หน่วย 1

เนือ้ หาสาระการสอน/หน่วยท1ี่ เรื่องความปลอดภยั • ด้านความรู้(ทฤษฎ)ี ความปลอดภัย หมายถงึ การป้ องกนั อนั ตรายท่ีอาจเกิดข้ึนกบั อวยั วะต่างๆ ของร่างกายในขณะปฏิบตั ิงาน ซ่ึงอนั ตรายตา่ งๆ สามารถป้ องกนั ได้ โดยการใชเ้ ครื่องมืออุปกรณ์ป้ องกนั อนั ตราย และตอ้ งมีระเบียบวินยั ใน การทางาน ปฏิบตั ิตามกฎความปลอดภยั โดยเคร่งครัด ความปลอดภัยทวั่ ไปในการปฏบิ ัติงาน 1. ไม่ควรนาเคร่ืองมือท่ีชารุดหรือไม่สมบูรณ์มาใชง้ าน เพราะจะทาให้เกิดอนั ตรายต่อตนเองและเพื่อน ร่วมงานได้ 2. ไมค่ วรนาเครื่องมือท่ีมีความแหลมคมใส่ไวใ้ นกระเป๋ ากางเกงหรือกระเป๋ าเส้ือ เพราะอาจเกิดอนั ตราย กบั ตนเองและเพื่อนร่วมงานได้ 3. การทางานกบั เครื่องจกั รควรแต่งกายใหร้ ัดกุม ไม่ควรปล่อยให้ผมยาวรุ่มร่าม เพราะอาจเกิดอนั ตราย จากการใชเ้ ครื่องจกั รได้ 4. การทางานตอ้ งมีสมาธิ และต้งั ใจสายตาตอ้ งมองอยทู่ ี่ชิ้นงานตลอดไม่ควรเหม่อลอย เพราะจะทาให้ เกิดอุบตั ิเหตุไดโ้ ดยง่าย 5. การทางานกบั เคร่ืองเจาะ ตอ้ งระมดั ระวงั เพราะหากประมาท และสะเพร่าจะทาใหเ้ กิดอุบตั ิเหตุไดง้ ่าย 6. เคร่ืองเจียระไน ตอ้ งมีอุปกรณ์เสริมอยา่ งครบถว้ น ไดแ้ ก่ กระป๋ องน้าสาหรับหล่อเยนและกระจกป้ อง กบั เศษโลหะ หากไมค่ รบจะก่อใหเ้ กิดอุบตั ิเหตุกบั ผปู้ ฏิบตั ิงานได้ 7. ควรทาการแต่งหน้าหินดว้ ยอุปกรณ์การแต่งหนา้ ลอ้ หินเจียระไน หากเหนว่าดา้ นหนา้ ของลอ้ หินไม่ เรียบ รูปแสดงการแตง่ หนา้ ลอ้ หินเจียระไนดว้ ยอุปกรณ์แตง่ หนา้ ลอ้ หิน 8. ควรทาการลบั หวั สกดั ดว้ ยการเจียระไน เพราะสกดั เม่ือใชง้ านมาระยะเวลาหน่ึงแลว้ หวั จะบานออก คลา้ ยดอกเหด อนั เนื่องมาจากถูกตอกตีดว้ ยคอ้ นอาจทาใหเ้ กิดอนั ตรายเพราะหวั คอ้ นจะเลื่อนไดง้ ่ายขณะตอก ตี

9. เคร่ืองเจียระไนจะตอ้ งมีอุปกรณ์ป้ องกนั อนั ตายใหค้ รบ ไดแ้ ก่ กระจกป้ องกนั ประกายไฟ และน้าหล่อ เยน ผปู้ ฏิบตั ิจะตอ้ งสวมแวน่ นิรภยั ดว้ ยเพ่อื ป้ องกนั อนั ตราย รูปแสดงลกั ษณะของเครื่องเจียระไนซ่ึงประกอบไปดว้ ยอุปกรณ์ป้ องกนั อนั ตราย 10.การใชป้ ระแจ จะตอ้ งปฏิบตั ิดงั น้ี คือ การคลายนตั ควรดึงประแจเขา้ หาตวั หากจาเปนตอ้ งดนั ไม่ควร กามือ ควรใชฝ้ ่ ามือดนั ไปขา้ งหนา้ รูปแสดงวธิ ีการใชป้ ระแจคลายนตั ที่ปลอดภยั 11.ควรเขา้ โรงงานใหเ้ ปนระเบียบและสะอาดอยเู่ สมอ 12.เคร่ืองจกั รตอ้ งบารุงรักษาใหอ้ ยใู่ นสภาพพร้อมใชง้ าน และไม่ควรใชง้ านเคร่ืองจกั รเกินกาลงั 13.การทางานกบั เคร่ืองจกั รตอ้ งต้งั ใจเฝ้ าดูตลอดเวลาไมค่ วรสนใจดา้ นอ่ืนๆ 14.เครื่องมือที่มีความแหลมคมไม่ควรนามาหยอกลอ้ กนั ในขณะปฏิบตั ิ งานเพราะอาจทาให้เกิดอนั ตราย ได้ 15.ระวงั ของหล่นจากโตะ๊ ควรใส่รองเทา้ ท่ีมีปลายเสริมดว้ ยเหลก 16.โรงงานตอ้ งมีการระบายอากาศท่ีดีและควรมีแสงสวา่ งพอเพยี ง

17.ไม่ควรใส่เคร่ืองประดบั และชุดปฏิบตั ิงานตอ้ งรัดกมุ 18.จะตอ้ งยกของท่ีมีน้าหนกั ดว้ ยกาลงั ของขา ห้ามใชก้ าลงั จากหลงั เพราะจะเปนสาเหตุ ใหห้ ลงั เคลดขดั ยอกได้ หรือกระดูกสนั หลงั เคล่ือนได้ เคร่ืองมือและอุปกรณ์ความปลอดภยั 1. แวน่ ตานิรภยั ใชป้ ้ องกนั เศษโลหะหรือฝ่ นุ ลอยกระเดนเขา้ ตา 2. กระบงั หนา้ มีไวป้ ้ องกนั เศษโลหะกระเดนถูกใบหนา้ 3. หนา้ กากกรองฝ่ นุ ละออง มีไวป้ ้ องกนั ระบบทางเดินหายใจ 4. ครอบหู ใชส้ าหรับป้ องกนั เสียงซ่ึงเปนอนั ตรายตอ่ หู 5. หมวกนิรภยั มีไวป้ ้ องกนั อนั ตรายที่อาจจะเกิดกบั ศีรษะ 6. หนา้ กากเช่ือม มีไวป้ ้ องกนั อนั ตรายจากแสงและรังสีตา่ งๆ ที่เกิดจาการ เช่ือมไฟฟ้ า 7. ฝักบวั ฉุกเฉิน มีไวช้ าระร่างกายหากมีอนั ตรายจากกรดหรือสารเคมี 8. ถุงมือแบบต่างๆ มีไวส้ าหรับป้ องกนั อนั ตรายที่อาจเกิดกบั ฝ่ ามือและนิ้ว 9. รองเทา้ นิรภยั มีไวป้ ้ องกันอุบตั ิเหตุที่อาจจะเกิดข้ึนกบั เท้า รองเท้านิรภยั ตอ้ งออกแบบให้มนั่ คง แขงแรง พ้ืนแขงสามารถป้ องกนั เศษวสั ดุตาข้ึนมาถึงเทา้ ได้ และท่ีปลายส่วนหวั ของรองเทา้ ควรหุ้มและ เสริมเหลก เพือ่ ป้ องกนั ของหล่นจากโตะ๊ หล่นใส่ 10.เขมขดั นิรภยั มีไวส้ าหรับป้ องกนั อนั ตรายจากการตกจากที่สูง 11.ชุดกนั สารเคมี มีไวส้ าหรับป้ องกนั ส่วนตา่ งๆของร่างกาย กรณีเขา้ ไปปฏิบตั ิงานในเขตพ้นื ท่ีที่เปนกรด สัญลกั ษณ์ความปลอดภยั สีเพ่อื ความปลอดภยั ในโรงงานอุตสาหกรรมจะมีการใชส้ ีเพอ่ื แสดงเครื่องความหมายหา้ มหรือเตือน โดยมีรายละเอียดดงั น้ี

สญั ลกั ษณ์ความปลอดภยั แบ่งเปน 4 ประเภท ไดแ้ ก่ 1. เครื่องหมายห้าม (Prohibition signs)ใชส้ ีแดงตดั ดว้ ยสีขาวโดยมีสัญลกั ษณ์อยตู่ รงกลาง มีเครื่องหมาย ต่างๆ ดงั น้ี

2. เครื่องบังคับ (Mandatory signs) ใช้สีน้าเงินตดั ดว้ ยสีขาวโดยมีสัญลกั ษณ์ภาพอยู่ตรงกลางมี เคร่ืองหมายต่างๆ ดงั น้ี

3. เคร่ืองหมายเตือน(Warning signs) ใชส้ ีเหลืองตดั ดว้ ยสีดา โดยมีสัญลกั ษณ์ภาพอยตู่ รงกลาง โดยป้ าย เปนรูปสามเหลี่ยม โดยมีสญั ญาลกั ษณ์ตา่ งๆ ดงั น้ี

4. เครื่องหมายสภาวะปลอดภยั (Safe condition sighs)