Гамшгийн эрсдлийн үнэлгээний арга зүй гарын авлага

Хэрэгжүүлэгч: ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ, СУРГАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГАД ЗОРИУЛАВ Улаанбаатар хот 2021 он



Хэрэгжүүлэгч: ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ-ҮЕ ШАТУУД Энэхүү гарын авлагыг “Гамшгийн эрсдэлийн ерөнхий үнэлгээний арга зүй” видео зааврын хамт ашиглана. ҮЕ ШАТ-1 ҮЕ ШАТ-2 Аюулын Эмзэг байдал, үнэлгээ чадавхын үнэлгээ ҮЕ ШАТ-3 ҮЕ ШАТ-4 Гамшгийн Гамшгийн эрсдэлийн түвшинг эрсдэлийг тодорхойлох бууруулах төлөвлөгөө боловсруулах Улаанбаатар хот 2021 он

Хэрэгжүүлэгч: The publication was produced with the support of “Cooperative Technical and Vocational Education andTraining” /cTVET/ project. Its contents are the sole responsibility of World Vision. Commissioned by the German Federal Ministry of Economic Cooperation and Development (BMZ), the cTVET project is funded by the Governments of Germany, Australia, Korea and being implemented by Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) in close partnership with Ministry of Labour and Social Protection. ​Энэхүү гарын авлагыг “Түншлэлд суурилсан техникийн болон мэргэжлийн боловсрол, сургалт” (ТСТМБС) төслийн санхүүжилтээр хэвлэв.Тус гарын авлагыг агуулгыг Дэлхийн Зөн ОУБ хариуцна. ХБНГУ, Австрали, БНСУ-ын засгийн газрын санхүүжилттэй ТСТМБС төслийг ХБНГУ-ын Эдийн Засгийн Хамтын Ажиллагаа Хөгжлийн Яамны даалгавраар Германы Олон Улсын Хамтын Ажиллагааны Нийгэмлэг (GIZ), Монгол Улсын Хөдөлмөр Нийгмийн Хамгааллын Яамтай хамтран хэрэгжүүлж байна. Боловсрулсан: Н.Өлзиймаа, Дэлхийн Зөн Монгол ОУБ-ын Хүмүүнлэгийн онцгой байдлын менежер, Нийгмийн удирдлагын магистр С.Оюунтөгс, Дэлхийн Зөн Монгол ОУБ-ын “Гамшигт тэсвэртэй орон нутаг” төслийн менежер, Гамшиг судлалын магистр 2

АГУУЛГА Гамшгийн эрсдэлийн ерөнхий үнэлгээний арга зүй......................................................... 4 1. Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний тухай....................................................................... 4 1.1.Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний нийтлэг үндэслэл............................................. 5 2. Гамшгийн эрсдэлийн ерөнхий үнэлгээний арга зүй.................................................... 5 2.1.Гамшгийн тухай ерөнхий ойлголт........................................................................... 6 2.2. Гамшгийн эрсдэлийн ерөнхий үнэлгээний үйл явц.............................................. 8 Дархан-Уул аймаг уул уурхай эрчим хүчний политехник коллеж гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний тайлан..............................................................................................25 1. Дархан-Уул аймаг уул уурхай эрчим хүчний политехник коллежийн ерөнхий мэдээлэл......................................................................................................................... 26 2. Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээ хийсэн багийн танилцуулга......................................... 27 3. Дархан-Уул уурхай эрчим хүчний политехник коллеж гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний үр дүн.......................................................................................................... 28 3.1 Аюулын үнэлгээ....................................................................................................... 28 3.2. Эмзэг байдал, чадавхын үнэлгээ........................................................................... 33 4. Сургуулийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээ хийсэн багийн дүгнэлт, санал, зөвлөмж. 34 Завхан аймаг дахь политехник коллежийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний тайлан........................................................................................................................................ 39 1. Завхан аймаг дахь политехник коллежийн ерөнхий мэдээлэл.................................. 40 2. Завхан аймгийн онцлог................................................................................................. 40 3. Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээ хийсэн багийн танилцуулга......................................... 41 4. Завхан аймаг дахь политехник коллежийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний үр дүн................................................................................................................................... 43 4.1 Аюулын үнэлгээ....................................................................................................... 43 4.2. Эмзэг байдал, чадавхын үнэлгээ:.......................................................................... 47 5. Сургуулийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээ хийсэн багийн дүгнэлт, санал, зөвлөмж. 48 Өмнөговь политехник коллеж гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний тайлан...................... 53 1. Өмнөговь политехник коллежийн суурь нөхцөл байдлын талаарх мэдээлэл........... 54 2. Өмнөговь аймгийн онцлог............................................................................................. 55 3. Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээ хийсэн багийн танилцуулга......................................... 55 4. Өмнөговь политехник коллежийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний үр дүн.............. 58 4.1 Аюулын үнэлгээ....................................................................................................... 61 4.2. Эмзэг байдал, чадавхын үнэлгээ:.......................................................................... 70 5. Сургуулийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээ хийсэн багийн дүгнэлт, санал, зөвлөмж. 72 Гамшгаас хамгаалах зөвлөмж............................................................................................ 77 3

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ 01 ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТУХАЙ Гамшгийн үед мэргэжлийн сургалтын байгууллагад ихээхэн хэмжээний гарз хохирол учирч болзошгүй тул үүнээс урьдчилан сэргийлэхийн тулд гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээг хийж эрсдэлийг нэмэгдүүлэхүйц ямар нөхцөл байдал, эмзэг байдлууд байгааг урьдчилан илрүүлж, эрсдэлийг бууруулах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх нь учирч болзошгүй гарз хохирлыг арилгах, бууруулах хамгийн оновчтой арга хэмжээ юм. Мөн түүнчлэн мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагуудын хувьд үнэлгээний үр дүнд суурилан гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөгөө илүү бодитоор боловсруулах, тодотгох, эрсдэлийг бууруулах үйл ажиллагаанд хөрөнгө оруулалт хийх боломжийг олгодог. Гамшгийн эрсдэлийн түвшинг тодорхойлохдоо болзошгүй аюул (байгалийн болон хүний үйл ажиллагаатай холбоотой) сургуулийн эмзэг байдлын шинж байдал (аюулын сүйтгэх нөлөөллийг нэмэгдүүлэх, хүлээн авах, даван туулах нөхцөл байдал) -ын харилцан хамаарлаар авч үзэж үнэлдэг. Энэхүү үнэлгээг тухайн үнэлгээний зорилго, нарийвчлалаас хамааран дараах 2 төрөлд хуваана. 4

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ НАРИЙВЧИЛСАН ҮНЭЛГЭЭ: ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭ: Тусгай зөвшөөрөл бүхий үнэлгээний Олон нийтийн өөр өөр төлөөллүүдээс байгууллага хийх ба хамрах хүрээ, бүрдсэн баг оролцоонд суурилан мэдээллийн нарийвчлал, үнэлгээний бүлгээр ярилцах, ажиглалт хийх, арга тенхик, дүгнэлт нь илүү өргөн зураглал гаргах, мэдээлэлд дүн хүрээг хамарна. шинжилгээ хийх гэх мэт оролцооны аргуудыг ашиглан хийнэ. Ерөнхий үнэлгээ нь нарийвчилсан үнэлгээний суурь болох ба өөрөөр хэлбэл ерөнхий үнэлгээг хийснээр тухайн МБС-ын байгууллагад ямар чиглэлийн нарийвчилсан үнэлгээг хийлгэх шаардлагатайгаа олж харна. Гамшгийн эрсдэлийн ерөнхий үнэлгээг тухайн МБС-ын байгууллагын багш ажилтнууд болон суралцагчид, эцэг эхийн төлөөллөөс бүрдсэн баг хэд хэдэн үе шаттайгаар төрөл бүрийн оролцоонд тулгуурласан аргыг ашиглан ерөнхий байдлаар хийнэ. Ийнхүү гамшгийн эрсдэлийг бүх талуудын оролцоотойгоор хийх нь тэд өөрсдөдөө нүүрлэж буй эрсдэлийг ойлгож, эрсдэлийг бууруулах, сургуулийн гамшгаас хамгаалах чадавхыг бэхжүүлэх чиглэлд авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээнд бодитой дэмжлэг үзүүлж чадах юм. Шаардлагатай тохиолдолд МБС-ын байгууллагын удирдлага болон Гамшгаас хамгаалах орон тооны бус зөвлөл нь мэргэжлийн байгууллагад хандан сургуулийн гамшгийн эрсдэлийн нарийвчилсан үнэлгээг хийлгэж болно. 1.1.ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ Гамшгаас хамгаалах тухай хуулийн 12 дугаар зүйл, 27 дугаар зүйлийн 27.1.6 дахь заалтыг хэрэгжүүлэх хүрээнд МБС-ын байгууллагад эрсдэлийн үнэлгээг оролцоонд тулгуурлан хийж эрсдэлийг бууруулах арга хэмжээг бодитоор тодорхойлоход энэхүү арга зүйн зорилго оршино. Энэхүү арга зүйгээр мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулж болзошгүй гамшгийн эрсдэлийн түвшинг ерөнхий байдлаар тодорхойлох ба харин гамшгийн эрсдэлийн нарийвчилсан үнэлгээнд өөр аргачилал ашиглана. 02 ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ МБС-ын байгууллагын гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээ нь дараах зорилгыг агуулна. Үүнд: - Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын удирдлага, багш, ажилчид, суралцагчдад учирч болох гамшгийн эрсдэлийг олж илрүүлэх, үүнийг бууруулах үйл ажиллагааг төлөвлөж, хэрэгжүүлэх үндсийг тодорхойлох; 5

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ - МБС-ын байгууллагын гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг сургуулийн онцлог, хэрэгцээ шаардлагадаа тохируулан бодитоор төлөвлөхөд дэмжлэг үзүүлэх; - МБС-ын байгууллагын удирдлага, багш, ажилчид, суралцагчдын гамшгийн эрсдэлийн талаарх мэдлэг, ойлголтыг нэмэгдүүлэх Энэхүү гамшгийн эрсдэлийн ерөнхий үнэлгээний арга зүй нь - Гамшгийн тухай ерөнхий ойлголт - Үнэлгээний үйл явц гэсэн хоёр үндсэн хэсгээс бүрдэнэ. 2.1.ГАМШГИЙН ТУХАЙ ЕРӨНХИЙ ОЙЛГОЛТ Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээг хийхэд үнэлгээг хийх багийн гишүүд гамшгийн талаарх ерөнхий ойлголттой байх шаардлагатай бөгөөд ингэснээр тухайн үнэлгээ үр дүнтэй хийгдэх нөхцөл бүрдэх юм. Гамшгийн эрсдэл нь аюул, эмзэг байдлын хоорондын харилцан үйлчлэлээс гарч болох хор уршиг, хохирлын магадлал тул түүнийг дараах хэлбэрээр үнэлнэ. ГЭ = Ч Э ГЭ = Ч Э ГЭ-гамшгийн эрсдэл Ч-чадавх Э-эмзэг байдал Тайлбар: МБС-ын байгууллагын хувьд эмзэг байдал их байх тусам гамшгийн эрсдэл өндөр байх, чадавх их байх тусам гамшгийн эрсдэл бага байх магадлалтайг дээрх томьёо харуулж байна. Иймээс гамшгийн эрсдэлийг нэмэгдүүлэх мөн бууруулахад нөлөөлж буй ГАМШИГ, АЮУЛТ ҮЗЭГДЭЛ, ЭМЗЭГ БАЙДАЛ, ЧАДАВХ, ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛ гэсэн хүчин зүйлсийн талаар сайтар ойлгох нь чухал юм. Аюул/аюулт үзэгдэл гэж: хүний амь нас, эрүүл мэнд, мал, амьтан, эд хөрөнгө, түүх, соёлын дурсгалт зүйл, хүрээлэн байгаа орчинд хохирол учруулж болзошгүй аюулт үзэгдэл, осол, хүний буруутай үйл ажиллагааг хэлнэ. Жишээ нь: Газар хөдлөл, үер, зуд, гал түймэр гэх мэт Аюулд ирээдүйд гамшгийн түвшинд хүрэхүйц гарз хохирол учруулах нуугдмал нөхцөл байдал хамрагдаж болох бөгөөд янз бүрийн гаралтай: байгалийн (геологийн, ус, цаг уурын, биологийн) эсвэл хүний үйл ажиллагаанаас үүссэн (хүрээлэн буй орчны доройтол, технологийн аюул) байж болно. 6

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ Байгалийн гаралтай аюулт үзэгдэл: Байгалийн хүчин зүйлийн нөлөөлөл, зүй тогтол, хувьсан өөрчлөлтийн үр дүнд үүсэх байгалийн гаралтай аюулыг байгалийн гаралтай аюулт үзэгдэл гэж нэрлэх ба энэ нь дотроо геологийн, цаг уурын, ус зүйн, уур амьсгалын, биологийн болон сансрын гаралтай аюулт үзэгдэл гэж ангилагдана. Геологийн гаралтай аюулт үзэгдэл нь газрын гадаргууд үүсдэг геодинамик хүчин зүйлсийн нөлөөгөөр үүсэх ба үүнд газар хөдлөлт, галт уулын дэлбэрэлт, газрын гадаргуугийн шилжилт хамаардаг. Цаг уурын гаралтай аюулт үзэгдэл нь агаар мандлын хувьсал, өөрчлөлт, нөхцөл байдлын нөлөөгөөр үүсэх ба үүнд хүчтэй салхи, шуурга, хэт халалт, эрс хүйтрэлт зэрэг хамаарна. Ус зүйн гаралтай аюулт үзэгдэл нь газрын гадаргуу дахь усны шилжилт, өөрчлөлт болон хуваарилалтын нөхцөлөөс үүсэх ба үүнд үер, хөрсний доройтол, гулсалт зэрэг нь хамаарна. Уур амьсгалын гаралтай аюулт үзэгдэл нь уур амьсгалын хүчин зүйлийн улирлын болон олон арван жилийн үргэлжилсэн хувьсал, өөрчлөлтөөс бий болсон агаар мандлын үйл явцаас шалтгаалан үүсэх ба үүнд ган, цөлжилт болон ой, хээрийн түймэр орно. Биологийн гаралтай аюулт үзэгдэлд амьд организм, түүний хоруу чанарын нөлөөлөл болон бичил биетнээр үүсгэгдэж дамжих шинж чанартай хүн, амьтан, ургамлын халдварт өвчин, хортон шавж, мэрэгчийн тархалт зэрэг нь хамаарна. Сансрын гаралтай аюулт үзэгдэл нь жижиг гараг, солирын биет болон сүүлт од дэлхийтэй маш ойрхон өнгөрөх, дэлхийн агаар мандалд нэвтрэх, дэлхийд унах зэргийн нөлөөгөөр цахилгаан соронзон орон, агаар мандлын ионжсон бус болон газрын гадаргад үүсэх өөрчлөлтөөр илэрнэ. Хүний үйл ажиллагаатай холбоотой аюул: Хүний санаатай буруу үйлдэл, санамсаргүй ажиллагаанаас үүдсэн аюулыг хүний үйл ажиллагаатай холбоотой аюул гэх ба энэ нь дотроо техник, технологийн холбогдолтой осол, хүний буруутай үйл ажиллагаанаас үүдсэн аюул гэж хуваагдана. Техник, технологийн холбогдолтой осол нь үйлдвэрлэл, техник технологийн горим зөрчигдөж их хэмжээний хохирол учруулсан нөхцөлөөс үүсэх ба энд үйлдвэрийн болон тээврийн хэрэгслийн осол хамаардаг. Нийгмийн шалтгаантай аюул нь үндэстэн хоорондын мөргөлдөөн, алан хядах ажиллагаа, дайн, дотоодын үймээн, самуун зэргээс үүдэж үүснэ. Гамшиг гэж: аюулт үзэгдэл, ослын улмаас олон хүний амь нас, эрүүл мэнд хохирох, мал, амьтан олноор хорогдох, эд хөрөнгө, музейн үзмэр, цуглуулга, түүх, соёлын дурсгалт зүйл, хүрээлэн байгаа орчинд улс болон орон нутгийн эдийн засаг, нийгмийн дотоод нөөц, боломжоос давсан хохирол учрахыг; 7

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ Эмзэг байдал гэж: аюулт үзэгдэл, осолд хүн ам, мал, амьтан, эд хөрөнгө, хүрээлэн байгаа орчин өртөгдөх зэргийг хэлнэ. Эмзэг байдал нь хүн амын аюулын нөлөөлөлд өртөх байдлыг ихэсгэх биет, нийгэм-эдийн засгийн, хүрээлэн буй орчны хүчин зүйлүүдээр эсвэл үйл ажиллагаагаар тодорхойлогдоно. Жишээлбэл, МБС-ын байгууллагын багш, ажилтан, суралцагчид гамшгаас хамгаалах талаар мэдлэггүй байх, гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээг тогтмол хийдэггүй, эрсдэлийг бууруулахад хөрөнгө оруулалт хийдэггүй, энэ талаар ойлголтгүй, орон нутгийн бусад байгууллагуудтай хамтын ажиллагаа муу байх гэх мэт. Чадавх нь тухайн орон нутгийн түвшинд аюулт үзэгдлийг даван гарах боломжийг нэмэгдүүлэх нөхцөл байдал, нөөц бололцоо болон байгууллага, хүмүүсийн хоорондын харилцаа хамтын ажиллагааны байдлаар илэрхийлэгдэнэ. Гамшгийн эрсдэл гэж: байгалийн эсвэл хүний үйл ажиллагаатай холбоотой үүссэн аюул, эмзэг байдлын хоорондын харилцан үйлчлэлээс гарч болох хор уршиг, хохирлын магадлалыг хэлнэ. Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах гэж: нийгмийн хэмжээнд эмзэг байдал, гамшгийн эрсдэлийг багасгах, аюулын сөрөг нөлөөллөөс зайлсхийх (урьдчилан сэргийлэх) эсвэл түүнийг хязгаарлах (бууруулах, бэлэн байх)-ад чиглэсэн арга хэмжээг хэлнэ. Товчхондоо бол гамшгийн эрсдэлийг бууруулах нь аюулын улмаас үүсч болох хохирлыг багасгах зорилготой юм. 2.2. ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ ҮЙЛ ЯВЦ Дээр дурдсанчлан гамшгийн эрсдэлийг бууруулахад чиглэсэн үйл ажиллагааг МБС- ын байгууллагын бодит нөхцөл байдалд тулгуурлан төлөвлөх, хэрэгжүүлэхэд гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээ нь чухал ач холбогдол бүхий системтэй үйл явц бөгөөд үнэлгээг хийхдээ дараах зарчмуудыг зайлшгүй анхаарах шаардлагатай. 1. Гамшгийн эрсдэлийн ерөнхий үнэлгээ нь оролцооны аргад суурилан хийгдэх тул удирдлага, багш, ажилтан, суралцагчид, эцэг эх, мөн орон нутгийн оролцоо хангалттай оролцуулсан үнэлгээг хийх баг байгуулах нь нэн чухал юм. Өөрөөр хэлбэл үнэлгээний багийн гишүүдэд өндөр настан, хүүхэд, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, гамшигт өртөмтгий бүлэг гэх мэт эмзэг бүлгийнхний оролцоог тэгш хангах шаардлагатай. 2. Үнэлгээний багт орон нутгийн удирдлагууд, МБС-ын байгууллагын орчим үйл ажиллагаа эрхэлдэг байгууллагуудын төлөөллийг оролцуулах нь үнэлгээний үр дүнгийн дагуу шийдвэр гаргах, хэрэгжилтэд нөлөөлөх зэрэгт чухал ач холбогдолтой ба удирдлагуудад үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх дотоод нөөц боломжоо олж харах, гамшгийн эрсдэлийг бууруулах үйл ажиллагааг орон нутгийн тогтвортой хөгжлийн төлөвлөлттэй уялдуулах боломжийг олгодог. 3. Үнэлгээний үйл явц нь хоорондоо уялдаа холбоо бүхий системтэй үе шатуудаас бүрдэх ба үнэлгээний баг эдгээр үе шат тус бүрд хийгдэх үйл ажиллагаануудыг нэг бүрчлэн дагаж мөрдөх нь чухал юм. 4. Гамшгийн эрсдэлийн ерөнхий үнэлгээний үр дүнд хяналт тавьж, эрсдэлийг бууруулах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлснээр гамшгийн эрсдэлийн түвшин буурах тул сургууль, 8

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ цэцэрлэг энэхүү үнэлгээний үйл явцыг тодорхой давтамжтайгаар урьдчилан төлөвлөж хийх шаардлагатай. 5. Мөн энэхүү үнэлгээний үр дүнд үндэслэн шаардлагатай төсөл, хөтөлбөрүүдийг боловсруулж, хэрэгжүүлэх тал дээр бусад төрийн болон төрийн бус, олон улсын байгууллагууд хамтран ажиллах боломж бүрдэх юм. Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээг аюулыг үнэлэх, эмзэг байдал ба чадавхаа үнэлэх, эрсдэлийн түвшинг тогтоох, гамшгийн эрсдэлийг бууруулах арга хэмжээг төлөвлөх гэсэн дараах зураглал дах дэс дарааллаар хийнэ. ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ ҮЕ ШАТУУД: • Болзошгүй Хоёр. Эмзэг • Эрсдэлийн Дөрөв. аюулын байдал үнэлгээний Гамшгийн зураглал матриц эрсдэлийг чадавхын бууруулах • Аюулын үнэлгээ • Эрсдлийг үнэлгээний бууруулах • Үйл хүснэгт • Бүтцийн бус чиглэлд авч ажиллагааг эмзэг байдал хэрэгжүүлэх тодорхойлох Нэг. Аюулын чадавхын арга хэмжээний үнэлгээ үнэлгээ стратеги • Үйл ажиллагааг Гурав. эрэмбэлэх Гамшгийн эрсдэлийн • Төлөвлөгөөг тодотгох түвшин 1-р үе шат Аюулын үнэлгээ Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын хувьд хэвийн үйл ажиллагаанд нь сөргөөр нөлөөлөх тохиолдож болзошгүй аюул/аюулт үзэгдлийн эх үүсвэрүүд, түүний давтамж, хамрах хүрээ, үргэлжлэх хугацаа, өрнөлийн хурд гэсэн нэн чухал шинжүүд, тэдгээрийн харилцан хамаарлыг аюулын үнэлгээгээр тодорхойлно. Аюулыг ажиглалтын аргаар болзошгүй аюулыг зураглаж; хоёрдогч мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийх болон ярилцлагын аргаар аюулын зэргийг тодорхойлж үнэлнэ. 9

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ БОЛЗОШГҮЙ АЮУЛЫН ЗУРАГЛАЛЫГ ХЭРХЭН ГАРГАХ ВЭ? МБС-ын байгууллагын дотор болон гадаад орчны аюулт үзэгдэлд өртөж болохуйц эрсдэлтэй газруудыг тодорхойлох, мөн аюулт үзэгдэл тохиолдсон үед болон өдөр тутам гарч болзошгүй ахуйн аюул, эрсдэлийг илрүүлэх зорилгоор үнэлгээ хийж зураглал гаргана. Энэхүү аргыг ашиглан тухайн сургуулийн багш, ажилтнууд, оюутнуудаар өөрсдийнх нь амьдарч байгаа орчин, орон нутгийн аюул, эрсдэлийг үнэлүүлэх нь ихээхэн ач холбогдолтой ба эрсдэлийг бууруулах үйл ажиллагаа нь дан ганц мэргэжлийн байгууллагын үүрэг бус өөрсдийн хүчээр эрсдэлийг хэрхэн бууруулж болохыг ойлгуулна. Оролцогчид бүлэгт хуваагдан ажиглалтын аргаар нэг бүлэг нь гадаа орчны, нөгөө бүлэг нь дотор орчны байгалийн аюулт үзэгдлийн болон бусад ахуйн аюул, эрсдэлийг үнэлж зураглал гаргана. Болзошгүй аюулын зураглалыг гаргахдаа хүүхдүүдэд, багш ажилчдад гэмтэл хохирол учруулж болохуйц бүхий л аюул эрсдэлийг илрүүлэхийг хичээх ба ажиглалт хийх явцдаа харсан, илрүүлсэн аюул, эрсдэлүүдийг тэмдэглэн авч дараа нь зураглал болгоно. Сургалтын байгууллагын дотор орчныг үнэлэхдээ жижиг, том бүхий л боломжит аюулт эрсдэлүүдийг анхаарах хэрэгтэй. Жишээ нь: • Газар хөдлөлтийн үед хүний толгой дээр унаж гэмтээж болохуйц, шилэн (цом, өргөмжлөл, гэрлийн бүрхүүл гэх мэт), хүнд даацын зүйлсийг тогтоож бэхэлсэн эсэх • Газар хөдлөлтийн үед унаж хүнд гэмтэл, хохирол учруулж болохуйц ханын шүүгээ, шкаф зэргийг хананд бэхэлсэн эсэх • Гарах гарцыг таглаж тавьсан тавилга, эд зүйлс байгаа эсэх • Ослын гарцууд онгорхой байгаа эсэх • Ангиудын хаалга болон гарах гарцын хаалга гадагшаа онгойдог эсэх • Шилэн эд зүйлсийг эрсдэлээс хамгаалж наалт наасан эсэх • Хүнийг гэмтээж, хохирол учруулж болохуйц шилэн тавилга, эд зүйлсийн байрлал • Гал түймрийн аюул гарч болохуйц нөхцөл байдлууд (галд шатамхай зүйлс, ил гарсан цахилгааны утас, залгуур гэх мэт) • Аюулгүй гарцын тэмдэглэгээнүүд байгаа эсэх • Нэг давхрын цонхыг төмөр хаалтаар хаасан эсэх • Хүн халтирч гэмтэж болохуйц халтиргаа ихтэй плитан шал гэх мэт МБС-ын байгууллагын гадаа орчныг үнэлэхдээ мөн боломжит бүхий л аюул эрсдэлүүдэд анхаарлаа хандуулах шаардлагатай. Жишээ нь: 1. МБС-ын байгууллагын ойр орчим 50-75 метрээс дотогш шатахуун түгээгүүрийн газар гэх мэт галын аюултай газар, объект байгаа эсэх 2. МБС-ын байгууллагын ойр орчимд согтууруулах ундаа худалдаалдаг газар байна уу 3. МБС-ын байгууллагын ойр орчимд авто зам байгаа эсэх, гарцын гэрэл, тэмдэглэгээ байгаа эсэх 10

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ 4. МБС-ын байгууллагын хогийн цэг, бие засах газрын байрлал 5. Гал түймрийн аюулын үед галын машин чөлөөтэй орох зам, талбай байна уу гэх мэт АЮУЛЫН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ХҮСНЭГТИЙГ ХЭРХЭН АШИГЛАХ ВЭ? Үнэлгээний багийн гишүүд аюулын зураглалаас гарсан мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийж тухайн МБС-ын байгууллагын хувьд ямар аюулт үзэгдэл/аюул тохиолдох магадлалтайг тодорхойлох ба үүний дараа тодорхойлогдсон аюулт үзэгдэл/аюул тус бүрээр дараах аюулын үнэлгээний хүснэгтийг бөглөж хүснэгтэн дэх үзүүлэлт тус бүрээр үнэлгээний багийн өгсөн онооны дунджаар аюул тус бүрийн зэргийг оноогоор тодорхойлж гаргана. Хүснэгт 1. Аюулын үнэлгээний хүснэгт Үзүүлэлт Тодорхойлолт Шалгуур Оноо Өгсөн оноо 3 Давтамж Аюулын тохиолдох магадлал Сард 1 буюу түүнээс дээш 2 Жилд 1 буюу түүнээс дээш 1 Хамрах Сургуулийн барилга 5 жилд 1 буюу түүнээс дээш 3 хүрээ байгууламж (хэвийн үйл 50-аас дээш хувь 2 ажиллагаа)-д нөлөөлөх байдал 20-50 хувь 1 20 хүртэл хувь 3 Үргэлжлэх Аюулын дараа эргэж хэвийн 1-ээс дээш хоног 2 хугацаа байдалдаа орох хугацаа (гарз 1 хоног хүртэлх 1 хохирол) 1 цаг хүртэлх 3 Бага 2 Эрт зарлан Аюулыг урьдчилан таамаглах Дунд 1 мэдээлэх боломж Их боломж Аюулын зэргийн оноо Тайлбар: Аюулын хүснэгтийг хэрхэн ашиглах, мөн хүснэгт дэх үзүүлэлтүүдийн дэлгэрэнгүй тайлбарын “Гамшгийн эрсдэлийн ерөнхий үнэлгээний арга зүй” видео заавраас авна уу 2-р үе шат Эмзэг байдал, чадавхын үнэлгээ Аюулд “эрсдэлтэй хэсэг” хэрхэн өртөж байгаа өртөмтгий эмзэг байдлыг болон тухайн аюулаас учрах хохирлыг бууруулах чиглэлээр авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээний чадавхыг тодорхойлох үйл явц юм. Эрсдэлтэй хэсэгт хүн, эд хөрөнгө, хүрээлэн буй орчин нь хамаардаг бол чадавхыг тодорхойлохдоо сургуулийн удирдлага, зохион байгуулалт, эрх зүйн орчин, 11

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ зарлан мэдээлэх тогтолцоо, бэлэн байдлын төлөвлөгөө, нөөц, мэдлэг, оролцоо зэргийг авч үзнэ. Үнэлгээний багийн гишүүд эмзэг байдал, чадавхыг үнэлэх хүснэгтийг ашиглан хоёрдогч мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийх аргаар үнэлэх ба гамшгийн эрсдэлийн зэргийн түвшинд нөлөөлөх хүчин зүйлсүүдийг авч үзнэ. Дараах мэдээ, мэдээллийг урьдчилан бэлдсэн байх шаардлагатай. Үүнд: • МБС-ын байгууллагын үйл ажиллагааны талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл (багш ажиллагсад, оюутан, суралцагчдын тоо, төсөв, хөрөнгө гэх мэт); • МБС-ын байгууллагын эрсдэл, эмзэг байдлын талаар өмнө хийгдсэн судалгааны материал; • МБС-ын байгууллагын барилга, байгууламжийн талаарх өгөгдлүүд; • МБС-ын байгууллагын болон ойр орчмын болзошгүй гамшгаас хамгаалах байгууламж (үерийн далан суваг гэх мэт), эдгээрийн зориулалт, ашиглалтын мэдээлэл; • Сургуулийн дэд бүтэц, бусад тоног төхөөрөмжийн тухай мэдээ, мэдээлэл; • орон нутгийн байгаль, газарзүй, уур амьсгалын хүн амд тааламжгүй, хүнд нөхцөлийн мэдээлэл; • өмнө тохиолдсон аюул, ослоос учруулсан нөлөөллийн талаарх баримт; • гамшгаас хамгаалах, аюулгүй байдлыг хангах талаар баримталж буй хууль, тогтоомж, эрх зүйн актууд; • гамшгаас хамгаалах үйл ажиллагааны төлөвлөлт, төсөв, хөрөнгө, хүч хэрэгслийн тооцоо; • гамшгаас хамгаалах талаар авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний тайлан, бусад мэдээлэл; • гамшгаас хамгаалах бэлэн байдал, нөөцийн хангамжийн мэдээлэл; • Сургуулийн нийт багш ажилчид, сурагчид, бусад албан тушаалтнуудын гамшгаас хамгаалах талаарх мэдлэг, оролцооны түвшин. ЭМЗЭГ БАЙДАЛ, ЧАДАВХЫН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ХҮСНЭГТИЙГ ХЭРХЭН АШИГЛАХ ВЭ? Сургуулийн эмзэг байдал, чадавхыг үнэлэхдээ бүлгийн ярилцлага, хоёрдогч мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийх аргыг ашиглан дараах найман үзүүлэлтийн хүрээнд эмзэг байдал, чадавхын зэргийн оноог тодорхойлон гаргана. Үүнд: 1. Хүний амь нас өртөх байдал 2. Удирдлага зохион байгуулалт 3. Хууль, эрх зүйн хэрэгжилт 4. Гамшгаас хамгаалах үйл ажиллагааны төлөвлөлт, хэрэгжилт 5. Мэдлэг чадвар 6. Материаллаг нөөц 12

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ 7. Санхүүгийн нөөц 8. Ариутгал халдваргүйжүүлэлт зэрэг үзүүлэлтийг авч үзнэ. Дээрх мэдээллүүдийг ашиглан мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын эмзэг байдал, чадавхыг үнэлэхдээ хүснэгтэд өгөгдсөн асуултуудад хариулж тохирох оноог сонгох ба тухайн оноог онооны үндэслэл хэсгээс тайлбарыг харж өгнө. Тодорхойлох асуулт бүрд өгсөн онооны дунджаар үзүүлэлтэд харгалзах дундаж оноог гаргах бөгөөд эдгээр үзүүлэлт бүрд харгалзах дундаж оноог үзүүлэлтийн тоонд харьцуулж эмзэг байдал, чадавхын зэргийг тодорхойлно. Эмзэг байдал, чадавхын үнэлгээний хүснэгтэд тусгасан асуултуудад хариулж оноог сонгохдоо онооны үндэслэлийн тайлбарыг үндэслэн сонгох ба энэхүү оноо нь тухайн үзүүлэлтийн хувьд эмзэг байдал, чадавх хэр зэрэг байгааг дараах байдлаар илэрхийлнэ. Үүнд: Эмзэг байдлыг илэрхийлэх үзүүлэлтийн хувьд: Чадавхыг илэрхийлэх үзүүлэлтийн хувьд: 3 оноо - Их 3 оноо - Сайн 2 оноо - Дунд 2 оноо - Дунд 1 оноо - Бага 1 оноо - Бага 0 оноо - огт байхгүй гэсэн утгыг илэрхийлнэ. 0 оноо - огт байхгүй гэсэн утгыг илэрхийлнэ. Санамж: Хүснэгт дэх асуултаас тухайн аюулын шинж чанартай нийцэхгүй эсвэл орон нутгийн болон МБС-ын байгууллагын нөхцөл байдалд тохирохгүй асуултыг хариулахгүй үлдээнэ. Харин дунджийг олохдоо зөвхөн хариулсан асуултуудын хувьд дундаж оноог гаргана гэдгийг анхаарна уу. Эмзэг байдал, чадавхын үнэлгээний хүснэгт: Үзүүлэлт Тодорхойлох асуулт Онооны үндэслэл Оноо Хүний амь Дундаж нас, эрүүл Багш, ажилчид, суралцагчид 50%-аас дээш хувь өртөх бол – 3 оноо мэндийн тухайн аюулд өртөж амь 20-50 хүртэл хувь өртөх бол - 2 оноо өртөх насаа алдах магадлал хэр 20 хүртэл хувь өртөх бол – 1 оноо байдал зэрэг вэ? 50%-аас дээш хувь өртөх бол – 3 оноо Удирдлага, Багш, ажилчид, оюутан 20-50 хүртэл хувь өртөх бол – 2 оноо зохион суралцагч тухайн аюулд 20 хүртэл хувь өртөх бол – 1 оноо байгуулалт өртөж эрүүл мэндээрээ хохирох магадлал хэр зэрэг Бүх талаар дэмжлэг үзүүлдэг - 3 оноо вэ? Зарим тохиолдолд дэмжлэг үзүүлдэг -2 оноо Дэмжлэг хүсч хандаж байгаагүй – 1 оноо МБС-ын байгууллагын Огт дэмжлэг үзүүлдэггүй – 0 оноо гамшгийн эрсдэлийг бууруулах үйл ажиллагаанд Бүгдэд нь тусгаж, хэрэгжүүлдэг – 3 оноо орон нутгийн засаг Зарим нэг баримт бичигт тусгаж хэрэгжүүлдэг захиргаанаас дэмжлэг - 2 оноо үзүүлдэг үү? Тусгадаг боловч хэрэгжүүлдэггүй – 1 оноо Огт тусгадаггүй – 0 оноо Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын хөгжлийн бодлого, стратеги төлөвлөгөөнд гамшгийн эрсдэлийг бууруулах асуудлыг тусгадаг уу? 13

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ Мэргэжлийн боловсрол, Эдгээр байгууллагатай бүх талаар байнга сургалтын байгууллагын хамтарч ажилладаг – 3 оноо Аль нэг байгууллагатай нь зарим тохиолдолд асуудлаар удирдах дээд хамтарч ажилдаг – 2 оноо Зөвхөн онцгой байдлын байгууллагатай байгууллага болон онцгой гамшгийн нөхцөл үүссэн үед хамтарч байдлын газар, хэлтэс бусад ажилладаг – 1 оноо байгууллагатай хамтарч Огт хамтарч ажилладаггүй – 0 оноо ажилдаг уу? Хуулийг багш, оюутан суралцагч, ажилчдад Гамшгаас Гамшгаас хамгаалах тухай сурталчилж, байнга мөрдөж ажилладаг- 3 хамгаалах, хууль, Галын аюулгүй оноо аюулгүй байдлын тухай хуулийн Хуулийг зөвхөн удирдлагын баримт бичгийн байдлыг хэрэгжилт хүрээнд мөрдөж ажилладаг – 2 оноо хангах хууль Хуулийн зарим нэг заалтыг шаардлагатай тогтоомж, Аюулгүй ажиллагаа, тохиолдолд мөрдөж ажилладаг – 1 оноо бусад эрх хамгаалалтын норм, дүрэм, зүйн баримт стандартын хэрэгжилт Сургуулийн үйл ажиллагаанд шаардлагатай бичгийн бүх норм, дүрэм, стандартыг байнга мөрдөж, хэрэгжилт тогтмол хяналт тавьдаг - 3 оноо Сургуулийн үйл ажиллагаанд шаардлагатай Гамшгаас Мэргэжлийн боловсрол, бүх норм, дүрэм, стандартыг мөрддөг ч хамгаалах сургалтын байгууллагын хяналт тогтмол тавьдаггүй - 2 оноо төлөвлөгөө онцлогт тохируулан Зарим нэг норм, дүрэм, стандартыг мөрддөг гамшгийн үед авч ч хяналт тогтмол биш - 1оноо хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааг зохион байгуулах эрх Зарим гамшгийн төрлөөр баримт бичиг зүйн бусад баримт бичиг / боловсруулж, мөрддөг – 3 оноо журам, заавар, төлөвлөгөө Зарим гамшгийн төрлөөр баримт бичиг гэх мэт/-ийг боловсруулж, боловсруулсан ч мөрддөггүй – 2 оноо хэрэгжүүлдэг үү? Ямар нэг нэмэлт баримт бичиг боловсруулж мөрдөх шаардлагагүй – 1 оноо Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөнд гамшгаас Төлөвлөгөөнд гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, хамгаалах үйл ажиллагааг гамшгийн үед аврах, нүүлгэн шилжүүлэх, иж бүрэн тусгасан уу? гамшгийн дараа хор уршгийг арилгах үйл ажиллагааг тусгасан – 3 оноо Гамшгаас хамгаалах Төлөвлөгөөнд гамшгийн үед аврах, нүүлгэн төлөвлөгөөнд гамшгаас шилжүүлэх, хор уршгийг арилгах үйл хамгаалах орон тооны бус ажиллагааг тусгасан – 2 оноо Төлөвлөгөөнд зөвхөн гамшгийн үед аврах, зөвлөл, бүлгийг нүүлгэн шилжүүлэх үйл ажиллагааг тусгасан томилгоожуулж, бие – 1 оноо бүрэлдэхүүнд тодотгол Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөө байхгүй – 0 хийдэг үү? Зөвлөл, бүлгийг дүрэмд зааснаар бүрдүүлж, тогтмол тодотгол хийдэг – 3 оноо Зөвлөл, бүлэгт тодотгол дутуу хийгддэг – 2 оноо Зөвлөл, бүлэгт тодотгол огт хийдэггүй – 1 оноо Зөвлөл, бүлэг байхгүй – 0 оноо 14

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ Мэдлэг, МБС-ын байгууллагын Бүх талаар уялдаатай хийгдсэн – 3 оноо чадвар хамгаалах төлөвлөгөө Зарим нэг үйл ажиллагаагаар уялдаатай тухайн орон нутгийн хийгдсэн – 2 оноо Материаллаг гамшгаас хамгаалах Огт уялдаа байхгүй – 1 оноо Төлөвлөгөө нөөц төлөвлөгөөтэй хэр зэрэг байхгүй – 0 оноо уялддаг вэ ? Гамшгаас хамгаалах Дадлага, сургуулийг нийт багш, ажилчид, төлөвлөгөөг турших дадлага, Суралцагчдыг хамруулан тогтмол зохион сургуулилтийг зохион байгуулдаг – 3 байгуулдаг уу? Дадлага, сургуулийг зөвхөн удирдлага, бүлгийн томилгоот бие бүрэлдэхүүнийг Оюутан, сурагчдад гамшгаас хамруулан тогтмол зохион байгуулдаг – 2 хамгаалах, аюулгүй амьдрах оноо мэдлэг, чадвар олгодог уу? Дадлага, сургуулийг шаардлагатай үед зөвхөн удирдлага, бүлгийн томилгоот Багш, ажилчдад гамшгаас бие бүрэлдэхүүнийг хамруулан зохион хамгаалах, аюулгүй амьдрах байгуулдаг – 1 оноо мэдлэг, чадвар олгодог уу? Огт зохион байгуулдаггүй – 0 оноо Сургуулийн удирдлага, Албан ба албан бус сургалтаар мэдлэг багш, ажилчдын гамшгаас чадвар олгодог – 3 оноо хамгаалах мэдлэг, чадварын Албан бус сургалтаар мэдлэг чадвар түвшин олгодог – 2 Мэргэжлийн боловсрол Шаардлагатай тохиолдолд мэргэжлийн сургалтын байгууллагын байгууллагын сургалтаар мэдлэг, чадвар суралцагчдын гамшгаас олгодог – 1 хамгаалах мэдлэг, чадварын Огт байхгүй – 0 түвшин Гамшгаас хамгаалахад Албан бус сургалтаар мэдлэг чадвар олгодог зориулсан мэдээллийн –3 самбар сургуульд байгаа юу? Шаардлагатай тохиолдолд мэргэжлийн байгууллагын сургалтаар мэдлэг, чадвар олгодог – 2 Огт байхгүй – 0 Нийт оролцогчдын 80-аас дээш хувь нь 51- 75 оноо авсан – 3 оноо 40-79 хувь нь 51-75 оноо авсан – 2 оноо 0-49 хувь нь 51-75 оноо авсан 1 оноо Нийт оролцогчдын 80-аас дээш хувь нь 51- 75 оноо авсан – 3 оноо 40-79 хувь нь 51-75 оноо авсан – 2 оноо 0-49 хувь нь 51-75 оноо авсан 1 оноо Байгаа, мэдээлэл нь тогтмол шинэчлэгддэг-3 оноо Байгаа, гэхдээ мэдээлэл нь огт шинэчлэгддэггүй- 2 оноо Байхгүй, төлөвлөгөөнд энэ жил хийхээр төлөвлсөн- 1 оноо Огт байхгүй- 0 оноо 15

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ Яаралтай, онцгой нөхцөл Байгаа, бүх ангиудад болон сургуулийн байдал үүссэн тохиолдолд коридорт байрлуулсан- 3 оноо тусламж дуудах утасны жагсаалтын самбар байгаа Байгаа, сургуулийн давхар бүрт байрлуулсан- юу 2 оноо Анхны тусламжийн хэрэгсэл, Байгаа, сургуулийн нэг давхарт байрлуулсан- хайрцаг байгаа юу? 1 оноо Объект, барилга Огт байхгүй- 0 оноо байгууламжид байх гал унтраах анхан шатны Байгаа, анги тус бүрт болон сургуульд нэн багаж хэрэгслийг тогтоосон шаардлагатай зүйлсийг бүрдүүлсэн хайрцаг ерөнхий нормын1 дагуу байгаа - 3 оноо бүрдүүлсэн үү? Байгаа, нийт ангиудын 50 хувьд, мөн Сургалтын байгууллагад сургуульд нэн шаардлагатай зүйлсийг галын булан байгаа юу? бүрдүүлсэн хайрцаг байгаа - 2 оноо МБС-ын байгууллагад Байгаа, зөвхөн сургуульд нэн шаардлагатай ослын гарцын тэмдэглэгээ зүйлсийг бүрдүүлсэн хайрцаг байгаа - 1 оноо байгаа юу? Огт байхгүй- 0 оноо Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын байгууллагын Байгаа, нормд заасан хэмжээнд, хугацаа байранд хичээл явуулах нь дуусаагүй, чанарын шаардлага хангасан боломжгүй болсон галын хор давхар бүрд байгаа- 3 оноо тохиолдолд хичээлийг үргэлжлүүлэн явуулах өөр Байгаа, зөвхөн доод давхарт нормд заасан байр, гэр, майхан зэрэг хэмжээний, хугацаа нь дуусаагүй, чанарын байгаа юу? шаардлага хангасан галын хор байгаа- 2 оноо Байгаа, ихэнх хорны хугацаа нь дууссан, чанарын шаардлага хангаагүй - 1 оноо Огт байхгүй - 0 оноо Байгаа, стандар (MNS 5566:2005)-т зааснаар бүх багаж хэрэгсэл байгаа- 3 оноо Байгаа, стандар (MNS 5566:2005)-т зааснаар бүх багаж хэрэгсэл байгаа, гэхдээ байнга цоожтой байдаг- 2 оноо Байгаа, стандар (MNS 5566:2005)-т заасан багаж хэрэгсэл дутуу байгаа- 1 оноо Огт байхгүй- 0 оноо Байгаа, дүрэм (МИбД 21-02-02)-д заасны дагуу байгаа- 3 оноо Байгаа, гэхдээ дүрэм (МИбД 21-02-02)-д заасны дагуу биш- 2оноо Байгаа, гэхдээ дүрэм (МИбД 21-02-02)-д заасны дагуу биш-1 оноо Огт байхгүй- 0 оноо Байгаа, сургуулийн бүх оюутан суралцагчид багтах хэмжээний хангалттай байгаа- 3 оноо Байгаа, сургуулийн нийт суралцагчдын 50 хүртэлх хувь нь багтана- 2 оноо Байхгүй, гэхдээ онцгой нөхцөлд байраар хангах гэрээт байгууллага байгаа- 1 оноо Огт байхгүй- 0 оноо 1 Обьект, барилга байгууламжид байх гал унтраах анхан шатны багаж хэрэгслийн ерөнхий нормоос Барилгын зориулалт, онцлог Хамгаалах талбай\\м2 Гал унтраагуурын тоо Сургалт хүмүүжил, соёл гэгээрэл, үзвэрийн барилга 800 3 дунд оврын 6 бага оврын 16

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ МБС-ын байгууллагад нөөц Байгаа, хэвийн ажиллагааг нь тогтмол цахилгаан үүсгүүр байгаа шалгадаг, хариуцсан хүн байдаг- 3 оноо юу? Байгаа, хэвийн ажиллагааг нь тогтмол МБС-ын байгууллагад шалгадаггүй, хариуцсан хүн томилогдоогүй- 2 зарлан мэдээллийн/ оноо түгшүүрийн дохио байгаа юу? Байхгүй, гэхдээ худалдаж авахаар төсөв Мэргэжлийн боловсрол, хуваариласан байгаа- 1 оноо сургалтын байгууллагад онцгой нөхцөлд хоорондоо Огт байхгүй- 0 оноо холбогдох зөөврийн радио станц байгаа юу? Байгаа, хэвийн ажиллагааг нь тогтмол шалгадаг, хариуцсан хүн байгаа- 3 оноо МБС-ын байгууллагад онцгой нөхцөл байдлын Байгаа, гэхдээ хэвийн ажиллагааг нь үед хэрэглэх машин, техник шалгадаггүй, хариуцсан хүн томилогдоогүй- 2 байгаа юу? оноо МБС-ын байгууллагын Байхгүй, гэхдээ худалдаж авахаар халдваргүйжүүлэлт, төсөвлөсөн байгаа- 1 оноо ариутгалын бодисын нөөц байгаа юу? Огт байхгүй бол 0 оноо МБС-ын байгууллагын Байгаа, хэвийн ажиллагааг нь тогтмол онцгой нөхцөл байдлын үед шалгадаг, хариуцсан хүн байгаа- 3 оноо хэрэглэх ус, хүнсний нөөц байгаа юу? Байгаа, гэхдээ хэвийн ажиллагааг нь шалгадаггүй, хариуцсан хүн томилогдоогүй- 2 оноо Байхгүй, гэхдээ худалдаж авахаар төсөв хуваарилсан байгаа- 1 оноо Огт байхгүй- 0 оноо Байгаа, байнгын бэлэн байдалд байдаг- 3 оноо Байхгүй, гэхдээ гэрээт газар байгаа- 2 оноо Байхгүй, гэхдээ худалдаж авахаар төсөв хуваарилсан байгаа- 1 оноо Огт байхгүй- 0 оноо Байгаа, сургуулийн обьектуудад тогтмол халдваргүйжүүлэлт хийж, нөөцийг нөхөн бүрдүүлдэг- 3 оноо Байгаа, гэхдээ зөвхөн шаардлагатай тохиолдолд л хэрэглэж, нөөцийг тогтмол нөхөн бүрдүүлдэггүй- 2 оноо Байхгүй, гэхдээ шаардлагатай тохиолдолд авах гэрээт газар байгаа- 1 оноо Огт байхгүй- 0 оноо Байгаа, стандартад заасны дагуу хангалттай нөөц байгаа, мөн тогтмол сэлгэлт хийдэг- 3 оноо Байхгүй, гэхдээ гэрээт нийлүүлэгч байгаа- 2 оноо Байгаа, гэхдээ хангалттай хэмжээгээр байхгүй, сэлгэлт хийгддэггүй- 1 оноо Огт байхгүй- 0 оноо 17

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ Санхүүгийн МБС-ын байгууллагат Байгаа, хангалттай хэмжээнд тогтмол нөөц гамшгаас хамгаалах үйл төсөвлөдөг- 3 оноо ажиллагаанд зориулсан Ариун цэвэр төсөв байгаа юу? Байгаа, гэхдээ зөвхөн онцгой нөхцөл халдваргүйж байдалд л ашиглах зориулалттай- 2 оноо үүлэлт МБС-ын байгууллагад гамшгийн бэлэн байдлыг Байхгүй, гэхдээ онцгой нөхцөл байдал үүссэн хангахад чиглэсэн материал, тухайн тохиолдолд захирлын тушаалаар багаж хэрэгсэл авах төсөв төсөв зарцуулах боломжтой- 1 оноо байгаа юу Огт байхгүй - 0 оноо Орон нутгийн төсөвт МБС- ын байгууллагын гамшгаас Байгаа, хангалттай хэмжээнд төсөвлөж, хамгаалах үйл ажиллагаанд зарцуулдаг- 3 оноо зориулсан төсөв байгаа юу? Байгаа, гэхдээ материал, багаж хэрэгсэл Гадна талбайд бөөгнөрөл авахад хангалттай хүрэлцдэггүй- 2 оноо үүсгэхгүй, оюутан сурагчдыг 1,5 м зайтай байхаар, эгнээ Байхгүй, гэхдээ орон нутгийн төсөв болон үүсгэн будгаар шугам татаж, бусад эх үүсвэрээс материал, багаж хэрэгсэл эмх цэгтэйгээр оруулах авдаг- 1 оноо зохион байгуулалт байгаа юу Огт байхгүй- 0 оноо Гадна талбайд цугларах Байгаа, сургуулийн гамшгаас хамгаалах үйл хэсэг буюу МБС-ын ажиллагааны төсвийн 30-аас дээш хувийг байгууллагын гадаа талбайн орон нутгийн төсөвөөс санхүүжүүлдэг- 3 орчмын цэвэрлэгээг тогтмол оноо хийдэг үү Байгаа, гэхдээ зөвхөн онцгой нөхцөл Гадна хаалганы бариулыг байдлын үед л зарцуулах боломжтой- 2 халдваргүйжүүлэх журмын оноо дагуу жавелинтай уусмалаар ариутгах Байхгүй, гэхдээ онцгой нөхцөл байдлын үед холбогдох тушаалын дагуу төсөв хуваарилах боломжтой- 1 оноо Огт байхгүй- 0 оноо Байгаа, үүнийгээ, бүх сурагчид, багш, ажилтанууд мэддэг, маш сайн мөрддөг – 3 оноо Байгаа, гэхдээ сурагчид, багш, ажилтануудад хэвшил болоогүй – 2 оноо Байхгүй, гэхдээ хийхээр төлөвлөсөн байгаа – 1 оноо Огт байхгүй, төлөвлөөгүй – 0 оноо Тийм, тогтмол хийдэг – 3 оноо Тийм, гэхдээ тогтмол биш (сардаа 1 удаа) – 2 оноо Тийм, гэхдээ цэвэрлэгээний материал хүрэлцдэггүй учир тогтмол хийдэггүй – 1 оноо Үгүй, цэвэрлэгээний материал байхгүй – 0 оноо Тийм, тогтмол хийдэг – 3 оноо Тийм, гэхдээ тогтмол биш (сардаа 1 удаа) – 2 оноо Тийм, ариутгах уусмалын нөөц хүрэлцдэггүй – 1 оноо Үгүй, ариутгах уусмал байхгүй – 0 оноо 18

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ Танхим бүрийн хаалганы Тийм, тогтмол хийдэг – 3 оноо бариул, шатны бариулыг халдваргүйжүүлэх Тийм, гэхдээ тогтмол биш (сардаа 1 удаа) – 2 уусмалаар ариутгадаг уу оноо Тийм, ариутгах уусмалын нөөц хүрэлцдэггүй – 1 оноо Үгүй, ариутгах уусмал байхгүй – 0 оноо Анги бүрт гар ариутгагч Тийм, анги тус бүрт, хангалттай хүрэлцэхүйц байршуулсан уу тоогоор байрлуулсан, хүүхдүүд, багш ажилтанууд байнга хэрэглэдэг – 3 оноо Тийм, гэхдээ хүрэлцээ муутай – 2 оноо Тийм, гэхдээ багш, сурагч, ажилтанууд хэрэглэж хэвшээгүй – 1 оноо Огт байхгүй Гараа савандаж угаах Тийм, хангалттай нөөцтэй, сурагчид, багш нөхцөлийг бүрдүүлж, ажилтанууд гараа тогтмол угаадаг – 3 оноо угаалтуур тус бүрийг савантай байлгах нөөц Тийм, угаалтуурын хүртээмж, савангийн хангалттай байгаа юу нөөц хангалттай биш – 2 оноо Тийм, хангалттай нөөцтэй, сурагчид, багш ажилтанууд гараа тогтмол угааж хэвшээгүй – 1 оноо Огт хүрэлцээгүй – 0 оноо Бие засах өрөөний суултуур, Тийм, тогтмол хийдэг – 3 оноо эрэгтэй шээлтүүр, гар угаалтуур, шалыг цэвэрлэж, Тийм, гэхдээ тогтмол биш (сардаа 1 удаа) – 2 халдваргүйтгэл хийдэг үү оноо Тийм, гэхдээ цэвэрлэгээний материал хүрэлцдэггүй учир тогтмол хийдэггүй – 1 оноо Үгүй, цэвэрлэгээний материал байхгүй – 0 оноо Эмзэг байдал, чадавх (үр дагавар)-ын зэргийн оноо Тайлбар: Эмзэг байдал, чадавхын зэргийн оноог хэрхэн гаргах талаар дэлгэрэнгүй тайлбарыг “Гамшгийн эрсдэлийн ерөнхий үнэлгээний арга зүй” видео заавраас авна уу. 3-р үе шат Гамшгийн эрсдэлийн түвшинг тодорхойлох Эрсдэлийн үнэлгээгээр эрсдэлийн түвшинг тодорхойлж тухайн эрсдэлийг хүлцэж болох эсэхийг үнэлдэг. Энэ нь гамшгийн эрсдэлийг бууруулах арга хэмжээ авах шийдвэр гаргахад чухал ач холбогдолтой. Энэ үе шат нь болзошгүй аюулыг тодорхойлох, эмзэг байдал, чадавхыг тодорхойлох гэсэн өмнөх үе шатуудын оноонд үндэслэн хийгдэнэ. ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ МАТРИЦЫГ ХЭРХЭН АШИГЛАХ ВЭ? Эрсдэлийг үнэлэхдээ дараах магадлал, үр дагаврын матрицыг ашиглан 1-р үе шатанд тодорхойлогдсон аюулт үзэгдэл/аюул тус бүрээр эрсдэлийн түвшинг тодорхойлно. Ингэхдээ 19

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ тухайн аюулын зэргийн оноо болон 2-р үе шатанд тодорхойлогдсон эмзэг байдал/чадавхын зэргийн оноог ашиглан матрицын тохирох утгын дагуу оноонуудыг харгалзуулан эрсдэлийн түвшинг тодорхойлно. Жишээгээр тайлбарлавал: 1-р үе шатанд Аюулын зураглалын мэдээллээс Гал түймэр X сургуулийн хувьд тохиолдож болзошгүй аюулт үзэгдлээр тодорхойлогдсон ба энэхүү аюулт үзэгдлийг Аюулын хүснэгтийн үзүүлэлтүүдийн дагуу үнэлэхэд аюулын зэргийн оноо 2,3 буюу тохиолдох магадлал дунд гарсан гэж үзье. Мөн 2-р үе шатанд Эмзэг байдал/чадавхын зэргийн оноо 1,7 гарсан гэж үзвэл эдгээр оноонуудын матрицын тохирох утгуудын дагуу харгалзуулбал огтлолцол нь гал түймрийн хувьд эрсдэл маш бага гэж тодорхойлогдож байна. Учир нь хэдийгээр аюулын хувьд тохиолдох магадлал дунд зэрэг байгаа ч энэхүү аюулын эрсдэлийг нэмэгдүүлэхүйц эмзэг байдал X сургуулийн хувьд маш их буюу чадавх сул байгаа нь энэхүү аюулт үзэгдэл тохиолдсон үед маш их хэмжээний гарз хохирол гарч болзошгүй нөхцөл байдалтай эрсдэлийн түвшин маш өндөр магадлалтай байна гэсэн үг юм. ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ МАТРИЦ Аюул (магадлал)-ын 3 Эмзэг байдал, чадавх (үр дагавар) зэрэг зэрэг 0- 1.9 оноо 1-1.9 оноо 2-2.5 оноо 2.6-3 оноо Бага Дунд эрсдэл бага эрсдэл бага эрсдэл дунд Их эрсдэл бага эрсдэл дунд эрсдэл их эрсдэл дунд эрсдэл их эрсдэл их Эрсдэлийн түвшингээс хамаарч тухайн эрсдэлийг түвшинг хүлцэх түвшинд хүргэхэд цаашид ямар стратеги баримтлах вэ гэдгийг дараах арга хэмжээний стратегийн дагуу тодорхойлно. Тайлбар: Эрсдэлийн үнэлгээний матрицыг хэрхэн ашиглах талаар дэлгэрэнгүй тайлбарыг “Гамшгийн эрсдэлийн ерөнхий үнэлгээний арга зүй” видео заавраас авна уу ЭРСДЭЛИЙГ БУУРУУЛАХ ЧИГЛЭЛД АВЧ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ СТРАТЕГИ Эрсдэлийн Эрсдэлийг бууруулах чиглэлд авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний стратеги түвшин Эрсдэл их Тухайн нөхцөл байдалд тохирсон урьдчилан сэргийлэх, бэлэн байдлыг хангах арга хэмжээ яаралтай авч бага эрсдэлийн түвшинд хүргэх шаардлагатай. Мөн тухайн Эрсдэл дунд нөхцөл байдлыг цаашид байнга ажиглаж баримтжуулж байх хэрэгтэй. Эрсдэл бага Бага эрсдэлийн түвшинд шилжүүлэх арга хэмжээг төлөвлөж өдөр тутмын хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулахгүйгээр төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх. Тухайн нөхцөл байдлыг цаашид ажиглаж, хяналт, шалгалтыг ойр ойрхон хийх хэрэгтэй. Мөн баримтжуулж байх хэрэгтэй. Тухайн нөхцөл байдлыг цаашид ажиглаж, хяналт, шалгалтыг тогтмол хийх хэрэгтэй. 20

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ 4-р үе шат Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах Энэхүү үе шат нь тухайн МБС-ын байгууллагын хувьд эмзэг байдлуудыг бууруулахын тулд тухайн сургалтын байгууллага ямар арга хэмжээ авах вэ гэдгээ тодорхойлж гамшгийн эрсдэлийг буруулах төлөвлөгөө боловсруулах үе шат юм. Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах чиглэлд авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээг тодорхойлохдоо аюулын зураглалд тэмдэглэгдсэн эмзэг байдлууд болон түүний шалтгаан, эмзэг байдал, чадавхын үнэлгээний хүснэгт дэх эмзэг байдлыг илэрхийлэх үзүүлэлтийн хувьд өндөр оноо авсан, чадавхыг илэрхийлэх үзүүлэлтийн хувьд бага оноо авсан асуултуудад үндэслэн тогтооно. Үүний дараа эрсдэлийг бууруулах үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд суурилан МБС-ын байгууллагын гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг тодотгох ба шаардлагатай арга хэмжээг орон нутгийн болон сургуулийн хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтөд албан ёсоор оруулан төлөвлөнө. ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙГ БУУРУУЛАХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ТӨЛӨВЛӨГӨӨНИЙ ЗАГВАР ХҮСНЭГТ: Эмзэг Эрсдэлийг Боломжит Шаардлагатай Хэзээ Хэн дуусах/үйл байдал бууруулах нөөц нөөц хийж эрэмбэлэх үйл ажиллагаа МБС-ын байгууллагын гамшгийн эрсдэлийг бууруулах төлөвлөгөөний хэсэгт дараах зүйлийг авч үзнэ: Бүтцийн аюулгүй байдлыг хангах - энэ хүрээнд МБС-ын байгууллагын барилгын болон түүний ойр орчмын аюулгүй байдлыг авч үзнэ. Бүтцийн бус аюулгүй байдлыг хангах - энэ хүрээнд сургуулийн тавилга, тоног төхөөрөмж мөн барилгын дээвэр, цонх, шат, дулааны шугам хоолой, гадагш гарах гарц зэргээс үүсэх аюулууд хамаардаг. Энд галын аюулгүй байдал хамаарна. Дэд бүтцийн аюулгүй байдлыг хангах- энд холбоо мэдээлэл, цахилгаан, дулаан зэрэг суурь дэд бүтцийг авч үзнэ. Мөн сургуулийн хүн тээвэр зөөх тээврийн хэрэгсэл хамаарна. Хүрээлэн буй орчны аюулыг бууруулах - цаг агаарын нөхцөл, аюултай бодис, материал алдагдах байдал, уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөө зэрэг хүрээлэн байгаа нөхцөлүүдийг авч үзнэ. 21

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ БҮТЦИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ: Бүтцийн аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээг хэрэгжүүлэх асуудлыг энэ гарын авлагын хүрээнд авч үзэх боломжгүй. Учир нь барилгын засвар үйлчилгээ бол бүтцийн болон бүтцийн бус аюулгүй байдлыг хангах нэн чухал асуудал юм. Барилгад ямар нэг эвдрэлийг илрүүлсэн тохиолдолд сургуулийн удирдлагууд энэ асуудлыг мэргэжлийн байгууллагад хандаж шийдвэрлүүлнэ. Хамгийн чухал нь барилгад дур мэдэж өөрчлөлт хийхгүй байх явдал бөгөөд барилгын аюулгүй байдлыг хангах хүрээнд дараах зүйлүүдийг анхаарах хэрэгтэй: • барилгын багана, хөндлөвчийг таслах, эдгээрийг нүхэлж бөх бат чанарыг нь алдагдуулахгүй байх; • хүчитгэлийн холбоосыг салхи, чийгний нөлөөнд өртөхөөр байрлуулахгүй байх; • өртөж болохоор байгаа холбоосыг бетон зуурмагаар цутгаж далдлах; • өмхөрсөн мод, хагарсан ханын шавар, бетоны эвдрэлийг засварлах; • ус зайлуулах хоолой, суваг шуудууг эвдрэл үүсгэхгүйгээр байрлуулах; • хагарсан, цуурсан цонхны шилийг солих. БҮТЦИЙН БУС АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ: • Бүтцийн бус аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээ гэдэгт барилгын ерөнхий хийц бүтэцтэй шууд холбоогүй, гарын дор хийж болох зүйл хамаарна. Үүнд гал түймрээс урьдчилан сэргийлэх болон гал унтраах багаж хэрэгслийн бэлэн байдал орно. • Барилгаас нүүлгэн шилжүүлэлт хийхэд шаардлагатай зам, гарцуудын бэлэн байдал, аюулгүй байдлыг хангах асуудал хамгийн чухал байдаг. Бүтцийн бус аюулгүй байдлыг хангах хүрээнд дараах зүйлийг шалгана: • Бүх ангийн хаалга, бусад өрөөнүүдийн хаалгыг дотроосоо гадагш чиглэлд онгойх • Гадагшаа гарах гарцыг саадгүй байлгах • Хүчтэй салхи, шуурга болон газар хөдлөлтийн чичирхийллийг тэсвэрлэхүйц байдлаар барилгын бүтцийн бус хэсгүүдийг бөхөлж тогтоох • Гал унтраах багаж хэрэгслийг тохиромжтой хэлбэрээр байрлуулах, ажиллагаатай байлгах • Шатамхай, тэсрэмтгий зүйлийн хэрэглээг хязгаарлах, шаардлагатай тохиолдолд гал гарах эсвэл аюултай эх үүсвэрээс хол байлгах, тусгаарлах • Цахилгааны утсыг байнга шалгах, ачааллыг хэтрүүлэхгүй байх • Ангиудад хоёрдахь буюу нэмэлт гарцыг төлөвлөх (ихэнх тохиолдолд цонх нэмэлт гарц болно) ОРОН НУТГИЙН ДЭД БҮТЦИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ Орон нутгийн дэд бүтцэд сургууль байрлаж буй газрын ус, цахилгаан, халаалт, харилцаа холбоо, автозамын сүлжээ орно. Эдгээрийн ихэнх нь төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагын үйл ажиллагаанд хамаардаг тул ямар нэг гамшгийн үед үүссэн асуудлыг болон эдгээрээс үүсэж болзошгүй аюултай нөхцөлийг хэрхэн шийдвэрлэх талаар эдгээр 22

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭНИЙ АРГА ЗҮЙ байгууллагатай урьдчилж тохирсон байх хэрэгтэй. Тохиолдож буй аюулын төрлөөс хамаараад янз бүрийн арга хэмжээ авах шаардлага үүснэ. Үүнд: гарах гарцыг хааж болзошгүй нүх, цахилгааны утас зэргийн байрлалыг өөрчлөх; дулааны холболтыг уян хоолойгоор хийх; шугам хоолой тасарснаас болон цахилгааны хэт ачааллаас үүсэж болох аюулыг тооцох; эрүүл мэндэд сөрөг нөлөө үзүүлэх төрөл бүрийн цацраг идэвхт болон соронзон туяа ялгаруулдаг зүйлийг сургуулийн ойр орчимд байрлуулахгүй байх. Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах хүрээнд МБС-ын байгууллагын автобусны үйлчилгээ болон сургуулийн эргэн тойрны замын хөдөлгөөний нөхцөл байдал хамаарна. Дэлхий дахинд замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангаагүй нөхцөлөөс үүдэж олон тооны хүүхэд амь насаа алдаж байна. Замын тэмдэг, тэмдэглэгээ, замын гарцыг оновчтой хийх, байршуулах, ачаалал ихтэй зам дээр сурагчдын аюулгүй байдлыг хангах гэрлэн дохиог байршуулах зэрэг нь аюулгүй байдлыг хангахад нэн чухал юм. Тээврийн хэрэгслийн аюулгүй байдлыг хангах хүрээнд сургалтын байгууллагын автобусны жолоочийн ур чадвар, хариуцлагыг нэмэгдүүлэх, суралцагчдад суудлын бүс хэрэглэж хэвшүүлэх хэрэгтэй. Эдгээрт эцэг, эх насанд хүрэгчдийн үлгэр дуурайлал, тэдгээрийн тавих хяналт маш чухал юм. ХҮРЭЭЛЭН БУЙ ОРЧНЫ АЮУЛГҮЙ БАЙДАЛ Хүрээлэн буй орчны аюулгүй байдлын асуудал МБС-ын байгууллагын оршин байгаа орон нутгийн нөхцөл байдлыг авч үзэхэд хүргэнэ. Тухайн сургалтын байгууллагын аюулгүй байдалд нөлөөлж болох орчны аюулгүй байдлын асуудлыг авч үзэж тодорхойлно. Хүрээлэн буй орчныг хамгаалах хүрээнд МБС-ын байгууллагын зүгээс хийх хамгийн чухал зүйл бол “ногоон байгууллага” болох явдал юм. Энэ хүрээнд багш ажилчид, оюутан суралцагчид, эцэг эхчүүдийг хог хаягдлыг зөв зохистой устгах, мод тарих, байгаль орчныг хамгаалах талаарх мэдлэг ойлголтыг нэмэгдүүлэх арга хэмжээг зохион байгуулах, тэдний оролцоотой ногоон сургууль болох ажлыг явуулна. МБС-ын байгууллагын гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээнээс гарсан болон дээр авч үзсэн сургалтын байгууллагын орчинд эрсдэлийг бууруулах талаар тухайн сургууль зайлшгүй авч хэрэгжүүлэх шаардлагатай гэж тодорхойлсон арга хэмжээг Гамшгийн эрсдэлийг бууруулах төлөвлөгөөнд ач холбогдлын эрэмбэ, хугацаа, хариуцах эзэн, шаардагдах санхүүгийн эх үүсвэр бүрээр нь тодорхойлж тусгана. МБС-ын байгууллагын гамшгийн эрсдэлийг бууруулах төлөвлөгөө амжилттай хэрэгжих эсэх нь санхүүгийн нөөц боломжоос шалтгаална. Дан ганц МБС-ын байгууллага төдийгүй бүхий л түвшинд гамшгийн эрсдэлийг бууруулах арга хэмжээний санхүүжилт хамгийн төвөгтэй асуудал байдаг. Иймд гамшгийн эрсдэлийг бууруулах санхүүжилтийг бий болгохын тулд МБС- ын байгууллага болон орон нутгийн онцгой байдлын байгууллага, бусад гамшгаас хамгаалах чиглэлээр хамтран ажиллах, хоорондын уялдаа холбоог хангах, мэргэжлийн боловсрол сургалтын байгууллагын гамшгаас хамгаалах чадавхыг бэхжүүлэх санхүү, нөөцийн асуудал хариуцсан сургуулийн Гамшгаас хамгаалах орон тооны бус зөвлөлийн гишүүд санхүүжилт, хөрөнгө олох асуудалд онцгой анхаарч ажиллах шаардлагатай. 23

ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН БОЛОВСРУУЛАХ: 4.1.ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАНД ДАРААХ ЗҮЙЛИЙГ ТУСГАНА: • МБС-ын байгууллагын товч танилцуулга, өнөөгийн нөхцөл байдал; • Нутаг дэвсгэрийн суурь нөхцөл байдал, орон нутгийн онцлогийн талаарх мэдээлэл; • Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээ хийсэн багийн танилцуулга; • Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний үр дүн; • Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээ хийсэн багийн дүгнэлт, санал, зөвлөмж; • Гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний тайланг МБС-ын байгууллагын гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөнд хавсаргана. 24

ХАВСРАЛТ. ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН Гамшгийн эрсдэлийн ерөнхий үнэлгээг хийсэн МБС-ын байгууллагуудын үнэлгээний тайланг загвар болгож оруулав. ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН 2020.12.17 Тайлан бичсэн: Д.Анхтуяа /ЭМЧ/

ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН 01 ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖИЙН ЕРӨНХИЙ МЭДЭЭЛЭЛ Уул уурхай эрчим хүчний Политехник коллеж нь нийт 39 багш 31 ажилтан, 970 суралцагчтайгаар 2020-2021 оны хичээлийн жилийн үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Дархан-Уул аймаг Уул уурхай Эрчим Хүчний Политехник коллежийн үндэс суурь тэртээ 1939 онд тавигдаж үйл ажиллагаагаа эхэлсэн. Монгол улсын аж үйлдвэрлэлийн салбарт техник технологийн боловсролтой үндэсний боловсон хүчин бэлтгэх суурийг тавьж, техник техниологийн чиглэлийн олон мэргэжлийг эх орондоо нутагшуулсан гавьяатай ууган сургууль. Туулж өнгөрүүлсэн хугацаанд тус сургуульд 500-гаад эрдэмтэн багш, 1000 орчим ажилтан ажиллагсад, 19000 орчим төгсөгчид хамтран ажиллаж 80 жилийн түүхийг бүтээлцсэн байна. Тус 26

ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН сургуулийн барилга нь 1986 онд ашиглалтад орсон. 4 давхар барилга бөгөөд барилгын хийцлэл нь цутгамал каркасан, гадна хана, дээвэр нь хавтгай дээвэртэй. Нэгдсэн халаалтын системд холбогдсон. Суралцагчдын дотуур байр нь 1987 онд баригдсан. Ашиглалтын хугацаа дууссан боловч одоо болтол үйл ажиллагаа явуулж байна. Нийт 2 дадлагын газар, онолын кабинет-26, лаборатори дадлага хичээлийн кабинет-10 тайгаар үйл ажиллагаагаа явуулж байна. 02 ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭ ХИЙСЭН БАГИЙН ТАНИЛЦУУЛГА Сургуулийн аюулгүй байдлыг хангах нь сургуулийн удирдлага, багш, ажилчид, сурагчид, эцэг эх, орон нутаг дахь байгууллагуудын хамтын үйл ажиллагааг шаарддаг учраас эрсдэлийн үнэлгээг бодит, үр дүнтэй хийх зорилгоор өөр өөр төлөөллүүдээс бүрдсэн үнэлгээний багийг байгууллаа. Уг багийн бүрэлдэхүүнд сургуулийн нийгмийн ажилтан, багш, ажилтан, ажилчин, эцэг эх, сурагчид орсон нийт 15 хүн оролцож сургуулийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээг хийлээ. Хүснэгт 1. Үнэлгээг удирдсан баг, үнэлгээнд оролцсон багийн ерөнхий мэдээлэл: Аймаг, сум, сургуулийн нэр Дархан-Уул аймаг Уул уурхай эрчим хүчний Политехник коллеж Гамшгийн Эрсдэлийн үнэлгээг - Дэлхийн зөн ОНХ-ийн хөгжлийн чиглүүлэгч Эрдэнэмөнх удирдсан багийн гишүүдийн нэр, - Дархан-Уул аймаг Уул уурхай эрчим хүчний Политехник албан тушаал коллежийн эмч Д.Анхтуяа, Нийгмийн ажилтан Д.Доржналжирмаа Гамшгийн Эрсдэлийн үнэлгээнд 15 оролцсон оролцогчдын нийт тоо Нийт эрэгтэй оролцогчдын тоо 8 Нийт эмэгтэй оролцогчдын тоо 7 Нийт хүүхдийн тоо 1 Хүснэгт 2.Үнэлгээнд оролцсон багийн ерөнхий мэдээлэл: Дархан-уул уурхай эрчим хүчний политехник коллеж ковид-19 цар тахлын үед яаралтай хариу арга хэмжээ авах төслийн баг № Албан тушаал Овог Нэр Хүйс 1 Захирал Шаравжамц Мөнгөндуулга эр 2 Ахлах ня-бо Баасандалай Баасанлхам эм 3 Эмч Дашням Анхтуяа эм 4 Нярав Гантөмөр Уянга эм 5 Эцэг эхийн төлөөлөл Энхбаатар Гантөмөр эр 6 Сургалтын албаны менежер Даринчулуун Чадраабал эр 7 ХАБЭА-н мэргэжилтэн Бадам Хүрэлбаатар ЭР 8 Нийгмийн ажилтан Дагварэнчин Доржналжирмаа эм 9 Дотуур байрны багш Баатар Нина эм 27

ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН 10 Мэдээллийн ажилтан Энхтөр Мөнх-Очир эр Баярбат эр 11 Уул уурхайн баяжуулалтын багш Бямбажав Пүрэвсүрэн эм Ганчимэг эм 12 ХАБЭА багш Равшиг Батсуурь эр Эрдэнэбаатар эр 13 Багш Ц 14 Оюутан Ц 15 Дотуур байрны багш Батаа 03 ДАРХАН-УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ҮР ДҮН Үнэлгээний багийн гишүүдэд үнэлгээний үйл ажиллагааг чиглүүлэгч багш нарын зүгээс сургуулийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээг хэрхэн хийх талаар сургалт өгсөн аргачлалыг танилцуулж үнэлгээний явцад заавар, зөвлөгөөгөөр хангаж ажиллав. Сургуулийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний баг нь боловсруулсан үнэлгээний аргачлалыг ашиглан үнэлгээг дараах зорилгын дагуу хийсэн. Үүнд: • Сургуулийн удирдлага, багш, ажилчид, сурагчдын оролцоотой гамшгийн эрсдэлийг олж илрүүлж бууруулах үйл ажиллагааг төлөвлөж, хэрэгжүүлэх арга замыг тодорхойлох • Гамшгаас хамгаалах мэдлэг, чадавхыг сайжруулах • Сургуулийн гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг өөрийн дотоод хэрэгцээ шаардлагадаа тохируулан бодитоор төлөвлөхөд дэмжлэг үзүүлэх Сургуулийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээгээр тухайн сургуульд тохиолдох магадлалтай аюулын түвшин, энэхүү аюулын эрсдэлийн түвшин, эрсдэлийг бий болгож буй эмзэг байдал, эрсдэлийг бууруулахад нөлөөлөх чадавхын түвшинг тодорхойлохыг зорьсон ба үнэлгээг дараах алхамуудын дагуу хийв. 3.1 АЮУЛЫН ҮНЭЛГЭЭ Сургуулийн ойр орчимд тохиолдож болзошгүй аюулын эх үүсвэрүүд, түүний давтамж, хамрах хүрээ, үргэлжлэх хугацаа, аюулыг урьдчилан таамаглах боломж гэсэн шинжүүд, тэдгээрийн харилцан хамаарлыг тодорхойлохын тулд оролцогчид дараах үйл ажиллагааг хийлээ. Үүнд: • Болзошгүй аюулын зураглал • Аюулын үнэлгээний хүснэгт Болзошгүй аюулын зураглал: Сургуулийн дотор болон гадаад орчны аюулт үзэгдэлд өртөж болохуйц эрсдэлтэй газруудыг тодорхойлох, мөн аюулт үзэгдэл тохиолдсон үед болон өдөр тутамд гарч болзошгүй ахуйн аюул, эрсдэлийг илрүүлэх зорилгоор оролцогчид 2 бүлэгт хуваагдан ажиглалтын аргаар 1-р бүлэг нь гадна орчин, сургуулийн дотор орчин дадлагын газрууд, 2-р бүлэг нь дотуур байр, давхарт тус тус эрсдэлийг үнэлж зураглал гаргасан. 28

ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН Болзошгүй аюулын зураглалыг гаргахдаа хүүхдүүдэд, багш ажилчидад гэмтэл хохирол учруулж болохуйц бүхий л аюул эрсдэлийг илрүүлж, ажиглалт хийх явцдаа харсан, илрүүлсэн аюул, эрсдэлүүдийг тэмдэглэн авч дараа нь зураглалуудыг дараах байдлаар гаргав. Зураг 1. Сургуулийн дотор орчны зураглал 29

ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН Зураг 2. Сургуулийн гадна орчны зураглал Зураг 3. Сургуулийн гадна дотор орчны үнэлгээний зураглал Аюулын үнэлгээний хүснэгт: Болзошгүй аюулын зураглалаас гарсан мэдээллийг ашиглан дараах аюулын үнэлгээний хүснэгтийг бөглөж аюул тус бүрийн зэргийг тодорхойлсон ба мөн үнэлгээний багийн гишүүд урьд өмнө болж байсан аюулууд, энэ нь сургуулийн хэвийн үйл ажиллагаанд хэрхэн нөлөөлж байсан талаар бүлгээр ярилцаж болзошгүй аюулыг тодорхойлсон. Дараа нь хүснэгтэд тусгасан үзүүлэлт тус бүрээр өгөгдсөн шалгууруудад үндэслэн оноо өгч аюул тус бүрийн аюулын зэргийг үнэллээ. Аюулын үнэлгээгээр дараах аюулууд тодорхойлогдсон ба аюулын үнэлгээний хүснэгтийг дараах байдлаар гаргав. 30

ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН 1. Газар хөдлөлт: аюулын зэрэг – 2.2 2. Гал түймэр: аюулын зэрэг – 2.5 3. Халдварт өвчин: аюулын зэрэг – 2,7 4. Аадар бороо, үер: аюулын зэрэг- УУЭХПК-ийн хувьд Халдварт өвчин, эрсдэл хамгийн өндөр зэрэгтэй гарсан ба дараагийн өндөр магадлалтай аюулаар гал түймрийн, газар хөдлөлт, үер усны аюул тодорхойлогдсон. Хүснэгт 3. Аюулын үнэлгээний хүснэгт Аюулын нэр:Газар хөдлөлт Үзүүлэлт Тодорхойлолт Шалгуур Оноо Өгсөн оноо Сард 1 буюу түүнээс дээш 3 1 Давтамж Аюулын тохиолдох магадлал Жилд 1 буюу түүнээс дээш 2 2 5 жилд 1 буюу түүнээс дээш 1 3 Хамрах Сургуулийн барилга, 50-аас дээш хувь 3 3 хүрээ байгууламж (хэвийн үйл 20-50 хувь 2 2.2 ажиллагаа)-д нөлөөлөх 20 хүртэл хувь 1 байдал 1-ээс дээш хоног 3 1 хоног хүртэлх 2 Үргэлжлэх Аюулын дараа эргэж хэвийн 1 цаг хүртэлх 1 хугацаа байдалдаа орох хугацаа Бага 3 (гарз хохирол) Дунд 2 Их 1 Эрт зарлан Аюулыг урьдчилан мэдээлэх таамаглах боломж боломж Аюулын зэргийн оноо 31

ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН Хүснэгт 4. Аюулын үнэлгээний хүснэгт Аюулын нэр:Гал түймэр Үзүүлэлт Тодорхойлолт Шалгуур Оноо Өгсөн оноо Сард 1 буюу түүнээс дээш 3 2 Давтамж Аюулын тохиолдох Жилд 1 буюу түүнээс дээш 2 2 магадлал 5 жилд 1 буюу түүнээс дээш 1 3 Хамрах 50-аас дээш хувь 3 хүрээ Сургуулийн барилга, 20-50 хувь 2 байгууламж (хэвийн 20 хүртэл хувь 1 Үргэлжлэх үйл ажиллагаа)-д 1-ээс дээш хоног 3 хугацаа нөлөөлөх байдал 1 хоног хүртэлх 2 1 цаг хүртэлх 1 Аюулын дараа эргэж хэвийн байдалдаа орох хугацаа (гарз хохирол) Эрт зарлан Аюулыг урьдчилан Бага 3 мэдээлэх таамаглах боломж Дунд 23 боломж Их 1 Аюулын зэргийн оноо 2.5 Хүснэгт 5. Аюулын үнэлгээний хүснэгт Аюулын нэр: Халдварт өвчин Үзүүлэлт Тодорхойлолт Шалгуур Оноо Өгсөн оноо Сард 1 буюу түүнээс дээш 3 3 Давтамж Аюулын тохиолдох Жилд 1 буюу түүнээс дээш 2 3 магадлал 5 жилд 1 буюу түүнээс дээш 1 3 50-аас дээш хувь 3 2 Хамрах Сургуулийн барилга, 20-50 хувь 2 2.7 хүрээ байгууламж (хэвийн 20 хүртэл хувь 1 үйл ажиллагаа)-д 1-ээс дээш хоног 3 Үргэлжлэх нөлөөлөх байдал 1 хоног хүртэлх 2 хугацаа 1 цаг хүртэлх 1 Аюулын дараа эргэж Бага 3 хэвийн байдалдаа Дунд 2 орох хугацаа (гарз Их 1 хохирол) Эрт зарлан Аюулыг урьдчилан мэдээлэх таамаглах боломж боломж Аюулын зэргийн оноо 32

ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН Хүснэгт 6. Авулын үнэлгээний хүснэгт Аюулын нэр: Үер , Ус, аадар бороо Үзүүлэлт Тодорхойлолт Шалгуур Оноо Өгсөн оноо Сард 1 буюу түүнээс дээш 3 2 Давтамж Аюулын тохиолдох Жилд 1 буюу түүнээс дээш 2 магадлал 5 жилд 1 буюу түүнээс дээш 1 1 50-аас дээш хувь 3 Хамрах Сургуулийн барилга, 20-50 хувь 2 3 хүрээ байгууламж (хэвийн 20 хүртэл хувь 1 2 үйл ажиллагаа)-д 1-ээс дээш хоног 3 Үргэлжлэх нөлөөлөх байдал 1 хоног хүртэлх 2 хугацаа 1 цаг хүртэлх 1 Аюулын дараа эргэж Бага 3 хэвийн байдалдаа Дунд 2 орох хугацаа (гарз Их 1 хохирол) Эрт зарлан Аюулыг урьдчилан мэдээлэх таамаглах боломж боломж Аюулын зэргийн оноо 3.2. ЭМЗЭГ БАЙДАЛ, ЧАДАВХЫН ҮНЭЛГЭЭ: Эмзэг байдал, чадавхын үнэлгээний хүснэгтийг ашиглан багаараа хүний амь нас, эд хөрөнгө, хүрээлэн буй орчин, сургуулийн удирдлага, зохион байгуулалт, эрх зүйн орчин, зарлан мэдээлэх тогтолцоо, бэлэн байдлын төлөвлөгөө, нөөц, мэдлэг, оролцоо зэргийг харгалзах оноогоор үнэллээ. Хүснэгт 7 Оноо 2 баг 1 баг 1 № Үзүүлэлтүүд 1.5 1 1,7 1 Хүний амь нас, эрүүл мэндийн өртөх байдал 1 2 Удирдлага зохион байгуулалт 3 0.25 3 Хууль тогтоомжийн хэрэгжилт 1 2.25 4 Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөө 2.25 0.76 5 Мэдлэг, чадвар 6 Материаллаг нөөц 1 0 0 1.5 7 Санхүүгийн нөөц 2,14 1.05 8 Ариун цэвэр, халдваргүйжүүлэлт 1.48 Дундаж оноо 33

ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН Хүснэгт 8. ДАРХАН-УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ Политехник коллежийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний үр дүнгийн ерөнхий нэгтгэл Аюул Аюулын зэрэг Эмзэг байдал, чадавхын Эмзэг байдал, зэрэг/дундаж/ чадавхийн зэргээс хамаарсан эрсдэлийн түвшин 1 Гал түймэр 2.5 1.2 Эрсдэл их 2 Газар хөдлөлт 2.2 1.2 Эрсдэл их 3 Халдварт өвчин 2.7 1.2 Эрсдэл их 4 Үер ус, аадар бороо 2 1.2 Эрсдэл дунд Эрсдэлийг бууруулах чиглэлд авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний стратеги Маш их Тухайн нөхцөл байдалд тохирсон урьдчилан сэргийлэх, бэлэн байдлыг хангах арга хэмжээ яаралтай авч хэлэлцэх эрсдэлийн түвшинд хүргэх шаардлагатай. Мөн тухайн нөхцөл байдлыг цаашид байнга ажиглаж баримтжуулж байх хэрэгтэй. 04 СУРГУУЛИЙН ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭ ХИЙСЭН БАГИЙН ДҮГНЭЛТ, САНАЛ, ЗӨВЛӨМЖ Сургуулийн эрсдэлийн үнэлгээг хийсэн 2 багийн хамт олноос гарсан санал, зөвлөмжийг дараах хүснэгтээр харуулав. № Эмзэг байдал Эрсдэлийг бууруулах үйл Боломжит нөөц Шаардлагатай ажиллагаа нөөц ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖИЙН СУРГУУЛИЙН ОРЧНЫ ЭМЗЭГ БАЙДАЛ 1 Гал гарах эрсдэлтэй Дадлага хичээлийн болон Сургуулийн төсөв 15-20 нз 4-кг галын хор дутуу нийтийн эзэмшлийн нунтаг галын хор талбайд галын хор нөөц бүрдүүлэх байрлуулах 2 Ундны болон цэвэр Хичээлийн 1.2.3.4 давхар Төвийн шугамд Төсөл, хандив, усны асуудалтай бүрт төвийн шугамд холбогдох сургуулийн төсөв холбосон ус цэвэршүүлэгч боломжтой байрлуулах шүүлтүүртэй ус буцалгагч-13ш Давхар бүрт эрэгтэй Сургуулийн хэмжээнд эмэгтэй ариун цэврийн 3 байгаа Нийтийн ариун өрөө нэмэгдүүлэх Төсөл Төсөл хөтөлбөр, хандив, цэврийн өрөөний 3-тосгуур /эр:эм тус бүр/ 3 хүрэлцээ муу суултуур, шээлтүүр тус бүр байх. 34

ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН Сургуулийн галын булан 4 Сургуулийн том галын ил байрлуулах: иж Төсөл, хандив,   булан сайжруулах иж бүрдлийг нэмэгдүүлэх / сургуулийн төсөв бүрдэл дутмаг галын хор эсгий, сүх, лоом, элс, хүрз хувин гэх мэт/ Стандартын ялган Стандартын шаардлага Нийтийн гадна Төсөл, 5 ангилах нийтийн хангасан хогийн сав байрлуулах хогийн сургуулийн төсөв худалдаж авах эсвэл нөөц сав /1- ширхэг хогийн сав байхгүй. боломжоо ашиглан хийх Сургуулийн гамшигийн Гамшгийн эрсдэлээ 6 эрсдэлийг бууруулах буруулах төлөвлөгөө Сургуулийн нөөц төлөвлөгөө байхгүй гаргах Сургуулийн хэмжээнд Анхны тусламжийн 7 анхны тусламжийн хайрцаг байрлуулах анги Сургуулийн нөөц   хэрэгсэл хайрцаг танхим, дадлага хичээлийн дутмаг байр 8 Сургуулийн гадна Гэрэлтүүлэг сайжруулах Сургуулийн нөөц   гэрэлтүүлэг хангалтгүй Сургуулийн камер Гадна, дотор камер Сургуулийн төсөв   9 болон утаа мэдрэгч нэмэгдүүлэх сайжруулах сургуулийн нийт орчин байхгүй дутмаг утаа мэдрэгч байршуулах Зарлан мэдээлэл Зарлан мэдээлэх дохио Төсөл хөтөлбөр, Төсөл хөтөлбөр, 10 түгшүүрийн дохио байрлуулах сургуулийн төсөв сургуулийн төсөв байхгүй Сургуульд ослын Аваарийн гарц нэг бүр Төсөл хөтөлбөр   11 гарцын тэмдэглэгээ дээр гэрэлтдэг тэмдэглэгээ болон хандив байрлуулах байхгүй Сургуулийн онцгой 12 нөхцөл байдлын үед Нөөц бүрдүүлэх Хандив төсөв   хэрэглэх ус хүнсний нөөц байхгүй 13 Тамхи татах төвлөрсөн Тамхи татах нэгдсэн цэг Хандив төсөв   оюутны оролцоо цэг байхгүй байрлуулах Сургуулийн хэмжээнд Гуанз ажиллуулах судлах хандив төсөв   14 нийтийн хоолны газар түрээслэх оюутны оролцоо буюу гуанз байхгүй Техник технологийн 15 тэнхимийн өрөөний Цонхонд наалт хийх Сургууль эсвэл   вакум хана хагарах ТТТ-багш нар аюултай Сургууль доторх Бүртгэлийн машин авах Сургууль   бүртгэлийн машин 16 авах бөөгнөрөл их халдварт өвчин өртөх эрсдэл өндөр Сургуулийн орчинд     17 архи тамхи борлуулдаг Архи тамхи заруулах байх дэлгүүр байгаа 35

ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН Авто замын тэмдэг Тэмдэг тэмдэглэгээ болон     18 тэмдэглэгээ болон гарц тодруулах гарц байхгүй ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖИЙН ОЮУТНЫ ДОТУУР БАЙРНЫ ОРЧНЫ ЭМЗЭГ БАЙДАЛ Ус ариун цэврийн Стандарт хангасан Төсөл хөтөлбөр Төсөл хөтөлбөр 19 өрөө: -Стандарт бус - угаалтууртай болох -Хэвийн ажиллагаанд ажиллагаа хэвийн бус оруулах 20 Ундны болон цэвэр Дотуур байрны 1.2.3.4 Төвийн шугамд Төсөл хөтөлбөр, усны асуудалтай давхар бүрт төвийн холбогдох хандив, шугамд холбосон ус боломжтой цэвэршүүлэгч байрлуулах шүүлтүүртэй ус буцалгагч-13ш Утаа мэдрэгч, утас сорогч Орон нутгийн төсөв, 21 Хоол бэлтгэлийн өрөө: суурилуулах давхар Сургуулийн төсөв, Сургуулийн -Утаа мэдрэгч байхгүй бүрт, угаалтуурийн тоог төсөл хөтөлбөр, санхүүгийн -утас сорогч байхгүй нэмэж суурилуулах ААН-байгууллагын боломжит -угаалтуур хүрэлцэхгүй Галын хор самбар хандив тусламж байдлаас Галын аюул эрдэлтэй байрлуулах анхааруулах, шалтгаалах заах хориглох тэмдэг тэмдэглэгээ байрлуулах Гал түймэр: Өрөө тус бүрийн аюулгүй -Өрөө тус бүр болох, байдлыг хангахын тулд төсөл,   Разетка уртасгагч разетка уртасгагчын хөтөлбөрөөс аюулгүй байдлыг хангах ХАБЭА-Багш нар, -цахилгааны шит, шаардлагатай галын Оюутан 22 разетка Галын хор хор булан сараалж тэмдэг тэмдэглэгээг дутагдалтай -Галын булан, сараалж хийх байрлуулах, тэмдэг тэмдэглэгээ Аваарын гарцын тэмдэг байхгүй тэмдэглэгээг суурилуулах Зарлан мэдээлэх Газар хөдлөлт: Газар дохио өгөх төхөөрөмж, Төсөл, хөтөлбөрөөс 23 хөдлөлтөнд тэсвэрлэх Камержуулах-давхар бүрт ХАБЭА-Багш   чадвар 2ш /2талаас нь/ гадна камержуулах Суралцагчид болон багш ажилтан гараа Сургуулийн хэмжээнд ХАБЭА-н ажилтан, гар угаах, маск зүүх аян 24 тогтмол угааж өрнүүлэх Эмч, Нийгмийн   хэвшээгүй, маск Ажилтан, СУСХА тогтмол зүүлгэж хэвшүүлэх 25 Анги бүрт гар Ангийн ариун цэврийн ХАБЭА-н ажилтан,   ариутгагч хүрэлцээгүй, буланг сайжруулж гар Эмч, НА, АУБ ариун цэврийн булан ариутгагч байршуулах шаардлага хангаагүй Дадлагын газарт багаж Компьютерын ангийн тоног, төхөөрөмжийн Санамж, тэмдэг суралцагчид   26 ашиглах заавар, тэмдэглэгээг шинээр хийх дадлагаар хийх анхааруулах тэмдэг тэмдэглэгээ байхгүй 36

ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН Гамшгаас хамгаалах Хуулийн сурталчилгаа, Сургуулийн Мэргэжлийн 27 хуулийн мэдлэгийг уралдаан явуулах гамшгаас байгууллагын хамгаалах орон дэмжлэг авах нэмэгдүүлэх тооны бус зөвлөл хариуцах Сургуулийн хэмжээнд байгаа Тэмдэг, тэмдэглэгээг стандартад нийцүүлэн 28 гамшгийн тэмдэг хийх, байршуулах ХАБЭА-н ажилтан Мэргэжлийн тэмдэглээ стандарт байгууллага бус, харанхуйд поспортдоггүй. 29 Радио станц, узель Радио станц, узельтэй Сургуулийн   байхгүй болох захиргаа санхүү 30 Сургуулийн гадна авто Авто замд хурд сааруулагч Захиргаа аж ахуйн   замд хурд сааруулагч хийх алба байхгүй Дархан-Уул аймаг Уул уурхай Эрчим Хүчний Политехник коллежийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний явцад сургуулийн гамшгаас хамгаалахад чиглэсэн материаллаг болон санхүүгийн нөөц муу, багш, ажилтан, суралцагчдын мэдлэг, хандлага сул байгаа нь ажиглагдсан. Иймээс цаашид тус сургуульд гарч болзошгүй эрсдэлээс сурагчид, багш ажилтны мэдлэг, хандлагыг нэмэгдүүлэх, материаллаг нөөцийг сайжруулах шаардлагатай байна. Сургуулийн аюулгүй байдлыг хангах, сургуульд эрсдэлгүй ээлтэй орчинг бий болгох чиглэлээр сургуулийн эрсдэлийн үнэлгээнд оролцсон багийнхан дараах зөвлөмжийг гаргаж байна. Үүнд: • Төвийн шугамд холбогдох боломжтой ус шүүгчийг давхар бүрд байрлуулж усны хэрэглээг тогтмолжуулах. • Сургуулийн хэмжээнд ашиглагдах буй бүх ариун цэврийн өрөөний угаалтуур, суултуурыг бүрэн ашиглалтанд оруулах нэмэгдүүлэх, дахин засварлах. • Ариун цэврийн өрөөнүүдээ бүрэн ашиглалтанд оруулж сүүлийн үеийн стандарт хангасан суултуур угаалтуур тосгууртай болох. • Багш, ажилтан, ажилчид суралцагчдыг маскаа тогтмол зүүлгэж, гараа тогтмол угаах дадал хэвшилд суулгах, хүн бүр өөртөө халдвар хамгааллын хэрэгсэлтэй байхыг сануулах • Анги танхим, дадлагын газруудад ариутгал, халдваргүйжүүлэлтийг тогтмол хугацаанд хийх, ариун цэврийн буланд байх хэрэгслийг бүрэн байлгах. • Үйлчилгээний ажилтнуудад ариутгал, халдваргүйтгэлийн бодисыг хүртээмжтэй олгох • Сургуулийн багш, ажилтан, суралцагчдын гамшгийн эрсдэлийн мэдлэг чадварыг нэмэгдүүлэх, сургалт зохион байгуулах • Дадлага сургалтын үед өгдөг ХАБЭА зааварчилгааг чанартай, үр дүнтэй өгдөг байх • Сургуулийн төсөвт жил бүр гамшгийн эрсдэлийн үед ашиглах санхүүд суулгах • Дадлагын газруудад маш их эрсдэлтэй гэсэн үзүүлэлтүүдийг тогтмол шалгаж, сайжруулдаг байх 37

ДАРХАН-УУЛ АЙМАГ УУЛ УУРХАЙ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖ ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН • Үнэлгээнээс гарсан үр дүнгийн дагуу сургуулийн гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг боловсруулж, шинэчлэх • Сургуулийн гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг жилд хоёроос доошгүй удаа туршиж, дадлага сургуулилт хийж тодотгол хийж байх • Сургуулийн гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг багш ажилтан ажилчид, сурагчид, эцэг эхчүүдэд танилцуулах ажлыг тогтмол зохион байгуулах • Сургуулийн гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг орон нутгийн гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөтэй уялдуулах • Сургуульд гамшгаас хамгаалах орон тооны бус зөвлөлийн үйл ажиллагааг нь тогтмолжуулах • Гамшгаас хамгаалах мөн сургуулийн аюулгүй орчинг бүрдүүлэхтэй холбоотой талаарх хууль, дүрэм, журам, стандартуудыг байнга сурталчлан таниулах • Гамшгийн үед боловсролын үйл ажиллагааг тасралтгүй, хэвийн явуулах төлөвлөгөө боловсруулах 38

ЗАВХАН АЙМАГ ДАХЬ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖИЙН ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН 2020.11.05 Тайлан бичсэн: 39 Ш.Болор-Эрдэнэ/Арга зүйч/ С.Сайнбилэг/ ХАБЭА-н ажилтан/

ЗАВХАН АЙМАГ ДАХЬ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖИЙН ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН 01 ЗАВХАН АЙМАГ ДАХЬ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖИЙН ЕРӨНХИЙ МЭДЭЭЛЭЛ Завхан аймаг дахь Политехник коллеж нь нийт 44 багш 32 ажилтан, 580 суралцагчтайгаар 2020-2021 оны хичээлийн жилийн үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Сургуулийн 640 суралцагчийн барилга нь 2014 онд ашиглалтад орсон. 3 давхар барилга бөгөөд барилгын хийцлэл нь цутгамал каркасан, гадна хана нь блок, дээвэр нь хавтгай дээвэртэй. Нэгдсэн халаалтын системд холбогдсон. Суралцагчдын дотуур байр нь 1964 онд баригдсан. Модон хийцлэлтэй барилга. Ашиглалтын хугацаа дууссан боловч одоо болтол үйл ажиллагаа явуулж байна. Нийт 14 дадлагын газар, онолын 16 кабинет, 3 лабораторитойгоор үйл ажиллагаагаа явуулж байна. 02 ЗАВХАН АЙМГИЙН ОНЦЛОГ ЗАВХАН АЙМАГ НЬ: Монгол улсын баруун зүгт зүүн талаараа Архангай, хойд талаараа ОХУ болон Хөвсгөл, баруун талаараа Ховд, Увс, өмнөд талаараа Говь-Алтай аймагтай тус тус хил залган оршдог. Хойноос урд хүртэл 610 км, баруунаас зүүн хүртэл 520 км зайтай, уудам дэлгэр 82.5 мянган км² нутаг дэвсгэртэй. Завхан аймаг эх орныхоо баруун хойд хэсэгт буюу Хангайн нурууны өндөрлөгийн баруун хэсэг, Их нуруудын 40

ЗАВХАН АЙМАГ ДАХЬ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖИЙН ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН хотгорын зүүн, Монгол Алтайн нурууны салбар уулсын хойд хэсэгт оршдог. Завхан аймгийн нутаг дэвсгэр нь Монгол орны дундаж өндрөөс 500 метр орчим илүү өндөрлөг газар байрлана. ЗАСАГ ЗАХИРГАА, ХҮН АМ. Нийт хүн амын 49.9 хувь нь эрэгтэй, 50.1 хувь нь эмэгтэйчүүд, 31.4 хувь нь 16 хүртэл насны хүүхэд, 33.7 хувь нь 16-35 насны залуучууд, 25.7 хувь нь 35-55 насны хүн ам, 9.2 хувь нь 55-ээс дээш насны хүн ам эзэлж байна. Аймгийн нийт хүн амын 22.2 хувь нь Улиастай суманд, 12.3 хувь нь Тосонцэнгэл суманд, 8.5 хувь нь Их-Уул суманд 57.0 хувь нь бусад сумдад оршин сууж байна. Нийт өрхийн 22.8 хувь аймгийн төвд, 20.6 хувь сумын төвд, 56.6 хувь хөдөө оршиж сууж байна. ГАЗАР ЗҮЙН БАЙРШИЛ. Аймгийн нутаг зүүнээс баруун тийш намсаж тогтжээ. Хангайн нурууны ноён оргил 4031 метр өндөр Отгонтэнгэр уул, хамгийн нам цэг Дөргөн нуурын хөвөөнд хилийн цэг 1132 метр далайн түвшнээс дээш 2000 метрт оршдог нь Төв Азийн уулархаг сэрүүн бүсэд хамарч, хур, чийг багатай хангай, хээр, говь хосолсон нутаг юм. Аймгийн нутагт Их нууруудын чиглэлийн Монгол элс, дунд хэсгээр Бор хярын элс, өргөргийн дагуу баруунаас нийт нутгийн 50 орчим хувьд түрж орсон байх ба хойд хилийн дагуух Тэсийн голд тармацаг элстэй байдаг. УУР АМЬСГАЛ. Завхан аймгийн нутаг бол хангай, хээр, говь цөл хосолсон Монгол орны бусад нутагтай харьцуулахад чийг, дулаан хангамж сайтай, бэлчээрийн мал аж ахуй эрхлэхэд нэн тохиромжтой нутаг юм. Аймгийн нутагт агаарын температурын хэлбэлзэл өндөр эх газрын эрс тэс, хахир хатуу уур амьсгалтай. Газар орны уур амьсгалын эх газарлаг байдлыг илэрхийлдэг. 03 ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭ ХИЙСЭН БАГИЙН ТАНИЛЦУУЛГА Сургуулийн аюулгүй байдлыг хангах нь сургуулийн удирдлага, багш, ажилчид, сурагчид, эцэг эх, орон нутаг дахь байгууллагуудын хамтын үйл ажиллагааг шаарддаг учраас эрсдэлийн үнэлгээг бодит, үр дүнтэй хийх зорилгоор өөр өөр төлөөллүүдээс бүрдсэн үнэлгээний багийг байгууллаа. Уг багийн бүрэлдэхүүнд сургуулийн нийгмийн ажилтан, багш, ажилтан, эцэг эх, сурагчид орсон ба нийт 24 хүн оролцож сургуулийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээг хийлээ. 41

ЗАВХАН АЙМАГ ДАХЬ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖИЙН ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН Хүснэгт 1. Үнэлгээг удирдсан баг, үнэлгээнд оролцсон багийн ерөнхий мэдээлэл: Аймаг, сум, сургуулийн нэр Завхан аймаг дахь Политехник коллеж Гамшгийн Эрсдэлийн үнэлгээг удирдсан - Дэлхийн зөн Завханхангай ОНХ-ийн хөгжлийн багийн гишүүдийн нэр, албан тушаал чиглүүлэгч Г. Нямцэнд Гамшгийн Эрсдэлийн үнэлгээнд оролцсон - Завхан аймаг дахь ПК-ийн арга зүйч оролцогчдын нийт тоо Нийт эрэгтэй оролцогчдын тоо Ш. Болор-эрдэнэ, Нийт эмэгтэй оролцогчдын тоо ХАБЭА-н ажилтан С. Сайнбилэг Нийт хүүхдийн тоо 24 8 16 5 Хүснэгт 2.Үнэлгээнд оролцсон багийн ерөнхий мэдээлэл: Аймаг, сум, сургуулийн нэр Завхан аймаг дахь Политехник коллеж д\\д Нэр Аль багийн төлөөлөл 1. Ичинхорлоо Хөгжлийн бэрхшээлтэй сурагч 2. Нямгэрэл Авто машины засварчин мэргэжлийн суралцагч 3. Даваанансал Аюулгүй ажиллагааны техникч мэргэжлийн суралцагч 4. Уянга Аюулгүй ажиллагааны техникч мэргэжлийн суралцагч 5. Гүрбазар Барилга угсралтын мужаан мэргэжлийн суралцагч 6. Б.Шүхэржав Эцэг эхийн төлөөлөл 7. Н.Аривжин Эцэг эхийн төлөөлөл 8. Саранцэцэг Эцэг эхийн төлөөлөл 9. Д. Болормаа \\эмч \\ Ажилтан 10. Ц.Бямбажав \\ НА \\ Ажилтан 11. Х.Даваасүрэн \\байрын жижүүр \\ Ажилтан 12. Ж. Буянтогтох \\нягтлан\\ Ажилтан 13. Цэрэндулам \\ХШҮХА\\ Ажилтан 14. Мөнхцацрал \\байрын жижүүр\\ Ажилтан 15. Ц.Эрдэнэбат \\жижүүр\\ Ажилтан 16. Ч.Лхам \\багш\\ 17. Ц.Пүрэвдорж \\багш\\ Удирдлага 18. Б.Хүрэлшагай \\багш\\ Удирдлага 19. Энхбаяр \\багш\\ 20. Нямбаяр \\багш\\ 21. Төгөлдөр \\багш\\ 22. С. Дашдорж \\БИТ\\ 23. Л. Чойжилжав \\ЗААМ\\ 24. Э.Отгонзаяа /багш/ 42

ЗАВХАН АЙМАГ ДАХЬ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖИЙН ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН 04 ЗАВХАН АЙМАГ ДАХЬ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖИЙН ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ҮР ДҮН Үнэлгээний багийн гишүүдэд үнэлгээний үйл ажиллагааг чиглүүлэгч багш нарын зүгээс сургуулийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээг хэрхэн хийх талаар сургалт өгсөн ба сургуулийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний аргачлалыг танилцуулж үнэлгээний явцад заавар, зөвлөгөөгөөр хангаж ажиллав. Сургуулийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний баг нь сургуулийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээнд зориулан боловсруулсан үнэлгээний аргачлалыг ашиглан үнэлгээг дараах зорилгын дагуу хийсэн. Үүнд: • Сургуулийн удирдлага, багш, ажилчид, сурагчдын оролцоотой гамшгийн эрсдэлийг олж илрүүлж бууруулах үйл ажиллагааг төлөвлөж, хэрэгжүүлэх арга замыг тодорхойлох • Гамшгаас хамгаалах мэдлэг, чадавхыг сайжруулах • Сургуулийн гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөөг өөрийн дотоод хэрэгцээ шаардлагадаа тохируулан бодитоор төлөвлөхөд дэмжлэг үзүүлэх Сургуулийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээгээр тухайн сургуульд тохиолдох магадлалтай аюулын түвшин, энэхүү аюулын эрсдэлийн түвшин, эрсдэлийг бий болгож буй эмзэг байдал, эрсдэлийг бууруулахад нөлөөлөх чадавхын түвшинг тодорхойлохыг зорьсон ба үнэлгээг дараах алхамуудын дагуу хийв. 4.1 АЮУЛЫН ҮНЭЛГЭЭ Сургуулийн ойр орчимд тохиолдож болзошгүй аюулын эх үүсвэрүүд, түүний давтамж, хамрах хүрээ, үргэлжлэх хугацаа, аюулыг урьдчилан таамаглах боломж гэсэн шинжүүд, тэдгээрийн харилцан хамаарлыг тодорхойлохын тулд оролцогчид дараах үйл ажиллагааг хийлээ. Үүнд: • Болзошгүй аюулын зураглал • Аюулын үнэлгээний хүснэгт Болзошгүй аюулын зураглал: Сургуулийн дотор болон гадаад орчны аюулт үзэгдэлд өртөж болохуйц эрсдэлтэй газруудыг тодорхойлох, мөн аюулт үзэгдэл тохиолдсон үед болон өдөр тутамд гарч болзошгүй ахуйн аюул, эрсдэлийг илрүүлэх зорилгоор оролцогчид 4 бүлэгт хуваагдан ажиглалтын аргаар 1-р бүлэг нь гадаа орчин, гадаа байрлах дадлагын газрууд, 2-р бүлэг нь дотор орчны 1-р давхар, 3-р бүлэг нь дотуур байр, 4-р бүлэг 2,3-р давхарт тус тус эрсдэлийг үнэлж зураглал гаргасан. Болзошгүй аюулын зураглалыг гаргахдаа хүүхдүүдэд, багш ажилчидад гэмтэл хохирол учруулж болохуйц бүхий л аюул эрсдэлийг илрүүлж, ажиглалт хийх явцдаа харсан, илрүүлсэн аюул, эрсдэлүүдийг тэмдэглэн авч дараа нь зураглалуудыг дараах байдлаар гаргав. 43

ЗАВХАН АЙМАГ ДАХЬ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖИЙН ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН Зураг 1. Сургуулийн дотор орчны зураглал Зураг 2. Сургуулийн гадна орчны зураглал Аюулын үнэлгээний хүснэгт: Болзошгүй аюулын зураглалаас гарсан мэдээллийг ашиглан дараах аюулын үнэлгээний хүснэгтийг бөглөж аюул тус бүрийн зэргийг тодорхойлсон ба мөн үнэлгээний багийн гишүүд урьд өмнө болж байсан аюулууд, энэ нь сургуулийн хэвийн үйл ажиллагаанд хэрхэн нөлөөлж байсан талаар бүлгээр ярилцаж болзошгүй аюулыг тодорхойлсон. Дараа нь хүснэгтэд тусгасан үзүүлэлт тус бүрээр өгөгдсөн шалгууруудад үндэслэн оноо өгч аюул тус бүрийн аюулын зэргийг үнэллээ. Аюулын үнэлгээгээр дараах аюулууд тодорхойлогдсон ба аюулын үнэлгээний хүснэгтийг дараах байдлаар гаргав. 44

ЗАВХАН АЙМАГ ДАХЬ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖИЙН ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН 1. Газар хөдлөлт: аюулын зэрэг – 1.75 2. Гал түймэр: аюулын зэрэг – 2.75 3. Халдварт өвчин: аюулын зэрэг – 2,5 4. Аадар бороо, үер: аюулын зэрэг- 2 ПК-ийн хувьд гал түймрийн эрсдэл хамгийн өндөр зэрэгтэй гарсан ба дараагийн өндөр магадлалтай аюулаар халдварт өвчин, газар хөдлөлт, үер усны аюул тодорхойлогдсон. 2-р үе шат Аюулын зэрэг Аюулт үзэгдлийн төрөл Аюулын зэргийн оноо 1 Гал түймэр 2.75 2 Газар хөдлөлт 1.75 3 Халдварт өвчин 2.5 4 Аадар бороо, А/О шугам алдах 2 Хүснэгт 3. Аюулын үнэлгээний хүснэгт Аюулын нэр:Газар хөдлөлт Үзүүлэлт Тодорхойлолт Шалгуур Оноо Өгсөн оноо Давтамж Аюулын тохиолдох магадлал Сард 1 буюу түүнээс дээш 3 Жилд 1 буюу түүнээс дээш 2 1 Хамрах Сургуулийн барилга, 5 жилд 1 буюу түүнээс дээш 1 хүрээ байгууламж (хэвийн үйл 50-аас дээш хувь 3 1 ажиллагаа)-д нөлөөлөх 20-50 хувь 2 байдал 20 хүртэл хувь 1 3 1-ээс дээш хоног 3 Үргэлжлэх Аюулын дараа эргэж хэвийн 1 хоног хүртэлх 2 2 хугацаа байдалдаа орох хугацаа (гарз 1 цаг хүртэлх 1 1.75 хохирол) Бага 3 Дунд 2 Эрт зарлан Аюулыг урьдчилан таамаглах Их 1 мэдээлэх боломж боломж Аюулын зэргийн оноо 45

ЗАВХАН АЙМАГ ДАХЬ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖИЙН ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН Хүснэгт 4. Аюулын үнэлгээний хүснэгт Аюулын нэр:Гал түймэр Үзүүлэлт Тодорхойлолт Шалгуур Оноо Өгсөн оноо 3 3 Давтамж Аюулын тохиолдох Сард 1 буюу түүнээс дээш 2 2 магадлал Жилд 1 буюу түүнээс дээш 1 3 5 жилд 1 буюу түүнээс дээш 3 3 2 Хамрах Сургуулийн барилга, 50-аас дээш хувь 1 2.75 хүрээ байгууламж (хэвийн үйл 20-50 хувь 3 ажиллагаа)-д нөлөөлөх 20 хүртэл хувь 2 байдал 1 3 Үргэлжлэх Аюулын дараа эргэж хэвийн 1-ээс дээш хоног 2 хугацаа байдалдаа орох хугацаа 1 хоног хүртэлх 1 (гарз хохирол) 1 цаг хүртэлх Эрт зарлан Аюулыг урьдчилан Бага мэдээлэх таамаглах боломж Дунд боломж Их Аюулын зэргийн оноо Хүснэгт 5. Аюулын үнэлгээний хүснэгт Аюулын нэр: халдварт өвчин Үзүүлэлт Тодорхойлолт Шалгуур Оноо Өгсөн оноо Сард 1 буюу түүнээс дээш 3 3 Давтамж Аюулын тохиолдох Жилд 1 буюу түүнээс дээш 2 2 магадлал 5 жилд 1 буюу түүнээс дээш 1 3 50-аас дээш хувь 3 2 Хамрах Сургуулийн барилга, 20-50 хувь 2 2.5 хүрээ байгууламж (хэвийн 20 хүртэл хувь 1 үйл ажиллагаа)-д 1-ээс дээш хоног 3 Үргэлжлэх нөлөөлөх байдал 1 хоног хүртэлх 2 хугацаа 1 цаг хүртэлх 1 Аюулын дараа эргэж Бага 3 хэвийн байдалдаа Дунд 2 орох хугацаа (гарз Их 1 хохирол) Эрт зарлан Аюулыг урьдчилан мэдээлэх таамаглах боломж боломж Аюулын зэргийн оноо 46

ЗАВХАН АЙМАГ ДАХЬ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖИЙН ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН Хүснэгт 6. Авулын үнэлгээний хүснэгт Аюулын нэр: Үер , Ус, аадар бороо Үзүүлэлт Тодорхойлолт Шалгуур Оноо Өгсөн оноо Сард 1 буюу түүнээс дээш 3 2 Давтамж Аюулын тохиолдох Жилд 1 буюу түүнээс дээш 2 1 магадлал 5 жилд 1 буюу түүнээс дээш 1 50-аас дээш хувь 3 3 Хамрах Сургуулийн барилга, 20-50 хувь 2 2 хүрээ байгууламж (хэвийн 20 хүртэл хувь 1 2 үйл ажиллагаа)-д Үргэлжлэх нөлөөлөх байдал 1-ээс дээш хоног 3 хугацаа 1 хоног хүртэлх 2 Аюулын дараа эргэж 1 цаг хүртэлх 1 хэвийн байдалдаа орох хугацаа (гарз Бага 3 хохирол) Дунд 2 Их 1 Эрт зарлан Аюулыг урьдчилан мэдээлэх таамаглах боломж боломж Аюулын зэргийн оноо 4.2. ЭМЗЭГ БАЙДАЛ, ЧАДАВХЫН ҮНЭЛГЭЭ: Эмзэг байдал, чадавхын үнэлгээний хүснэгтийг ашиглан багаараа хүний амь нас, эд хөрөнгө, хүрээлэн буй орчин, сургуулийн удирдлага, зохион байгуулалт, эрх зүйн орчин, зарлан мэдээлэх тогтолцоо, бэлэн байдлын төлөвлөгөө, нөөц, мэдлэг, оролцоо зэргийг харгалзах оноогоор үнэллээ. Хүснэгт 7 № Үзүүлэлтүүд Оноо 1 Хүний амь нас, эрүүл мэндийн өртөх 1 баг 2 баг 3 баг 4 баг байдал 1.5 2.5 2.5 2.5 2 Удирдлага зохион байгуулалт 2 1.3 3 Хууль тогтоомжийн хэрэгжилт 2.3 2.5 1 1.3 4 Гамшгаас хамгаалах төлөвлөгөө 3 2 1.3 1.8 5 Мэдлэг, чадвар 2 3.5 1.3 2 6 Материаллаг нөөц 2.8 2 1.75 1.8 7 Санхүүгийн нөөц 0 2.6 1.69 0 8 Ариун цэвэр, халдваргүйжүүлэлт 1.7 00 1.5 Дундаж оноо 1.91 1.5 2 1.5 1.8 1.38 47

ЗАВХАН АЙМАГ ДАХЬ ПОЛИТЕХНИК КОЛЛЕЖИЙН ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭНИЙ ТАЙЛАН Хүснэгт 8. Завхан аймаг дахь Политехник коллежийн гамшгийн эрсдэлийн үнэлгээний үр дүнгийн ерөнхий нэгтгэл Аюул Аюулын зэрэг Эмзэг байдал, Эмзэг байдал, чадавхийн чадавхын зэрэг/ зэргээс хамаарсан эрсдэлийн түвшин дундаж/ 1 Гал түймэр 2.75 1.6 Маш их 2 Газар хөдлөлт 1.75 1.6 Эрсдэл дунд 3 Халдварт өвчин 2.5 1.6 Маш их 4 Үер ус, аадар бороо 2 1.6 Маш их Эрсдэлийг бууруулах чиглэлд авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний стратеги Маш их Тухайн нөхцөл байдалд тохирсон урьдчилан сэргийлэх, бэлэн байдлыг хангах арга хэмжээ яаралтай авч хэлэлцэх эрсдэлийн түвшинд хүргэх шаардлагатай. Мөн тухайн нөхцөл байдлыг цаашид байнга ажиглаж баримтжуулж байх хэрэгтэй. 05 СУРГУУЛИЙН ГАМШГИЙН ЭРСДЭЛИЙН ҮНЭЛГЭЭ ХИЙСЭН БАГИЙН ДҮГНЭЛТ, САНАЛ, ЗӨВЛӨМЖ Сургуулийн эрсдэлийн үнэлгээг хийсэн 4 багийн хамт олноос гарсан санал, зөвлөмжийг дараах хүснэгтээр харуулав. № Эрсдэл, эмзэг байдал Эрсдлийг бууруулах үйл Боломжит нөөц Шаардлагатай ажиллагаа-Санал нөөц 1 Сургуулийн хэмжээнд байгаа Ариун цэврийн өрөөний Сургуулийн ариун цэврийн өрөөний угаалтуур, суултуурыг сантехникч, угаалтуур, суултуур бүрэн бүрэн ашиглалтад оруулах үйлчлэгч, эмч, ашиглагддаггүй ХАБЭА 2 Ариун цэврийн өрөөнүүдэд Дотуур байр болон Эмч, нийгмийн Төсөл ажилтан хөтөлбөр гар ариутгагч, гарын шингэн хичээлийн байрны ариун саван байхгүй цэврийн өрөөнүүдэд гар ариутгагч, гарын шингэн саван байрлуулах 3 Суралцагчид болон багш Сургуулийн хэмжээнд ХАБЭА-н ажилтан, Эмч, ажилтан гараа тогтмол угааж гар угаах, маск зүүх аян Нийгмийн Ажилтан, СУСХА хэвшээгүй, маск зүүдэггүй өрнүүлэх 4 Хүүхэд бүрт хүртээмжтэй гар Тараах материал, ХАБЭА-н Төсөл ажилтан, Эмч хөтөлбөр угаах зааварчилгаа болон брошурыг шаардлагатай COVID 19 талаарх брошур, анги танхим, өрөө, материал байхгүй, хэрэгцээт дадлагын газар, газар байрлуулаагүй ариун цэврийн өрөөнд байршуулах 5 Анги бүрт гар ариутгагч Ангийн ариун цэврийн ХАБЭА-н ажилтан, Эмч, хүрэлцээгүй, ариун цэврийн буланг сайжруулж гар НА, АУБ булан шаардлага хангаагүй ариутгагч байршуулах 48