๒.๒) เมืองขนาดกลางขยายตวั เร็วมาก หากจาแนกขนาดของเมืองตามจานวนประชากรเป็น ๖ ระดับ คือ ๑) เมืองขนาดเล็กที่มีประชากร ต่ากว่า ๓ แสนคน ๒) เมืองที่มีประชากร ๓-๕ แสนคน ๓) เมืองท่ีมีประชากร ๕ แสน–๑ ล้านคน ๔) เมืองท่ีมี ประชากร ๑-๕๒.ล๒้า)นเมคอืนงข๕น)าดเมกือลงาทงข่ีมยีปารยะตชวั าเกร็วรม๕าก-๑๐ ล้านคน และ ๖) เมืองมหานครท่ีมีประชากรมากกว่า ๑๐ ล้านคนขึ้นหไาปกจใานแกนรกณขีขนอาดงปขรอะงเมทือศงไทตายมจจะาพนบววน่าปในระรชะาหกวร่าเงปป็นี พ๖.ศร.ะ๒ด๕ับ๖ค๑ือ-๒๕๑๗) เ๓มือคงขาดนปาดรเะลม็กาทณี่มวีป่ารเมะชือางกทร่ีมี ปตร่าะกชวา่ ก๓รจแาสนนวคนน๕๒แ)สเนม–ือ๑งทล่ีม้าีปนรคะนชาจกะรเพ๓่ิม-จ๕ากแส๙นคเมนือง๓เป) ็นเมือ๑ง๓ท่ีมเมีปือรงะชแาลกะรเม๕ืองแขสนา–ด๑กลา้ นงคค่อนนข๔้า)งเใมหือญง่ทค่ีมือี มปีประระชชากากรร๑จ-า๕นวลน้าน๑ค-น๕ ล๕้า)นเคมนือจงทะเ่ีมพีป่ิมรจะาชกาก๓ร เ๕ม-ือ๑ง๐เปล็น้าน๖คเนมือแงใลนะช๖่วง)เเวมลือางเมดีหยวานกันครแทลี่มะีปเประ็นชทา่ีนก่ารสมังาเกกกตวว่า่า ก๑ร๐ุงเลท้าพนมคนหขา้ึนไคปรยใังนคกงรเณปีข็นอมงหปารนะเคทรศขไทนยาจดะใพหบญว่ท่าี่ใมนีปรระะหชวา่ งกปรีมพา.ศก.ก๒ว๕่า๖๑-๐๒๕ล๗้า๓นคนคาขด้ึนปไรปะเมพาียณงวเ่ามเือมงือเงดทีย่ีมวี กปารระเชพาิ่มกขรึ้นจอายน่าวงนรว๕ดเแรส็วขนอ–ง๑เมลือ้างนขคนนาจดะกเลพา่ิมงจนาี้นก่าจ๙ะสเม่งผือลงเกปร็นะท๑บ๓ต่อเมคือุณงภแาลพะชเีมวิตือขงขอนงผาู้สดูงกอลาายงุทค่ีอนาศขัย้าองใยหู่ใญนพ่ ค้ืนือที่ ดมงัีปกรละา่ ชวาจกึงครจวรามนกีวานรพ๑ัฒ-๕นาลร้าะนบคบนทจจ่ี ะเรพอิ่มงรจบัากคว๓ามเตม้อืองงกเาปร็นขอ๖งผเูส้มงูือองาใยนุใชน่วเมงเือวงลเหาเลด่าียนวี้ กัน และเป็นท่ีน่าสังเกตว่า กรุงเทพมหานนอคกรจยาังกคนงี้หเปา็กนยมังหไมาน่มีกคารรขลนดาชด่อใงหวญ่าง่ทขี่มองีปกราะรชพาัฒกนรามราะกหกวว่า่างเม๑ือ๐งกลับ้าชนนคบนทขอึ้นาจไปสเ่งพผีลยใงหเม้บือุตงรเหดลียาวน ใกนาวรัยเพท่ิมาขง้ึนานอจยา่างเปรว็นดตเร้อ็วงขยอ้างยเถมิ่นือเงขข้านมาาดทกาลงาางนนี้นใน่าเจมะือสง่งผซล่ึงกจระะสท่งบผตล่อกครุณะทภบาพใหช้ผีวู้ิสตูขงออางผยู้สุในูงอเขาตยุทชนี่อาบศทัยออายจู่ใตน้อพง้ืนอทย่ี ู่ คดนังกเดลียา่ ววจหึงรคือวอรยมู่ตกี าามรพลฒัาพนังากรับะบคบู่สมทร่จี สะเรพอิ่มงรมบั าคกวขาึ้นมแตล้อะงกอาารจขสอ่งงผผล้สู ใูงหอ้ขาายดุในผเู้ดมูแือลงใเหนลย่าานม้ีเจ็บป่วยหรือตกอยู่ในภาวะ พ่ึงพา นอกจากน้ีหากยังไม่มีการลดช่องว่างของการพัฒนาระหว่างเมืองกับชนบทอาจส่งผลให้บุตรหลาน ในวัยทางานจาเป็นต้องย้ายถ่ินเข้ามาทางานในเมือง ซ่ึงจะส่งผลกระทบให้ผู้สูงอายุในเขตชนบทอาจต้องอยู่ คนเดียว๓ห)รือกอารยเู่ตขา้ามถลงึ เาทพคังโกนับโคลู่ยสีขมอรสงผเพู้สิ่มูงอมาายกุ ข้ึนและอาจส่งผลให้ขาดผู้ดูแลในยามเจ็บป่วยหรือตกอยู่ในภาวะ พ่ึงพา จากรายงานการสารวจการมีการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในครัวเรือนของสานักงานสถิติ แห่งชาติพบว่าในกลุ่มประชากรอายุ ๕๐ ปีขึ้นไปมีเพียงร้อยละ ๙.๖ ในปีพ.ศ.๒๕๕๘ ที่ใช้อินเทอร์เน็ตและ เพิ่มข้ึนเป๓็น)ปกราะรมเขา้าณถรงึ ้อเทยคลโะนโ๒ล๔ยีข.๓องใผนสู้ ปูงี อพา.ยศุ.๒๕๖๑ ในขณะที่ประชากรในวัยอ่ืนกว่าร้อยละ ๗๐ สามารถใช้ อินเทอร์เจนา็ตกไรดา้ ยโงดายนรก้อายรลสะารว๙จ๓ก.า๕รมขีอกงากรใลชุ่ม้เปทรคะโชนาโกลรยวีสัยาร๑ส๕น-เ๒ท๔ศแปลีแะลกะาร้อสยื่อลสะาร๗ใน๔ค.๖รัวขเรอืองปนรขะอชงาสการนใักนงกาลนุ่ม อสาถยิตุิแ๖ห-่ง๑ช๔าตปิพีสบาวม่าใานรกถลใุ่มช้ปอิรนะเทชาอกรร์เอนา็ตยไุ ด๕้ ๐สะปทีข้อึ้นนไปถมึงีเคพวียางมรแ้อตยกละต่า๙ง.แ๖ลใะนชป่อีพง.วศ่า.๒งร๕ะ๕ห๘ว่าทงคี่ใชน้อแินตเ่ลทะอรุ่์เนนใ็ตน กแาลระเเขพ้ามิ่ ถขึงึน้แลเปะน็ ใชป้ประรมะโายณชรน้อ์จยาลกะอิน๒เ๔ท.๓อรใ์เนป็ตี พโด.ศย.เ๒ฉ๕พ๖าะ๑อยใ่นางขยณิ่งใะนทก่ีปลรุ่มะปชารกะรชใานกวรัยสอูงน่ื อกาวย่าุ รดอ้ ังยนลั้นะห๗า๐กจสะาพมัฒารนถา ศใชัก้อยินภเาทพอครน์เนให็ต้ทไดัน้ กโับดกยารร้อเปยลี่ยะนแ๙ป๓ล.๕งในขศอตงกวรลรุ่มษปทร่ี ะ๒ช๑ากรมวาัยตร๑ก๕าร-๒ส่ง๔เสปรีแิมลกะาร้อเขย้าลถะึงเ๗ท๔คโ.๖นโขลอยงีแปลระะนชวาัตกกรรใรนม ใกนลกุ่มลอมุ่ าปยรุ ะ๖ช-า๑ก๔รสปงู อีสายมุเาปร็นถปใชระ้อเินดเน็ ททอี่ไรม์เ่อนา็ตจไลดะ้ เสละยทได้อ้ นถึงความแตกต่างและช่องว่างระหว่างคนแต่ละรุ่นใน การเข้าถึงและใช้ประโยชน์จากอินเทอร์เน็ต โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มประชากรสูงอายุ ดังนั้นหากจะพัฒนา ศักยภาพคนให้ทันกบั การเปลยี่ นแปลงในศตวรรษที่ ๒๑ มาตรการสง่ เสริมการเข้าถึงเทคโนโลยีและนวัตกรรม ในกลุ่มประชากรสงู อายเุ ป็นประเด็นท่ีไม่อาจละเลยได้ แผนปฏิบตั กิ ารดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๔๕
๔) ข้อเสนอแนะ ๔.๑) ปรับชุมชนใหเ้ ป็นมิตรกบั ผสู้ ูงอายุ ปรับชุมชนท้ังท่ีเป็นชุมชนเมืองและชุมชนชนบทให้เป็นมิตรกับผู้สูงอายุโดยยึดหลัก Age- Friendly Communities ของ WHO “ชุมชนที่เป็นมิตรกับผู้สูงอายุ” ครอบคลุมถึงสภาวะความเป็นอยู่หรือ คุณภาพชีวติ ของคน สิง่ แวดล้อมทางกายภาพ เศรษฐกิจ สงั คม เอกลักษณ์ วฒั นธรรม วิถชี ีวิต และจิตวญิ ญาณ ตลอดจนชมุ ชนมีการบริหารปกครองท่ดี ี โดยเนน้ ความเป็นธรรม (Equity) การมีส่วนรว่ ม (Participation) และ การประสานความร่วมมือ (Cooperation) ในการป้องกันและแก้ไขปัญหาของชุมชน โดยกาหนดกรอบการ พิจารณา “ชมุ ชนท่เี ปน็ มิตรกับผูส้ งู อายุ” ไว้ ๘ ประเดน็ ดังนี้ ๑) ท่ีอยอู่ าศยั ๒) การเขา้ ไปมสี ว่ นร่วมในสังคม ๓) การได้รับการยอมรับในสังคม ๔) การมีส่วนร่วมของท้องถิ่นและการจ้างงาน ๕) การเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร และการสื่อสาร ๖) การสนับสนุนของชุมชนและการบริการด้านสุขภาพ ๗) สภาพพื้นท่ีภายนอกและตัว อาคาร และ ๘) ระบบขนสง่ มวลชน ๔.๒) สง่ เสริมการคิดคน้ เทคโนโลยีท่ีเหมาะสม (Appropriate Technology) เทคโนโลยีและนวัตกรรมจะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเรว็ มาก หากประเทศไทยไม่สามารถพัฒนา เทคโนโลยีได้เองจะต้องอาศัยการนาเข้าเทคโนโลยีท่ีมีราคาสูงจากต่างประเทศ ทาให้เกิดความเหล่ือมล้า ระหว่างคนต่างเศรษฐฐานะและผู้สูงอายุกับประชากรวัยอ่ืน แต่หากประเทศไทยสามารถสร้างแรงบันดาลใจ และปฏิรูปการศึกษาให้คนร่นุ ใหม่สามารถคิดค้นนวตั กรรมได้จะชว่ ยให้เทคโนโลยีและนวตั กรรมเกิดประโยชน์ กบั คนไทยในวงกวา้ ง หากประเทศไทยสามารถพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมได้เองก็น่าจะเพิ่มโอกาสในการเข้าถึง และใช้ประโยชน์จากนวัตกรรมของผู้สูงอายุ ไม่ว่าจะเป็นนวัตกรรมในการใช้ชีวิตประจาวัน การใช้เทคโนโลยี ในการบาบัดรักษาและฟ้ืนฟูสุขภาพ หรือการใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมเพ่ือเสริมศักยภาพในการทางานของ ผูส้ งู อายุ ๕.๓.๖ ควำมท้ำทำยในกำรเปน็ ผสู้ ูงอำยุเป่ยี มพลัง (Active Ageing) หากพิจารณาถึงโอกาสในการเป็นพลังให้แก่สังคมในอนาคตน้ัน ผลการวิเคราะห์ข้อมูลจากโครงการ สารวจระดับประเทศเรื่องการเปล่ียนแปลงทางประชากรและความอยู่ดีมีสุขในบริบทสังคมสูงวัย พ.ศ.๒๕๕๙ ดาเนินการโดยวิทยาลัยประชากรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยนาปัจจัยด้านอายุ ภาวะสุขภาพ การทางานเชิงเศรษฐกิจ และความต้องทางานการมาพิจารณาพร้อมกันจะพบว่าผู้สูงอายุมีโอกาสที่จะเป็น พฤฒพิ ลงั ลดตามวัยที่เพ่มิ ข้ึน กลา่ วคือ ผสู้ ูงอายวุ ยั ปลายหรือผู้ทมี่ อี ายุ ๘๐ ปขี ึน้ ไปมโี อกาสทจี่ ะตกอยู่ในภาวะ แผนปฏบิ ตั ิการดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๔๖
พึง่ พาหรือมขี ้อจากดั ในการทากจิ วัตรประจาวนั สูงกวา่ ผู้สูงอายใุ นกลมุ่ อายุ ๖๐-๗๙ ปี (รอ้ ยละ ๒๓.๐ เทยี บกับ รอ้ ยละ ๔.๘) และจะเห็นได้วา่ ผสู้ งู อายุเพศหญงิ มีแนวโน้มทจี่ ะตกอย่ใู นภาวะดงั กล่าวมากกว่าเพศชาย เม่อื พิจารณาถึงภาวะการทางานและสุขภาพควบคู่กนั พบว่าผูส้ ูงอายุที่มีสุขภาพดมี ีแนวโนม้ ท่จี ะทางาน เชงิ เศรษฐกจิ มากกว่าผู้สูงอายทุ ี่สุขภาพไม่ดี ทง้ั ในกลุ่มผ้สู งู อายวุ ยั ๖๐-๖๙ ปี และผ้สู งู อายุท่มี อี ายุ ๘๐ ปีขึ้นไป โดยมีแบบแผนเดียวกันไมว่ า่ จะเปน็ ผ้สู งู อายชุ ายหรือหญิง คอื ผ้สู ูงอายุท่ีมีภาวะสขุ ภาพดีมีแนวโน้มที่จะทางาน มากกวา่ ผู้สูงอายุที่มีปญั หาสุขภาพ เม่ือพิจารณาความต้องการทางานร่วมด้วยพบว่ายังมีอีกประมาณ ๑ ใน ๔ ของผู้ท่ีมีอายุ ๖๐-๗๙ ปี ที่ยังมีสุขภาพดี ต้องการทางานแต่ไม่มีโอกาสทางาน ซึ่งน่าจะสะท้อนว่ายังมีผู้สูงอายุที่น่าจะยังมีศักยภาพอีก สว่ นหน่งึ ที่ยงั ขาดโอกาสในการเข้ารว่ มทางานเชงิ เศรษฐกิจ ในทางตรงกนั ขา้ มพบว่าเกือบ ๑ ใน ๕ ของผสู้ ูงอายุ ที่มีอายุ ๖๐-๗๙ ปีท่ีมีปัญหาสุขภาพ และไม่ต้องการทางานแต่ยังต้องทางาน ซึ่งน่าจะเนื่องมาจากการขาด หลกั ประกันทางเศรษฐกิจทม่ี น่ั คง (ตารางท่ี ๓) ตำรำงท่ี ๓ ร้อยละของผสู้ ูงอายุตามกลุม่ อายุ จาแนกตามภาวะสุขภาพ ภาวะการทางาน และความต้องการ ทางาน พ.ศ.๒๕๕๙ ภำวะสุขภำพ อายนุ ้อยกว่า ๘๐ ปี รวม ชำย หญิง ภำวะกำรทำงำน ไม่ดี ดี ๔.๘% ๔.๐% ๕.๕% อายุ ๘๐ ปขี น้ึ ไป ๙๕.๒% ๙๖.๐% ๙๔.๕% ไมด่ ี ดี ๒๓.๐% ๒๒.๔% ๒๓.๕% ๗๗.๐% ๗๗.๖% ๗๖.๕% อายุนอ้ ยกว่า ๘๐ ปี และสขุ ภาพไม่ดี ไมท่ างาน ๘๒.๙% ๘๖.๑% ๘๑.๐% ทางาน ๑๗.๑% ๑๓.๙% ๑๙.๐% อายนุ ้อยกวา่ ๘๐ ปี และสขุ ภาพดี ไม่ทางาน ๔๕.๔% ๓๔.๖% ๕๔.๒% ทางาน ๕๔.๖% ๖๕.๔% ๔๕.๘% อายุ ๘๐ ปีขึ้นไป และสุขภาพไมด่ ี ไมท่ างาน ๙๕.๖% ๙๕.๔% ๙๕.๘% ทางาน ๔.๔% ๔.๖% ๔.๒% อายุ ๘๐ ปีขึน้ ไป และสขุ ภาพดี ไมท่ างาน ๘๗.๗% ๘๑.๕% ๙๒.๔% ทางาน ๑๒.๓% ๑๘.๕% ๗.๖% แผนปฏบิ ัตกิ ารดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๔๗
ตำรำงท่ี ๓ (ตอ่ ) ควำมตอ้ งกำรทำงำน อายนุ ้อยกว่า ๘๐ ปี สขุ ภาพไม่ดี และไม่ทางาน รวม ชำย หญงิ ไมต่ อ้ งการ ตอ้ งการ ๘๐.๖% ๗๙.๐% ๘๑.๗% อายนุ ้อยกวา่ ๘๐ ปี สขุ ภาพไมด่ ี และทางาน ๑๙.๔% ๒๑.๐% ๑๘.๓% ไม่ตอ้ งการ ต้องการ ๑๘.๒% ๑๕.๖% ๑๙.๒% อายุนอ้ ยกว่า ๘๐ ปี สขุ ภาพดี และไม่ทางาน ๘๑.๘% ๘๔.๔% ๘๐.๘% ไมต่ ้องการ ตอ้ งการ ๗๓.๕% ๗๕.๑% ๗๒.๗% อายุน้อยกวา่ ๘๐ ปี สขุ ภาพดี และทางาน ๒๖.๕% ๒๔.๙% ๒๗.๓% ไม่ตอ้ งการ ตอ้ งการ ๒๐.๓% ๑๙.๒% ๒๑.๖% ๗๙.๗% ๘๐.๘% ๗๘.๔% ทม่ี า: วิทยาลยั ประชากรศาสตร์. ๒๕๖๑. รายงานการศึกษาโครงการการเปลี่ยนแปลงทางประชากรและความอยู่ดมี สี ุขในบรบิ ทสงั คมสูงวยั : ผู้สงู อาย.ุ กรุงเทพมหานคร: วทิ ยาลยั ประชากรศาสตร์. ๕.๔ กำรติดตำมและประเมินผลกำรดำเนนิ งำนตำมแผนผสู้ ูงอำยแุ ห่งชำติ ฉบับท่ี ๒ แผนผู้สูงอายุแห่งชาติ ฉบับท่ี ๒ เป็นแผนระยะยาว ๒๐ ปี (พ.ศ.๒๕๔๕-๒๕๖๔) ประกอบด้วย ยุทธศาสตร์ ๕ ยุทธศาสตร์ โดย ๓ ยุทธศาสตร์แรกมุ่งเนน้ ที่ประชากรไทย ท้ังวัยสูงอายุและผู้ท่ีจะเป็นผู้สูงอายุ ในอนาคต ทั้งนีไ้ ด้ให้ความสาคัญกับการป้องกันปัญหาในระยะยาว ด้วยการสง่ เสริมการเตรียมความพร้อมของ คนในวัยหนุ่มสาวและวัยแรงงานเป็นลาดับแรก ให้ความสาคัญกับการส่งเสริมศักยภาพของผู้สูงอายุในกลุ่มท่ี ยังช่วยเหลือตัวเองได้และช่วยเหลือสังคมได้ รวมทั้งมีระบบคุ้มครองทางสังคมสาหรับผู้สูงอายุท่ีต้องการ ความช่วยเหลือหรือตกอยู่ในภาวะพ่ึงพา ส่วนยุทธศาสตร์ท่ีเหลือจะเน้นเร่ืองการบริหารจัดการงานด้านผู้สูงอายุ อย่างมีบูรณาการ รวมท้ังการมีระบบข้อมูลและติดตามประเมินผลการดาเนินงานตามแผนผู้สูงอายุแห่งชาติ อย่างต่อเนื่องทกุ ๕ ปี การติดตามประเมินผลในช่วง ๑๕ ปีท่ีผ่านมาสะท้อนให้เห็นว่าได้มีการขับเคล่ือนงานด้านผู้สูงอายุไป ได้ระดับหนึ่ง หากพิจารณาแต่เพียงร้อยละของดัชนีภายใต้ยุทธศาสตร์ที่ผ่านมาอาจจะทาให้เข้าใจว่า การทางานสัมฤทธ์ิผลน้อยลง แต่ส่วนหนึ่งน่าจะเน่ืองมาจากการปรับเปลี่ยนดัชนีท่ีเน้นเชิงคุณภาพมากข้ึน และต้ังเป้าหมายสูงขึ้น อย่างไรก็ดีหากพิจารณาในภาพรวมจะเห็นได้ว่าการดาเนินงานด้านผู้สูงอายุยังเป็นไป ค่อนขา้ งชา้ เมอ่ื เทยี บกบั ความเรว็ ของการกา้ วเข้าสูส่ ังคมสูงวัยอยา่ งสมบูรณ์ นอกจากนีเ้ มือ่ พิจารณาในแต่ละ แผนปฏิบัติการดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๔๘
ยุทธศาสตร์จะเห็นว่าผลการดาเนินงานของยุทธศาสตร์ที่ ๑ ซึ่งเน้นการเตรียมการเพ่ือยามสูงอายุยังต่ากว่า เป้าหมายมากในทุกระยะของการประเมิน จึงเป็นท่ีน่าวิตกว่าคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุในอนาคตอาจจะประสบ ปัญหาท่ีรุนแรงขึ้นกว่าปัจจุบัน เน่ืองจากประชากรสูงอายุรุ่นต่อไปจะเป็นคล่ืนมนุษย์ที่มีขนาดใหญ่มาก หากขาดการเตรยี มตนเองให้พร้อม หวังท่ีจะรอระบบที่พัฒนาขึ้นจากภาครฐั แตเ่ พยี งอย่างเดียวอาจไม่ทันการณ์ และไมส่ ามารถรองรับได้อย่างทัว่ ถงึ ตำรำงที่ ๔ ผลการประเมินผลแผนผู้สงู อายแุ หง่ ชาติ ฉบบั ที่ ๒ ระยะท่ี ๑-๓ (พ.ศ.๒๕๔๕-๒๕๕๙) จาแนกตามยุทธศาสตร์ ยุทธศำสตร์ ระยะที่ ๑ ระยะท่ี ๒ ระยะท่ี ๓ (๒๕๔๕-๒๕๔๙) (๒๕๕๐-๒๕๕๓) (๒๕๕๕-๒๕๕๙) ๑. การเตรียมความพรอ้ มของประชากรเพือ่ วยั สูงอายุทีม่ ีคณุ ภาพ ๕๐.๐ ๒๘.๖ ๒๘.๖ ๒. การสง่ เสริมและพัฒนาผสู้ งู อายุ ๖๐.๐ ๖๐.๐ ๔๖.๗ ๓. ระบบคุม้ ครองทางสงั คมสาหรบั ผ้สู ูงอายุ ๕๗.๐ ๔๐.๐ ๓๖.๔ ๔. การบรหิ ารจดั การเพื่อการพัฒนางานด้านผสู้ งู อายอุ ย่างบูรณาการ ๘๐.๐ ๘๕.๗ ๗๕.๐ ระดบั ชาตแิ ละการพฒั นาบคุ ลากรด้านผสู้ ูงอายุ ๕. การประมวล พฒั นา และเผยแพรอ่ งค์ความร้ดู ้านผสู้ ูงอายุ และ ๕๐.๐ ๑๐๐.๐ ๑๐๐.๐ การติดตามประเมนิ ผลการดาเนนิ การตามแผนผสู้ ูงอายุแหง่ ชาติ รวม ๕๗.๙ ๕๔.๗ ๔๘.๒ ท่ีมา: วพิ รรณ ประจวบเหมาะ และคณะ. ๒๕๕๑, ๒๕๕๖. โครงการตดิ ตามและประเมินผลการดาเนินงานตามแผนผ้สู งู อายแุ ห่งชาติ ฉบับท่ี ๒ (พ.ศ.๒๕๔๕-๒๕๖๔) ระยะที่ ๑ และระยะที่ ๒. วริ าภรณ์ โพธิศริ ิ และคณะ. ๒๕๖๐. โครงการติดตามและประเมินผลแผนผู้สงู อายุแหง่ ชาติ ฉบบั ท่ี ๒ (พ.ศ.๒๕๔๕-๒๕๖๔) ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๕๕-๒๕๕๙). ข้อสงั เกตจากการติดตามประเมนิ ผลแผนผู้สูงอายุแห่งชาตใิ นชว่ ง ๑๕ ปที ีผ่ า่ นมา มีสาระสาคัญ คือ ๑) ขาดการแปลงแผนไปสู่การปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรมชัดเจน ส่งผลให้การดาเนินงานขาด การบรู ณาการ ๒) ควรมีการปรับแผนผู้สูงอายุ ทั้งในส่วนของมาตรการ ดัชนี และเป้าหมายเป็นระยะ ทุก ๕ ปี เพื่อให้สอดรับกับสถานการณ์ด้านสังคมสูงวัยและการพัฒนาของประเทศท่ีเป็นพลวัต ที่ผ่านมา แผนผ้สู งู อายแุ ห่งชาติ ฉบบั ท่ี 2 ขาดการปรบั แผนอย่างสม่าเสมอ แผนปฏบิ ัตกิ ารดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๔๙
๓๓) )แใผนนกผารสู้ จูงอัดาทยาแุ หผง่นชปาฏตบิ ฉตั บกิ ับารทดี่ ๒า้ นขผาสู้ ดงู กอาารยปุ ระบั ยแะผทนี่ อ๓ยม่างีปสรมะ่าเดเส็นมทอี่ควรดาเนนิ การ ดังน้ี ๓.๑ ควรมีการสรุปสาระสาคัญของแผนในลักษณะของแผนภาพแสดงความเชื่อมโยง ระหว่างคุณภาพชวี ิตของผ้สู ูงอายุในมิติต่างๆ และแนวทางการดาเนินงานของแผนให้ชดั เจน ๓.๒ ควรลดจานวนดัชนีในแต่ละยุทธศาสตร์และดัชนีควรสามารถสะท้อนถึงผล ๔) ในกากราจรดั ดทาาเแนผนิ นงาปนฏทบิ ่ีคตั ริกอาบรคดล้านมุ ผแสู้ลงูะอมาีคยวุ ารมะชยดัะเทจี่ น๓ มปี ระเดน็ ทีค่ วรดาเนินการ ดังนี้ ๓.๓๑.๓ ควกรามรตีกัง้าครา่สเรปุปา้ สหามราะยสขาอคงัญแตข่ลอะงดแชัผนนีคในวรลคักาษนณึงถะงึ ขสอถงาแนผกนาภรณาพ์ทแางสปดรงะคชวาากมรเแชล่ือะมสโังยคงม ระใหนวแ่าตงล่คะุณชภ่วางพเวชลวี าิตแขลอะงคผวสู้ าูงมอเาปย็นุในไปมไิตดิต้ข่าองงๆกาแรลดะาแเนนวนิ ทงาางนกทาจี่รดะบาเรนรินลงุผาลนตขาอมงทแผต่ี น้ังไใวห้ ้ชัดเจน ๓.๓๒.๔ ควครวลรเดพจิ่มายนุทวธนศดาสัชตนรีใ์เนกี่ยแวตก่ลับะกยาุทรสธ่งศเาสสริมตคร์ุณแลภะาดพัชชนวี ิตีคผวู้สรงู สอาามยาุดร้วถยกสาะรทใ้ชอ้ปนรถะึงโผยลชน์ กาจราดกาเเทนคินโงนาโนลทยแี่คี ลรอะนบวคตัลกมุ รแรลมะมีความชัดเจน ๓.๓๓.๕ กาครวตรง้ั มคีม่าาเปต้ารหกมารายทขี่คอางนแึงตถล่ ึงะปดรัชะนชีคาวกรรคสาูงนอึงาถยึงุเสฉถพาานะกกาลรุ่มณด์ท้วายงปเชร่นะชกาากรรจแาลแะนสกังคเปม็น ในกแลตุ่ม่ลผะู้สชู่วงองเาวยลุวาัยแลตะ้นคววาัยมกเลปาน็ งไปวไัยดปข้ ลองากยารกดลาุ่มเนผู้นิสูงงาอนาทยุจ่ีทะ่ีมบีศรักรลยุผภลาตพาชม่วทยี่ตเ้ังหไลว้ือคนอ่ืนได้ ๓.ช๔่วยเหคลวรือเตพัวิ่มเอยงุทไดธ้ศแาลสะตกรล์เกมุ่ ่ียทว่ีตกกับอกยาใู่ รนสภ่งาเวสะรพิม่ึงคพุณาภาพชีวิตผู้สูงอายุด้วยการใชป้ ระโยชน์ ๕.๕ กำรทจบาทกวเทนคนโโนยโบลยำยีแแลละนะมวัตำตกรรรกมำรรองรบั สังคมสงู วัย การทบทว๓น.น๕โยบคาวยรแมลีมะมาตาตรกรกาารรทรี่คอางนรบัึงถสึงงั ปครมะสชูงวายักใรนสปูงรอะาเยทุเศฉทพ่ีพาะฒั กนลาุ่มแดล้ว้วมยวี เัตชถ่นุปกระาสรงจคาเ์แพน่อื กใชเป้เป็น็น บทเรียนประกอบกกาลรุ่มพผัฒู้สนูงาอแาผยนุวปัยฏต้ิบนัตวิกัยากรลดา้างนผวู้สัยูงปอลาายยุ รกะลยุ่มะทผู้ี่ส๓ูงอขาอยงุทปี่มรีศะเักทยศภไาทพยชโ่วดยยเไหดล้เลือือคกนทอบื่นทไดวน้ นโยบายและมาตรกชา่วรยขเหอลงือปตรวัะเเอทงศได๕้ แลปะรกะลเทุ่มศท่ีตไดกอ้แยกูใ่่ นสภาธาาวระณพรึง่ พัฐสาิงคโปร์ ญ่ีปุ่น สาธารณรัฐเกาหลี สหพันธ์ สคาลธา้ ายรคณ๕ล.รงึ ๕กฐั เนั กยำอครรือทมบนมีีอทแัตวลรนะานอกโอายรสบเเกตำดิรยเแแลลลียะะอมซัตำง่ึรตแารตกกล่าำระรตปรารอยะงใเรนทับรศสะมงัดกี คับามรตสเ่าปูงถลวึงี่ยัยตน่ามแาปกลงสโง่คผรลงสใหร้สา้ งัดทสา่วงนปขรอะงชปารกะรชในากรูปรสแูงบอบาทยุ่ี เพ่ิมข้ึนกอายร่าทงรบวทดวเนรว็นโดยว้ บยาเยหแตลุนะ้ีหมลาาตยรปกราะรเรทอศงไรดบั ้พสยังาคยมาสมงู จวัดัยรใูปนปแบระบเขทอศงทกี่พารัฒในหบ้าแรลกิ ้วามรวี สัตวถสั ปุ ดริกะาสรงคน์เโพย่ือบใาชย้เปแ็นละ บทกาเรรียใหน้คปวราะมกชอ่วบยกเหารลพือัฒแกน่ผาู้สแูงผอนาปยุฏทิ่ีบหัลตาิกกาหรดล้าานยผโู้สดูงยอเฉายพุ าระะใยนะเทรื่อี่ ๓งขขอองบงปาเรหะนเท็จศแลไทะยบาโนดายญไดแ้เลละือกกาทรบปทระวกนัน นโสยุขบภาายพแทล่ีเะหมมาาตะรสกมารเพขื่อองปปรระะโยเทชศน์ข๕อปงผรู้ะสเูงทอศายไุขด้อแกงป่ สราะธเาทรศณตรนัฐสมิงาคตโรปกรา์ ญรดี่ปังุ่นกลส่าาวธมารีสณารระัฐสเกาาคหัญลพี สอหสพรัุนปธได์ ้ สาดธงั าตราณรารงฐั ทเยี่ ๕อรตม่อนไี ปแนลี้ะออสเตรเลีย ซง่ึ แตล่ ะประเทศมีการเปลย่ี นแปลงโครงสร้างทางประชากรในรูปแบบท่ี คล้ายคลึงกัน คือ มีอัตราการเกิดและอัตราการตายในระดับต่าถงึ ต่ามาก ส่งผลให้สัดสว่ นของประชากรสงู อายุ เพม่ิ ขน้ึ อยา่ งรวดเรว็ ดว้ ยเหตนุ ้ีหลายประเทศได้พยายามจัดรูปแบบของการให้บริการ สวัสดิการ นโยบาย และ การให้ความช่วยเหลือแก่ผู้สูงอายุท่ีหลากหลาย โดยเฉพาะในเร่ืองของบาเหน็จและบานาญและการประกัน สุขภาพท่ีเหมาะสมเพ่ือประโยชน์ของผู้สูงอายุของประเทศตน มาตรการดังกล่าวมีสาระสาคัญพอสรุปได้ ดังตารางที่ ๕ ตอ่ ไปน้ี แผนปฏิบัติการดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๕๐
ตำรำงที่ ๕ นโยบายและมาตรการดาเนินงานรองรับสงั คมสงู วยั สิงคโปร์ ญีป่ นุ่ นโยบายและมาตรการ ส่งเสริมการสมรสและการมีบตุ ร (Baby ส่งเสรมิ การมีบุตรเพม่ิ สง่ เสร ด้านภาวะเจริญพนั ธ์ุ Bonus) สง่ เสรมิ ให้แรงงานต่างชาติยา้ ยถนิ่ เข้า สง่ เสร นโยบายและมาตรการ ส่งเสรมิ ให้แรงงานต่างชาตเิ ข้ามาทางาน ดา้ นกาลงั แรงงาน มาทางาน ทางาน ส่งเสรมิ ใหผ้ ู้สงู อายุทางานต่อ สง่ เสร ปรบั อายุเกษียณเป็น ๖๒ ปี และจ้างตอ่ ช่วยเหลอื ให้ผู้สูงอายมุ ีความเป็นอยู่ สง่ เสร ไดจ้ นถึงอายุ ๖๗ ปี และสขุ ภาพดี มากขนึ้ มโี บนัสให้ผูส้ งู อายุที่ยังทางานหลัง ขยายอ เกษยี ณ และมบี ทลงโทษสาหรับผู้ท่ี การทา เกษียณอายุกอ่ น ๖๕ ปี นโยบายและมาตรการ กองทุนสารองเลย้ี งชีพกลาง (CPF) ระบบบาเหน็จบานาญ ครอบคลมุ โครงก ดา้ นเศรษฐกิจเพอื่ บาเหน สง่ เสริมคุณภาพชวี ติ ให้ผทู้ ี่ทางานร่วมสมทบเงินโดยแบ่งเปน็ ๓ ประชากรทง้ั หมด (ข้าราช ผสู้ ูงอายุ ขน้ั พน้ื บัญชี (บญั ชปี กติ-ไว้ซือ้ ของ / บัญชีออม ทรพั ย์เพ่ือสุขภาพ และบัญชีพิเศษ-เป็น คา่ ใช้จา่ ยเม่อื เกษียณ) โครงการ Silver Support Scheme ชว่ ย มีศูนย์ทรัพยากรมนุษย์สงู วัย (Silver มีแผน เสริมรายไดใ้ หผ้ ้สู งู อายุ ๖๕ ปขี ึ้นไป Human Resource Center) ซ่งึ เป็น มีศูนย ศนู ย์หางานสาหรบั ผู้สูงอายุ ๖๐ ปีข้ึน มบี ริก ไปที่ต้องการทางาน มีการเก็บประวัติ คลังขอ้ บคุ คลของคนทางานทส่ี ูงอายุ และ จบั คู่กับบริษทั ท่ตี อ้ งการคนงาน
เกาหลี เยอรมนี ออสเตรเลยี ริมการมีบุตรเพิ่ม เนน้ พัฒนาคณุ ภาพชวี ิตของ ประชากรทกุ กลมุ่ ริมแรงงานต่างชาตใิ หเ้ ข้ามา นในประเทศ ส่งเสริมการทางานด้วยการใหเ้ งินโบนัส (Work Bonus) รมิ ให้ผู้สูงอายไุ ด้ทางานมากข้นึ ริมให้สตรีทีส่ มรสทางาน ขยายอายุเกษยี ณเป็น ๖๕.๕ ปี น (พ.ศ.๒๕๖๐) (เพ่มิ ทุก ๖ เดือน ในทุก ๒ ปี จนถึง อายุ ๖๗ ปี) อายุเกษียณ างานจาก ๖๐ ปี เป็น ๖๕ ปี การบาเหน็จบานาญแหง่ ชาติ, ระบบบาเหนจ็ บานาญภาครฐั ระบบบาเหน็จบานาญสาหรับผู้สงู อายุ มีการ น็จบานาญกล่มุ อาชีพพเิ ศษ (บงั คับตามกฎหมายทผี่ ทู้ างาน จ่ายเงนิ สมทบเข้ากองทุน (บัญชเี งินออมการ ชการ) และบาเหนจ็ บานาญ ทุกคนตอ้ งทาประกนั ) และ เกษยี ณของแต่ละบุคคล) คนทางานทม่ี รี ายได้นอ้ ย นฐาน ระบบบาเหน็จบานาญ ไม่ต้องจ่ายเงนิ สมทบ รัฐก็มีเงินบาเหน็จบานาญให้ ภาคเอกชน (ซื้อประกันเสริม) นสาหรบั การจ้างงานผู้สงู อายุ การออมสว่ นบุคคลเพื่อการ ให้เงินโบนัสการทางาน (Work Bonus) เพ่ือ ย์ช่วยหางานให้ผู้สูงอายุ เกษยี ณอายุ ส่งเสรมิ ใหผ้ ู้ท่จี ะเกษยี ณการทางานมีแรงจูงใจให้ ารจดั หางานให้ผู้สงู อายุ มี รัฐจา่ ยเงินอดุ หนุนสาหรับ ทางานต่อหลงั เกษยี ณ อมลู การหางานผู้สูงอายุ แผนการออมและให้ ผลประโยชน์ทางภาษแี ก่ ผู้เข้าร่วมโครงการ แผนปฏิบัติการดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๕๑
ตารางที่ ๕ (ต่อ) สิงคโปร์ ญ่ีปนุ่ โครงการ Work Pro ทใี่ ห้เงินสนบั สนนุ เง นายจา้ งให้มีการออกแบบการทางาน ท กระบวนการการทางาน และการ ท ออกแบบงานใหมส่ าหรับผสู้ ูงอายุ จา่ ป เก โครงการชว่ ยเหลอื ระยะยาวสาหรับ การดแู ล หากไม่สามารถทางานได้ เนือ่ งจาก สูงอายหุ รอื เจบ็ ปว่ ย นโยบายและมาตรการ ระบบประกนั สุขภาพภาคบงั คบั โดยผู้ ระบบประกนั สขุ ภาพทป่ี ระชากร โค ด้านสขุ ภาพเพอื่ ทางานตอ้ งสมทบรายได้เขา้ บัญชี จ่ายเงนิ สมทบบวกกบั เงนิ สนับสนุน ม ส่งเสริมคุณภาพชวี ิต Medisave (ร้อยละ ๘–๑๐.๕ ของ จากภาครัฐ (บงั คับทกุ คนตอ้ งทา ผ ผูส้ ูงอายุ เงินเดอื น (ขึน้ อยู่กบั กลุ่มอายุ)) ซ่งึ ใช้ ประกนั สุขภาพ) จ่า เปน็ ค่ารักษาพยาบาลของตนเองและ ยา ครอบครัว
เกาหลี เยอรมนี ออสเตรเลยี งินช่วยเหลอื เมอื่ เกษยี ณอายุการ ใหค้ วามชว่ ยเหลือแกผ่ ูส้ งู อายใุ นด้าน ทางาน มีกฎหมายมาตรฐานการ ค่าใชจ้ ่ายเพอ่ื การดารงชีวิตอื่นๆ รวมถงึ ทางาน กาหนดให้ นายจ้างต้อง สนบั สนุนดา้ นภาษีในการหารายไดห้ ลัง ายเงินเดือน ๑ เดือนให้ลกู จา้ งทุก เกษียณ ปีทท่ี างาน โดยจ่ายให้เมื่อลกู จา้ ง กษียณอายุการทางาน การจานองแบบย้อนกลบั (Reverse Mortgages) นาบา้ นของตนไปใชเ้ ป็น สินเช่อื เพอ่ื สรา้ งรายได้ใหก้ ับตนเอง โดยยงั สามารถพกั อาศยั อยไู่ ด้ตอ่ ไป จนกว่าจะเสยี ชีวติ หรอื มกี ารขาย การชว่ ยเหลอื คา่ เชา่ บ้านเปน็ การ ช่วยเหลอื ผสู้ งู อายทุ ่เี ชา่ บา้ น ครงการประกนั สุขภาพแห่งชาติ การประกันสขุ ภาพภาครัฐซึง่ ระบบประกนั สุขภาพและการดูแล มแี หลง่ การเงนิ ๓ แหล่ง คอื เป็นภาคบงั คบั และการ ระยะยาว โดยให้ความสาคญั กบั การ ผู้ประกันจ่ายเงนิ สมทบ รฐั บาล ประกันสขุ ภาพภาคเอกชน ดูแลที่บา้ นและชมุ ชน ซงึ่ รัฐใหก้ าร ายเงนิ อุดหนนุ และจากภาษี สนับสนุนทางการเงินแกผ่ ู้ดแู ลทไ่ี ม่เปน็ าสบู ทางการ ไดแ้ ก่ คสู่ มรส หรือญาติของ ผู้สงู อายุ แผนปฏบิ ตั กิ ารดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๕๒
ตารางที่ ๕ (ตอ่ ) สงิ คโปร์ ญปี่ นุ่ โค รฐั โครงการ Medi Shield Life เพอ่ื ชว่ ย ระบบประกนั ทแี่ ยกออกมาสาหรับ ค ผสู้ งู อายทุ ม่ี ีรายไดน้ อ้ ยและรายได้ปาน บคุ คลอายุ ๗๕ ปีข้นึ ไป ซึ่งเปน็ การ ผ กลางโดยรฐั ให้เงนิ สนับสนนุ ดแู ลทางการแพทยส์ าหรบั ผ้สู งู อายุ (บ ในช่วงปลายของชวี ติ (บ โครงการชว่ ยเหลอื ดา้ นสขุ ภาพของ มีระบบการประกันการดแู ลระยะ โค ชมุ ชน (Community Health Assist ยาว เปน็ สวัสดิการทร่ี ฐั จัดให้สาหรบั H Scheme, CHAS) โดยรฐั บาลใหเ้ งนิ ผูส้ ูงอายทุ ี่ดแู ลรกั ษาตัวอยใู่ นชมุ ชน อ อดุ หนนุ การดแู ลดา้ นการแพทยแ์ ละ ที่ตนอาศัย เชน่ บริการช่วยเหลอื ท่ี ส ทาฟันแก่ครัวเรือนทม่ี ีรายไดน้ ้อยและ บ้าน บรกิ ารดแู ลตอนกลางวัน และ แ ปานกลาง บรกิ ารด้านสงิ่ อานวยความสะดวก ต่างๆ ใช้เทคโนโลยมี าชว่ ยในการ ดูแลควบคมุ จากระยะไกลในการ ดูแลคนไขท้ บี่ ้าน
เกาหลี เยอรมนี ออสเตรเลยี ครงการประกันการดแู ลระยะยาว การประกันการดูแลระยะยาว โครงการดแู ลทบ่ี ้านและชุมชน สาหรบั ฐบาลจ่ายรอ้ ยละ ๒๐ ของ (บงั คบั ทา) ครอบคลมุ บคุ คลท่ี ผสู้ ูงอายทุ ี่สุขภาพออ่ นแอ คนพกิ าร คา่ ใชจ้ ่ายการดแู ลระยะยาวท้ังหมด มีข้อจากัดและมีความจาเปน็ และผูด้ ูแล โดยรฐั บาลรบั ผดิ ชอบใน ผู้ใช้บริการจ่าย รอ้ ยละ ๑๕ ทีต่ อ้ งไดร้ ับความช่วยเหลอื การบริหารจัดการรายวนั มที ัง้ การ บริการท่บี ้าน) และ ร้อยละ ๒๐ จากคนอื่น มที ั้งบรกิ ารท่ีบ้าน รกั ษาพยาบาลชมุ ชน การช่วยเหลอื บริการจากสถาบันทางการแพทย์) และสถาบนั สว่ นใหญ่มุ่งให้ งานบ้าน การดแู ลสว่ นบุคคล อาหาร ความช่วยเหลอื ในการดแู ลท่ี การปรบั ปรุงบ้านและบารงุ รกั ษาบา้ น บา้ น ระบบขนส่งมวลชน การดูแลการ พกั ผอ่ นในชุมชน ครงการสถานบริบาล (Nursing ชุดการดแู ลผูส้ งู อายุในชุมชน เป็นการ Home Program) ดาเนนิ การโดย ใหบ้ ริการทบ่ี า้ นสาหรับผสู้ งู อายทุ ี่ องค์กรไมแ่ สวงหาผลประโยชน์ มี สขุ ภาพออ่ นแอ ตอ้ งการการพ่ึงพาและ สถานบริบาลทไี่ มเ่ สียค่าใชจ้ า่ ย การดแู ลทซ่ี ับซ้อน และเสียค่าใชจ้ า่ ยตา่ แผนปฏบิ ตั กิ ารดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๕๓
ตารางที่ ๕ (ตอ่ ) สงิ คโปร์ ญี่ปนุ่ โครงการดแู ลระยะกลางและระยะยาว การใชห้ ุน่ ยนต์ชว่ ยดูแลผู้สูงอายุ (Intermediate and Long-Term โดยหุน่ ยนต์สามารถใหข้ ้อมลู ขา่ วสาร Care) รัฐใหเ้ งนิ อุดหนนุ ไม่เกินรอ้ ยละ สาคัญแก่คนไข้สูงอายุ ชว่ ยเตอื นการ ๘๐ สาหรบั การดแู ลทบี่ ้าน และรอ้ ยละ กนิ ยา ช่วยการยก หรือเคลอ่ื นย้าย ๗๐ สาหรบั บรกิ ารที่อยอู่ าศัย เชน่ ผูส้ ูงอายุ ช่วยในการยกของ ช่วยใน สถานดแู ลรกั ษาผสู้ ูงอายุ การอาบน้าและแตง่ ตวั ผูส้ ูงอายุ โครงการ Medi Fund เป็นโครงการท่ี ช่วยผู้สงู อายกุ ลมุ่ เปา้ หมายท่ตี อ้ งการ ความชว่ ยเหลอื ดา้ นการรกั ษาพยาบาล โครงการกองทุนความสามารถในการ เคลื่อนที่ของผู้สูงอายุ (Senior Mobility Fund) รัฐสนบั สนุนอุปกรณ์ต่างๆ เชน่ เครื่องชว่ ยในการเดนิ เกา้ อ้ลี อ้ เข็น เก้าอ้ีคนชรา และเตยี งคนไข้ การ ขนส่งผสู้ งู อายไุ ปดแู ลและไปศูนย์ฟอก ไต และส่งิ ช่วยดแู ลสขุ ภาพทีบ่ ้าน เช่น อาหารเสรมิ ประเภทนม
เกาหลี เยอรมนี ออสเตรเลยี การขยายการดแู ลผู้สูงอายุทีบ่ า้ นเปน็ การรวมชดุ ทีใ่ ห้การดแู ลระดบั สงู แกผ่ ทู้ ี่ อาศัยอยู่ทบ่ี า้ น ที่ตอ้ งการการ ชว่ ยเหลอื ท่ีมากกว่า รัฐบาลใหก้ ารสนับสนนุ การฝกึ อบรมแก่ ผูด้ ูแลทไี่ ม่เป็นทางการและสนบั สนนุ เงนิ แกก่ ารใหบ้ ริการต่างๆ ในฐานะ ผดู้ แู ลสว่ นบุคคลที่ดแู ลผ้สู ูงอายุ ผพู้ กิ าร เพือ่ ให้สามารถอยทู่ ่ีบา้ นได้ การจา่ ยเงินใหผ้ ้ดู แู ล (Carer Payment) เปน็ การสนบั สนนุ ดา้ น การเงนิ แก่ผทู้ รี่ ับผดิ ชอบดูแลทท่ี าให้ เขาทางานท่อี ืน่ ไม่ได้ แผนปฏบิ ัตกิ ารดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๕๔
ตารางที่ ๕ (ตอ่ ) สงิ คโปร์ ญ่ปี นุ่
เกาหลี เยอรมนี ออสเตรเลยี โครงการการหยุดชวั่ คราวสาหรบั การ ทางานของผดู้ แู ล เปน็ โครงการท่ี อนญุ าตใหผ้ ดู้ แู ลหยดุ การดูแลชวั่ คราว ในระยะส้ันหรือยามฉุกเฉิน โครงการให้ขอ้ มูลข่าวสาร การปรกึ ษา และสนับสนุนผดู้ ูแล รวมถงึ ชว่ ยเหลอื ผู้ดแู ลที่ตอ้ งหยุดการดแู ล การดูแลระยะยาวท่สี ถาบนั - มีการดแู ลตลอด ๒๔ ชวั่ โมง เปน็ การ ดแู ลพยาบาลรวมถงึ การใหท้ พ่ี กั บริการสนับสนนุ ตา่ งๆ (การทาความ สะอาด การซกั ผา้ อาหาร) บริการ ดแู ลส่วนบุคคล (ชว่ ยในการแต่งตัว ทานอาหาร การขบั ถา่ ย การอาบนา้ และการเดนิ รอบๆ) และบริการ สุขภาพ (การบาบัดโรคทางร่างกาย อาชพี และการบาบดั โรคเท้าผดิ ปกติ) - บริการดูแลสว่ นบุคคล แตย่ ังไมร่ วม การให้ทพี่ ัก บรกิ ารสนบั สนนุ และ บรกิ ารสุขภาพบางอย่าง แผนปฏิบตั ิการดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๕๕
ตารางที่ ๕ (ตอ่ ) สิงคโปร์ ญ่ีปนุ่ นโยบายและมาตรการ สนบั สนนุ ให้ผสู้ งู อายุได้อยูก่ บั ครอบครวั ให้ผูส้ งู อายุไดอ้ ยู่อาศยั ในชุมชน สง่ ดา้ นสภาพแวดล้อม/ท่ี สิ่ง อยู่อาศยั เพ่ือส่งเสรมิ โดยใช้มาตรการดา้ นภาษแี ละส่งิ จูงใจ ของตน (Ageing in place) รัฐบาล คุณภาพชวี ติ ผู้สงู อายุ เชน่ บุตรที่บดิ ามารดาอาศยั อยู่ดว้ ยจะได้ กลางและรัฐบาลท้องถิ่นมีนโยบาย สทิ ธิพเิ ศษในเรือ่ งการจองทอี่ ยอู่ าศยั และ ด้านท่อี ยู่อาศยั หลายประการ เช่น มีสิทธิในการเลือกทีอ่ ยู่อาศยั ก่อน และคู่ - มีเงนิ กู้สาหรับทอ่ี ยู่อาศยั ดอกเบยี้ ต่า สมรสมีสิทธิไดร้ ับเงินสนับสนุนด้านท่ีอยู่ อาศยั ถ้าซอื้ แฟลตท่อี ยู่ใกล้กับบา้ นของ - เงินอดุ หนุนสาหรับการสร้างบ้าน บิดามารดา สาหรับคูส่ มรสสูงอายุ และผ้สู ูงอายทุ ี่ เปน็ หม้าย - มกี ารออกแบบทีอ่ ยอู่ าศัยสาหรับ คนทุกกลมุ่ อายุทอ่ี ยู่รว่ มกัน โครงการสามชว่ั อายคุ น (Three- - รัฐยังมีสถานรับดูแลคนชรา Generation, ๓ Gen) มีแฟลตท่ี สาหรับผสู้ ูงอายทุ ีย่ ากจน ส่งเสริมใหค้ รอบครวั หลายชั่วอายุคน (ครอบครวั ทสี่ มรส บุตร และบดิ า - มบี า้ นสาหรับผสู้ งู อายโุ ดยคดิ มารดา) ได้อยู่ร่วมกนั เพื่อช่วยดูแล ค่าธรรมเนียมไมแ่ พงทใี่ ห้ท่อี ยอู่ าศัย และช่วยเหลอื ซง่ึ กนั และกัน และบริการตา่ งๆ รวมถึงบรกิ าร อาหารราคาถูก โครงการปรบั ปรงุ ท่อี ยอู่ าศัยสาหรบั ผู้สูงอายทุ ่มี ีสว่ นรว่ มในกจิ กรรมตา่ งๆ (Enhancement for Active Seniors, EASE) สนับสนุนด้านการเงินเพื่อ ปรบั ปรงุ ทีอ่ ยู่อาศยั เช่น ราวจบั บันได กระเบื้องหอ้ งนา้ กันล่ืน ทางลาดท่ี เหมาะสม
เกาหลี เยอรมนี ออสเตรเลยี งเสรมิ สภาวะการทางานและ สนับสนุนชุมชนท่ีมกี าร โครงการท่อี ยู่อาศัย เป็นสวัสดิการด้านท่ี งแวดลอ้ มท่ีเป็นมติ รต่อผ้สู งู อายุ ปรบั ปรงุ สภาพเพ่อื การ พัก คือ การจดั ท่ีพกั อาศยั รวมให้แก่ ดารงชวี ิตของผูส้ งู อายุ ผู้สูงอายุ และมโี ครงการช่วยเหลือ ผูส้ ูงอายใุ ห้มีทพี่ กั อาศยั เป็นของตนเอง แผนปฏบิ ัติการดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๕๖
ตารางท่ี ๕ (ตอ่ ) สงิ คโปร์ ญปี่ นุ่ ปรับปรงุ ระบบขนสง่ มวลชน รถ มีกฎหมายกาหนดให้การขนสง่ โดยสาร รถไฟ นอกจากนี้ ผู้สูงอายยุ ัง มวลชนตอ้ งใหบ้ รกิ ารประชาชน จะไดล้ ดคา่ โดยสารด้วย ทุกคนไดโ้ ดยไมม่ ีอุปสรรคในการใช้ ระบบขนส่งมวลชน ไมว่ ่าจะเป็น รถเมล์ รถไฟ สนามบนิ ฯลฯ รวมถงึ การเขา้ อาคารตา่ งๆ ดว้ ย นโยบายและมาตรการ ระบบธนาคารเวลา คอื บุคคลคน ศ ดา้ นสงั คม/ชุมชนเพอ่ื หนงึ่ ถ้าอาสาสมัครมาทางานช่วย ด ส่งเสรมิ คณุ ภาพชวี ิต ผสู้ ูงอายตุ อนน้ี จะสามารถมีเครดติ ก ผสู้ ูงอายุ เปน็ เวลาเพ่ือใช้เวลาในอนาคตได้ รว ถอื เปน็ การมสี ว่ นรว่ มทางสงั คม โครงการนวัตกรรมทางสังคมท่นี า สโ นกั เรยี นจากทั่วประเทศมาพักกับ สว่ ผสู้ งู อายุในช่วงปิดเทอม เพ่อื เปน็ การ ๒ แลกเปลย่ี นประสบการณโ์ ดยตรง ความช่วยเหลือ และความสมั พนั ธ์ ระหวา่ งกนั
เกาหลี เยอรมนี ออสเตรเลยี ศนู ย์สวัสดิการผู้สูงอายุ ใหบ้ ริการ ส่งเสริมให้มบี า้ นทม่ี คี นหลาย ดา้ นการปรับปรุงสขุ ภาพ รุ่นอายคุ นอยดู่ ว้ ยกัน อย่ใู น การศึกษาผใู้ หญ่ สันทนาการ ชุมชนของตน มปี ฏิสมั พันธต์ อ่ วมถึงให้คาปรึกษา กนั เนน้ ความสัมพันธข์ อง สมาชิกในชมุ ชน โดยพฒั นา ชุมชนในด้านการดแู ลผ้สู ูงอายุ โมสรผ้สู งู อายุ ตัง้ โดยเงินบรจิ าค โครงการบรกิ ารของปยู่ ่า วนทอ้ งถ่นิ มีสโมสรมากกวา่ ตายายเป็นโครงการชว่ ยเหลือ ๒๔,๐๐๐ แห่ง ครอบครัวเลีย้ งเดีย่ ว โดยให้ ผู้สงู อายทุ าหนา้ ท่ดี แู ลเด็กเลก็ แผนปฏบิ ัติการดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๕๗
ตารางที่ ๕ (ต่อ) สิงคโปร์ ญป่ี นุ่ โครงการพฒั นาชมุ ชนที่นาผู้สูงอายุ โร เข้ามารว่ ม เชน่ ใหส้ อนหนงั สอื แก่ อง โรงเรียนสว่ นทอ้ งถิ่น ซึง่ ความร้แู ละ ๘ ทักษะของผ้สู งู อายุมคี ุณคา่ อยา่ งมาก ๘ องค์กรในชมุ ชนบางแหง่ ไดจ้ ดั กจิ กรรมสาหรับผ้สู งู อายุ เช่น สโมสร พลเมอื งสงู วยั ทีท่ าใหผ้ ู้สงู อายุมสี ว่ น รว่ มทางสังคม มกี ฎหมายคุ้มครองผสู้ งู อายทุ ่ไี ม่ สามารถเลย้ี งตวั เองไดใ้ ห้ไดร้ ับการ สนบั สนนุ ดา้ นการเงนิ จากบตุ ร ที่มา: ดร.นพิ นธ์ เทพวัลย์ และชเนตตี มลิ นิ ทางกรู . ๒๕๖๒. การทบทวนนโยบายและแผนผู้สูงอายุ ในสาธารณรฐั ส จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย.
เกาหลี เยอรมนี ออสเตรเลยี รงเรยี นผูส้ งู อายุ ดาเนินการโดย โครงการการมีสว่ นรว่ มทาง งค์กรอาสาสมัคร มีมากกวา่ สังคมเป็นโครงการสาหรบั ๘๐๐ แหง่ มผี ู้สงู อายเุ รยี น ผ้สู งู อายุทม่ี บี ้านอย่ใู นเมอื งท่ีมี ๘๓,๐๐๐ คน มหาวิทยาลัย มาแชร์ อพารต์ เมนท์หรือบา้ นกับ นกั ศกึ ษาโดยที่นักศกึ ษาไมต่ อ้ ง จา่ ยหรอื จ่ายค่าเชา่ บ้านในราคา ตา่ แตน่ กั ศกึ ษาจะต้องช่วยดแู ล ผ้สู ูงอายุโดยกาหนดเป็นจานวน ชวั่ โมงตอ่ เดือนแทน สงิ คโปร์ ญ่ีปุ่น สาธารณรฐั เกาหลี สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี และออสเตรเลยี . วทิ ยาลยั ประชากรศาสตร์ แผนปฏิบัตกิ ารดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๕๘
๖. วัตถปุ ระสงค์ของแผนปฏิบัติกำรดำ้ นผู้สงู อำยุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๖.๑ เพ่ือใหม้ กี รอบและแนวทางปฏบิ ัติงานด้านผู้สงู อายุอย่างต่อเน่ือง รวมทง้ั สอดรับกบั ยุทธศาสตร์ชาติ และแผนแม่บท อันจะก่อให้เกิดการบูรณาการแผนในทุกระดบั และนาไปสกู่ ารขบั เคลื่อนงานดา้ นผู้สูงอายุและ การรองรับสงั คมสงู วัยของหนว่ ยงานต่างๆ อยา่ งมบี ูรณาการ ๖.๒ เพ่ือเพิ่มคุณค่าและศักดิ์ศรีของผู้สูงอายุด้วยการส่งเสริมและสนับสนุนให้ผู้สูงอายุได้เพ่ิมพูน ศักยภาพของตนเองอย่างเต็มกาลงั ความสามารถ ๖.๓ เพื่อให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตท่ีดีในทุกมิติ ไม่ว่าจะเป็นด้านเศรษฐกิจ สังคม สุขภาพ สภาพแวดล้อม การเข้าถึงและใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีและนวัตกรรมอย่างทั่วถึง เท่าเทียม และเป็นธรรม อันจะทาให้ดารงชีวิตอย่างมีคุณค่า พ่ึงพาตนเองได้ มีส่วนร่วมในการสร้างสรรค์สังคม และมีหลักประกันที่ ม่นั คงไปจนบ้นั ปลายของชวี ิต ๖.๔ เพือ่ รองรบั สังคมสูงวัยเชิงรุก ด้วยการส่งเสรมิ ให้ประชากรทีจ่ ะเปน็ ผ้สู ูงอายใุ นอนาคต โดยเฉพาะ กลุ่มผู้ท่ีมีอายุต้ังแต่ ๒๕-๕๙ ปีในปัจจุบัน ซ่ึงจะเป็นผู้สูงอายุในอีก ๑-๓๕ ปีข้างหน้า ตระหนักและเตรียมการ ให้พร้อมเพ่ือให้มีชีวิตท่ีดีในยามสูงอายุ พร้อมท่ีจะยอมรับและร่วมมือกับผู้สูงอายุในการเป็นพลังขับเคล่ือน สงั คม หรอื ใหก้ ารเกอ้ื หนนุ ผูส้ งู อายุในยามทจ่ี าเปน็ แผนปฏบิ ตั ิการดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๕๙
๗. แผนปฏบิ ัติกำรด้ำนผูส้ ูงอำยุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๗.๑ วิสยั ทศั น์ ผ้สู ูงอำยมุ ีคุณภำพชวี ติ ดี มีหลกั ประกนั มั่นคง เปน็ พลังพัฒนำสงั คม ๗.๒ แผนปฏบิ ัตกิ ำรย่อย แผนปฏิบตั กิ ารด้านผ้สู งู อายุ ระยะท่ี ๓ ประกอบไปด้วยแผนปฏบิ ัตกิ ารย่อย ๔ แผน (ดงั ปรากฏในแผนภาพท่ี ๖) ได้แก่ แผนปฏิบัติกำรย่อยท่ี ๑ เตรยี มควำมพรอ้ มของประชำกรกอ่ นวัยสูงอำยุ มาตรการ ๑. สง่ เสรมิ ให้ประชากรอายุ ๒๕-๕๙ ปี เร่งเตรียมการก่อนยามสูงอายใุ นมิตทิ างเศรษฐกจิ ๑.๑ ส่งเสรมิ การออมเงนิ เพ่ือยามชราภาพ ๑.๒ เร่งพฒั นาระบบบานาญแห่งชาติแบบหลายช้นั ๑.๓ ขยายอายุเกษียณและส่งเสรมิ การทางานต่อเน่ืองของประชากรวัยทางาน ๒. สร้างเสริมความรูค้ วามเข้าใจถึงกระบวนการชราภาพ ตระหนักถึงคุณค่า ศักดิ์ศรี และมีความรับผิดชอบต่อผ้สู ูงอายุ ๒.๑ สง่ เสรมิ การใหค้ วามร้เู ร่ืองกระบวนการชราภาพ ๒.๒ รณรงค์ใหส้ ังคมตระหนกั ถึงคุณค่าและศกั ดศิ์ รขี องผสู้ งู อายุ ๒.๓ รกั ษาคา่ นิยมของสงั คมในการดูแลรับผดิ ชอบผู้สงู อายใุ นครอบครวั และชุมชน ๓. ส่งเสรมิ การพัฒนาความรแู้ ละศักยภาพตนเองอยา่ งต่อเนื่อง รเู้ ทา่ ทันและสามารถเลอื กใช้ประโยชน์ จากสอ่ื สารสนเทศและเทคโนโลยีดจิ ิทลั ๓.๑ สง่ เสริมประชากรวยั ทางานให้มโี อกาสเข้าถึงแหล่งเรยี นรู้ต่อเนือ่ งตลอดชวี ติ ทสี่ อดคล้อง กับความสนใจและวิถชี วี ิตของตนเอง ๓.๒ ส่งเสริมการใหค้ วามรู้และพฒั นาทักษะในการรูเ้ ทา่ ทันสอ่ื และใชส้ ื่อสารสนเทศและ เทคโนโลยีดจิ ิทัลอย่างสรา้ งสรรค์ แผนปฏบิ ตั กิ ารดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๖๐
๔. เร่งเสรมิ สรา้ งความรอบรดู้ า้ นสุขภาพ ๔.๑ สรา้ งความตระหนักถึงความสาคัญของการมีสขุ ภาพดแี ละพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ ๔.๒ สง่ เสรมิ การสรา้ งความรูด้ ้านสขุ ภาพ ๔.๓ สร้างสภาพแวดลอ้ มท่ีเอ้ือตอ่ การมคี วามรอบร้ดู า้ นสขุ ภาพและการมีพฤตกิ รรมสุขภาพท่ี พึงประสงค์ในชมุ ชน ๕. ส่งเสริมความรู้เกี่ยวกบั ท่อี ยู่อาศัยและสภาพแวดลอ้ มท่เี หมาะสมกับวยั สงู อายุและเพิ่มโอกาสใน การปรบั สภาพท่ีอยอู่ าศัย ๕.๑ เร่งสรา้ งความตระหนักถึงความสาคญั ของที่อยู่อาศยั และสภาพแวดลอ้ มทีป่ ลอดภัย สาหรบั ผู้สงู อายุ ๕.๒ สง่ เสริมการปรับปรุงที่อยู่อาศัยโดยเฉพาะครัวเรือนท่ีมบี ิดามารดาสงู อายุอาศัยอยู่ด้วย ๕.๓ สง่ เสรมิ การขยายตัวของธรุ กจิ และอุตสาหกรรมการผลติ วัสดอุ ปุ กรณ์และสิง่ อานวย ความสะดวกสาหรับผู้สูงอายุ แผนปฏบิ ัตกิ ำรย่อยท่ี ๒ ยกระดบั คุณภำพชีวิตผู้สงู อำยทุ ุกมิตอิ ยำ่ งท่ัวถงึ และเปน็ ธรรม มาตรการ ๑. ยกระดบั คุณภาพชวี ติ ผ้สู งู อายุด้านเศรษฐกิจ ๑.๑ ปฏิรปู ระบบหลกั ประกันยามชราภาพให้เปน็ ไปอย่างบูรณาการและย่ังยืน สามารถ ครอบคลุมผ้สู ูงอายุอย่างพอเพยี ง ทว่ั ถงึ และเปน็ ธรรม ๑.๒ ส่งเสรมิ การทางานของผู้สงู อายทุ ้ังภาคในระบบและนอกระบบ ๑.๓ เพม่ิ พนู ทักษะหรือโอกาสในการทางานด้วยการเพ่ิมช่องทางการเรยี นรสู้ าหรับผสู้ งู อายวุ ัยต้น ๒. ยกระดับคณุ ภาพชวี ติ ผสู้ งู อายุด้านสขุ ภาพ ๒.๑ เสริมสรา้ งความรอบร้ดู ้านสุขภาพ ๒.๒ พัฒนาระบบสุขภาพรองรับสังคมสงู วัยเชิงรุกท่ีสอดคล้องกบั ความตอ้ งการของผสู้ งู อายุ แต่ละกลุ่มและเหมาะกับบริบทของพืน้ ที่ ๓. ยกระดับคุณภาพชวี ติ ผสู้ ูงอายุดา้ นสงั คม ๓.๑ สง่ เสรมิ การมีส่วนร่วมของผูส้ ูงอายใุ นการเป็นพลังทางสงั คม ๓.๒ สง่ เสริมการจดั การสื่อสารสนเทศเพื่อผสู้ งู อายุ ๓.๓ ส่งเสริมศกั ยภาพครอบครัวและชุมชนในการดูแลผสู้ ูงอายุ แผนปฏบิ ตั กิ ารดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๖๑
๔. ยกระดับคุณภาพชวี ิตผูส้ งู อายุดา้ นสภาพแวดลอ้ ม ๔.๑ สง่ เสริมการปรับสภาพที่อยู่อาศัยของผู้สงู อายุทั้งภายในบา้ นและนอกบา้ น ๔.๒ ส่งเสรมิ การจัดการสภาพแวดล้อม สง่ิ อานวยความสะดวก และบรกิ ารสาธารณะท่ีเอ้ือต่อ คนทกุ วัยให้เหมาะกับบรบิ ทของสังคมเมืองและชนบท ๔.๓ สร้างความเปน็ ธรรมในการเข้าถงึ ท่ีอยู่อาศัย วัสดุอุปกรณ์ และส่งิ อานวยความสะดวก ให้แก่ผู้สงู อายุ ๔.๔ สรา้ งระบบทางสัญจรและการคมนาคมทางบกท่เี ออ้ื ตอ่ คนทุกวยั แผนปฏบิ ัติกำรย่อยท่ี ๓ ปฏริ ูปและบูรณำกำรระบบบรหิ ำรเพือ่ รองรับสงั คมสงู วัยอยำ่ งมีคณุ ภำพ มาตรการ ๑. แปลงแผนปฏิบัตกิ ารด้านผสู้ งู อายุสูก่ ารปฏิบตั ิและผลกั ดันให้ทุกภาคสว่ นขับเคล่ือนแผน อย่างมบี รู ณาการตงั้ แตร่ ะดับชาติสรู่ ะดับทอ้ งถ่นิ ๒. ตดิ ตามและประเมนิ ผลนโยบายและแผนปฏบิ ัตกิ ารด้านผสู้ ูงอายุในแตล่ ะระดับ ๓. ปฏริ ูประบบกฎหมายเพอ่ื รองรบั การดาเนินงานของทกุ ภาคส่วนในการรองรับสังคมสูงวัยเชงิ รุก ๔. วางระบบกาลงั คนดา้ นผู้สูงอายทุ ง้ั ในเชงิ ปริมาณและเชิงคุณภาพ ในระดบั ชาตแิ ละระดับพน้ื ท่ี ๕. เพ่มิ ขีดความสามารถในการพัฒนาและการจัดการงานด้านผสู้ ูงอายุขององคก์ รชุมชน/ท้องถ่ิน และผนู้ าชมุ ชน ๖. พฒั นาระบบการพทิ กั ษ์และคุ้มครองสิทธิผู้สูงอายุ โดยเฉพาะกล่มุ ท่เี ปน็ กลมุ่ เสย่ี ง กลมุ่ เปราะบาง และกลมุ่ ที่อยใู่ นภาวะพง่ึ พิง ท้งั ในฐานะผรู้ บั บริการ ผู้รบั สวสั ดกิ าร หรือผูบ้ รโิ ภค ๗. พฒั นาระบบปกป้องและฟน้ื ฟูผสู้ ูงอายุและครอบครัวในยามท่ีเกดิ นานาวกิ ฤติ ๘. สง่ เสริมการมีสว่ นร่วมของภาคเอกชนในการดาเนินงานดา้ นผู้สงู อายุ แผนปฏบิ ัติกำรย่อยท่ี ๔ เพ่มิ ศักยภำพกำรวิจยั กำรพฒั นำเทคโนโลยแี ละนวตั กรรมรองรบั สังคมสงู วัย มาตรการ ๑. ส่งเสริมการผลติ งานวิจัยและนวัตกรรมท่เี ก่ียวข้องกบั ผ้สู งู อายเุ พือ่ การพัฒนาศักยภาพและ คุณภาพชีวติ ของผู้สูงอายุ ๑.๑ ส่งเสรมิ การพัฒนางานวิจยั /ผลิตภัณฑด์ ้านผ้สู ูงอายุหรือบริการ/ระบบหรือกระบวนการใหม่ เพื่อเพ่มิ ศกั ยภาพและคณุ ภาพชีวิตของผู้สงู อายุ ๑.๒ ส่งเสรมิ ให้มีการนาผลงานวจิ ัย/ข้อเสนอเชิงนโยบาย/นวตั กรรมดา้ นผสู้ งู อายุไปใช้ ประโยชน์ในการพฒั นาศกั ยภาพและคุณภาพชวี ติ ผ้สู งู อายุ แผนปฏิบัตกิ ารดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๖๒
๒. สง่ เสริมการพฒั นาระบบข้อมูล งานวจิ ัย และนวัตกรรมดา้ นผูส้ งู อายุทส่ี ามารถเขา้ ถึงได้ง่าย และเป็นประโยชน์ตอ่ ภาครฐั ในการดาเนนิ งานด้านผูส้ ูงอายุ ๒.๑ สรา้ งระบบข้อมลู งานวจิ ัย และนวตั กรรมดา้ นผสู้ ูงอายุของประเทศ ๒.๒ สรา้ งกลไกเช่ือมโยงฐานข้อมูลด้านผูส้ งู อายุจากหนว่ ยงานภาครฐั ที่เก่ียวข้องในระดับประเทศ จังหวดั และทอ้ งถ่ิน ๒.๓ พัฒนาระบบสบื ค้นที่งา่ ยและมีประสิทธภิ าพ เพอื่ ใหม้ กี ารใชป้ ระโยชน์จากข้อมลู มากขึ้น ๒.๔ พัฒนาศักยภาพขององค์กรปกครองส่วนท้องถน่ิ และสถาบันการศกึ ษาในระดบั จงั หวดั ในการจัดเก็บและสรา้ งฐานข้อมูลผู้สงู อายุท่ีถูกตอ้ งและนา่ เชอื่ ถอื เพ่ือเชื่อมโยงสู่ระบบ ฐานข้อมูลของประเทศ แผนปฏบิ ตั กิ ารดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๖๓
แผนภำพท่ี ๖ สรปุ ภาพรวมของแผนปฏบิ ตั กิ ารดา้ นผู้สงู อายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐)
มาตรการ ๖ พฒั นาระบบการพทิ กั ษแ์ ละคมุ้ ครองสทิ ธิ ผูส้ ูงอายุ โดยเฉพาะกลมุ่ ท่ีเปน็ กลุ่มเสย่ี งกลุ่มเปราะบาง และกลุ่มทีอ่ ยใู่ นภาวะพ่ึงพิง ทงั้ ในฐานะผรู้ บั บรกิ าร ผูร้ บั สวสั ดกิ าร หรอื ผบู้ รโิ ภค มาตรการ ๗ พฒั นาระบบปอ้ งกนั และฟ้นื ฟผู ู้สงู อายแุ ละ ครอบครวั ในยามท่เี กดิ นานาวกิ ฤติ มาตรการ ๘ สง่ เสริมการมีสว่ นร่วมของภาคเอกชนในการ ดาเนนิ งานด้านผสู้ งู อายุ แผนปฏิบตั ิการดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๖๔
๘. ควำมเชื่อมโยงระหว่ำงแผนปฏิบัติกำรย่อยกับยุทธศำสตร์ชำติ แผนแม่บท และผลลัพธ์/ผลกระทบ ทีก่ ำหนดไวใ้ นยุทธศำสตรช์ ำตหิ รือแผนแมบ่ ท แผนปฏิบัตกิ ำรยอ่ ยท่ี ๑ เตรียมควำมพร้อมของประชำกรกอ่ นวัยสงู อำยุ แผนปฏิบัติการย่อยที่ ๑ เตรียมความพร้อมของประชากรก่อนวัยสูงอายุ เป็นแผนปฏิบัติการย่อย ภายใต้แผนปฏบิ ัติการด้านผูส้ งู อายุ ระยะที่ ๓ มเี ป้าประสงค์หลัก คอื “ประชากรอายุ ๒๕-๕๙ ปีถ ตระหนักถึง ความสาคัญและมีการเตรียมการในทุกมิติให้พร้อมก่อนเข้าสู่วัยสูงอายุ ได้แก่ เศรษฐกิจ สังคม สุขภาพ และ สภาพแวดล้อม” แม้ว่าแผนน้ีจะเป็นแผนปฏิบัติการด้านผู้สงู อายุแต่ก็ให้ความสาคัญกับการเตรียมความพร้อม ของประชากรก่อนวัยสูงอายุด้วย เน่ืองจากประชากรกลุ่มนี้กาลังทยอยเข้าสู่วัยสูงอายุและเป็นคล่ืนประชากร ขนาดใหญ่จงึ จาเปน็ ตอ้ งเรง่ ใหม้ ีการเตรยี มการเพื่อยามสูงอายุตั้งแตเ่ ร่ิมทางาน แผนปฏิบัติการย่อยที่ ๑ ประกอบด้วยมาตรการหลัก ๕ มาตรการ เพื่อใช้เป็นวิธีการดาเนินงานให้ บรรลุผลตามเป้าหมายของแผนปฏิบัติการด้านผสู้ ูงอายุ ระยะท่ี ๓ รวมท้ังสนับสนุนให้เกิดการบูรณาการของแผน ทุกระดับตั้งแต่ยุทธศาสตร์ชาติ แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ และแผนปฏิบัติการ อันจะนาไปสู่ผลลัพธ์และ ผลกระทบตามเป้าหมายของยุทธศาสตร์ชาติและแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติที่เกี่ยวข้องในที่สุด ซึ่งพอสรุป สาระสาคญั ได้ดงั น้ี (ตารางท่ี ๖) มำตรกำร ๑ ส่งเสริมให้ประชำกรอำยุ ๒๕-๕๙ ปี เร่งเตรียมกำรก่อนยำมสูงอำยุในมิติทำงเศรษฐกิจ โดยในมาตรการน้ีมีเป้าประสงค์เพื่อให้ประชากรวัยทางานมีความรู้ด้านการเงินและมีการวางแผนการเงินและ การออมเพ่ือยามสงู อายุ ขณะเดียวกันก็เร่งดาเนินการเชิงรุกเพ่ือส่งเสริมประชากรวัยทางานในภาคไม่เป็นทางการ ให้เข้ามาเป็นสมาชิกกองทุนการออมแห่งชาติให้มากขึ้น รวมถึงเร่งพัฒนาระบบบานาญแห่งชาติให้ครบท้ัง ๔ ช้ัน เพ่ือให้ครอบคลุมประชากรในทุกระบบการทางาน นอกจากนี้ในมาตรการที่ ๑ นี้ยังมุ่งให้มีการดาเนินการขยาย อายุเกษียณภาคราชการในสายงานที่ขาดแคลนและยังไม่สามารถดึงคนรุ่นใหม่มาทางานได้เพ่ือให้เป็นตัวอย่างแก่ ภาคเอกชน อีกทั้งส่งเสริมให้ภาคเอกชนมีการจ้างงานต่อเน่ืองโดยให้รัฐสนับสนุนมาตรการทางภาษีหรือการ ประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติให้เป็นตัวอย่างแก่สังคม สาหรับมาตรการท่ี ๑ น้ีมีความสอดรับกับยุทธศาสตร์ชาติ ด้านการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ ประเด็นการพัฒนาศักยภาพคนตลอดช่วงชีวิต โดยวัย แรงงานควรได้รับการยกระดับศักยภาพ ทักษะ สมรรถนะอย่างต่อเนื่อง รวมถึงมีความรู้ความเข้าใจ มีทักษะทาง การเงินเพ่ือให้สามารถจัดการการเงินของตนเองและของครอบครัว มีการวางแผนทางการเงินและมีการออม นอกจากน้ียังสอดรบั กับยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม ประเดน็ การเสริมสร้าง พลงั ทางสงั คม ที่ใหค้ วามสาคัญกับการรองรับสังคมสูงวัยอย่างมีคุณภาพ โดยเตรยี มความพร้อมของประชากรไทย ในทุกมิติทั้งมิติทางด้านเศรษฐกิจ สังคม สุขภาพ และสภาพแวดล้อม โดยเฉพาะการออมและการลงทุนระยะยาว ต้ังแตก่ อ่ นเกษยี ณอายุการทางาน นอกจากนีย้ งั สอดรับกับแผนแมบ่ ทภายใตย้ ุทธศาสตรช์ าติ ประเด็นพลังทาง ถ การกาหนดกล่มุ อายุ ๒๕-๕๙ ปีมวี ตั ถุประสงคเ์ พ่ือใหส้ อดคลอ้ งกับดัชนชี วี้ ัดของแผนยอ่ ยการรองรบั สงั คมสูงวยั แผนปฏิบตั ิการดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๖๕
สงั คม แผนยอ่ ยการรองรับสงั คมสูงวัยเชิงรุก โดยเรง่ เสริมสร้างการเตรียมการก่อนยามสูงอายุโดยเฉพาะในกลุ่มวัย แรงงานตอนปลาย (อายุ ๔๕-๕๙ ปี) เพ่ือให้เป็นผู้สูงอายุอย่างมีคุณภาพในทุกมิติ และส่งเสริมให้เด็กและเยาวชน ผู้ท่ีจะเป็นผู้สูงอายุในอนาคตได้มีการเตรียมการให้พร้อมทั้งในมิติเศรษฐกิจ สังคม สุขภาพ และสภาพแวดล้อม อนั จะลดผลกระทบจากการเปล่ียนโครงสร้างทางอายุของประชากรต่อการพัฒนาอย่างมนั่ คงและย่ังยนื ของประเทศ มำตรกำร ๒ สร้ำงเสริมควำมรูค้ วำมเขำ้ ใจถึงกระบวนกำรชรำภำพ ตระหนักถึงคณุ ค่ำ ศักดศ์ิ รี และมี ควำมรับผิดชอบต่อผู้สูงอำยุ มาตรการน้ีมีเป้าประสงค์เพื่อส่งเสริมการให้ความรู้เร่ืองกระบวนการชราภาพ รณรงค์ให้สังคมตระหนักถึงคุณค่าและศักดิ์ศรีของผสู้ ูงอายุ มองวา่ ผสู้ ูงอายเุ ป็นพลัง ไมเ่ ป็นภาระกับสังคม รวมท้ัง ส่งเสริมให้สังคมเรียนรู้และร่วมกันรับผิดชอบดูแลผู้สูงอายุในครอบครัวและชุมชน ซึ่งมาตรการที่ ๒ น้ีสอดรับกับ ยุทธศาสตร์ชาติด้านการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ ประเด็นการปรับเปล่ียนค่านิยมและ วัฒนธรรม ซ่ึงมุ่งให้สถาบันครอบครัว ชุมชน ศาสนา การศึกษา และสื่อร่วมกันปลูกฝังค่านิยมท่ีพึงประสงค์ และสอดรับกับยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม ประเด็นการเสริมสร้างพลังทาง สังคม และแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นพลังทางสังคม แผนย่อยการเสริมสร้างทุนทางสังคม และ แผนย่อยด้านการรองรับสังคมสูงวัยเชิงรุก โดยมุ่งเน้นการต่อยอดการพัฒนาบนฐานทุนทางสังคมและวัฒนธรรม เพื่อคงไว้ซ่ึงสังคมแห่งการช่วยเหลือเก้ือกูลกันระหว่างประชากรต่างวัย และปรับเปลี่ยนมุมมอง ทัศนคติ และการ ปฏิบตั ิตอ่ ผ้สู งู อายดุ ้วยความยกย่องและเหน็ คณุ ค่า มำตรกำร ๓ ส่งเสริมกำรพัฒนำควำมรู้และศักยภำพตนเองอย่ำงต่อเน่ือง รู้เท่ำทันและสำมำรถ เลือกใช้ประโยชน์จำกสื่อสำรสนเทศและเทคโนโลยีดิจิทัล มาตรการน้ีมีเป้าประสงค์เพื่อส่งเสริมประชากร วัยแรงงานให้มีโอกาสเข้าถึงแหล่งเรียนรู้ต่อเนื่องตลอดชีวิตที่สอดคล้องกับความสนใจและวิถีชีวิตของตนเอง รวมถงึ ส่งเสรมิ การให้ความรู้และพฒั นาทกั ษะในการรูเ้ ท่าทนั ส่ือและพฤติกรรมการใชส้ ่ือสารสนเทศและเทคโนโลยี ดิจทิ ัลเชงิ สร้างสรรค์ ในมาตรการท่ี ๓ นีม้ ีความสอดรับกับยุทธศาสตรช์ าติด้านการพฒั นาและเสริมสร้างศักยภาพ ทรัพยากรมนุษย์ ประเด็นการพัฒนาศักยภาพคนตลอดช่วงชีวิต และแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็น การพัฒนาการเรียนรู้ แผนย่อยการปฏิรูปกระบวนการเรียนรู้ที่ตอบสนองต่อการเปล่ียนแปลงในศตวรรษท่ี ๒๑ โดยมีผลลัพธ์หรือผลกระทบตามท่ีกาหนดไว้ในยุทธศาสตร์ชาติหรือแผนแม่บท คือ คนไทยได้รับการศึกษาที่มี คุณภาพตามมาตรฐาน มีทักษะการเรียนรู้ และทักษะท่ีจาเป็นของโลกในศตวรรษท่ี ๒๑ สามารถเข้าถึงการเรียนรู้ อยา่ งต่อเนื่องตลอดชีวติ มำตรกำร ๔ เร่งเสริมสร้ำงควำมรอบรู้ด้ำนสุขภำพ มาตรการนี้มีเป้าประสงค์ที่สาคัญ คือ สร้างความ ตระหนักถึงความสาคัญของการมีสุขภาพดีและพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ต่อสุขภาวะในวัยสูงอายุ ส่งเสริม การสร้างความรู้ด้านสุขภาพ รวมถึงการมีพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ที่เหมาะสมกับบริบทของประชากร วยั แรงงาน และพฒั นาชุมชนใหม้ ีสภาพแวดล้อมท่ีเอื้อต่อการมีความรอบร้ดู ้านสขุ ภาพและการมีพฤติกรรมสุขภาพ ทีพ่ ึงประสงค์ สาหรบั มาตรการน้สี อดรับกับแผนยุทธศาสตรช์ าตดิ ้านการพฒั นาและเสริมสรา้ งศักยภาพทรัพยากร มนุษย์ แผนแม่บทประเด็นการเสริมสร้างให้คนไทยมีสุขภาวะท่ีดี แผนย่อยการสร้างความรอบรู้ด้าน สขุ ภาวะและการป้องกันและควบคมุ ปัจจัยเสีย่ งที่คุกคามสุขภาวะ ซง่ึ มีแนวทางการพฒั นาทสี่ าคัญ คอื การสรา้ ง แผนปฏิบตั กิ ารดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๖๖
เสริมความรู้เพื่อเพ่ิมศักยภาพในการจัดการสุขภาวะ และป้องกันหรือควบคุมปัจจัยคุกคามสุขภาวะของคนทุกวัย ด้วยการพัฒนาสื่อท่ีถูกต้อง เชื่อถือได้ และสามารถเข้าถึงได้สะดวก อีกทั้งยังสอดรับกับแผนแม่บทภายใต้ ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นพลังทางสังคม แผนย่อยการรองรับสังคมสูงวัยเชิงรุก โดยเร่งเสริมสร้างการเตรียมการ กอ่ นยามสูงอายุเพ่ือให้เป็นผู้สงู อายุอย่างมีคุณภาพในทุกมติ ิ โดยเฉพาะมติ สิ ขุ ภาพ มำตรกำร ๕ ส่งเสริมควำมรู้เก่ียวกับที่อยู่อำศัยและสภำพแวดล้อมที่เหมำะสมกับวัยสูงอำยุและ เพม่ิ โอกำสในกำรปรับสภำพที่อยู่อำศัย มาตรการน้ีมีเป้าประสงค์เพื่อเร่งสร้างความตระหนักถึงความสาคัญของ ที่อยู่อาศัยและสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยสาหรับยามสูงอายุ พร้อมท้ังกระตุ้นให้สังคมเห็นบทบาทตนเองในการ ร่วมสร้างชุมชนน่าอยู่สาหรับสังคมสูงวัย ส่งเสริมการปรับปรุงที่อยู่อาศัยโดยเฉพาะครัวเรือนท่ีมีบิดามารดา สูงอายุอาศัยอยู่ด้วย นอกจากน้ียังส่งเสริมให้เกิดการขยายตัวของธุรกิจและอุตสาหกรรมการผลิตวัสดุอุปกรณ์ และสิ่งอานวยความสะดวกสาหรับผู้สูงอายุ เพ่ือให้เกิดการแข่งขันด้านราคาและคุณภาพ และประชาชนสามารถ เข้าถึงสินค้าและบริการเหล่านั้นได้ในราคาที่เหมาะสม มาตรการที่ ๕ น้ีมีความสอดรับกับยุทธศาสตร์ชาติ ด้านการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ ประเด็นการเสริมสร้างให้คนไทยมีสุขภาวะท่ีดี และ แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นการเสริมสร้างให้คนไทยมีสุขภาวะที่ดี แผนย่อยการใช้ชุมชนเป็นฐาน ในการสร้างสภาพแวดล้อมท่ีเอื้อต่อการมีสุขภาวะท่ีดี ท่ีให้ความสาคัญกับการส่งเสริมสุขภาวะด้วยการจัด สภาพแวดล้อม ระบบการขนส่งสาธารณะ และส่ิงอานวยความสะดวกในการดาเนินชีวิตประจาวันให้เป็นมิตรกับ ผู้สูงอายุ และยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม ประเด็นการเสริมสร้างพลัง ทางสังคม และแผนแม่บทด้านพลังทางสังคม แผนย่อยการรองรับสังคมสูงวัยเชิงรุก ซ่ึงให้ความสาคัญกับ การเตรียมการด้านสภาพแวดล้อมก่อนวัยสูงอายุ และการเพ่ิมบทบาทของภาคส่วนอ่ืนๆ เพ่ือเสริมบทบาทภาครัฐ ในการเตรยี มจดั สภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการดาเนินชีวิตของผูส้ ูงอายุ แผนปฏิบัติการดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๖๗
ตำรำงที่ ๖ แสดงความเช่ือมโยงระหว่างแผนปฏิบัติการย่อยท่ี ๑ กับ ยุทธศาสตร์ชาติ แผนแม่บท และ ผลลพั ธ์/ผลกระทบท่กี าหนดไว้ในยุทธศาสตร์ชาตหิ รอื แผนแม่บท แผนปฏิบัตกิ ำรย่อยท่ี ๑ ควำมเชือ่ มโยง ผลลัพธ/์ ผลกระทบ เตรยี มควำมพรอ้ มของ ประชำกรกอ่ นวยั สงู อำยุ ยุทธศำสตร์ชำติ แผนแม่บท เปำ้ หมำยตำม ตวั ชีว้ ัดตำม ยทุ ธศำสตรช์ ำติ ยทุ ธศำสตรช์ ำติ ๑ สง่ เสริมใหป้ ระชากรอายุ ยุทธศำสตร์ชำติดำ้ นกำรพฒั นำและ แผนแมบ่ ทประเดน็ กำรพัฒนำ หรือแผนแม่บท หรอื แผนแมบ่ ท ๒๕-๕๙ ปี เรง่ เตรยี มการก่อน เสริมสรำ้ งศกั ยภำพทรัพยำกรมนษุ ย์ ศักยภำพคนตลอดชว่ งชวี ติ ยามสูงอายใุ นมิตทิ าง ประเด็นการพัฒนาท่ี ๔.๒ การพัฒนา แผนยอ่ ยที่ ๔ การพัฒนาและยกระดับ แรงงานมศี กั ยภาพใน ผลติ ภาพแรงงาน เศรษฐกจิ ศักยภาพคนตลอดชว่ งชวี ิต ศักยภาพวยั แรงงาน การเพิม่ ผลผลติ มี (ร้อยละต่อปี) ประเด็นยอ่ ยที่ ๔.๒.๓ ชว่ งวยั แรงงาน ทกั ษะอาชีพสงู ๑.๑ สง่ เสริมการออมเงินเพ่ือ ยกระดบั ศักยภาพ ทกั ษะ และ แนวทางการพัฒนาท่ี ๒ เสริมสรา้ ง ตระหนกั ในความสาคญั ยามชราภาพ สมรรถนะแรงงานอยา่ งต่อเนื่องมีความ ความรคู้ วามเขา้ ใจและทักษะ ทจี่ ะพฒั นาตนเองให้ เขา้ ใจและมที ักษะทางการเงิน ทางการเงิน เพ่อื เสริมสร้างความ เต็มศกั ยภาพ สามารถ ๑.๒ เร่งพัฒนาระบบบานาญ ม่นั คงและหลกั ประกันของตนเอง ปรับตวั และเรียนรู้สง่ิ แหง่ ชาตแิ บบหลายช้ัน และครอบครวั รวมท้ังสรา้ งเสรมิ ใหมต่ ามพลวัตของ คุณภาพชวี ิตท่ีดใี หก้ บั วยั ทางานผา่ น โครงสร้างอาชีพและ ระบบการค้มุ ครองทางสังคมและ ความต้องการของ การส่งเสริมการออม ตลาดแรงงานเพม่ิ ขึน้ ๑.๓ ขยายอายุเกษยี ณและ ยุทธศำสตร์ชำตดิ ำ้ นกำรสรำ้ งโอกำส แผนแมบ่ ทประเด็นพลังทำงสงั คม สัดสว่ นประชากรอายุ ส่งเสริมการทางานต่อเนอื่ ง และควำมเสมอภำคทำงสังคม แผนย่อยที่ ๒ การรองรบั สงั คมสูงวยั ประชากรไทยมกี าร ๒๕-๕๙ ปี ท่ีมกี าร ของประชากรวยั ทางาน ประเดน็ การพัฒนาท่ี ๔.๓ เชิงรุก เตรียมการกอ่ นยาม เตรียมการเพอื่ ยาม การเสรมิ สร้างพลงั ทางสังคม แนวทางการพัฒนาท่ี ๑ เรง่ ส่งเสริม สูงอายุเพื่อให้สงู วยั สงู อายุทง้ั มติ ิทาง ๒ สร้างเสริมความรคู้ วาม ประเด็นยอ่ ยท่ี ๔.๓.๒ การรองรบั สงั คม เศรษฐกิจ สงั คม เข้าใจถึงกระบวนการชราภาพ สงู วยั อยา่ งมคี ณุ ภาพ โดยเตรยี มความ การเตรยี มการกอ่ นยามสงู อายเุ พ่อื ให้ อย่างมคี ุณภาพเพิ่มข้นึ สขุ ภาพ และ ตระหนักถงึ คุณค่า ศกั ดิ์ศรี พร้อมในทุกมติ ิ ท้งั มิตเิ ศรษฐกิจ สังคม สูงวัยในทุกมิตอิ ย่างมีคุณภาพ สภาพแวดลอ้ ม และมคี วามรบั ผิดชอบตอ่ สขุ ภาพ และสภาพแวดลอ้ ม โดยเฉพาะ โดยส่งเสริมใหผ้ ู้ที่จะเปน็ ผ้สู ูงอายุใน เทยี บกบั จานวน ผูส้ ูงอายุ การออมและการลงทนุ ระยะยาวของคน อนาคตได้เตรียมการใหพ้ ร้อมทั้งใน ประชากรอายุ ๒๕-๕๙ ปี ตงั้ แตก่ อ่ นเกษยี ณอายุ มิตสิ ขุ ภาพเศรษฐกิจ สงั คม และ ทง้ั หมด (เฉลี่ยร้อยละ) ๒.๑ ส่งเสริมการใหค้ วามรู้ สภาพแวดลอ้ ม เรือ่ งกระบวนการชราภาพ ยุทธศำสตรช์ ำติดำ้ นกำรพฒั นำและ ดัชนชี ีว้ ดั ทนุ ทางสังคม เสรมิ สร้ำงศักยภำพทรพั ยำกรมนุษย์ แผนแมบ่ ทประเดน็ พลงั ทำงสังคม ภาคีการพัฒนามี (เฉลยี่ รอ้ ยละ) ประเด็นการพฒั นาที่ ๔.๑ การ แผนย่อยที่ ๑ การเสริมสร้างทุนทาง บทบาทในการพฒั นา ปรบั เปลี่ยนคา่ นิยมและวฒั นธรรม สังคม สงั คมมากขน้ึ อย่าง ประเดน็ ย่อยที่ ๔.๑.๑ การปลูกฝงั แนวทางการพัฒนาที่ ๑ เสริมสร้าง ต่อเนอ่ื ง คา่ นิยมและวฒั นธรรมผา่ นการเลย้ี งดูใน ครอบครัว สงั คมแหง่ การใหแ้ ละชว่ ยเหลอื กัน ประเด็นยอ่ ยท่ี ๔.๑.๔ การปลูกฝัง และกนั นาทุนทางสงั คมและ คา่ นิยมและวฒั นธรรมโดยใช้ชมุ ชน วัฒนธรรมเรอ่ื งความมีน้าใจ เปน็ ฐาน เอ้อื เฟื้อเผอ่ื แผม่ าส่งเสรมิ เพือ่ สรา้ ง สงั คมแห่งการให้ แผนปฏบิ ัตกิ ารดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๖๘
ตำรำงที่ ๖ (ต่อ) แผนปฏิบัตกิ ำรย่อยท่ี ๑ ควำมเชอ่ื มโยง ผลลพั ธ/์ ผลกระทบ เตรยี มควำมพร้อมของ ประชำกรก่อนวัยสูงอำยุ ยุทธศำสตรช์ ำติ แผนแม่บท เป้ำหมำยตำม ตวั ชี้วัดตำม ยุทธศำสตรช์ ำติ ยทุ ธศำสตรช์ ำติ หรือแผนแม่บท หรอื แผนแม่บท ๒.๒ รณรงค์ให้สงั คมตระหนกั ประเดน็ ย่อยท่ี ๔.๑.๗ การส่งเสริมให้ ถงึ คุณคา่ และศกั ดิศ์ รขี อง คนไทยมจี ิตสาธารณะและมคี วาม ผ้สู งู อายุ รับผดิ ชอบต่อสว่ นรวม ๒.๓ รักษาค่านิยมของสงั คม ยทุ ธศำสตรช์ ำตดิ ำ้ นกำรสรำ้ งโอกำส แผนย่อยท่ี ๒ การรองรบั สังคมสงู วยั ประชากรไทยมี สัดสว่ นประชากรอายุ ในการดแู ลรบั ผดิ ชอบผสู้ ูงอายุ และควำมเสมอภำคทำงสงั คม เชงิ รกุ ในครอบครัวและชุมชน ประเดน็ การพฒั นาที่ ๔.๓ การเตรียมการกอ่ นยาม ๒๕-๕๙ ปที ี่มกี าร การเสริมสร้างพลังทางสงั คม แนวทางการพฒั นาท่ี ๓ บทบาท ประเด็นย่อยท่ี ๔.๓.๑ สร้างสังคม ภาคส่วนอ่นื ๆ สนบั สนุนใหส้ งั คม สูงอายุเพอื่ ให้สูงวยั เตรยี มการเพื่อ เขม้ แขง็ ท่ีแบ่งปัน ไมท่ อดท้งิ กัน และ และภาคสว่ นอ่ืนๆ ตระหนักและ มีคุณธรรม ยอมรับถึงคณุ ค่าของผู้สูงอายุ อยา่ งมีคุณภาพเพิม่ ข้ึน ยามสงู อายุท้ังมติ ิทาง ประเดน็ ย่อยที่ ๔.๓.๒ การรองรบั สังคม สูงวัยอยา่ งมคี ุณภาพ เศรษฐกิจ สงั คม สุขภาพ และ สภาพแวดลอ้ ม เทยี บ กบั จานวนประชากรอายุ ๒๕-๕๙ ปี ทง้ั หมด (เฉล่ยี ร้อยละ) ๓ ส่งเสริมการพฒั นาความรู้ ยุทธศำสตร์ชำตดิ ำ้ นกำรพัฒนำและ แผนแมบ่ ทประเดน็ กำรพฒั นำกำร คนไทยเปน็ คนดี ผลสัมฤทธท์ิ างการ และศกั ยภาพตนเองอยา่ ง เสรมิ สรำ้ งศักยภำพทรพั ยำกรมนุษย์ เรียนรู้ ตอ่ เน่อื ง รเู้ ท่าทันและสามารถ ประเด็นการพฒั นาที่ ๔.๒ การพฒั นา แผนย่อยท่ี ๑ การปฏริ ปู กระบวนการ คนเก่ง มคี ณุ ภาพ ศึกษาและการเรยี นรู้ เลือกใช้ประโยชน์จาก ศกั ยภาพคนตลอดชว่ งชวี ติ โดยม่งุ เน้น เรียนร้ทู ีต่ อบสนองต่อการเปลีย่ นแปลง สอ่ื สารสนเทศและเทคโนโลยี การพัฒนาคนเชิงคณุ ภาพในทุกชว่ งวยั ในศตวรรษท่ี ๒๑ พรอ้ มสาหรับวถิ ีชีวติ ใน ตลอดชีวติ ดิจิทลั ต้ังแต่ช่วงต้ังครรภ/์ ปฐมวยั วยั รนุ่ / วัยเรยี น วยั ผ้ใู หญ่ วยั แรงงาน แนวทางการพัฒนาท่ี ๑ ปรบั เปลยี่ น ศตวรรษที่ ๒๑ และ ๓.๑ ส่งเสรมิ ประชากร และวัยผู้สงู อายุ ระบบการเรียนรู้สาหรบั ศตวรรษที่ วยั ทางานใหม้ ีโอกาสเขา้ ถึง ประเดน็ การพัฒนาท่ี ๔.๓ ปฏริ ปู ๒๑ โดยพัฒนากระบวนการเรยี นรู้ สังคมไทยมี แหลง่ เรียนรูต้ อ่ เนอื่ งตลอดชวี ติ กระบวนการเรียนร้ทู ตี่ อบสนองตอ่ ของผู้เรียนทกุ ระดับการศึกษา ทส่ี อดคล้องกบั ความสนใจ การเปล่ียนแปลงในศตวรรษท่ี ๒๑ รวมถึงจัดกจิ กรรมเสริมทักษะเพ่อื สภาพแวดลอ้ มท่เี อื้อ และวิถีชวี ติ ของตนเอง ประเด็นยอ่ ยท่ี ๔.๓.๑ การปรับเปลย่ี น พฒั นาทกั ษะสาหรบั ศตวรรษท่ี ๒๑ ระบบการเรียนรูใ้ ห้เอื้อตอ่ การพัฒนา และพฒั นาระบบการเรียนรู้เชิงบรู ณา และสนบั สนนุ ต่อการ ๓.๒ ส่งเสริมการใหค้ วามรู้ ทักษะสาหรบั ศตวรรษท่ี ๒๑ การทเ่ี น้นการลงมือปฏิบัติ เน้นการ และพัฒนาทักษะในการรเู้ ทา่ ประเด็นยอ่ ยท่ี ๔.๓.๔ การพฒั นาระบบ เรยี นการสอนที่เสริมสร้างทกั ษะชวี ติ พัฒนาคนตลอดช่วง ทนั ส่อื และใชส้ ือ่ สารสนเทศ การเรียนรู้ตลอดชวี ติ และสามารถนามา ใช้ตอ่ ยอดในการ และเทคโนโลยีดจิ ิทลั อยา่ ง ประเดน็ ยอ่ ยที่ ๔.๓.๖ การวางพน้ื ฐาน ประกอบอาชพี ไดจ้ ริง ชวี ติ สรา้ งสรรค์ ระบบรองรับการเรยี นรู้โดยใช้ดจิ ทิ ัล แพลตฟอรม์ แนวทางการพฒั นาที่ ๔ พัฒนา คนไทยได้รบั การศึกษา ระบบการเรยี นรตู้ ลอดชวี ติ โดยการ ทีม่ คี ณุ ภาพตาม พฒั นาโปรแกรมประยกุ ตห์ รือสื่อที่ มาตรฐาน มีทักษะ ประชาชนสามารถเขา้ ถงึ และใช้ การเรียนรู้ และทกั ษะ ทจี่ าเป็นของโลก ศตวรรษท่ี ๒๑ สามารถเข้าถึงการ เรยี นรูอ้ ยา่ งต่อเนอ่ื ง ตลอดชีวติ ดขี ึน้ แผนปฏบิ ัตกิ ารดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๖๙
ตำรำงที่ ๖ (ต่อ) แผนปฏบิ ัติกำรยอ่ ยท่ี ๑ ควำมเชอื่ มโยง ผลลัพธ์/ผลกระทบ เตรียมควำมพร้อมของ ประชำกรก่อนวยั สูงอำยุ ยทุ ธศำสตรช์ ำติ แผนแมบ่ ท เปำ้ หมำยตำม ตวั ชว้ี ดั ตำม ยทุ ธศำสตรช์ ำติ ยทุ ธศำสตรช์ ำติ ๔ เร่งเสริมสรา้ งความรอบรู้ หรือแผนแมบ่ ท หรือแผนแมบ่ ท ด้านสุขภาพ ยทุ ธศำสตร์ชำติดำ้ นกำรพฒั นำและ ประโยชน์ในการเรยี นร้แู ละพัฒนา ประชาชนมคี วามรอบรู้ อัตราความรอบรู้ดา้ น ๔.๑ สรา้ งความตระหนักถึง เสริมสรำ้ งศกั ยภำพทรพั ยำกรมนษุ ย์ ตนเองผา่ นเทคโนโลยีสมยั ใหมไ่ ด้ ด้านสุขภาวะสามารถ สขุ ภาวะของประชากร ความสาคัญของการมสี ขุ ภาพดี ประเด็นการพฒั นาที่ ๔.๕ ดูแลสุขภาพ มี และพฤติกรรมสขุ ภาพทีพ่ ึง การเสริมสรา้ งใหค้ นไทยมสี ขุ ภาวะท่ดี ี แผนแม่บทประเดน็ กำรเสรมิ สรำ้ งให้ พฤตกิ รรมสขุ ภาพทีพ่ ึง ประสงค์ ประเด็นย่อยท่ี ๔.๕.๑ การสรา้ งความ คนไทยมสี ุขภำวะท่ีดี ประสงค์ และสามารถ รอบรดู้ า้ นสุขภาวะ แผนยอ่ ยท่ี ๑ การสร้างความรอบรู้ ปอ้ งกนั และลดโรคท่ี ๔.๒ สง่ เสรมิ การสรา้ งความรู้ ประเด็นยอ่ ยท่ี ๔.๕.๒ การป้องกันและ ด้านสุขภาวะและการปอ้ งกันและ สามารถ ดา้ นสุขภาพ ควบคุมปจั จัยเสยี่ งทค่ี ุกคามสุขภาวะ ควบคมุ ปจั จยั เสี่ยงที่คุกคามสุขภาวะ ปอ้ งกันได้ เกิดเป็น ประเด็นย่อยที่ ๔.๕.๕ การสง่ เสริมให้ สงั คม ๔.๓ สร้างสภาพแวดลอ้ มที่ ชมุ ชนเป็นฐานในการสรา้ งสุขภาวะทดี่ ี แนวทางการพฒั นาที่ ๑ สร้างเสริม บม่ เพาะจติ สานกึ การมี เอื้อตอ่ การมีความรอบรดู้ า้ น ในทกุ พ้ืนที่ ความรู้เพื่อเพ่มิ ศักยภาพในการ สุขภาพดสี งู ขึ้น สขุ ภาพและการมพี ฤติกรรม จัดการสุขภาวะของคนทุกกลุ่มวยั สุขภาพทพ่ี งึ ประสงคใ์ นชมุ ชน โดยการพัฒนาสอื่ เพื่อส่งเสรมิ และ เผยแพร่องคค์ วามรดู้ า้ นสขุ ภาวะที่ ถูกตอ้ งให้ประชาชนสามารถเข้าถึง โดยสะดวกและนาไปใช้ในการ จัดการสุขภาพได้อยา่ งเหมาะสม แผนยอ่ ยท่ี ๕ การพัฒนาและสรา้ ง สดั ส่วนประชาชนท่ีมี ระบบรบั มือและปรบั ตวั ตอ่ โรคอบุ ตั ใิ หม่ ความร้สู ุขภาพ เร่อื ง และโรคอบุ ตั ิซ้าท่ีเกิดจากการ ประชาชนมคี วามรอบรู้ โรคอบุ ัติใหมแ่ ละโรค เปลยี่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศ สขุ ภาพ เร่ืองโรคอุบตั ิ อุบตั ซิ า้ ท่ีเกิดจากการ แนวทางการพฒั นาที่ ๑ เผยแพร่ ใหม่และโรคอบุ ัตซิ ้าท่ี เปลยี่ นแปลง เกดิ จากกาเปล่ียนแปลง ภูมิอากาศ (ร้อยละ ความรสู้ ุขภาพและสรา้ งความ ตระหนักของประชาชนเรอื่ งโรคอบุ ัติ ภมู อิ ากาศมากขน้ึ ของประชากรท้งั หมด) ใหม่และโรคอุบัตซิ ้าท่ีเกดิ จากการ เปลย่ี นแปลงสภาพภูมอิ ากาศ โดย พฒั นาโครงสรา้ งระบบสาธารณสุข เครือข่ายเตอื นภัย และเฝ้าระวงั โรค ให้มคี ณุ ภาพและมปี ระสิทธิภาพ แผนปฏิบตั ิการดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๗๐
ตำรำงที่ ๖ (ตอ่ ) แผนปฏบิ ัติกำรยอ่ ยท่ี ๑ ควำมเช่อื มโยง ผลลัพธ/์ ผลกระทบ เตรยี มควำมพรอ้ มของ ประชำกรกอ่ นวยั สงู อำยุ เปำ้ หมำยตำม ตวั ชี้วัดตำม ยุทธศำสตร์ชำติ แผนแม่บท ยทุ ธศำสตรช์ ำติ ยุทธศำสตรช์ ำติ หรือแผนแมบ่ ท หรอื แผนแม่บท วำระปฏริ ปู ท่ี ๓๐ กำรปฏริ ปู ระบบเพอ่ื แผนแม่บทประเด็นพลงั ทำงสังคม ประชากรไทยมกี าร สัดสว่ นประชากรอายุ รองรบั สงั คมสงู วยั ท แผนยอ่ ยท่ี ๒ การรองรบั สังคมสูงวยั เตรียมการก่อนยาม ๒๕-๕๙ ปีท่ีมกี าร ประเดน็ ท่ี ๓ การปฏริ ปู ระบบเพื่อ เชงิ รกุ สูงอายุเพื่อให้สงู วยั เตรียมการเพื่อยาม รองรบั สังคมสูงวัยดา้ นสขุ ภาพ แนวทางการพัฒนาท่ี ๑ เรง่ ส่งเสรมิ อย่างมคี ุณภาพเพิม่ ขึ้น สูงอายุทง้ั มิติทาง ประเด็นปฏิรูปที่ ๑ สรา้ งความเข้มแข็ง การเตรยี มการก่อนยามสูงอายเุ พื่อให้ เศรษฐกจิ สังคม ของชุมชนอย่างมสี ่วนรว่ มเพอื่ พฒั นา สูงวัยในทกุ มิติอยา่ งมคี ณุ ภาพ โดย สุขภาพ และ ระบบสขุ ภาพ สง่ เสรมิ ให้ผู้ท่ีจะเปน็ ผูส้ ูงอายุใน สภาพแวดล้อม เทยี บ ประเด็นปฏริ ูปที่ ๓ จดั ระบบโครงสรา้ ง อนาคตได้เตรยี มการใหพ้ ร้อมท้ังใน กบั จานวนประชากรอายุ ทร่ี องรับและการสรา้ งระบบดูแล มิติสุขภาพเศรษฐกจิ สงั คม และ ๒๕-๕๙ ปี ทง้ั หมด สขุ ภาพชมุ ชนเมอื ง สภาพแวดล้อม (เฉลีย่ ร้อยละ) ๕ สง่ เสรมิ ความรเู้ ก่ียวกับที่ ยทุ ธศำสตรช์ ำตดิ ำ้ นกำรพัฒนำและ แผนแม่บทประเดน็ กำรเสรมิ สรำ้ งให้ จานวนชมุ ชนสขุ ภาพดี อัตราการนอน อยูอ่ าศยั และสภาพแวดล้อม เสริมสร้ำงศักยภำพทรพั ยำกรมนษุ ย์ คนไทยมสี ขุ ภำวะท่ีดี เพม่ิ ข้นึ โรงพยาบาลโดย ทเี่ หมาะสมกบั วัยสูงอายุและ ประเดน็ การพัฒนาท่ี ๔.๕ แผนย่อยที่ ๒ การใชช้ ุมชนเป็นฐาน ไม่จาเปน็ ดว้ ยภาวะ เพมิ่ โอกาสในการปรบั สภาพ การเสริมสรา้ งให้คนไทยมสี ุขภาวะทีด่ ี ในการสรา้ งสภาพแวดลอ้ มท่เี ออ้ื ตอ่ ท่ีควรควบคุมด้วย ทีอ่ ยู่อาศยั ประเด็นยอ่ ยที่ ๔.๕.๓ การสรา้ ง การมีสุขภาวะท่ดี ี บริการผปู้ ่วยนอก สภาพแวดลอ้ มที่เอ้อื ตอ่ การมสี ขุ ภาวะ (Ambulatory Care ๕.๑ เร่งสร้างความตระหนกั ถึง ทด่ี ี แนวทางการพัฒนาท่ี ๑ จดั Sensitive ความสาคญั ของทอี่ ยอู่ าศัย สภาพแวดลอ้ มทางกายภาพที่เปน็ Conditions: ACSC) และสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย มติ รต่อสขุ ภาพและเอื้อตอ่ การมี ลดลง สาหรบั ผสู้ ูงอายุ กจิ กรรมสาหรบั ยกระดับสุขภาวะ ของสงั คม ๕.๒ สง่ เสรมิ การปรับปรุงทีอ่ ยู่ อาศยั โดยเฉพาะครัวเรอื นท่มี ี แนวทางการพฒั นาท่ี ๒ ส่งเสริม บิดามารดาสูงอายุอาศัยอยู่ สนบั สนุนใหเ้ กดิ มาตรการของภาครัฐ ดว้ ย ทสี่ นับสนุนสนิ ค้าท่เี ปน็ มิตรต่อ สขุ ภาพประชาชน เชน่ มาตรการ ๕.๓ ส่งเสริมการขยายตวั ของ ลดหย่อนภาษแี ก่ผูป้ ระกอบการ ธรุ กจิ และอุตสาหกรรมการ สนับสนุนการพฒั นาเทคโนโลยีและ ผลติ วัสดุอปุ กรณแ์ ละส่ิง นวตั กรรมทช่ี ่วยในการเสริมการมีสขุ อานวยความสะดวกสาหรบั ภาวะ ผูส้ งู อายุ ท สภาปฏิรปู แหง่ ชาติ. ๒๕๕๘. วาระปฏริ ปู ท่ี ๓๐: การปฏิรูประบบเพ่ือรองรับสังคมสูงวยั . กรงุ เทพมหานคร: สานักการพมิ พ์ สานักงานเลขาธกิ ารสภาผ้แู ทนราษฎร. แผนปฏบิ ัตกิ ารดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๗๑
ตำรำงท่ี ๖ (ต่อ) แผนปฏิบตั ิกำรยอ่ ยที่ ๑ ควำมเชือ่ มโยง ผลลพั ธ์/ผลกระทบ เตรียมควำมพร้อมของ ประชำกรกอ่ นวยั สงู อำยุ เปำ้ หมำยตำม ตัวชีว้ ัดตำม ยทุ ธศำสตรช์ ำติ แผนแม่บท ยุทธศำสตรช์ ำติ ยทุ ธศำสตรช์ ำติ หรอื แผนแมบ่ ท หรอื แผนแม่บท ยทุ ธศำสตร์ชำตดิ ำ้ นกำรสรำ้ งโอกำส แผนแมบ่ ทประเด็นพลงั ทำงสงั คม ประชากรไทยมกี าร สัดส่วนประชากรอายุ และควำมเสมอภำคทำงสงั คม แผนยอ่ ยท่ี ๒ การรองรับสงั คมสูงวัย เตรยี มการก่อนยาม ๒๕-๕๙ ปีที่มกี าร ประเด็นการพัฒนาที่ ๔.๓ เชงิ รุก สงู อายเุ พ่อื ให้สงู วยั อยา่ ง เตรียมการเพอื่ ยาม การเสรมิ สร้างพลงั ทางสงั คม แนวทางการพฒั นาท่ี ๑ เร่งส่งเสริม มคี ุณภาพเพ่ิมขน้ึ สงู อายทุ ัง้ มติ ิทาง ประเดน็ ย่อยที่ ๔.๓.๒ การรองรบั สังคม การเตรยี มการกอ่ นยามสงู อายเุ พอ่ื ให้ เศรษฐกจิ สังคม สูงวัยอยา่ งมคี ณุ ภาพ โดยการเตรียม สงู วยั ในทกุ มติ อิ ย่างมคี ณุ ภาพ โดย สขุ ภาพ และ ความพรอ้ มในทกุ มิติ ท้ังมติ ิเศรษฐกิจ ส่งเสรมิ ใหผ้ ทู้ ี่จะเปน็ ผู้สูงอายุใน สภาพแวดล้อม เทยี บ สงั คม สขุ ภาพ และสภาพแวดลอ้ ม อนาคตได้เตรยี มการใหพ้ ร้อมทั้งใน กับจานวนประชากรอายุ มติ ิ เศรษฐกจิ สงั คม สขุ ภาพ และ ๒๕-๕๙ ปี ท้ังหมด สภาพแวดล้อม (เฉลย่ี รอ้ ยละ) แนวทางการพฒั นาท่ี ๓ เพิ่มบทบาท ภาคส่วนอ่ืนๆ เพอื่ จดั เตรียม สภาพแวดล้อมท่เี อือ้ อานวยต่อ การดาเนินชวี ติ ของผูส้ งู อายุและ ทกุ ช่วงวยั ใหส้ ามารถใช้ร่วมกันได้ อย่างมีประสิทธภิ าพ แผนปฏิบตั กิ ารดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๗๒
แผนปฏิบัตกิ ำรย่อยที่ ๒ ยกระดับคุณภำพชีวิตผู้สูงอำยุทุกมติ อิ ยำ่ งทั่วถึงและเปน็ ธรรม แผนปฏบิ ตั กิ ารยอ่ ยที่ ๒ ยกระดับคุณภาพชีวติ ผูส้ ูงอายุอย่างทัว่ ถึงและเป็นธรรม เป็นแผนปฏิบตั ิการย่อย ภายใตแ้ ผนปฏิบัตกิ ารด้านผ้สู ูงอายุ ระยะท่ี ๓ มเี ปา้ ประสงคห์ ลัก คือ “ผู้สงู อายุทุกกลมุ่ ทกุ ช่วงวัยมคี ณุ ภาพชีวิต ท่ีดี มีหลักประกันที่ม่ันคงตลอดช่วงชีวิตทั้งในด้านสุขภาพกาย สุขภาพจิต เศรษฐกิจ สังคม และสภาพแวดล้อม เพื่อให้ผู้สูงอายุสามารถพึ่งตนเองและทาประโยชน์แก่ครอบครัว ชุมชน และสังคมให้นานที่สุด” ประกอบด้วย มาตรการหลัก ๔ มาตรการ เพ่ือใช้เป็นวิธีการดาเนินงานให้บรรลุผลตามเป้าหมายของแผนปฏิบัติการด้าน ผู้สูงอายุ ระยะท่ี ๓ รวมทั้งสนับสนุนให้เกิดการบูรณาการของแผนทุกระดับต้ังแต่ยุทธศาสตร์ชาติ แผนแม่บท ภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ และแผนปฏิบัติการ อันจะนาไปสู่ผลลัพธ์และผลกระทบตามเป้าหมายของยุทธศาสตร์ชาติ และแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาตทิ ี่เกย่ี วขอ้ งในท่สี ุด ซึ่งพอสรปุ สาระสาคัญไดด้ งั นี้ (ตารางที่ ๗) มำตรกำร ๑ ยกระดับคุณภำพชีวิตผู้สูงอำยุด้ำนเศรษฐกิจ ภายใต้แผนปฏิบัติการย่อยท่ี ๒ มีเป้าประสงค์หลักท่ีจะให้เกิดการปฏิรูประบบหลักประกันยามชราภาพต่างๆ ท่ีมีอยู่ให้สามารถเช่ือมโยงกัน อย่างมีบูรณาการ สามารถครอบคลุมผู้สูงอายุอย่างท่ัวถึงและเป็นธรรม รวมท้ังเป็นระบบท่ีมีสถานะทาง การเงินการคลังท่ีมั่นคงและย่ังยืน นอกจากจะยกระดับคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุด้วยระบบหลักประกัน ยามชราภาพแล้ว มาตรการท่ี ๑ ยังมุ่งให้ผู้สูงอายุสร้างความม่ันคงด้านรายได้และร่วมเป็นพลังในการ ขบั เคลอื่ นเศรษฐกิจด้วยการเพมิ่ โอกาสในการทางานเชงิ เศรษฐกิจทั้งภาคในระบบและนอกระบบให้แก่ผู้สูงอายุ ท่ีพร้อมทางาน มาตรการนี้ยังมีส่วนอย่างสาคัญในการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ชาติและแผนแม่บทท่ีเก่ียวข้อง ไปสกู่ ารปฏบิ ตั ิ ไดแ้ ก่ ยุทธศาสตรช์ าตดิ ้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสงั คม ประเด็นการลดความ เหลื่อมล้า สร้างความเป็นธรรมในทุกมิติ ด้วยการสร้างหลักประกันทางสังคมที่ครอบคลุมและเหมาะสมกับคน ทุกช่วงวัย และประเด็นการเสริมสร้างพลงั ทางสงั คม โดยการรองรับสังคมสูงวัยอย่างมีคุณภาพด้วยการพัฒนา ระบบกลไกเพ่ือสนับสนุนการปรับตัวของประชากรให้สามารถปรับเปล่ียนอาชีพให้เหมาะสมในแต่ละช่วงวัย เพ่อื ยดื ชว่ งเวลาหรือเพ่ิมโอกาสในการทางานยามสูงอายุ และสามารถสร้างหลักประกนั ทางรายได้ให้ยาวนานข้ึน รวมท้งั ส่งเสริมภาคส่วนตา่ งๆ ใหม้ ีการจา้ งงานผสู้ งู อายุ ยุทธศาสตร์ชาติดา้ นการพัฒนาและเสรมิ สร้างศักยภาพ ทรัพยากรมนุษย์ ประเด็นการพัฒนาศักยภาพคนตลอดช่วงชีวิต ซ่ึงรวมถึงช่วงวัยสูงอายุโดยมุ่งส่งเสริมให้ ผู้สูงอายุมีการทางานหลังเกษียณ มีทักษะอาชีพเพื่อหารายได้และมีงานทาที่เหมาะสมกับศักยภาพ นอกจากนีแ้ ผนปฏิบัติการด้านผสู้ งู อายุ ระยะที่ ๓ ยังสอดรับกับแผนแมบ่ ทภายใต้ยุทธศาสตรช์ าติ ประเด็นพลัง ทางสังคม แผนย่อยการรองรับสังคมสูงวัยเชิงรุก ซ่ึงกาหนดแนวทางการพัฒนาด้วยการเพ่ิมบทบาททางเศรษฐกิจ และสังคมของผู้สูงอายุ และเพ่ิมบทบาทภาคส่วนอ่ืนๆ โดยเฉพาะภาคเอกชนและท้องถ่ินในการจ้างงาน ผู้สูงอายุ ทั้งยังสอดคล้องกับแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นการพัฒนาศักยภาพคนตลอดช่วงชวี ิต แผนย่อยการส่งเสริมศักยภาพผู้สูงอายุ ให้รว่ มเป็นพลงั ในการขับเคล่ือนการพัฒนาประเทศ ด้วยการสง่ เสริมให้ ทางานเชิงเศรษฐกิจผ่านการเสริมทักษะอาชีพ อันจะนาไปสู่ผลลัพธ์หรือผลกระทบท่ีเป็นเป้าหมายของ ยทุ ธศาสตร์ชาติและแผนแม่บท คอื ผสู้ ูงอายุมคี วามเป็นอย่ดู ขี ึน้ อยา่ งต่อเนื่องและมคี ุณภาพชีวติ ทด่ี ี มคี วาม แผนปฏิบัติการดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๗๓
มั่นคงในชีวิต มีทักษะการดารงชีวิต เรียนรู้พัฒนาตลอดชีวิต มีส่วนร่วมในกิจกรรมสังคม สร้างมูลค่าเพิ่มให้แก่ สังคมเพม่ิ ขนึ้ มำตรกำร ๒ ยกระดับคุณภำพชีวิตผู้สูงอำยุด้ำนสุขภำพ มีเป้าประสงค์หลัก คือ ผู้สูงอายุมีสุขภาพกาย สุขภาพจิต สามารถพึ่งตนเองได้นานที่สุด โดยการเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพและพัฒนาระบบสุขภาพ รองรับสังคมสูงวัยเชิงรุกที่สอดคล้องกับความต้องการของผู้สูงอายุแต่ละกลุ่มและเหมาะกับบริทบทของพ้ืนท่ีซึ่ง สอดรับกับยุทธศาสตร์ชาติด้านการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ท่ีให้ความสาคัญกับการ พัฒนาคนในมิติต่างๆ รวมถึงมิติสุขภาพ โดยกาหนดเป็นประเด็นการเสริมสร้างให้คนไทยมีสุขภาวะท่ีดี ด้วยการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาวะ ด้านการป้องกันและควบคุมปัจจัยเสี่ยงท่ีคุกคามสุขภาวะ การสร้าง สภาพแวดลอ้ มทเี่ ออ้ื ต่อการมสี ขุ ภาวะที่ดี การพัฒนาระบบบรกิ ารสขุ ภาพท่ีทันสมัย และการส่งเสริมให้ชุมชน เป็นฐานในการสร้างสุขภาวะ และมีแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นการเสริมสร้างให้คนไทยมสี ุขภาวะ ที่ดี ซ่ึงเน้นท้ังการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาวะและการป้องกันและควบคุมปัจจัยเส่ียงท่ีคุกคามสุขภาวะและ การกระจายบริการสาธารณสุขอย่างทั่วถึงและมีคุณภาพ มาตรการท่ี ๒ นี้ยังมีส่วนเช่ือมโยงกับสัมฤทธ์ิผล (ผลลัพธ์หรือผลกระทบ) ตามที่กาหนดไว้ในยุทธศาสตร์ชาติและแผนแม่บทดังกล่าวข้างต้น คือ คนไทยมี สุขภาวะที่ดีข้ึนและมีความเป็นอยู่ดีเพ่ิมขึ้น รวมทั้งประชาชนมีความรอบรู้ด้านสุขภาวะสามารถดูแลสุขภาพ มีพฤติกรรมสุขภาพที่พึงประสงค์ และสามารถป้องกันและลดโรคท่ีสามารถป้องกันได้ เกิดเป็นสังคมบ่มเพาะ จิตสานกึ การมสี ุขภาพดีสงู ขนึ้ มำตรกำร ๓ ยกระดับคุณภำพชีวิตผู้สูงอำยุด้ำนสังคม มีเป้าประสงค์หลัก คือ ผู้สูงอายุร่วมเป็นพลังใน การขับเคลื่อนสังคมไทยด้วยการนาความรู้ประสบการณ์และภูมิปัญญาที่สั่งสมมาตลอดช่วงชีวิตของผู้สูงอายุมา ถ่ายทอดสู่คนรุ่นหลัง เพ่ือให้เกิดการสืบสานและต่อยอดการพัฒนาสังคม รวมทั้งร่วมเป็นผู้นาการเปล่ียนแปลง ขณะเดียวกันก็มุ่งให้ผู้สูงอายุได้รับการยอมรับไม่ถูกกีดกันหรือเลือกปฏิบัติเนื่องจากการสูงอายุ ได้รับการให้ คุณค่าและเคารพยกย่องตามวัฒนธรรมอันดีงามของชาติ มาตรการน้ียังให้ความสาคัญกับการส่งเสริมส่ือสาร สนเทศเพ่ือผู้สูงอายุและการสร้างความเข้มแข็งของครอบครัวและชุมชนให้สามารถทาหน้าท่ีดูแลเกื้อหนุน ผูส้ งู อายุเพอ่ื ให้ผสู้ งู อายุสามารถอยู่ในบา้ น อยู่กับครอบครวั อยู่ในชมุ ชนเดิมไดน้ านท่ีสดุ มาตรการที่ ๓ น้ีมีความเชื่อมโยงกับยุทธศาสตร์ชาติดา้ นการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม และแผนแม่บทประเด็นพลังทางสังคมทเ่ี นน้ การสร้างพลังของผสู้ ูงอายุและพลังของชุมชนในการส่งเสริมบทบาท ทางสังคมของผู้สูงอายุ นอกจากนี้ยังสอดรับกับยุทธศาสตร์ชาติด้านการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพ ทรัพยากรมนุษย์ และแผนแม่บทประเด็นการพัฒนาศักยภาพคนตลอดช่วงชีวิตท่ีมุ่งสร้างสภาพแวดล้อม ท่ีเอื้อต่อการพัฒนาและเสริมศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ของประชากรทุกวัย มุ่งการสร้างความอยู่ดีมีสุข ของ ครอบครัวไทย และมุ่งส่งเสริมบทบาทและการมีส่วนร่วมของภาครัฐ ภาคเอกชน องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ครอบครวั และชุมชนในการพัฒนาทรัพยากรมนษุ ย์ แผนปฏบิ ตั กิ ารด้านผสู้ ูงอายุ ระยะที่ ๓ น้ี จะนาไปสู่ แผนปฏบิ ตั กิ ารดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๗๔
สัมฤทธิ์ผลตามยุทธศาสตร์ชาติและแผนแม่บทท่ีมุ่งให้ผู้สูงอายุมีความเป็นอยู่ท่ีดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง ครอบครัว และชมุ ชนมคี วามเข้มแขง็ พรอ้ มทจี่ ะให้การเกื้อหนนุ สมาชกิ ในครอบครวั หรือชุมชนรวมถงึ ผู้สูงอายุ มำตรกำร ๔ ยกระดับคุณภำพชีวิตผู้สูงอำยุด้ำน มีเป้าประสงค์หลักเพ่ือสร้างและปรับปรุง สภาพแวดล้อมท้ังภายในบ้านและนอกบ้าน รวมท้ังระบบการคมนาคมและบริการต่างๆ เพื่อเอ้ือต่อการใช้ ชีวิตประจาวันและการมีส่วนร่วมในสังคมอย่างสะดวกและปลอดภัย มาตรการนี้มีความสอดรับกับ ยุทธศาสตร์ชาตดิ ้านการพัฒนาและเสริมสร้างศกั ยภาพทรัพยากรมนุษย์ ประเดน็ ดา้ นการสร้างสภาพแวดล้อม ท่ีเอ้ือต่อการพัฒนาและเสริมศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ และแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็น การเสริมสร้างให้คนไทยมีสุขภาวะท่ีดี และแผนย่อยการใช้ชุมชนเป็นฐานในการสร้างสภาพแวดล้อมท่ีเอ้ือต่อ การมีสุขภาวะที่ดี ซึ่งเน้นการจัดสภาพแวดล้อมทางกายภาพท่ีเป็นมิตรต่อสุขภาพและเอ้ือต่อการมีกิจกรรม สาหรับยกระดับสุขภาวะของสังคม อาทิ พื้นท่ีสวนสาธารณะในชุมชน โครงข่ายเส้นทางสัญจรทางเท้าและ ทางจักรยานทเ่ี ช่อื มโยงกับแหลง่ ท่อี ยู่อาศัย แหล่งงาน สถานศกึ ษา และพนื้ ท่นี ันทนาการของชมุ ชน การจัดการ พื้นที่สีเขียวของชุมชน โดยมีเป้าหมายเพื่อให้สังคมไทยมีสภาพแวดล้อมที่เอ้ือและสนับสนุนต่อการพัฒนาคน ตลอดช่วงชวี ติ แผนปฏิบัตกิ ารดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๗๕
ตำรำงท่ี ๗ แสดงความเช่อื มโยงระหวา่ งแผนปฏิบัติการยอ่ ยท่ี ๒ กับ ยุทธศาสตรช์ าติ แผนแม่บท และ ผลลพั ธ์/ผลกระทบท่ีกาหนดไวใ้ นยทุ ธศาสตรช์ าติหรอื แผนแมบ่ ท แผนปฏิบตั กิ ำรยอ่ ยท่ี ๒ ควำมเช่อื มโยง ผลลัพธ์/ผลกระทบ ยกระดบั คณุ ภำพชวี ิต ผูส้ งู อำยุทกุ มิติอย่ำงทั่วถงึ ยุทธศำสตรช์ ำติ แผนแม่บท เปำ้ หมำยตำม ตวั ชี้วดั ตำม ยุทธศำสตรช์ ำติ ยทุ ธศำสตรช์ ำติ และเปน็ ธรรม หรอื แผนแมบ่ ท หรือแผนแม่บท ๑ ยกระดบั คุณภาพชีวิต ยทุ ธศำสตรช์ ำติดำ้ นกำรสร้ำงโอกำส แผนแม่บทประเดน็ พลังทำงสังคม ผ้สู งู อายมุ คี วาม สัดสว่ นผสู้ งู อายทุ ี่ ผสู้ งู อายดุ า้ นเศรษฐกิจ และควำมเสมอภำคทำงสังคม เป็นอยทู่ ด่ี ขี ้ึนอยา่ ง ประสบปัญหา ประเด็นการพัฒนาที่ ๔.๑ การลด แผนยอ่ ยที่ ๒ การรองรบั สังคมสงู วัย ต่อเนือ่ ง ความยากจนหลาย ๑.๑ ปฏริ ปู ระบบ ความเหล่ือมลา้ สร้างความเป็นธรรม เชงิ รุก มิตลิ ดลง (เฉล่ยี รอ้ ย หลกั ประกนั ยามชราภาพให้ ในทุกมิตปิ ระเด็นย่อยท่ี ๔.๑.๕ สร้าง ละ) เป็นไปอย่างบูรณาการและ หลกั ประกันทางสงั คมทค่ี รอบคลุม แนวทางการพฒั นาที่ ๒ เพิ่ม ยัง่ ยนื สามารถครอบคลุม และเหมาะสมกับคนทุกช่วงวยั ทุก บทบาททางเศรษฐกจิ และสงั คม ผู้สูงอายมุ คี ณุ ภาพ ร้อยละผ้สู งู อายทุ ม่ี ี ผู้สงู อายอุ ยา่ งพอเพียง ท่ัวถงึ เพศภาวะ และทุกกลุ่มประเดน็ การ ของผสู้ ูงอายุ ชีวิตที่ดี มีความ ศักยภาพมงี านทา และเปน็ ธรรม พัฒนาท่ี ๔.๓ การเสรมิ สร้างพลังทาง มั่นคงในชวี ิต มี และรายไดเ้ หมาะสม สังคม แนวทางการพัฒนาที่ ๓ เพม่ิ ทักษะการดารงชีวิต ๑.๒ ส่งเสริมการทางานของ ประเดน็ ยอ่ ยท่ี ๔.๓.๒ การรองรบั บทบาทภาคส่วนอื่นๆ ในการ เรียนรู้พฒั นาตลอด ผ้สู ูงอายทุ ง้ั ภาคในระบบและ สงั คมสูงวยั อย่างมีคุณภาพ รองรบั สังคม ชวี ติ มสี ่วนร่วมใน นอกระบบ ประเดน็ ย่อยท่ี ๔.๓.๕ สนับสนุน สูงวัย กิจกรรมสังคม สร้าง การพฒั นาบนฐานทุนทางสังคมและ มูลคา่ เพ่มิ ให้แกส่ งั คม ๑.๓ เพิม่ พูนทกั ษะหรอื วฒั นธรรม แผนแมบ่ ทประเดน็ กำรพฒั นำ เพมิ่ ขนึ้ โอกาสในการทางานด้วยการ ศักยภำพคนตลอดช่วงชวี ติ เพม่ิ ช่องทางการเรียนรู้ ยุทธศำสตร์ชำตดิ ำ้ นกำรพฒั นำและ สาหรับผู้สงู อายุวัยต้น เสรมิ สรำ้ งศักยภำพทรพั ยำกรมนุษย์ แผนย่อยที่ ๕ การส่งเสรมิ ศกั ยภาพ ผูส้ งู อายุ ประเด็นการพัฒนาที่ ๔.๒ การพัฒนา ศกั ยภาพคนตลอดช่วงชีวติ แนวทางการพัฒนาที่ ๑ สง่ เสริม การมงี านทาของผู้สูงอายใุ ห้พึง่ พา ประเดน็ ยอ่ ยท่ี ๔.๒.๔ ชว่ งวยั สูงอายุ ตนเองได้ทางเศรษฐกิจและรว่ ม เปน็ พลังสาคัญต่อการพัฒนา เศรษฐกจิ ชุมชน และประเทศ แผนปฏบิ ตั กิ ารดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๗๖
แผนปฏบิ ตั ิกำรยอ่ ยที่ ๒ ควำมเชื่อมโยง ผลลพั ธ์/ผลกระทบ ยกระดับคุณภำพชีวติ ผูส้ ูงอำยุทุกมติ ิอย่ำงท่วั ถงึ ยุทธศำสตรช์ ำติ แผนแมบ่ ท เป้ำหมำยตำม ตวั ชว้ี ัดตำม ยทุ ธศำสตร์ชำติ ยุทธศำสตร์ชำติ และเป็นธรรม หรือแผนแมบ่ ท หรือแผนแม่บท ๒ ยกระดบั คณุ ภาพชวี ิต ยทุ ธศำสตร์ชำติดำ้ นกำรพัฒนำและ แผนแม่บทประเดน็ กำรเสรมิ สรำ้ งให้ คนไทยมสี ขุ ภาวะ อายุคาดเฉลย่ี ของการ ผสู้ ูงอายุด้านสขุ ภาพ เสริมสร้ำงศักยภำพทรัพยำกรมนุษย์ คนไทยมีสุขภำวะที่ดี ท่ีดีขน้ึ และมคี วาม มีสุขภาพดี (Healthy “สังคมไทยมีสภาพแวดลอ้ มทเี่ ออ้ื และ เปน็ อยู่ดีเพ่มิ ข้ึน Life Expectancy) ๒.๑ เสริมสร้างความรอบรู้ สนบั สนุนตอ่ การพัฒนาคนตลอดชว่ ง แผนยอ่ ยที่ ๑ การสร้างความรอบรู้ ดา้ นสขุ ภาพ ชวี ติ ” (เปา้ หมายท่ี ๒.๒) ด้านสขุ ภาวะและการปอ้ งกันและควบคมุ ประชาชนมคี วามรอบรู้ อตั ราความรอบร้ดู า้ น ปจั จยั เสี่ยงทค่ี ุกคามสขุ ภาวะ ด้านสขุ ภาวะสามารถ สขุ ภาวะของประชากร ๒.๒ พฒั นาระบบสขุ ภาพ ประเด็นการพฒั นาท่ี ๔.๕ การเสรมิ สร้าง ดูแลสขุ ภาพ รองรบั สังคมสูงวยั เชงิ รกุ ให้คนไทยมีสขุ ภาวะท่ดี ี แนวทางการพฒั นาท่ี ๑ สร้างเสริม มีพฤตกิ รรมสุขภาพที่ ที่สอดคล้องกับความต้องการ ความรเู้ พ่ือเพิ่มศกั ยภาพในการ พงึ ประสงค์ ของผ้สู งู อายแุ ตล่ ะกลมุ่ และ ประเด็นย่อยที่ ๔.๕.๑ การสรา้ งความ จดั การสขุ ภาวะของคนทุกกลุ่มวยั เหมาะกบั บรบิ ทของพ้ืนที่ รอบรู้ด้านสุขภาวะ แนวทางการพฒั นาที่ ๒ พัฒนาภาคี ประเด็นย่อยที่ ๔.๕.๒ การปอ้ งกนั และ เครอื ขา่ ยประชาชน ชุมชน ท้องถ่ิน ควบคมุ ปัจจยั เส่ยี งท่คี ุกคามสุขภาวะ แผนปฏิบตั ิการดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๗๗
ตำรำงที่ ๗ (ตอ่ ) ควำมเช่อื มโยง ผลลัพธ์/ผลกระทบ แผนปฏิบัติกำรยอ่ ยที่ ๒ ยุทธศำสตร์ชำติ แผนแม่บท เปำ้ หมำยตำม ตวั ช้วี ัดตำม ยกระดบั คุณภำพชวี ิต ยุทธศำสตรช์ ำติ ยุทธศำสตร์ชำติ ผู้สูงอำยทุ กุ มิติอย่ำง หรอื แผนแมบ่ ท หรือแผนแมบ่ ท ท่วั ถึงและเปน็ ธรรม ประเดน็ ยอ่ ยท่ี ๔.๕.๓ การสรา้ ง ใหม้ ีความรู้ มีศกั ยภาพในการปอ้ งกนั สามารถปอ้ งกันและ สภาพแวดล้อมทีเ่ ออื้ ต่อการมีสุขภาวะทดี่ ี และควบคมุ ปจั จยั เส่ยี งทค่ี กุ คาม ลดโรคท่ีสามารถ สุขภาวะ ป้องกันได้ เกิดเปน็ ประเดน็ ย่อยที่ ๔.๕.๔ การพัฒนาระบบ สงั คมบม่ เพาะจิตสานกึ บรกิ ารสุขภาพทีท่ ันสมยั สนับสนุน การมสี ุขภาพดสี ูงข้นึ การสรา้ งสุขภาวะที่ดี ประเด็นยอ่ ยท่ี ๔.๕.๕ การสง่ เสริมให้ แผนย่อยที่ ๔ การกระจายบรกิ าร การเขา้ ถงึ บรกิ าร ชุมชนเป็นฐานในการสรา้ งสขุ ภาวะทด่ี ี สาธารณสขุ อย่างทว่ั ถึงและมคี ณุ ภาพ สาธารณสขุ มคี วาม ในทกุ พนื้ ที่ เหลื่อมลา้ ลดลง ๓ ยกระดับคุณภาพชีวิต ยุทธศำสตรช์ ำติดำ้ นกำรสรำ้ งโอกำส แนวทางการพฒั นาที่ ๑ ปฏิรปู ระบบ ผ้สู งู อายุมีความ ดชั นีความกา้ วหน้า ผูส้ งู อายดุ ้านสังคม และควำมเสมอภำคทำงสังคม การจดั บริการสาธารณสขุ ระดบั ปฐม เป็นอยู่ที่ดีข้ึนอยา่ ง ของการพัฒนาคนดา้ น ภูมแิ ละบรกิ ารดูแลระยะยาวสาหรับ ตอ่ เนื่อง สขุ ภาพ ๓.๑ สง่ เสรมิ การมสี ่วนร่วม ประเด็นการพัฒนาที่ ๔.๑ การลด ผ้สู ูงอายทุ ่ีมีภาวะพ่ึงพิงไปยงั สว่ น ของผู้สงู อายุในการเป็นพลงั ความเหล่อื มลา้ สร้างความเป็นธรรม ภมู ิภาค โดยเฉพาะองค์กรปกครอง สัดส่วนผู้สูงอายุที่ ทางสังคม ในทกุ มิติ สว่ นทอ้ งถิน่ ประสบปัญหาความ ยากจนหลายมิติ ประเดน็ การพัฒนาที่ ๔.๓ การ แนวทางการพฒั นาท่ี ๒ พัฒนา ลดลง เสรมิ สร้างพลงั ทางสงั คม กาลงั คนและบุคลากรดา้ นสุขภาพ (เฉลีย่ รอ้ ยละ) สู่ความเป็นมืออาชพี แผนแมบ่ ทประเด็นพลงั ทำงสังคม แผนย่อยที่ ๒ การรองรับสังคมสงู วยั เชงิ รุก แนวทางการพัฒนาท่ี ๒ เพมิ่ บทบาททางเศรษฐกจิ และสังคม ของผ้สู ูงอายุ ๓.๒ ส่งเสรมิ การจดั การ ประเด็นยอ่ ยที่ ๔.๓.๒ การรองรบั สื่อสารสนเทศเพอ่ื ผูส้ งู อายุ สังคมสูงวัยอยา่ งมีคุณภาพ ประเดน็ ยอ่ ยท่ี ๔.๓.๕ สนับสนุน การพฒั นาบนฐานทุนทางสงั คมและ วฒั นธรรม แผนปฏิบตั ิการดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๗๘
ตำรำงท่ี ๗ (ตอ่ ) ควำมเช่อื มโยง ผลลพั ธ/์ ผลกระทบ แผนปฏบิ ัตกิ ำรย่อยที่ ๒ ยทุ ธศำสตรช์ ำติ แผนแมบ่ ท เป้ำหมำยตำม ตัวชีว้ ัดตำม ยกระดับคณุ ภำพชีวติ ยทุ ธศำสตรช์ ำติ ยุทธศำสตรช์ ำติ ผูส้ ูงอำยุทุกมติ ิอย่ำง หรือแผนแมบ่ ท หรอื แผนแมบ่ ท ทวั่ ถงึ และเป็นธรรม ๓.๓ ส่งเสริมศกั ยภาพ ยทุ ธศำสตร์ชำตดิ ้ำนกำรพัฒนำและ ครอบครัวและชมุ ชนในการ เสรมิ สร้ำงศกั ยภำพทรพั ยำกร ดแู ลผสู้ ูงอายุ มนุษย์ ประเด็นการพัฒนาท่ี ๔.๖ การสรา้ ง สภาพแวดลอ้ มที่เออื้ ตอ่ การพัฒนา แผนแม่บทประเด็นกำรพัฒนำ สงั คมไทยมี ดัชนีครอบครัวอบอนุ่ และเสริมสร้างศกั ยภาพทรพั ยากร ศักยภำพคนตลอดช่วงชวี ติ สภาพแวดลอ้ มที่เอื้อ ๔.๖.๑ มนุษย์ แผนย่อยที่ ๑ การสรา้ งสภาพแวดลอ้ มที่ และสนับสนุนตอ่ การ เอือ้ ต่อการพฒั นาและเสริมสร้าง พัฒนาคนตลอดช่วง ประเด็นย่อยที่ ๔.๖.๑ การสร้างความ ศักยภาพมนุษย์ ชีวิต ครอบครวั ไทยมี อย่ดู มี สี ุขของครอบครวั ไทย ความเข้มแข็ง และมี ประเด็นยอ่ ยท่ี ๔.๖.๒ การส่งเสริม จิตสานึกความเป็น บทบาทการมีสว่ นร่วมของภาครฐั แนวทางการพัฒนาท่ี ๑ สร้าง ไทย ดารงชีวติ แบบ ภาคเอกชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ความอย่ดู ีมีสุขของครอบครวั ไทย พอเพียงมากขนึ้ สร้างครอบครัวที่เหมาะสมกับโลก ครอบครัวและชมุ ชนในการพฒั นา ในศตวรรษท่ี ๒๑ โดยเน้นการ ทรพั ยากรมนุษย์ ส่งเสรมิ การเกื้อกูลกนั ของคนทกุ วยั ในครอบครัวในการดูแลสมาชิก ในครอบครวั การสง่ เสรมิ นโยบาย การสร้างความสมดลุ ระหวา่ งชีวิต และการทางาน การสนับสนุน ครอบครัวในการเลย้ี งดูบุตรและ การดแู ลผ้สู งู อายุ ยทุ ธศำสตรช์ ำติดำ้ นกำรสร้ำงโอกำส แผนแม่บทประเด็นควำมเสมอภำค มีระบบและกลไก ดชั นีความยากจน และควำมเสมอภำคทำงสังคม และหลักประกนั ทำงสังคม ในการให้ความ แบบหลากหลายมิติ ของกลมุ่ เป้าหมายท่ี ประเดน็ การพัฒนาที่ ๔.๔ การเพม่ิ ขีด แผนย่อยท่ี ๒ มาตรการแบบเจาะจง ช่วยเหลอื ตอ้ งการความ ความสามารถของชมุ ชนทอ้ งถน่ิ ใน กลมุ่ เปา้ หมายเพอื่ แก้ปัญหาเฉพาะ กลมุ่ เปา้ หมายที่ ช่วยเหลือ ตอ้ งการความ การพัฒนา การพึ่งตนเอง และการ กลุ่ม ชว่ ยเหลอื เป็นพเิ ศษ จัดการตนเอง แผนปฏิบัตกิ ารดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๗๙
ตำรำงท่ี ๗ (ต่อ) ควำมเชื่อมโยง ผลลพั ธ/์ ผลกระทบ แผนปฏิบตั ิกำรยอ่ ยที่ ๒ ยทุ ธศำสตร์ชำติ แผนแมบ่ ท เปำ้ หมำยตำม ตัวชีว้ ัดตำม ยกระดบั คุณภำพชวี ิต ยทุ ธศำสตร์ชำติ ยทุ ธศำสตรช์ ำติ ผูส้ ูงอำยทุ กุ มติ อิ ยำ่ ง หรือแผนแมบ่ ท หรอื แผนแมบ่ ท ทั่วถึงและเป็นธรรม ประเด็นยอ่ ยท่ี ๔.๔.๑ ส่งเสริมการ แนวทางการพฒั นาที่ ๓ ระดมพลัง ได้ครอบคลุมมาก ปรบั พฤตกิ รรมในระดับครัวเรอื น ให้มี ความร่วมมอื สร้างโอกาสและ ยิ่งข้นึ ขีดความสามารถในการจัดการ การมีสว่ นร่วมของชุมชน วางแผนชวี ิต สขุ ภาพ ครอบครัว โดยการส่งเสรมิ การจัดสวสั ดิการ การเงิน และอาชพี ชุมชนในรปู แบบพง่ึ ตนเอง ส่งเสริม ประเด็นย่อยที่ ๔.๔.๒ เสริมสรา้ ง ใหค้ รอบครวั และชมุ ชนเป็น ศักยภาพของชมุ ชนในการพงึ่ ตนเอง สถาบันพ้นื ฐานในการจัดระบบการ และการพ่ึงพากันเอง คมุ้ ครองทางสงั คมแก่สมาชกิ ของ ตน โดยมภี าคตี ่างๆ เกื้อหนุนตาม ศกั ยภาพ/ความพร้อมของแต่ละ ภาคโี ดยภาครฐั ส่งเสริมให้เกิดการ ประสานความร่วมมอื จากทุกภาค ส่วน สนับสนุนการรวมกลุ่มองค์กร ชุมชน และเชือ่ มโยงเป็นเครอื ข่าย รวมทัง้ มีการใช้กลไกทม่ี ีอยูแ่ ลว้ ใน การเปน็ ทุนทางสังคมให้เกิด ประโยชน์สงู สดุ ตอ่ การคุ้มครอง กล่มุ เปา้ หมายในสงั คม แผนปฏิบัติการดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๘๐
ตำรำงท่ี ๗ (ตอ่ ) ควำมเชื่อมโยง ผลลัพธ์/ผลกระทบ แผนปฏบิ ตั ิกำรย่อยท่ี ๒ ยุทธศำสตรช์ ำติ แผนแมบ่ ท เปำ้ หมำยตำม ตัวชว้ี ดั ตำม ยกระดับคุณภำพชีวติ ยทุ ธศำสตรช์ ำติ ยุทธศำสตร์ชำติ ผู้สูงอำยทุ กุ มิติอยำ่ ง หรอื แผนแมบ่ ท หรือแผนแมบ่ ท ทั่วถงึ และเป็นธรรม ๔ ยกระดับคณุ ภาพชวี ิต ยทุ ธศำสตร์ชำตดิ ้ำนกำรพัฒนำและ แผนแมบ่ ทประเดน็ กำรพฒั นำ จานวนชมุ ชนสุขภาพดี อตั ราการนอน ผ้สู งู อายุด้านสภาพแวดลอ้ ม เสริมสรำ้ งศกั ยภำพทรพั ยำกร ศกั ยภำพคนตลอดชว่ งชีวิต เพิม่ ข้นึ โรงพยาบาลโดย มนุษย์ ไมจ่ าเป็นด้วยภาวะท่ี ๔.๑ สง่ เสรมิ การปรบั สภาพ แผนยอ่ ยที่ ๕ การส่งเสริมศกั ยภาพ ควรควบคุมด้วยบรกิ าร ท่อี ยู่อาศัยของผูส้ ูงอายุ ประเด็นการพัฒนาที่ ๔.๖ การสรา้ ง ผู้สงู อายุ ผู้ป่วยนอก ท้งั ภายในบ้านและนอกบ้าน สภาพแวดล้อมที่เอือ้ ตอ่ การพัฒนา (Ambulatory Care และเสรมิ ศักยภาพทรัพยากรมนุษย์ แนวทางการพฒั นาที่ ๓ สง่ เสริม Sensitive Conditions: ๔.๒ ส่งเสริมการจัดการ สนับสนนุ ระบบการส่งเสริม ACSC) ลดลง สภาพแวดลอ้ ม สิ่งอานวย ยุทธศำสตร์ชำติดำ้ นกำรสรำ้ งโอกำส สุขภาพดูแลผ้สู ูงอายุ พรอ้ มท้ังจัด ความสะดวก และบรกิ าร และควำมเสมอภำคทำงสังคม สภาพแวดลอ้ มใหเ้ ปน็ มติ รกับ สาธารณะที่เอื้อตอ่ คนทุกวยั ผู้สูงอายุ อาทิ สิ่งอานวยความ ให้เหมาะกับบริบทของสงั คม ประเดน็ การพัฒนาที่ ๔.๒ การ สะดวกในการใช้ชีวติ ประจาวันท่ี เมืองและชนบท กระจายศูนย์กลางความเจริญทาง เหมาะสมกับผู้สูงอายุ เมืองท่เี ป็น เศรษฐกิจ สงั คม และเทคโนโลยี มติ รกบั ผสู้ ูงอายุท้ังระบบขนสง่ ๔.๓ สรา้ งความเป็นธรรม สาธารณะ อาคารสถานท่ี พ้ืนที่ ในการเข้าถงึ ทีอ่ ยู่อาศยั วสั ดุ ประเด็นย่อยท่ี ๔.๒.๓ จัดระบบเมอื ง สาธารณะ และทอ่ี ยู่อาศยั ใหเ้ อ้ือ อปุ กรณ์ และสิ่งอานวย ทเี่ อ้อื ต่อการสรา้ งชวี ิตและสงั คมที่มี ต่อการใชช้ วี ติ ของผู้สูงอายแุ ละทกุ ความสะดวกใหแ้ กผ่ ู้สงู อายุ คุณภาพและปลอดภยั ให้สามารถ กลุม่ ในสงั คม ตอบสนองตอ่ สงั คมสูงวยั และ ๔.๔ สรา้ งระบบทางสญั จร แนวโน้มของการขยายตัวของเมอื งใน แผนแมบ่ ทประเดน็ กำรเสริมสรำ้ งให้ และการคมนาคมทางบกท่ี อนาคต คนไทยมีสุขภำวะท่ดี ี เออื้ ตอ่ คนทุกวัย แผนยอ่ ยท่ี ๒ การใชช้ ุมชนเป็นฐาน ในการสร้างสภาพแวดลอ้ มทเ่ี ออ้ื ตอ่ การมีสุขภาวะท่ีดี แนวทางการพัฒนาท่ี ๑ จัด สภาพแวดล้อมทางกายภาพทเี่ ป็น มติ รต่อสขุ ภาพและเออ้ื ต่อการมี กิจกรรมสาหรับยกระดับสุขภาวะ ของสังคม อาทิ พนื้ ที่ สวนสาธารณะในชุมชน โครงขา่ ย แผนปฏบิ ตั ิการดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๘๑
ตำรำงท่ี ๗ (ตอ่ ) ควำมเชื่อมโยง ผลลัพธ์/ผลกระทบ แผนปฏบิ ัตกิ ำรยอ่ ยท่ี ๒ ยุทธศำสตรช์ ำติ แผนแม่บท เปำ้ หมำยตำม ตวั ชี้วัดตำม ยกระดบั คุณภำพชวี ติ ยทุ ธศำสตร์ชำติ ยุทธศำสตร์ชำติ ผู้สูงอำยทุ กุ มติ อิ ยำ่ ง หรอื แผนแม่บท หรอื แผนแมบ่ ท ทั่วถงึ และเป็นธรรม เสน้ ทางสญั จร ทางเท้าและทางจกั รยานที่ เชือ่ มโยงกับแหลง่ ท่ีอยูอ่ าศยั แหลง่ งาน สถานศึกษา และพื้นที่ นันทนาการของชุมชน การจดั การ พื้นทสี่ เี ขยี วของชมุ ชน แผนปฏิบตั กิ ารดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๘๒
แผนปฏิบตั กิ ำรย่อยที่ ๓ ปฏิรูปและบรู ณำกำรระบบบริหำรเพื่อรองรับสังคมสูงวัยอย่ำงมคี ุณภำพ แผนปฏิบัติการย่อยที่ ๓ ปฏิรูปและบูรณาการระบบบริหารเพ่ือรองรับสังคมสูงวัยอย่างมีคุณภาพ เป็นแผนปฏิบัติการย่อยภายใต้แผนปฏิบัติการด้านผู้สูงอายุ ระยะท่ี ๓ มีเป้าประสงค์หลัก คือ “มีระบบการ บริหารจัดการงานด้านการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุและการรองรับสังคมสูงวัยอย่างมีบูรณาการและ มีประสิทธิภาพ โดยการขับเคลื่อนงานด้านผู้สูงอายุให้มีบูรณาการในทุกระดับและทุกมิติจากทุกภาคส่วน โดยมีการแปลงแผนผู้สูงอายุแห่งชาติไปสู่การปฏิบัติงานในระดับภู มิภาคและท้องถิ่น มีการติดตาม ความก้าวหน้าและประเมินผลการดาเนินงานตามแผนและนโยบายสังคมสูงวัย ตลอดจนมีกลไกการขับเคล่ือน งานด้านผู้สูงอายุอย่างมีบูรณาการในระดับพ้ืนท่ี มีกลไกทางกฎหมายที่เอื้อต่อการดาเนินงานและพิทักษ์สิทธิ ผู้สูงอายุ รวมทงั้ สรา้ งความเขม้ แข็งของผู้สูงอายุเพ่ือรองรับสงั คมสูงวัย” แผนปฏบิ ัติการนปี้ ระกอบด้วยมาตรการหลัก ๗ มาตรการเพือ่ ใชเ้ ปน็ วิธกี ารดาเนินงานให้บรรลุผลตาม เป้าหมายของแผนปฏิบัติการด้านผู้สูงอายุ ระยะที่ ๓ รวมท้ังมีความเช่ือมโยงกับยทุ ธศาสตร์ชาติและแผนแมบ่ ท ภายใต้ยทุ ธศาสตรช์ าติ ซ่ึงพอสรุปสาระสาคญั ไดด้ งั นี้ (ตารางที่ ๘) มำตรกำร ๑ แปลงแผนปฏิบัติกำรด้ำนผู้สูงอำยุสู่กำรปฏิบัติและผลักดันให้ทุกภำคส่วนขับเคลื่อน แผนอย่ำงมีบูรณำกำรต้ังแต่ระดับชำติสู่ระดับท้องถ่ิน มีเป้าประสงค์หลักเพื่อให้เกิดการปฏิรูประบบ การบริหารจัดการงานด้านการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุและการรองรับสังคมสูงวัยอย่างบูรณาการโดยการ ขับเคล่ือนแผนปฏิบัติการด้านผู้สูงอายุ ระยะที่ ๓ ไปสู่การปฏิบัติโดยทุกภาคส่วนที่เก่ียวข้อง ท้ังในส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถิ่น ผ่านกลไกที่มีอยู่ในทุกระดับ มาตรการน้ียังมีส่วนอย่างสาคัญในการขับเคล่ือน ยุทธศาสตร์ชาติและแผนแม่บทที่เก่ียวข้องไปสู่การปฏิบัติ ได้แก่ ยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างโอกาสและ ความเสมอภาคทางสังคม ประเด็นการพัฒนาที่เกี่ยวข้องมี ๒ ประเด็น คือ การเสริมสร้างพลังทางสังคม และ การเพิ่มขดี ความสามารถของชมุ ชนทอ้ งถ่นิ ในการพฒั นา การพึง่ ตนเอง และการจัดการตนเอง โดยมุ่งใหช้ ุมชน มีการบริหารจัดการอย่างมีส่วนร่วม สนับสนุนการจัดทาแผนในระดับชุมชนที่เชื่อมโยงกับแผนระดับตาบล อาเภอ จังหวัด กลุ่มจังหวัด และภาค เน้นการสร้างประชาธิปไตยชุมชน จัดให้มีเวทีกลางเพื่อสร้าง กระบวนการเรียนรู้ร่วมกันและเป็นเวทีปรึกษาหารือเกี่ยวกับประเด็นสาธารณะและร่วมกันกาหนดเป้าหมาย การพัฒนาบนฐานของข้อมูลและการใช้เหตผุ ล นอกจากน้ียังมีความเช่ือมโยงกับยุทธศาสตร์ชาติด้านการปรบั สมดุลและพัฒนาระบบการบริหารจัดการภาครัฐ ประเด็นการพัฒนาที่ว่าภาครัฐบริหารงานแบบบูรณาการ โดยมียุทธศาสตร์ชาติเป็นเป้าหมายและเช่ือมโยงการพัฒนาในทุกระดับ ทุกประเด็น ทุกภารกิจ และทุกพื้นที่ โดยส่งเสรมิ ใหม้ ีการขบั เคลอื่ นยุทธศาสตรช์ าตไิ ปสู่การปฏบิ ัติผา่ นแผนปฏิบัตกิ ารในระดับต่าง ๆ อยา่ งมบี รู ณาการ แผนปฏิบัตกิ ารดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๘๓
มาตรการท่ี ๑ ภายใต้แผนปฏิบัติการย่อยที่ ๓ นี้ยังสอดรับกับแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเดน็ พลังทางสังคม แผนยอ่ ยการเสริมสรา้ งทุนทางสงั คมและการรองรับสงั คมสูงวัยเชิงรกุ ซ่ึงใหค้ วามสาคัญ กับการเช่ือมโยงนโยบายและการบริหารจัดการอย่างมีบูรณาการระหว่างส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และท้องถิ่น รวมท้งั เนน้ ความรว่ มมอื จากทกุ ภาคีเครือขา่ ยในการร่วมเปน็ พลังในการขับเคลื่อนการพัฒนา นอกจากน้ยี ังสอด รับกับแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตรช์ าติ ประเด็นการบริการประชาชนและประสิทธิภาพภาครัฐ แผนย่อยการ ปรับสมดุลภาครัฐ เพ่ือเปิดโอกาสให้ภาคส่วนต่างๆ มีส่วนร่วมในการจัดบริการสาธารณะ รวมทั้งเพ่ิม ส ม ร ร ถ น ะ ข อ ง อ ง ค์ ก ร ป ก ค ร อ ง ส่ ว น ท้ อ ง ถ่ิ น ใ น ก า ร จั ด บ ริ ก า ร แ ล ะ กิ จ ก ร ร ม ส า ธ า ร ณ ะ ใ ห้ แ ก่ ป ร ะ ช า ช น การดาเนินการตามมาตรการที่ ๑ น้ีจะนาไปสู่ผลลัพธ์หรือผลกระทบท่ีเป็นเป้าหมายของยุทธศาสตร์ชาติและ แผนแม่บท คือ การมีแผนและการขับเคล่ือนงานพัฒนา รวมถึงงานด้านผู้สูงอายุ และการรองรับสังคมสูงวัย อยา่ งมีบูรณาการ มปี ระสิทธิภาพ มีความเช่อื มโยงในทุกระดบั อนั จะนาไปสคู่ วามเปน็ อยทู่ ีด่ ีของผสู้ ูงอายุ มำตรกำร ๒ ติดตำมและประเมินผลนโยบำยและแผนปฏิบัติกำรด้ำนผู้สูงอำยุในแต่ละระดับ มีเป้าประสงค์หลัก คือ ให้มีการใช้กลไกการติดตามและประเมินผลการดาเนินงานตามนโยบายและแผน เพื่อผลักดันให้เกิดการขับเคล่ือนนโยบายและแผนงานด้านผู้สูงอายุในระดับต่างๆ อย่างมีประสิทธิภาพและ ประสิทธิผล ตลอดจนเป็นกลไกเพ่ือให้ได้มาซึ่งข้อมูลที่จะป้อนกลับไปสู่การพัฒนานโยบายและแผนปฏิบัติการ ด้านผู้สูงอายุให้สอดรับกับการเปล่ียนแปลงทางประชากร เศรษฐกิจ สังคม และเทคโนโลยีและนวัตกรรม ซ่ึงมาตรการที่ ๒ นี้สอดรับกับยุทธศาสตร์ชาติด้านการปรับสมดุลและพัฒนาระบบการบริหารจัดการภาครัฐ ประเด็นการพัฒนาท่ีว่าภาครัฐบริหารงานแบบบูรณาการโดยมียุทธศาสตร์ชาติเป็นเป้าหมายและเชื่อมโยงการ พัฒนาในทุกระดับ ทุกประเด็น ทุกภารกิจ และทุกพ้ืนท่ี ซึ่งนอกจากจะเน้นการขับเคล่ือนแผนในทุกระดับอย่าง บูรณาการแล้ว ยังให้ความสาคัญกับระบบติดตามประเมินผลที่สะท้อนการบรรลุเป้าหมายยุทธศาสตร์ชาติใน ทุกระดับ มีการติดตามผลท้ังก่อน ระหว่าง และหลังดาเนินการ เป็นการติดตามประเมินผลทั้งระบบ ทั้งยัง สอดคล้องกับแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นการบริการประชาชนและประสิทธิภาพภาครัฐ แผนย่อยท่ี ๒ การบริหารจัดการการเงินการคลัง ซ่ึงกาหนดให้มีการติดตามประเมินผลสัมฤทธิ์การดาเนินการ ตามยุทธศาสตร์ชาติและผลสัมฤทธ์ิของแผนงาน/โครงการ เป็นการติดตามประเมินผลทั้งระบบ ตั้งแต่ปัจจัย นาเข้า กระบวนการดาเนินงาน ผลผลิต ผลลัพธ์ และผลกระทบต่อการบรรลุเป้าหมายตามยุทธศาสตร์ชาติ และจัดให้มีการรายงานผลการติดตามและประเมินผลต่อสาธารณะเป็นประจา รวมท้ังการตรวจสอบโดย องค์กรอิสระ การดาเนินงานตามมาตรการที่ ๒ นี้จะนาไปสู่สัมฤทธิ์ผลตามเป้าหมายของยุทธศาสตร์ชาติและ แผนแม่บท คือ ประชาชนทุกกลุ่มวัยรวมถึงผู้สูงอายุได้รับบริการที่มีประสิทธิภาพจากภาครัฐในทุกระดับ โดยมีกลไกการติดตามและประเมินผลเป็นแรงผลักดนั ให้เกิดการขับเคลื่อนการดาเนินงานตามแผนแม่บทและ แผนปฏบิ ัติการ แผนปฏิบัติการดา้ นผสู้ งู อายุ ระยะท่ี ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๘๔
มำตรกำร ๓ ปฏิรูประบบกฎหมำยเพ่ือรองรับกำรดำเนินงำนของทุกภำคส่วนในกำรรองรับสังคม สูงวัยเชิงรุก มีเป้าประสงค์เพ่ือให้มีระบบกฎหมายที่เอื้อต่อการดาเนินงานรองรับสังคมสูงวัยและพัฒนา คุณภาพชีวิตผู้สูงอายุทั้งในด้านการบริหารจัดการอย่างมีบูรณาการ การมีงบประมาณจากกองทุนรองรับ และ การเปิดโอกาสให้ภาคส่วนต่างๆ เข้ามามีส่วนร่วม โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเปิดโอกาสและกระจายอานาจให้ ท้องถนิ่ มบี ทบาทในการพัฒนาคุณภาพชีวติ ของผู้สงู อายุ มาตรการนีม้ คี วามสอดรับกับแผนยุทธศาสตรช์ าติด้าน การปรับสมดุลและพัฒนาระบบการบริหารจัดการภาครัฐ ประเด็นการพัฒนาท่ีให้ภาครัฐมีขนาดเล็กลง เหมาะสมกับภารกิจ ส่งเสริมให้ประชาชนและทุกภาคส่วนมีส่วนร่วมในการพัฒนาประเทศ โดยเน้นการพฒั นา กฎหมายให้มีความสอดคล้องเหมาะสมกับบริบทต่างๆ และมีเท่าที่จาเป็น ตลอดจนสอดคล้องกับบริบทต่างๆ ที่เปล่ียนแปลง ทั้งนี้มีเป้าหมายให้ภาครัฐสามารถตอบสนองความต้องการของประชาชนได้อย่างสะดวก รวดเร็ว โปรง่ ใส ปรับตวั ไดท้ ันการเปลี่ยนแปลง ตลอดจนมีกระบวนการยตุ ธิ รรมท่ีเป็นไปเพอ่ื ประโยชนส์ ว่ นรวม นอกจากน้ยี ังมีความเชื่อมโยงกับยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม ในประเด็น การพัฒนา ๒ ประเด็น คือ ๑) การกระจายศูนย์กลางความเจริญทางเศรษฐกิจ สังคม และเทคโนโลยี โดยให้ ความสาคัญกับการปรับโครงสร้างและแก้ไขกฎหมายระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน เพื่อวางระบบ และกลไกการบริหารในระดับภาค กลุ่มจังหวัด อย่างเช่ือมโยงกัน ตลอดจนปรับปรุงระบบกฎหมายเพ่ือพัฒนา ระบบการปกครองส่วนท้องถ่ินและเปดิ โอกาสการมีสว่ นร่วมของทุกภาคสว่ น ๒) การเสรมิ สรา้ งพลงั ทางสังคม ซึ่งเน้นการสนับสนุนความร่วมมือของทุกภาคส่วนด้วยการปรับปรุงระเบียบการใช้งบประมาณและการจัดซื้อ จัดจา้ งของภาครัฐเพ่ือให้เอ้ือต่อการสง่ เสริมความคิดริเร่มิ และการทางานทส่ี ร้างสรรค์ของทุกภาคส่วน มาตรการที่ ๓ น้ียังมีความสอดรับกับแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นด้านกฎหมายและ กระบวนการยุติธรรม แผนย่อยท่ี ๑ การพัฒนากฎหมายดว้ ยการปรับปรุง แก้ไขเพิ่มเติม กฎหมาย กฎระเบียบ ข้อบังคับ และมาตรการต่างๆ ให้เอ้ือต่อการพัฒนาประเทศ โดยการประเมินผลสัมฤทธิ์ ทบทวนความจาเป็น และความเหมาะสมของกฎหมาย แก้ไขกฎหมายให้ทันสมัย ยกเลิกกฎหมายท่ีเป็นอุปสรรคต่อการพัฒนา ประเทศ รวมทั้งพัฒนาการบังคับใช้กฎหมายให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ โปร่งใส ไม่เลือกปฏิบัติ และ เป็นธรรม นอกจากน้ียังสอดคล้องกับแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ประเด็นพลังทางสังคม แผนย่อยท่ี ๒ การรองรบั สงั คมสงู วัยเชิงรุก ด้วยการเพ่มิ บทบาทของภาคส่วนอน่ื ๆ ในการรองรับสงั คมสูงวัย มาตรการท่ี ๓ น้ีเป็นไปเพ่ือขับเคลอ่ื นยุทธศาสตร์และแผนแม่บทให้สมั ฤทธผ์ิ ลตามเป้าหมายในการให้ กฎหมายช่วยสร้างสรรค์ความเป็นธรรม ลดความเหลื่อมล้า และกระจายความเจริญทางเศรษฐกิจและสังคม มีความสอดคล้องกับข้อตกลงระหว่างประเทศท่ีเป็นประโยชน์ต่อประชาชนโดยรวม ตลอดจนเอื้ออานวยต่อ การบริหารราชการแผ่นดิน การพัฒนาประเทศ การให้บริการประชาชนอย่างมีประสิทธิภาพ และเอื้อต่อ การประกอบธรุ กิจ อนั จะนาไปสู่ความเปน็ อย่ทู ี่ดขี นึ้ ของผู้สูงอายุ แผนปฏบิ ตั ิการดา้ นผสู้ ูงอายุ ระยะที่ ๓ (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๘๐) ๘๕
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
