ครูภูมิปัญญาไทย รุ่นที่ 1 ภาคเหนือ

§√¿Ÿ Ÿ¡ª‘ í≠≠“‰∑¬ √àÿπ∑Ë’ Ò 101 ¿“§‡ÀπÕ◊ §√¿Ÿ Ÿ¡‘ª≠í ≠“‰∑¬ √πàÿ ∑Ë’ Ò ¿“§„µâ ¥“â π°Õß∑πÿ ·≈–∏√ÿ °®‘ ™¡ÿ ™π (∏𓧓√™«’ µ‘ ) ¥â“π‡°…µ√°√√¡ (‡°…µ√¬—ßË ¬π◊ ) æ√–§√æŸ æ‘ ≤— π‚™µ‘ 𓬇§¬’ ß §ß·°«â «¥— ¥Õπ À¡àŸ ¯ µ”∫≈§‡Ÿ µ“à  «π§ß·°«â ÒÚ˘ À¡àŸ Ù Õ”‡¿ÕÀ“¥„À≠à µ”∫≈∫“â ππ“ °‘ËßÕ”‡¿Õ»√π’ §√‘π∑√å ®ß— À«¥—  ß¢≈“ ˘ÒÒ ®—ßÀ«—¥æ—∑≈ßÿ ˘Û ‚∑√. (˜Ù) Ù˜-Ùı ¥“â π°Õß∑πÿ ·≈–∏√ÿ °®‘ ™¡ÿ ™π ¥“â π‡°…µ√°√√¡ ( «π ¡√¡) (°“√ÕÕ¡∑√æ— ¬å) 𓬵√«’ ÿ∏ æ“√–æ≤— πå 𓬙∫ ¬Õ¥·°â« ÚıÛ À¡àŸ ˘ ∫â“π§√’ ’«ß Û¯ À¡àŸ Û µ”∫≈π”È ¢“« µ”∫≈°”‚≈π Õ”‡¿Õ≈“π °“ Õ”‡¿Õ®–π– ®ß— À«¥—  ß¢≈“ ˘ÒÛ ®ß— À«¥— π§√»√∏’ √√¡√“™ ¯ÚÛ ‚∑√. (˜Ù) Û˜Ò-ÒÛ ‚∑√. (˜Ù) ÛÚÛ-ÙÙÛ ¥“â π°Õß∑πÿ ·≈–∏√ÿ °®‘ ™¡ÿ ™π ¥“â π°Õß∑πÿ ·≈–∏√ÿ °®‘ ™¡ÿ ™π 𓬪√–¬ß§å √≥√ߧå (√–∫∫∫≠— ™™’ “«∫â“π) π“¬Ω“° µ√’∂«—≈¬å ıÒ À¡Ÿà ˘ µ”∫≈‰¡‡â √¬’ ß Õ”‡¿Õ©«“ß ®ß— À«¥— π§√»√∏’ √√¡√“™ ˘Òı ¯Ú À¡àŸ Ù µ”∫≈∫“â π°≈“ß Õ”‡¿Õ‡™’¬√„À≠à ‚∑√. (Ò) ˘˘-˜ÙÙÒ ®ß— À«¥— π§√»√∏’ √√¡√“™ ¯Ò˘ ‚∑√. (˜ı) ÛÙ¯-ÚÙÛ (µ“¡µ—«)

102 §√¿Ÿ Ÿ¡ª‘ ≠í ≠“‰∑¬ √πàÿ ∑’Ë Ò ¿“§‡ÀπÕ◊ §√¿Ÿ ¡Ÿ ‘ªí≠≠“‰∑¬ √ÿπà ∑Ë’ Ò ¿“§„µâ ¥“â π°Õß∑πÿ ·≈–∏√ÿ °®‘ ™¡ÿ ™π ¥“â π°Õß∑πÿ ·≈–∏√ÿ °®‘ ™¡ÿ ™π (°“√ÕÕ¡∑√æ— ¬å) (°“√ÕÕ¡∑√æ— ¬å) π“¬Õ—¡æ√ ¥â«ßª“π π“¬≈—¿¬å ÀπªŸ √–¥‘…∞å ı À¡àŸ ˜ µ”∫≈§ÕÀß å Õ”‡¿ÕÀ“¥„À≠à Òı/Ò À¡Ÿà Û µ”∫≈§≈Õ߇ª¬ï – Õ”‡¿Õ®–π– ®ß— À«¥—  ß¢≈“ ˘ÒÛ ®ß— À«¥—  ß¢≈“ ˘ÒÒ ‚∑√. (˜Ù) ÚıÛ-˜ˆ˜ ‚∑√. (˜Ù) ÛÚı-Ùı˜ ¿“§°≈“ß·≈–¿“§µ–«—πÕÕ° ¥“â π»≈‘ ª°√√¡ (°“√· ¥ßæÈ◊π∫“â π-Õ’·´«) π“߇°≈¬’ « ‡ √Á®°®‘ (¢«≠— ®µ‘ »√ª’ √–®π— µå) ¥“â π°“√·æ∑¬å·ºπ‰∑¬ ( ¡πÿ ‰æ√) æ√–§√ Ÿ ∏ÿ √√¡π“∂ ˘ À¡àŸ Ò µ”∫≈ π“¡™¬— «¥— ª≈°— ‰¡≈â “¬ Õ”‡¿Õ‡¡Õ◊ ß µ”∫≈∑ßàÿ ¢«“ß Õ”‡¿Õ°”·æß· π ®—ßÀ«¥—  æÿ √√≥∫√ÿ ’ ˜Ú ®ß— À«¥— π§√ª∞¡ ˜ÛÒÙ ‚∑√. (Ûı) ıÚÒ-˜ˆ ‚∑√. (ÛÙ) ÚÙÙÙ ¥“â π»‘≈ª°√√¡ (¥πµ√‰’ ∑¬) ¥“â π‡°…µ√°√√¡ («π‡°…µ√) 𓬮âÕπ ‰∑√«‘¡“π 𓬫∫‘ ≈Ÿ ¬å ‡¢¡Á ‡©≈¡‘  «π«π‡°…µ√À«â ¬Àπ‘ Ú/¯ À¡àŸ ÒÚ µ√ߢ“â ¡‚√߇√’¬π∫“ßæ≈’ √“…Æ√å∫”√ßÿ Õ”‡¿Õ∫“ßæ≈’ ÚÚÙ µ”∫≈≈“¥°√–∑ß‘ Õ”‡¿Õ π“¡‰™¬‡¢µ ®ß— À«¥— ©–‡™ß‘ ‡∑√“ ÚÙÒˆ ®ß— À«—¥ ¡ÿ∑√ª√“°“√ ÒıÙ ‚∑√. (Û¯) ı˘˜-ÙÙÒ ‚∑√. ÛÛ˜-ÛÙÒÒ

§√Ÿ¿Ÿ¡‘ª≠í ≠“‰∑¬ √ÿàπ∑Ë’ Ò 103 ¿“§‡ÀπÕ◊ §√Ÿ¿¡Ÿ ª‘ ≠í ≠“‰∑¬ √ÿàπ∑’Ë Ò ¿“§°≈“ß·≈–¿“§µ–«π— ÕÕ° ¥“â π°Õß∑πÿ ·≈–∏√ÿ °®‘ ™¡ÿ ™π ( À°√≥‡å §√¥µ‘ ¬‡Ÿ π¬’ π) 𓬠”√«¬ ¡ ’ ¡™¬— ˜/Ú À¡àŸ ˆ µ”∫≈æ√–¬“∫π— ≈◊Õ Õ”‡¿Õ≈“¥∫«— À≈«ß ®—ßÀ«¥— æ√–π§√»√Õ’ ¬ÿ∏¬“ ÒÛÚÛ ‚∑√. (Ò) Úı˜-Ú¯˜ı

104 §√¿Ÿ ¡Ÿ ª‘ í≠≠“‰∑¬ √ÿπà ∑Ë’ Ò ¿“§‡ÀπÕ◊ §≥–º®Ÿâ ¥— ∑” ∑ª’Ë √°÷ …“ ‡≈¢“∏°‘ “√§≥–°√√¡°“√°“√»°÷ …“·Àßà ™“µ‘ ∑ª’Ë √°÷ …“°≈¡àÿ ß“π»≈‘ ª–·≈–«≤— π∏√√¡ ¥√.√ßàÿ ·°«â ·¥ß ¥√.æ ‘ ‘∞ ‡®√≠‘ «ß»å ∫√√≥“∏°‘ “√ ºÕŸâ ”𫬰“√°≈¡ÿà ß“π»≈‘ ª–·≈–«≤— π∏√√¡ π°— «™‘ “°“√»°÷ …“ ¯ °≈¡àÿ ß“π»≈‘ ª–·≈–«≤— π∏√√¡ π“ß “« ∑ÿ ∏“ π‘ ’ «™— √∫≈Ÿ π°— «™‘ “°“√»°÷ …“ ˆ « °≈¡ÿà ß“π»≈‘ ª–·≈–«≤— π∏√√¡ π“¬∂«≈— ¬å ¡“»®√ — π“ß “««≈— ¿“ ‡≈°Á «≤— π“ππ∑å º‡âŸ ¢¬’ π·≈–º‡âŸ √¬’ ∫‡√¬’ ß π°— «™‘ “°“√»°÷ …“ ˜ °≈¡ÿà ß“π»≈‘ ª–·≈–«≤— π∏√√¡ π°— «™‘ “°“√»°÷ …“ ˆ « °≈¡ÿà ß“π»≈‘ ª–·≈–«≤— π∏√√¡ π“ß “« ∑ÿ ∏“ π‘ ’ «™— √∫≈Ÿ π“¬∂«≈— ¬å ¡“»®√—  π“ß “« “¬«√≥ÿ ∫≠ÿ §ß π“ß “««≈— ¿“ ‡≈°Á «≤— π“ππ∑å ºâªŸ √– “πß“π π°— «™‘ “°“√»°÷ …“ ˆ °≈¡àÿ ß“π»≈‘ ª–·≈–«≤— π∏√√¡ π“ß‚™µ‘°“ «√√≥∫√ÿ ’ º®âŸ ¥— æ¡‘ æµå πâ ©∫∫— π“ß “«∫»ÿ √“ ∫≠ÿ ‡°‘¥ ÕÕ°·∫∫ª°·≈–√ªŸ ‡≈à¡ π“ß “« ∑ÿ ∏“ π‘ ’ «™— √∫≈Ÿ π“¬∂«≈— ¬å ¡“»®√ —

§√Ÿ¿Ÿ¡‘ªí≠≠“ À¡“¬∂÷ß ∫ÿ§§≈ºŸâ∑√ß¿Ÿ¡‘ªí≠≠“¥â“πÀπË÷ß ¥â“π„¥ ‡ªìπºâŸ √â“ß √√§å·≈– ◊∫ “π¿Ÿ¡‘ªí≠≠“¥—ß°≈à“«¡“Õ¬à“ß µàÕ‡π◊ËÕß ®π‡ªìπ∑Ë’¬Õ¡√—∫¢Õß —ߧ¡·≈–™ÿ¡™π ·≈–‰¥â√—∫°“√ ¬°¬Õà ß„À‡â ªπì ç§√¿Ÿ ¡Ÿ ª‘ ≠í ≠“‰∑¬é ‡æÕ◊Ë ∑”Àπ“â ∑∂’Ë “à ¬∑Õ¥¿¡Ÿ ª‘ ≠í ≠“ „π°“√®—¥°“√»÷°…“∑È—ß°“√»÷°…“„π√–∫∫ °“√»÷°…“πÕ°√–∫∫ ·≈– °“√»÷°…“µ“¡Õ—∏¬“»—¬ µ“¡π—¬æ√–√“™∫—≠≠—µ‘°“√»÷°…“·Ààß™“µ‘ æÿ∑∏»—°√“™ ÚıÙÚ