาหรับผู้เป็นบัณฑิต ซึ่งเกิดได้จากการฟัง ดู หรือศึกษาเล่าเรียนมามาก โดยสรุปเป็นหัวใจนักปราชญ์ คือ สุ จิ ปุ ลิ สุ หมายถึง สุตตะ คือการฟงั จิ หมายถึง จนิ ตะ คือการคิด ปุ หมายถงึ ปุจฉา คือการถาม ลิ หมายถงึ ลิขิต คอื การเขยี น - สรุป สรปุ ใจความของหลักธรรมพหูสตู เพอ่ื ฝกึ ฝนใหส้ ามารถกลายเป็นนกั ปราชญ์ต่อไป ตัวอย่างกลอน แถลงรอ้ ยถ้อยกถาสภุ าษิต เขียนความคิดเปน็ กลอนกานทผ์ า่ นภาษา ตอบวจีที่ครถู ามตามสญั ญา พหูสตู กลา่ ววาจาชแ้ี จง้ ใจ หลักคาสอนของพุทธศาสนา พระศาสดาทรงแจงแถลงไข เปน็ หนึง่ ของหลกั ธรรมควรนาไป น้อมประดบั รับเอาไว้แกช่ วี ัน พหสู ตู พดู สรปุ ได้ความว่า ผูท้ ี่มีปญั ญาเลศิ เฉิดฉัน จากการฟงั ดู อ่าน มากสารพัน เรอื่ งเหล่านีต้ ้องบากบ่ันฝกึ ตอ่ ไป ก่อนจะเปน็ บณั ฑิตวิศิษฏ์ค่า พหสู ตู ต้องรวู้ า่ เป็นไฉน เพราะเป็นหลักของเมธที ก่ี ้าวไกล นาหวั ใจนกั ปราชญ์ประกอบมา สุ คือ ฟังอยา่ งตั้งใจใฝฝ่ กึ ฝน จิ คอื คดิ ใครค่ รวญคน้ การศกึ ษา ปุ คอื ถามตามแหลง่ ท่ีมวี ิชา ลิ คือ เขียนจดภาษาถอ้ ยวจี เรยี นจากครูดูตารบั สดับเสยี ง จดสาเนยี งสรปุ ไวใ้ ห้ถ้วนถี่ หม่ันฝกึ ฝนตนให้มั่นในความดี พหสู ตู สร้างสธุ แี นะนาไป

แบบฝกึ ทักษะ Online Live Worksheet เรอื่ ง การแต่งกลอนสภุ าพ 19 แบบฝึกทกั ษะที่ 5 ซึมซบั ตัวอย่างบทรอ้ ยกรอง คาช้ีแจง ให้นักเรียนอ่านและพิจารณาบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพที่กาหนดให้ พร้อมตอบคาถามให้ ชัดเจน ภาษิตว่าฝนท่งั ให้เป็นเข็ม เพียรใหเ้ ต็มสามารถอาจเปน็ ผล ถงึ ทงั่ ใหญ่ฝนไปใจอดทน คงไมพ่ น้ ปญั ญาถา้ เราเพยี ร ความลาบากยากเย็นเปน็ เหมือนทงั่ เอากาลังใจมั่นไมห่ ันเหยี น เป็นแรงฝนแลว้ เล่าเฝา้ วนเวียน จนทง่ั เปลยี่ นเป็นเข็มเลม่ งามเอย (บทร้อยกรอง : ฐะปะนีย์ นาครทรรพ) ความถูกต้องของฉนั ทลักษณ์ สมั ผัสนอก (ยกตวั อยา่ ง 1 บท)……………………………………….…………………………….…………………………… สัมผสั ระหวา่ งบท……….………………………………………….………………………………………………………………… สัมผัสใน สมั ผัสสระ (ยกตวั อย่าง 3 ค)ู่ …………………..………………….……………………………………………………………... สมั ผสั พยัญชนะ (ยกตวั อยา่ ง 3 ค)ู่ …………………………….……………………………………………………………… เสยี งวรรณยกุ ต์ท้ายวรรค (บทที่ 1) เสยี งวรรณยกุ ต์ทา้ ยวรรคสดบั เสียง………………… เสยี งวรรณยกุ ตท์ า้ ยวรรครับ เสยี ง………………… เสยี งวรรณยุกต์ทา้ ยวรรครอง เสยี ง………………… เสียงวรรณยกุ ต์ทา้ ยวรรคสง่ เสียง………………… เสยี งวรรณยุกตท์ า้ ยวรรคของบทท่ี 1 เหมาสมหรือไม่ เพราะเหตุใด ………………………...…………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. สรปุ เนื้อหาของบทร้อยกรอง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ช่อื -สกุล………………………………………………………………. เลขท…ี่ ……………… หอ้ งเรียน……………………

แบบฝึกทกั ษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ 20 แบบฝึกทักษะที่ 6 มองหาตัวอยา่ งบทประพนั ธ์ คาช้ีแจง ให้นกั เรยี นสบื ค้นบทรอ้ ยกรองประเภทกลอนสภุ าพทนี่ ักเรียนชน่ื ชอบหรือประทับใจจากหนังสือเรียน หรืออินเทอร์เน็ต โดยให้นักเรียนคัดเลือกบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพความยาวไม่น้อยกว่า 1 บท แต่ไมเ่ กนิ 4 บท และพมิ พ์ลงในชอ่ งท่ีกาหนด พรอ้ มตอบคาถามทกี่ าหนดใหช้ ดั เจน ชอ่ื เรอื่ ง (ถ้ามี)………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

แบบฝกึ ทักษะ Online Live Worksheet เร่อื ง การแตง่ กลอนสุภาพ 21 เหตุผลท่นี ักเรยี นประทบั ใจหรือชื่นชอบบทร้อยกรองประเภทกลอนสภุ าพบทดังกล่าว (อธบิ ายพอสงั เขป) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ความถกู ตอ้ งของฉันทลกั ษณ์ สมั ผสั นอก (ยกตัวอย่าง 1 บท)……………………………………….………………………………………………………… สัมผสั ระหวา่ งบท (ถ้ามี)……….………………………………………….…………………………………………………….… สัมผัสใน (ถา้ มี) สมั ผสั สระ ……………………….…………………..………………………………………………………………………………... สัมผสั พยัญชนะ……………………………………………………….……………………………………………………………… เสยี งวรรณยกุ ต์ท้ายวรรค (บทที่ 1) เสยี งวรรณยุกต์ทา้ ยวรรคสดับ เสียง………………… เสียงวรรณยกุ ตท์ ้ายวรรครับ เสยี ง………………… เสียงวรรณยุกต์ท้ายวรรครอง เสยี ง………………… เสียงวรรณยุกตท์ า้ ยวรรคส่ง เสียง………………… เสยี งวรรณยุกตท์ ้ายวรรคของบทที่ 1 เหมาสมหรอื ไม่ เพราะเหตใุ ด ……………………...……………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. สรุปเน้อื หาหรอื อารมณ์ของบทรอ้ ยกรอง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………... ช่อื -สกุล………………………………………………………………. เลขท…ี่ ……………… หอ้ งเรยี น……………………

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรอ่ื ง การแตง่ กลอนสภุ าพ 22 แบบฝึกทักษะท่ี 7 ฝึกสรา้ งสรรคโ์ ครงเร่ือง คาช้แี จง ให้นักเรยี นฝกึ การเขียนโครงเรื่องการแต่งบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพตามหัวข้อท่ีกาหนด โดย ให้เขียนสรุปเปน็ ประเดน็ สาคัญพอสังเขป ตัวอย่าง แตง่ บทร้อยกรองประเภทกลอนสภุ าพเร่ือง “สมิหลาทฉี่ นั รัก” จานวน 4 บท เขียนสรุปประเด็นเป็นร้อยแก้ว : ชายหาดสมิหลาเป็นสถานท่ีท่องเท่ียวท่ีอยู่ในจังหวัด สงขลา ซึ่งเป็นชายหาดทะเลฝั่งอ่าวไทยที่มีความสวยงามของหาดทรายขาวสะอาด น้าทะเลท่ีสดใส ท้ังยังมี ทิวของต้นสนท่ีสะบดั พลว้ิ ไปตามแรงลม จุดเด่นท่ีสาคัญของหาดสมิหลาคือรูปปั้นนางเงือกริมหาด ซ่ึงเป็นส่ิงที่ อยากจะแนะนาให้ได้มาทอ่ งเที่ยวเพ่ือจดจาความสวยงามของหาดสมิหลาตลอดไป คานา : กลา่ วแนะนาชายหาดสมิหลา เชน่ เปน็ ชายหาดทะเลอ่าวไทยอยู่หัวจังหวดั สงขลา เนอ้ื หา : บรรยายความสวยงามของชายหาดสมหิ ลา หาดทรายขาว ตน้ สน รูปปัน้ นางเงือก สรปุ : แนะนาให้มาเที่ยวชายหาดสมหิ ลา เพอื่ จะไดจ้ ดจาความสวยงามของหาดสมิหลา 1. แตง่ บทรอ้ ยกรองประเภทกลอนสภุ าพเรือ่ ง “โรงเรยี นของฉัน” จานวน 3 บท เขยี นสรุปประเดน็ เป็นรอ้ ยแกว้ : …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. คานา : ……………………………………………………………………………………………………………………………….. เน้ือหา : …………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… สรปุ : ………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. แต่งบทรอ้ ยกรองประเภทกลอนสภุ าพเรือ่ ง “อะไรคือความรกั ” จานวน 2 บท เขียนสรุปประเดน็ เป็นรอ้ ยแก้ว : …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

แบบฝกึ ทกั ษะ Online Live Worksheet เร่ือง การแต่งกลอนสุภาพ 23 คานา : ……………………………………………………………………………………………………………………………….. เนือ้ หา : …………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… สรปุ : ………………………………………………………………………………………………………………………………. 3. แต่งบทรอ้ ยกรองประเภทกลอนสุภาพจากภาพท่ีกาหนด จานวน 4 บท เขยี นสรุปประเดน็ เปน็ รอ้ ยแก้ว : …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………..………..……………………………………………………………….. คานา : ……………………………………………………………………………………………………………………………….. เนอ้ื หา : …………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… สรุป : ………………………………………………………………………………………………………………………………. ชื่อ-สกุล………………………………………………………………. เลขท…่ี ……………… หอ้ งเรยี น……………………

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ ตอนที่ 3 สร้างสรรค์ วรรณศิลป์

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ ตอนที่ 3 สร้างสรรค์วรรณศิลป์ ใบความรู้วรรณศิลป์ในการแต่งบทร้อยกรอง ประเภทกลอนสุภาพ..........................................................26 แบบฝึกทักษะที่ 8 เรียนรู้สัมผัสใน..............................31 แบบฝึกทักษะที่ 9 ไพเราะเพราะสัมผัส.....................32 แบบฝึกทักษะที่ 10 ฝึกหัดการใช้ภาษา....................34 แบบฝึกทักษะที่ 11 พิจารณาภาพพจน์.....................36

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เร่อื ง การแตง่ กลอนสุภาพ 26 ใบความรู้ วรรณศิลป์ในการแตง่ บทรอ้ ยกรอง ประเภทกลอนสภุ าพ วรรณศลิ ปใ์ นการแตง่ บทร้อยกรองประเภทกลอนสภุ าพ วรรณศิลป์ในการแต่งบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพ หมายถึง การใช้ศิลปะในการแต่ง บทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพ ซ่ึงเป็นการเพ่ิมความไพเราะให้กับกลอนสุภาพ หรือเพิ่มคุณค่า ทางวรรณศิลป์นั่นเอง โดยการใช้วรรณศิลป์จาเป็นจะต้องพิจารณาความเหมาะสมหรือลักษณะของเน้ือหา หากใช้วรรณศิลป์โดยไม่สามารถสื่อสารความหมายท่ีแท้จริงของบทร้อยกรองได้ก็ถือว่าเป็นสิ่งท่ีไม่เหมาะสม ซึ่งศิลปะในการแต่งคาประพันธ์ประเภทกลอนสุภาพมีอยู่อย่างหลากหลายรูปแบ บทั้งที่มีมาต้ังแต่สมัยโบราณ และได้รับการพัฒนาในยุคปัจจุบัน เช่น กลบท (การแต่งคาประพันธ์ประเภทกลอนลักษณะพิเศษซึ่งออกแบบ ได้อย่างหลากหลาย) เป็นต้น โดยสามารถสรุปศิลปะในการแต่งคาประพันธ์ประเภทกลอนสุภาพที่นักเรียน ควรจะทราบมีดงั นี้ 1. สัมผัสใน เป็นสัมผัสพิเศษเพ่ิมเติม ซึ่งไม่ใช่ลักษณะบังคับ โดยท่ัวไปปรากฏ 2 ลักษณะใน กลอนสุภาพ คือ สัมผสั สระและสัมผสั พยญั ชนะ สัมผัสสระ หมายถึง การใช้คาท่ีมีสระเดียวกัน หรือหากคาน้ันมีตัวสะกดก็จะต้องใช้สระ เดียวกันและตัวสะกดเดียวกัน เช่น จาน-กานต์ กา-หา เป็นต้น สัมผัสสระในการแต่งคาประพันธ์ประเภท กลอนสภุ าพ มกั จะใช้สาหรบั การสร้างจังหวะในการอ่านกลอนสุภาพให้ไพเราะมากยิ่งข้ึน จึงนิยมใช้สัมผัสสระ สร้างสัมผัสระหว่างการแบ่งวรรคการอา่ นกลอนสุภาพในแตล่ ะวรรค เช่น เราก็จติ /คิดดเู ลา่ /เขาก็ใจ รกั กนั ไว้/ดีกว่าชัง/ระวงั การ (อิศรญาณภาษิต : หม่อมเจ้าอศิ รญาณ) จากบทประพนั ธ์ข้างตน้ มกี ารใช้สมั ผสั สระในตาแหนง่ จิต-คดิ เล่า-เขา และชงั -ระวัง(วัง) ซ่ึงจะเหน็ ได้ว่าเปน็ ช่วงของจงั หวะ ในการอา่ น ซึง่ ทาใหเ้ กดิ จงั หวะและทานองท่ไี พเราะมากขนึ้

แบบฝึกทกั ษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแตง่ กลอนสุภาพ 27 สมั ผัสพยญั ชนะ หมายถึง การใชเ้ สยี งพยัญชนะตวั เดยี วกนั ในการแตง่ คาประพันธป์ ระเภท กลอนสุภาพในแต่ละวรรค โดยทวั่ ไปมักจะพิจารณาเกนิ กวา่ 2 คาข้นึ ไปในแต่ละวรรค เช่น พระจันทรจรแจม่ กระจา่ งดี พระพายพัดมาลตี ลบไป (ขนุ ช้างขนุ แผน : พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหลา้ นภาลัย) จากบทประพนั ธ์ข้างต้น ปรากฏการใชส้ มั ผสั พยญั ชนะคือ จนั ทร(จนั ทร์)-จร-แจม่ -กระจ่าง (จ่าง) เป็นสมั ผสั พยัญชนะตวั จ และพระ-พาย-พดั เป็นสมั ผัสพยญั ชนะตัว พ 2. การเล่นคาซา หมายถึงการใช้คาเดียวกันและมีความหมายเดียวกันซ้ากันในแต่ละวรรคของ กลอนสุภาพ 2 ครง้ั ขน้ึ ไป เพือ่ ทาให้เน้ือความในบทประพนั ธเ์ กิดความชดั เจนมากยิ่งข้นึ เช่น เสยี ดายพกั ตรผ์ อ่ งเพยี งเพ่งไพบลู ย์ เสยี ดายประยูรยอดกระษตั ริย์มหาศาล เสียดายเนตรดจุ นลิ มฤคปาน เสยี ดายขนงก่งสมานคนั ศรทรง (กลบทศิริวิบุลกติ ต์ิ : หลวงศรปี รชี า (เซง่ )) 3. การเล่นคาพ้อง หมายถึง การใช้คาพ้องในการแต่งบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพ ซึ่งอาจจะ เปน็ คาพอ้ งเสยี ง คาพอ้ งรูป หรือคาพ้องความ เพ่ือสรา้ งให้เกดิ ความสร้างสรรค์ในการแต่งบทร้อยกรอง คาพ้องรูป เปน็ การใช้คาท่เี ขยี นเหมอื นกนั แต่ออกเสียงต่างกนั และมีความหมายตา่ งกนั เช่น แขกเต้าจับเตา่ รา้ งร้อง เหมือนร้างทอ้ งมาหยารัศมี นกแก้วจบั แกว้ พาที เหมอื นแก้วพี่ท้ังสามสงั่ ความมา (อิเหนา : พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธเลิศหลา้ นภาลยั ) จากคาประพันธ์ปรากฏคาว่า ร้าง ซ่ึงในบทประพันธ์คาว่าร้างมีความหมายแตกต่าง กันออกไป ได้แก่ เต้าร้าง ซึ่งหมายถึงชื่อต้นไม้ และคาว่าร้าง หมายถึงจากลา และคาว่า แก้ว ซ่ึงปรากฏใน คาว่า นกแก้ว หมายถึงนกชนิดหน่งึ แกว้ หมายถงึ ตน้ แก้ว และแกว้ ในวรรคสุดท้าย หมายถึง นางอนั เป็นทร่ี ัก คาพ้องเสียง เป็นการใช้คาท่ีมีเสียงเหมือนกัน แต่รูปการเขียนและความหมายแตกต่างกัน ออกไป ตวั อย่าง เบญจวรรณจบั วลั ยช์ าลี เหมือนวันพ่ีไกลสามสดุ ามา (อิเหนา : พระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลศิ หล้านภาลัย) จากบทประพันธ์ข้างต้น จะเห็นว่ามีการใช้คาพ้องเสียงคือคาว่า เบญจวรรณ หมายถึงช่ือนก คาวา่ วัลย์ หมายถึงเถาวัลย์ และคาวา่ วนั หมายถงึ วันเวลา

แบบฝึกทกั ษะ Online Live Worksheet เรือ่ ง การแต่งกลอนสภุ าพ 28 คาพ้องความหรือคาไวพจน์ เป็นการใช้คาที่เขียนต่างกัน แต่มีความหมายเหมือนกันหรือ ใกล้เคยี งกนั มาก ตัวอยา่ ง มืดสน้ิ แสงเทยี นประทีปสอ่ ง ก็ผ่องแสงจันทร์กระจา่ งสวา่ งสง่ บุปผชาติสาดเกสรขจรลง บุษบงเบกิ แบ่งระบัดบาน (บทเสภาขนุ ช้างขุนแผน : พระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลศิ หลา้ นภาลัย) จากบทประพันธ์ข้างต้น จะเห็นว่ามีการใช้คาพ้องความท่ีบอกถึงลักษณะหรือให้ความหมาย ของความสวา่ ง 3 คา ได้แก่ ผอ่ ง กระจ่าง สว่าง และมีคาพ้องความท่ีแปลว่าดอกไม้ 2 คา ได้แก่ บุปผชาติและ บุษบง 4. การใช้ภาพพจน์ โดยทั่วไปภาพพจน์ในภาษาไทยมีมากมายหลากหลายชนิด ซ่ึงการใช้ภาพพจน์ ในการแต่งบทร้อยกรองจะทาให้เกิดความสวยงามทางภาษาในการแต่งมากยิ่งขึ้น ซ่ึงถือว่าเป็นศิลปะในการ แต่งบทร้อยกรองรูปแบบหน่ึงท่ีไดร้ บั ความนิยม โดยตัวอย่างของการใช้ภาพพจน์ท่ีได้รับความนิยมในปัจจุบันมี ดงั นี้ ภาพพจน์อปุ มา เป็นการเปรียบเทียบสิ่งหน่ึงเหมือนอีกสิ่งหนึ่ง โดยท่ัวไปมักจะปรากฏคาที่มี ความหมายในการเปรียบเทียบ เช่น ด่ัง ดุจ เหมือน ราวกับ ประหนึ่ง ป้ิม เล่ห์ เป็นต้น ซ่ึงการใช้ภาพพจน์ อปุ มาจะทาใหเ้ กดิ ความสวยงามทางภาษามากย่ิงขน้ึ ในการแต่งคาประพันธ์ เช่น สูงระหงทรงเพรียวเรยี วรูด งามละมา้ ยคลา้ ยอฐู กะหลาปา๋ พิศแตห่ ัวจรดเท้าขาวแตต่ า สองแกม้ กัลยาดัง่ ลกู ยอ (ระเดน่ ลนั ได : พระมหามนตรี (ทรัพย์)) ภาพพจน์อุปลักษณ์ เป็นการเปรียบสิ่งหน่ึงเป็นอีกสิ่งหน่ึง โดยมักปรากฏคาว่า เป็น คือ และเทา่ ซงึ่ มีลักษณะการใชค้ ล้ายคลึงกบั ภาพพจน์อปุ มา เชน่ คอื น้าผึ้งคือนา้ ตาคอื ยาพษิ คอื หยาดนา้ อมฤตอนั ชื่นชุ่ม คอื เกสรดอกไม้คือไฟรุม คอื ความกลมุ้ คอื ความฝันน่ันแหละรัก (รกั คอื … : รยงค์ เวนรุ ักษ์) ภาพพจนป์ ฏปิ จุ ฉาหรือการใชค้ าถามโดยไมต่ ้องการคาตอบ เป็นการใช้คาถามท่ีไม่ต้องการ คาตอบหรือไม่ได้ประสงค์ให้ผอู้ ่านตอบคาถามน้นั ๆ เป็นเพยี งการถามเพอื่ กระตุ้นความคดิ เทา่ น้ัน เช่น เดรัจฉานหรือมารร้ายคล้ายมนุษย์ เปน็ ตัวจดุ เพลงิ กาฬผลาญยงุ่ เหยงิ

แบบฝกึ ทักษะ Online Live Worksheet เรือ่ ง การแต่งกลอนสุภาพ 29 ภาพพจน์สทั พจน์ เปน็ การใช้ภาษาเพอ่ื เลียนเสียงธรรมชาติ เชน่ ระทึกทน้ โทนทับฉิ่งฉับฉง่ิ ตงิ ทัง่ ตงิ ตงิ ทัง่ ติงทงั่ ตงิ ท่งั เจา้ พลายงามศรมี าลาไมม่ าฟัง เพลงก็พรากจากวังบางขนุ พรหม (บทกวีบางขุนพรหม : เนาวรัตน์ พงไพบลู ย์) จากบทประพันธ์ข้างตน้ เปน็ การเลียนเสียงเคร่ืองดนตรขี องโทนและฉิง่ ภาพพจน์บุคคลวัต บุคคลสมมติ หรือบุคลาธิษฐาน การใช้ภาษาสมมติให้ส่ิงต่าง ๆ ที่ไม่ใช่ มนุษย์หรือไม่มีตัวตน (นามธรรม) แสดงอากัปกิริยาเสมือนหนึ่งว่าเป็นมนุษย์ เช่น พูดได้ ร้องไห้ได้ เป็นต้น เชน่ น้าเซาะรินรินหลากไหล ไมห่ ลบั เลยช่ัวฟา้ ดินหาย สรรพสัตว์พอฟ้นื กว็ ุ่นวาย สลายซากเปน็ กากผงธุลี (ลานาภูกระดงึ : อังคาร กลั ยาณพงศ์) จากบทประพนั ธ์ข้างตน้ มีคาว่า นา้ ไมเ่ คยหลับ โดยคาวา่ หลับ เป็นอาการของมนษุ ย์ ภาพพจน์อติพจน์ การกล่าวเกินจริง โดยเป็นการกระทาหรือความรู้สึกของมนุษย์ท่ีเกินจริง มกั นยิ มใชก้ นั มากในตอนทกี่ ล่าวเกีย่ วกบั ความรกั และความโศก ตวั อยา่ ง จะเจบ็ จาไปถึงปรโลก ฤๅรอยโศกรู้ร้างจางหาย จะเกดิ กฟี่ ้ามาตรมตาย อยา่ หมายว่าจะใหห้ ัวใจ (เสียเจ้า : องั คาร กัลยาณพงศ์) จากบทประพันธข์ า้ งตน้ เป็นกล่าวถึงความเจ็บช้าจากความรัก ซึ่งได้กล่าวว่าจะจาไป จนถงึ ปรโลก ซ่ึงเปน็ การกล่าวเกนิ ความเปน็ จริง ภาพพจน์สัญลักษณ์ หมายถึงการใช้คาที่มีความหมายในเชิงสัญลักษณ์มาใช้ในการแต่งคา ประพนั ธ์ โดยความหมายนัน้ จะเป็นความหมายโดยนัย และเปน็ ท่ที ราบโดยทวั่ ไปของคน เชน่ พหี่ มายปองกหุ ลาบงามยามแย้มกลีบ ไม่ใคร่รีบชิงฉวยด้วยนสิ ยั หากมแี มลงภู่ผึงมาคลึงไคล้ จะปดั ใหไ้ กลจากนางอย่างเบามือ จากบทประพันธ์ข้างต้น ใช้สัญลักษณ์ในการประพันธ์คือคาว่า กุหลาบ ซ่ึงโดยทั่วไปหมายถึง ความรัก แต่ในบทประพันธ์น้ีหมายถึงผู้หญิงอันเป็นที่รัก คาว่ายามแย้มกลีบ หมายถึง วัยรุ่นหรือวัยสาว และ แมลงภ่ผู ้ึง หมายถงึ ผู้ชายอนื่ ท่เี ข้ามายุ่งเกยี่ วกบั ผู้หญงิ อนั เป็นทร่ี กั คนน้นั

แบบฝกึ ทกั ษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสภุ าพ 30 ภาพพจน์ปฏิพากย์ การใช้ภาษาท่ีบอกความตรงข้าม เป็นภาพพจน์ที่ใช้คากล่าวท่ีมอง อยา่ งผวิ เผินแลว้ จะขัดกนั เองหรือไมน่ า่ จะเป็นไปได้ ด้วยเพราะขดั แย้งกันแต่ถ้าพิจารณาให้ดีจะเป็นคากล่าวที่มี ความหมายลกึ ซงึ้ ตัวอยา่ ง เธอตายเพอ่ื จะปลกุ ให้คนต่นื เธอตายเพ่ือผู้อนื่ นบั หม่ืนแสน เธอเป็นดินก้อนเดยี วในดนิ แดน แตจ่ ะหนักและจะแนน่ เต็มแผน่ ดิน (กระทุ่มแบน : เนาวรตั น์ พงษ์ไพบูลย์) จากบทประพันธ์ข้างต้นมีการใช้ภาษาท่ีความหมายตรงข้ามกันได้แก่ ตาย-ต่ืน และ ดนิ ก้อนเดยี ว-เต็มแผ่นดนิ ซง่ึ แสดงถงึ ความขัดแย้งกนั ภายในความหมาย แตม่ ีความหมายเชงิ เปรยี บเทียบ 5. กลบท กลบทคือลักษณะพิเศษในการแต่งบทร้อยกรองโดยเฉพาะประเภทกลอนสุภาพ ปรากฏ วา่ มีกลบทหลากหลายชนิด ซ่ึงแต่ละชนดิ จะมลี กั ษณะบังคบั เฉพาะตัวที่ไม่เหมอื นกัน โดยกลบททน่ี ่าสนใจ เช่น กลบทบุษบงแย้มผกา เป็นการใช้คาขึ้นต้นของแต่ละวรรคเป็นคาเดียวกันท้ังหมด ซึ่งเนื้อหา ในแต่ละวรรคนัน้ จะตอ้ งสอดคลอ้ งกบั คาขนึ้ ตน้ ดว้ ย เช่น พระกุมารตรึกตรองทานองปราชญ์ พระจอมราชเจา้ คิดน้าจติ รเถลิง พระหน่อน้อมคอ้ มบงั คมภิรมยเ์ รงิ พระเอ่ียมเองิ แอบองค์ประจงกร (กลบทศริ ิวบิ ุลกิตต์ิ : หลวงศรปี รชี า (เซ่ง)) กลบทบัวบานกลีบขยาย มีลักษณะคล้ายคลึงกับกลบทบุษบงแย้มผกา แต่มีลักษณะ ท่แี ตกตา่ ง คอื คาข้ึนต้น 2 คาแรกของแตล่ ะวรรคเป็นคาเดียวกัน เช่น เจา้ งามลักษณล์ ้วนมาแลนา่ รัก เจ้างามศกั ดิร์ กั งามไปตามสรรค์ เจา้ งามทวั่ หัวตาสารพัน เจา้ งามสรรคเ์ สริมสรา้ งแตท่ างงาม (เจ้างาม : พระครูเกษมทัศนคณุ ) กลบทเบญจวรรณห้าสี เป็นการใช้คาข้ึนต้น 5 คาแรกของแต่ละวรรคเป็นอักษรที่มีเสียง เดียวกัน โดยจะตอ้ งเรียงติดกนั ท้ังหมด 5 คา และมีความหมายทีส่ ามารถสอ่ื ความได้ เช่น ระรืน่ เรือ่ ยเร่อื ยระรินกลิ่นกหุ ลาบ ซึ่งซงึ ซาบซึมซ่านปานพิษไหล โอ้อกเอ๋ยอึดอัดนักรกั ปักใจ ปนั่ ปว่ นไปเปรยี บปานหวานใจลา

แบบฝึกทกั ษะ Online Live Worksheet เรือ่ ง การแตง่ กลอนสภุ าพ 31 แบบฝึกทักษะที่ 8 เรียนรสู้ ัมผัสใน ตอนที่ 1 สัมผัสสระ คาชแี จง ให้นักเรียนหาคาสัมผสั ในประเภทสัมผสั สระของคาทกี่ าหนดใหต้ ่อไปน้ี ตวั อยา่ ง ขาว ……ดาว……. ……พราว……. ……สาว……. ……หนาว……. ……ร้าว……. 1. เพียร ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 2. ไทย ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 3. เขา้ ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 4. พรรณ ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 5. คดิ ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ตอนท่ี 2 สัมผัสพยญั ชนะ คาชีแจง ใหน้ กั เรยี นหาคาสมั ผสั ในประเภทสัมผสั พยัญชนะของคาทีก่ าหนดให้ต่อไปนี้ ตัวอย่าง ……เร่ือง……. ……รัก……. ……ร่าง……. ……ร้าว……. เรียน ……รู้……. 1. พดั ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 2. ตวั ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 3. กา ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 4. หนาว……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 5. ลิง ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ชอ่ื -สกุล………………………………………………………………. เลขท…่ี ……………… ห้องเรียน……………………

แบบฝกึ ทักษะ Online Live Worksheet เรอื่ ง การแตง่ กลอนสภุ าพ 32 แบบฝึกทกั ษะที่ 9 ไพเราะเพราะสมั ผสั ตอนที่ 1 สัมผัสสระ คาชีแจง ให้นักเรียนเลือกคาที่กาหนดให้นามาใส่ในช่องว่างของกลอนสุภาพ โดยให้คานึงถึงสัมผัสในประเภท สมั ผสั สระ ให้ถกู ตอ้ งมีความหมายเหมาะสม ตวั อย่าง จันทร์กระจา่ ง……พร่าง……พราวราวแสงสรู ย์ ยิ่งเพมิ่ พูนใจหมน่ ……คน…….รอหวัง (กลาง , พร่าง , รา้ ง , กลาง , พน้ , หน , ดล , คน) 1. เพราะเธอคือคนนนั้ ท่ี………….…….…..หวัง เพราะเธอคือพลงั พรอ้ มสรา้ งสรรค์ เพราะเธอคือแสงสวา่ งยาม.............………..วัน ใจของฉนั จึงเก็บ……………..……..ใกลใ้ กลเ้ ธอ ทา่ น ฉนั มนั สรา้ ง กลาง ไว้ ได้ ใหม่ 2. เธอรเู้ หมอื นฉนั ไหม…………………….คนื น้ี หนาวหวั ใจเหลอื ที่จะโหยหา มีเพยี งหมอนคอย………………………ซบั นา้ ตา เป็นเพราะวา่ เราพราก…………………….กันไป ค่า ให้ ใน ปรบั รับ ทับ ฉนั จาก 3. เพราะเธอเปน็ คน……………………..ไม่มแี สร้ง เปน็ ดัง่ ……………………..พราวแสงสกุ ไสว เปน็ ใครคนหน่งึ ซึ่งจริงใจ และเป็นไปเช่นน้ันทุก……………………มา ท่ี ดี จ้าว สกาว ดาว วัน คืน มัน่ 4. จะขออยู่เคยี งข้าง……………………….ทเี่ หน็ ไมเ่ ปลย่ี นเป็นคนใหม…่ ………………….หลกี หนี ยังคงรกั ห่วง………………………ทุกนาที อกี กีป่ ยี ดึ มั่นคาสัญญา รา่ ง ทาง อยา่ ง ให้ ไม่ ใจ ใย หา

แบบฝกึ ทักษะ Online Live Worksheet เรอ่ื ง การแตง่ กลอนสภุ าพ 33 ตอนที่ 2 สมั ผสั พยญั ชนะ คาชีแจง ให้นักเรียนเลือกคาที่กาหนดให้นามาใส่ในช่องว่างของกลอนสุภาพ โดยให้คานึงถึงสัมผัสในประเภท สัมผสั พยญั ชนะ ให้ถกู ต้องมีความหมายเหมาะสม ตัวอย่าง หนาวน้าค้างพรา่ ง….…พรม…….เขา้ หม่ กอด มา……อ้อน……ออดโอบอุม้ ชุ่มใจหนาว (พรม , พริ้ง , ขาว, อ่ิม , อ้อน , อาบ , เอ้อื น , มี) 1. ความคิดถึง……………………เร้าเศรา้ หมองหม่น มัน……………………..ทน้ อัดจนสน่ั ไหว ร้อยเรอ่ื ง……………………….ความหลงั ท่ฝี งั ใจ ยอ้ นมาใหร้ าลึกนึกถึงเธอ รีบ รมุ เร่ง ท่วม ทับ เรียง ราว ลา้ น 2. ยิ้มพยักทกั ……………………..กบั สายหมอก รว้ิ ละลอก………………………รับหลบั ตาฝัน กระซกิ แซ่สกุณจี ๋จู กี๋ นั สุดสคุ นั ธรส……………………..ชื่นจิตใจ ท้อ ถาม ทาย ลม ราย ร้อย ร่นื ชอบ 3. ควนั ไฟลอยออ้ ยองิ่ ทงิ้ …………………….ไม้ เป็นภาพไหวอย่หู วา่ งกลางความเหงา ฟ้าสจี ดื ชดื หมน่ ปนทึม………………………… ทาบทิวเขาคร้ึมเขียวดู………..…………ดาย พุม่ ที่ ทวิ เทา ทาง เปล่า เดียว เดย่ี ว 4. อยากใหล้ มล่รู ้วิ ทวิ ไม้ราบ และนกฉาบเฉวยี นวกผกผัน………………………. ลอดฉวัดกวัด………………………เหมือนทกั ทาย บรรเลงรา่ ยรู้……………………….การกลับมา ผาย ผนิ แกว่ง ไกว กวัก รัก รบั รส ช่ือ-สกลุ ………………………………………………………………. เลขท…่ี ……………… หอ้ งเรียน……………………

แบบฝกึ ทักษะ Online Live Worksheet เร่ือง การแต่งกลอนสภุ าพ 34 แบบฝึกทกั ษะท่ี 10 ฝึกหดั การใช้ภาษา ตอนที่ 1 สมั ผัสสระ คาชีแจง ให้นักเรียนเติมคาในช่องวางของบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพต่อไปน้ี โดยคาท่ีใช้จะต้อง มีลักษณะเป็นสัมผัสสระและเป็นคาท่ีเม่ือเติมไปแล้วยังคงได้ความหมายครบถ้วน ถูกต้องตามฉันทลักษณ์ของ บทร้อยกรอง หรือช่วยส่งเสริมใหค้ วามหมายของบทประพนั ธน์ ั้นชัดเจนย่งิ ขึ้น ตัวอย่าง หยาดน้าค้างพร่างพราววับ…….วาว……ไหว แพรสายหมอกห่ม……ดอก…..หญ้าเม่อื ฟา้ สาง 1. เพยี งดอกหญา้ …………………….น้อยดตู อ้ ยต่า ฝากรักลา้ แนบคา่ …………………มายิ่งใหญ่ เป็นของขวญั สรรฝากมา……………………ใจ เพ่อื เตอื นให้คดิ ถึงใคร……………………..คน 2. ยามฝนซาฟา้ ใส……………………...เปีย่ มสุข ชีวิตผา่ นความทุกข์ได้อีกหน เมฆสีขาวสคี ราม…………………นา่ ยล สร้างใจคนให้แกรง่ กลา้ พร้อม………………ฟนั 3. ฝนั เพียงโลกใบ……………………..มเี ราสอง ทพิ ย์ละอองอาบอนุ่ เน้อื เอือ้ ไอม่ัน รอ้ ยสลักร่วม……………………….ความผกู พนั ม่านแพรพรรณแพรว……………………สกาวใจ 4. วางระเบยี บรปู แบบ…………………….กระชับ แบบฉบบั กาพย์………………………อกั ษรศรี คกู่ รงุ แกว้ โกสินทร์ปิ่นโมฬี แก้วกวีแก้ว…………………………พยงุ ยศ 5. เส้นทางแห่งเกยี รตยิ ศท…ี่ ……………………สวย ปลู าดด้วยความรกั ท่ี………………………เสมอ จะรว่ มสร้าง………………………ฝนั ฉนั กบั เธอ เพ่ือใหเ้ จา้ ได้เจอแตส่ ง่ิ ดี

แบบฝกึ ทักษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ 35 ตอนที่ 2 สัมผสั พยญั ชนะ คาชีแจง ให้นักเรียนเติมคาในช่องวางของบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพต่อไปนี้ โดยคาท่ีใช้จะต้อง มีลักษณะเป็นสมั ผสั พยญั ชนะและเป็นคาทเ่ี ม่อื เติมไปแล้วยังคงได้ความหมายครบถ้วน ถูกต้องตามฉันทลักษณ์ ของบทรอ้ ยกรอง หรอื ชว่ ยสง่ เสรมิ ให้ความหมายของบทประพันธ์นน้ั ชัดเจนยิ่งขึ้น ตัวอย่าง ไม่เคย…..คดิ …..เคยฝนั ถึงวนั น้ี วนั ทมี่ ีน้อง…..แนบ…..แอบทาเขิน 1. แสงสี…………………ทาบทาฟ้าสดใส ลมแกว่ง…………………..ไหวสะท้านก้านบวั หลวง เถาวลั ย์ใหญ่ย้อยดอกออกเป็นพวง กลบี โรย…………………..ลงคูคลองลอ่ งลอยแพ 2. แอบ………………….อ้อนออ่ นวยั ไรเ้ ดยี งสา ยังไขว่ควา้ ……………………สุขทกุ ทุกสิง่ ไมร่ บั รู้………………………..ทรามของความจริง ไม่เกรงกริ่งกลัวภยั อนั ใดเลย 3. ความรกั เอยเคย……………………ใสใหค้ นื กลับ ความหลงั ลบั ………………………ไปโอใ้ จเอ๋ย เสยี ดายหวังตัง้ ไวก้ ระไรเลย หลง…………………..เชยกลบั เส่ียงเพียงลมลม 4. มอบนา้ ใจให้แก…่ ……………….อย่างวนั ก่อน ความอาวรณ์……………….มที …ี่ ………………สดุ แต่ความชงั ยงั มาเป็นอาวุธ วนั นี้ดุจเปน็ แขกท่แี ปลกพักตร์ 5. สายลมเรมิ่ ……………………..ขวัญวันใหม่แลว้ ระฆังแผ่วกงั วานหวานหนกั นา ฝากหวั ใจให้…………………….ตามสายลมพา กระซบิ วา่ ฉนั รกั มัน่ ………………..ผันลา ช่อื -สกลุ ………………………………………………………………. เลขท…ี่ ……………… หอ้ งเรียน……………………

แบบฝึกทกั ษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ 36 แบบฝึกทักษะที่ 11 พิจารณาภาพพจน์ คาชีแจง ให้นักเรียนพิจารณาบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพที่กาหนด โดยเลือกภาพพจน์ท่ีกาหนดให้เติม ในช่องว่างหน้าบทรอ้ ยกรองทสี่ อดคลอ้ งกบั ภาพพจนป์ ระเภทนนั้ ๆ อปุ มา อุปลกั ษณ์ อติพจน์ สทั พจน์ สญั ลกั ษณ์ ปฏิปุจฉา บคุ คลวัต 1. ……………………………… ผนื สมุทรมนุษย์หรอื คอื ผวู้ าด คล่ีกระดาษปฐพีเติมสใี ส่ จรดปลายพู่กันบันดาลใจ ตวดั ไปเปน็ เรือ่ งราวเจ้าโลกา 2. ……………………………… คันนายาวนอนราบทาบกับพ้นื ตน้ หญ้าฟืน้ จากห่วงฝันสวู่ ันใหม่ เจา้ นกร้องกอ้ งกเู่ รยี กคู่ใจ รอ้ งทกั ทายควายตวั ใหญท่ ่ใี นนา 3. ……………………………… แม้นมีเวรมีกรรมมาทารา้ ย ขอให้หายกันขาดแตช่ าตินี้ แมน้ เกดิ ใหม่ชาติหน้าถ้าหากมี แค้นแนน่ ที่หวั ใจไม่อาจลมื 4. ……………………………… รอ้ ยเร่อื งราวโลกน้ีกวสี รรค์ สรา้ งลานาราพันบรรยายสอน ถงึ เกิดแก่เจ็บตายลาอยา่ อาวรณ์ ชวี ติ คอื ละครเทา่ นั้นเอง 5. ……………………………… กระตา่ ยนอ้ ยหมายจนั ทร์อนั ใสสด เธองามงดย่ิงแลว้ แก้วใจเอย๋ มองแต่นางอยา่ งต้งั ใจไมล่ ะเลย เพียงอยากเชยเจ้าดอกฟ้ามาแนบกาย 6. ……………………………… หยาดฝนพราคา่ คืนเกนิ ฝืนกลนั้ ราวน้านัน้ คอื น้าตาทบ่ี า่ ไหล เสยี งกบร้องเรงิ รนื่ มนั ชน่ื ใจ เฉกเยาะให้คนเหงายิง่ เศรา้ ตรม 7. ……………………………… เมฆสดี าคลา้ ฟา้ คราหนา้ ฝน นึกถึงคนทางน้ันใจสัน่ ไหว กลางหัวใจมันหว่ันหวาดขลาดขามกลัว เสยี งเปร้ียงเปรยี้ งฉันหว่ันพรน่ั พรงึ ใน ชอื่ -สกุล………………………………………………………………. เลขท…ี่ ……………… ห้องเรียน……………………

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ ตอนที่ 4 สร้างถิ่นนักกวี

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ ตอนที่ 4 สร้างถิ่นนักกวี ใบความรู้หลักการแต่งบทร้อยกรอง ประเภทกลอนสุภาพ..........................................................39 แบบฝึกทักษะที่ 12 สร้างสรรค์กลอน จากเพลง................................................................................42 แบบฝึกทักษะที่ 13 ฝึกเชลงบทร้อยกรอง..............43 แบบฝึกทักษะที่ 14 ทดลองแต่งคำประพันธ์..........45

แบบฝกึ ทักษะ Online Live Worksheet เร่ือง การแตง่ กลอนสภุ าพ 39 ใบความรู้ หลักการแตง่ บทรอ้ ยกรองประเภทกลอนสภุ าพ หลกั การแตง่ บทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพ 1. การแต่งบทร้อยกรองทุกประเภทนักเรียนควรมุ่งเน้นไปที่การสื่อความหมายเป็นสาคัญ หาก บทร้อยกรองน้ันไม่สามารถส่ือความหมายได้ตามเจตนาของผู้แต่งถือว่าเป็นบทร้อยกรองท่ีไม่ดี ถึงแม้มีการใช้ วรรณศิลป์และเสียงวรรณยุกต์ท้ายวรรคที่ดีก็ตาม โดยเฉพาะกลอนสุภาพซ่ึงสามารถใช้คาได้มาก นักเรียน ไม่ควรใชส้ มั ผสั ในจนทาให้ผิดเพี้ยนความหมาย 2. เนื้อหาในบทร้อยกรองควรมีความเป็นเอกภาพ สัมพันธภาพ และสารัตถภาพ โดยเอกภาพ หมายถึงเนื้อหาในบทร้อยกรองควรเป็นอันหนึง่ อนั เดยี วกัน ไปในทิศทางเดยี วกนั สัมพนั ธภาพ หมายถึง เนื้อหา ในบทรอ้ ยกรองของนักเรียนในแต่ละวรรคและในแต่ละบท ควรมีความสัมพันธ์และต่อเนื่องซ่ึงกันและกัน รวม ไปถึงชื่อเรื่องของบทร้อยกรอง และสารัตถภาพ หมายถึง เน้ือหาของบทร้อยกรองควรมีสาระหรือประเด็น สาคัญเพยี งประเด็นเดยี วเทา่ น้นั 3. การใช้คาควรพิจารณาการแบ่งจังหวะในการอ่านกลอนสุภาพประกอบ เน่ืองจากหากฉีกคา ในการแบ่งจังหวะการอ่าน ทาให้ความหมายหรือความไพเราะของบทร้อยกรองผิดเพ้ียนไปได้ นอกจากน้ีควร แต่งบทรอ้ ยกรองให้มคี วามหมายจบภายในแต่ละวรรค 4. ไมค่ วรใชค้ าไม่สภุ าพ คาหยาบ หรอื คาแสลง มาใช้ในการแตง่ บทร้อยกรอง โดยทวั่ ไปอาจจะพจิ ารณา จากลักษณะของเนื้อหาเป็นสาคัญ หากเปน็ กลอนสภุ าพ ทไี่ มเ่ ครง่ ครดั หรอื ไม่เปน็ ทางการมากนกั ใชส้ าหรับสือ่ สาร กับผทู้ ม่ี คี วามใกลช้ ิดกส็ ามารถนาคาเหล่านีม้ าใช้ได้

แบบฝกึ ทกั ษะ Online Live Worksheet เร่ือง การแต่งกลอนสุภาพ 40 5. พึงระมัดระวังเรื่องการใช้คาสัมผัสนอก ไม่ควรนาคาเสียงสั้นกับเสียงยาวมาสัมผัสนอกกัน การกระทาเช่นนี้ถือว่าเป็นความผิดพลาดทางฉันทลักษณ์โดยตรง โดยให้พิจารณาท่ีรูปสระนั้น ๆ เป็นสาคัญ เชน่ ได้ กับ ดา้ ย ไมส่ ามารถนามาใช้เป็นคาสมั ผัสนอกได้ เป็นต้น 6. การใช้สัมผัสท่ีผิดลักษณะ ซ่ึงเป็นส่ิงท่ีควรศึกษาและทาความเข้าใจ เพื่อหลีกเล่ียงความผิดพลาด ในการแต่งบทร้อยกรองประเภทกลอนสภุ าพ ซ่งึ มี 3 ลกั ษณะ ได้แก่ - ชิงสัมผสั หมายถึง การที่มคี าทเี่ ปน็ เสียงสระตัวเดยี วกันหรือใช้สระตัวเดียวและตัวสะกดตัว เดียวกันกบั คาทีเ่ ปน็ คาสง่ สมั ผัสนอกภายในวรรค ซง่ึ ถือเป็นสิ่งทค่ี วรหลีกเล่ยี ง ตวั อยา่ ง จะไหวตัวกลวั เชยเลยลองน่งิ เขากลับติงวา่ น่ันมนั เชยใหญ่ อะไรอะไรกต็ ะบันไป ทาฉันใดหนอพ้นเป็นคนเชย จากบทร้อยกรองข้างต้นนักเรียนจะพบว่าในวรรครองนั้น คาท่ีส่งสัมผัสนอกคือคาว่า ไป ซึ่งภายใน วรรคนัน้ ไม่ควรจะมีคาท่ใี ช้สระไอ ใอ หรอื อัย อยู่ เน่อื งจากจะเปน็ การชงิ สมั ผัสน่ันเอง - สัมผัสเลือน มักปรากฏอยู่ในวรรครับและวรรคส่ง คือมีการใช้คาสัมผัสในแต่มีลักษณะ เช่นเดียวกบั สมั ผสั นอกภายในวรรคเดยี วกนั ตวั อย่าง แล้วนีห่ รือคอื คนบนแหล่งหลา้ พสธุ าหนาใหญต่ ้องไหวหว่ัน ด้วยความคดิ จิตมนษุ ย์สดุ ราพัน จงึ ราพึงเสกสรรค์กลน่ั รอ้ ยเรียง จากบทร้อยกรองข้างต้นนักเรียนจะพบว่าในวรรคส่งน้ัน คาท่ีส่งสัมผัสนอกคือคาว่า สรรค์ ซ่ึงถูกต้อง ตามฉันทลักษณ์ แต่ภายในวรรคน้ันกลับมีคาว่า กล่ัน ซ่ึงอยู่ใกล้คาที่เป็นสัมผัสนอกท้ังยังเป็นสัมผัสสระตัว เดยี วกนั จงึ ทาใหเ้ กิดสมั ผสั เลอื น - สมั ผสั ซ้า หมายถึงการใชค้ าทเี่ ปน็ สมั ผสั นอกซ้ากนั 2 ตัวข้ึนไป ซ่ึงเป็นส่ิงท่ีไม่ควรใช้สาหรับ การแตง่ กลอนสุภาพ โดยปรากฏ 2 ลกั ษณะ ได้แก่ สัมผัสซ้าแบบพ้องรูปและเสียง คือเป็นการใช้คาสัมผัสนอกเป็นคาเดียวกัน ซ้ากัน ภายในบทกลอนบทเดยี วกันหรือบทตดิ ๆ กัน ตวั อย่าง ช่างกาเริบเสบิ สานทหารชั่ว อยา่ งเปน็ ผวั นางนี่รอ้ ยตรีสาว วินัยออ่ นหย่อนดือ้ แถมมือกาว พบนายสาวไม่คานบั เข้าจับตวั จากบทรอ้ ยกรองขา้ งต้นปรากฏการใช้คาว่าสาว 2 คา ลกั ษณะดังกล่าวนีเ้ รียกวา่ สมั ผัสซา้ สัมผัสซ้าแบบพ้องเสียง คือเป็นการใช้คาสัมผัสนอกเป็นคาพ้องเสียง ซ้ากันภายใน บทกลอนบทเดยี วกนั หรือบทตดิ ๆ กัน ตัวอย่าง ชวี ติ เลอื กเกดิ มิไดใ้ ครกร็ ู้ ตอ้ งดนิ้ รนตอ่ สอู้ ุปสรรค ทาใหด้ ที ีส่ ดุ อยา่ หยุดพกั ทางสู่ศกั ดิ์ศรแี ม้ไกลเหมือนใกลก้ ัน จากบทร้อยกรองข้างต้นปรากฏคาว่า สรรค และ ศักดิ์ ซ่ึงเป็นคาพ้องเสียงกันในตาแหน่งคา สัมผสั นอก ลกั ษณะดงั กลา่ วนีเ้ รยี กว่าสัมผัสซ้า

แบบฝกึ ทักษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแตง่ กลอนสภุ าพ 41 7. ไม่ควรใชค้ าศพั ท์โบราณมาใช้มากเกินความจาเป็น เน่ืองจากคาเหล่านี้ต้องแปลความหมายก่อน การทาความเข้าใจ ซึ่งผู้อ่านส่วนมากอาจจะไม่ทราบความหมายของคาเหล่านั้นทาให้บทร้อยกรองยาก ตอ่ ความเขา้ ใจ 8. ไม่ควรใช้สระเสียงสั้นหรือคาตายท่ีมีสระเสียงสั้นในคาท้ายวรรคของวรรครับ วรรครอง และ วรรคส่ง เน่ืองจากการใช้คาท่ีมีสระเสียงส้ันหรือคาตายที่มีสระเสียงส้ันในคาท้ายวรรคเหล่าน้ันจะทาให้เสียง วรรณยกุ ต์ทา้ ยวรรคผิดเพี้ยนไป ทั้งยังทาให้ความไพเราะของบทร้อยกรองลดลงเนื่องจากมีเสียงที่สั้นและห้วน ไม่สามารถใช้ส่อื สารอารมณ์ได้ นอกจากต้องการส่ือสารหรือส่ือความหมายในอารมณ์ที่โกรธซ่ึงอาจจะนามาใช้ ได้ 9. ระมัดระวังเร่ืองการใช้คาผิดความหมาย การเลือกใช้คาสาหรับการแต่งบทร้อยกรองประเภท กลอนสุภาพน้ันสาคัญเป็นอย่างมาก เน่ืองจากกลอนสุภาพเป็นบทร้อยกรองที่มีการใช้คาได้จานวนมากต่อ หนึง่ วรรค การใชค้ าใหถ้ กู ต้องตามความหมายถงึ จาเปน็ อยา่ งยิง่ หากใช้คาผิดความหมายอาจจะส่ือความหมาย ผิดเพี้ยนไปได้ เช่น ช่ัง กับ ช่าง คาท้ังสองถึงแม้จะออกเสียงคล้ายคลึงกันแต่ให้ความหมายแตกต่างกันอย่าง สิน้ เชิง เป็นต้น 10. คาท่ีเป็นสัมผัสนอกควรเป็นคาที่สามารถหาคาสัมผัสได้ง่าย เน่ืองจากปัญหาหลักของการแต่ง กลอนสุภาพของนกั เรียนคอื ไม่สามารถคน้ หาคาสัมผัสนอกได้ครบถ้วนหรือเมื่อแต่งแล้วไม่สามารถแต่งต่อไปได้ เนื่องจากมีคาน้อยและไม่สามารถนามาใช้ให้ถูกต้องตามความหมายได้ เช่น เพชร อาจจะสัมผัสกับ เป็ด เห็ด เกจ็ เทจ็ ระเห็จ เสรจ็ ซึง่ คาเหล่านีม้ นี ้อยและมคี วามหมายแตกตา่ งกนั โดยสิ้นเชิง เป็นต้น คาสัมผัสนอกจึงควร เป็นคาที่สามารถค้นหาคาสัมผัสได้มากและมีหลากหลายความหมาย เช่น คาท่ีประกอบด้วยสระไอ สระอา สระอู หรือประกอบด้วยตัวสะกดทหี่ าคาไดม้ าก 11. ก่อนการแต่งบทร้อยกรองควรมีวางโครงเรื่อง โดยอาจเขียนในลักษณะร้อยแก้วบรรยาย เน้ือหาที่กาลังจะแต่ง หรือหากเป็นคาประพันธ์ท่ีมีจานวนบทมาก ควรวางโครงเรื่องเป็น คานา เนื้อหา และสรปุ เพอ่ื เปน็ กรอบในการแตง่ บทร้อยกรอง ทง้ั ยงั ช่วยใหผ้ ู้แตง่ สามารถแต่งไดง้ ่ายขึ้นและไมว่ กวนสับสน 12. ไมล่ อกเลียนหรอื ละเมดิ ลขิ สิทธิ์บทร้องกรองของผู้อ่นื เนื่องจากผิดกฏหมายตามพระราชบัญญัติ ลิขสทิ ธิแ์ ล้ว ยังเป็นการผดิ จรรยาบรรณอีกด้วย จึงควรระวงั ให้มากและไม่ลอกบทร้อยกรองของผ้อู นื่ อย่างจงใจ

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เร่ือง การแตง่ กลอนสุภาพ 42 แบบฝึกทักษะที่ 12 สรา้ งสรรค์กลอนจากเพลง คาช้ีแจง ให้นักเรียนแต่งบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพจานวน 2 บท โดยให้นาเน้ือหาหรือข้อคิดท่ีได้รับ จากเพลง “ด่ังฝันฉันใด” พร้อมตั้งช่ือเร่ืองให้สอดคล้องกับเนื้อหา โดยพิจารณาด้านความถูกต้องของ ฉนั ทลกั ษณ์ เน้อื หาของบทรอ้ ยกรอง การใชค้ าถกู ตอ้ งตามความหมาย และวรรณศลิ ป์และความไพเราะ ชื่อเรื่อง………………………………………………………………………………………… วางโครงเร่อื งเปน็ รอ้ ยแกว้ ก่อนการเขียน ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… เน้ือหากลอนสภุ าพ (2 บท) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………….………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………… ชอื่ -สกลุ ………………………………………………………………. เลขท…ี่ ……………… ห้องเรยี น……………………

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสภุ าพ 43 แบบฝึกทักษะท่ี 13 ฝึกเชลงบทร้อยกรอง คาช้ีแจง ให้นักเรียนเลือกภาพที่กาหนดให้ตามความสนใจ 1 ภาพเพื่อแต่งบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพ จากภาพจานวน 2 บท พร้อมต้ังชือ่ เร่ืองใหส้ อดคล้องกบั เน้ือหา โดยพิจารณาด้านความถูกต้องของฉันทลักษณ์ เนอ้ื หาของบทร้อยกรอง การใช้คาถูกต้องตามความหมาย และวรรณศลิ ปแ์ ละความไพเราะ

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแตง่ กลอนสภุ าพ 44 ชือ่ เรือ่ ง………………………………………………………………………………………… วางโครงเรื่องเป็นร้อยแก้วก่อนการเขยี น ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… เนอื้ หากลอนสภุ าพ (2 บท) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………….………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………… ชอ่ื -สกุล………………………………………………………………. เลขท…่ี ……………… หอ้ งเรียน……………………

แบบฝึกทกั ษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสภุ าพ 45 แบบฝึกทักษะท่ี 14 ทดลองแตง่ คาประพันธ์ คาชี้แจง ให้นักเรียนแต่งบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพเร่ือง “การเรียนออนไลน์” จานวน 2-5 บท พร้อมต้ังช่ือเรื่องให้สอดคล้องกับเน้ือหา โดยพิจารณาด้านความถูกต้องของฉันทลักษณ์ เนื้อหาของ บทรอ้ ยกรอง การใชค้ าถูกตอ้ งตามความหมาย และวรรณศลิ ปแ์ ละความไพเราะ ชื่อเรื่อง………………………………………………………………………………………… วางโครงเรอ่ื งเปน็ รอ้ ยแกว้ ก่อนการเขยี น ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… เนอ้ื หากลอนสุภาพ (2-5 บท) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………….………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………….………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ชอ่ื -สกลุ ………………………………………………………………. เลขท…ี่ ……………… ห้องเรยี น……………………

แบบฝึกทักษะ Online Live Worksheet เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ เฉลย แบบฝึกทักษะ

แบบฝึกทกั ษะท่ี 1 พิจารณาคาคล้องจอง คำช้ีแจง ให้นักเรยี นหาคาคลอ้ งจองของคาที่กาหนดให้ต่อไปน้ี ตวั อย่ำง ขาว ……ดาว……. ……พราว……. ……สาว……. ……หนาว……. ……ร้าว……. 1. รกั ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 2. เรียน ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 3. พบ ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 4. ดู ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. คำตอบขึน้ อยูก่ บั ควำมถกู ตอ้ ง 5. ใจ ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. และดุลยพนิ จิ ของครผู สู้ อน 6. หอม ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 7. กล่นิ ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 8. ช่ืน ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 9. เสีย ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 10. แม่ ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 11. ขา ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. 12. ช้า ……………………. ……………………. ……………………. ……………………. …………………….