1 ชดุ ฝก ทกั ษะการปฏบิ ตั ิทา รำ |
ก คำนำ ชุดฝกทักษะการปฏิบัติทารำ เพลงหนาพาทยเชิดฉิ่ง จัดทำขึ้นเพื่อใชประกอบการจัด การเรียนการสอน รายวิชานาฏศิลปไทยโขนพระ รหัสวิชา ศ33201 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 เนื้อหา ในชดุ ฝกทักษะการปฏิบตั ิทารำ แบง ออกเปน 4 หนว ย ดังน้ี หนว ยที่ 1 เพลงหนา พาทย หนว ยที่ 2 การใชอาวุธ หนว ยท่ี 3 เพลงหนาพาทยเ ชิดฉง่ิ หนวยท่ี 4 การปฏบิ ตั ทิ า รำเพลงหนา พาทยเ ชิดฉิ่ง การใชชุดฝกทักษะการปฏิบัติทารำ เพลงหนาพาทยเชิดฉิ่ง เลมนี้จัดทำขึ้นภายใตแนวคิด การจัดการศึกษาที่เนนผูเรียนเปนสำคัญ ผูเรียนสามารถเรียนรูจากชุดฝกทักษะการปฏิบัติทารำ ดวยตนเองไดทั้งในเวลาเรียนและนอกหองเรยี นโดยมกี ารนำเสนอผานระบบ ออนไลน เพ่ือตอบสนอง นโยบายของรัฐดานการจัดการเรยี นการสอนระบบออนไลน อีกทง้ั ยงั เปนการสงเสริมใหผูเรียนมีนิสัย รักการอานอกี ดวย ผูจัดทำหวังเปนอยา งยงิ่ วา ชดุ ฝก ทกั ษะการปฏิบตั ิทารำ เลม น้ี จะเปน ประโยชนสำหรับผูเรียน ในการเรยี นรูเ รือ่ งนาฏศิลปไ ดเ ปน อยา งดี ขอขอบคุณ ผูเชี่ยวชาญทุกทานที่ใหคำแนะนำในการจัดทำชุดฝกทักษะการปฏิบัติทารำ เลมน้จี นสำเร็จลุลว งดวยดี วา ที่ ร.ต. อาทิตย สุดาบตุ ร ผูจัดทำ ชุดฝกทกั ษะการปฏิบตั ิทารำ |
ข สารบญั เรอ่ื ง หนา คำนำ ........................................................................................................................... ก สารบญั ........................................................................................................................ ข สารบัญภาพ ................................................................................................................. ง คำชแี้ จงการใชชุดฝก ทักษะการปฏบิ ตั ิทา รำ สำหรบั ครู ............................................... จ คำช้ีแจงการใชชุดฝกทักษะการปฏบิ ัตทิ า รำ สำหรบั นักเรยี น …................................... ฉ สาระสำคญั .................................................................................................................. ช แผนผังหนว ยการเรยี นรู ............................................................................................. ซ ชุดฝก ทกั ษะการปฏบิ ัตทิ ารำ เพลงหนาพาทยเชดิ ฉ่งิ ชดุ ท่ี 1 เพลงหนาพาทย ........................................................................................ 1 สาระและมาตรฐานการเรยี นรู/ ตัวชีว้ ัด ................................................................. 1 แผนผังสาระการเรียนรูป ระจำหนวย ........................................................................... 2 แบบทดสอบกอ นเรยี น ................................................................................................. 3 เฉลยแบบทดสอบกอ นเรยี น ........................................................................................ 5 เพลงหนา พาทย ……..................................................................................................... 6 ความหมายของเพลงหนา พาทย .......................................................................... 6 บทบาทและความสำคญั ของเพลงหนาพาทย ....................................................... 8 แบบฝก ทกั ษะท่ี 1 ……………………………................................................................ 10 ประเภทของเพลงหนา พาทย ................................................................................ 10 แบบฝกทักษะท่ี 2 ……………………………................................................................ 15 ชดุ ฝกทักษะการปฏิบตั ิทารำ |
ค สารบญั (ตอ ) เรื่อง หนา โอกาสท่ใี ชเ พลงหนาพาทย .......................................................................... 16 เพลงหนา พาทยบรรเลงประกอบการแสดงโขน – ละคร ……………………….. 17 แบบฝก ทักษะท่ี 3 …..…………………............................................................. 29 การตอ ทา รำเพลงหนาพาทย ...................................................................... 30 สรปุ เนอื้ หา ........................................................................................................ 32 แบบฝก ทกั ษะท่ี 4 …..…………………............................................................. 33 แบบทดสอบหลงั เรียน........................................................................................ 34 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน................................................................................ 36 กระดาษคำตอบ.................................................................................................. 37 เฉลยแบบฝก ทักษะที่ 1 …..………….............................................................. 38 เฉลยแบบฝกทักษะที่ 2 …..………….............................................................. 39 เฉลยแบบฝก ทกั ษะท่ี 3 …..………….............................................................. 41 เฉลยแบบฝกทกั ษะที่ 4 …..………….............................................................. 43 บรรณานกุ รม......................................................................................................... 43 ประวตั ิผจู ัดทำ........................................................................................................ 44 ชุดฝกทักษะการปฏบิ ตั ิทารำ |
ง สารบญั ภาพ เร่ือง หนา ภาพที่ 1 การรําเพลงหนาพาทยโปรยขาวตอกโดย นายอาคม สายาคม .................... 9 ภาพที่ 2 การรําเพลงหนาพาทยเ สมอ พระ นาง ยกั ษ ลิง .........……………………......... 11 ภาพที่ 3 การราํ เพลงหนาพาทยตระบองกัน ……........................................................ 12 ภาพท่ี 4 การรำเพลงพราหมณเขา -พิธีไหวครูนาฏศิลปไ ทย 13 สำนักการสังคตี 2560 ................................................................................ 16 ภาพท่ี 5 พระราชพธิ จี รดพระนังคลั แรกนาขวญั ....................................................... 18 ภาพท่ี 6 การรำเพลงหนาพาทยบาทสกุณี …..…………............................................... ภาพท่ี 7 การแสดงโขน พระรามยกทัพ โดยดร.ศุภชยั จนั ทรสวุ รรณ,ศลิ ปน กรม 20 ศิลปากร .................................................................................................... 21 ภาพท่ี 8 โขนลกั ษมสี ีดา ฉากท่ี 1 .4 ตน แบบทา รำประกอบการแสดงโขนโดย 23 สถาบันบณั ฑติ พฒั นศลิ ป ........................................................................... 25 ภาพท่ี 9 นาฏกรรมแหงสยาม ตำนานแหง เพลงสาธุการ นำแสดง โดย 26 27 ปกรณ พรพิสทุ ธิ์ ........................................................................................ 28 ภาพท่ี 10 การแสดงเพลงตระนารายณบรรทมสนิ ธุ ................................................. ภาพท่ี 11 การแสดงโขน ชุด นางมณโฑหุงน้ำทิพย ................................................. ภาพท่ี 12 โขน-พระรามลงสรง - ปกรณ พรพสิ ุทธิ์ ………………………………………….. ภาพที่ 10 โขน ตอนลักสีดา ประกอบเพลงหนา พาทย กริ ยิ าท่มี ีตวั ตน Ep.1 .......... ชุดฝกทักษะการปฏิบตั ทิ า รำ |
จ คำชีแ้ จงการใชช ุดฝกทักษะการปฏบิ ัติทารำสำหรับครู 1. ครูแนะนำวิธใี ชช ุดฝก ทักษะการปฏิบตั ิทารำ เพลงหนาพาทยเชิดฉิ่ง ใหนักเรียนเขาใจ กอ นนำไปใช 2. ครูคอยใหคำปรกึ ษาแกนักเรียนเมือ่ มปี ญหาในระหวางเรยี น 3. ชุดฝกทักษะการปฏิบัติทารำ เพลงหนาพาทยเชิดฉิ่ง เปนสื่อการเรียนการสอน ใชประกอบกับคูมอื การใชชดุ ฝกทกั ษะการปฏบิ ตั ิทารำ เพลงหนา พาทยเ ชิดฉ่งิ 4. กอนการศึกษาชุดฝกทักษะการปฏิบัติทารำ เพลงหนาพาทยเชิดฉิ่ง ใหนักเรียน วดั ความรู พื้นฐานโดยการทำแบบทดสอบกอ นเรยี น 5. ผูเรยี นสามารถศึกษาคนควา ทำกิจกรรมการเรียน และประเมินผลดวยตนเอง 6. เมื่อศึกษาชุดฝกทักษะการปฏิบัติทารำ เพลงหนาพาทยเชิดฉิ่งจบแลว ใหนักเรียน ทำแบบทดสอบหลังเรียน ชดุ ฝก ทักษะการปฏบิ ัตทิ ารำ |
ฉ คำชแ้ี จงการใชชุดฝก ทักษะการปฏิบัติทารำสำหรบั นกั เรียน ชุดฝกทักษะการปฏิบัติทารำ เพลงหนาพาทยเชิดฉิ่ง สรางขึ้นเพื่อใหนักเรียน ไดศึกษาดวยตนเอง โดยนักเรียนจะไดรับประโยชนจากชุดฝกทักษะการปฏิบัติทารำ ตามจดุ ประสงคท ่ตี ั้งไว ดว ยการปฏบิ ตั ติ ามคำแนะนำตอ ไปน้ี 1. นักเรียนศึกษาจุดประสงคการเรียนรูกอนลงมือศึกษาชุดฝกทักษะการปฏิบัติทารำ เพลงหนา พาทยเชดิ ฉิง่ 2. ทำแบบทดสอบกอนเรยี นจำนวน 10 ขอ 3. นักเรียนศึกษาเนื้อหาตามลำดับโดยไมตองรีบรอน เมื่อเขาใจแลวใหทำกิจกรรม ตอบคำถามทุกขอ 4. เมื่อทำกิจกรรมเสร็จแลว จึงตรวจคำตอบจากเฉลยเพื่อทราบผลไดทันที หากตอบผิด ใหนักเรียนกลับไปศึกษาเนื้อหาและตอบคำถามอีกครั้ง เมื่อตอบถูกแลวจึงศึกษา เร่อื งตอ ไป 5. นักเรยี นตองไมด ูเฉลยกอ นทำกิจกรรม ตอ งมีความซือ่ สตั ยตอตนเอง 6. นักเรียนตองศึกษาชุดฝกทักษะการปฏิบัติทารำนี้ดวยตนเอง หากมีปญหา หรือ ขอสงสยั ใหปรกึ ษาครูผสู อน 7. ใหนักเรียนเขียนคำตอบลงในกระดาษคำตอบที่เตรียมไว หามขีดเขียนขอความลงใน ชุดฝก ทักษะการปฏบิ ตั ิทารำ 8. เมื่อศึกษาชุดฝกทักษะการปฏิบัติทารำ จบแลวใหทำแบบทดสอบหลังเรียน จำนวน 10 ขอ 9. สรปุ ผลคะแนนทีไ่ ด เพ่อื ทราบผลการเรยี นและการพฒั นา 10. เวลาท่ใี ชในการเรียนชุดฝก ทักษะการปฏบิ ตั ทิ ารำ ตามเวลาทค่ี รกู ำหนด หรือข้ึนอยูกับ ความสามารถและความตง้ั ใจของนักเรยี น 11. สง ชดุ ฝก ทกั ษะการปฏิบตั ทิ า รำ เพลงหนา พาทยเ ชดิ ฉิง่ และรกั ษาใหอยูในสภาพทด่ี ี ชุดฝกทกั ษะการปฏบิ ตั ิทา รำ |
ช สาระสำคัญ เพลงที่บรรเลงประกอบกิริยา ของมนุษย สัตว วัตถุ หรือธรรมชาติทั้งกิริยาที่มี ตัวตนหรือกิริยาสมมติ และตลอดทั้งกิริยาที่เปนปจจุบันและอดีต ลวนแตเปนเพลงหนา พาทยทั้งสิ้น ใชบรรเลงประกอบอากัปกิริยา อารมณ และการเปลี่ยนแปลงอื่น ๆ ของตัว ละครนอกเหนอื จากการใชใ นการแสดงนาฏศิลปแ ลว เพลงหนา พาทยม บี ทบาทสำคัญท่ีสุด ในการบรรเลงประกอบพิธไี หวค รขู องนาฏศิลปน ใชเ ปน เพลงในการดำเนนิ พิธี และอัญเชญิ เทพเจา ษี เทวดา และครูอาจารยทั้งหลายใหมารวมสโมสรในพิธีอันศักดิ์สิทธิ์ เพื่อให พิธีกรรมดงั กลาวสมบรู ณ ทำใหด ูขลงั มีความศกั ด์ิสทิ ธิย์ ิ่งขน้ึ เปน การเสรมิ ความเชื่อ และ ความศรทั ธาแกผเู ขา รวมพธิ ี และผูทีไ่ ดพ บเหน็ ท่วั ไป การศกึ ษาทารำเพลงหนา พาทย มวี ธิ กี ารและขนั้ ตอนการถายทอดทา รำตามลำดับ ความสำคญั ของเพลงหนาพาทย ซงึ่ เรมิ่ ตัง้ แตเพลงหนาพาทยธ รรมดา หนาพาทยช้ันกลาง และหนา พาทยช น้ั สูง กอนการถายทอดทารำแตละประเภทนั้น ลำดบั แรกผูเรียนตองศกึ ษา และทำความเขาใจเก่ียวกบั ลักษณะจงั หวะและทำนองเพลง ผรู ำจะตอ งยึดถือจังหวะ หนา ทบั ทำนองเพลง และไมก ลองของเพลงเปน สิ่งสำคญั ตอ งรำใหมีทีทาเขา กันสนทิ กับทำนอง และจังหวะ มคี วามส้นั ยาวพอดีกบั เพลง ชุดฝกทักษะการปฏิบตั ทิ ารำ |
ซ แผนผังหนวยการเรียนรู เพลงหนา พาทยเชดิ ฉงิ่ การใชอ าวธุ เพลงหนาพาทย เพลงหนา ประวัติเพลง พาทยเ ชิดฉงิ่ หนา พาทยเ ชิดฉิง่ กระบวนทารํา เพลงหนาพาทยเชิดฉ่ิง ชดุ ฝกทกั ษะการปฏบิ ตั ิทารำ |
1 สาระที่ ๓ รำหนาพาทย มาตรฐานการเรียนร/ู ตวั ชวี้ ัด ศ 3.1 มีความรู ความเขา ใจสามารถอธบิ ายประวัติความเปนมาองคป ระกอบ ของรำหนา พาทย ม.3/1 อธบิ ายประวัตคิ วามเปนมา ความสำคัญ องคประกอบของการรำ หนา พาทยเพลงเชิดฉ่ิง จดุ ประสงคการเรียนรู 1. อธิบายความหมายและความสำคญั ของเพลงหนาพาทยไ ด 2. บอกประเภทและโอกาสที่ใชเพลงหนาพาทยได 3. เห็นคุณคาวัฒนธรรมประเพณขี องไทย ชดุ ฝกทกั ษะการปฏบิ ตั ิทา รำ |
2 แผนผังสาระการเรียนรปู ระจำหนวย เพลงหนาพาทย ความหมายของเพลงหนา พาทย บทบาทและความสำคัญของเพลงหนาพาทย ประเภทของเพลงหนาพาทย โอกาสที่ใชเพลงหนา พาทย เพลงหนาพาทยประกอบการแสดงโขน – ละคร การตอทารำเพลงหนาพาทย ชุดฝก ทกั ษะการปฏบิ ตั ิทา รำ |
3 คำชี้แจง ใหน ักเรียนทำเครอ่ื งหมาย X ลงในกระดาษคำตอบ ในขอที่คดิ วาถูกตอ งที่สดุ 1. ขอ ใดกลาวถึงเพลงหนาพาทยไดถูกตอ งมากทส่ี ุด ก. เปน เพลงทใ่ี ชส ำหรับสิ่งศกั ด์สิ ิทธิ์เทานนั้ ข. เปน เพลงท่ใี ชประกอบกริ ิยาของมนุษย สัตว และวตั ถุ ค. เปนเพลงท่สี ามารถดัดแปลงทำนอง และทารำได ง. เปนเพลงทีใ่ ชเ ฉพาะในพธิ ไี หวครูเทา น้ัน 2. ขอใด ไมใ ช ประเภทเพลงหนา พาทยท จี่ ำแนกตามระดับชนั้ ก. เพลงหนาพาทยธรรมดา ข. เพลงหนา พาทยช ้นั กลาง ค. เพลงหนาพาทยช้นั สูง ง. เพลงหนา พาทยชน้ั เทวดา 3. เพลงหนาพาทยธรรมดา โดยท่วั ไปใชในโอกาสใด ก. ใชใ นโอกาสพเิ ศษ ข. แสดงอิทธิฤทธิ์แปลงกาย ค. แสดงปาฏิหาริยและชุบชีวิต ง. บรรเลงประกอบในพธิ ีไหวครใู นเพลงโหมโรงตา ง ๆ 4. เพลงหนาพาทยช ้ันกลาง ใชใ นโอกาสใด ก. ใชแสดงถงึ ความภาคภมู ิใจ ข. ชุบชวี ิตใหผ ทู ่ีตายฟน ข้นึ คนื ชีพ ค. ใชเฉพาะการเดินทางบนอากาศ ง. แสดงอทิ ธิฤทธ์ิแปลงกายของตวั ละครที่มียศสูงศกั ดิ์ ชุดฝกทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ า รำ |
4 5. การแสดงในขอใดท่ี ไมใ ช เพลงหนาพาทยประกอบการแสดง ก. โขน ละคร ข. หนังใหญ ค. หนุ กระบอก ง. หมอลำ 6. เพลงหนาพาทยต ระนมิ ติ ใชใ นโอกาสใด ก. การแปลงกาย ข. การเดนิ ทาง ค. การอญั เชญิ เทพดา ง. การแผลงฤทธเ์ิ ดช 7. ขอ ใด ไมใช เพลงหนา พาทยท ่ใี ชใ นการยกทพั และจดั ทพั ก. เพลงปฐม ข. เพลงกราวนอก ค. เพลงเสมอสามลา ง. เพลงกราวใน 8. เพลงเสมอเถร ใชส ำหรบั ตัวละครใด ก. ษี นักบวช ข. ผทู รงอทิ ธิฤทธิ์ ค. พญายักษ ง. พระราม - พระลกั ษณ 9. เพลงหนาพาทยใด ใชส ำหรับการไป - มาของสัตวป ก ก. เพลงกลองโยน ข. เพลงฉิ่ง ค. เพลงโล ง. เพลงแผละ 10. เพลงหนา พาทยท ่ีเกย่ี วกบั การอญั เชิญเทพดา ส่ิงศักด์ิสิทธ์ิ ขอ ใด ทีใ่ ชเ ฉพาะ ในพิธีไหวครเู ทา นนั้ ก. เพลงสาธกุ าร ข. เพลงสาธกุ ารกลอง ค. เพลงตระเชิญ ง. เพลงตระนิมติ QR Code แบบทดสอบกอนเรียน ชุดฝก ทักษะการปฏิบตั ทิ า รำ |
5 เฉลยแบบทดสอบกอนเรียน 1. ข 6. ก 2. ง 7. ค 3. ก 8. ก 4. ค 9. ง 5. ง 10. ข ชุดฝก ทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ า รำ |
6 เพลงหนาพาทย ความหมายของเพลงหนาพาทย เพลงหนาพาทย หมายถึง เพลงที่บรรเลงประกอบกิริยา ไมวาจะเปนกิริยาของ มนุษย สัตว วัตถุ หรือธรรมชาติทั้งกิริยาที่มีตัวตนหรือกิริยาสมมติ และตลอดทั้งกิริยาท่ี เปนปจจุบันและอดีต เพลงที่บรรเลงประกอบกิริยาทั้งหลายเหลานี้ถือวาเปนเพลงหนา พาทยทัง้ สิ้น ลักษณะหนาท่โี ดยเฉพาะของเพลงหนาพาทย คือ เพลงทใี่ ชบ รรเลงประกอบ อากัปกริ ิยา อารมณ และการเปลีย่ นแปลงอน่ื ๆ ของตวั ละคร นอกเหนอื จากการใชใ นการ แสดงนาฏศลิ ปแ ลว เพลงหนาพาทยม บี ทบาทสำคญั ทสี่ ุดในการบรรเลงประกอบพิธีไหวครู ของนาฏศิลปน ใชเปนเพลงในการดำเนินพิธี และอัญเชิญเทพเจา ษี เทวดา และครู อาจารยท ้ังหลายใหม ารวมสโมสรในพธิ ีอันศกั ดิส์ ิทธิ์นี้ และเพลงหนาพาทยสามารถจำแนก ความหมายได ดงั นี้ 1. เพลงหนาพาทย หมายถึง เพลงครูที่วงการศิลปนดานนาฎศิลป ดนตรี เคารพนับถือ พอไดยินเพลงหนาพาทยคราวใด จะเห็นศิลปนและครูอาจารยทั้งหลายยก มอื ขน้ึ ไหวอยูเ สมอ เชน เพลงที่ใชเ ปน การเชิญเทวดาใหเสด็จมา 2. เพลงหนาพาทย หมายถึง เพลงที่ใชกับการแสดงโขน ละคร หนังใหญ หุนกระบอก และการแสดงอื่นๆ อีกหลายอยาง รวมทั้งการแสดงลิเก เวลาที่ผูแสดง แสดงออกซง่ึ กริ ิยาอาการตาง ๆ เชน ดีใจ เสยี ใจ เกิดขน้ึ สญู ไป แปลงกาย เปนตน 3. เพลงหนาพาทย หมายถึง เพลงที่ใชในพิธีกรรมตาง ๆ ทั้งพิธีหลวงและพิธี ราษฎร รวมท้ังพธิ สี งฆอกี ดว ย ชุดฝกทกั ษะการปฏบิ ัติทารำ |
7 เพลงหนา พาทยโดยท่ัวไปแลว จะไมมีบทรอง เปน เพยี งบทประกอบกิริยาอารมณ อยางเดียว แตในปจจุบันน้ีไดมีการบรรจุบทรองเขาไปเหมือนกัน เชน บรรจุคำรองเขาไป ในเพลงตระนิมิต ซึ่งอยูในเรื่องรามเกียรติ์ ตอน ศึกพรหมาสตร เปนตน เพลงหนาพาทย นอกจากจะใชประกอบกิริยาอาการตลอดจนอารมณของตวั ละครแลว เพลงหนาพาทยยงั ใชประกอบในพธิ กี รรมอ่นื ๆ อกี เชน พธิ ไี หวครู พิธฟี งเทศนมหาชาติ เปน ตน ยกตวั อยาง เพลงหนา พาทยทบี่ รรจเุ พลงรอง QR Code เพลง ตระนิมิต (รอ ง) ประกอบกิรยิ า อินทรชติ แปลงกายเปน พระอินทร ทีม่ า : สำนักการสงั คีต https://open.spotify.com/track/1gfTOJS99GB9ihY4aZF7g1?si=add88fcd547243ea&nd=1 ชุดฝก ทักษะการปฏบิ ตั ทิ ารำ |
8 บทบาทและความสำคญั ของเพลงหนา พาทย เพลงหนาพาทย เปนเพลงประเภทที่มีความเกี่ยวของกับสังคมไทยมาแตอดีต มีประวัติความเปนมาตั้งแตสมัยกรุงศรีอยุธยา ในความรูสึกของคนไทยโดยเฉพาะคนใน วงการศิลปน จะถือวาเปนเพลงชั้นสูงที่มีความสำคัญและศักดิ์สิทธิ์ ดังนั้นในแงของ วัฒนธรรม ประเพณีตาง ๆ รวมทั้งพิธกี รรมท้ังของหลวง ของราษฎร และของสงฆก ด็ ี ถามี ดนตรีบรรเลงประกอบพิธี เพลงที่ใชในพิธีเหลานี้สวนมากตองใชเพลงหนาพาทยบรรเลง ประกอบกิริยาสมมติเพื่อใหพิธีกรรมดังกลาวสมบูรณ ทำใหดูขลัง มีความศักดิ์สิทธิ์ยิ่งข้ึน เปน การเสริมความเช่ือ และความศรัทธาแกผ เู ขา รว มพิธี และผทู ่ีไดพบเหน็ ทั่วไป ในดานศิลปะการแสดงตาง ๆ ซึ่งเปนมหรสพบันเทิงของไทยมาแตโบราณ เชน โขน ละครหนังใหญ หุนกระบอก ฯลฯ ก็ดี จำเปนตอ งมีดนตรีเขาบรรเลงเปน สวนรวมกับ การแสดงท้งั ส้นิ เพราะเสียงดนตรีนั้นจะเปนเสยี งท่กี ระตุน เรงเราอารมณ สรา งบรรยากาศ ในการแสดงท้ังของผชู ม ผฟู ง และตัวผูแ สดงเองใหบังเกิดจินตนาการตามเนอื้ เรอื่ ง อันเปน สนุ ทรยี รมณท ที่ ุกฝา ยไดร ับรว มกันจากมหรสพดังกลาวไมวาจะเปนผูแสดง ผบู รรเลง และ ผชู ม ผฟู ง เพลงท่ีใชบ รรเลงประกอบการแสดงเหลา น้ี โดยเฉพาะการแสดงโขน ซ่งึ ตวั แสดง ทุกตัวจะไมมีการพูด หรือเจรจาดวยตนเอง ทำนองเพลงจึงเปนสื่อแสดงความหมาย ของกิริยาอาการของตัวแสดง เชน การไป มา ลา ไหว ดีใจ เสียใจ ฯลฯ อาการเหลาน้ี ตองมีการรายรำ ทำบทไปตามทำนองเพลงและตามจังหวะหนาทับประจำเพลงนั้น ๆ เพลงหนา พาทยในการแสดงโขน หรอื ละครมีความสำคญั อยางยิ่ง เพราะการราย รำเขา กบั เพลงหนา พาทย ผรู ำจะตองยึดถอื จงั หวะ ทำนองเพลง หนาทบั และ ไมก ลองของ เพลงเปน ส่ิงสำคัญ ตอ งรำใหพ อดกี ับจังหวะและทำนอง จะใหขาดเกิน สั้นยาว ขัดขวางกับ ทำนองไมได เพลงเหลานี้จึงเรียกไดวาเปนสิ่งที่สำคัญตองยึดใหเปนหลัก เปน สิ่งทจี่ ะตองรำตาม จึงเรยี กเพลงประเภทนวี้ าเพลงหนาพาทย ชุดฝกทักษะการปฏบิ ตั ทิ ารำ |
9 ภาพที่ 1 การรําเพลงหนาพาทยโปรยขาวตอกโดย นายอาคม สายาคม ทมี่ า : อาคม สายาคม. 2525 ชุดฝกทักษะการปฏบิ ัตทิ า รำ |
10 แบบฝก ทกั ษะที่ 1 ช่ือ........................................................................................ช้ัน..............เลขท.่ี .............. คำชีแ้ จง ใหน กั เรยี นเขียนอธิบายตามความเขาใจจากขอ ความทกี่ ำหนดให 1) ความหมายของเพลงหนา พาทย 2) เพลงหนาพาทยแ บงออกเปน กป่ี ระเภท อะไรบา ง 3) เพลงหนาพาทยท ่ีจำแนกตามความหมายและหลกั ของการใช ชุดฝกทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ า รำ |
11 ประเภทของเพลงหนาพาทย ในการบรรเลงประกอบการแสดงนาฏศิลปโขน ละคร เพลงหนาพาทยปรากฏ ชื่อเรียกแตกตางกันออกไปตามระดับความสำคัญของการศึกษา ในเรื่องความยากงาย ของทว งทำนองเพลง จงั หวะหนาทับ และไมกลอง ตลอดจนกระบวนทารำ เพื่อประโยชน ของการเรยี นรจู งึ ไดจำแนกประเภทของเพลงหนาพาทย เปน 3 ประเภท ดงั นี้ 1. หนาพาทยธรรมดาหรือหนาพาทยชั้นตน หมายถึง เพลงหนาพาทยที่ใช บรรเลงประกอบการแสดงกิรยิ าไปมา หรอื กริ ิยาอนั เปนสามญั ชนของตัวโขน ละคร ทั่วไป เชน เพลงชา เพลงเร็ว เพลงเชิด เพลงเสมอ เพลงรัว เพลงลา เพลงโอด เพลงกราว เพลงโล เพลงปฐม เพลงทยอย เพลงชุบ เพลงเหาะ เปน ตน ตวั อยา ง การรำเพลงหนาพาทยธรรมดาหรอื หนาพาทยช้นั ตน ภาพท่ี 2 การราํ เพลงหนาพาทยเสมอ พระ นาง ยกั ษ ลิง ท่มี า : https://www.youtube.com/watch?v=GD6rmuQ1Pyo QR Code การรำเพลงหนาพาทยเ สมอ โดย พระ นาง ยกั ษ ลิง ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=GD6rmuQ1Pyo ชดุ ฝกทกั ษะการปฏิบตั ิทารำ |
12 2. หนาพาทยชั้นกลาง หมายถึง เพลงหนาพาทยที่ใชสำหรับผูแสดงโชน ละคร ที่เปนตวั เอก หรือท่ีมียศสงู ศกั ดิ์ จำแลงแปลงกายหรอื แสดงอทิ ธิฤทธิป์ าฏิหาริย เชน เพลงสาธุการ เพลงตระนิมิต เพลงตระบองกนั เพลงชำนาญ เพลงตระบรรทมไพร เพลง เสมอเถร เปนตน ตัวอยาง การรำเพลงหนา พาทยช ั้นกลาง ภาพที่ 3 การรำเพลงหนา พาทยตระบองกัน ท่ีมา : https://www.youtube.com/watch?v=gbxiiWAVoqA QR Code การรำเพลงหนาพาทยตระบองกัน ทม่ี า : https://www.youtube.com/watch?v=gbxiiWAVoqA ชุดฝก ทักษะการปฏิบตั ทิ ารำ |
13 3. เพลงหนาพาทยชนั้ สูงหรือหนา พาทยพเิ ศษ หมายถงึ เพลงหนา พาทยท่ีใช ในโอกาสพิเศษสำหรับตัวเอกโขน ละครโดยเฉพาะ เพื่อประกอบการแสดงอิทธิฤทธิ์ ปาฏิหาริยการแปลงกายการรายเวทยมนตคาถาชุบชีวิตผูที่ตายใหฟนขึ้น เชน พราหมณ เขา พราหมณออก คุกพาทย เสมอสามลา รัวสามลา บาทสกุณี ดำเนนิ พราหมณ เสมอเถร เสมอมาร เสมอผี เปน ตน ตลอดจนใชประกอบพิธีไหวครู เชน ตระเชญิ ตระพระปรคนธร รพ ตระนารายณบรรมสนิ ธุ ตระสันนิบาต และโปรยขา วตอก เปน ตน ตัวอยา ง การรำเพลงหนา พาทยช้นั สงู หรือหนา พาทยพ ิเศษ ภาพที่ 4 การรำเพลงพราหมณเ ขา-พธิ ีไหวค รนู าฏศิลปไทย สำนักการสงั คีต 2560 ท่มี า : https://www.youtube.com/watch?v=cRAmk-9xZNU QR Code การรำเพลงพราหมณเขา -พธิ ีไหวครนู าฏศลิ ปไ ทย สำนกั การสงั คีต 2560 ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=cRAmk-9xZNU ชุดฝก ทกั ษะการปฏบิ ัตทิ ารำ |
14 เฉลยแบบฝก ทกั ษะที่ 2 ช่อื ........................................................................................ชั้น..........เลขที.่ .............. ตอนท่ี 1 คำชี้แจง ใหน กั เรียนเขียนอธบิ ายตามความเขาใจจากขอความทกี่ ำหนดให 1. หนาพาทยธรรมดาหรอื หนาพาทยช น้ั ตน หมายถงึ 2. หนาพาทยชัน้ กลาง หมายถึง 3. เพลงหนาพาทยชนั้ สูงหรือหนาพาทยพเิ ศษ หมายถงึ ชดุ ฝก ทักษะการปฏบิ ตั ทิ า รำ |
15 ตอนท่ี 2 คำชี้แจง ใหน กั เรยี นเตมิ ชอ่ื เพลงตามประเภทของเพลงหนาพาทย ลงในชอ งที่กำหนดให หนา พาทยธ รรมดา หนา พาทยชน้ั กลาง เพลงหนา พาทยชัน้ สงู 1............................ 1............................ 1......................................... 2............................ 2............................ 2......................................... 3............................ 3............................ 3......................................... 4............................ 4............................ 4......................................... ชุดฝก ทกั ษะการปฏบิ ตั ิทา รำ |
16 โอกาสทใ่ี ชเพลงหนา พาทย เพลงหนา พาทยสามารถนำไปใชใ นโอกาสตางๆ ตามความเหมาะสม สามารถ จัดลำดบั การใชเพลงหนาพาทยใ นโอกาสตางๆ ดงั น้ี 1. บรรเลงประกอบพระราชพิธขี องหลวง เชน พระราชพิธที รงผนวช พระราช พิธีถวายผา พระกฐนิ พระราชพธิ ีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวญั เปนตน 2. บรรเลงประกอบพธิ ีทางศาสนา เชน ทำขวัญนาค เทศนมหาชาติ เปนตน 3. บรรเลงประกอบชดุ โหมโรง เชน โหมโรงเชา โหมโรงกลางวนั โหมโรงเยน็ 4. บรรเลงประกอบพธิ ไี หวค รูดนตรี - นาฏศลิ ป 5. บรรเลงประกอบการแสดงโขนละคร ตวั อยา ง การบรรเลงประกอบพระราชพิธขี องหลวง ภาพท่ี 5 พระราชพิธจี รดพระนงั คัลแรกนาขวัญ ที่มา : https://www.khaosod.co.th/breaking-news/news_4092213 QR Code การบรรเลงเพลงประกอบพระราชพธิ ีจรดพระนังคลั แรกนาขวัญ ท่มี า : https://www.youtube.com/watch?v=rY-QQRHmVRE ชุดฝก ทักษะการปฏบิ ัตทิ ารำ |
17 เพลงหนา พาทยประกอบการแสดงโขน – ละคร โอกาสที่ใชเพลงหนาพาทยประกอบการแสดงโขน ละคร จำแนกโอกาสที่ใช เพลงหนา พาทยประกอบ ไวเ ปน หมวดหมไู ด 7 หมวด ดังนี้ 1. หมวดเพลงหนา พาทยประกอบกริ ิยาไปมา เชน 1.1 เพลงเสมอ ใชบ รรเลงประกอบกริ ิยา ไป - มา อยางปกติ ในระยะใกล เชน การเดินทางจากหองหนึ่งไปยังอีกหอ งหนึ่ง หรือการเดินออกจากทองพระโรงแลว เขาฉาก 1.2 เพลงเสมอมาร ใชบ รรเลงประกอบกิรยิ า ไป - มา ของยักษท ีม่ ียศศักด์ิสูง หรืออสูรทม่ี ีฤทธิ์ เชน ทศกณั ฐ สหัสเดชะ และรองๆ ลงมา 1.3 เพลงเสมอเขาที่ ใชบรรเลงประกอบกริ ยิ าสมมุตกิ ารมาของครู - อาจารย 1.4 เพลงเสมอเถร ใชบรรเลงประกอบกิริยา ไป - มา ของนักบวช ษี หรือ นกั พรต 1.5 เพลงเสมอขามสมุทร ใชบรรเลงประกอบกิริยา ไป - มา ของการเคลื่อน ทัพที่เปนขบวนทั้งกองทัพ มิใชแคเพียงตัวละครหนึ่งตัวหรือสองตัว และเห็นจะมีเพียง บรรเลงประกอบการแสดงโขนเพยี งตอนเดยี ว คือ ตอนพระราชจองถนน 1.6 เพลงเสมอผี ใชบรรเลงประกอบกิริยา ไป - มา ของภูตผีปศาสเทานั้น ซึ่งแมจะไมปรากฏการบรรเลงเพลงเสมอผีประอบการแสดงโขนในปจจุบัน แตไดมีคำ กลาวถงึ การบรรเลงเพลงเสมอผีประกอบการแสดงโขนไวด ังน้ี 1.7 เพลงเสมอตีนนก หรือ เพลงบาทสกุณี ใชบรรเลงประกอบกริ ิยา ไป - มา ดว ยความสงาผาเผยของตวั โขน ละคร ที่มฐี านะสูงศกั ดิ์ เชน พระราม พระลกั ษณ เพลงเสมอตีนนก เปนเพลงชนั้ สงู เพลงหน่ึงที่ศิลปน ทางโขน ละคร และดนตรี เคารพ ครั้งเห็นวาการบอกหนาพาทยแผลงคำนี้ แปลไดความโดยตรงและเปนคำสุภาพ นาเคารพดี จึงใชค ำแผลงนี้เรียกกันตอมาจนติดปาก คำวา “บาทสกุณ”ี กลายเปนเพลงที่ แทจริงไปแลว ในรัชกาลที่ 6 เมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาฯ ทรงแสดงโขนเปนผู พากยและเจรจา เคยรับสัง่ เรียกหนาพาทยเพลงนี้เปนชอ่ื เดิมวา “เสมอตนี นก” อยูเสมอๆ ในปจจุบันนี้เกือบจะไมรูจักกันวาเสมอตีนนก คอื เพลงไหน แตรูจักเพลงบาทสกุณี ชุดฝก ทกั ษะการปฏบิ ตั ิทา รำ |
18 ตัวอยา ง การรำเพลงหนาพาทยป ระกอบกริ ยิ า ไป - มา ภาพท่ี 6 การรำเพลงหนาพาทยบาทสกุณี ทม่ี า : https://www.youtube.com/watch?v=j46OafGxq3w QR Code การแสดงเพลงหนาพาทยบาทสกุณี ทม่ี า : https://www.youtube.com/watch?v=j46OafGxq3w 1.8 เพลงเชิด ใชบรรเลงประกอบกริ ยิ า ไป - มา ในระยะไกลๆ ดว ยความ เรง รบี ของตวั ละคร เชน เทพเจา เทวดา นางฟา ยักษ มนุษย ลิง ตลอดจนสตั วท้งั หลาย นอกจากนยี้ งั ใชป ระกอบกิริยาการตอสูตา งๆ และการไลจ บั อีกดวย เชน 1.8.1 เพลงเชดิ ฉาน ใชประกอบกิริยาการไลจ ับระหวางมนุษยกบั สัตว 1.8.2 เพลงเชิดนอก ใชป ระกอบกิริยาการไลจ ับระหวางสัตวก บั สตั ว ชุดฝก ทักษะการปฏบิ ตั ิทารำ |
19 1.9 เพลงพราหมณเ ขา ใชบรรเลงประกอบกริ ิยาการเดนิ ทางเขาสูพ ิธบี รกิ รรม คาถา เวทยมนตอนั ศกั ดสิ์ ทิ ธ์ิใชส ำหรบั พระ หรอื ยักษ เชน อินทรชิตเขาโรงพธิ ีเพื่อชบุ ศร พรหมมาศ 1.10 เพลงพราหมณอ อก ใชบรรเลงประกอบกิริยาสืบเนื่องจากเพลง พราหมณเ ขา คอื หลงั จากเสร็จสิ้นการประกอบพิธีบริกรรมคาถา เวทยมนตอนั ศักด์ิสิทธิ์ 1.11 เพลงรุกรน ใชบรรเลงประกอบกิริยา ไป - มา ของการเคลื่อนทัพที่เปน ขบวนทงั้ กองทัพของฝายพระราม 1.12 เพลงพญาเดิน ใชบรรเลงประกอบกิริยา ไป - มา ของตัวโขน - ละคร ผสู ูงศกั ด์ิ ซ่งึ จะไปเพยี งลำพงั ผูเดียวหรือมบี รวิ ารตดิ ตามดว ยกไ็ ด 1.13 เพลงเหาะ ใชบรรเลงประกอบกิริยา ไป - มา โดยการเหาะเหินทาง อากาศ ใชไ ดกบั เทวดา - นางฟา และมนษุ ย 1.14 เพลงโคมเวียน ใชบรรเลงประกอบกิริยา ไป - มา ทางอากาศที่จัดเปน ขบวนอนั สวยงาม 1.15 เพลงโล ใชบรรเลงประกอบกริ ิยา ไป - มา ทางนำ้ 1.16 เพลงแผละ ใชบ รรเลงประกอบกริ ิยา ไป - มา ทางอากาศ 2. หมวดเพลงหนาพาทยประกอบการยกพล เชน 2.1 เพลงปฐม ใชบ รรเลงประกอบการจัดเตรยี มทัพเพอื่ เตรยี มออกรบ ในการ แสดงโขนตัวละครที่ใชมีเพียงสองตัวเทานั้น คือ มโหธร เสนาบดีฝายกลาโหมกรุงลงกา และเสนาบดีฝา ยพลับพลา คือ สุครพี 2.2 เพลงกราวนอก ใชบรรเลงประกอบการยกพลของฝายลิงและฝายมนษุ ย 2.3 เพลงกราวใน ใชบรรเลงประกอบกริ ยิ าการยกพลฝายยักษ 2.4 เพลงกลาวกลาง ใชบ รรเลงประกอบกิริยาการยกพลของมนษุ ย เพลงหนา พาทยน ้ี โดยปกตแิ ลว ถอื เปนหลกั ตายตวั ไปเลยทเี ดยี ววา การตรวจ พลของฝายยักษตองกราวใน ฝายลิงจะตองกราวนอก แตถึงกระนั้นก็ดียังมีการแสดงบาง ตอนทีก่ ำหนดใหแสดงนอกเหนอื หลกั การออกไป เชน ตอนหนมุ านอาสา เม่อื หนมุ านทำกล ลวงไปเขา อยูกบั ทศกณั ฐจนไดรบั การแตง ตัง้ ใหเ ปนอปุ ราชมีเครอื่ งยศ เครื่องทรงของ ชดุ ฝก ทกั ษะการปฏบิ ัตทิ ารำ |
20 อุปราชยักษครบครัน และไดอาสาออกไปรบกับพระลักษณนั้น เมื่อโขนยักษ เสนายักษ ออกจัดทัพกจ็ ะบรรเลงเพลงกราวใน แตพอหนุมานออกตรวจพล หรือจดั ทัพเพลงทบี่ รรเลง กราวในก็จะเปลี่ยนเปนพลงกราวนอกทันที (ซึ่งหนุมานทรงเครื่องแมจะเปนแมทัพฝาย ยักษก็ตามทีแตตัวเองยังไมพนเปนวานร) ทั้งนี้ก็เพื่อตามสภาพของตัวละครและความ เหมาะสม ตัวอยาง การรำเพลงหนาพาทยประกอบการยกพล ภาพที่ 7 การแสดงโขน พระรามยกทพั โดยดร.ศภุ ชัย จันทรสุวรรณ,ศลิ ปนกรมศลิ ปากร ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=Z8hHLTsCcOk QR Code การแสดงโขน พระรามยกทัพ โดยดร.ศุภชัย จนั ทรส ุวรรณ,ศลิ ปนกรมศลิ ปากร ทมี่ า : https://www.youtube.com/watch?v=Z8hHLTsCcOk ชดุ ฝกทักษะการปฏิบัตทิ ารำ |
21 3. เพลงหนา พาทยทีใ่ ชประกอบการแสดงอารมณท ่ัวไป เชน 3.1 เพลงกราวรำ ใชบรรเลงประกอบกิริยาดีใจ แสดงอารมณออกมาดวย ความรสู ึกท่ที ำกจิ ใดๆ แลวสมดังใจหวงั หรือใชเปนการแสดงกริ ยิ าเยาะเยย 3.2 เพลงโอด ใชบรรเลงประกอบกิริยาอาการโศกเศราเสยี ใจ รอ งไห 3.3 เพลงทยอยโอด ใชบรรเลงประกอบกิริยา ไป - มา ดวยอาการโศกเศรา เสยี ใจ รอ งไห 3.4 เพลงโลม ใชบรรเลงประกอบการเขาพระเขานาง การเลาโลมดวยความ รกั ใคร ตัวอยา ง การรำเพลงหนา พาทยประกอบการแสดงอารมณท ั่วไป ภาพที่ 8 โขนลกั ษมสี ดี า ฉากทีี่ 1 .4 ตน้ แบบท่ารําประกอบการแสดงโขนโดยสถาบนั บณั ฑติ พฒั นศลิ ป์ ทีม่ า : https://www.youtube.com/watch?v=8fVEjDGAJKQ QR Code เพลงโอด โขนลักษมสี ีดา ฉากท่ี 1 .4 ตนแบบทารำประกอบการแสดงโขนโดยสถาบันบณั ฑิตพัฒนศลิ ป ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=8fVEjDGAJKQ ชดุ ฝก ทักษะการปฏบิ ัติทา รำ |
22 4. เพลงหนา พาทยประกอบการแสดงอิทธิฤทธป์ิ าฏิหาริย เชน 4.1 เพลงสาธุการ ใชบรรเลงเพ่อื เปน การอญั เชญิ เทพยดา และส่งิ ศกั ดส์ิ ิทธิ์ ท้ังหลายมารว มเปนสักขีพยาน อำนวยอวยชัยใหก ารพธิ มี ิใหเ กิดอปุ สรรคใดๆ เพลงสาธุการเปนเพลงหนาพาทยชั้นสูงเพลงหนึ่ง ใชสำหรับพิธีการมลคล ตางๆ เปนเพลงแรกในการบรรเลงโหมโรง ซึ่งถือวาเปนเพลงศักดิ์สิทธิ์นำความมงคลมาสู ทง้ั ผฟู ง ผบู รรเลง ผูแสดง และสถานท่ี เพลงสาธกุ ารตามตำนานกลาววา เปนเพลงท่ีเทวดา แตง ใหไ วแกมวลมนษุ ย เพื่อเปนการบชู าตอ องคพ ระสัมมาสมั พทุ ธเจา โดย นายเสรี หวงั ใน ธรรม (ศิลปนแหงชาติ) เปนผูแตงขึ้นตามเคาเรื่องจากหนังสือดนตรีในพระธรรมวินัยของ นายธนติ อยูโ พธ์ิ อดตี อธิบดกี รมศิลปากร กลาวไวเ ปน เรอ่ื งเลาวา เมอ่ื พระอิศวรทรงเสด็จ ออกเทวะสภา และไมเ หน็ เหลา เทวดานางฟา มาเขาเฝาพระองคดั่งเชนทุกคร้ัง เมื่อพระองค ทราบวาเหลาเทวดานางฟาตางพากันไปเฝาพระพุทธเจายังมนุษยโลกเพื่อฟงธรรมเทศนา พระอิศวรทรงไมพอพระทัย ทั้งยังสงสัยวา พระพุทธเจาเปนใครถึงมีอำนาจเหนือกวา พระองค จึงเสดจ็ ลงไปดูแลว เนรนติ ระบำ รำฟอ น ดนตรี ใหมเี สยี งกกึ กอ งรบกวนสมาธิของ เหลา ผูฟงธรรมในทน่ี ัน้ แตก ็ไมเ กดิ ผลแตอ ยา งใด ก็ทรงพโิ รธหนัก จึงทาประลองฤทธ์ิ โดย พระองคจะกำบังกายหายไปตามที่ตางๆ ซึ่งพระพุทธเจาบอกไดหมดไมวาพระอิศวรจะ ซอนในสวรรค มนุษยโลก หรือยมโลก แตพอมาถึงคราวพระพุทธเจาซอนกายหายไป แม พระอิศวรจะทรงเพงฌานอยางไรก็ไมเห็นได จึงขอยอมแพ พระพุทธเจาเพียงซอนอยูบ น มนุ มวยผมของพระอิศวร ถาจะใหเ สด็จลงมาขอใหพระอิศวรทรงเนรมิตดนตรบี รรเลง โดย ทรงตรัสวา “ดนตรีนั้นเปนเครื่องทำใหโลกผาสุก” พระอิศวรจึงทรงยอมและใหบรรเลง เพลงสาธกุ ารข้นึ ชุดฝก ทกั ษะการปฏบิ ัติทา รำ |
23 ตวั อยาง การรำเพลงหนา พาทยประกอบการแสดงอทิ ธฤิ ทธิ์ปาฏหิ าริย ภาพท่ี 9 นาฏกรรมแหง สยาม ตำนานแหง เพลงสาธุการ นำแสดง โดย ปกรณ พรพิสทุ ธ์ิ และ นักแสดงจากกรมศลิ ปากร ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=FKWeDGN_q4w QR Code นาฏกรรมแหงสยาม ตำนานแหง เพลงสาธกุ าร นำแสดง โดย ปกรณ พรพิสทุ ธิ์ และ นักแสดงจากกรมศลิ ปากร ทม่ี า : https://www.youtube.com/watch?v=FKWeDGN_q4w ชดุ ฝก ทักษะการปฏบิ ัติทา รำ |
24 4.2 เพลงตระเชิญ ใชบรรเลงประกอบการอัญเชิญเทวดา สิ่งศักดิ์สิทธ์ิ ตลอดจนครู – อาจารย เพื่อมาประสิทธิ์ประสาทวิทยาการเพื่อกอใหเกิดความเปนสิริ มงคล 4.3 เพลงตระนิมติ ใชบรรเลงประกอบกริ ยิ าการรา ยเวทยม นตเ พ่อื แปลงกาย 4.4 เพลงตระบองกัน ใชบรรเลงประกอบกิริยาการรายเวทยมนตเพื่อแปลง กายและประสิทธปิ์ ระสาทพร 4.5 เพลงชำนาญ ใชบรรเลงประกอบกิริยาการรายเวทยมนตเพื่อแปลงกาย และประสิทธปิ์ ระสาทพร 4.6 เพลงคกุ พาทย ใชบรรเลงประกอบกริ ยิ าการแสดงพลงั อิทธิฤทธ์ิ เปนเพลงหนาพาทยชั้นสูงอีกเพลงหนึ่งใชประกอบทารำของตัวแสดงทั้งพระ ยักษ ลิง เชนเดียวกับเพลงรัวสามลา แตจะตื่นเตนเราใจมากกวา เพราะจังหวะเพลงมีชา เร็ว มีรุกเรา กระแทกกระทั้นและหนักเบาเปน ตอนๆ กระตุนอารมณหวั่นไหวเสมือนดิน ฟา อากาศวิปริต ฟาแลบแปลบปลาบมีเสียงคำรามเหมือนเมฆมืดครึ้ม พายุปนปวนนา สะพรึงกลัวเปนอยางยิ่ง โดยเฉพาะเมื่อบรรเลงประกอบทารำก็ยิ่งกระตุนอารมณเตือน ความรสู กึ ใหม องเหน็ ผรู ำน้นั มีอำนาจอทิ ธฤิ ทธ์มิ กี ำลงั แข็งแกรง นา เกรงขาม ชดุ ฝก ทักษะการปฏิบตั ทิ า รำ |
25 5. เพลงหนา พาทยประกอบกิริยาการนอน เชน 5.1 เพลงตระนอน ใชบรรเลงประกอบกริ ิยาการนอน 5.2 เพลงตระนารายณบ รรทมไพร ใชบ รรเลงประกอบกิรยิ าการบรรทมของ พระรามหรอื พระนารายณขณะอยใู นปาเขาลำเนาไพร 5.3 เพลงตระนารายณบรรทมสนิ ธุ ใชบ รรเลงประกอบกริ ยิ าการบรรทมหรอื การนอนของพระนารายณในเกษียรสมุทร ตวั อยาง การรำเพลงหนา พาทยประกอบกิริยาการนอน ภาพท่ี 10 การแสดงเพลงตระนารายณบ รรทมสนิ ธุ ทม่ี า : https://www.youtube.com/watch?v=XXBranDE4Vc QR Code การแสดงเพลงตระนารายณบ รรทมสนิ ธุ ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=XXBranDE4Vc ชุดฝก ทกั ษะการปฏบิ ัตทิ า รำ |
26 6. เพลงหนาพาทยป ระกอบกิริยาการกนิ เชน เพลงนั่งกินและเพลงเซนเหลา ใชบรรเลงประกอบกิริยาในการกินอาหาร ซึ่งประกอบไปดวยสุราอาหาร ทั้ง 2 เพลงน้ี ในพิธีไหวครูใชประกอบกิริยาอันเปนการ สมมุตติ อนถวายอาหาร แดเทพเจา และครูอาจารย ในการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ ตอนนางมณโฑหุงน้ำทิพย แลวเอาน้ำทิพย ไปประพรมใหอสูรตางๆ ที่ตายแลวใหฟนคืนชีวิตขึ้นมา ตอนที่ทำพิธี ปพาทยจะบรรเลง หนาพาทยเสมอผี หลังจากนั้นทศกัณฐจัดเลี้ยงสุรา อาหารแกปศาจยักษ ปพาทยจะ บรรเลงหนา พาทย “เซน เหลา ” ตัวอยา ง การรำเพลงหนา พาทยประกอบกิริยาการกนิ ภาพที่ 11 การแสดงโขน ชดุ นางมณโฑหุงน้ำทพิ ย ทมี่ า : https://www.youtube.com/watch?v=s1yB8lWobGs QR Code การแสดงเพลงตระนารายณบ รรทมสนิ ธุ ทีม่ า : https://www.youtube.com/watch?v=s1yB8lWobGs ชุดฝก ทักษะการปฏิบตั ิทารำ |
27 7. เพลงหนาพาทยประกอบกิริยาการอาบน้ำ เชน เพลงลงสรง ใชบ รรเลงประกอบกิรยิ าการอาบนำ้ หรอื สรงนำ้ ภาพท่ี 12 โขน-พระรามลงสรง - ปกรณ พรพิสทุ ธ์ิ Khon, masked dance drama in Thailand ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=YXAtpfwA8_Y QR Code โขน-พระรามลงสรง - ปกรณ พรพสิ ทุ ธิ์ ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=YXAtpfwA8_Y ชุดฝกทักษะการปฏิบัตทิ า รำ |
28 การแสดงโขน ตอนลกั สดี า ประกอบเพลงหนา พาทย กริ ยิ าท่มี ีตวั ตน ภาพที่ 13 โขน ตอนลกั สีดา ประกอบเพลงหนาพาทย กิริยาที่มตี วั ตน Ep.1 ท่มี า : https://www.youtube.com/watch?v=xDtytgHE0qc&list=PLOY-tZtj4_LAMtgVxcdbf__Li_EFq4IYl QR Code นาฏกรรมแหงสยาม ตำนานแหง เพลงสาธุการ นำแสดง โดย ปกรณ พรพสิ ุทธิ์ และ นกั แสดงจากกรมศิลปากร ทม่ี า : https://www.youtube.com/watch?v=FKWeDGN_q4w ชดุ ฝก ทกั ษะการปฏิบัติทา รำ |
29 แบบฝก ทกั ษะที่ 3 ช่ือ........................................................................................ช้ัน..........เลขท.่ี .............. คำชแี้ จง ใหน ักเรยี นตอบคำถามใหถ ูกตอ ง 1. เพลงหนาพาทยส ามารถนำไปใชในโอกาสใดไดบาง 2. เพลงหนาพาทยประกอบการแสดงโขน ละคร จำแนกตามโอกาสท่ีใช ไว 7 หมวด คือ ชุดฝก ทักษะการปฏบิ ัติทารำ |
30 การตอทารำเพลงหนาพาทย การศกึ ษาทา รำเพลงหนา พาทย มีวธิ ีการและขัน้ ตอนการถายทอดทารำตามลำดับ ความสำคัญของเพลงหนาพาทย ซึง่ เร่มิ ตง้ั แตเพลงหนาพาทยธรรมดา หนาพาทยชั้นกลาง และหนา พาทยช้นั สูง กอ นการถา ยทอดทารำแตล ะประเภทนัน้ ลำดบั แรกผเู รียนตองศกึ ษา และทำความเขาใจเกี่ยวกับลักษณะจังหวะและทำนองเพลง ผูรำจะตองยึดถือจังหวะ ทำนองเพลง หนาทับ และไมกลองของเพลงเปนสิ่งสำคัญ ตองรำใหมีทที าเขากันสนิทกบั ทำนองและจังหวะ มคี วามสั้นยาวพอดีกับเพลง การตอ ทา รำเพลงหนาพาทย ในการศกึ ษาทา รำของเพลงหนา พาทยก็จะมขี ั้นตอน การตอทา รำไปตามลำดับความสำคญั ของเพลงหนาพาทย ซึ่งดำเนินไปในลกั ษณะเดียวกัน การขอตอเพลงหนาพาทยจากครู แตเดิมนั้นลวนเปนเรื่องที่ตองมีกฎเกณฑ พิธีตาง ๆ มากมาย ไมใชของทีจ่ ะปฏบิ ัตหิ รอื กระทำกนั เลนงาย ๆ ครตู องพจิ ารณาลูกศษิ ยว า จะเปนผู ที่สามารถรับวิชาและรักษาไวไ ดหรือไม ครูศิลปนผูใหญมักจะหวงแหน เพราะถือวาเพลง หนาพาทยเปนของสูงของศักดิ์สิทธิ์เปนที่ควรเคารพบูชา ศิลปนโขนที่จะไดทารำมานั้น ไมใชของงาย ๆ ครูศิลปนผูใหญมักจะหวงแหน ในการฝกหัดสั่งสอนแตละครั้ง ตองแสดง ความเคารพตอ คณุ พระรัตนตรัยและครอู าจารยอยูเสมอ อยางนอ ยตอ งมีดอกไม ธูปเทียน เปน เครือ่ งสกั การะตอหนาพระพุทธรูป และตอ หนา ครูษี ไมว า จะเปน การฝกหัดรำ หรือ ฝก หดั เพ่อื หาความชำนาญก็ดี เม่ือจะตอทารำหนาพาทยตองมีของสำหรับบูชาคำนับครูมา ดวย เปนตนวาขันลางหนา หนึ่งใบ ผาเช็ดหนาหนึ่งผืน ดอกไม ธูปเทียน หญาแพรก ดอก มะเขือ พรอมดวยเงนิ 6 บาท หรอื 12 บาท เงนิ นจ้ี ะนำไปทำบญุ อทุ ิศใหบ ูรพาจารยเหนือ ขนึ้ ไป มิฉะน้นั จะผิดครู หรือไดรบั ภยั เสนียดจญั ไรตา ง ๆ วิธีการตอทารำเพลงหนาพาทยแตละประเภท ควรไดทำความเขาใจลักษณะ จังหวะของเพลงหนาพาทยเสียกอน การกำหนดจังหวะในการรายรำเพลงหนาพาทยนั้น กระทำได 2 ลักษณะ ชุดฝกทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ ารำ |
31 ลักษณะแรก คือ การฟงจากจังหวะของกลองและตะโพน ซึ่งเปน เครื่องดนตรีประกอบจังหวะหลักของปพาทยที่บรรเลงควบคูกัน การกำหนดหรือ จับจังหวะของเพลงในลักษณะนี้ มักไดแกเพลงหนาพาทยธรรมดาที่เปนทาพื้นฐานของ ทารำ เชน เพลงกราวนอก เชิด ปฐม เสมอ รัว โอด เสียงตะโพนและกลองทัดที่ใชในการ กำหนดจงั หวะของทา รำน้ัน ลักษณะที่สอง การกำหนดทารำฟงจากจังหวะสามัญรวมทั้งทวงทำนอง ของเพลง เพลงหนาพาทยบางเพลงไมใชตะโพนและกลองทัดบรรเลง เชน เชดิ ฉ่ิง สาธุการ คุกพาทย รัวสามลา การรำเพลงลักษณะนี้ใหลงจังหวะงดงาม อาจตองมีทักษะในการฟง ประโยคของเพลงหรือทอนเพลงประกอบดวย แมผรู ำจะรำจังหวะฉ่ิง แตถ าคลอมกับทอน เพลงความงามและคณุ คา ของทา รำ ก็จะลดลง สวนเพลงหนาพาทยชำนาญ เปนเพลงที่ใชหนาทับเฉพาะ เรียกวาหนาทับ ชำนาญซ่ึงดำเนินทำนองเพลงซ้ำ 2 เท่ียวตอเน่ืองจนจบ นอกจากน้ีกอนการถายทอดทารำ เพลงหนาพาทยชำนาญ ครูผูสอนแนะนำใหผูเรียนฝกสังเกตทำนองเพลง ฟงเสียงจังหวะ ไมก ลอง คือ ตะโพน และกลองทดั รวมทง้ั ฟงจังหวะสามญั หรอื เรยี กวาจังหวะฉง่ิ ที่บรรเลง ประกอบใหเขาใจชัดเจนกอ น จากนั้นครจู ึงถายทอดทารำใหผูเรยี น โดยมิไดกำหนดทา รำ ตามจังหวะหนาทับ แตเปนการกำหนดจากจังหวะทารำซึ่งหมายถึงกำหนดตามจังหวะ การใชตัวของทารำเปนหลัก เชน ทาไหว เยื้องตัวมี 2 จังหวะ ทาไหวยักตัวมี 8 จังหวะ เปนตน ทั้งนี้ โดยฟงจากทำนองเพลงจังหวะตะโพน กลองทัดที่ตีดัง เทง - ทิ้ง - ตอม - ตอม ๆ ๆ ๆ จนหมดจังหวะทารำ นอกจากนั้นผูรำตองกำหนดทารำจากการฟงจังหวะ สามัญ หรือจังหวะฉงิ่ ซึง่ มีหนาทคี่ วบคมุ จงั หวะทัง้ หมดอกี ดวย ชดุ ฝก ทกั ษะการปฏบิ ตั ิทารำ |
32 เพลงหนาพาทย เปนเพลงประเภทที่มีความเกี่ยวของกับสังคมไทยมาแตอดีต มีประวัติความเปนมาตั้งแตสมัยกรุงศรีอยุธยา เพลงหนาพาทยถือวาเปนเพลงชั้นสูงที่มี ความสำคญั และศักด์ิสทิ ธ์ิ เพลงหนาพาทยจึงหมายถึง เพลงทบี่ รรเลงประกอบกริ ิยา ไมวา จะเปนกิริยาของมนุษย สัตว วัตถุ หรือธรรมชาติทั้งกิริยาที่มีตัวตนหรือกิริยาสมมติ และ ตลอดทั้งกิริยาที่เปนปจจุบันและอดีต เพลงหนาพาทยมีบทบาทสำคัญ ในการบรรเลง ประกอบพิธีไหวครูดนตรี – นาฏศิลป ใชบรรเลงประกอบการแสดงโขน และใชบรรเลง ในพธิ ีกรรมตาง ๆ ทัง้ พธิ หี ลวงและพิธรี าษฎร รวมทง้ั พธิ ีสงฆ ในการบรรเลงประกอบการแสดงนาฏศิลปโ ขน ละคร เพลงหนาพาทยปรากฏชื่อ เรียกแตกตางกันออกไปตามระดับความสำคัญของการศึกษา ในเรื่องความยากงายของ ทวงทำนองเพลง จังหวะหนาทับ และไมกลอง ตลอดจนกระบวนทารำ เพื่อประโยชน ของการเรียนรูจึงไดจำแนกประเภทของเพลงหนาพาทย เปน 3 ประเภท คือ หนาพาทย ธรรมดาหรือหนาพาทยชั้นตน หนาพาทยชั้นกลาง และเพลงหนาพาทยชั้นสูงหรือหนา พาทยพิเศษ โดยกำหนดใชในโอกาสตางๆ ไดแก บรรเลงประกอบพระราชพิธีของหลวง บรรเลงประกอบพิธีทางศาสนา บรรเลงประกอบชุดโหมโรง บรรเลงประกอบพิธีไหวครู ดนตรี – นาฏศิลป และบรรเลงประกอบการแสดงโขนละคร ชุดฝกทักษะการปฏบิ ัติทารำ |
33 แบบฝก ทกั ษะท่ี 4 ชอื่ ........................................................................................ชนั้ ..........เลขที.่ .............. คำช้แี จง ใหน กั เรยี นทำเครอ่ื งหมาย หนา ขอ ความท่เี ห็นวาถูก และ ทำเครือ่ งหมาย หนา ขอความท่เี หน็ วาผิด 1. การศึกษาทา รำเพลงหนาพาทย สามารถศกึ ษาลำดับใดกอนหลงั ก็ได 2. การตอทารำเพลงหนาพาทย จำเปน ตองตอใหครบตามลำดับ เพลงหนาพาทย ธรรมดา หนาพาทยช ้ันกลาง หนาพาทยช้ันสูง และหนาพาทยเทวดา 3. ในการถายทอดทารำเพลงหนา พาทยแตละประเภทน้ัน ผูเรียนตองศึกษาและ ทำความเขา ใจเกีย่ วกบั ลกั ษณะจังหวะและทำนองเพลง เปน สิ่งสำคัญ 4. การตอ เพลงหนาพาทยค รูผใู หญจ ะตอ ใหเฉพาะผรู ำงามเทานน้ั 5. ครูศิลปนผูใหญมักจะหวงแหน เพราะถือวาเพลงหนาพาทยเปนของสูง ของศักด์สิ ิทธเิ์ ปน ทค่ี วรเคารพบูชา 6. ครูตองพิจารณาลูกศิษยวาจะเปนผูที่สามารถรับวิชาและนำไปหาประโยชน ไดมากทส่ี ุด 7. กอ นตอ ทารำผเู รยี นตอ งแสดงความเคารพตอคณุ พระรัตนตรัยและครูอาจารย อยูเสมอ 8. ของสำหรบั บูชาคำนับครูประกอบดวย พานหนึ่งใบ ผาเช็ดหนาหนงึ่ ผืน ดอกไม ธูปเทียน หญาแพรก ดอกมะเขือ พรอมดว ยเงนิ 6 บาท หรือ 12 บาท 9. เพลงหนา พาทยท กุ เพลงจะใชตะโพนและกลองทัดในการควบคุมจงั หวะ 10. การฟง จังหวะสามญั คอื การฟง จังหวะของตะโพน ชุดฝกทกั ษะการปฏบิ ตั ทิ ารำ |
34 แบบทดสอบหลังเรยี น คำชีแ้ จง ใหน ักเรียนทำเคร่ืองหมาย X ลงในกระดาษคำตอบ ในขอท่คี ิดวาถูกตอ งท่สี ุด 1. ขอใดกลา วถึงเพลงหนา พาทยไดถ กู ตองมากทีส่ ดุ ก. เปนเพลงที่ใชสำหรับสิ่งศกั ด์สิ ิทธ์ิเทาน้ัน ข. เปนเพลงท่ีใชประกอบกริ ยิ าของมนุษย สตั ว และวัตถุ ค. เปน เพลงทสี่ ามารถดดั แปลงทำนอง และทารำได ง. เปน เพลงทใี่ ชเ ฉพาะในพธิ ไี หวครูเทานั้น 2. ขอใด ไมใช ประเภทเพลงหนา พาทยท่จี ำแนกตามระดบั ชั้น ก. เพลงหนาพาทยธ รรมดา ข. เพลงหนา พาทยช น้ั กลาง ค. เพลงหนาพาทยช ั้นสูง ง. เพลงหนาพาทยช ัน้ เทวดา 3. เพลงหนาพาทยธ รรมดา โดยท่ัวไปใชในโอกาสใด ก. ใชในโอกาสพิเศษ ข. แสดงอิทธฤิ ทธแ์ิ ปลงกาย ค. แสดงปาฏิหารยิ แ ละชบุ ชวี ติ ง. บรรเลงประกอบในพิธีไหวค รูในเพลงโหมโรงตา ง ๆ 4. เพลงหนาพาทยชัน้ กลาง ใชในโอกาสใด ก. ใชแ สดงถึงความภาคภูมใิ จ ข. ชบุ ชีวิตใหผทู ตี่ ายฟน ขึ้นคืนชีพ ค. ใชเ ฉพาะการเดนิ ทางบนอากาศ ง. แสดงอทิ ธฤิ ทธ์แิ ปลงกายของตัวละครทม่ี ียศสูงศกั ด์ิ ชุดฝกทกั ษะการปฏบิ ตั ิทา รำ |
35 5. การแสดงในขอใดที่ ไมใช เพลงหนาพาทยประกอบการแสดง ก. โขน ละคร ข. หนังใหญ ค. หุนกระบอก ง. หมอลำ 6. เพลงหนาพาทยตระนิมติ ใชในโอกาสใด ก. การแปลงกาย ข. การเดินทาง ค. การอัญเชญิ เทพดา ง. การแผลงฤทธเิ์ ดช 7. ขอใด ไมใ ช เพลงหนาพาทยท ใี่ ชใ นการยกทพั และจดั ทัพ ก. เพลงปฐม ข. เพลงกราวนอก ค. เพลงเสมอสามลา ง. เพลงกราวใน 8. เพลงเสมอเถร ใชสำหรบั ตวั ละครใด ก. ษี นกั บวช ข. ผูทรงอิทธิฤทธ์ิ ค. พญายักษ ง. พระราม - พระลักษณ 9. เพลงหนาพาทยใ ด ใชส ำหรบั การไป - มาของสัตวป ก ก. เพลงกลองโยน ข. เพลงฉิ่ง ค. เพลงโล ง. เพลงแผละ 10. เพลงหนาพาทยท ่เี กี่ยวกบั การอัญเชิญเทพดา ส่ิงศักดิ์สทิ ธ์ิ ขอใด ท่ใี ชเ ฉพาะ ในพธิ ไี หวค รูเทา นัน้ ก. เพลงสาธุการ ข. เพลงสาธกุ ารกลอง ค. เพลงตระเชิญ ง. เพลงตระนมิ ิต QR Code แบบทดสอบหลงั เรยี น ชดุ ฝก ทกั ษะการปฏบิ ัตทิ า รำ |
36 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น 1. ข 6. ก 2. ง 7. ค 3. ก 8. ก 4. ค 9. ง 5. ง 10. ข ชดุ ฝก ทักษะการปฏิบัติทารำ |
37 กระดาษคำตอบ เพลงหนาพาทย ชือ่ ........................................................................................ชัน้ ............เลขที่............ ทดสอบกอนเรยี น ทดสอบหลงั เรียน ขอ ก ข ค ง ขอ ก ข ค ง 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 10 10 สรปุ คะแนน กอนเรยี น หลังเรียน เต็ม ได เต็ม ได 10 10 ชดุ ฝก ทักษะการปฏบิ ัตทิ ารำ |
38 เฉลยแบบฝก ทกั ษะที่ 1 ชอ่ื ........................................................................................ช้ัน..........เลขท.่ี .............. คำชี้แจง ใหนักเรยี นเขยี นอธิบายตามความเขา ใจจากขอ ความท่ีกำหนดให 1) เพลงหนาพาทย หมายถึง เพลงที่บรรเลงประกอบกิริยา ไมวาจะเปนกิริยา ของมนุษย สัตว วัตถุ หรือธรรมชาติทั้งกิริยาที่มีตัวตนหรือกิริยาสมมติ และตลอดท้ัง กิรยิ าท่ีเปน ปจจุบันและอดตี 2) เพลงหนา พาทยใ นการแสดงโขน หรอื ละครมคี วามสำคัญอยางไร เพลงหนาพาทยในการแสดงโขน หรือละครมีความสำคัญอยางยิ่ง เพราะการรายรำ เขากับเพลงหนาพาทย ผูรำจะตองยึดถือจังหวะ ทำนองเพลง หนาทับ และ ไมกลอง ของเพลงเปนสิ่งสำคัญ ตองรำใหพอดีกับจังหวะและทำนอง จะใหขาดเกิน สั้นยาว ขัดขวางกับทำนองไมได เพลงเหลานี้จึงเรียกไดวาเปนสิ่งที่สำคัญตองยึดใหเปนหลัก เปนสิ่งทจ่ี ะตองรำตาม จงึ เรียกเพลงประเภทนี้วาเพลงหนาพาทย 3) เพลงหนาพาทยมคี วามสำคัญอยา งไร เพลงหนาพาทย เปนเพลงทีม่ ีบทบาท อยางสูง ทั้งตอสังคมไทย ในเชิงวัฒนธรรมประเพณีพิธีกรรมตาง ๆ และมีบทบาท อนั สำคญั ตอการแสดงมหรสพตาง ๆ ของไทยมาแตโบราณ โดยเฉพาะกบั การแสดง โขนนับวาเพลงหนาพาทยเปนหลักอันสำคัญของการแสดง เพื่อสื่อใหเห็นถึง อากปั กริ ิยาของตวั ละครตางๆ ในการดำเนินเรือ่ ง ชดุ ฝก ทักษะการปฏิบตั ิทารำ |
39 เฉลยแบบฝก ทักษะท่ี 2 ชื่อ........................................................................................ช้ัน..........เลขที.่ .............. ตอนท่ี 1 คำช้แี จง ใหน ักเรียนเขียนอธิบายตามความเขา ใจจากขอ ความท่กี ำหนดให 1. หนาพาทยธรรมดาหรือหนาพาทยชั้นตน หมายถึง เพลงหนาพาทยที่ใชบรรเลง ประกอบการแสดงกริ ิยาไปมา หรอื กิริยาอันเปนสามัญชนของตวั โขน ละคร ทั่วไป 2. หนาพาทยช นั้ กลาง หมายถึง เพลงหนาพาทยท ่ีใชสำหรบั ผูแสดงโชน ละคร ที่เปน ตัวเอก หรือที่มียศสูงศักดิ์ จำแลงแปลงกายหรือแสดงอิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย 3. เพลงหนาพาทยชั้นสูงหรือหนาพาทยพิเศษ หมายถึง เพลงหนาพาทยท่ีใช ในโอกาสพิเศษสำหรับตัวเอกโขน ละครโดยเฉพาะ เพื่อประกอบการแสดงอิทธิฤทธิ์ ปาฏหิ าริยการแปลงกายการรา ยเวทยมนตค าถาชบุ ชวี ติ ผทู ่ตี ายใหฟ น ขึน้ ** คำตอบอยใู นดลุ พนิ ิจของครผู สู อน... ชดุ ฝก ทกั ษะการปฏิบตั ทิ า รำ |
40 ตอนท่ี 2 คำชแี้ จง ใหนกั เรียนเตมิ ชื่อเพลงตามประเภทของเพลงหนาพาทย ลงในชองทก่ี ำหนดให หนา พาทยธ รรมดา หนาพาทยช้นั กลาง เพลงหนา พาทยช น้ั สูง 1 เพลงชา 1 เพลงสาธกุ าร 1 เพลงตระเชญิ 2 เพลงเร็ว 3 เพลงเชดิ 2 เพลงตระนมิ ิต 2 เพลงตระพระปรคนธรรพ 4 เพลงเสมอ 3 เพลงตระบองกนั 3 เพลงตระนารายณบ รรมสนิ ธุ 4 เพลงชำนาญ 4 เพลงตระสนั นบิ าต ชุดฝก ทกั ษะการปฏิบัติทา รำ |
41 เฉลยแบบฝกทักษะท่ี 3 ชือ่ ........................................................................................ชัน้ ..........เลขที่............... คำช้แี จง ใหนักเรยี นตอบคำถามใหถ กู ตอง 1. เพลงหนาพาทยสามารถนำไปใชในโอกาสใดไดบาง 1. บรรเลงประกอบพระราชพิธขี องหลวง 2. บรรเลงประกอบพธิ ที างศาสนา 3. บรรเลงประกอบชดุ โหมโรง 4. บรรเลงประกอบพิธไี หวค รูดนตรี - นาฏศิลป 5. บรรเลงประกอบการแสดงโขนละคร 2. เพลงหนาพาทยป ระกอบการแสดงโขน ละคร จำแนกตามโอกาสทใี่ ช ไว 7 หมวด คือ 1. หมวดเพลงหนา พาทยป ระกอบกริ ยิ าไปมา 2. หมวดเพลงหนา พาทยป ระกอบการยกพล 3. เพลงหนาพาทยทใ่ี ชประกอบการแสดงอารมณทัว่ ไป 4. เพลงหนาพาทยป ระกอบการแสดงอิทธฤิ ทธปิ์ าฏหิ ารยิ 5. เพลงหนาพาทยป ระกอบกริ ยิ าการนอน 6. เพลงหนาพาทยประกอบกริ ยิ าการกนิ 7. เพลงหนาพาทยป ระกอบกิรยิ าการอาบนำ้ ชดุ ฝกทักษะการปฏบิ ตั ิทา รำ |
Search
