corn
จดั ทาํ โดย นางสาว ปริยากร หอทอง ชัน ม.5/1 เลขที39 เสนอ ผศ. มลวิ ลั ย์ กาญจนชาตรี รายงานนีเปนส่วนหนึงของรายวชิ าชีววิทยา ภาคเรยี นที 2 ปการศึ กษา 2563 โรงเรยี นสาธติ แห่งมหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์ วทิ ยาเขตกาํ แพงแสน ศูนยว์ จิ ัยและพัฒนาการศึ กษา
CCOORRNN Corn history ข้าวโพดมถี ินกาํ เนิดในทวปี อเมรกิ า อาจจะเปนอเมรกิ ากลางเช่น ในประเทศเมก็ ซิโก หรืออาจจะเปนอเมริกาใต้ ในป พ.ศ. 2035 เมอื ครสิ โตเฟอร์ โคลัมบสั ค้นพบทวีปอเมรกิ า ยงั ไม่พบการปลกู ข้าวโพดในทวีปอนื ๆ ตอ่ มาป พ.ศ. 2036 โคลมั บสั จึงนําข้าวโพด กลบั ไปยงั ยโุ รปแล้วข้าวโพดจงึ ไดเ้ กิดการขยายพันธุแ์ ละปจจุบนั นิยมปลกู แพรห่ ลายในแถบอเมริกา แคนาดา สามารถปลกู ไดใ้ น สภาพทภี มู อิ ากาศแตกตา่ งกันมาก ๆ เปนแหล่งอาหารทีสําคัญของ สัตว์ เพราะสามารถนํามาเลยี งสัตวไ์ ดท้ งั ตน้ ใบ และเมลด็
ข้าวโพดคืออะไร ? ข้ า ว โ พ ด ( K h a o - P o d ) เ ป น พื ช ต ร ะ กู ล ห ญ้ า มี อ า ยุ สั น เ พี ย ง ฤ ดู เ ดี ย ว เ จ ริญ เ ติ บ โ ต ไ ด้ ง่า ย ๆ ลํา ต้ น ตั ง ต ร ง แ ข็ ง แ ร ง ลํา ต้ น มี ลั ก ษ ณ ะ อ ว บ ก ล ม มี แ ก่ น เ นื อ ค ล้ า ย ฟ อ ง นา มี ข้ อ แ ล ะ ป ล้ อ ง มี ข น ห ย า บ ๆ ป ก ค ลุ ม ต้ น มี สี เ ขี ย ว ใ บ มี ลั ก ษ ณ ะ ย า ว รี ก้ า น ใ บ อ อ ก หุ้ ม ร อ บ ๆ ลํา ต้ น มี ข น เ ล็ ก ๆ ป ก ค ลุ ม มี สี เ ขี ย ว ด อ ก อ อ ก เ ป น ช่อ ด อ ก ตั ว เ มี ย มี ลั ก ษ ณ ะ ท ร ง ก ร ว ย ย า ว มี ก า บ บ า ง ๆ มี สี เ ขี ย ว ห ล า ย ชัน ล้ อ ม ร อ บ มี เ ส้ น ค ล้ า ย เ ส้ น ไ ห ม ย า ว มี สี นา ต า ล ม่ ว ง อ่ อ น สี ม่ ว ง อ่ อ น ห รือ สี เ ห ลื อ ง ส้ ม อ อ ก อ ยู่ ด้ า น บ น เ ป น ก ร ะ จุ ก ก้ า น ช่อ ด อ ก สั น ด อ ก อ อ ก ต า ม ก า บ ข อ ง ใ บ แ ล ะ ลํา ต้ น ด อ ก ตั ว ผู้ อ อ ก ป ล า ย ย อ ด มี ด อ ก ย่ อ ย เ ล็ ก ๆ มี เ ก ส ร สี เ ห ลื อ ง เ บ า ป ลิ ว ก ร ะ จ า ย ไ ด้ ผ ล เ ป น ฝ ก มี ลั ก ษ ณ ะ ท ร ง ก ร ะ บ อ ก หุ้ ม ด้ ว ย ก า บ บ า ง ๆ ห ล า ย ชัน ร อ บ ฝ ก ฝ ก อ่ อ น มี สี เ ขี ย ว ฝ ก แ ก่ ก า บ จ ะ แ ห้ ง มี สี นา ต า ล ข้ า ง ใ น มี เ ส้ น ค ล้ า ย เ ส้ น ไ ห ม ย า ว หุ้ ม เ ม ล็ ด อ ยู่ ป ร ะ ป ร า ย แ ล ะ มี เ ม ล็ ด เ รีย ง อ ยู่ ส มา เ ส ม อ เ ม ล็ ด มี ลั ก ษ ณ ะ ท ร ง ก ล ม แ บ น เ ล็ ก ๆ มี เ ยื อ หุ้ ม เ ม ล็ ด ผิ ว เ รีย บ บ า ง ใ ส มี สี น ว ล สี เ ห ลื อ ง สี ข า ว ห รือ สี ม่ ว ง ดํา ต า ม ส า ย พั น ธุ์ มี ร ส ช า ติ ห ว า น มั น เ ม ล็ ด อ่ อ น มี เ นื อ น่ ุม ฉา นา เ ม ล็ ด แ ก่ จ ะ แ ข็ ง ม า ก ส า ม า ร ถ ทํา เ ค รือ ง ดื ม ต่ า ง ไ ด้ นํ า ม า ป ร ะ ก อ บ อ า ห า ร ต่ า ง ๆ ห ล า ย เ ม นู ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย มี ก า ร ป ลู ก ห ล า ย ส า ย พั น ธุ์ ที นิ ย ม ป ลู ก ม า ก คื อ ข้ า ว โ พ ด หวาน
ชือตา่ งๆของข้าวโพด ชือวิทยาศาสตร์ : Zea mays Linn ชือวงศ์ : Poaceae หรอื Gramineae ชือสามัญ : Corn, Indian corn, Maize ชือพืนเมือง : ข้าวแช่ (แม่ฮ่องสอน), ข้าวสาลี, เข้าสาลี, สาลี (ภาค เหนื อ), โพด (ภาคใต้), บือเคส่ะ (กะเหรยี ง-แม่ฮ่องสอน), เขา้ โพด (ไทย), เปากือ (ม้ง), แผละลี (ลัวะ), ข้าวแข่ (เงยี ว, ฉาน, แม่ฮ่องสอน), เงก็ บี, เงก็ จกซู่ (จีน), ยวีหมี และ ยวีสู่สู่ (จีนกลาง) ลกั ษณะทวั ๆไปของข้าวโพด 1 ตน้ ข้าวโพด เ ป น พื ช ล้ ม ลุ ก ข น า ด เ ล็ ก เ ป น พื ช ต ร ะ กู ล ห ญ้ า มี อ า ยุ ป เ ดี ย ว ลํา ต้ น ตั ง ต ร ง แ ข็ ง แ ร ง ลํา ต้ น มี ลั ก ษ ณ ะ อ ว บ ก ล ม มี แ ก่ น เ นื อ ค ล้ า ย ฟ อ ง นา มี ข้ อ แ ล ะ ป ล้ อ ง ช่ว ง โ ค น ต้ น มี ข้ อ แ ล ะ ป ล้ อ ง สั น ก ว่ า แ ล ะ ย า ว ขึ น เ รือ ย ๆ มี เ ป ลื อ ก ต้ น ห น า มี ข น ห ย า บ ๆ ป ก ค ลุ ม ต้ น มี สี เ ขี ย ว
2 ใ บ ข้ า ว โ พ ด เ ป น ใ บ เ ดี ย ว อ อ ก ต ร ง ข้ า ม ส ลั บ กั น ใ บ มี ลั ก ษ ณ ะ ย า ว รี ข อ บ ใ บ เ รีย บ มี เ ส้ น ก ล า ง ใ บ ต า ม ย า ว เ ห็ น ชัด ก้ า น ใ บ อ อ ก หุ้ ม ร อ บ ๆ ลํา ต้ น มี ข น เ ล็ ก ๆ ป ก ค ลุ ม มี สี เ ขี ย ว 3 ดอกข้าวโพด อ อ ก เ ป น ช่อ ด อ ก ตั ว เ มี ย มี ลั ก ษ ณ ะ ท ร ง ก ร ว ย ย า ว มี ก า บ บ า ง ๆ มี สี เ ขี ย ว ห ล า ย ชัน ล้ อ ม ร อ บ มี เ ส้ น ค ล้ า ย เ ส้ น ไ ห ม ย า ว มี สี นา ต า ล ม่ ว ง อ่ อ น สี ม่ ว ง อ่ อ น ห รือ สี เ ห ลื อ ง ส้ ม อ อ ก อ ยู่ ด้ า น บ น เ ป น ก ร ะ จุ ก ก้ า น ช่อ ด อ ก สั น ด อ ก อ อ ก ต า ม ก า บ ข อ ง ใ บ แ ล ะ ลํา ต้ น ด อ ก ตั ว ผู้ อ อ ก ป ล า ย ย อ ด มี ด อ ก ย่ อ ย เ ล็ ก ๆ มี เ ก ส ร สี เ ห ลื อ ง เ บ า ป ลิ ว ก ร ะ จ า ย ไ ด้ 4 ร า ก ข้ า ว โ พ ด เ ป น ร ะ บ บ ร า ก ฝ อ ย มี ลั ก ษ ณ ะ ก ล ม เ ล็ ก ๆ แ ท ง ล ง ใ น ดิ น มี ร า ก อ อ ก ที ข้ อ ลํา ต้ น ที อ ยู่ ใ ต้ ดิ น อ อ ก บ ริเ ว ณ ร อ บ ๆ ลํา ต้ น มี สี นา ต า ล
5 ผ ล ข้ า ว โ พ ด เ ป น ฝ ก มี ลั ก ษ ณ ะ ท ร ง ก ร ะ บ อ ก หุ้ ม ด้ ว ย ก า บ บ า ง ๆ ห ล า ย ชัน ร อ บ ฝ ก ฝ ก อ่ อ น มี สี เ ขี ย ว ฝ ก แ ก่ ก า บ จ ะ แ ห้ ง มี สี นา ต า ล ข้ า ง ใ น มี เ ส้ น ค ล้ า ย เ ส้ น ไ ห ม ย า ว หุ้ ม เ ม ล็ ด อ ยู่ ป ร ะ ป ร า ย แ ล ะ มี เ ม ล็ ด เ รีย ง อ ยู่ ส มา เ ส ม อ โดยรอบแกนกลางของฝก 6 เ ม ล็ ด ข้ า ว โ พ ด อ ยู่ ใ น ฝ ก เ ม ล็ ด จ ะ เ รีย ง อ ยู่ ส มา เ ส ม อ โ ด ย ร อ บ แ ก น ก ล า ง ข อ ง ฝ ก เ ม ล็ ด มี ลั ก ษ ณ ะ ท ร ง ก ล ม แ บ น เ ล็ ก ๆ มี เ ยื อ หุ้ ม เ ม ล็ ด ผิ ว เ รีย บ บ า ง ใ ส มี สี น ว ล สี เ ห ลื อ ง สี ข า ว ห รือ สี ม่ ว ง ดํา ต า ม ส า ย พั น ธุ์ มี ร ส ช า ติ ห ว า น มั น เ ม ล็ ด อ่ อ น มี เ นื อ น่ ุม ฉา นา เ ม ล็ ด แ ก่ จ ะ แ ข็ ง ม า ก ลกั ษณะทางพฤกษศาสตรข์ องข้าวโพด 1 ร า ก ข อ ง ข้ า ว โ พ ด เ มื อ นํ า เ ม ล็ ด ข้ า ว โ พ ด ไ ป เ พ า ะ พ บ ว่ า ร า ก จ ะ ง อ ก อ อ ก ม า ก่ อ น ส่ ว น อื น ๆ จ า ก จุ ด กํา เ นิ ด ข อ ง เ ม ล็ ด ห รือ ที เ รีย ก ว่ า คั พ ภ ะ ( e m b r y o ) แ ล ะ ต่ อ ไ ป ห น่ อ ห รือ ลํา ต้ น จ ะ ง อ ก ขึ น ม า ใ น ด้ า น
ต ร ง กั น ข้ า ม กั บ ร า ก แ ล ะ ใ น ร ะ ห ว่ า ง นี จ ะ มี ร า ก ที ส อ ง ที ส า ม ต า ม อ อ ก ม า ต า ม ลํา ดั บ ร า ก ดั ง ก ล่ า ว นี เ ป น ร า ก ชัว ค ร า ว ห รือ ร า ก ขั น ต้ น ( p r i m a r y o r s e m i n a l r o o t ) ห ลั ง จ า ก ข้ า ว โ พ ด เ ลี ย ง สั ต ว์ เ จ ริญ ไ ด้ 1 สั ป ด า ห์ ถึ ง 1 0 วั น ร า ก ถ า ว ร ( a d v e n t i t i o u s r o o t o r p e r m a n e n t r o o t ) ง อ ก ขึ น ร อ บ ข้ อ ใ น ร ะ ดั บ ใ ต้ ผิ ว ดิ น ป ร ะ ม า ณ 3 – 5 เ ซ น ติ เ ม ต ร ร า ก อ า ก า ศ ( a e r i a l o r b r a c e r o o t s ) จั ด ร ว ม อ ยู่ ใ น พ ว ก ร า ก ถ า ว ร นี ร า ก ถ า ว ร ดั ง ก ล่ า ว เ มื อ โ ต เ ต็ ม ที จ ะ เ จ ริญ แ ผ่ อ อ ก ไ ป โ ด ย ร อ บ ป ร ะ ม า ณ 1 0 0 เ ซ น ติ เ ม ต ร แ ล ะ ห ยั ง ลึ ก ล ง ไ ป ใ น แ น ว ดิ ง ย า ว ม า ก อ า จ ย า ว ถึ ง 3 0 0 เ ซ น ติ เ ม ต ร ใ น ร ะ ย ะ แ ร ก ๆ ก า ร เ จ ริญ เ ติ บ โ ต แ ผ่ ส า ข า ข อ ง ร า ก ถ า ว ร เ ป น ไ ป อ ย่ า ง ร ว ด เ ร็ว มี ก า ร ท ด ล อ ง พ บ ว่ า ภ า ย ใ น 2 8 วั น ร า ก จ ะ ง อ ก อ อ ก ไ ป ไ ด้ 6 0 เ ซ น ติ เ ม ต ร แ ต่ เ มื อ ข้ า ว โ พ ด เ ริม อ อ ก ด อ ก แ ล ะ ติ ด ฝ ก ร า ก จ ะ ล ด ก า ร ข ย า ย ตั ว แ ล ะ เ จ ริญ เ ติ บ โ ต ต า ม ลํา ดั บ แ ล ะ ห ยุ ด เ มื อ ฝ ก เ ริม แ ก่ ก า ร แ ท ง ร า ก ไ ป ไ ก ล ม า ก น้ อ ย เ พี ย ง ใ ด ขึ น กั บ ช นิ ด ข อ ง ดิ น ค ว า ม ชุ่ม ชืน ภ า ย ใ น ดิ น แ ล ะ ร ะ ดั บ นา ใ ต้ ดิ น ร า ก ข อ ง ข้ า ว โ พ ด มี ร ะ บ บ ที เ รีย ก ว่ า ร ะ บ บ ร า ก ฝ อ ย ( f i b r o u s r o o t s y s t e m ) ซึง แ บ่ ง อ อ ก เ ป น ห ล า ย ช นิ ด เ ช่น ร า ก ขั น ต้ น ( p r i m a r y r o o t ) ร า ก ยึ ด เ ห นี ย ว ( b r a c e r o o t ) ร า ก ด้ า น ข้ า ง ( l a t e r a l r o o t ) แ ล ะ ร า ก ฝ อ ย ( r o o t h a i r ) แ ต่ ไ ม่ มี ร า ก แ ก้ ว ( t a p r o o t ) ร า ก ขั น ต้ น ที ง อ ก อ อ ก ม า ค รัง แ ร ก จ ะ มี จํา น ว น 2 0 - 3 0 ร า ก ส่ ว น ร า ก ยึ ด เ ห นี ย ว นั น มี จํา น ว น ไ ม่ จํา กั ด แ ล ะ อ า จ แ ย ก อ อ ก เ ป น ร า ก ยึ ด เ ห นี ย ว ย่ อ ย ๆ อี ก เ ป น จํา น ว น ม า ก ก็ ไ ด้ อ า จ จ ะ มี จํา น ว น ถึ ง ร้อ ย แ ล ะ ย า ว 3 0 - 6 0 เ ซ น ติ เ ม ต ร
ส่ ว น ร า ก ฝ อ ย มี ข น า ด เ ล็ ก ม า ก แ ล ะ มี อ า ยุ สั น มี ง า น วิ จั ย พ บ ว่ า นา ห นั ก ข อ ง ร า ก ห นั ก คิ ด เ ป น ร้อ ย ล ะ 1 2 - 1 5 ข อ ง นา ห นั ก ทั ง ห ม ด ป ริม า ณ ข อ ง ร า ก ข้ า ว โ พ ด แ ต่ ล ะ ต้ น แ ต่ ล ะ พั น ธุ์ มี ม า ก น้ อ ย ต่ า ง กั น ไ ป แ ล้ ว แ ต่ ลั ก ษ ณ ะ ท า ง ก ร ร ม พั น ธุ์แ ล ะ สิ ง แ ว ด ล้ อ ม ข้ า ว โ พ ด ที มี ร า ก ม า ก มี ค ว า ม แ ข็ ง แ ร ง แ ล ะ ท น ท า น ต่ อ ก า ร หั ก ล้ ม ไ ด้ ดี ก ว่ า พ ว ก ที มี ป ริม า ณ ร า ก น้ อ ย 2 ลาํ ตน้ ของข้าวโพด ข้ า ว โ พ ด มี ลํา ต้ น แ ข็ ง ไ ส้ แ น่ น ไ ม่ ก ล ว ง เ ห มื อ น พื ช อื น ค ว า ม สู ง ข อ ง ลํา ต้ น มี ตั ง แ ต่ 6 0 เ ซ น ติ เ ม ต ร จ น ถึ ง 6 เ ม ต ร แ ล้ ว แ ต่ ช นิ ด ข อ ง พั น ธุ์ ข้ อ ข อ ง ข้ า ว โ พ ด น อ ก จ า ก เ ป น ข้ อ ต่ อ ข อ ง ป ล้ อ ง แ ล้ ว ยั ง เ ป น ที เ กิ ด ข อ ง ร า ก ลํา ต้ น ใ ห ม่ แ ล ะ ฝ ก อี ก ด้ ว ย ป ล้ อ ง ที โ ค น ต้ น จ ะ สั น แ ล ะ ห น า แ ล ะ ย า ว ขึ น ไ ป ท า ง ด้ า น ป ล า ย ป ล้ อ ง เ ห นื อ พื น ดิ น มี ตั ง แ ต่ 8 - 2 0 ป ล้ อ ง เ มื อ ผ่ า ลํา ต้ น ดู ต า ม ข ว า ง จ ะ เ ห็ น เ ป ลื อ ก อ ยู่ เ ป น ว ง ร อ บ น อ ก ป ร ะ ก อ บ ไ ป ด้ ว ย เ ซ ล ล์ ที กั น นา ไ ด้ ส่ ว น ด้ า น ใ น เ ป น เ ซ ล ล์ ท่ อ นา แ ล ะ ท่ อ อ า ห า ร แ ล ะ พ บ ว่ า ค ว า ม ห น า ข อ ง เ ป ลื อ ก ต้ น ข้ า ว โ พ ด มี ค ว า ม สั ม พั น ธ์โ ด ย ต ร ง กั บ จํา น ว น ต้ น ล้ ม ภ า ย ใ น เ ป ลื อ ก เ ป น เ ซ ล ล์ สี ข า ว ข อ ง ไ ส้ ( p i t h )
แ ล ะ มี ท่ อ นา ท่ อ อ า ห า ร ( v a s c u l a r b u n d l e s ) ก ร ะ จ า ย อ ยู่ ทั ว ไ ป ก า ร แ ต ก ก อ ข อ ง ต้ น ข้ า ว โ พ ด ข้ า ว โ พ ด แ ต ก ก อ น้ อ ย ห รือ ไ ม่ แ ต ก ก อ เ ล ย ขึ น กั บ พั น ธุ์แ ล ะ ค ว า ม อุ ด ม ส ม บู ร ณ์ ข อ ง ดิ น โ ด ย ป ก ติ ข้ า ว โ พ ด หั ว แ ข็ ง ( f l i n t ) ห รือ ข้ า ว โ พ ด ห ว า น มั ก แ ต ก ก อ ไ ด้ ง่า ย ก ว่ า ข้ า ว โ พ ด หั ว บุ บ ( d e n t ) ต้ น ที แ ต ก ก อ ม า ใ ห ม่ นั น อ า จ จ ะ มี จํา น ว น 3 - 4 ต้ น ก็ ไ ด้ จ ะ มี ลั ก ษ ณ ะ ไ ม่ แ ต ก ต่ า ง จ า ก ต้ น แ ม่ เ ล ย แ ล ะ ทุ ก ต้ น อ า จ ใ ห้ ฝ ก ที ส ม บู ร ณ์ ไ ด้ ด้ ว ย 3 ใ บ ข อ ง ข้ า ว โ พ ด ข้ า ว โ พ ด มี ใ บ ลั ก ษ ณ ะ ย า ว รี ค ล้ า ย พื ช ต ร ะ กู ล ห ญ้ า ทั ว ไ ป ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย ตั ว ใ บ ก า บ ใ บ แ ล ะ เ ขี ย ว ใ บ ลั ก ษ ณ ะ ข อ ง ใ บ ร ว ม ทั ง สี ข อ ง ใ บ แ ต ก ต่ า ง กั น ไ ป แ ล้ ว แ ต่ ช นิ ด ข อ ง พั น ธุ์ บ า ง พั น ธุ์ใ บ สี เ ขี ย ว บ า ง พั น ธุ์ใ บ สี ม่ ว ง แ ล ะ บ า ง พั น ธุ์ใ บ ล า ย จํา น ว น ใ บ ก็ เ ช่น เ ดี ย ว กั น อ า จ มี ตั ง แ ต่ 8 - 4 8 ใ บ
4 ด อ ก ข อ ง ข้ า ว โ พ ด ข้ า ว โ พ ด มี ด อ ก ตั ว ผู้ แ ล ะ ด อ ก ตั ว เ มี ย อ ยู่ แ ย ก กั น แ ต่ อ ยู่ ใ น ต้ น เ ดี ย ว กั น ( m o n o e c i o u s ) ด อ ก ตั ว ผู้ ร ว ม กั น อ ยู่ เ ป น ช่อ เ รีย ก ว่ า ช่อ ด อ ก ตั ว ผู้ ( t a s s e l ) แ ล ะ อ ยู่ ต อ น บ น สุ ด ข อ ง ต้ น เ ก ษ ต ร ก ร มั ก จ ะ เ รีย ก “ ด อ ก หั ว ” ด อ ก ตั ว ผู้ ด อ ก ห นึ ง จ ะ มี อั บ เ ก ส ร ( a n t h e r ) 3 อั บ แ ต่ ล ะ อั บ ย า ว ป ร ะ ม า ณ 6 มิ ล ลิ เ ม ต ร แ ล ะ มี ล ะ อ อ ง เ ก ส ร ( p o l l e n g r a i n ) ป ร ะ ม า ณ อั บ ล ะ 2 , 5 0 0 เ ก ส ร ช่อ ด อ ก ตั ว ผู้ ข อ ง ข้ า ว โ พ ด ธ ร ร ม ด า 1 ต้ น อ า จ จ ะ ผ ลิ ต ล ะ อ อ ง เ ก ส ร ไ ด้ ถึ ง 2 5 , 0 0 0 , 0 0 0 เ ก ส ร ห รือ เ ฉ ลี ย แ ล้ ว มี ล ะ อ อ ง เ ก ส ร ม า ก ก ว่ า 2 5 , 0 0 0 เ ก ส ร ที จ ะ ไ ป ผ ส ม เ ม ล็ ด บ น ฝ ก ซึง มี เ ม ล็ ด ป ร ะ ม า ณ 8 0 0 – 1 , 0 0 0 เ ม ล็ ด ก า ร ส ลั ด ล ะ อ อ ง เ ก ส ร เ กิ ด ขึ น ก่ อ น ก า ร อ อ ก ไ ห ม 1 - 3 วั น บ น ข้ า ว โ พ ด ต้ น เ ดี ย ว กั น ก า ร บ า น ข อ ง ด อ ก ตั ว ผู้ จ ะ บ า น ติ ด ต่ อ กั น ห ล า ย วั น ส่ ว น ด อ ก ตั ว เ มี ย นั น อ ยู่ ร ว ม กั น เ ป น ช่อ ห รือ ฝ ก ที ข้ อ ก ล า ง ๆ ลํา ต้ น ด อ ก ตั ว เ มี ย แ ต่ ล ะ ด อ ก ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย รัง ไ ข่ ( o v a r y ) แ ล ะ เ ส้ น ไ ห ม ( s i l k ห รือ s t y l e ) ซึง มี ค ว า ม ย า ว ป ร ะ ม า ณ 5 - 1 5 เ ซ น ติ เ ม ต ร แ ล ะ ยื น ป ล า ย โ ผ ล่ อ อ ก ไ ป ร ว ม กั น เ ป น ก ร ะ จุ ก อ ยู่ ต ร ง ป ล า ย ช่อ ด อ ก ซึง มี เ ป ลื อ ก หุ้ ม อ ยู่ แ ล ะ พ ร้อ ม ที จ ะ ผ ส ม พั น ธุ์ทั น ที ที ง อ ก พ้ น เ ป ลื อ ก เ ส้ น ไ ห ม มี ลั ก ษ ณ ะ เ ป น ย า ง เ ห นี ย ว ๆ สํา ห รับ ค อ ย รับ ล ะ อ อ ง เ ก ส ร ที ป ลิ ว ม า สั ม ผั ส เ พื อ เ ข้ า ผ ส ม กั บ ไ ข่ แ ล ะ จั บ ล ะ อ อ ง เ ก ส ร ไ ด้ ต ล อ ด ค ว า ม ย า ว ข อ ง เ ส้ น ไ ห ม
เ มื อ รัง ไ ข่ ไ ด้ รับ ก า ร ผ ส ม จ า ก ล ะ อ อ ง เ ก ส ร รัง ไ ข่ ก็ จ ะ เ ติ บ โ ต เ ป น เ ม ล็ ด ช่อ ด อ ก ตั ว เ มี ย ที รับ ก า ร ผ ส ม แ ล้ ว นี เ รีย ก ว่ า ฝ ก ( e a r ) ข้ า ว โ พ ด ต้ น ห นึ ง อ า จ มี ม า ก ก ว่ า 1 ฝ ก ขึ น ไ ป แ ล ะ ฝ ก ห นึ ง อ า จ มี ม า ก ถึ ง 1 , 0 0 0 เ ม ล็ ด ห รือ ม า ก ก ว่ า นั น แ ก น ก ล า ง ข อ ง ฝ ก เ รีย ก ว่ า ซัง ( c o b ) เกสรตวั เมยี เกสรตวั ผู้ ช่อดอกตวั ผู้ 5 ผ ล ข้ า ว โ พ ด มี ผ ล แ บ บ ผ ล แ ห้ ง ผ นั ง ผ ล เ ชือ ม กั บ เ ป ลื อ ก เ ม ล็ ด เ รีย ก ผ ล ที มี ลั ก ษ ณ ะ แ บ บ นี ว่ า ผ ล แ ห้ ง เ ม ล็ ด ติ ด ห รือ ผ ล ธัญ พื ช ( c a r y o p s i s ) ที ฐ า น ข อ ง เ ม ล็ ด ท า ง ด้ า น น อ ก เ ป น ส่ ว น ข อ ง ก้ า น ด อ ก สั น ๆ ที เ รีย ก ว่ า p e d i c e l ห รือ t i p c a p ข . ผ ล ข้ า ว โ พ ด ตั ด ต า ม ย า ว แ ส ด ง โ ค ร ง ส ร้า ง ภ า ย ใ น ผ ล ข้ า ว โ พ ด ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย ส่ ว น ข อ ง ผ นั ง ผ ล ( p e r i c a r p ) ที เ ชือ ม กั บ เ ป ลื อ ก เ ม ล็ ด ( s e e d c o a t ) ถั ด เ ข้ า ม า เ ป น ส่ ว น ข อ ง เ อ น โ ด ส เ ป ร์ม ( e n d o s p e r m ) ซึง เ ป น แ ห ล่ ง อ า ห า ร ข อ ง เ อ็ ม บ ริโ อ
( e m b r y o ) ซึง จ ะ อ ยู่ ต ร ง ส่ ว น ฐ า น ข อ ง เ ม ล็ ด ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย ย อ ด แ ร ก เ กิ ด ( p l u m u l e ) ร า ก แ ร ก เ กิ ด ( r a d i c l e ) แ ล ะ ใ บ เ ลี ย ง ( s c u t e l l u m ) เ ป น ส่ ว น ที อ ยู่ ติ ด กั บ เ อ น โ ด ส เ ป ร์ม แ ล ะ ทํา ห น้ า ที ดู ด อ า ห า ร จ า ก เ อ น โ ด ส เ ป ร์ม ม า เ ลี ย ง เ อ็ ม บ ริโ อ บ ริเ ว ณ ย อ ด แ ร ก เ กิ ด จ ะ มี c o l e o p t i l e หุ้ ม ส่ ว น ร า ก แ ร ก เ กิ ด จ ะ มี c o l e o r h i z a หุ้ ม องค์ประกอบของข้าวโพดจากกล้องจุลทรรศน์
เ นื อ เ ยื อ บ ริ เ ว ณ ร า ก ข อ ง ข้ า ว โ พ ด 1 Epidermis เ จ ริญ ม า จ า ก P r o t o d e r m เ ป น เ นื อ เ ยื อ ชัน น อ อ ก สุ ด มี เ ซ ล ล์ ที เ รีย ง ตั ว กั น เ พี ย ง ชัน เ ดี ย ว แ ล ะ ผ นั ง เ ซ ล ล์ บ า ง ไ ม่ มี C h l o r o p l a s t บ า ง เ ซ ล ล์ จ ะ เ ป ลี ย น แ ป ล ง ไ ป เ ป น ขนราก ( Root hair ) และ รากแขนง ( Pericycle ) 2 cortex เจริญมาจาก Grouund meristem เปนอาณาเขต ร ะ ห ว่ า ง ชัน e p i d e r m i s แ ล ะ s t e l e ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย เ นื อ เ ยื อ p a r e n c h y m a ที ทํา ห น้ า ที ส ะ ส ม นา แ ล ะ อ า ห า ร เ ป น ส่ ว น ใ ห ญ่ ชัน ใ น สุ ด ข อ ง c o r t e x จ ะ เ ป น เ ซ ล ล์ แ ถ ว เ ดี ย ว เ รีย ก e n d o d e r m i s ใ น ร า ก พื ช ใ บ เ ลี ย ง เ ดี ย ว จ ะ เ ห็ น ชัด เ จ น เ ซ ล ล์ ใ น ชัน นี เ มื อ มี อ า ยุ ม า ก ขึ น จ ะ มี ผ นั ง ห น า เ พ ร า ะ มี ส า ร ซู เ บ อ ริน ห รือ ลิ ก นิ น ส ะ ส ม อ ยู่ แ ต่ จ ะ มี ช่ว ง ที มี เ ซ ล ล์ ผ นั ง บ า ง แ ท ร ก อ ยู่ ใ น ชัน นี แ ล ะ อ ยู่ ต ร ง กั บ แ น ว ข อ ง x y l e m
3 stele เ ป น บ ริเ ว ณ ที อ ยู่ ถั ด จ า ก ชัน e n d o d e r m i s เ ข้ า ไ ป พ บ ว่ า s t e l e ใ น ร า ก จ ะ แ ค บ ก ว่ า ชัน c o r t e x ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย ชัน ต่ า ง ๆ ดั ง นี 3.1 pericycle เ ป น เ ซ ล ล์ ผ นั ง บ า ง ข น า ด เ ล็ ก มี 1 - 2 แ ถ ว พ บ เ ฉ พ า ะ ใ น ร า ก เ ท่ า นั น เ ป น แ ห ล่ ง กํา เ นิ ด ข อ ง รากแขนง ( secondary root ) vascular b u n d l e ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย x y l e m อ ยู่ ต ร ง ใ จ ก ล า ง เ รีย ง เ ป น แ ฉ ก โ ด ย มี p h l o e m อ ยู่ ร ะ ห ว่ า ง แ ฉ ก สํา ห รับ พื ช ใ บ เ ลี ย ง คู่ ต่ อ ม า จ ะ เ กิ ด เ นื อ เ ยื อ เ จ ริญ 3.2 vascular cambium คั น ร ะ ห ว่ า ง x y l e m กั บ p h l o e m ใ น ร า ก ข อ ง พื ช ใ บ เ ลี ย ง คู่ มี จํา น ว น แ ฉ ก น้ อ ย ป ร ะ ม า ณ 1 - 6 แ ฉ ก โ ด ย ม า ก มั ก มี 4 แ ฉ ก ส่ ว น ร า ก ข อ ง พื ช ใ บ เ ลี ย ง เ ดี ย ว มั ก มี จํา น ว น แ ฉ ก ม า ก ก ว่ า 3.3 pith เ ป น บ ริเ ว ณ ต ร ง ก ล า ง ร า ก ห รือ ไ ส้ ใ น ข อ ง ร า ก เ ห็ น ไ ด้ ชัด เ จ น ใ น ร า ก พื ช ใ บ เ ลี ย ง เ ดี ย ว ส่ ว น ใ ห ญ่ เ ป น เ นื อ เ ยื อ p a r e n c h y m a ส่ ว น ร า ก พื ช ใ บ เ ลี ย ง คู่ ต ร ง ก ล า ง มั ก เ ป น x y l e m
เ นื อ เ ยื อ บ ริ เ ว ณ ลาํ ต้ น ข อ ง ข้ า ว โ พ ด โ ด ย มี ก า ร จั ด เ รีย ง เ นื อ เ ยื อ เ ป น E p i d e r m i s → Ground tissue → Vascular bundle 1 เ นื อ เ ยื อ ชั น ผิ ว ( E p i d e r m i s ) เ ป น ก ลุ่ ม ข อ ง เ ซ ล ล์ ที ร ว ม ตั ว กั น อ ยู่ พื น ผิ ว ภ า ย น อ ก ข อ ง ใ บ ไ ม้ แ ล ะ พื ช ที มี อ า ยุ ไ ม่ ม า ก 2 เ นื อ เ ยื อ ท่ อ ลํา เ ลี ย ง ( V a s c u l a r t i s s u e ) เ นื อ เ ยื อ ท่ อ ลํา เ ลี ย ง ห ลั ก ที สํา คั ญ ข อ ง พื ช คื อ x y l e m แ ล ะ p h l o e m ทํา ห น้ า ที ข น ส่ ง นา ส า ร ล ะ ล า ย แ ล ะ ส า ร อ า ห า ร ภ า ย ใ น ต้ น พื ช 3 เ นื อ เ ยื อ พื น ( g r o u n d t i s s u e ) เ ป น เ นื อ เ ยื อ ที พั ฒ น า เ ป ลี ย น แ ป ล ง ไ ป เ ป น เ นื อ เ ยื อ อื น ๆ น้ อ ย ที สุ ด เ นื อ เ ยื อ พื น ทํา ห น้ า ที ผ ลิ ต ส า ร อ า ห า ร โ ด ย ก ร ะ บ ว น ก า ร สั ง เ ค ร า ะ ห์ ด้ ว ย แ ส ง แ ล ะ เ ก็ บ ส า ร อ า ห า ร เ อ า ไ ว้
ท่ อ ลาํ เ ลี ย ง ข อ ง ลาํ ต้ น ข้ า ว โ พ ด ท่ อ ลํา เ ลี ย ง จ ะ ก ร ะ จั ด ก ร ะ จ า ย ไ ม่ เ ป น ร ะ เ บี ย บ ก ร ะ จ า ย ทั ว ๆ ไ ป ใ น ลํา ต้ น อ ยู่ ใ น G r o u n d t i s s u e โ ด ย ก ลุ่ ม ที ก ร ะ จั ด ก ร ะ จ า ย จ ะ มี ทั ง X y l e m แ ล ะ P h l o e m ด้ ว ย กั น ใ น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม ไ ม่ มี V a s c u l a r c a m b i u m โ ค ร ง ส ร้ า ง ภ า ย น อ ก ข อ ง ใ บ 1 . แ ผ่ น ใ บ ห รื อ ตั ว ใ บ ( l e a f b l a d e o r l a m i n a ) แ ผ่ แ บ น มี สี เ ขี ย ว มี รู ป ร่า ง รี ใ น ใ บ ห ญ้ า แ ผ่ น ใ บ จ ะ เ รีย ว ย า ว แ ผ่ น ใ บ เ ป น ส่ ว น สํา คั ญ ที สุ ด เ พ ร า ะ เ ป น ส่ ว น ที ส ร้า ง อ า ห า ร แ ล ะ เ ป น ส่ ว น ที พื ช ใ ช้ใ น ก ร ะ บ ว น ก า ร สั ง เ ค ร า ะ ห์ ด้ ว ย แ ส ง ม า ก ที สุ ด เ นื อ ง จ า ก มี ส า ร สี ห น า แ น่ น 1 . 1 เ ส้ น ใ บ ( v e i n ) เ ส้ น ก ล า ง ใ บ ( m i d r i b ) ซึง ต่ อ เ ป น เ นื อ เ ดี ย ว กั บ ก้ า น ใ บ จ า ก เ ส้ น ก ล า ง ใ บ แ ย ก อ อ ก เ ป น เ ส้ น ใ บ ซึง จ ะ แ ย ก แ ข น ง อ อ ก ไ ป อี ก เ ป น เ ส้ น แ ข น ง ใ บ ( v i e n t e t ) ก า ร เ รีย ง ข อ ง ใ บ ( v e n a t i o n ) เ ส้ น ใ บ แ บ บ ข น า น ( p a r a l l e l v e n a t i o n ) พ บ ใ น พื ช ใ บ เ ลี ย ง เ ดี ย ว แ บ่ ง เ ป น เ รีย ง ต า ม ย า ว ข อ ง ใ บ ( p l a m a t e l y p a r a l l e l v e n a t i o n ) แ ล ะ เ ส้ น ใ บ ข น า น กั น ต า ม ข ว า ง ข อ ง ใ บ ( p i n a t e l y p a r a l l e l venation )
P a r a l l e l v e n a t i o n ลั ก ษ ณ ะ เ ส้ น ใ บ ข น า น กั น ถ้ า มี เ ส้ น ก ล า ง ใ บ แ ล ะ มี เ ส้ น ใ บ ย่ อ ย แ ต ก อ อ ก จ า ก เ ส้ น ก ล า ง ใ บ ข น า น กั น ลั ก ษ ณ ะ เ ช่น นี เ รีย ก ว่ า C o s t a l p a r a l l e l ถ้ า เ ส้ น ใ บ ข น า น กั น ตั ง แ ต่ โ ค น ใ บ ไ ม่ มี เ ส้ น ใ บ ก ล า ง ใ บ แ บ บ นี เ รีย ก ว่ า B a s a l p a r a l l e l R e t i c u l a t e v e n a t i o n ห รือ n e t t e d v e n a t i o n ลั ก ษ ณ ะ ค ล้ า ย ร่า ง แ ห ส า น กั น ถ้ า มี เ ส้ น ก ล า ง ใ บ แ ล ะ มี เ ส้ น ใ บ ย่ อ ย แ ต ก อ อ ก จ า ก เ ส้ น ก ล า ง ใ บ ลั ก ษ ณ ะ เ ช่น นี เ รีย ก ว่ า p i n n a t e l y n e t t e d v e n a t i o n ถ้ า แ ต ก จ า ก โ ค น ข อ ง ใ บ ไ ม่ มี เ ส้ น ใ บ ก ล า ง ใ บ แ บ บ นี เ รีย ก ว่ า p a l m a t e l y ก า ร จั ด เ รี ย ง ข อ ง ใ บ บ น ต้ น ( l e a f a r r a n g m e n t ) ใ บ ที อ อ ก ม า จ า ก ส่ ว น ข อ ง ลํา ต้ น ข อ ง ข้ า ว โ พ ด เ ป น แ บ บ ส ลั บ ( a l t e r n a t e ห รือ s p i r a l ) โ ค ร ง ส ร้ า ง ภ า ย ใ น ข อ ง ใ บ
1 Epidermis เ ป น เ ซ ล ล์ ชัน น อ ก สุ ด มี ทั ง ด้ า น บ น ( u p p e r e p i d e r m i s ) แ ล ะ ด้ า น ล่ า ง ( l o w e r e p i d e r m i s ) ผ นั ง เ ซ ล ล์ ด้ า น ที สั ม ผั ส กั บ ด้ า น น อ ก จ ะ ห น า ก ว่ า ด้ า น ใ น ซึง ช่ว ย ป อ ง กั น อั น ต ร า ย จ า ก ภ า ย น อ ก แ ผ่ น ใ บ ที แ ผ่ แ บ น ทํา ใ ห้ มี พื น ที ที สั ม ผั ส กั บ แ ส ง แ ด ด ไ ด้ ม า ก พื ช จ ะ สู ญ เ สี ย นา จ า ก ก ร ะ บ ว น ก า ร ค า ย นา ดั ง นั น เ พื อ ห ลี ก เ ลี ย ง เ ห ตุ ก า ร ณ์ ดั ง ก ล่ า ว พื ช จึ ง ส ร้า ง ส า ร คิ ว ติ น เ ค ลื อ บ เ รีย ก ชัน ข อ ง คิ ว ติ น นี ว่ า c u t i c l e ผิ ว ใ บ ด้ า น บ น ห รือ ด้ า น ห ลั ง ใ บ มั ก จ ะ มี ชัน คิ ว ติ น น อ ก จ า ก นี ยั ง ขึ น กั บ ช นิ ด ข อ ง พื ช แ ล ะ สิ ง แ ว ด ล้ อ ม ที พื ช ขึ น อ ยู่ เ ช่น พื ช ที มี ก า ร ป รับ ตั ว แ ล ะ เ จ ริญ ใ น พื น ที แ ห้ ง แ ล้ ง ไ ด้ จ ะ มี ชัน c u t i c l e ห น า ม า ก อิ พิ เ ด อ ร์มิ ส เ ป ลี ย น แ ป ล ง เ ป น g u a r d c e l l s อิ พิ เ ด อ ร์มิ ส น อ ก จ า ก จ ะ เ ป ลี ย น เ ป น ป า ก ใ บ แ ล้ ว บ า ง เ ซ ล ล์ อ า จ เ ป ลี ย น เ ป น ข น ( h a i r ) พื ช ใ บ เ ลี ย ง เ ดี ย ว u p p e r e p i d e r m i s บ า ง เ ซ ล ล์ เ ป ลี ย น เ ป น bulliform cell 2 Mesophyll เ ป น เ นื อ เ ยื อ พื น ข อ ง ใ บ อ ยู่ ร ะ ห ว่ า ง อิ พิ เ ด อ ร์มิ ส ทั ง ส อ ง ด้ า น ( m e s o p h y l l ม า จ า ก คํา ว่ า m e s o แ ป ล ว่ า ก ล า ง แ ล ะ p h y l l แ ป ล ว่ า ใ บ ) แ บ่ ง เ ป น 2 ชัน คื อ
2 Mesophyll เ ป น เ นื อ เ ยื อ พื น ข อ ง ใ บ อ ยู่ ร ะ ห ว่ า ง อิ พิ เ ด อ ร์มิ ส ทั ง ส อ ง ด้ า น ( m e s o p h y l l ม า จ า ก คํา ว่ า m e s o แ ป ล ว่ า ก ล า ง แ ล ะ p h y l l แ ป ล ว่ า ใ บ ) แ บ่ ง เ ป น 2 ชัน คื อ 2.1 Palisade mesophyll เ ซ ล ล์ มี รู ป ร่า ง รีย า ว ห รือ รู ป ตั ว ยู ตั ง ฉ า ก กั บ อิ พิ เ ด อ ร์มิ ส อ ยู่ ติ ด กั บ u p p e r e p i d e r m i s เ ซ ล ล์ อั ด ตั ว กั น แ น่ น มี ป ร ะ ม า ณ 1 - 3 ชัน ภ า ย ใ น เ ซ ล ล์ มี เ ม็ ด ค ล อ โ ร พ ล า ส ต์ จํา น ว น ม า ก p a l i s a d e m e s o p h y l l จึ ง เ ป น ส่ ว น ที ทํา ห น้ า ที สั ง เ ค ร า ะ ห์ ด้ ว ย แ ส ง ไ ด้ ม า ก พื ช ใ น ต้ น เ ดี ย ว กั น ใ บ ที ไ ด้ รับ แ ส ง แ ด ด ( s u n l e a v e ) มั ก จ ะ มี พ า ลิ เ ส ด ห ล า ย ชัน ก ว่ า ใ บ ร่ม ( s h a d e leave) 2.2 Spongy mesophyll เ ซ ล ล์ มี รู ป ร่า ง รี ก ล ม อ ยู่ ติ ด กั บ l o w e r e p i d e r m i s เ ซ ล ล์ เ ก า ะ ตั ว กั น อ ย่ า ง ห ล ว ม ๆ แ ล ะ ไ ม่ เ ป น ร ะ เ บี ย บ ภ า ย ใ น เ ซ ล ล์ มี เ ม็ ด ค ล อ โ ร พ ล า ส ต์ มั ก จ ะ สั ง เ ค ร า ะ ห์ แ ส ง ไ ด้ น้ อ ย ก ว่ า ชัน พ า ลิ เ ส ด เ ป น ส่ ว น ที แ ก๊ ส ( C O 2 ) แ พ ร่เ ข้ า ไ ป ภ า ย ใ น ใ บ พื ช 3 ใ น พื ช ใ บ เ ลี ย ง เ ดี ย ว m e s o p h y l l ไ ม่ ส า ม า ร ถ แ ย ก เ ป น p a l i s a d e ห รือ s p o n g y m e s o p h y l l ไ ด้ เ รีย ก โ ด ย ร ว ม ว่ า m e s o p h y l l ท่ อ ลํา เ ลี ย ง นา แ ล ะ อ า ห า ร ใ น ใ บ พื ช ใ บ เ ลี ย ง เ ดี ย ว จ ะ มี b u n d l e s h e a t h ซึง เ ป น พ า เ ร น ไ ค ม า เ ซ ล ล์ ล้ อ ม ร อ บ
อ ยู่ 1 ชัน ชัน มี โ ซ ฟ ว จ ะ อ ยู่ ถั ด จ า ก b u n d l e s h e a t h ภ า ย ใ น เ ซ ล ล์ บ ร ร จุ ด้ ว ย เ ม็ ด ค ล อ โ ร พ ล า ส ต์ แ ล ะ ทํา ห น้ า ที สั ง เ ค ร า ะ ห็ ด้ ว ย แ ส ง เ ช่น เ ดี ย ว กั บ พื ช ใ บ เ ลี ย ง คู่ 4 V a s c u l a r b u n d l e ( ท่ อ ลํา เ ลี ย ง ) จ ะ มี P h l o e m ใ ช้ใ น ก า ร ลํา เ ลี ย ง อ า ห า ร แ ล ะ X y l e m ใ น ก า ร ลํา เ ลี ย ง นา แ ล ะ แ ร่ธ า ตุ ใ น ก า ร เ รีย ง ตั ว ข อ ง V a s c u l a r B u n d l e ใ น ใ บ นั น X y l e m จ ะ อ ยู่ ด้ า น ห ลั ง ใ บ แ ล ะ P h l o e m อ ยู่ ด้ า น ท้ อ ง ใ บ * * พื ช ใ บ เ ลี ย ง เ ดี ย ว มี V a s c u l a r b u n d l e ข น า น กั น ห ม ด * * 5 g u a r d c e l l ( เ ซ ล ล์ คุ ม ) ทํา ห น้ า ที ใ น ก า ร เ ป ด - ป ด ป า ก ใ บ ( ( s t o m a ) เ พื อ ค า ย นา แ ล ะ แ ล ก เ ป ลี ย น ก๊ า ซ lower epidermis Upper epidermis
โครงสรา้ งของเมลด็ ความข้าวโพด เ ม ล็ ด ข้ า ว โ พ ด ที โ ต เ ต็ ม ที ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย ส่ ว น สํา คั ญ 4 ส่ ว น คื อ 1 . P e r i c a r p ( เ ป ลื อ ก แ ล ะ ร า ) 2. Germ (Embryo) 3. Endosperm 4. Tip Cap (ยอด) 1 ยอด(Tip Cap) เ ป น ส่ ว น ป ร ะ ก อ บ ที เ ล็ ก ที สุ ด มี ลั ก ษ ณ ะ เ ป น โ พ ร ง ลั ก ษ ณ ะ ข อ ง เ ซ ล ล์ เ ป น รู ป ด า ว ดู ด ซึม ค ว า ม ชืน ไ ด้ ร ว ด เ ร็ว ส่ ว น ที อ ยู่ ต่ อ กั บ เ ยิ ร์ม จ ะ มี เ นื อ เ ยื อ สี ดํา เ รีย ก ว่ า H i l a r เ นื อ เ ยื อ ส่ ว น นี มี ป ร ะ โ ย ช น์ ใ น ก า ร อ ม ค ว า ม ขึ น ใ น ข ณ ะ ที เ ม ล็ ด กํา ลั ง เ ติ บ โ ต
2 เ ป ลื อ ก แ ล ะ ร้ า ( F e r i c a r p ) เ ป น เ ยื อ ชัน น อ ก สุ ด ที หุ้ ม เ ม ล็ ค ข้ า ว โ พ ด เ นื อ เ ยื อ มี ลั ก ษ ณ ะ ห น า ทึ บ ไ ม่ มี สี ใ ต้ ส่ ว น P e r i c a r p ล ง ไ ป เ ป น ส่ ว น ข อ ง T e s t a ซึง ทั ง P e r i c a r p ร ว ม กั น เ รีย ก ว่ า H u l l มี อ ง ค์ ป ร ะ ก อ บ เ ป น พ ว ก C e l l u l o s e แ ล ะ H e m i c e l l u l o s e เ ป น ส่ ว น ใ ห ญ่ ใ ต้ ส่ ว น ข อ ง T e s t a ล ง ไ ป อี ก เ ป น เ ยื อ บ า ง ๆ ที ห ถ้ า ม เ อ็ น โ ด ส เ ป ร์ม ทั ง ห ม ด เ รีย ก ว่ า A l e u r o n e L a y e r มี ค ว า ม สํา คั ญ เ กี ย ว ข้ อ ง กั บ ก า ร ง อ ก ข อ ง เ ม ล็ ด เ พ ร า ะ เ ป น ที สั ง เ ค ร า ะ ห์ เ อ็ น ไ ซ น์ ที ใ ช้ย่ อ ย อ า ห า ร ใ น เ อ็ น โ ด ส เ ป ร์ ชัน นี มี นา ห นั ก ป ร ะ ม า ณ 3 % ข อ ง เ ม ล็ ด 3 เ อ็ น โ ด ส เ ป ร์ ม เ ป น ส่ ว น ที เ ก็ บ ส ะ ส ม อ า ห า ร ข อ ง เ ม ล็ ด มี สี ต่ า ง ๆ เ ช่น เ ห ลื อ ง ห รือ ข า ว อ า ห า ร ที เ ก็ บ ใ น เ อ็ น โ ด ส เ ป ร์ม ส่ ว น ใ ห ญ่ เ ป น พ ว ก แ ป ง ซึง แ บ่ ง อ อ ก ไ ด้ เ ป น 2 ช นิ ด คื อ 1 . แ ป ง อ่ อ น ( S o f t S t a r c h ห รือ F l o u r y S t a r c h ) มี ป ร ะ ม า ณ 3 4 % โ ด ย นา ห นั ก 2 . แ ป ง แ ข็ ง ( H a r d S t a r c h H o r n y S t a r c h ) มี ป ร ะ ม า ณ 6 6 % โ ด ย นา ห นั ก 4 Germ (Embryo) มี นา ห นั ก ป ร ะ ม า ณ 1 1 . 5 % ข อ ง นา ห นั ก เ ม ล็ ด เ ป น ส่ ว น ที จ ะ เ จ ริญ เ ติ บ โ ต เ ป น ต้ น อ่ อ น ต่ อ ไ ป ส่ ว น ข อ ง เ ยิ ร์ม จ ะ เ ป น ส่ ว น ที มี นํ า้ มั น ม า ก ที สุ ด
อ ง ค์ ป ร ะ ก อ บ ภ า ย ใ น เ ม ล็ ด ข้ า ว โ พ ด ส่ ว น ป ร ะ ก อ บ ห ลั ก ข อ ง เ ม ล็ ด ข้ า ว โ พ ด คื อ 1 . แ ป ง 2 . โ ป ร ตี น แ ล ะ 3 . ไ ข มั น น อ ก จ า ก นั น ก็ มี ส่ ว น ป ร ะ ก อ บ ย่ อ ย ก็ คื อ F i b e r , นา ต า ล , เ ก ลื อ แ ร่ แ ล ะ อ ง ค์ ป ร ะ ก อ บ อื น ๆ ร ว ม ทั ง วิ ต า มิ น ด้ ว ย 1 แปง (starch) ประกอบด้วยโมเลกลุ 2 ชนิ ดด้วยกันคือ Amylosen และ Amylopectin ซงึ ใน Dent Corn จะมีสัดส่วน 27% และ 73% ตามลําดับในข้างโพดขนิ ดอืนจ่ะมีสัดส่วนของ Amylosen กับ Amylopectin ผดิ ไปจากนี เชน่ Waxy Corn จะมีส่วนเกือบ ทงั หมดเปนแบบ Amylopectinการทแี ปงมีสัดส่วนของโมเลกลุ ทงั สองไม่เทา่ กันจะทําให้คุณสมบัติของแปงข้าวโพดทไี ด้แตก ต่างกันไป โมเลกลุ ของแปงส่วนใหญ่จะอย่ใู นเอ็นโดสเปรม์ 2 ไขมัน (Fat) กว่า 83% ของไขมันจะอย่ใู นเยิรม์ ซงึ ส่วนใหญ่แล้วไขมันใน เมล็ดข้างโพดจะอย่ใู นรูปของ Glyceride ซงึ ประกอบไปด้วย กรดไขมัน (Fatty Acid) ทสี ําคัญหลายตัวการทมี ีไขมันอย่ใู น เยิรม์ มากเชน่ นี จึงจําเปนทจี ะต้องแยกเยิรม์ ออกจากเมล็ด ข้าวโพด เพือทําให้แปงข้าวโพดทสี กัดได้มีคุณภาพดีขึนและ สามารถเก็บได้นานขึน ส่วนเยิรม์ ก็สามารถนํ าไปสกัดเอานา ไว้ไชไ้ ด้ 3 โปรตนี ในเมล็ดข้าวโพดประกอบด้วยโปรตีนประมาณ 10%โปรตนี ข้างโพดอย่ใู นรูปของ Glutelin,Zein,Globulins
ก า ร เ จ ริ ญ เ ติ บ โ ต ข อ ง ข้ า ว โ พ ด ร ะ ย ะ ก า ร เ จ ริญ เ ติ บ โ ต แ ล ะ ก า ร พั ฒ น า ข อ ง ข้ า ว โ พ ด เ ริม ตั ง แ ต่ ร ะ ย ะ เ ริม ง อ ก ถึ ง ร ะ ย ะ เ ก็ บ เ กี ย ว ซึง ร ว ม อ า ยุ ไ ด้ ป ร ะ ม า ณ 1 0 0 - 1 2 0 วั น ข้ า ว โ พ ด ที เ จ ริญ เ ติ บ โ ต ส ม บู ร ณ์ จ ะ มี ใ บ 1 6 - 1 8 ใ บ แ ล ะ อ อ ก ไ ห ม เ มื อ อ า ยุ ป ร ะ ม า ณ 5 5 - 6 0 วั น ก า ร จาํ แ น ก ก า ร เ จ ริ ญ เ ติ บ โ ต มี 2 ร ะ บ บ คื อ 1 ก า ร จํา แ น ก ร ะ ย ะ ก า ร เ จ ริ ญ เ ติ บ โ ต ข อ ง ข้ า ว โ พ ด ต า ม ช่ ว ง ก า ร เ จ ริ ญ เ ติ บ โ ต ซึง แ บ่ ง อ อ ก ดั ง นี 1 . 1 ร ะ ย ะ ก า ร เ จ ริ ญ เ ติ บ โ ต ท า ง ลํา ต้ น แ ล ะ ใ บ (vegetative stage) เ ป น ร ะ ย ะ เ ริม ตั ง แ ต่ ที c o l e o p t i l e โ ผ ล่ พ้ น ดิ น จ น ถึ ง ร ะ ย ะ อ อ ก ด อ ก ตั ว ผู้ ร ะ ย ะ นี ใ ช้เ ว ล า ป ร ะ ม า ณ 4 5 - 5 5 วั น ซึง ขึ น อ ยู่ กั บ พั น ธุ ก ร ร ม ข อ ง ข้ า ว โ พ ด แ ล ะ ส ภ า พ แ ว ด ล้ อ ม โ ด ย เ ฉ พ า ะ อุ ณ ห ภู มิ 1.2 ระยะออกดอก (flowering stage) เ ป น ร ะ ย ะ ตั ง แ ต่ ด อ ก ตั ว ผู้ บ า น จ น ถึ ง ร ะ ย ะ ที ไ ห ม โ ผ ล่ พ้ น ก า บ หุ้ ม ฝ ก ต ล อ ด จ น ร ะ ย ะ ผ ส ม เ ก ส ร ใ ช้เ ว ล า ทั ง สิ น ป ร ะ ม า ณ 5 - 1 5 วั น
1 . 3 ร ะ ย ะ ก า ร ส ะ ส ม นา ห นั ก เ ม ล็ ด ( g r a i n f i l l i n g ) เ ป น ร ะ ย ะ ที เ ม ล็ ด มี ก า ร ส ะ ส ม แ ป ง ใ น เ ม ล็ ด จ น ถึ ง ร ะ ย ะ ที เ ม ล็ ด ห ยุ ด ก า ร พั ฒ น า ใ ช้เ ว ล า ทั ง สิ น ป ร ะ ม า ณ 3 5 - 4 5 วั น ร ะ ย ะ นี แ บ่ ง ไ ด้ 2 ร ะ ย ะ คื อ 1 ร ะ ย ะ นา น ม ( e a r l y m i l k แ ล ะ l a t e m i l k s t a g e ) 2 ร ะ ย ะ แ ป ง อ่ อ น ( d o u g h s t a g e 1 . 4 ร ะ ย ะ ก า ร สุ ก แ ก่ ท า ง ส รี ร ะ ( p h y s i o l o g i c a l m a t u r i t y ) เ ป น ร ะ ย ะ ที มี ชัน เ นื อ เ ยื อ สี ดํา ( b l a c k l a y e r ) ป ร า ก ฏ ที ส่ ว น โ ค น ข อ ง เ ม ล็ ด ก า ร ส ะ ส ม นา ห นั ก แ ห้ ง จ ะ สิ น สุ ด ล ง เ ป น ร ะ ย ะ ที ข้ า ว โ พ ด มี นา ห นั ก แ ห้ ง สู ง สุ ด 1 . 5 ร ะ ย ะ สุ ก แ ก่ เ ก็ บ เ กี ย ว ( h a r v e s t m a t u r i t y ) เ ป น ร ะ ย ะ ที ต้ น แ ล ะ ใ บ ข อ ง ข้ า ว โ พ ด ร ว ม ทั ง ก า บ หุ้ ม ฝ ก แ ห้ ง ฝ ก ค ล า ย ตั ว จ า ก ก า บ หุ้ ม เ ม ล็ ด มี ก า ร ล ด ค ว า ม ชืน อ ย่ า ง ต่ อ เ นื อ ง ต า ม ส ภ า พ อุ ณ ห ภู มิ แ ล ะ ค ว า ม ชืน ข อ ง บรรยากาศ
2 ก า ร จาํ แ น ก ร ะ ย ะ ก า ร เ จ ริ ญ เ ติ บ โ ต ข อ ง ข้ า ว โ พ ด ตามแบบสากล ก า ร จํา แ น ก ร ะ ย ะ ก า ร เ จ ริญ เ ติ บ โ ต ข อ ง ข้ า ว โ พ ด ต า ม ก า ร พิ จ า ร ณ า ข อ ง ส่ ว น ต่ า ง ๆ ข อ ง ข้ า ว โ พ ด ไ ด้ แ บ่ ง อ อ ก เ ป น 2 ร ะ ย ะ คื อ ก า ร เ จ ริญ เ ติ บ โ ต ท า ง ลํา ต้ น ( v e g e t a t i v e , V ) แ ล ะ ร ะ ย ะ ก า ร เ จ ริญ เ ติ บ โ ต ท า ง ก า ร เ จ ริญ พั น ธุ์ (reproductive, R) ร ะ ย ะ ก า ร เ จ ริญ เ ติ บ โ ต ท า ง ลํา ต้ น จ ะ เ ริม จ า ก ร ะ ย ะ ง อ ก ( e m e r g e n c e , V E ) แ ล ะ เ ริม นั บ ร ะ ย ะ V 1 , V 2 , V 3 จ น ถึ ง V n เ มื อ ข้ า ว โ พ ด มี ใ บ ที ก า ง ส ม บู ร ณ์ ( ป ร า ก ฏ l e a f c o l l a r ) ใ บ ที 1 , 2 , 3 , แ ล ะ n ใ บ ต า ม ลํา ดั บ จ น ถึ ง ร ะ ย ะ V T ที ป ร า ก ฏ ช่อ ด อ ก ตั ว ผู้ ส่ ว น ร ะ ย ะ ก า ร เ จ ริญ พั น ธุ์จ ะ เ ริม ตั ง แ ต่ ร ะ ย ะ R 1 ( อ อ ก ไ ห ม ) R 2 ( กํา เ นิ ด เ ม ล็ ด ) จ น ถึ ง ร ะ ย ะ R 7 ( h a r v e s t maturity)
ก า ร ผ ส ม เ ก ส ร ข อ ง ข้ า ว โ พ ด ข้ า ว โ พ ด เ ป น พื ช ที ด อ ก ตั ว ผู้ ส ลั ด เ ก ส ร ก่ อ น ที ด อ ก ตั ว เ มี ย พ ร้อ ม ที จ ะ ผ ส ม เ ล็ ก น้ อ ย ดั ง นั น จึ ง เ ป น พื ช ที ผ ส ม ข้ า ม พั น ธุ์ต า ม ธ ร ร ม ช า ติ โ ด ย มี ก า ร ผ ส ม ตั ว เ อ ง เ พี ย ง เ ล็ ก น้ อ ย ล ะ อ อ ง เ ก ส ร ข อ ง ข้ า ว โ พ ด จ ะ ป ลิ ว ต า ม ก ร ะ แ ส ล ม ห รือ ต า ม แ ร ง ดึ ง ดู ด ข อ ง โ ล ก เ มื อ เ ส้ น ไ ห ม ไ ด้ รับ ล ะ อ อ ง เ ก ส ร ต่ า ง ๆ ก็ จ ะ ข ย า ย ตั ว ทั น ที โ ด ย ส่ ง ท่ อ ( t u b e ) ไ ป ต า ม เ ส้ น ไ ห ม จ น ถึ ง รัง ไ ข่ ซึง อ ยู่ ป ล า ย สุ ด ข อ ง เ ส้ น ไ ห ม เ พื อ ทํา ก า ร ผ ส ม ก า ร ผ ส ม ร ะ ห ว่ า ง เ ก ส ร กั บ ไ ข่ โ ด ย ป ก ติ จ ะ ใ ช้เ ว ล า 1 2 - 2 8 ชัว โ ม ง นั บ ตั ง แ ต่ ล ะ อ อ ง เ ก ส ร เ ริม สั ม ผั ส กั บ เ ส้ น ไ ห ม ภ า ย ใ ต้ ส ภ า ว ะ ที เ ห ม า ะ ส ม ล ะ อ อ ง เ ก ส ร อ า จ จ ะ มี ชีวิ ต อ ยู่ ไ ด้ น า น 1 8 - 2 4 ชัว โ ม ง แ ต่ อ า จ จ ะ ต า ย ใ น เ ว ล า 2 - 3 ชัว โ ม ง ด้ ว ย ค ว า ม ร้อ น ห รือ ค ว า ม แ ห้ ง ค ว า ม ร้อ น ห รือ ล ม ที แ ห้ ง แ ล้ ง เ ป น อั น ต ร า ย ต่ อ ด อ ก ตั ว ผู้ ( t a s s e l ) ดั ง นั น จึ ง ไ ม่ มี ก า ร ส ลั ด ล ะ อ อ ง เ ก ส ร ห รือ ล ด ค ว า ม ชืน ที ไ ห ม ซึง ทํา ใ ห้ เ ก ส ร ไ ม่ ส า ม า ร ถ ง อ ก เ ข้ า ไ ป ผ ส ม เ ก ส ร ไ ด้ ห ลั ง จ า ก ผ ส ม เ ก ส ร แ ล้ ว ป ร ะ ม า ณ 2 0 - 4 0 วั น รัง ไ ข่ จ ะ เ จ ริญ เ ติ บ โ ต เ ป น เ ม ล็ ด ที แ ก่ จั ด เ ม ล็ ด ข้ า ว โ พ ด ที ไ ด้ รับ ก า ร ผ ลิ ต โ ด ย ไ ม่ มี ก า ร ค ว บ คุ ม ก า ร ถ่ า ย ล ะ อ อ ง เ ก ส ร เ รีย ก ว่ า เ ม ล็ ด พั น ธุ์ผ ส ม เปด (open pollinated)
ก า ร ลาํ เ ลี ย ง ส า ร ข อ ง ข้ า ว โ พ ด โ ค ร ง ส ร้ า ง ข อ ง ร ะ บ บ ลํา เ ลี ย ง พื ช ด อ ก จ ะ มี เ นื อ เ ยื อ ทํา ห น้ า ที ลํา เ ลี ย ง ส า ร ต่ า ง ๆ เ รีย ก ว่ า ว า ส คิ ว ล า ร์ บั น เ ดิ ล ( V a s c u l a r b u n d l e ) ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย เ นื อ เ ยื อ ไ ซ เ ล็ ม ( X y l e m ) ทํา ห น้ า ที ลํา เ ลี ย ง นา แ ล ะ แ ร่ธ า ตุ จ า ก ดิ น ขึ น สู่ ใ บ เ พื อ ส ร้า ง อ า ห า ร ด้ ว ย ก ร ะ บ ว น ก า ร สั ง เ ค ร า ะ ห์ ด้ ว ย แ ง ส่ ว น เ นื อ เ ยื อ โ ฟ ล เ อ็ ม ( P h l o e m ) ทํา ห น้ า ที ลํา เ ลี ย ง อ า ห า ร ที ส ร้า ง จ า ก ใ บ ไ ป สู่ ส่ ว น ต่ า ง ๆ ข อ ง พื ช ซึง ก า ร จั ด เ รีย ง ตั ว ข อ ง ไ ซ เ ล็ ม แ ล ะ โ ฟ ล เ อ็ ม ใ น ร า ก แ ล ะ ลํา ต้ น ข อ ง พื ช ใ บ เ ลี ย ง เ ดี ย ว แ ล ะ พื ช ใ บ เ ลี ย ง คู่ จ ะ มี ค ว า ม แ ต ก ต่ า ง กั น ซึง ข้ า ง โ พ ด เ ป น พื ช ใ บ เ ลี ย ง เ ดี ย ว จึ ง ลั ก ษ ณ ะ ดั ง นี 1 ราก ร ะ บ บ ลํา เ ลี ย ง ใ น ร า ก ข อ ง พื ช ใ บ เ ลี ย ง เ ดี ย ว ไ ซ เ ล็ ม จ ะ เ รีย ง ตั ว อ ยู่ ร อ บ พิ ธ ( P i t c h ) ซึง เ ป น เ นื อ เ ยื อ อ ยู่ ต ร ง ก ล า ง ข อ ง ร า ก ส่ ว น โ ฟ ล เ อ็ ม แ ท ร ก อ ยู่ ร ะ ห ว่ า ง ไ ซ เ ล็ ม
2 ลํา ต้ น ร ะ บ บ ลํา เ ลี ย ง ใ น ลํา ต้ น ข อ ง พื ช ใ บ เ ลี ย ง เ ดี ย ว ไ ซ เ ล็ ม แ ล ะ โ ฟ ล เ อ็ ม จ ะ อ ยู่ ร ว ม กั น เ รีย ง ตั ว ก ร ะ จั ด ก ร ะ จ า ย ทั ว ลํา ต้ น ท่ อ แ ล ะ เ นื อ เ ยื อ ลาํ เ ลี ย ง นา แ ล ะ แ ร่ ธ า ตุ 1 ท่ อ แ ล ะ เ นื อ เ ยื อ ลํา เ ลี ย ง นา แ ล ะ แ ร่ ธ า ตุ จ า ก ดิ น ผ่ า น ร า ก แ ล ะ ลํา ต้ น ไ ป สู่ ใ บ เ รีย ก ว่ า ไ ซ เ ล็ ม เ ป น เ นื อ เ ยื อ ที ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย เ ซ ล ล์ ที ต า ย แ ล้ ว เ รีย ง ต่ อ กั น โ ด ย ที เ นื อ เ ยื อ ต อ น ป ล า ย ที เ ป น ร อ ย ต่ อ ร ะ ห ว่ า ง เ ซ ล ล์ ส ล า ย ตั ว ไ ป ทํา ใ ห้ ไ ซ เ ล็ ม มี ลั ก ษ ณ ะ เ ป น ท่ อ ก ล ว ง ต ล อ ด ตั ง แ ต่ ร า ก ไ ป จ น ถึ ง ใ บ ท่ อ แ ล ะ เ นื อ เ ยื อ ลํา เ ลี ย ง อ า ห า ร 2 ท่ อ แ ล ะ เ นื อ เ ยื อ ลาํ เ ลี ย ง อ า ห า ร ที อ ยู่ ใ น รู ป ข อ ง ส า ร ล ะ ล า ย จ า ก ใ บ ไ ป เ ลี ย ง ส่ ว น ต่ า ง ๆ ข อ ง พื ช นั น คื อ โ ฟ ล เ อ็ ม ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย เ ซ ล ล์ ที มี ลั ก ษ ณ ะ รู ป ร่า ง ต่ า ง ๆ กั น ห ล า ย แ บ บ แ ต่ ทุ ก เ ซ ล ล์ มี ชีวิ ต มี ไ ซ โ ท พ ล า ซึม เ ซ ล ล์ ที ทาํ ห น้ า ที ใ น ก า ร ลํา เ ลี ย ง อ า ห า ร เ รีย ก ว่ า เ ซ ล ล์ ต ะ แ ก ร ง ( S i e v e t u b e c e l l ) ม า เ รีย ง ต่ อ กั น เ ป น ท่ อ ร อ ย ต่ อ ร ะ ห ว่ า ง เ ซ ล ล์ จ ะ มี ลั ก ษ ณ ะ เ ห มื อ น แ ผ่ น ต ะ แ ก ร ง กั น ไ
หน้าทขี องส่วนตา่ งๆของข้างโพด 1 หน้าทขี องรากข้าวโพด 1 . 1 ดู ด ( a b s o r p t i o n ) - นา แ ล ะ แ ร่ธ า ตุ ที ล ะ ล า ย นา จ า ก ดิ น เ ข้ า ไ ป ใ น 1 . 2 ลํา เ ลี ย ง ( c o n d u c t i o n ) - นา แ ล ะ แ ร่ธ า ตุ ร ว ม ทั ง อ า ห า ร ซึง พื ช ส ะ ส ม ไ ว้ ใ น ร า ก ขึ น สู่ ส่ ว น ต่ า ง ๆ ข อ ง ลํา ต้ น 1 . 3 ยึ ด ( a n c h o r a g e ) - ลํา ต้ น ใ ห้ ติ ด กั บ พื น ดิ น 1.4 แหล่งสร้างฮอร์โมน ( producing hormones ) - รากเปนแหล่งสําคัญในการผลิตฮอรโ์ มนจะถูกลําเลยี งไป ใชเ้ พือการเจรญิ พัฒนาของส่วนลําต้น ส่วนยอด และส่วน อืนๆของพืช
2 หน้าทขี องลาํ ตน้ ข้าวโพด 2 . 1 นํ า นา แ ร่ธ า ตุ แ ล ะ อ า ห า ร ส่ ง ผ่ า น ไ ป ยั ง ส่ ว น ต่ า ง ๆ ข อ ง ลํา ต้ น 2 . 2 ช่ว ย พ ยุ ง กิ ง ก้ า น ส า ข า ชู ใ บ ใ ห้ ก า ง อ อ ก รับ แ ส ง แ ด ด ใ ห้ ม า ก ที สุ ด 3 หน้าทขี องดอกข้าวโพด ผ ส ม พั น ธุ์ โ ด ย มี เ ก ส ร ตั ว ผู้ แ ล ะ เ ก ส ร ตั ว เ มี ย เ ป น ตั ว ก า ร ใ น ก า ร ผ ส ม พั น ธุ์ เ ก ส ร ตั ว ผู้ ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย ก้ า น ชู อั บ ล ะ อ อ ง เ ร ณุ อั บ ล ะ อ อ ง เ ร ณู แ ล ะ ล ะ อ อ ง เ ร ณู เ ก ส ร ตั ว เ มี ย ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย ย อ ด เ ก ส ร ตั ว เ มี ย รัง ไ ข่
4 หน้าทขี องใบข้าวโพด 3 . 1 สั ง เ ค ร า ะ ห์ ด้ ว ย แ ส ง 3.2 หายใจ 3 . 3 ค า ย นา 3 . 4 ทํา ห น้ า ที ส ร้า ง อ า ห า ร โ ด ย ก ร ะ บ ว น ก า ร สั ง เ ค ร า ะ ห์ ด้ ว ย แ ส ง มี ส า ร สี เ ขี ย ว เ รีย ก ว่ า ค ล อ โ ร ฟ ล ล์ ใ ช้สํา ห รับ ก า ร สั ง เ ค ร า ะ ห์ ด้ ว ย แ ส ง 5 หน้าทขี องเมล็ดข้าวโพด เ ม ล็ ด มี ห น้ า ที ใ น ก า ร แ พ ร่พั น ธุ์ โ ด ย วิ ธีก า ร ต่ า ง ๆ ต า ม ลั ก ษ ณ ะ เ ม ล็ ด พื ช เ ช่น อ า ศั ย ล ม นา ค น สั ต ว์ ก า ร ดี ด ก ร ะ เ ด็ น ข อ ง เ ม ล็ ด พื ช เ มื อ เ ม ล็ ด พื ช แตก
6 หน้าทขี องผลข้าวโพด ผ ล มี ห น้ า ที ส ะ ส ม อ า ห า ร แ ล ะ ห่ อ หุ้ ม เ ม ล็ ด เ พื อ ป อ ง กั น ไ ม่ ใ ห้ เ ม ล็ ด เ กิ ด อั น ต ร า ย การจาํ แนกชนิดของข้าวโพด 1 . จาํ แ น ก ต า ม ลั ก ษ ณ ะ เ ม ล็ ด 1 . 1 ข้ า ว โ พ ด ไ ร่ ช นิ ด หั ว บุ บ ( D e n t c o r n ) มี ชือ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ว่ า Z e a m a y s i n d e n t a t a เ ม ล็ ด ต อ น บ น จ ะ มี ร อ ย บุ บ สี ข า ว เ นื อ ง จ า ก ต อ น บ น เ ป น แ ป ง ช นิ ด อ่ อ น ส่ ว น ด้ า น ข้ า ง เ ป น แ ป ง ช นิ ด แ ข็ ง เ มื อ นํ า ม า ต า ก แ ห้ ง จึ ง เ กิ ด ก า ร ยุ บ ตั ว
1 . 2 ข้ า ว โ พ ด ไ ร่ ช นิ ด หั ว แ ข็ ง (Flint corn) มี ชือ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ว่ า Z e a m a y s i n d u r a t e เ ป น ช นิ ด ที มี ลั ก ษ ณ ะ ข อ ง เ ม ล็ ด ค่ อ น ข้ า ง แ ข็ ง แ ร ง ก ล ม เ รีย บ หั ว ไ ม่ บุ บ ด้ า น น อ ก ถู ก ห่ อ หุ้ ม ไ ป ด้ ว ย แ ป ง ช นิ ด แ ข็ ง เ มื อ นํ า ม า ต า ก แ ห้ ง จึ ง ไ ม่ ห ด ตั ว ห รือ ยุ บ ตั ว โ ด ย มี ข น า ด ข อ ง ฝ ก แ ล ะ จํา น ว น แ ถ ว ข อ ง เ ม ล็ ด น้ อ ย ก ว่ า ช นิ ด หั ว บุ บ 1 . 3 ข้ า ว โ พ ด ห ว า น ( S w e e t c o r n ) มี ชือ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ว่ า Z e a m a y s s a c c h a r a t a ช นิ ด นี เ ป น ข้ า ว โ พ ด ที ใ ช้ป ลู ก เ พื อ รับ ป ร ะ ท า น ฝ ก ส ด โ ด ย เ ฉ พ า ะ เ ม ล็ ด มี ลั ก ษ ณ ะ อ่ อ น ใ ส แ ล ะ โ ป ร่ง แ ส ง มี ร ส ห ว า น อ ร่อ ย เ นื อ ง จ า ก มี นา ต า ล ม า ก เ มื อ เ ม ล็ ด แ ก่ จ ะ เ กิ ด ก า ร ห ด ตั ว แ ล ะ เ หี ย ว ย่ น
1 . 4 ข้ า ว โ พ ด คั ว ( P o p c o r n ) มี ชือ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ว่ า Z e a m a y s e v e r t a เ ม ล็ ด มี ข น า ด ค่ อ น ข้ า ง เ ล็ ก มี แ ป ง แ ข็ ง อ ยู่ ภ า ย ใ น ภ า ย น อ ก ห่ อ หุ้ ม ไ ป ด้ ว ย ส า ร ที ค่ อ น ข้ า ง เ ห นี ย ว แ ล ะ ยื ด ตั ว ไ ด้ ภ า ย ใ น เ ม ล็ ด มี ค ว า ม ชืน อ ยู่ พ อ ส ม ค ว ร เ มื อ ถู ก ค ว า ม ร้อ น จ ะ ทํา ใ ห้ เ กิ ด แ ร ง ดั น ภ า ย ใ น เ ม ล็ ด เ มื อ ร้อ น ถึ ง ขี ด สุ ด ก็ จ ะ ร ะ เ บิ ด อ อ ก ม า ซึง โ ด ย ทั ว ไ ป อ า จ แ บ่ ง ต า ม รู ป ร่า ง ข อ ง เ ม ล็ ด ไ ด้ เ ป น 2 จํา พ ว ก คื อ พ ว ก หั ว แ ห ล ม ห รือ r i c e p o p c o r n แ ล ะ พ ว ก เ ม ล็ ด ก ล ม p e a r l p o p c o r n โ ด ย เ ม ล็ ด จ ะ มี สี ต่ า ง กั น อ อ ก ไ ป เ ช่น ข า ว เ ห ลื อ ง ส้ ม ม่ ว ง เ ป น ต้ น ส่ ว น ฝ ก ก็ มี ข น า ด ต่ า ง ๆ กั น ตั ง แ ต่ 5 - 1 0 เ ซ น ติ เ ม ต ร 1 . 5 ข้ า ว โ พ ด ข้ า ว เ ห นี ย ว ห รื อ ข้ า ว โ พ ด เ ที ย น ( W a x y c o r n ) มี ชือ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ว่ า Z e a m a y s c e r a t i n a ลั ก ษ ณ ะ ข อ ง เ ม ล็ ด มี ค ว า ม เ ห นี ย ว ค ล้ า ย ขี ผึ ง แ ป ง ที ไ ด้ จ ะ มี ลั ก ษ ณ ะ ค ล้ า ย กั บ แ ป ง มั น สํา ป ะ ห ลั ง ใ ช้ป ลู ก เ พื อ ทํา เ ป น แ ป ง ที มี คุ ณ ภ า พ ค ล้ า ย กั บ แ ป ง มั น นิ ย ม ใ ช้ป ลู ก เ พื อ รับ ป ร ะ ท า น ฝ ก
ส ด ค ล้ า ย กั บ ข้ า ว โ พ ด ห ว า น แ ม้ ร ส จ ะ ไ ม่ ห ว า น เ ท่ า แ ต่ เ ม ล็ ด นิ ม มี ร ส อ ร่อ ย รับ ป ร ะ ท า น แ ล้ ว ไ ม่ ติ ด ฟ น โ ด ย เ ม ล็ ด จ ะ มี สี ต่ า ง ๆ กั น เ ช่น ข า ว เ ห ลื อ ง ส้ ม ม่ ว ง ห รือ มี ห ล า ย สี ใ น ฝ ก เ ดี ย ว กั น 1 . 6 ข้ า ว โ พ ด แ ป ง ( F l o u r c o r n ) มี ชือ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ว่ า Z e a m a y s a m y l a c e a เ ม ล็ ด จ ะ ป ร ะ ก อ บ ไ ป ด้ ว ย แ ป ง ช นิ ด อ่ อ น ป ริม า ณ ม า ก ลั ก ษ ณ ะ ข อ ง เ ม ล็ ด ค ล้ า ย กั บ เ ม ล็ ด ข้ า ว โ พ ด ไ ร่ ช นิ ด หั ว แ ข็ ง แ ต่ หั ว จ ะ ไ ม่ บุ บ ห รือ อ า จ บุ บ เ ล็ ก น้ อ ย ช นิ ด นี จ ะ มี เ ม ล็ ด ป ร ะ ม า ณ 8 - 1 2 แ ถ ว ช า ว อิ น เ ดี ย แ ด ง ใ ช้ทั ง ฝ ก ส ด แ ล ะ ฝ ก แ ก่ เ ป น อ า ห า ร
1 . 7 ข้ า ว โ พ ด ป า ( P o d c o r n ) มี ชือ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ว่ า Z e a m a y s t u n i c a t e เ ม ล็ ด มี เ ป ลื อ ก หุ้ ม ทุ ก เ ม ล็ ด แ ล ะ ยั ง มี เ ป ลื อ ก ฝ ก อี ก ชัน ห นึ ง โ ด ย เ ม ล็ ด จ ะ มี ลั ก ษ ณ ะ ต่ า ง ๆ กั น คื อ มี ทั ง หั ว บุ บ หั ว แ ข็ ง ข้ า ว โ พ ด แ ป ง ข้ า ว โ พ ด ห ว า น ห รือ ข้ า ว โ พ ด คั ว ซึง ข้ า ว โ พ ด ช นิ ด นี ไ ม่ มี ค ว า ม สํา คั ญ ท า ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ เ ล ย เ พี ย ง แ ต่ ป ลู ก ไ ว้ เ พื อ ก า ร ศึ ก ษ า เ ท่ า นั น 2 จาํ แ น ก ต า ม อ ง ค์ ป ร ะ ก อ บ ท า ง เ ค มี ข อ ง เ ม ล็ ด 2 . 1 ข้ า ว โ พ ด แ ป ง ( f i e l d c o r n ห รื อ s t a r c h y c o r n ) ใ ช้ป ร ะ โ ย ช น์ จ า ก แ ป ง ใ น เ ม ล็ ด อ า ห า ร ม นุษ ย์ แ ล ะ เ ลี ย ง สั ต ว์ 2 . 2 ข้ า ว โ พ ด นา มั น สู ง ( h i g h o i l c o r n ) ใ ช้ป ร ะ โ ย ช น์ จ า ก น้ า มั น ใ น ส่ ว น ข อ ง e m b r y o เ ม ล็ ด ข้ า ว โ พ ด ป ก ติ มี น้ า มั น 1 . 2 - 5 . 0 เ ป อ ร์เ ซ็น ต์
2 . 3 ข้ า ว โ พ ด คุ ณ ภ า พ โ ป ร ตี น สู ง ( h i g h l y s i n e c o r n ) ข้ า ว โ พ ด ที มี s i n g l e r e c e s s i v e g e n e O p a q u e - 2 เ ม ล็ ด เ ป น แ ป ง อ่ อ น แ ล ะ ทึ บ แ ส ง นา ห นั ก เ ม ล็ ด เ บ า 3 จาํ แ น ก ต า ม เ ข ต ภู มิ อ า ก า ศ 3 . 1 ข้ า ว โ พ ด ใ น เ ข ต อ บ อุ่ น ข้ า ว โ พ ด ช นิ ด นี เ จ ริญ เ ติ บ โ ต ไ ด้ ดี ใ น เ ข ต เ ส้ น รุ้ง ที สู ง ก ว่ า 3 0 อ ง ศ า เ ห นื อ แ ล ะ ใ ต้ อุ ณ ห ภู มิ อ า ก า ศ ใ น ฤ ดู ป ลู ก ค่ อ น ข้ า ง ตา แ ล ะ ไ ด้ รับ แ ส ง ช่ว ง ย า ว ข้ า ว โ พ ด ใ น ก ลุ่ ม นี ไ ด้ แ ก่ ข้ า ว โ พ ด ที ป ลู ก ใ น ป ร ะ เ ท ศ ส ห รัฐ อ เ ม ริก า ยุ โ ร ป แ ล ะ จี น 3 . 2 ข้ า ว โ พ ด ใ น เ ข ต กึ ง เ ข ต ร้ อ น ชื น เ ป น ข้ า ว โ พ ด ที ป ลู ก ใ น ร ะ ห ว่ า ง เ ส้ น รุ้ง 2 0 - 3 0 อ ง ศ า เ ห นื อ แ ล ะ ใ ต้ อุ ณ ห ภู มิ ข อ ง อ า ก า ศ ไ ม่ สู ง ม า ก นั ก
3 . 3 ข้ า ว โ พ ด ใ น เ ข ต ร้ อ น เ ป น ข้ า ว โ พ ด ที ป ลู ก บ ริเ ว ณ ตั ง แ ต่ เ ส้ น ศู น ย์ สู ต ร จ น ถึ ง เ ส้ น รุ้ง ที 2 0 อ ง ศ า เ ห นื อ แ ล ะ ใ ต้ บ ริเ ว ณ ที ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ช นิ ด นี ไ ด้ แ ก่ แ อ ฟ ริก า อ เ ม ริก า ใ ต้ แ ล ะ เ อ เ ชีย 4 จาํ แ น ก ต า ม อ า ยุ เ ก็ บ เ กี ย ว 4 . 1 พื ช อ า ยุ สั น ม า ก เ ก็ บ เ กี ย ว เ มื อ อ า ยุ 8 0 - 9 0 วั น 4 . 2 พื ช อ า ยุ สั น เ ก็ บ เ กี ย ว เ มื อ อ า ยุ 9 0 - 1 0 0 วั น 4 . 3 พื ช อ า ยุ ป า น ก ล า ง เ ก็ บ เ กี ย ว เ มื อ อ า ยุ 1 0 0 - 1 1 0 วั น 4 . 4 พื ช อ า ยุ ย า ว เ ก็ บ เ กี ย ว เ มื อ ที อ า ยุ 1 1 0 - 1 3 0 วั น 5 จาํ แ น ก ต า ม วั ต ถุ ป ร ะ ส ง ค์ ข อ ง ก า ร ใ ช้ ป ร ะ โ ย ช น์ 5 . 1 ใ ช้ เ ม ล็ ด สุ ก แ ก่ เ ป น ข้ า ว โ พ ด ที เ ก็ บ เ กี ย ว เ ม ล็ ด แ ก่ ม า ใ ช้ป ร ะ โ ย ช น์ เ พื อ ก า ร บ ริโ ภ ค ทั ง ม นุษ ย์ ห รือ สั ต ว์ ห รือ ใ ช้ใ น โ ร ง ง า น อุ ต ส า ห ก ร ร ม ผ ลิ ต แ ป ง ห รือ นา มั น 5 . 2 ใ ช้ บ ริ โ ภ ค ฝ ก ส ด คื อ ข้ า ว โ พ ด ที ป ลู ก เ พื อ เ ก็ บ เ กี ย ว ฝ ก ที ยั ง อ่ อ น ห รือ เ ม ล็ ด ที ยั ง ไ ม่ แ ก่ ไ ป ใ ช้ป ร ะ โ ย ช น์ ต่ า ง ๆ ไ ด้ แ ก่ ข้ า ว โ พ ด ฝ ก อ่ อ น ข้ า ว โ พ ด ห ว า น แ ล ะ ข้ า ว โ พ ด ข้ า ว เ ห นี ย ว
5 . 3 ใ ช้ เ ป น พื ช อ า ห า ร สั ต ว์ คื อ ข้ า ว โ พ ด ที ป ลู ก แ ล้ ว ตั ด ต้ น ใ น ร ะ ย ะ ก่ อ น แ ก่ เ พื อ นํ า ข้ า ว โ พ ด ทั ง ต้ น ไ ป ทํา ห ญ้ า ส ด ห ญ้ า ห มั ก ห รือ ห ญ้ า แ ห้ ง 5 . 4 ใ ช้ ฝ ก สํา ห รั บ ป ร ะ ดั บ ( o r n a m e n t a l c o r n ) คื อ ข้ า ว โ พ ด ที เ ม ล็ ด บ น ฝ ก เ ดี ย ว กั น มี ห ล า ย สี เ นื อ ง จ า ก ก า ร ส ะ ส ม p i g m e n t ที แ ต ก ต่ า ง กั น เ ช่น ข้ า ว โ พ ด แ ฟ น ซี ข้ า ว โ พ ด อั ญ ม ณี ส า ม า ร ถ ใ ช้เ ป น ข้ า ว โ พ ด ป ร ะ ดั บ ไ ด้ ฤ ดู ก า ร ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ฤ ดู ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย มี 2 ฤ ดู ด้ ว ย กั น คื อ ฤ ดู ป ลู ก ต้ น ฝ น แ ล ะ ฤ ดู ป ลู ก ป ล า ย ฝ น 1 ฤ ดู ป ลู ก ต้ น ฝ น เ ริม ป ร ะ ม า ณ เ ดื อ น เ ม ษ า ย น แ ล ะ พ ฤ ษ ภ า ค ม ขึ น กั บ ก า ร ต ก แ ล ะ ก า ร ก ร ะ จ า ย ข อ ง ฝ น ใ น ท้ อ ง ถิ น ก สิ ก ร นิ ย ม ป ลู ก
ข้ า ว โ พ ด ใ น ฤ ดู ป ลู ก ต้ น ฝ น ม า ก ก ว่ า ฤ ดู ป ลู ก ป ล า ย ฝ น ทั ง นี เ นื อ ง จ า ก ไ ด้ ผ ล ผ ลิ ต สู ง ก ว่ า ไ ม่ มี โ ร ค ร า นา ค้ า ง ร ะ บ า ด ทํา ค ว า ม เ สี ย ห า ย ร ว ม ทั ง มี ป ญ ห า เ กี ย ว กั บ วั ช พื ช น้ อ ย ก ว่ า ฤ ดู ป ลู ก ป ล า ย ฝ น 2 ฤ ดู ป ลู ก ป ล า ย ฝ น เ ริม ป ร ะ ม า ณ ก ร ก ฏ า ค ม ห รือ สิ ง ห า ค ม ก า ร ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ใ น ฤ ดู นี ต้ อ ง ใ ช้พั น ธุ์ที มี ค ว า ม ต้ า น ท า น ต่ อ โ ร ค ร า นา ค้ า ง เ พ ร า ะ เ ป น ฤ ดู ป ลู ก ที โ ร ค ร า นา ค้ า ง ร ะ บ า ด ทํา ค ว า ม เ สี ย ห า ย ใ ห้ แ ก่ ข้ า ว โ พ ด ม า ก โ ด ย เ ฉ พ า ะ แ ป ล ง ที ป ลู ก ล่ า ห ลั ก ใ น ก า ร พิ จ า ร ณ า เ กี ย ว กั บ ฤ ดู ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด น อ ก จ า ก พิ จ า ร ณ า จ า ก ผ ล ผ ลิ ต ที ไ ด้ แ ล ะ ค ว า ม ส ะ ด ว ก ใ น ก า ร ป ฏิ บั ติ แ ล้ ว ต้ อ ง พิ จ า ร ณ า เ กี ย ว กั บ คุ ณ ภ า พ ข อ ง เ ม ล็ ด ข้ า ว โ พ ด ที เ ก็ บ เ กี ย ว ด้ ว ย ข้ า ว โ พ ด ที เ ก็ บ ไ ด้ จ า ก ก า ร ป ลู ก ฤ ดู ป ลู ก ต้ น ฝ น นั น คุ ณ ภ า พ ข อ ง เ ม ล็ ด ตา ก ล่ า ว คื อ เ ม ล็ ด เ ก็ บ เ กี ย ว ข ณ ะ ที ค ว า ม ชืน ข อ ง อ า ก า ศ สู ง ทํา ใ ห้ เ กิ ด เ ชือ ร า ซึง ส ร้า ง ส า ร พิ ษ อ ะ ฟ ล า ท็ อ ก ซิน ทํา ใ ห้ เ ม ล็ ด ข้ า ว โ พ ด ที เ ก็ บ เ กี ย ว จ า ก ฤ ดู ป ลู ก ต้ น มี ส า ร พิ ษ อ ะ ฟ ล า ท็ อ ก ซิน ใ น ป ริม า ณ สู ง จ น ก่ อ ใ ห้ เ กิ ด ป ญ ห า ก า ร รับ ซือ จ า ก ต ล า ด ต่ า ง ป ร ะ เ ท ศ ส่ ว น เ ม ล็ ด ข้ า ว โ พ ด ที เ ก็ บ เ กี ย ว จ า ก ฤ ดู ป ลู ก ป ล า ย ฝ น นั น ไ ม่ มี ป ญ ห า เ กี ย ว กั บ ส า ร พิ ษ ดั ง
ก ล่ า ว ห รือ ถ้ า มี ก็ น้ อ ย ทั ง นี เ นื อ ง จ า ก ก า ร เ ก็ บ เ กี ย ว ก ร ะ ทํา ใ น ข ณ ะ ที ค ว า ม ชืน ใ น อ า ก า ศ ตา ร ว ม ทั ง ส า ม า ร ถ ป ล่ อ ย ใ ห้ เ ม ล็ ด แ ห้ ง เ ต็ ม ที ใ น แ ป ล ง ป ลู ก ก่ อ น เ ริม เ ก็ บ เ กี ย ว จ า ก ป ญ ห า เ กี ย ว กั บ คุ ณ ภ า พ ข อ ง เ ม ล็ ด ดั ง ก ล่ า ว จึ ง แ น ะ นํ า ใ ห้ ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ใ น ฤ ดู ป ลู ก ป ล า ย ฝ น ก า ร เ ต รี ย ม ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ที ดิ น ที เ ห ม า ะ ใ น ก า ร ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ค ว ร เ ป น ที ด อ น มี ก า ร ร ะ บ า ย นา ไ ด้ ดี ถ้ า เ ป น ที ลุ่ ม ค ว ร ย ก ร่อ ง ร ะ บ า ย นา อ ย่ า ใ ห้ นา ขั ง ข้ า ว โ พ ด ขึ น ไ ด้ ดี ใ น ดิ น ร่ว น ป น ท ร า ย ที ร ะ บ า ย นา ไ ด้ ดี มี ค ว า ม อุ ด ม ส ม บู ร ณ์ ข อ ง ดิ น แ ล ะ ป ริม า ณ แ ร่ธ า ตุ อ า ห า ร พื ช สู ง พ อ ส ม ค ว ร ดิ น มี ค ว า ม เ ป น ก ร ด เ ป น ด่ า ง ป า น ก ล า ง ( p H ป ร ะ ม า ณ ๕ . ๕ - ๘ . ๐ ) ห รือ ค่ อ น ข้ า ง เ ป น ด่ า ง เ ล็ ก น้ อ ย น อ ก จ า ก นี ข้ า ว โ พ ด ยั ง เ ป น พื ช ที ป ลู ก ไ ด้ ดี บ น พื น ที ล า ด เ อี ย ง ห รือ สู ง ๆ ตา ๆ อี ก ด้ ว ย ช่อ ด อ ก ตั ว เ มี ย แ ส ด ง ใ ห้ เ ห็ น เ ส้ น ไ ห ม โ ย ง ติ ด ต่ อ กั บ รัง ไ ข่ ซึง เ มื อ ไ ด้ รับ ก า ร ผ ส ม ล ะ อ อ ง เ ก ส ร จ ะ เ จ ริญ เ ติ บ โ ต เ ป น เ ม ล็ ด ต่ อ ไ ป
ก่ อ น ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ต้ อ ง มี ก า ร เ ต รีย ม ดิ น เ พื อ กํา จั ด วั ช พื ช แ ล ะ ทํา ใ ห้ ส ม บั ติ ท า ง ก า ย ภ า พ ข อ ง ดิ น ดี มี อ า ก า ศ ถ่ า ย เ ท ไ ด้ ส ะ ด ว ก น อ ก จ า ก นั น ก า ร เ ต รีย ม ดิ น ยั ง ทํา ใ ห้ ดิ น เ ก็ บ ค ว า ม ชืน ไ ด้ ดี อี ก ด้ ว ย ตน้ ข้าวโพดเริมออกดอก ก า ร เ ต รีย ม ดิ น ค รัง แ ร ก ค ว ร เ ริม ทั น ที ห ลั ง จ า ก ก า ร เ ก็ บ เ กี ย ว แ ล้ ว โ ด ย ก า ร ไ ถ ก ล บ ต้ น ต อ ซัง ข อ ง ข้ า ว โ พ ด ใ ห้ เ น่ า เ ป อ ย เ ป น ปุ ย ใ น ดิ น ต่ อ ไ ป ก า ร เ ต รีย ม ดิ น จ ะ ต้ อ ง ทํา อี ก ค รัง ห นึ ง ต อ น ใ ก ล้ จ ะ ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ใ น ฤ ดู ต่ อ ไ ป ก า ร ไ ถ ค ว ร ทํา ห ลั ง จ า ก ฝ น ต ก แ ล้ ว ป ร ะ ม า ณ ๑ - ๒ ค รัง ค ว ร ไ ถ ด ะ แ ล ะ ไ ถ แ ป ร ง อ ย่ า ง ล ะ ๑ ค รัง แ ล ะ ไ ถ ลึ ก ป ร ะ ม า ณ ๑ ๕ เ ซ น ติ เ ม ต ร ไ ม่ ค ว ร เ ต รีย ม ดิ น ใ น ข ณ ะ ที ดิ น เ ป ย ก เ กิ น ไ ป จ ะ ทํา ใ ห้ ดิ น เ กิ ด ก า ร อั ด ตั ว ไ ม่ เ ห ม า ะ แ ก่
ก า ร แ ผ่ ก ร ะ จ า ย ข อ ง ร า ก ข้ า ว โ พ ด ใ น ที ล า ด เ อี ย ง ม า ก ค ว ร ไ ถ ค รัง สุ ด ท้ า ย ต า ม ข ว า ง กั บ แ น ว ล า ด เ อี ย ง เ พื อ ป อ ง กั น ก า ร ช ะ ล้ า ง พื น ผิ ว ดิ น ต้ น ข้ า ว โ พ ด อ อ ก ด อ ก เ ค รือ ง มื อ ที ใ ช้ใ น ก า ร เ ต รีย ม ดิ น มี ห ล า ย ช นิ ด เ ช่น ไ ถ พื น เ มื อ ง ที ใ ช้ล า ก ด้ ว ย แ ร ง สั ต ว์ แ ล ะ แ ท ร ก เ ต อ ร์ไ ถ ที เ ดิ น ด้ ว ย เ ค รือ ง ย น ต์ ป จ จุ บั น นิ ย ม ใ ช้แ ท ร ก เ ต อ ร์กั น แ พ ร่ห ล า ย เ พ ร า ะ ส ะ ด ว ก แ ล ะ ร ว ด เ ร็ว ไ ถ ไ ด้ ลึ ก แ ล ะ ก ล บ ส่ ว น ต่ า ง ๆ ข อ ง พื ช ไ ด้ ดี ก ว่ า ไ ถ ล า ก ด้ ว ย แ ร ง สั ต ว์ อ ย่ า ง ไ ร ก็ ต า ม ที ดิ น ที จ ะ ใ ช้แ ท ร ก เ ต อ ร์นั น ต้ อ ง ถ า ง แ ล ะ ป รับ ที ใ ห้ มี ต อ น้ อ ย ที สุ ด จึ ง จ ะ ไ ถ ไ ด้ ส ะ ด ว ก
วิ ธี ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ก า ร ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ค ว ร ป ลู ก เ ป น แ ถ ว ทั ง นี เ พื อ ส ะ ด ว ก แ ก่ ก า ร ป ฏิ บั ติ รัก ษ า เ ช่น ก า ร ไ ถ พ ร ว น ร ะ ย ะ ร ะ ห ว่ า ง แ ถ ว ป ร ะ ม า ณ ๓ ๕ - ๑ ๐ ๐ เ ซ น ติ เ ม ต ร ร ะ ย ะ ร ะ ห ว่ า ง ห ลุ ม ป ร ะ ม า ณ ๒ ๕ เ ซ น ติ เ ม ต ร ห ย อ ด เ ม ล็ ด ข้ า ว โ พ ด ล ง ไ ป ใ น ห ลุ ม ซึง ลึ ก ป ร ะ ม า ณ ๕ เ ซ น ติ เ ม ต ร จํา น ว น ๒ - ๓ เ ม ล็ ด เ พื อ กั น เ ม ล็ ด ไ ม่ ง อ ก เ มื อ ง อ ก แ ล้ ว ค ว ร ถ อ น ใ ห้ เ ห ลื อ ห ลุ ม ล ะ ต้ น ถ้ า ป ลู ก โ ด ย วิ ธีนี จ ะ ไ ด้ จํา น ว น ต้ น ข้ า ว โ พ ด ป ร ะ ม า ณ ๖ , ๐ ๐ ๐ - ๘ , ๐ ๐ ๐ ต้ น / ไ ร่ อ ย่ า ง ไ ร ก็ ต า ม ร ะ ย ะ ร ะ ห ว่ า ง ห ลุ ม อ า จ เ ป ลี ย น แ ป ล ง ไ ด้ อ า จ เ ป น ๕ ๐ เ ซ น ติ เ ม ต ร ก็ ไ ด้ โ ด ย เ พิ ม เ ป น ๒ ต้ น / ห ลุ ม ซึง โ ด ย ทั ว ๆ ไ ป แ ล้ ว ช า ว ไ ร่ไ ม่ นิ ย ม ก า ร ถ อ น แ ย ก เ พ ร า ะ สิ น เ ป ลื อ ง แ ร ง ง า น ค่ า ใ ช้จ่ า ย ม า ก เ ว ล า ป ลู ก จึ ง ห ย อ ด ๒ - ๓ เ ม ล็ ด ล ง ไ ป ใ น ห ลุ ม แ ล ะ ไ ม่ ถ อ น แ ย ก เ ล ย ต ล อ ด ฤ ดู ก า ร ป ลู ก ก า ร จ ะ ป ลู ก ถี ห รือ ห่ า ง เ ท่ า ใ ด นั น ขึ น อ ยู่ กั บ ส ภ า พ ข อ ง ดิ น ถ้ า เ ป น ที ดิ น ป า เ ป ด ใ ห ม่ มี อิ น ท รีย วั ต ถุ สู ง ค ว ร ป ลู ก ใ ห้ ถี ขึ น อ า จ ป ลู ก ไ ด้ ถึ ง ไ ร่ล ะ ๑ ๒ , ๐ ๐ ๐ ต้ น ดั ง นั น อั ต ร า ป ลู ก ห รือ ร ะ ย ะ ป ลู ก จึ ง ต้ อ ง ป รับ ใ ห้ เ ห ม า ะ ส ม กั บ ส ภ า พ ท้ อ ง ที เ ฉ พ า ะ แ ห่ ง
วิ ธีก า ร ห ย อ ด เ ม ล็ ด อ า จ ทํา ไ ด้ ห ล า ย วิ ธี เ ช่น ใ ช้ไ ม้ สั ก ใ ห้ เ ป น ห ลุ ม แ ล้ ว ห ย อ ด เ ม ล็ ด ต า ม ใ ช้จ อ บ ขุ ด แ ล้ ว ห ย อ ด เ ม ล็ ด ต า ม ร อ ย ขุ ด ห รือ ใ ช้เ ค รือ ง มื อ ทุ่ น แ ร ง ก่ อ น ป ลู ก ค ว ร ท ด ส อ บ ค ว า ม ง อ ก ข อ ง เ ม ล็ ด พั น ธุ์เ สี ย ก่ อ น ถ้ า อั ต ร า ค ว า ม ง อ ก ตา ค ว ร ห ย อ ด เ ม ล็ ด เ ผื อ ไ ว้ ใ ห้ เ พี ย ง พ อ เ ช่น ถ้ า ค ว า ม ง อ ก มี เ พี ย ง ร้อ ย ล ะ ๘ ๐ จ ะ ป ลู ก ห ลุ ม ล ะ ๒ ต้ น ก็ ค ว ร ห ย อ ด ไ ว้ ห ลุ ม ล ะ ๓ - ๔ เ ม ล็ ด ไ ร่ ข้ า ว โ พ ด ที ส ม บู ร ณ์ ก า ร ใ ส่ ปุ ย ข้ า ว โ พ ด ก า ร ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย แ ท บ จ ะ ไ ม่ มี ก า ร ใ ส่ ปุ ย กั น เ ล ย น อ ก จ า ก นั น พื น ที ทํา ก า ร เ ก ษ ต ร ส่ ว น ใ ห ญ่ ยั ง ข า ด ก า ร บํา รุ ง ค ว า ม อุ ด ม ส ม บู ร ณ์ ข อ ง ดิ น นี ก็ เ ป น ป จ จั ย อั น ห นึ ง ที ทํา ใ ห้ ผ ล ผ ลิ ต ข้ า ว โ พ ด ข อ ง เ ร า ตา เ ห ตุ ที ไ ม่ นิ ย ม ก า ร ใ ส่ ปุ ย เ กิ ด จ า ก ห ล า ย ส า เ ห ตุ ด้ ว ย กั น ก สิ ก ร ยั ง ข า ด
ค ว า ม รู้ท า ง ด้ า น นี แ ล ะ ที สํา คั ญ ที สุ ด ก็ คื อ ร า ค า ปุ ย ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ค่ อ ข้ า ง สู ง แ ต่ อ ย่ า ง ไ ร ก็ ต า ม สํา ห รับ ท้ อ ง ที ที มี ก า ร ก ร ะ จ า ย ข อ ง ฝ น ดี ก า ร ใ ส่ ปุ ย จ ะ ทํา ใ ห้ ร า ย ไ ด้ เ พิ ม ขึ น ก ว่ า ก า ร ไ ม่ ใ ส่ ปุ ย ปุ ย ที ใ ห้ ผ ล ต อ บ แ ท น ใ น ก า ร ล ง ทุ น สู ง ที สุ ด คื อ ปุ ย ไ น โ ต ร เ จ น ส่ ว น ปุ ย ที ใ ห้ ผ ล ต อ บ แ ท น ร อ ง ล ง ม า คื อ ฟ อ ส ฟ อ รัส ดิ น ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ส่ ว น ใ ห ญ่ ไ ม่ ข า ด ธ า ตุ พ อ แ ต ส เ ซีย ม ดั ง นั น ปุ ย พ อ แ ต ส เ ซีย ม จึ ง ไ ม่ ค่ อ ย จํา เ ป น น อ ก จ า ก ใ น ดิ น ท ร า ย จึ ง เ ห็ น ว่ า ถ้ า จ ะ ใ ส่ ปุ ย แ ป ล ง ข้ า ว โ พ ด ปุ ย สํา คั ญ ที ต้ อ ง พิ จ า ร ณ า คื อ ปุ ย ไ น โ ต ร เ จ น แ ล ะ ฟ อ ส ฟ อ รั ส สู ต ร ปุ ย แ ล ะ อั ต ร า ที เ ห ม า ะ ใ น แ ต่ ล ะ ท้ อ ง ถิ น นั น ค ว ร ขึ น กั บ ก า ร วิ เ ค ร า ะ ห์ ดิ น แ ล ะ ร ะ ดั บ ผ ล ผ ลิ ต ที ต้ อ ง ก า ร แ ต่ เ พื อ ค ว า ม ส ะ ด ว ก ใ น ท า ง ป ฏิ บั ติ ท า ง ร า ช ก า ร แ น ะ นํ า ใ ห้ ใ ช้ปุ ย 1 6 - 2 0 - 0 ห รือ 2 0 - 2 0 - 0 ใ น อั ต ร า 3 0 - 5 0 กิ โ ล ก รัม ต่ อ ไ ร่ สํา ห รับ ท้ อ ง ที ต่ า ง ๆ ทั ว ป ร ะ เ ท ศ ที แ น ะ นํ า ปุ ย สู ต ร นี ก็ เ พ ร า ะ ว่ า เ ป น ปุ ย ที มี ข า ย ใ น ท้ อ ง ต ล า ด ทั ว ๆ ไ ป โ ด ย ป ก ติ ปุ ย ที ใ ช้ใ น แ ป ล ง ข้ า ว โ พ ด ค ว ร มี ไ น โ ต ร เ จ น สู ง ก ว่ า ฟ อ ส ฟ อ รัส
น อ ก จ า ก ใ น ดิ น บ า ง แ ห่ ง ซึง ข า ด ฟ อ ส ฟ อ รัส ดิ น ที เ ห ม า ะ กั บ ก า ร ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ค ว ร มี ร ะ ดั บ ค ว า ม เ ป น ก ร ด แ ล ะ ด่ า ง ( p H ) ร ะ ห ว่ า ง 5 . 6 - 7 . 5 วิ ธีก า ร ใ ส่ ปุ ย ถ้ า ใ ส่ ข ณ ะ ป ลู ก จ ะ ส ะ ด ว ก ที สุ ด เ พื อ ล ด ก า ร เ สี ย ง แ น ะ นํ า ว่ า ค ว ร จ ะ ใ ส่ ปุ ย ( ถ้ า จ ะ ใ ส่ ) ห ลั ง จ า ก ก า ร ด า ย ห ญ้ า ซึง ร ะ ย ะ นี ข้ า ว โ พ ด โ ต พ อ ส ม ค ว ร แ ล้ ว พ อ ค า ด ค ะ เ น ไ ด้ ว่ า ก า ร ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ฤ ดู นี จ ะ ล้ ม เ ห ล ว อั น เ นื อ ง ม า จ า ก ส ภ า พ แ ว ด ล้ อ ม ที ไ ม่ เ ห ม า ะ ส ม ห รือ ไ ม่ เ ช่น ฝ น แ ล้ ง แ ล ะ อื น ๆ น อ ก จ า ก นั น ก า ร ใ ส่ ปุ ย ห ลั ง จ า ก ด า ย ห ญ้ า ทํา ใ ห้ ปุ ย ที ใ ส่ ล ง ไ ป ใ น ดิ น นั น ถู ก นํ า ไ ป ใ ช้โ ด ย ข้ า ว โ พ ด เ ป น ส่ ว น ใ ห ญ่ ก า ร ใ ส่ ปุ ย อ า จ ก ร ะ ทํา โ ด ย ก า ร แ ซ ะ ดิ น ใ ห้ ห่ า ง จ า ก โ ค น ต้ น ข้ า ว โ พ ด ป ร ะ ม า ณ ห นึ ง คื บ ห ลั ง จ า ก ใ ส่ ปุ ย ต า ม อั ต ร า ที ต้ อ ง ก า ร แ ล้ ว ก็ ทํา ก า ร ก ล บ ดิ น ดิ น ที ใ ช้ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ถ้ า ไ ด้ มี ก า ร ป ลู ก พื ช ต ร ะ กู ล ถั ว ห มุ น เ วี ย น จ ะ ทํา ใ ห้ ส ภ า พ แ ล ะ ค ว า ม อุ ด ม ส ม บู ร ณ์ ข อ ง ดิ น ดี ขึ น
ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร นา ข อ ง ข้ า ว โ พ ด ข้ า ว โ พ ด มี ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร ใ ช้นา ต ล อ ด ฤ ดู ป ลู ก ป ร ะ ม า ณ 5 0 0 – 6 0 0 มิ ล ลิ เ ม ต ร ห รือ ป ร ะ ม า ณ 8 0 0 – 9 0 0 ลู ก บ า ศ ก์ เ ม ต ร / ไ ร่ แ ต่ ไ ม่ ช อ บ นา ท่ ว ม ขั ง ก า ร ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ใ น ส ภ า พ ไ ร่ โ ด ย ทั ว ไ ป จ ะ ป ลู ก ใ น ช่ว ง ฤ ดู ฝ น แ ต่ บ า ง ค รัง ใ ห้ นา ไ ด้ ถ้ า ฝ น ทิ ง ช่ว ง ห รือ ก ร ณี ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ใ น ช่ว ง ห น้ า แ ล้ ง ซึง จํา เ ป น ต้ อ ง ใ ห้ นา มี วิ ธีป ฏิ บั ติ ดั ง นี 1 ก า ร ใ ห้ นา ค รั ง แ ร ก เ มื อ ป ลู ก ใ น ก า ร ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด ห ลั ง จ า ก ไ ถ พ ร ว น เ ต รีย ม แ ป ล ง เ ส ร็จ แ ล้ ว ค ว ร ใ ห้ นา ก่ อ น ป ลู ก ข้ า ว โ พ ด โ ด ย ใ ห้ นา 5 0 – 6 5 ลู ก บ า ศ ก์ เ ม ต ร / ไ ร่ แ ล้ ว จึ ง ห ย อ ด ข้ า ว โ พ ด ข ณ ะ ดิ น มี ค ว า ม ชืน พ อ เ ห ม า ะ ถ้ า จํา เ ป น ต้ อ ง ห ย อ ด ข้ า ว โ พ ด ก่ อ น ใ ห้ นา ค ว ร ใ ห้ นา ป ร ะ ม า ณ 3 5 – 5 0 ลู ก บ า ศ ก์ เ ม ต ร / ไ ร่ ถ้ า ใ ห้ นา ม า ก ก ว่ า นี จ ะ ต้ อ ง รีบ ร ะ บ า ย นา อ อ ก จ า ก แ ป ล ง ทั น ที 2 ก า ร ใ ห้ นา ใ น ช่ ว ง ร ะ ย ะ ก า ร เ จ ริ ญ เ ติ บ โ ต ข อ ง ข้ า ว โ พ ด ห ลั ง จ า ก ข้ า ว โ พ ด ง อ ก แ ล้ ว ค ว ร ใ ห้ นา 6 5 – 8 0 ลู ก บ า ศ ก์ เ ม ต ร / ไ ร่ / สั ป ด า ห์ โ ด ย ใ ห้ อี ก 1 1 - 1 2 ค รัง ( สั ป ด า ห์ ) ก า ร ใ ห้ นา แ ต่ ล ะ ค รัง ไ ม่ ค ว ร ใ ห้ นา ท่ ว ม ขั ง ห รือ ดิ น ชืน แ ฉ ะ เ ป น เ ว ล า น า น ถ้ า ใ ห้ นา ม า ก เ กิ น ไ ป ค ว ร รีบ ร ะ บ า ย นา อ อ ก จ า ก แ ป ล ง ทั น ที
Search
