ทักษะการขยายอาชีพ อช31002

44เรือ่ งท่ี 1 การวิเคราะหทาํ ความเขาใจและรูจักตัวตนทแ่ี ทจ ริงลกั ษณะบงช้คี วามสําเรจ็ ของการเรียนรู 1. รจู กั และจําแนกองคประกอบตวั ตนที่แทจ รงิ ของตนเองได 2. บอกหนาทอ่ี งคประกอบของตัวตนไดแผนปฏบิ ตั ิการเรยี นรูลักษณะบง ชีค้ วามสาํ เรจ็ กิจกรรม การวดั ผล ประเมินผล ส่ือการเรยี นรู ของการเรยี นรู1. รจู ักและจําแนก เรยี นรูดว ยตนเอง ความเขา ใจองคประกอบ เอกสารหมายเลข 9องคประกอบตวั ตน 1. ใหผเู รียนศกึ ษาเอกสาร รวมในตวั ตนของเรา ใบความรเู รือ่ งตัวตนที่ที่แทจ ริงของตนเองได ใบความรู เรื่องตัวตนที่แทจริง แทจ รงิ ของตนเอง ของตนเองใหเ ขาใจ2. บอกหนา ทีอ่ งคประกอบ 2. ใหผ เู รียนวเิ คราะห บอกหนาที่และตัวตนของตนเองได ความเขา ใจตวั ตน ตามเอกสาร ปรากฏการณค วามคิดตอ ใบความรอู ยางเครงครดั องคประกอบตวั ตนที่ 3. ประเมนิ ตนเองวา ความรทู ี่เกดิ แทจ ริงของตนเองได จากใจของตนเองเปนจรงิ หรอื ไม

เอกสารหมายเลข 10 : ใบความรู เรอื่ ง ตวั ตนทีแ่ ทจ ริงของตนเอง 45กรอบแนวคิด 2 ตัวตนของเราประกอบดวย กายและใจ 3 ความรูส ึก 1 รปู กาย ใจ ความจาํ ได หมายรู การคดิ ปรงุ แตง 4 การรบั รู 5 โครงสรา งของตัวตนทแี่ ทจรงิ มีการทาํ งานท่ีสอดประสานกันท้ังทางบวกและทางลบท่ีทําใหค นเรามีความแตกตางกัน คนท่ีประสบความสําเร็จมักจะเปนบุคคลท่ีมีความสามารถควบคุมกายและใจใหอยกู ับสมมติคานิยมของสังคมชุมชนได ผูท่ีไมสามารถควบคุมไดมักจะเปนบุคคลท่ีตกอยูในสภาพคลอยตามความอยากของกายและใจ พึ่งพาตนเองไดจากความคิดดังกลาวอาจสรุปไดวาองคป ระกอบท้ัง 5 ประการนี้ สามารถพัฒนายกระดบั คณุ คาขึน้ ไดด วยตนเองดวยการเรียนรูทําความรูจักและรูเทา ทันตลอดเวลารูปกาย เปน องคประกอบของอวัยวะตาง ๆ ท้ังภายนอกและภายใน ทําหนาท่ีสอดประสานกันพรอ มทํางานตามที่ใจสงั่ การ โดยคณุ ภาพของการกระทําเปนตวั บง ช้สี มรรถภาพทางใจความรูสกึ เปน องคป ระกอบแรกของใจท่ีจะตอบสนองออกมาเปนความรูสกึ พอใจ ความรูสกึ เฉย ๆและความรสู ึกไมพ อใจตอสภาวะแวดลอ มทเ่ี ปนอยู ชอบ – สุข – พึงพอใจ ความรสู ึก เฉย ๆ ไมช อบ – ทกุ ข – โกรธ

46ความจําไดหมายรู เปนองคประกอบของใจที่ทําหนาที่จดจําหรือลืมความรูสึกตาง ๆ ที่กระทบเขามาทั้งทางบวกและทางลบ ชอบ – สขุ – พงึ พอใจ จําได หมายรู จาํ ได ไมชอบ – ทุกข – โกรธ จาํ ไมไ ดการคิดปรุงแตง เปน องคประกอบของใจ ทําหนา ท่ีคดิ ปรุงแตงสรางสรรคอ อกมาเปน ทางบวกหรือทางลบ ปรงุ แตง เชงิ บวก คิดปรงุ แตง ปรุงแตงเชงิ ลบการรบั รู เปนองคประกอบสุดทายที่ทําหนาที่รับรูจากการเห็น การไดยิน การไดกลิ่น การรูรสและการสัมผัส การเหน็ การรบั รู การไดยิน การไดกล่ิน การรูร ส การสมั ผสัปฏิบัตกิ ารวเิ คราะหทําความเขา ใจตัวตน จากความเขาใจในองคประกอบของตัวตนท่ีแทจริง เปนความเขาใจแบบรูจําได แตความรู ความเขาใจตองเกดิ จากภายในตัวตนที่แทจ ริงของเราดวยตนเอง โดยมีขั้นตอนดังนี้ 1. องคประกอบทีเ่ ราจะเรยี นรตู นแบบดา นการนกึ คิดตรึกตรองจากตวั เราเอง คอื 1.1 ความรูสกึ 1.2 การจาํ ได หมายรู 1.3 การคิดปรุงแตง 1.4 การรับรู 2. การเตรียมการ ควรใชส ถานท่ีสงบ สภาพอากาศสิ่งแวดลอ มสบาย ๆ มสี ่งิ รบกวนนอย 3. วิธกี าร

47 3.1 ความรสู กึ ใหผ ูเรียนมองสภาพแวดลอม (กลมุ คน ตน ไม ทศั นียภาพ) เมือ่ สายตากระทบสิ่งสนใจใจเราจะเกิดความรสู ึกชอบ – ไมช อบ หรอื เปน ความสขุ – ความทุกข หรอื พงึ พอใจ – โกรธหรอื วา เฉย ๆ ใชห รอื ไม ทําหลาย ๆ กรณี ใจเรามคี ําตอบใหเ ราวา ส่ิงกระทบนร้ี ูสกึ อยา งไร เชน รูสึกชอบพอใจ จากน้ัน ก็เปรยี บเทยี บไปฟงเสยี งตาง ๆ ท่จี ะเกิดขึน้ วา มคี วามรูสกึ เชน เดียวกับการมองหรอื ไม 3.2 การจาํ ได หมายรู ใหผ ูเรียนนกึ ถึง บุคคล เหตุการณที่เราพึงพอใจ หรือไมพอใจเราจะนกึ เหน็ เปนภาพในใจ ปรากฏการณน ้นั เปนสงิ่ ที่เรามคี วามจาํ ไดห มายรู 3.3 การคดิ ปรงุ แตง ใหผูเ รียนมองหรอื ฟง เสียง บคุ คล สถานท่ี สิง่ แวดลอมตาง ๆ จะเกดิ ความรสู ึก จากนั้นปรงุ แตงตอไปวา ส่ิงที่คดิ นั้น จะเปน ทางบวกหรือทางลบ ปรากฏการณน้จี ะเปนการนําส่ิงท่ีรับรูมาประมวลกับประสบการณเดิม ผลการปรุงแตงมักจะอาศัยความจําไดหมายรูของประสบการณเ ดิม 3.4 การรับรู ใหผูเรียนสังเกต การมอง การฟงของตนเอง จะเปนกระบวนการตอ เนอื่ งตารบั รูภาพ การจําไดหมายรจู ะประมวลใหใ จบอกตนเองวา คืออะไร4. สรุปปรากฏการณของตนเอง ทําเปน เชนนี้หรือไม 4.1 รูจ ักเขาใจอยางกระจา งเกีย่ วกบั องคประกอบทางใจของตวั เราเอง 4.2 องคประกอบทางใจสามารถฝกใหตอบสนองออกมาทางบวก หรือทางลบได โดย ใชกรณศี ึกษาทเี่ ปน จริงในสภาวะแวดลอ มของเราเปนเครือ่ งมือในการเรียนรู 4.3 ถาใจเราตอบสนองออกมาเชิงบวกมาก ๆ เราสามารถพัฒนาตนเองอยูกับอาชีพ สังคม ส่ิงแวดลอมตาง ๆ ไดอ ยา งย่งั ยืนกจิ กรรมที่ 7 ใหผูเรยี นวิเคราะหค วามเขา ใจ ตวั ตนตามเอกสารใบความรูและประเมินตนเองวาความรูท่ีเกิดจากใจของตนเองเปน จริงหรอื ไม

48เรื่องที่ 2 การพัฒนาทักษะการขยายอาชีพใหเปนลกั ษณะนสิ ยัลักษณะบง ชี้ความสําเรจ็ ของการเรียนรู 1. สามารถพฒั นาใชชอ งทางการรบั รู และกระบวนการตอบสนองการรบั รูได 2. สามารถพัฒนาทักษะการขยายอาชพี และอืน่ ๆ ที่มคี ณุ คาใหเ ปนลักษณะนิสยั ไดแผนปฏิบตั ิการเรยี นรูลกั ษณะบง ชค้ี วามสาํ เรจ็ กิจกรรม การวดั ผล ประเมินผล ส่ือการเรยี นรู ของการเรยี นรู1. สามารถพัฒนาใชชอ ง ใหผ เู รียนศกึ ษาทําความเขา ใจ - ชอ งทางการรับรูทาง เอกสารหมายเลข 10ทางการรบั รแู ละ เก่ยี วกบั ชอ งทางการรับรู และ ตาและหู ใบความรูเรือ่ งการกระบวนการ กระบวนการตอบสนองการรับรู - กระบวนการตอบสนอง พฒั นาทกั ษะการขยายตอบสนองการรับรูได จากเอกสารใบความรู การรับรู อาชพี ใหเ ปนลักษณะ นสิ ยั2. สามารถพฒั นาทักษะ 1. ใหผ ูเรียนทําความเขา ใจระบบการขยายอาชีพและ การพฒั นาส่ือการรบั รทู ่ีมีอ่นื ๆ ทีม่ คี ณุ คา ใหเ ปน คุณคาใหเปนลักษณะนิสัยลกั ษณะนิสยั ได 2. ปฏิบัติการวิเคราะหแ ละพัฒนา - ผลการวเิ คราะหแ ละ ทักษะการขยายอาชีพใหเปน พฒั นาทกั ษะการขยาย ลักษณะนสิ ัย อาชพี ใหเ ปน ลักษณะ นิสัย

49เอกสารหมายเลข 11 : ใบความรู เรอื่ ง การพฒั นาทกั ษะการขยายอาชพี ใหเ ปนลักษณะนสิ ยัความคิดรวบยอด การสรางลักษณะนิสยั ใหกับตนเอง เปดชองทางการรบั รู ตวั ตน ใชก ระบวนการ ตอบสนองการรบั รู- ความรทู กั ษะ ตา – รเู ห็น ขอมลู สมอง เกิด พอใจเห็นคณุ คา - ประมวลผล ในอาชีพ หู – รูฟง ความรสู กึ เฉย ๆ ตัดสนิ ใจ- สงิ่ มคี ณุ คาตอชีวิต จมูก – รูกลิ่น ไมช อบ - ทาํ จนมคี วาม จําได ชํานาญยึดติด หมายรู จาํ ได เปน ลกั ษณะนสิ ยั ไมจ าํ ปาก – รรู ส นึกคดิ คดิ สรา งสรรคเชงิ บวก กาย – รสู ัมผสั ปรงุ แตง คดิ เชงิ ลบ จากแผนภูมิ บอกภาพคิดรวบยอดไดวา การสรางลักษณะนิสัยใหเกิดในตนเอง ตองเริ่มตนท่ีปจจยั นําเขา คอื ความรูทกั ษะในอาชพี หรือส่งิ ที่มีคุณคาตอชีวิต จากน้ันกระบวนการสรางลักษณะนิสัยจะเรม่ิ ตนที่ตวั ตนของเราตอ งเปดชองทางการเรียนรู ไดแก การมอง การรับฟง การรูกลิ่น การรูรส และการรสู ัมผสั ชองทางเหลานี้จะทําใหเราไดขอมูล ขอมูลเหลานี้จะถูกนําเขามาสูกระบวนการตอบสนองการรบั รูท ่เี ร่มิ ตนจากสมองรับขอมูลเขามาสูองคประกอบดานความรูสึกจะรับรูและแสดงออกในความพอใจ (เฉย ๆ หรือไมพ อใจ กจ็ ะหลดุ ออกไป) สงตอ ไปยงั องคประกอบดานการจําได หมายรู จะประมวลวามีความจําอะไรทเี่ กี่ยวของจะตอบสนองแสดงออกจําไดเหน็ ความสําคัญ (จําไมได สาระที่เขามาก็จะหยุดลงหรือหลุดออกไป) แลวสงตอไปยังองคประกอบดานนึกคิดปรุงแตง จะประมวลคิดสรางสรรค เปนสงิ่ ใหมห รือแนวทางการทาํ งาน ดงั นั้น ถาเราไดย อ นกลบั มาเรม่ิ ตนใหมอีกครั้ง เราจะพบวากระบวนการตอบสนองการรบั รู จะทาํ งานอยางรวดเร็ว ถา ทําซํ้าอีก อตั ราความเรว็ ในการตอบสนองจะรวดเร็วข้นึ โดยลาํ ดับจนตวั ตนติดยึด ถา จะทาํ อะไรเก่ียวกับเรือ่ งนจ้ี ะตอบสนองอยางเปนอตั โนมัติหรือเปนลกั ษณะนสิ ยั

50วธิ ีการสรางลักษณะนสิ ัย ตอบสนองการเรียนรูเปด ชอ งทางการเรยี นรู บนฐานทม่ี อี คตนิ อ ยทส่ี ุด อยา งมวี จิ ารณญาณ1. ตารูเ ห็น มองวเิ คราะห 1. ความรูสกึ 2. จาํ ได หมายรู 3. คิดปรุงแตง - ดาํ รงงานอาชพีวิเคราะหใหเ ห็นโครงสรา ง เม่ือรับรแู ลว จาํ สง่ิ ท่รี ูส ึกชอบ สิง่ ท่รี เู หน็ รบั วา ขยายใหโครงสรา งหลกั และ เกิดความรูสกึ ไมชอบเกย่ี วขอ งกบั มคี วามสาํ คัญ ความม่ันคงความสมั พันธเชอ่ื มโยง ชอบ ไมช อบ อะไร อยา งไร จงึ สรางสรรค - ดํารงสงั คมไปยงั องคป ระกอบตาง ๆ บนฐานของใจ สําคญั แคไ หน ใหคณุ คาสูงขึน้ อยางสันติสขุสรุปเปนความรู ทมี่ อี คตนิ อ ยที่สุด2. หูฟง ฟงอยา งจบัประเดน็ เช่อื มโยงความสัมพันธระหวา งประเดน็สรปุ เปน ความรู จากแผนภูมิ จะพบวา เคร่อื งมือสําคญั ของการสรา งลกั ษณะนิสัย คือ (1) ความมวี จิ ารณญาณ และ(2) การควบคมุ อคติภายในตนเองใหล ดนอ ยท่ีสดุ จึงเปน ตวั ผันแปรตอการสรางลักษณะนิสยั 1. การเปด ชองทางการเรียนรู โดยผา นทางดวงตา หูฟง จมูกรกู ลน่ิ ล้นิ รูรส กายรูสัมผัสตวั เราจะตองรวบรวม สบื คนขอมูลใหล ะเอียดรอบคอบอยางมีวิจารณญาณ โดยเฉพาะสิ่งรับรูที่เปนทางธรรม คอื การรับรส การรบั กลนิ่ และการรับสัมผสั จะตอ งแยกคุณลกั ษณะท่ีโดดเดน และคุณลักษณะรองและผลกระทบใหช ดั เจน ตัวอยาง การชิมนํ้าทับทิมเปนรปู ธรรมและนามธรรม 1. รูปธรรม สีของนา้ํ ทับทมิ สแี ดงสดใส กระทบกบั ความรสู ึกรา เริง 2. นามธรรม (1) รสฝาด ทาํ หนาเปร้ียวตามมาและอมหวานในตวั ใหค วามรูสกึ ม่ันคง (2) กล่ินนาํ ออกมาตอนแรกเปน กลน่ิ ของดอกการเวก หอมสดใส เม่อื ลมหายใจ สะทอนกลบั มาเปน กล่นิ ออ นโยนคลายดอกกุหลาบ ทาํ ใหจิตใจ สดช่ืนและ อบอุน ตวั อยา ง การรับรใู นการชิมน้าํ ทบั ทิม เปน การรายงานขอ มลู อยางมวี ิจารณญาณใหความละเอียดเพียงพอตอ การตอบสนองท่ีมคี วามเทยี่ งตรงตอไปได

51 2. การตอบสนองการรับรู เม่อื ขอมูลจากการรบั รูผ านเขา มาทางสมอง กระบวนการตอบสนองจะทาํ งานทันที โดย 1. ความรูสึก เมื่อขอ มูลเขา มากระทบความรูส กึ จะตอบสนองออกมาวา พอใจ หรอื ไมพอใจ 2. ความจําได หมายรู เมอื่ ขอมูลเขา มาพรอม ๆ กัน องคป ระกอบความจําจะตอบสนองประมวลวาขอ มลู ใหมเขา มามคี วามเกยี่ วขอ งกบั ขอมูลเกา อะไรบาง 3. การคิด ปรงุ แตง เมือ่ ขอ มูลเขา มาผานขนั้ ตอนความรสู กึ และความจาํ ผลตอบสนองจะกระทบกบั การคดิ ปรุงแตง ในอนั ทจี่ ะปรุงแตงในทางสรา งสรรคห รือในทางกลบั กนั กระบวนการตอบสนองการรับรดู งั กลา วจะตองเปนกระบวนการที่มีอคตินอยที่สุดหรือไมมีเลย การทําใหอ คตมิ ีนอ ยหรือไมม ีนนั้ สามารถทาํ ไดดว ยการวางจิตใจใหสงบลง คิดไตรตรองอยูกับ กระบวนการตอบสนองการรับรูเพียงอยางเดียว จะเกิดสมาธิใหเราดําเนินการคิดท้ัง 3 องคประกอบไดอ ยา งเท่ยี งตรงมากขนึ้ โดยลาํ ดับ จงึ อาจสรปุ การใชทักษะขยายอาชพี ใหเ ปนลกั ษณะนิสยั ไดด งั นี้ เปด ชองทางการรับรูดา น การอา น ศกึ ษา ความรู ทกั ษะการขยายอาชีพปฏิบตั ิการวเิ คราะห เรม่ิ ตนนกึ คดิ ในใจ กระบวนการตอบสนองการรบั รูจะเรม่ิระบบทกั ษะการขยาย วิเคราะหระบบอยาง ไปพรอม ๆ กบั การวเิ คราะหระบบอาชพีอาชพี อยางมี เปน ขัน้ เปนตอนวิจารณญาณ ดว ยการ - องคป ระกอบดานความรสู กึ จะเกดิ นกึ รูอยูใ นทีส่ งบใน ในใจวาเห็นดวย หรือไมเ ห็นดว ยกบั การวเิ คราะหอิริยาบถทส่ี บาย ๆ - พรอ มกนั นน้ั องคประกอบดานความจาํ หมายรู ก็จะประมวลประสบการณภูมิหลงั ทีจ่ ําได - ขณะเดยี วกนั องคป ระกอบดา นการคดิ ปรงุ แตง ก็จะนกึ คดิ เหน็ วา ควรสรางสรรค อยางไร แผนภูมิสรปุ ดงั กลาว เปนกระบวนการทางสมาธทิ จ่ี ะสรางใหเรามีทักษะการคิดอยางมีวิจารณญาณและรอบดาน จะทําใหค วามคิดของเราปราศจากอคติ ผลการคดิ วิเคราะห จะมีโอกาสถูกตองมากข้ึน ถาใชกระบวนการน้ีมีความถี่มากยิ่งข้ึน ตัวตนของเราจะพัฒนาทักษะการทํางานใหเกิดเปนลกั ษณะนสิ ัยได และปรบั ไปสูส่งิ ใหมที่ดีกวาไดงายใหการคิดมีประสทิ ธภิ าพสงู สงเขาสูภมู ิปญญาในทสี่ ุด

52กิจกรรมท่ี 8 ใหผูเรียนวิเคราะหและพัฒนาทักษะการขยายอาชีพใหเปนลักษณะนิสัยในอาชีพของตนเองหรืออาชพี ที่สนใจมา 1 อาชีพ

53 บทท่ี 4ความหมาย ความสาํ คัญของการขยายอาชพีผลการเรียนรูท ่ีคาดหวงั อธิบายความหมาย ความสาํ คญั ความจําเปนในการขยายอาชีพใหมีผลิตภัณฑหรืองานบรกิ าร สรา งรายไดพ อเพยี งตอ การดาํ รงชวี ิต มเี งินออมและมีทนุ ในการขยายอาชพีขอบขา ยเนือ้ หา เร่ืองที่ 1 ความหมายของการจัดการขยายอาชีพ ตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพยี ง เร่ืองที่ 2 ความสําคัญของการจัดการขยายอาชีพเพ่ือความม่ันคงตามแนวคิดปรัชญา ของเศรษฐกจิ พอเพียงสื่อประกอบการเรียนรู 1. เอกสารหมายเลข 12 ใบความรู เรื่อง ความหมายของการจัดการขยายอาชีพเพ่ือความมนั่ คงตามแนวคิดปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง 2. เอกสารหมายเลข 13 แบบประเมินความเขาใจเกี่ยวกับความหมายของการจัดการขยายอาชีพตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง 3. เอกสารหมายเลข 14 ใบความรู เรื่อง ความสําคัญของการจัดการขยายอาชีพตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง 4. เอกสารหมายเลข 15 ใบความรู เร่ือง การประเมินตนเองเกี่ยวกับการรับไดของความสาํ คญั ในการจดั การขยายอาชพี ตามกระบวนการคดิ เปน

54เรอื่ งที่ 1 ความหมายของการจัดการขยายอาชพี ตามแนวคิดปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งลักษณะบง ชค้ี วามสาํ เร็จของการเรยี นรู 1. บอกความหมายของการจัดการขยายอาชพี 2. บอกความหมายของความม่ันคง 3. บอกความหมายของการจัดการขยายอาชพี เพ่อื ความม่ันคงตามแนวคิดปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพยี งแผนปฏิบัตกิ ารเรียนรูลกั ษณะบง ชค้ี วามสาํ เรจ็ ของ กจิ กรรม การวัดผล ประเมินผล ส่ือการเรยี นรู การเรยี นรู1. บอกความหมายของการ อา นเอกสารหมายเลข 11 : ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 11จัดการขยายอาชพี ใบความรู เรอ่ื ง ความหมาย ความหมายของการจดั การ ใบความรู เรอ่ื ง ความหมาย ของการจดั การขยายอาชีพ ขยายอาชีพ เพื่อความมัน่ คง การจัดการขยายอาชพี เพอ่ื เพื่อความมัน่ คงตามแนวคิด ตามแนวคดิ ปรัชญาของ ความมัน่ คงตามแนวคิด ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง เศรษฐกิจพอเพียง ปรชั ญาของเศรษฐกิจ พอเพยี ง2. บอกความหมายของ ประเมินความเขาใจตนเอง ผลการประเมินความเขา ใจใน เอกสารหมายเลข 12ความมนั่ คง ตามเอกสารหมายเลข 12 กรณีตวั อยา งในเอกสาร แบบประเมนิ ความเขาใจ หมายเลข 12 เก่ียวกบั ความหมายของการ จดั การขยายอาชพี ตาม แนวคดิ ปรชั ญาของ เศรษฐกิจพอเพยี ง

55เอกสารหมายเลข 12 : ใบความรู เรอ่ื ง ความหมายของการจัดการขยายอาชพี เพอ่ื ความมน่ั คง ตามแนวคิดปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงความหมายตามพจนานกุ รม ฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. 2525 ดงั น้ี1. การจดั การ หมายถึง กรรมวธิ ีในการสงั่ งาน ควบคุมงาน ดาํ เนนิ งาน2. ขยายอาชีพ หมายถึง การทาํ ใหการทํามาหากนิ แผกวางออกไป3. ความม่ันคง หมายถึง เกยี่ วกับการเกดิ ความแนน และทนทานไมกลับเปน อนื่4. การจดั การขยายอาชพี เพ่อื ความมั่นคง หมายถงึ กรรมวธิ ีในการควบคุมการดาํ เนินงานทํามาหากินใหแผ กวางออกไปดวยความทนทานไมกลบั เปนอน่ื5. เศรษฐกิจ หมายถงึ งานเก่ียวกบั การผลิต การจําหนายจายแจกและการบรโิ ภค ใชส อยสิ่งตาง ๆ ของชุมชน6. พอเพียง หมายถึง เทา ที่ตอ งการ ควรแกค วามตองการ เต็มความตอ งการ7. ปรัชญา หมายถึง วชิ าดว ยหลกั แหงความรู ความจรงิ8. เศรษฐกิจพอเพยี งตามแนวปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง หมายถึง หลักแหงความรู ความจริงของงานเกี่ยวกับการผลิต การจําหนายจายแจกและการบริโภคใชสอยส่ิงตาง ๆ ของชุมชน เปน ไปตามตอ งการ ดังน้ัน การจัดการขยายอาชีพ เพื่อความม่ันคงตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงจงึ อาจใหค วามหมายไดวา “กรรมวิธีในการควบคุมการดาํ เนนิ งานทํามาหากินใหขยายกาวออกไปใหเกิดความแนนและทนทานไมก ลับเปนอน่ื ตามหลักความรู ความจริงของงานเก่ียวกับการผลิต การจําหนายจา ยแจกและการบรโิ ภคใชสอยสิ่งตา ง ๆ ของชมุ ชนเปนไปตามตอ งการ”

56เอกสารหมายเลข 13 : แบบประเมินความเขา ใจเกยี่ วกับความหมายของการจดั การขยายอาชพี ตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง1. อานกรณตี ัวอยา งแลวตอบคาํ ถามดวยตนเอง “ ลุงอนิ ปลกู ขาวโพดหวาน ขนาดรองกวาง 0.75 เมตร ยาว 40 เมตร สัปดาหละ 5 รองอยา งตอเน่อื งไดผลผลิตสัปดาหละ 250 กิโลกรัม ขายใหกับลูกคาประจํา มีรายได 2,500 บาทคอนขางแนน อน แตป น ลี้ ูกเขา เรยี นระดบั อุดมศึกษา 2 คน จะตอ งมีรายจายเพิ่มอีกเดอื นละ 10,000 บาท ลุงอินหาตลาดขาวโพดหวาน ไดลูกคาเพ่ิมสามารถรับซ้ือขาวโพดหวานตามปริมาณท่ีเพ่ิมข้ึนไดตามตองการ อยูมาไมนานเพื่อนบานหลายครอบครัวเอาอยางปลูกขาวโพดหวานขาย ทําใหขา วโพดมีปรมิ าณมาก ราคาตก ลงุ อนิ เห็นวา เพือ่ นบา นตา งก็ยากจน หากปลอ ยใหสภาพเหตกุ ารณเปนเชนน้กี ็จะพากันขาดทุน เสียหาย ลุงอินประเมินปริมาณขาวโพดหวานท่ีผลิตไดและมีคุณภาพปานกลางกับของลุงอินประมาณสัปดาหละ 3,000 กิโลกรัม จึงตัดสินใจไปพบพอคาขายสงรายใหมตองการขาวโพดหวานปริมาณมาก หากลุงอินสามารถรวบรวมผลผลิต ควบคุมคุณภาพใหไดมาตรฐานท่ีตองการและจัดการสง มอบใหไดจะรับซื้อกิโลกรัมละ 15 บาท ลุงอินจึงเจรจารับซื้อขาวโพดหวานของเพื่อนบานใหราคากิโลกรัมละ 10 บาท หักคาขนสงกิโลกรัมละ 1 บาท ลุงอินไดกําไรกิโลกรัมละ 4 บาท เดือนหน่ึงจะมีรายได 48,000 บาท พอเพยี งใชจ ายดํารงชวี ติ สงลูกเรยี นได ทีด่ ินท่เี คยปลกู ขา วโพดและวางเปลา จํานวน20 ไร ลุงอินปลูกไมป า ตนยางนา ตนสัก เปน ไมโตไวได 2,000 ตน อีก 15 ปขางหนาจะสามารถตัดโคนขายไดต น ละ 5,000 บาท คาดวา จะไดเ งินประมาณ 10 ลานบาท ” จากเรือ่ งราวของลงุ อนิ ทา นมคี วามเขาใจอยางไร 1. การดําเนินงานปลกู ขาวโพดหวานขนาดรอ งกวาง 0.75 เมตร ยาว 40 เมตร สัปดาหละ 5 รอง เปรียบไดกบั ขอใด ก. ความม่นั คง ข. การขยายอาชีพ ค. การจดั การ ง. ความพอเพยี ง 2. มีรายได สปั ดาหละ 2,500 แนน อน สอดคลองกบั ขอใดมากทสี่ ุด ก. ความมน่ั คง ข. การขยายอาชพี ค. การจดั การ ง. ความพอเพยี ง

573. ลุงอินหาตลาดขา วโพดหวานเพ่ิมขน้ึ เกย่ี วของกบั ขอ ใด ก. ความมั่นคง ข. การขยายอาชพี ค. การจัดการ ง. ความพอเพยี ง4. เพื่อนบานเอาอยางปลกู ขา วโพดหวานกนั มาก ราคาตก เก่ยี วขอ งกบั ขอ ใด ก. ความไมม นั่ คง ข. การขยายอาชพี ค. การจัดการ ง. ความพอเพียง5. ลุงอนิ ไปพบพอ คา ขายสงรายใหญ เกี่ยวของกับขอ ใด ก. ความมน่ั คง ข. การขยายอาชพี ค. เศรษฐกิจ ง. ความพอเพยี ง6. การรวบรวมผลผลิต การควบคุมคุณภาพผลผลิต การจัดการรายไดกับสมาชิกเพื่อนบาน ขอ ใดถูกตองมากทีส่ ดุ ก. ความมน่ั คง ข. การขยายอาชีพ ค. เศรษฐกจิ ง. ความพอเพยี ง7. ลงุ อนิ ใหร าคาขาวโพดหวานของเพอ่ื นบา น กิโลกรมั ละ 10 บาท ขอ ใดถกู ตองมากท่สี ุด ก. ความมน่ั คง ข. การขยายอาชพี ค. เศรษฐกจิ ง. ความพอเพยี ง8. รายไดเดือนละ 48,000 บาทของลุงอนิ สอดคลองกับขอ ใดมากทีส่ ดุ ก. ความมนั่ คง ข. การขยายอาชีพ ค. เศรษฐกิจ ง. ความพอเพยี ง

589. รายไดจ ากการปลูกไมป า 20 ไร เปนเงิน 10 ลานบาท อีก 15 ปขางหนาของลุงอินตรงกับขอ ใดมากทส่ี ุด ก. ความม่ันคง ข. การขยายอาชพี ค. เศรษฐกิจ ง. ความพอเพยี งกจิ กรรมที่ 9 ใหผูเรียนรวมกันอภิปรายทําความเขาใจแบบประเมินกรณีตัวอยางหมายเลข 12 แลวสรุปใหเหตผุ ลเปน ขอ ๆเรอ่ื งท่ี 2 ความสาํ คัญของการจัดการขยายอาชพี เพ่ือความมน่ั คงตามแนวคิดปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งลกั ษณะบงชีค้ วามสําเรจ็ ของการเรียนรูลกั ษณะบง ชีค้ วามสําเร็จของ กจิ กรรม การวดั ผล ประเมนิ ผล สื่อการเรยี นรู การเรียนรู1.ยอมรบั วา การขยายอาชีพ 1.อานเอกสารหมายเลข 13 1. ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 13ทาํ ใหต นเอง เพิ่มผลผลติ เพื่อทาํ ความเขาใจเก่ยี วกบั ความสําคญั ของการจัดการ ใบความรู เรอื่ ง ความสาํ คญัเพิม่ รายไดแ ละชอ งทาง ความสําคญั ของการจัดการ ขยายอาชีพตามแนวคดิ ของการจดั การขยายอาชีพอาชพี เปดกวา งออกไป ขยายอาชีพตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกิจ ตามแนวคดิ ปรัชญาของ ปรชั ญาของเศรษฐกิจ พอเพียง เศรษฐกิจพอเพยี ง พอเพยี ง 2. ผลการวิเคราะหก ําหนดวลี 2.ผูเรยี นวิเคราะหก าํ หนดวลี ความสําคญั การจดั การ ความสาํ คญั การจดั การ ขยายอาชีพ ขยายอาชีพ2.เห็นวา การขยายอาชีพทาํ ให อา นเอกสารหมายเลข 14 ให ผลการวิเคราะห เอกสารหมายเลข 14มสี ่งิ บรโิ ภคสรางความ เขา ใจ แลววิเคราะหผ ลการ ผลการประเมนิ ตนเอง ใบความรู เรื่อง การประเมินพอเพียงใหกับชมุ ชน ประเมนิ ตนเองเก่ยี วกบั สาระ ตนเองเกย่ี วกับการรบั ไดชว ยลดรายจาย สรางงาน การรบั ได ความสาํ คญั การ ของความสาํ คญั ในการสรางรายไดใ หก บั ชุมชน จัดการขยายอาชพี ตาม จัดการขยายอาชพี ตาม กระบวนการคิดเปนพรอ มท้ัง กระบวนการคิดเปน สรุปผล

59แผนปฏิบตั กิ ารเรียนรู เรยี นรูด ว ยตนเอง ดงั นี้ 1. อา นเอกสารหมายเลข 13 : ใบความรู เรื่อง ความสําคัญของการจัดการขยายอาชีพ ตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง 2. ประเมนิ ตนเองตามเอกสารหมายเลข 14 : แบบประเมินตนเองเกย่ี วกับการรับไดของ ความสาํ คญั ในการจัดการขยายอาชีพตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง

60เอกสารหมายเลข 14 : ใบความรู เรื่อง ความสาํ คญั ของการจัดการขยายอาชีพตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ความรู ความเขา ใจเกย่ี วกบั ความสําคัญของการจดั การขยายอาชพี ในเชงิ วชิ าการมผี กู ลาวไวมากพอสมควรแลว ผเู รียนสามารถคน ควาได แตการระบคุ วามสาํ คัญในเรอื่ งใด ๆ ยอมผันแปรไปตามประสบการณเชิงประจักษของแตละบุคคลหรือกลุมคนไมมีอะไรแนนอน เรามีหนาท่ีจะตองระบุความสาํ คัญในส่งิ ขางหนาและประเมนิ ตัดสนิ ใจดว ยตวั เราเอง เชน เดยี วกบั การระบคุ วามสําคญั ของการจดั การขยายอาชีพเพอื่ ความมน่ั คงไมมใี ครบอกสง่ิ ท่ถี กู ตอ งใหใครได เราจงึ มีความจาํ เปน ท่จี ะตอ งนาํ ตนเอง ระบุความสําคัญไดด วยตนเองมากกวาการใชขอ มลู จากภายนอก ตามเอกสารใบความรูฉ บับน้ี จงึ ขอนําเสนอหลักการคดิ วเิ คราะห หาความสําคัญของการจัดการขยายอาชีพดวยตนเอง ดังน้ี 1. ตองเร่ิมตนจากความหมายของภาษาโดยยึดพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 พบวา “ ความสาํ คัญ” มคี วามหมายตามลักษณะคําวิเศษณ คือ (1) เปน พิเศษกวาธรรมดา (2) มีคณุ คา (3) มีช่ือเสียง “ การจดั การขยายอาชพี เพ่ือความมั่นคง” มคี วามหมาย คือ (1) การสัง่ งาน ควบคุมงาน ดาํ เนินงาน (2) ทําใหข ยายกวา งออกไป (3) ทาํ ใหม น่ั คง 2. ใหน ําองคประกอบความหมายของคาํ ทั้งสองประโยคมาวเิ คราะหร ะบคุ วามสัมพันธ ดังตัวอยางนี้ตัวอยาง : ตารางวเิ คราะห สรางวลี เหตกุ ารณจ ากความสัมพันธระหวางประโยชน ความสําคญั ลักษณะทตี่ างออกไป มีคณุ คา เกื้อกูล ช่อื เสียง ยอมรับการจัดการ เปนพเิ ศษกวาธรรมดาขยายอาชีพ มัน่ คงการสั่งงานควบคมุ งานและดาํ เนินงานการทาํ ใหขยายกวา งออกไปทําใหมนั่ คง

61 ตารางดงั กลา วขางตน ใชดําเนินการวิเคราะหความสัมพันธแลวระบุเปนวลี เหตุการณบนฐานของเหตุและผลตามประสบการณข องผเู รียน ดงั ตัวอยา งน้ีตัวอยาง การวิเคราะห กําหนด วลี ความสําคัญของการจัดการขยายอาชีพตามเหตุผลและประสบการณข องผเู รยี น ความสาํ คัญ ลกั ษณะทีต่ างออกไป มีคณุ คา เก้อื กูล ช่ือเสียง ยอมรบัการจัดการ เปนพเิ ศษกวาธรรมดาขยายอาชีพ ม่ันคงการสั่งงาน เปนการเพิ่มกจิ กรรมบน ทาํ ใหประสิทธิภาพการ การยอมรับของบคุ ลากรควบคุมงาน ฐานการควบคมุ ดําเนิน ใชทรัพยากรการ ในองคก รสูงขน้ึและดําเนนิ งาน กจิ กรรมหลกั ทที่ าํ อยู ดาํ เนินงานไดผ ลผลติ สงู ขึ้นการทาํ ใหข ยาย - มผี ลติ ภัณฑอ อกสู มพี นั ธมิตรทางธรุ กิจ การยอมรบั ในธุรกจิกวางออกไป ตลาดเพ่ิมขน้ึ เพิม่ ข้ึน ขยายกวางออกไป - ฐานลกู คาขยายทาํ ใหม น่ั คง กลยุทธธรุ กิจถกู เครอื ขายลกู คามคี วาม องคความรกู ารผลิต ปรับเปล่ียนใชส ราง เชื่อมัน่ มคี วามภกั ดใี น การตลาด ยกระดบั ความม่นั คงในธรุ กจิ การซอื้ ขายมากข้นึ คณุ คาเปน ทนุ ในการ แขงขัน 3. นาํ ผลการวิเคราะห กําหนด วลี ความสําคัญของการจัดการขยายอาชีพที่วิเคราะห ไดม าพิจารณาทบทวนหาขอ บกพรอ งและพฒั นา เรากจ็ ะพบวา ความสาํ คัญของการ พัฒนาอาชีพประกอบดว ย (1) เปนการเพ่ิมกิจกรรมอาชีพบนฐานการจดั การอาชีพหลกั ทีท่ ําอยู (2) ทําใหประสิทธิภาพการใชทรัพยากรดําเนนิ งาน สามารถสรา งผลผลติ เพิ่มสงู ขึ้นได (3) ทําใหผรู ว มงานมคี วามเช่อื มน่ั วา ธรุ กิจเจรญิ กา วหนา สามารถอยูรวมทํางานได อยา งมั่นคง (4) มีผลติ ภัณฑเพม่ิ ขึ้น สามารถขยายฐานลกู คา ออกไปไดก วา งขึน้ (5) มพี นั ธมิตรทางธุรกิจเพม่ิ ขนึ้ (6) วงการธรุ กิจยอมรบั กวา งออกไป (7) กลยทุ ธทางธรุ กิจถูกปรับเปล่ียนใชส รางความม่นั คงในธรุ กจิ (8) เครอื ขายลูกคาและพันธมติ รทางธุรกจิ มคี วามเช่ือม่นั มีความภกั ดีในการซือ้ ขาย มากขนึ้ (9) องคค วามรดู า นการผลติ และการตลาดยกระดบั คุณคาใชเปนทุนในการแขงขัน

62สรุป จะเห็นวาการคิดการพจิ ารณาความสําคัญน้ัน จําเปนที่เราจะตองมองเห็นดวยตัวเราเองและนาํ ไปเทยี บเคยี งกบั ความเหน็ ทางวิชาการกจ็ ะทําใหเ รามีโอกาสตัดสนิ ใจไดถ ูกตอ งมากยง่ิ ข้ึน นําไปสูความสาํ เร็จทย่ี ง่ั ยืนไดกจิ กรรมท่ี 10 ใหผูเ รียนวเิ คราะหกําหนดวลีความสําคญั การจดั การขยายอาชีพตามเหตผุ ลจากประสบการณข องตนเองหรอื สมั ภาษณพ ดู คยุ กับผปู ระสบความสาํ เร็จในอาชพี ทีส่ นใจ โดยบนั ทึกลงในตารางดงั ตวั อยางหนา 56เอกสารหมายเลข 15 : ใบความรู เร่ือง การประเมินตนเองเกี่ยวกับการรับไดของความสําคัญ ในการจดั การขยายอาชีพตามกระบวนการคดิ เปน การประเมินเพอ่ื ตัดสนิ ใจ รับความคดิ เหน็ เกี่ยวกบั ความสําคญั ของการจดั การขยายอาชพีตามกระบวนการคดิ เปน ท่ผี เู รยี นวเิ คราะหข ึ้นเองนั้น สามารถทําไดห ลายวิธี เชน (1) การนําผลวิเคราะหไปแลกเปลี่ยนเรียนรูกับผูมีประสบการณแลวสรุปขอบกพรอง ความคดิ เหน็ ทรี่ ับไดมาพัฒนาสาระความสําคญั (2) ประเมินตนเองดว ยการวิเคราะหขอ มลู ดานตนเอง สงั คม สง่ิ แวดลอม และวชิ าการ ในเอกสารใบความรูนจี้ ะใหค วามคดิ ความเขาใจ การประเมิน และพฒั นาสาระความสําคญัของการจัดการขยายอาชพี ดว ยตนเอง ดังน้ี 1. กรอบการประเมินตัดสนิ ใจ ตามกระบวนการคิดเปน ประกอบดว ย 1.1 ขอมูลดา นตนเอง มีตวั แปรทีใ่ ชค ิด ตดั สินใจ 2 เรื่อง คอื (1) ความม่นั ใจทีจ่ ะทําได (2) ความมคี ณุ คา ประโยชนต อการขยายอาชพี 1.2 ขอมูลดา นสังคม สิง่ แวดลอ ม มีตวั แปรท่ีใชค ิด ตดั สินใจ 2 เร่ือง คอื (1) ผเู ก่ยี วของเห็นสอดคลอ ง (2) ผูเกย่ี วขอ งสวนใหญยอมรับ 1.3 ขอมลู ดา นวชิ าการ มีตวั แปรท่ใี ชค ิด ตัดสินใจ 2 เร่ือง คือ (1) ความสอดคลองกับความเหน็ ทางวชิ าการ (2) มขี อมลู และแหลง เรยี นรูเ พยี งพอ 2. ลักษณะแบบประเมินอยางงาย โดยใชตารางมิติสัมพันธระหวางกรอบการประเมิน กบั สาระความสาํ คญั ทผ่ี ูเรยี นวเิ คราะหข ึ้น ดังตัวอยา งนี้

63 เอกสารตัวอยาง : การวเิ คราะหผ ลการประเมนิ ตนเองเกยี่ วกบั การรบั ไดข องสาระความสําคัญในการจัดการ ขยายอาชีพทผี่ ูเ รยี นวิเคราะหขน้ึ เอง ดา นตนเอง ดา นสังคม ดา นวิชาการ รวมสาระความสาํ คญั ของการ  ความมน่ั ใจ  มีคณุ คา คะแนน  ผูเกย่ี วของ  ผเู ก่ยี วของ  สอดคลอ งกับ  มีขอมูลจดั การขยายอาชพี ที่ผเู รียน ที่จะทําได ประโยชนต อ เหน็ สอดคลอ งดวย สว นใหญยอมรบั ความเห็นทาง และแหลง วิเคราะหไ ด การขยายอาชพี วิชาการ เรยี นรเู พียงพอ ใช ไมใ ช ใช ไมใ ช ใช ไมใ ช ใช ไมใ ช ใช ไมใช ใช ไมใช 541. เปนการเพม่ิ กิจกรรมอาชีพบนฐานอาชพี หลัก  -  -  -  -  - - 5ท่ที าํ อยู2. ทาํ ใหป ระสิทธภิ าพการใชท รัพยากรดําเนนิ งาน  - -  -  -  - - 6สามารถสรางผลผลิตเพิ่มขนึ้3. ทําใหผ ูรว มงานมคี วามเชื่อมั่นวา ธรุ กิจกาวหนา  -  -  -  -  -  - 6อยูรว มงานได4. มีผลติ ภณั ฑเ พมิ่ ข้นึขยายฐานลกู คา ออกไปได  -  -  -  -  -  - 6กวางขน้ึ5. มพี นั ธมติ รทางธุรกิจ  - -  -  -  - - 6เพ่มิ ขนึ้6. วงการธุรกิจยอมรบั  - - -  -  - - 4กา วออกไป7. เกดิ กลยทุ ธท างธุรกจิใชสรางความมน่ั คงใน  - -  - -  - - 5ธรุ กิจได8. เครือขา ยลูกคา และพนั ธมิตรทางธรุ กจิ มี -  -  -  -  - - 6ความเชื่อมนั่ ภักดใี นการ ซอื้ ขาย9. องคความรูยกระดับคุณคา ใชเ ปนทนุ ในการ  -  -  -  -  -  - 6แขงขัน รวม 9 98 79 8 50 ตนเอง = 18 สังคม = 15 วชิ าการ = 17

64 3. การแปรผลและใชผล มีตัวอยางดงั นี้ 3.1 การแปรผล จากตารางตวั อยางขางตนและสามารถแบงผลจากการวิเคราะหได ดงั น้ี (1) มิติทางดานสังคม สิ่งแวดลอม สรุปไดวา มีสาระท่ีผูเกี่ยวของเห็นวา ไมสอดคลองและไมน า จะยอมรบั ได 2 สาระ คือ ก. ทาํ ใหป ระสิทธิภาพการใชทรัพยากรดําเนินงานสามารถสรางผลผลิต เพม่ิ ขนึ้ ข. วงการธุรกิจยอมรบั กวางขวางออกไป (2) มติ ทิ างวชิ าการ พบวา ขอมลู แหลงวิชาการที่เก่ียวของกับการเพ่ิมกิจกรรม อาชีพบนฐานอาชีพหลักที่ทาํ อยู มไี มพ อเพยี ง (3) หากพจิ ารณาภาพรวม จะพบวา มีคะแนนรวม 48 คะแนน เปนคะแนนใน ระดบั สงู คิดเปนรอยละ 88.8 จึงอาจสรุปไดวา ความสําคัญของการขยาย อาชพี ทผ่ี ูเรยี นวิเคราะห สามารถรับไดวา เปน ความสําคัญจริง 3.2 การนาํ ไปใช ผลการวิเคราะห พบวา สามารถรับเปนความสําคัญจริง ทําใหมี ความม่นั ใจมองเห็นคณุ คาประโยชนนาํ ไปกําหนดเปาหมายการบริหารจัดการ ขยายอาชพี ไดอ ยา งเชือ่ ม่ัน จึงอาจสรปุ ไดว า การบงช้ีความสําคญั ของการดาํ เนินกิจกรรมใด ๆ ควรจะเปนการระบุโดยตรงของผูประกอบการหรอื ผเู รียน การใชค วามคิดของผูร ู ความคดิ ทางวชิ าการ ควรเปนเพียงขอมูลที่นํามาใชเ ปรยี บเทียบกับการคิด วเิ คราะหข องเราเองกจิ กรรมที่ 11 ใหผ ูเรียนวเิ คราะหผลการประเมนิ ตนเองเก่ียวกับการรบั ไดของสาระความสําคัญการจดั การขยายอาชีพของตนเอง หรืออาชีพท่ีผูเรียนสนใจตามกระบวนการคิดเปน พรอมแปรผลและสรุปผลโดยยึดตารางและรูปแบบตามตวั อยางหนา ท่ี 61

65 บทที่ 5ความรูเบ้อื งตนเก่ียวกบั การบริหารจดั การในการขยายอาชีพผลการเรยี นรทู ่คี าดหวัง มีความรู ความเขาใจเก่ียวกับการบริหารจัดการ ไดแกการทําแผนธุรกิจ การจัดการความเส่ียงการจดั การการผลติ การจัดการตลาด และบัญชีธรุ กิจ เพ่อื สามารถนําสูการปฏิบตั ิทําแผนธรุ กิจในบทตอ ไปขอบขายเนอ้ื หา การบรหิ ารจดั การ 1) การทาํ แผนธรุ กิจ 2) การจัดการความเสย่ี ง 3) การจัดการการผลติ 4) การจัดการการตลาด 5) บัญชธี รุ กจิสอ่ื ประกอบการเรยี นรู 1. เอกสารหมายเลข 16 ใบความรู เรอื่ ง การบรหิ ารจดั การในการขยายอาชพี

66เอกสารหมายเลข 16 ใบความรเู ร่อื งการบรหิ ารจดั การในการขยายอาชีพ1) การทาํ แผนธรุ กจิ1.1 ความหมายของแผนธุรกิจแผนธุรกิจ คือแผนงานทางธุรกิจที่แสดงกิจกรรมตาง ๆ ที่ตองปฏิบัติในการลงทุนประกอบการ โดยมจี ุดเร่ิมตนจากจะผลิตสินคาและบริการอะไร มีกระบวนการปฏิบัติอยางไรบาง และผลจากการปฏิบตั อิ อกมาไดม ากนอ ยแคไหน ใชงบประมาณและกําลังคนเทา ไร เพ่ือใหเกิดเปนสินคาและบรกิ ารแกลูกคา และจะบรหิ ารธรุ กิจอยางไรธรุ กิจจึงจะอยรู อด(แหลงท่มี า : มาณพ ชิวธนาสนุ ทร. แผนธรุ กิจ SMEs. สํานกั พัฒนาธรุ กจิ อตุ สาหกรรมและผูประกอบการ,กรมสงเสริมอตุ สาหกรรม, กระทรวงอตุ สาหกรรม. 2547)1.2 การศกึ ษาวเิ คราะหช ุมชนเพื่อการพฒั นาอาชพีการวเิ คราะหช ุมชน หมายถึง การนําเอาขอมูลท่ัวไปของชุมชนท่ีเราอาศัยอยู ซ่ึงอาจจะเปนหมบู าน ตาํ บล หรืออาํ เภอก็ไดข ึน้ อยกู บั การกําหนดขอบเขตของชมุ ชนวาจะนาํ ขอ มูลของชุมชนในระดับใดมาพิจารณา โดยการจาํ แนกขอมูลดา นตาง ๆ เพือ่ ใหทราบถึงประเดน็ ปญ หา และความตอ งการทแี่ ทจรงิของชุมชน เพื่อจะนํามากําหนดแนวทางการขยายอาชีพใหตอบสนองตรงกับความตองการของคนในชุมชน โดยเฉพาะเกี่ยวกับการประกอบอาชีพ รายไดของประชากรตอคน ตอครอบครัว เปนอยางไรลักษณะของการประกอบอาชีพของประชากรเปน อยางไร รวมถึงขอมูลอ่ืนท่ีเก่ียวของ ไดแก ขอมูลดานการตลาด แนวโนมของความตองการของการตลาด นโยบายของรัฐที่จะเอื้อประโยชนตอการผลิตหรือการประกอบอาชีพ เปน ตน ขอมูลเหลานจ้ี ะชว ยใหเราวางแผนการดําเนินการพฒั นาอาชีพไดร อบคอบขึ้นการวิเคราะหขอมูล โดยวิเคราะหสภาพการภายใน ภายนอกของชุมชน โดยใชเทคนิคSWOT (SWOT Analysis)การศึกษาความตองการของชุมชนเปนการสํารวจความตองการของชุมชนเพ่ือใหทราบถึงจุดเดน จดุ ดอย อปุ สรรคหรอื ความเส่ียงและโอกาสในดานตา ง ๆ ของขอ มลู และความตองการของชุมชนทัง้ นีโ้ ดยใชเ ทคนิค SWOT ในการวเิ คราะหชุมชน มดี งั น้ีS (Strengths) จดุ แขง็ หรอื จุดเดนของชมุ ชนW (Weaknesses) จุดออนหรอื ขอดอยของชมุ ชนO (Opportunity) โอกาสที่จะสามารถดําเนินการไดT (Threats) อปุ สรรคหรือปจ จยั ที่เปน ความเส่ยี งของชมุ ชนที่ควรหลีกเลีย่ ง ในการปฏิบตั ิ

67ในการวเิ คราะหชุมชน อาจจะเขยี นเปนตารางวเิ คราะหไดด ังนี้ปจ จยั ภายใน S (จุดแข็ง ) W (จุดออ น)ปจ จัยภายนอก O (โอกาส) T (อปุ สรรคหรอื ความเสี่ยง) การวิเคราะหขอมูล ผูวิเคราะหควรพิจารณาจําแนกขอมูลในดานตาง ๆ โดยใหสมาชิกในชุมชนหรือกลุมอาชีพน้ันรวมกันชวยวิเคราะห หากพบขอมูลสวนใดที่เปนจุดเดนของชุมชนหรือกลุมอาชีพน้นั ใหใสขอ มลู ในชอ ง S หากพบขอมลู ใดที่เปน จดุ ออ นหรือขอดอ ยของชมุ ชนหรอื กลุมอาชพี ใหใสขอมูลในชอง W หากสวนใดที่เปนโอกาสชองทางของชุมชน เชน ความตองการสินคาของประชาชนนโยบาย หรือจุดเนนของรัฐหรือของชุมชนทเี่ ปนโอกาสดีใหใ สในชอ ง O และในขณะเดียวกันขอมูลใดที่เปน ความเสี่ยง เชน ขอ มูลเก่ียวกับการกระทําผิดกฎหมาย หรือความตองการของชุมชนไมมีหรือมีนอยขาดแคลนวัตถดุ บิ หรือปจจยั การผลิต เปน ตน ใหนําขอ มูลใสใ นชอง T ทาํ เชนนี้จนครบถวน หากสวนใดขอ มลู ไมชดั เจนเพียงพอกต็ องสํารวจขอ มลู เพ่ิมเตมิ ได จากนนั้ นําขอมูลไปวิเคราะหเพื่อกําหนดทางเลือกในการพฒั นาอาชพี หรือทางเลอื กในการแกป ญ หาอีกคร้งั หนึง่ กอ นทจี่ ะกาํ หนดเปนวสิ ัยทัศนต อ ไป 1.3 การกาํ หนดวสิ ัยทศั น พันธกจิ เปา หมายและกลยุทธใ นการวางแผนขยายธรุ กจิ ของชมุ ชน วิสัยทัศน เปนการกําหนดภาพในการประกอบอาชีพในอนาคต มุงหวังใหเกิดผลอยางไรหรือกลาวอกี นยั หนึ่งคือการมองเปาหมายของธรุ กิจวา ตองการใหเ กิดอะไรขึน้ ขา งหนา โดยมขี อบเขตและระยะเวลากําหนดทีแ่ นนอน ในการกําหนดวสิ ัยทศั นเ ปนการนําเอาผลการวเิ คราะหข อมูลชมุ ชนและขอมูลอาชีพของผปู ระกอบการ มาประกอบการพิจารณาอยางรอบคอบเพ่ือการตัดสินใจท่ีดี มีความเปนไปไดเพ่อื นาํ ไปสคู วามสาํ เร็จของธุรกจิ ในที่สดุ พันธกิจ คือ ภาระงานท่ีผูประกอบการจะตองดําเนินการใหเกิดผลสําเร็จตามวิสัยทัศนที่กําหนดไวใ หไ ด ผูประกอบการจะตองสรางทมี งานและกําหนดภารกิจของสถานประกอบการใหชัดเจนครอบคลุมทง้ั ดา นการผลิตและการตลาด การวเิ คราะหพ ันธกิจ ของสถานประกอบการ สามารถตรวจสอบวาพันธกิจใดควรทํากอนหรือหลัง หรือพันธกิจใดควรดํารงอยูหรือควรเปล่ียนแปลง ผูประกอบการและทีมงานจะตองรวมกันวิเคราะห เพื่อกําหนดพันธกิจหลักของสถานประกอบการ ผูประกอบการและทีมงานจะตองจัดลําดับความสําคัญของพันธกจิ และดาํ เนินการใหบรรลุเปาหมายใหได เปาหมายหรือเปาประสงค เปาหมายในการขยายอาชีพ คือการบอกใหทราบวาสถานประกอบการน้ันสามารถทําอะไรไดภายในระยะเวลาเทาใด ซึ่งอาจจะกําหนดไวเปนระยะส้ัน หรือระยะยาว 3 ป หรอื 5 ปก็ได การกําหนดเปาหมายของการขยายอาชีพตองมีความชัดเจนสามารถวัดและ

68ประเมินผลได การกําหนดเปาหมายหากสามารถกําหนดเปนจํานวนตัวเลขไดก็จะยิ่งดี เพราะทําใหมีความชดั เจนจะชวยใหก ารวางแผนมคี ุณภาพยิ่งขึน้ และจะสงผลในทางปฏิบตั ไิ ดดียิ่งขน้ึ กลยุทธใ นการวางแผนขยายอาชีพ เปนการวางแผนกลยุทธในการขยายอาชีพหรือธุรกิจน้ัน ๆใหส าํ เรจ็ ตามเปาหมายทีว่ างไว การวางแผนจะตองกําหนดวิสัยทัศนเปาหมายระยะยาวใหชัดเจน มีการวเิ คราะหส ่งิ ทีจ่ ะเกิดขึ้นในอนาคต และมีการทํางาน วางระบบไวคอนขางสูงเพื่อใหมีความคลองตัวในการปรับเปล่ียนไดตามสถานการณที่เปล่ียนแปลงอยางรวดเร็ว ท้ังนี้ เพื่อใหผูประกอบการและทีมงานสามารถพัฒนาอาชพี ใหม ปี ระสทิ ธิภาพและมีความกาวหนาไดใ นอนาคตข้ันตอนกระบวนการวางแผน ข้ันตอนของกระบวนการวางแผนในการขยายธรุ กจิ ของชมุ ชน มดี งั น้ี 1. ข้ันการกําหนดวัตถุประสงคตองใหชัดเจน เพื่อเปนแนวทางการปฏิบัติหรือการดําเนินกิจกรรมตา ง ๆ 2. ขั้นการกําหนดวัตถุประสงคการกําหนดวัตถุประสงคตองมีความชัดเจนวาจะทําเพ่ืออะไรและวตั ถปุ ระสงคนน้ั จะตอ งมคี วามเปนไปไดหรือไม และสามารถวัดผลได 3. ขั้นการตัง้ เปาหมายเปน การระบุเปาหมายทจี่ ะทําวา ตั้งเปาหมายในการดําเนนิ การไวจ ํานวนเทาใดและสามารถวัดไดในชวงเวลาส้ัน ๆ 4. ข้ันการกําหนดข้ันตอนการทํางาน เปนการคิดไวกอนวาจะทํากิจกรรมอะไรกอนหรือหลังซึ่งการกําหนดแผนกิจกรรมนจี้ ะทาํ ใหการดําเนนิ งานบรรลุตามวตั ถุประสงคไดอ ยา งมปี ระสทิ ธิภาพ 5. ข้นั ปฏบิ ตั กิ จิ กรรมตามแผน ซง่ึ จะตองดาํ เนินการอยา งตอเน่ืองจึงจะไดผ ล 6. ขั้นการปรบั แผนการปฏิบัตงิ าน ในบางครงั้ แผนทวี่ างไวเ มอ่ื ไดดําเนนิ การไประยะหน่ึง อาจจะทําใหส ถานการณเปลย่ี นไป ผูประกอบการจึงควรมีการปรับแผนบางเพื่อใหสอดคลองกับความเปนจริงมากขนึ้ และการดาํ เนนิ งานตามแผนจะมปี ระสิทธิภาพขนึ้ 1.4 การวางแผนปฏบิ ตั ิการ การวางแผนปฏิบัติการเปนข้ันตอนสุดทายของการทําแผนธุรกิจเพ่ือการพัฒนาอาชีพที่มีรายละเอยี ดมาจากแผนกลยุทธ มากําหนดเปน โครงการ/กิจกรรมท่ีจะตองดําเนินการ โดยจะตองกําหนดวตั ถปุ ระสงค เปา หมาย ระยะเวลา และผูรบั ผิดชอบ โดยผูเรียนและผูนําชุมชนตอ งชวยกันกาํ หนด 2) การจัดการความเสย่ี ง (Risk Management) ความเสี่ยง คอื ความไมแ นนอนตอ การประสบกบั เหตุการณ หรือ สภาวะที่เราตองเผชิญกบั สถานการณอ ันไมพ งึ ประสงคโ ดยมคี วามนา จะเปน หรือโอกาสในสง่ิ นน้ั ๆ เปน ศูนย 2.1) ความหมาย การจัดการความเส่ียง (Risk Management) หมายถึง กระบวนการในการระบุวิเคราะห(en:risk analysis) ประเมิน (en:risk assessment) ดูแลตรวจสอบและควบคมุ ความเสยี่ งท่สี มั พันธ

69กับกิจกรรม หนาท่ีและกระบวนการทํางาน เพื่อใหองคกรลดความเสียหายจากความเสี่ยงมากท่ีสุดอันเนื่องมาจากภยั ที่องคกรตองเผชิญในชวงเวลาใดเวลาหน่ึงหรอื เรยี กวา อุบตั ภิ ยั (accident) ความเส่ียง (Risk) มีความหมายในหลากหลายแงมุม เชน - ความเสี่ยงคอื โอกาสท่เี กดิ ขนึ้ แลวธรุ กิจจะเกดิ ความเสยี หาย (chance of loss) - ความเส่ยี งคือความเปนไปไดท จ่ี ะเกดิ ความเสยี หายตอ ธรุ กิจ (possibility of loss) - ความเสี่ยงคือความไมแนนอนของเหตุการณที่จะเกิดข้ึน (uncertainty of event) - ความเสี่ยงคอื การคลาดเคล่อื นของการคาดการณ (dispersion of actual result) - ความเสี่ยง คือ ความไมแนนอนของเหตุการณ ซึ่งไมสามารถคาดเดาไดวาจะเกิดขึน้ เมือ่ ใด แตค วามเสยี่ งนั้น ๆ จะมีแนวโนม ที่เกิดข้นึ ไมมากก็นอ ย ภยั (peril) หมายถึง สาเหตุของความเสียหายซ่ึงภัยสามารถเกิดข้ึนไดจากภัยธรรมชาติเชน เกดิ พายุสึนามิ นา้ํ ทวม แผนดนิ ไหว เปน ตน ภยั นอกจากจะเกิดขนึ้ ไดจ ากภยั ธรรมชาติแลว ภัยน้ันยังเกดิ ขนึ้ จากการกระทาํ ของมนุษย เชน อัคคีภัย จลาจล ฆาตกรรม เปนตน สําหรับสาเหตุสุดทายที่จะเกิดภัยไดนั้นคือภัยที่เกิดข้ึนจากภาวะเศรษฐกิจ เพราะภัยท่ีเกิดจากภาวะเศรษฐกิจ เปนอีกสาเหตุท่ีสําคัญเพราะเมือ่ เกิดขึ้นแลว คนทัง้ ประเทศ หรอื ทั้งภูมิภาคจะไดรับผลกระทบอยางกวา งขวาง สภาวะที่จะทําใหเกิดความเสียหาย (hazard) หมายถึง สภาพเงื่อนไขที่เปนสาเหตุท่ีทําใหความเสียหายเพ่ิมสูงขึ้น โดยสภาวะตาง ๆ นั้น สามารถแบงออกไดเปนสภาวะทางดานกายภาพ(physical) คือ สภาวะของโอกาสทจ่ี ะเกิดความเสยี หาย เชน ชนิดและทําเลท่ีต้ังของส่ิงปลูกสราง อาจเอื้อตอการเกิดเพลิงไหม สภาวะทางดานศีลธรรม (moral) คือ สภาวะของโอกาสทจ่ี ะเกดิ ขนึ้ จากความไมซอ่ื สตั ยตอหนาท่กี ารงาน เชน การฉอ โกงของพนักงาน และสภาวะดา นจิตสํานกึ ในการปองกนั ความเสี่ยง (morale)คือ สภาวะที่ไมประมาทและเลินเลอ หรือการไมเอาใจใสในการปองกันความเสี่ยง เชน การที่พนักงานปลอ ยใหเ ครือ่ งจกั รทาํ งานโดยไมควบคุม 2.2) องคประกอบการจดั การความเส่ียง 2.2.1) การระบุช้ีวาองคกรกําลังมีภัย เปนการระบุชี้วาองคกรมีภัยอะไรบางที่มาเผชญิ อยู และอยใู นลักษณะใดหรือขอบเขตเปนอยางไร นับเปนขั้นตอนแรกของการจัดการความเส่ียง 2.2.2) การประเมนิ ผลกระทบของภัย เปนการประเมินผลกระทบของภัยท่ีจะมีตอองคกรซงึ่ อาจเรยี กอกี อยางหนึ่งวา การประเมินความเส่ียงที่องคกรตองเตรียมตัวเพ่ือรับมือกับภัยแตละชนดิ ไดอยา งเหมาะสมมากท่สี ดุ

70 2.2.3) การจัดทํามาตรการตอบโตตอบความเส่ียงจากภัย การจัดทํามาตรการตอบโตตอบความเสีย่ งเปน มาตรการที่จัดเรยี งลําดบั ความสําคัญแลวในการประเมินผลกระทบของภัย มาตรการตอบโตทนี่ ิยมใชเพ่ือการรบั มอื กบั ภยั แตล ะชนิด อาจจําแนก ได 5 มาตรการ ดงั นี้ (1) มาตรการขจดั หรือลดความรนุ แรงของความอันตรายของภยั ที่ตอ งประสบ (2) มาตรการที่ปองกนั ผรู ับภัยมใิ หต องประสบภยั โดยตรง เชน ภัยจากการที่ตอ งปน ไปในทีส่ งู ก็มมี าตรการปอ งกันโดยตองติดเข็มขัดนิรภัย กันการพลาดพลั้งตกลงมา หรือภัยจากไอระเหยหรอื สารพษิ ก็ปองกนั โดยออกมาตรการใหสวมหนา กากปองกนั ไอพิษ เปนตน (3) มาตรการลดความรนุ แรงของสถานการณฉกุ เฉนิ เชน กรณีเกดิ เพลิงไหมในอาคาร ไดมีการขจัดและลดความรุนแรง โดยออกแบบตัวอาคารใหมีผนังกันไฟ กันเพลิงไหมลุกลามไปยงั บริเวณใกลเ คยี ง และมกี ารติดต้งั ระบบสปริงเกอร กจ็ ะชวยลดหรือหยดุ ความรนุ แรงของอุบตั ิภยั ลงได (4) มาตรการกูภยั ก็เปนการลดความสญู เสยี โดยตรง (5) มาตรการกลับคืนสภาพ ก็เปนอีกมาตรการในการลดความเสียหายตอเนื่องจากภัยหรืออบุ ัตภิ ยั แตละครั้งลงได การรบั มือกบั ภยั 5 มาตรการ (1) การเตรียมความพรอ ม (Readiness) องคก รตองเตรยี มความพรอมระบบการบริหารความเส่ยี งใหมคี วามพรอ มในการจัดทาํ มาตรการขจดั หรือควบคุมภัยตา ง ๆ เอาไวลว งหนา (2) การตอบสนองอยา งฉบั ไว (Response) เมือ่ เกดิ อบุ ตั ภิ ยั ข้ึนระบบตองมีสมรรถนะที่ดพี อในการตอบโตภัยแตละชนดิ อยา งไดผ ลและทนั เวลา (3) การชวยเหลือกูภัย (Rescue) เปนกระบวนการปกปองชีวิตและทรัพยสินขององคก รทีไ่ ดผ ลและทนั เวลา (4) การกลบั เขา ไปทํางาน (Rehabilitation) เม่อื อุบัตภิ ยั สิน้ สดุ ลงแลวตองกลับเขาไปทเี่ ดิมใหเ รว็ ที่สุดเพ่อื การซอมแซม การเปลี่ยนใหม หรือการสรา งขนึ้ ใหม (rebuild) เพื่อใหอาคารสถานที่พรอ มท่ีจะดําเนนิ กิจการตอ ไปได อาจรวมไปถึงการประกันภัยดวย (5) การกลบั คืนสูสภาวะปกติ (Resumption) องคกรสามารถเปดทาํ การ หรอื ดําเนินธุรกิจตอ ไปตามปกติไดเ สมอื นวาไมมีอบุ ัตภิ ัยมากอน การตอบสนองอยางฉับไว (Response) กับการชวยเหลือกูภัย (Rescue) อาจดูเหมือนเปน เร่ืองเดียวกัน แตความจริงแลวแตกตางกัน เชน กรณีเกิดอัคคีภัย อุปกรณดับเพลิงอัตโนมัติรวมถึง

71fire alarm คือข้ันตอนของการตอบสนองอยางฉับไว (Response) แตไฟฉุกเฉินและเครื่องชวยหายใจเพอ่ื ใหพนักงานสวม เพื่อหนีออกจากอาคาร เปนข้นั ตอนของ การชว ยเหลือกูภยั (Rescue) 2.3 การวเิ คราะหป จ จยั ความเส่ียงทางธุรกิจ การวิเคราะหปจจัยความเสี่ยงทางธรุ กิจ จะใชธ รุ กิจที่เราอยเู ปนตัวตงั้ แลวมองสิง่ แวดลอ มรอบธุรกิจและตัวธุรกิจเองวา มีอะไรบางที่เปนจุดสาํ คญั และถาจุดนัน้ สําคญั ถึงขนาดทเ่ี รียกวา ถาเกิดผลกระทบเลวรายกับจุดน้ีแลว ธุรกิจของเราอาจมปี ญหาไดจดุ นี้ คอื Critical point ประโยชนของการวเิ คราะหปจ จยั ความเสี่ยง การวิเคราะหปจจัยความเสี่ยงนอกจากเกิดประโยชนกับธุรกิจแลวยังสงผลถึงองคกรและลูกคาทีม่ าใชหรือขอรับบรกิ ารอีกดวย ซ่ึงพอสรปุ ได ดังน้ี 1. สามารถสรางเสริมความเขาใจการดําเนินการของธุรกิจและจัดทําแผนธุรกิจท่ีใกลเ คยี งความเปนจริง มากข้นึ ในเร่อื งการประมาณการคาใชจาย และระยะเวลาดําเนินการ 2. เพิ่มพนู ความเขาใจความเสย่ี งในธรุ กจิ มากขึ้น โดยเฉพาะอยา งยง่ิ ผลกระทบที่จะเกิดกับธุรกจิ หากจดั การความเส่ยี งไมเ หมาะสมหรือละเลยการบรหิ ารความเสี่ยงนนั้ 3. มีอิสระในการพิจารณาความเส่ียงของธุรกิจซึ่งจะชวยใหการตัดสินใจจัดการความเสี่ยงใหมีประสิทธิผลและประสทิ ธภิ าพมากขนึ้ 4. ทําใหยอมรับความเสี่ยงไดมากขึ้น และสามารถไดประโยชนจากการยอมรับความเสยี่ งน้ันไดมากข้นึ ดว ย 2.4 การประเมนิ ความเสย่ี ง กระบวนการประเมินความเสีย่ ง มีดังตอ ไปนี้ 2.4.1 กาํ หนดความเส่ียงโดยตรวจสอบวา ในธุรกจิ ของเรามเี รือ่ งใดท่เี ปน ความเสยี่ งบา งซ่งึ มปี ระเดน็ ตาง ๆ ทส่ี ามารถวางกรอบในการกําหนดความเส่ยี งเปน ดาน ๆ 5 ดาน ดงั น้ี 1) ดานการตลาด เชน การเปลยี่ นแปลงของสินคา การเปล่ียนแปลงราคาสินคาอัตราดอกเบ้ยี อัตราแลกเปลย่ี น ความผันผวนราคาหนุ การแขงขันทางตลาด 2) ดานการผลิต เชน วัตถุดิบ กําลังการผลิต ตนทุนการผลิต เทคโนโลยีเครื่องจกั ร ความปลอดภัย ความผิดพลาดในขัน้ ตอนการผลติ 3) ดานการเงิน เชน ความเปลี่ยนแปลงดานสนิ เชอ่ื ความเปลีย่ นแปลงสินทรัพยท่ีใชคํา้ ประกันสนิ เชื่อ สภาพคลอง 4) ดานบุคลากร เชน ความรูความสามารถ ทักษะ ทัศนคติ ความรับผิดชอบการทุจริต ความสามคั คี อตั ราการลาออก

72 5) ดา นศักยภาพ เชน ทรัพยากรธรรมชาติ ภูมิอากาศ ภัยธรรมชาติ ทําเลท่ีตั้งศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี วิถชี ีวติ ทรัพยากรมนษุ ย 2.4.2 เมื่อสามารถกําหนดความเส่ียงไดแลว ตองประเมินอีกคร้ังวาความเสี่ยงน้ันรุนแรงระดับใด และ จดั ลาํ ดบั ความเส่ียง ตามลาํ ดบั ความรนุ แรง 1) การประมาณระดับความรุนแรงของความเส่ยี ง การประมาณระดับของความเส่ยี งเพื่อประกอบการตดั สนิ ใจในการดําเนินการแกไข เมือ่ ประเมินแลวนาํ ขอ มลู มาเรยี งลําดับความเสี่ยงซึง่ การประมาณความเสยี่ งดไู ดจาก การเรียงลําดบั ของความรุนแรงของส่ิงท่ีจะเกิดข้ึน(ผลกระทบ) และการเรียงลําดับของโอกาสท่ีจะเกิดขน้ึ ของเหตกุ ารณ ดงั น้ี 1.1) ความรุนแรงของอนั ตราย ลกั ษณะความรุนแรง - ระดับความรนุ แรงมาก - ระดบั ความรนุ แรงปานกลาง - ระดบั ความรุนแรงนอย การพิจารณาระดับความรนุ แรง ระดบั ความรนุ แรงหรือผลกระทบทเ่ี กิดจากเหตุการณท่ีเกดิ ข้นึ หรือคาดคะเนวาจะเกดิ เหตุการณน ้ัน ๆ และเมือ่ เกิดข้ึนแลวจะเกิดความรุนแรง หรอื ผลกระทบกบัสิ่งตาง ๆ และความเสียหายที่จะเกิดข้ึนในดานตาง ๆ เชน ดานทรัพยสิน เงิน ดานเวลา ดานบุคคลดานลกู คา และดา นภาพลกั ษณ แลว พจิ ารณาวา ความรุนแรงอยใู นระดบั ใด

73ตวั อยา ง การกาํ หนดเกณฑใ นการพจิ ารณาระดบั ความรนุ แรงความเสยี หาย ระดับความรนุ แรง มาก ปานกลาง นอย1. ดานทรัพยสิน/ 1,000,000 บาทขน้ึ ไป 100,000 บาทขึ้นไปแต ตํา่ กวา 100,000 บาทเงนิ ไมเกิน 1,000,000 บาท2. ดานเวลา < 15 วนั 3- 5 วนั 1-3 วัน3. ดานบุคคล - บาดเจบ็ สาหัส/พกิ าร - บาดเจ็บไมส าหสั - บาดเจบ็ เลก็ นอ ย - โทษใหอ อกข้ึนไป - โทษตัดเงินเดือน - โทษตกั เตอื น4. ดา นลูกคา ความพึงพอใจ ความพงึ พอใจ ความพึงพอใจ ตาํ่ กวา 60% 60 – 74 % 75 – 79 %5. ดานภาพลกั ษณ สงผลในระดับองคก ร สง ผลในระดบั ฝาย สง ผลในระดับพนกั งาน 1.2) โอกาสทีจ่ ะเกดิ อนั ตราย - โอกาสมาก - โอกาสปานกลาง - โอกาสนอยโอกาสท่ีจะเกิดหมายถึงความนาจะเปนที่จะเกิดเหตุการณท่ีนํามาพิจารณาเกิดขึ้นมากนอ ยเพยี งใด ซึง่ จะมโี อกาสทจ่ี ะเกิด ดงั นี้ตัวอยาง การกาํ หนดเกณฑใ นการพจิ ารณาระดับของโอกาสทีจ่ ะเกดิ ขึ้น ระดบั ของโอกาส ความนาจะเปน โอกาสทจ่ี ะเกดิ1. โอกาสมาก 1:100 - เกดิ ภายใน 1 ป2. โอกาสปานกลาง 1:1000 - เกดิ ภายใน 1 – 2 ป3. โอกาสนอย < 1 : 100000 - เกิดภายใน 2 – 5 ป

74ตวั อยาง การประเมนิ เพื่อจดั ลําดับของระดับของความรนุ แรงของความเสย่ี งความเส่ยี ง ระดบั ความรุนแรงของความเส่ยี ง มากที่สดุ มาก ปานกลาง นอย1. ดานการตลาด2. ดานการผลติ3. ดา นการเงนิ4. ดานบคุ ลากร5. ดา นศกั ยภาพตัวอยา ง การกาํ หนดเกณฑก ารประเมินเพื่อจดั ลาํ ดับความสาํ คัญของความเสย่ี งลาํ ดับท่ี ความเส่ียงจะตอ งถกู ขจัดใหห มดสนิ้ ไป หรอื ลดความเสี่ยงนัน้ ในทันทที นั ใด 1 (ระดับมากที่สุด) 2 ความเสย่ี งที่จาํ เปน ตอ งตรวจสอบอยา งใกลชดิ และอาจตองมแี ผนปฏบิ ัตกิ ารเพือ่ ปองกนั ไมใ หเ กดิ ผลกระทบตอธรุ กจิ (ระดับมาก) 3 ความเสี่ยงทจ่ี าํ เปนตองตรวจสอบ แตเขมงวดนอยและแผนการลดความเสี่ยงมี ความเรงดว นนอย(ระดบั ปานกลาง) 4 ความเสย่ี งในระดับนีอ้ ยูในระดับต่ําสดุ และตอ งการความเอาใจใสนอ ย แตไมค วร ละเลยทัง้ หมด(ระดับนอ ย) การจัดลําดับความสําคัญของความเส่ียงชวยใหเจาของธุรกิจ และสมาชิกทีมงานใหความสนใจหรอื เนน การบริหารความเสีย่ งที่มผี ลกระทบตอธุรกิจมากทสี่ ุด 2.5 การกําหนดมาตรการแกไขและปองกันความเสี่ยง เมื่อจัดลําดับความสําคัญของความเสีย่ งไดแลว ใหพ ิจารณาจุดวกิ ฤตแตละประเดน็ ทีเ่ ปน ความเสย่ี ง ดังน้ี 2.5.1 สาเหตุของการเกดิ จดุ วกิ ฤตนัน้ ๆ 2.5.2 ผลกระทบของจุดวิกฤตทจ่ี ะเกดิ กบั ธรุ กจิ เปน อยา งไร 2.5.3 การเกดิ จดุ วกิ ฤตนนั้ จะมีอะไรเปน ตวั บอกเหตุ 2.5.4 มแี นวโนมวา จะเกิดจดุ วิกฤตนั้นกับธรุ กจิ ของเรา องคก รจะปอ งกันอยา งไร 2.5.5 ถา จุดวกิ ฤตนัน้ มาถึงแลว องคก รจะมีมาตรการอะไรมาแกไข

752.6 การประเมนิ ผลของมาตรการแกไขและปอ งกนั ควรใหทีมงานที่ทําแผนธุรกิจ วิเคราะหประเดน็ ตอ ไปน้ี 2.6.1 ความเสี่ยงเรื่องใดที่เราผานเลยไปแลว และเราผานไปไดอยางไร และมีมาตรการอะไรที่เคยใชไดผ ล 2.6.2 ความเสีย่ งเรือ่ งใดทีก่ ําลังเผชิญอยู และมาตรการแกไ ขทเี่ ราใชอ ยู มกี ารประเมินหรอื ไมว า มาตรการแกไ ขน้ัน ใชไดผ ลหรอื ไม ถาใชไ มไ ดผลเราตอ งปรับกลยทุ ธอ ยา งไร 2.6.3 ความเสย่ี งเรื่องใดทีก่ าํ ลังจะมาถึง มาตรการปองกันที่วางไวไดลงมือทําแลวหรือยงั ถา ทําแลวเปน อยางไร ตอ งปรบั กลยุทธใ หมห รือไม 2.6.4 ความเส่ียงเร่ืองใดท่ียังมาไมถึง องคกรไดศึกษาความเปนไปไดหรือไมวามาตรการปองกนั ท่เี ตรียมไว จะไดผลดีหรอื ไม หรอื เคยใชไดผลในองคก รอ่นื ๆ หรอื ไม 2.6.5 กําหนดความถ่ีในการประเมินผลมาตรการแกไขและปองกันเปนระยะ ๆเพอ่ื จะไดคอยปรบั แผนกลยุทธใ หม เมื่อเหน็ วา ไมไ ดผ ล2.7 การวางแผนการบริหารความเสยี่ ง (Risk Management Planning) การวางแผนการบริหารความเสี่ยง มีวัตถุประสงคที่สําคัญคือ การตัดสินใจเลือกวธิ ีการและแผนกจิ กรรมจัดการความเส่ยี งของธุรกจิ ดงั นน้ั กจิ กรรมจะครอบคลุมและมีความสัมพันธกับการบริหารความเสี่ยง เพ่ือใหการดําเนินการธุรกิจบรรลุเปาหมายที่กําหนดและเพ่ือใหการดําเนินการธุรกิจเกดิ ประสิทธิภาพและประสทิ ธผิ ล จงึ ตอ งมีการวางแผนกิจกรรมบรหิ ารความเสย่ี ง พรอ มทงั้ จัดสรรงบประมาณและทรพั ยากรตา ง ๆ ในการดําเนินงาน เพือ่ ใหการบรหิ ารความเส่ียงบรรลุวัตถุประสงคและเปาหมายท่ีต้งั ไวองคประกอบของแผนบริหารความเสย่ี ง องคป ระกอบ รายละเอยี ด1. ช่ือความเสยี่ ง เขยี นอธบิ ายสัน้ ๆ วา ประเด็นทีเ่ ปนความเส่ยี ง คอื อะไร2. ลําดับความเส่ียงเพ่ือการปฏิบัติ ระบุระดบั ของความเส่ยี ง3. ประเภทของความเสยี่ ง ระบุวา เปนความเส่ียงประเภทใด4. การควบคมุ ความเสี่ยงในปจจุบนั ระบแุ นวทางการควบคมุ ความเสยี่ งในปจ จุบนั5. แผนปฏิบัตกิ ารเพอื่ ควบคมุ ความเสีย่ ง ระบุแนวทางการดาํ เนนิ งาน เปา หมาย เวลา ผูรบั ผิดชอบ

องคประกอบ 766.ตวั ช้วี ดั ความคืบหนา และความสําเรจ็ รายละเอียด7.แนวทางการตรวจสอบและรายงาน ระบุวาถาทําตามตวั ชว้ี ดั แลว ความสาํ เรจ็ จะลดลง หรือไม ระบคุ วามคืบหนา ในการดําเนนิ การ (รอ ยละ)ตัวอยาง แผนการบรหิ ารความเสย่ี งลําดบั ท่ี รายการความเส่ยี ง ผลเสีย/ กจิ กรรม ตัวชีว้ ัด ระยะเวลา ผูรบั ผดิ ชอบ ผลกระทบ ความสําเร็จ ดําเนินการ 2.8 การติดตามประเมนิ ผลการบรหิ ารความเสี่ยง ซึง่ เปนขัน้ ตอนสาํ คญั ในการศกึ ษาปญ หาและอุปสรรค ในการปฏิบัติตามแผนบริหารความเสี่ยง และชวยใหทีมงานบริหารความเส่ียงไดขอมูลเพ่ิมเติม เพอ่ื นาํ ไปปรบั ปรงุ วธิ กี ารจดั การความเสี่ยงใหมปี ระสิทธภิ าพสงู ข้ึน ท้ังนี้ การบริหารความเสี่ยงเปนงานที่ตองทําอยางตอเน่ือง ความเส่ียงแตละประเภทเปล่ียนไปตามความเปลี่ยนแปลงของโลก การบริหารความเส่ียงจึงตองไดรับการประเมินผล และปรับปรุงใหสอดคลองกับสถานการณปจจุบัน การประเมินผลจึงไมใชขั้นตอนสุดทายของการบริหารความเส่ยี ง แตเ ปนขน้ั ตอนท่นี ําไปสรู ะบบการบริหารความเสยี่ ง ท่ีมีความตอเน่อื งและทนั ตอเหตกุ ารณ 3) การจัดการการผลติ ความหมายของการจดั การการผลติ การบริการ และการควบคุมคณุ ภาพ การจัดการการผลิต หมายถึง กระบวนการท่ีดําเนินงานผลิตสินคาตามข้ันตอนตาง ๆอยา งตอ เนอ่ื งและมกี ารประสานงานกัน เพอ่ื ใหบรรลเุ ปา หมายขององคก รหรือกิจการ การบริการ หมายถึง กระบวนการท่ีเนนการใหบริการแกลูกคาโดยตรง โดยการทําใหลูกคาไดรับความพงึ พอใจ มคี วามสขุ และไดรับผลประโยชนอยา งเตม็ ที่

77 การควบคุมคุณภาพ หมายถึง การจัดกิจกรรมตาง ๆ เพื่อใหผลิตภัณฑตอบสนองความตองการและสามารถสรา งความพึงพอใจใหก ับลูกคาบนแนวคิดพื้นฐานวา เมื่อกระบวนการดี ผลลัพธที่ออกมากจ็ ะดตี าม การจัดการเก่ียวกับการควบคมุ คณุ ภาพการผลติ การควบคุมคุณภาพน้ัน มีวัตถุประสงคเพ่ือใหสินคาหรือผลิตภัณฑหรือการบริการบรรลุจดุ มงุ หมายดงั ตอไปน้ี 1. สินคา ที่สั่งซ้อื หรือสงั่ ผลติ มีคุณภาพตรงตามขอ ตกลงหรือเงอ่ื นไขในสัญญา 2. กระบวนการผลิตดําเนินไปอยางถูกตองเหมาะสม 3. การวางแผนการผลติ เปน ไปตามทก่ี ําหนดไว 4. การบรรจุหีบหอดีและเหมาะสม หมายถึงสามารถนําสงวัสดุยังจุดหมายปลายทางใน สภาพดี ข้ันตอนการควบคุมคณุ ภาพการผลิต แบง ออกเปน 4 ขน้ั ตอน คอื 1. ขัน้ การกาํ หนดนโยบาย ในข้ันนจ้ี ะเปนการกําหนดวัตถุประสงคกวาง ๆ เชน ระดับสินคาขนาดของตลาด วิธีการจําหนาย ตลอดถึงการรับประกัน ขอกําหนดเหลาน้ีจะเปนเครื่องช้ีนําวากิจการจะตองทาํ อะไรบา ง เพือ่ ใหบรรลวุ ัตถุประสงคที่ไดวางเอาไว 2. ข้ันการออกแบบผลิตภัณฑ การออกแบบผลิตภัณฑในท่ีน้ี หมายถึง การกําหนดคุณลักษณะของผลิตภัณฑ การออกแบบผลิตภณั ฑจงึ ตองมีความสัมพันธกับระบบการผลิต 3. ข้ันตอนการควบคุมคุณภาพของการผลิต การควบคุมคุณภาพการผลิต แบงออกเปนข้ันตอนยอย 3 ข้ัน คือ การตรวจสอบคุณภาพของชิ้นสวน การควบคุมกระบวนการการผลิต และการตรวจสอบคณุ ภาพของผลติ ภณั ฑ โดยในการตรวจสอบท้ัง 3 ขัน้ นี้ สว นใหญจ ะใชเทคนิคการสุมตัวอยางเพราะผลติ ภณั ฑทผี่ ลติ ไดนัน้ มีจาํ นวนมากไมอาจจะทําการตรวจสอบไดอยางท่วั ถงึ ภายในเวลาจาํ กัด 4. ข้นั การจําหนาย การควบคมุ คณุ ภาพ จะมีลักษณะเปนการใหบริการหลังการขาย ซึ่งในระบบการตลาดสมยั ใหมถอื วาเปน เรือ่ งสําคัญมาก เพราะสินคาบางชนดิ โดยเฉพาะอยางยิ่งสินคาประเภทเคร่อื งมือ เคร่ืองจักรหรืออุปกรณทางอิเล็กทรอนิกส ซ่ึงมีวิธีการใชและการดูแลรักษาที่คอนขางยุงยากผูผลิตหรือผูขายจะตองคอยดูแล เพ่ือใหบริการหลังการขายแกผูซ้ืออยูเสมอ เพื่อสรางความพึงพอใจซง่ึ จะมผี ลตอความเชือ่ มั่นและความกาวหนา ทางธรุ กจิ ในอนาคต การใชนวตั กรรมและเทคโนโลยใี นการผลิต การใชนวัตกรรมและเทคโนโลยีในการผลิต เปนการพัฒนาความสามารถในการผลิตผลิตภัณฑของมนุษย ชวยในการแกปญหาและสนองความตองการของมนุษยอยางสรางสรรค โดยนําความรูมาใชกับกระบวนการเทคโนโลยี เพ่ือสรางและใชสิ่งของเครื่องใช วิธีการใหการดํารงชีวิตมีคณุ ภาพดยี ่ิงข้นึ

78 นวัตกรรม หมายถึง ความคิด การปฏิบัติ หรือสิ่งประดิษฐใหม ท่ียังไมเคยมีใชมากอนหรือเปน การพฒั นาดดั แปลงมาจากของเดิมท่ีมีอยแู ลว เทคโนโลยี หมายถึง ส่ิงที่มนุษยพัฒนาขึ้น เพื่อชวยในการทํางานหรือแกปญหาตาง ๆ เชนอปุ กรณ เครื่องมือ เครือ่ งจักร วัสดุ หรือแมกระท่ังสิ่งท่ีไมไดเปนส่ิงของท่ีจับตองไดหรืออาจเปนระบบหรือกระบวนการตา ง ๆ เพ่อื ใหก ารทํางานบรรลผุ ลเปา หมาย เทคโนโลยจี ะมปี ระโยชนอ ยา งมาก เมื่อผูใชมกี ารนาํ ไปใชไดอยางถูกวิธีและเหมาะสม และจะเกดิ ผลกระทบอยางมากมาย เม่อื ผใู ชนาํ เทคโนโลยีไปใชแบบผิด ๆ ดวยความไมรู หรือใชเทคโนโลยีมากเกินกวา ความจําเปน กระบวนการเทคโนโลยใี นการผลิต กระบวนการเทคโนโลยีเปนกระบวนการท่ีเกี่ยวของกับการแกปญหา โดยการใชความคิดริเร่มิ อยา งสรางสรรคและรอบคอบ เพือ่ สรา งผลิตภัณฑท กี่ อใหเ กิดประโยชนตามความตองการของมนษุ ยอยางมีประสิทธิภาพ หลักการเบ้ืองตนของกระบวนการทางเทคโนโลยีการออกแบบผลิตภัณฑ สามารถแบงออกเปน ข้นั ตอน ไดดังน้ี1. กําหนดปญหาหรือความตองการ 2. สรา งทางเลือกหรือวธิ กี าร4. ออกแบบและลงมอื สราง 3. เลือกวธิ กี ารทเ่ี หมาะสม5. ทดสอบและประเมนิ ผล ปรับปรุงแกไขแผนภมู ิ กระบวนการเทคโนโลยใี นการออกแบบผลติ ภัณฑ

79การเลือกใชเ ทคโนโลยีอยางสรา งสรรค การเลือกใชเ ทคโนโลยีอยางสรางสรรคตอ ชีวติ สังคม สง่ิ แวดลอมและงานอาชีพ มีหลักการดังตอ ไปนี้ 1. การวิเคราะหเปรียบเทียบผลิตภัณฑหรือวิธีการที่ไดจากเทคโนโลยีตาง ๆ ท้ังทางดานคณุ ภาพ รปู แบบ วัสดุ ความสะดวกในการใช ความคมุ คา โดยกอ นที่จะตดั สนิ ใจเลอื กเทคโนโลยีใดมาใชนั้นผปู ระกอบการหรอื เจาของกิจการ ควรนําคุณลักษณะท่ัวไป คุณลักษณะเฉพาะของเทคโนโลยีมาศึกษาเปรยี บเทียบกอนการตัดสนิ ใจเลือก 2. เมื่อมีการเลือกใชเทคโนโลยีสําหรับการสรางและพัฒนาผลิตภัณฑ เพ่ือสนองตอความตอ งการของมนุษยแ ลว ยอ มตอ งมีผลกระทบตอสังคมและส่ิงแวดลอมตามมาดวย ดังน้ันผูประกอบการหรอื เจาของกิจการตองศึกษาทบทวนวาเทคโนโลยีที่กําหนดใชนั้นมี ขอดี ขอเสียและผลตอสังคมและสง่ิ แวดลอ มท่ีจะไดร บั นนั้ เปน อยา งไร 3. ตดั สินใจเลอื กและใชเ ทคโนโลยที ม่ี ีผลดตี อ สังคมและสง่ิ แวดลอ มในทางสรา งสรรคมากทสี่ ดุการลดตน ทุนการผลติ และการบริการ การดําเนินงานธุรกิจทุกประเภท ใหสามารถดํารงอยูไดอยางมั่นคง จําเปนที่ผูประกอบการหรือเจาของธุรกิจตองหาวิธีการลดตนทุนการผลิตและการบริการ โดยแนวคิดในการลดและควบคุมตน ทุนการผลติ นนั้ มหี ลักการดังน้ี 1. ศึกษาวเิ คราะหแ ละสาํ รวจสถานภาพปจจุบันของการผลติ คือแรงงาน วัตถุดิบ ตนทุนการผลิตเม่ือรปู จ จัยการผลิตแลว ทําใหส ามารถหาขอ บกพรอ งและหาวิธลี ดตน ทุนได 2. วิเคราะหหาสาเหตุของตนทุนสูญเปลาที่เกิดขึ้นจากการผลิตสินคา และการบริการหมายถึง การเสียคาใชจ ายแตไ มไ ดกอ ใหเกิดประโยชนตอธุรกจิ 3. ปฏิบตั กิ ารลดและควบคุมตนทนุ การผลติ ในสวนของคาใชจ ายท่ีไรประสิทธิภาพ มีความสูญเปลา โดยดําเนนิ การตอเนอ่ื งใหบรรลผุ ลสําเร็จ การดําเนนิ ธรุ กจิ ตอ งเผชญิ กบั ขอ จาํ กดั หลายอยา งที่เปน อปุ สรรคและเปน เหตุใหตนทนุ การผลิตสูงข้ึน จากหลายปจจัย คือ ตนทุนแรงงานมีแนวโนมสูงขึ้น ตนทุนวัตถุดิบแพงขึ้น โดยเฉพาะการนําวัตถุดิบจากภายนอกเขามา ทําใหตนทุนการผลิตสูงข้ึน เชน คานํ้ามัน คาไฟฟา คูแขงขันมีมากข้ึนและทวีความรุนแรงมากขึน้ จําเปน ทีผ่ ปู ระกอบการหรือเจาของธุรกิจตองลดตนทุนการผลิตตอหนวยสินคาที่ผลิตจะมผี ลใหไดก าํ ไรมากข้ึน ดังน้ันผูประกอบการตองปรับวิธีการทําธุรกิจ เพื่อลดตนทุนการผลิตใหต่ําลง โดยกําหนดเปาหมายการผลิตใหเหมาะสมเพื่อความอยูรอด มีการปรับปรุงโครงสรางในการประกอบธรุ กิจพฒั นาระบบการสงเสรมิ การขาย ซึง่ เปนกุญแจสาํ คญั สูความสาํ เรจ็

80ปจจัยในการลด และควบคมุ ตน ทนุ การผลติ ในการผลิตสนิ คา ตนทนุ การผลิตจะสูงหรอื ตา่ํ น้นั ข้นึ อยกู บั ปจ จัยตาง ๆ หลายประการดงั นี้ 1. ผูบรหิ ารตอ งมนี โยบายและโครงการเพ่ือลดตนทุนการผลิตอยางจริงจังและชัดเจนไมวาจะเปนนโยบายดานคณุ ภาพมาตรฐานระดับสากล เชน ISO , การสนับสนุนศักยภาพของบุคลากร ฯลฯหรอื ระบบและวิธกี ารลดตน ทุน ซึง่ ตอ งดาํ เนินการอยางจรงิ จังและตอเนื่อง 2. สรางจติ สํานึกพนักงาน ใหมจี ิตสาํ นกึ ทีด่ ีตอ โครงการลดตนทุนการผลิต จงึ จะไดรับความรวมมอื และประสบความสําเร็จได 3. มมี าตรการเพ่ิมประสทิ ธภิ าพและคณุ ภาพของการบรหิ ารจดั การธุรกจิ อยางจริงจงั ทุกปจจัยที่กลาวมามีความสําคัญเทากันหมด แตการดําเนินการใหบรรลุเปาหมายอยางมีคุณภาพผูบริหารธุรกิจตอ งกําหนดเปาหมายและการดําเนินงานอยางจรงิ จัง และตองมีการจดั ทาํ ขอมูลและวดั ประสิทธภิ าพของการลดตน ทนุ อยา งตอเน่อื ง 4) การจดั การการตลาด การจัดการการตลาด หมายถึง การดําเนินกิจกรรมตาง ๆ ดานธุรกิจ ซ่ึงจะตองมีการวางแผนการผลติ การโฆษณา การประชาสมั พันธ การวจิ ยั การตลาด การสงเสริมการขาย การทําฐานขอมูลลูกคาการกระจายสินคา การกําหนดราคา การจัดจําหนาย ตลอดจนการดําเนินกิจการทุกอยางเพื่อสนองความตองการ และบรกิ ารใหแ กผซู อื้ หรอื ผูบรโิ ภคพอใจ ทั้งในเรื่องราคาและบริการการจดั การการตลาดเก่ยี วของกับเรื่องตา ง ๆ ดงั น้ี 1. การโฆษณา หมายถึง การนําเสนอหรือสงเสริมความคิดในการขายสินคาหรือบริการผานส่อื ตา ง ๆ มีผูอุปถัมภเปนผูเสียคาใชจายในการโฆษณา โดยมีวัตถุประสงคของการโฆษณา เพื่อใหเกิดความรู ความเขาใจเกี่ยวกับสินคา และงานบรกิ าร เปน การใหข าวสารและชกั จงู ใหซอ้ื สนิ คา และซือ้ บริการสื่อที่ใชในการโฆษณามีหลายประเภท เชน นิตยสาร หนังสือพิมพ วิทยุ โทรทัศน ปายโฆษณาการโฆษณาทางไปรษณีย เปนตน ส่ือโฆษณาแตละประเภทจะมีจุดเดนและจุดดอยแตกตางกัน ดังน้ันการเลอื กส่อื โฆษณาควรคํานึงถงึ วัตถปุ ระสงค ดงั น้ี 1) สามารถเขาถงึ กลุมเปา หมายใหมากท่ีสุดเทาทจ่ี ะมากได 2) สือ่ น้ันมีประสทิ ธิภาพและไดผ ลสูงสดุ 3) เสียคาใชจ า ยต่ําทสี่ ดุ 2. การประชาสัมพันธ หมายถึง การติดตอสื่อสารเพ่ือสงเสริมความเขาใจที่ถูกตองรวมกันตลอดจนสรางความสัมพันธอันดีตอกันระหวางลูกคากับผูผลิต เพื่อใหเกิดความเชื่อถือศรัทธา ความคิดเหน็ ทัศนคติทด่ี ตี อ องคการ การประชาสมั พันธ ไดแ ก ขา วแจกสําหรบั เผยแพร การแถลงขา ว 3. การสงเสริมการขาย หมายถึง กิจกรรมการสงเสริมการตลาดนอกเหนือจากการโฆษณาการขายโดยบุคคล และการประชาสัมพันธ เปนการชวยกระตุนความสนใจ การซื้อของผูบริโภคหรือ

81บุคคลอ่ืนในชองทางการจัดจําหนาย การจัดแสดงในงานแสดงสินคา การแจกของแถม การลดราคาการชงิ โชค การแขง ขนั การแจกคปู อง 4. การวิจัยการตลาด หมายถึง การศึกษาปจจัยภายนอกและภายในเกี่ยวกับการตลาด ทําใหผูประกอบการมีขอมูลในการวางแผนการตลาดไดอยางมั่นใจและสามารถบอกรายละเอียดในการดําเนินงานไดอ ยา งชดั เจน การวจิ ัยการตลาดหรอื การศกึ ษาตลาดควรวเิ คราะหพฤติกรรมผูบริโภคมาปรับใชดังนี้ 1. ผูบริโภคของกิจการคือใคร ใชหลักการแบงสวนตลาดเขามาประกอบการพิจารณา คือหลักภูมศิ าสตร หลักประชากรศาสตร หลักจติ วทิ ยา หลกั พฤติกรรมศาสตร 2. ตลาดตองการซ้ืออะไร ผูประกอบการจะตองศึกษาวาผูบริโภคตองการอะไรจากผลิตภัณฑทีซ่ ือ้ เชน บางคนใชร ถยนตราคาแพง เพราะตองการความภาคภูมิใจ บางคนเลือกรับประทานอาหารในรานหรูหรา นอกจากเขาตอ งการความอรอยจากรสชาติของอาหารแลวเขายังตองการความสะดวกสบายการบริการที่ดี เปนตน นักการตลาดจะตองวิเคราะหดูวาผูบริโภคตองการซื้ออะไรเพื่อท่ีจะจัดองคป ระกอบของผลิตภณั ฑใ หครบถว นตามที่เขาตอ งการ 3. ซื้ออยางไร ผูประกอบการตองศึกษาถึงกระบวนการตัดสินใจในการซ้ือของผูบริโภคกระบวนการการตัดสินใจในการซ้ือน้ีจะเริ่มจากความรูสึกวาตองการสินคาน้ัน จนไปถึงความรูสึกหลังการซื้อ กระบวนการดงั กลา วนจ้ี ะกนิ เวลามากหรอื นอ ย ยากหรอื งา ยเพียงใดขึ้นอยูกับชนิดของสินคาตัวบุคคลท่ีทําการซ้ือ ผูตัดสินใจซื้อ การสงเสริมการตลาด ฯลฯ แตละขั้นของกระบวนการซ้ือใชเวลาไมเ ทา กนั และบางครงั้ การซอื้ อาจจะไมไ ดดาํ เนินไปจนจบกระบวนการก็ได เพราะผบู ริโภคเปลย่ี นใจหรอืเกดิ อุปสรรคมาขดั ขวางทําใหเลิกซือ้ หรอื อาจตองทอดระยะเวลาในการซื้อออกไป 4. ทําไมผบู รโิ ภคจงึ ซ้อื เปนการพิจารณาถึงวตั ถปุ ระสงคห รอื จุดมงุ หมายของการซ้อื 5. เม่ือไรผูบริโภคจะซื้อ นักการตลาดจําตองทราบถึงโอกาสในการซ้ือของผูบริโภค ซ่ึงจะแตกตางกันตามลักษณะสินคาน้ัน ๆ เพื่อวางกลยุทธทางตลาดไดเหมาะสมกับพฤติกรรมการซ้ือของผบู รโิ ภค 6. ผูบริโภคจะซอื้ ที่ไหน เปนการถามเรื่องชองทางการจําหนาย แหลงขายท่ีเหมาะสมกับสินคาโดยพจิ ารณาดูวาสนิ คา ชนดิ นีผ้ บู ริโภคมกั จะซอ้ื จากท่ีไหน ซ้อื จากหา งสรรพสินคา ใหญ หรือจากรานขายของชาํ ใกลบ าน เปนตน 7. ใครมีสวนรวมในการตัดสินใจซ้ือ เปนการถามเพ่ือใหทราบถึงบทบาทของกลุมตาง ๆ ท่ีมีอิทธพิ ลหรอื มีสวนรว มในการตดั สินใจซื้อ โดยสรุป ผูประกอบการและนักการตลาดจะตองศึกษาปจจัยที่มีอิทธิพลตอผูบริโภคเพื่อทราบลักษณะความตองการของผูบริโภค เพื่อจัดสวนประสมทางการตลาด ไดแก ดานผลิตภัณฑดานการสงเสริมการตลาด ดานแผนการจัดจําหนายและแผนราคาใหเหมาะสม 8. การวางแผนการตลาด หมายถึง การกําหนดกลุมลูกคาเปาหมาย สรางความนาเชื่อถือใหกับกิจการและผทู ่ีจะรว มลงทุน สามารถอธิบายวิธกี ารที่จะดึงดูดและรักษาลูกคา ท้ังรายเการายใหมไ วไ ด

82 9. การทําฐานขอมูลลูกคา หมายถึง ขอมูลจะชวยในการกําหนดสวนตางของการตลาด การกําหนดกลยุทธ การตลาดทางตรงไมว าจะเปน กลยทุ ธการสรางสรรคง านโฆษณา กลยุทธส ือ่ ตลอดจนใชในการวิเคราะหข อมูลตา ง ๆ เปนสิ่งสําคัญสําหรบั การทาํ ตลาดทางตรง เพราะกิจการจะไมส ามารถสอ่ื สารหรือเขาใจถึงกลมุ ลกู คา ท่คี าดหวังได หากปราศจากขอมูลลกู คา วัตถุประสงคก ารทําฐานขอ มูลลูกคา มดี ังนี้ 1) เพ่ือใหทราบถึงความสําคญั ของการจดั ทาํ บัญชรี ายช่ือลูกคา 2) เพื่อใหท ราบถึงวธิ กี ารเบอ้ื งตนในการจัดทาํ บญั ชีรายชอื่ ลกู คา 3) เพ่ือใหเขา ใจถงึ ประเภทของฐานขอมูล 4) เพอ่ื ใหทราบถงึ องคประกอบของฐานขอ มูลลูกคา 10. การกระจายสินคา ในวงการธรุ กจิ ปจจบุ ันนกั การตลาดใหความสาํ คญั เกย่ี วกับการกระจายสนิ คาไมน อยกวาตวั แปรอน่ื ๆ ในดา นการตลาด หากผลิตภัณฑเปนที่ตองการของตลาด แตระบบการกระจายสินคาไมดี เชน สงสินคาผิดพลาด ลาชา ผิดสถานท่ี เปนตน เปนความสูญเสียอันยิ่งใหญ เพราะทําใหยอดขายลดลงและสญู เสยี ลูกคา จดุ ประสงคข องการกระจายสินคา คอื การจัดสง สนิ คาใหลูกคาไดถูกตอง ไปยังสถานท่ีท่ีถูกตองในเวลาทเ่ี หมาะสม โดยเสยี คาใชจ า ยนอ ยท่สี ุด ตลอดจนการใหบรกิ ารลูกคา ท่ดี ีทส่ี ุด บทบาทและความสําคัญของการกระจายสินคา เปนการเชอื่ มโยงระหวางผผู ลติ กับผูบริโภค หรือกลาวไดว าการทน่ี ําสนิ คาออกจาํ หนา ยใหผบู ริโภคทนั ตามเวลาทีต่ องการกระจายสินคา จึงมคี วามสาํ คญั ท่ีผูประกอบการจะตองระมัดระวังในเร่ืองตอไปน้ี 1) สนิ คาท่ถี กู ตอ ง 2) เวลาทีถ่ ูกตอ ง 3) จาํ นวนทีถ่ กู ตอง 4) สถานท่ที ถี่ ูกตอ ง 5) รูปแบบที่ตองการ การจดั การกระจายสนิ คา คอื การนาํ สินคา ไปถึงมือผูบรโิ ภคหรือลกู คา ซ่งึ กระจายสนิ คาเกี่ยวของกับการงานในหนาที่อื่น ๆ ไดแก การเริ่มตนจากการพยากรณการขายซึ่งเก่ียวกับการวางแผนการจัดจําหนาย และวางแผนการผลิต สวนการกระจายสินคา หมายถึง การบริหารระบบการขนสงระบบชองทางการจัดซ้ือ ระบบชองทางการจัดจําหนาย ระบบสินคาคงคลัง เพื่อใหไดมาซ่ึงประสิทธิภาพในการจัดซื้อวัสดุ วัตถุดิบเพื่อการผลิต และเพื่อใหไดมาซ่ึงประสิทธิภาพทางการตลาดที่จะขายสินคาสาํ เร็จรูปและบรกิ ารสูมอื ผูบรโิ ภค 1) การวางแผนการตลาดเชิงกลยุทธ การวางแผนการตลาดเชิงกลยุทธ จะทําใหพ นกั งานทุกคนไดร ูวา จะปฏิบัติใหบรรลุเปาหมายในระยะเวลาไดอยางไร แผนการตลาดเปนเอกสารที่เขียนขึ้น เพ่ือใชเปนเสมือนหนังสือนําทางสําหรับกจิ กรรมทางการตลาดแกผ ูจ ดั การฝา ยการตลาด

83 แผนการตลาดจะระบวุ ตั ถุประสงค และกจิ กรรมทตี่ องทําเพ่อื ใหบรรลุวัตถปุ ระสงคน น้ั การตลาดถือเปนกิจกรรมที่ยากที่สุด ท่ีพนักงานและผูบริหารเขาใจรวมกันและทําเพ่ือนําไปสูเปาหมายรวมกันการเขียนแผนการตลาดที่ชัดเจนเปนงานที่ตองใชเวลา แตเปนพ้ืนฐานในการส่ือสารภายในองคการแผนการตลาดจะทําใหพ นกั งานทุกคนทราบวา ตนมีความรับผิดชอบอะไร ตองทําอะไร มีกรอบเวลาในการปฏบิ ัตงิ านอยา งไร แผนการตลาดบง บอกวตั ถุประสงคและแนวทางการจัดสรรทรพั ยากรเพอื่ ใหบ รรลุวตั ถปุ ระสงค แผนการตลาดเปนกรอบความคิดและใหทิศทางเชิงกลยุทธ สวนการนําไปปฏิบัติเปนการทํางานในลกั ษณะท่ีจดั การกับปญหา โอกาส และสถานการณ แผนการตลาดแสดงขั้นตอนงานท่ีเรียงเปนลําดับกอ นหลงั กจ็ รงิ แตข ้นั ตอนเหลา น้นั อาจเกิดขึ้นพรอมกนั หรอื ประสานกันกไ็ ด การเขียนแผนมีหลายรูปแบบ ขนึ้ อยกู ับองคก ร พันธกิจ วตั ถุประสงค กลุมเปา หมาย และสว นประสมทางการตลาดขององคกรนนั้ 2) การนําแผนไปปฏิบัติและการควบคุม เปนกระบวนการท่ีผูทําการตลาด ตองดําเนินงานตามแผนการตลาดท่ีวางไว ดวยความมั่นใจวาสามารถบรรลุวัตถุประสงคได ซ่ึงรายละเอียดในแผนจะระบุกิจกรรม เวลา งบประมาณ ซ่ึงตอ งมีการสือ่ สารทด่ี ี เมื่อนาํ แผนการตลาดไปปฏิบัติแลว จะตองมีการประเมิน เพอ่ื ใหท ราบวา ไดดาํ เนินการบรรลุตามวัตถุประสงคเ พียงใด มีอะไรท่ีควรแกไข การวางแผนมีความสัมพนั ธใกลชิดกบั การควบคมุ เนอื่ งจากแผนไดระบถุ ึงส่ิงท่ีองคก รตอ งการบรรลุ 3) บัญชธี รุ กิจ 3.1 ความหมายของบญั ชีธรุ กจิ บัญชีธุรกิจ หมายถึง ระบบประมวลขอมูลทางการเงิน การจดบันทึกรายการคาตาง ๆที่เก่ยี วกบั การรบั – จา ยเงนิ ส่งิ ของ และสทิ ธิทมี่ มี ลู คา เปนเงินไวในสมุดบัญชอี ยางสมาํ่ เสมอ เปนระเบียบถูกตอ งตามหลกั การและสามารถแสดงผลการดาํ เนนิ งานและฐานะการเงินของกจิ การในระยะเวลาหนึง่ ได 3.2 ความสําคญั ของการทําบัญชี 1. เปน เครอ่ื งมอื วดั ความสําเรจ็ ในการดําเนนิ ธรุ กจิ โดยพจิ ารณาจากผลการดําเนินงานฐานะทางการเงินของธุรกิจ และความมั่นคงของธุรกิจ จะบันทึกบัญชีรายการตาง ๆ ท่ีเกิดขึ้นในการดําเนินธุรกิจ เชน การลงทุน การรับ การจาย โดยไมนําสวนท่ีเปนของสวนตัวเขามาบันทึกดวย ส่ิงที่บันทึกไวจะสามารถนํามาจัดทําเปนรายงานทางการเงินได เชน งบดุล งบกําไร ขาดทุน ซ่ึงเปนภาพสะทอ นในการดาํ เนินธุรกิจ 2. เปนเครื่องมือชวยในการวางแผนและตัดสินใจธุรกิจ สามารถนํามาวิเคราะหความเปนไปไดข องการลงทุนทจ่ี ะเกิดขึ้นในอนาคต ดังน้ัน หากมีการบันทึกท่ีถูกตอง จะทําใหสามารถพัฒนากจิ การใหเ จริญกา วหนา อยางยง่ั ยนื 3. เปนเครื่องมือในการวางแผนกําไร และควบคุมคาใชจายของบริษัท ชวยในการตดั สนิ ใจกําหนดราคาสนิ คา ชว ยในการควบคมุ ตนทนุ การผลิต และสามารถวิเคราะหปรับปรุงรายจายที่ไมจําเปนออก รวมถงึ ชว ยในการวางแผนการดาํ เนินงานไดอยางถูกตอ ง เหมาะสมกบั ทรพั ยากรที่มอี ยู

843.3 ประเภทและขั้นตอนของการทาํ บญั ชีธรุ กจิ บัญชีรับ – จาย การทําบัญชีรายรับ – รายจาย หมายถึง การจดบันทึกเหตุการณตาง ๆเกย่ี วกับการเงนิ หรอื อยา งนอยท่ีสุดบางสวนเกี่ยวของกับการเงิน โดยผานการวิเคราะห จัดประเภทและบันทึกไวในแบบฟอรมท่ีกําหนดเพ่ือแสดงฐานะการเงิน และผลการดําเนินงานของกิจการในชวงระยะเวลาหน่งึ การจดบันทึกการปฏิบตั งิ านและการทําบญั ชีรายรบั – รายจาย เปนการชวยความทรงจําและถามีการจดบันทึกกิจการตาง ๆ อยางมีระบบ การลงบัญชีที่ดี มีความเขาใจในการจดบันทึก และการสรปุ ขอ มลู ใหเ หมาะสมแลวสามารถนาํ ขอ มูลทีไ่ ดรบั มาใชประโยชนในการตัดสินใจทําการปลูกพืชใหส อดคลองกบั ความตองการของตลาด แนวโนม ของราคา ตลอดจนเหตุการณตาง ๆ ที่มีผลกระทบตอการดาํ เนินกจิ กรรมไดอ ยา งเหมาะสมย่ิงขน้ึ ทาํ ใหผผู ลติ ทราบไดวากจิ การของตนเปนอยา งไร และวิธีการอยางหนึ่งท่ีจะแสดงฐานะทางการเงินและผลการดําเนินงานวามีรายรับ – รายจายอยางไร ชวยในการประเมินผลการดาํ เนินงานวามกี ําไร หรือขาดทุนอยางไรอกี ดวย รูปแบบการบันทึกการทําบัญชีรายรับ –รายจา ย ดังตัวอยาง ตวั อยาง แบบฟอรม การทาํ บญั ชีรายรบั – รายจาย แบบบญั ชีรายรับ - รายจา ยวนั เดอื น ป รายรับ จาํ นวนเงนิ วนั เดอื นป รายจา ย จํานวนเงนิ บาท สต. บาท สต.บญั ชีทรัพยสิน – หน้ีสนิ เปน การบนั ทกึ รายการทรัพยส นิ หนส้ี ินตาง ๆ เชน ทด่ี ิน เคร่ืองมือ เคร่ืองจักรกลตาง ๆ อุปกรณการเกษตร ปจจัยการผลิต จํานวนผลผลิต ผลผลิตท่ีคงเหลือ ตลอดจนหน้ีสินตาง ๆ ที่เกิดขึ้นในการดาํ เนนิ การผลิต ในการบันทกึ ทรพั ยส ิน – หนสี้ นิ ตาง ๆ เพ่ือจะนาํ ไปใชสรุปฐานะทางการเงินของตนเองและเปนขอ มลู ที่จะใชในการคาํ นวณหารายไดตอ ไป โดยสรปุ เปนฤดูกาลเพาะปลูก หรือส้ินปใหกําหนดเปน มลู คา จาํ นวนเงิน ดงั ตัวอยา ง บัญชที รพั ยสิน – หนส้ี นิ

85 บัญชที รัพย – หนีส้ ิน รา นขายขนมเบเกอร่ีวนั เดอื น ป ทรัพยสนิ จํานวน จํานวน วนั เดอื น ป หนส้ี นิ จาํ นวน จาํ นวน หนว ย เงิน 5 ม.ค. 53 หนว ย เงิน1 ม.ค. 53 รายการ 300,000 รายการ 100 ตร.ว 400,00015 มี.ค. 53 1 400,00025 ม.ี ค. 53 รถยนต 100 ตร.ว 500,000 กเู งนิ ซ้ือทด่ี ิน30 ม.ี ค. 53 ทดี่ นิ 5,000 ฯลฯ รา นคา 1 อปุ กรณท าํ เบเกอรี่ 1 ชุด ฯลฯ

86กจิ กรรมท่ี 12 ใหผูเรยี นศกึ ษาใบความรู เรือ่ ง การบรหิ ารจัดการในการขยายอาชีพใหเขา ใจ แลว สรุปแตละเร่ืองใหส อดคลอ งกบั อาชพี ของตนเองหรอื อาชพี ทส่ี นใจมาพอสังเขป 1. การทําแผนธรุ กจิ …………………………………………………………………………………………………… …..……………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 2. การจดั การความเสย่ี ง …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 3. การจัดการการผลติ …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 4. การจดั การการตลาด …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… 5. บญั ชธี ุรกจิ …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………

87 บทที่ 6การจดั ทําและพัฒนาระบบการขยายอาชพี ตามแนวปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงผลการเรียนรูท่คี าดหวงั สามารถดําเนินการจัดทําหรือปรับปรุงแผนธุรกิจดานการจัดการการผลิตหรือการบริการ และดานการจดั การการตลาด ตามแนวคิดของปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งขอบขายเน้ือหา เรอื่ งที่ 1 องคป ระกอบของระบบขยายอาชพี ตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง เร่ืองที่ 2 การจดั ทาํ แผนธรุ กิจสอ่ื ประกอบการเรยี นรู 1. เอกสารหมายเลข 17 ใบความรู เร่ือง องคป ระกอบของระบบขยายอาชพี ตามแนวคดิ ปรชั ญา ของเศรษฐกิจพอเพียง 2. เอกสารหมายเลข 18 ใบความรู เรอื่ ง การประยุกตหลักเศรษฐกิจพอเพียงกับประสบการณ ตนเอง จัดทาํ กรอบความคิดเหน็ ธุรกจิ ท่ีเหมาะสมกบั ตนเอง 3. เอกสารหมายเลข 19 คมู ือจดั ทําแผนธรุ กจิ ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงใหเหมาะ กับตนเอง

88เรื่องท่ี 1 องคประกอบของระบบขยายอาชีพตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งลักษณะบง ช้ีความสําเรจ็ ของการเรยี นรู 1. ชี้แจงภาพรวมขององคป ระกอบในระบบการขยายอาชีพตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง 2. บอกความสัมพนั ธระหวาง ความมเี หตผุ ล ความพอดี และภมู ิคุมกันทน่ี ําไปสูการจัดทําแผนธรุ กิจของการขยายอาชพี 3. บอกเหตผุ ลเชงิ สัมพันธใ นการใชค วามรอบรูเ พ่อื จัดการการตลาดและการผลิต 4. บง ชล้ี ักษณะการใชคุณธรรมขบั เคลอื่ นธรุ กิจลกั ษณะบง ชี้ความสาํ เรจ็ ของ กจิ กรรม การวดั ผล ประเมินผล สื่อการเรียนรู การเรียนรู1. ช้แี จงภาพรวมของ 1. อานเอกสารหมายเลข 16 1. ทดสอบความเขา ใจ เอกสารหมายเลข 16องคประกอบในระบบการ เรอ่ื ง องคประกอบของระบบ 2. สงั เกต การแสดงความ ใบความรู เรื่องขยายอาชพี ตามแนวคิด ขยายอาชพี ตามแนวเศรษฐกจิ คดิ เหน็ องคป ระกอบของระบบปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง พอเพยี ง แลวคิดความคิดรวบ 3. ประเมินความเปน ไปไดใ น ขยายอาชพี ตามแนวคิด2. บอกความสมั พันธร ะหวาง ยอดเปน ของตนเอง เกีย่ วกับ การนาํ ไปใชจริง ปรชั ญาของเศรษฐกจิความมเี หตุผลความพอดี และ 1.1 ความพรอ มของระบบ 4. องคค วามรทู ่ีเกดิ ขนึ้ ใหม พอเพียงภมู คิ ุมกนั ที่นาํ ไปสกู ารจัดทาํ การขยายอาชีพตามปรัชญาแผนธรุ กิจของการขยายอาชพี ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง3. บอกเหตผุ ลเชิงสมั พนั ธใ น 1.2 ความสัมพนั ธระหวา งการใชค วามรอบรู เพ่อื จัดการ ความมเี หตผุ ล ความพอดี และการตลาดและการผลิต ภูมิคุม กนั กบั การจัดตําแหนง4. บง ชี้ลักษณะการใช ธุรกจิ การขยายอาชีพคุณธรรมขบั เคลื่อนธุรกิจ 1.3 เหตผุ ลเชิงสัมพันธใ น การใชค วามรอบรู เพ่อื จัดการ การตลาดและการผลิต 1.4 สาระคณุ ธรรมทใี่ ช ขบั เคลอ่ื นธรุ กจิ 2. ผเู รยี นนาํ ความรทู ่ีสรุปจาก เอกสารหมายเลข 16 ไป แลกเปลีย่ นเรยี นรกู บั ผรู ู ผเู ช่ยี วชาญและผูประกอบการ

ลักษณะบง ชค้ี วามสาํ เร็จของ กจิ กรรม การวดั ผล ประเมนิ ผล 89 การเรยี นรู ส่อื การเรยี นรู กับประสบการณของตนเอง เปนความรใู หม 3. ผเู รียนนาํ ความรูใหมที่เกดิ จากการบูรณาการมา ตรวจสอบ ทดลองปฏบิ ัติการ หาความรู ความจริงกับตนเอง 4. ผเู รยี นดาํ เนินการประเมนิ ความเปน ไปไดในการ นาํ ไปใชจ รงิ แลวสรุปเปน องคความรขู องตนเอง

90เอกสารหมายเลข 17 : ใบความรเู รอ่ื ง องคป ระกอบของระบบขยายอาชีพตามแนวคิดปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพยี ง1. ภาพรวมขององคประกอบระบบการขยายอาชีพตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ระบบตาง ๆ ท่ัวไปมักจะประกอบดวยการจัดปจจัยนําเขา กระบวนการดําเนินงานผลผลิตและการประเมนิ พัฒนา ดงั น้ันการจดั ทําระบบขยายอาชีพตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพ่ือพัฒนาเศรษฐกิจของผูเรียน ครอบครัวชุมชนใหมีความพอเพียงไดดวยการนําเปาหมายความคิดของปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาอา งองิ ประยุกตเปน ระบบดาํ เนินการ ซง่ึ มีลักษณะภาพรวมดังนี้ 1 2 3 4 5 ใชเหตผุ ล ใชหลกั ความ สรา งความวเิ คราะหปญ หา พอดจี ดั ทําแผน ใชหลักภูมิคมุ กนั ใชห ลักคณุ ธรรม ความตอ งการ ธรุ กจิ ทเี่ หมาะสม วิเคราะหค วามเสีย่ ง รอบรู ขบั เคลือ่ น ควบคุม ใหกับ ประเมนิ และพัฒนา- ลกู คา แผนธรุ กจิ ทีป่ ระเภทตางๆ ตนเอง- ผลติ ภัณฑ ขยายอาชีพ การ - ผลิตภณั ฑ- ชองทางตลาด วเิ คราะหและ แผนจดั การ ขับเคลือ่ น เขา สตู ลาด- ทนุ จดั การความเส่ียง การตลาด- องคค วามรู ดานแผนกลยทุ ธ ธรุ กิจ - ฐาน แกผานรจตัดลกาาดร ลกู คา ขยายตัว การผลิต - พันธมิตร ทางธุรกจิ เพม่ิ แผนภมู ิ : แสดงระบบการขยายอาชพี ตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง จากแผนภูมิขา งตนทําใหท ราบวา ระบบการขยายอาชีพตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมีข้นั ตอนดังนี้ 1. ข้ันตอนการใชเหตุผล วิเคราะห ปญหาความตองการ ของการขยายอาชีพ เพ่ือไดขอ มูลสารสนเทศที่เปนเหตเุ ปนผล ดว ยการศึกษาสาํ รวจ ตรวจสอบเหตุการณ สรุปจําแนกขอมูลเชิงเหตุผลดานตาง ๆ เชน (1) ลูกคา (2) คุณภาพผลิตภัณฑท ่ีลกู คาตองการ (3) ชอ งทางการตลาดเพ่อื การจดั จําหนาย(4) ทนุ ที่มอี ยู ทง้ั เงินทนุ อุปกรณ ทด่ี นิ แรงงาน และองคความรูท่จี ะตองใช 2. ข้ันตอนการใชหลักความพอประมาณความพอดี กําหนดแผนธุรกิจที่เหมาะสมทําไดจรงิ ตองการนําขอ มูลเชงิ เหตุและผลมาเปน ฐานในการคดิ

91 3. ข้นั ตอนการใชห ลกั ภูมิคุมกัน สรางความมั่นคงลดความเสี่ยงท่ีจะเกิดขึ้นกบั การขยายอาชพี ดวยการวิเคราะหศักยภาพ เพ่ือจัดการความเสี่ยงกับผลการดําเนินงาน เชน (1) สภาวะแวดลอมภายใน จุดออน จุดแข็ง ของการดําเนินงานที่เก่ียวของกับ ผลิตภัณฑ คาใชจายตาง ๆ ของกําไร คูแขงสวนแบงตลาด และสมรรถนะของธุรกิจ (2) สภาวะแวดลอมภายนอกดานโอกาสและอุปสรรคท่ีเกยี่ วของ นโยบาย ของฝา ยปกครอง คแู ขง ขัน กฎหมายระเบียบตาง ๆ 4. ขั้นตอนการใชหลักความรอบรู เพ่ือวางระบบการจัดการการตลาดและการจัดการการผลิต ข้ันตอนนเ้ี ปน การกําหนดกิจกรรมและขน้ั ตอนดําเนนิ กจิ กรรมเปนรายละเอียดของการทํางานท่ีจะตอ งใหผูรวมงานไดร ูเทากนั ทกุ ฝาย จงึ มรี ายละเอยี ดของความรูม ากมายที่จะตองเรียนรู ทําความเขาใจจัดเปน เอกสารคมู อื ดาํ เนนิ งาน 5. ขั้นตอนการใชห ลักคุณธรรม เพื่อการขับเคล่ือน ควบคุม ประเมินและพัฒนาผลไดทางธุรกิจที่มีลักษณะสังคมชืน่ ชมยนิ ดีและเปน ไปในทางท่ตี อ งการ

922. ความสมั พันธ ระหวา งความมีเหตุผล ความพอดี และภูมคิ มุ กัน เพือ่ นําไปสกู ารจัดทาํ แผนธุรกิจของ 2 การขยายอาชีพ หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง มคี วามประสงคท่ีจะใหประชาชนดําเนินการประกอบอาชีพไปอยางมีเหตุผล มีความพอดี มีภูมิคุมกันใหปลอดจากอันตราย ดังน้ันแผนพัฒนาธุรกิจจึงตองมีความสัมพนั ธก บั หลกั การดังกลาวดังแผนภูมิ 1เหตผุ ลที่ทาํ ใหเกิด แผนธรุ กิจขยาย ความพอดขี องผลสาํ เรจ็ ของอาชพี อาชีพ อาชีพ- ทนุ วสิ ยั ทศั น ความถกู ตอง- ผลติ ภัณฑ พนั ธกจิ ความพอดกี บั ท่ีตอ งการ- ลกู คา กลยทุ ธ- ความสามารถของตนเอง 3 ภูมิคมุ กนั ใหป ลอด จากอนั ตราย - ความรใู นจดุ ออ น จดุ แข็ง โอกาสและอปุ สรรค ของธุรกจิ - ระวังความคาดหวังท่ีคิดวาตนเองไปถึงและ ความกลาเผชญิ หนากบั ส่ิงทีไ่ มต อ งการใหเกดิ - ไมเอาตวั เองเปนศูนยกลาง ยึดหลักการทํางาน รว มกันท่ใี หทกุ คนรเู ทา กัน จากแผนภูมดิ งั กลา วทําใหมองเห็นวา การขยายหรือพัฒนาอาชีพจะตองเร่ิมมาจากการใชขอ มูล สารสนเทศของเหตุผล หรอื สิ่งท่ที ําใหเกิดผลทางธุรกจิ ไดแ ก ทนุ ลูกคา ผลิตภัณฑ และความสามารถของกลมุ หรือบคุ คลท่ีประกอบการอาชพี มากาํ หนดวิสัยทัศน พันธกิจ และกลยุทธดําเนินงานของแผนธุรกิจทม่ี คี วามถกู ตอ ง มีความเทา กบั ความตอ งการ หรือความพอดีท่ีควรจะเปน โดยผูประกอบการอาชีพจะตองเขา ถงึ จุดออ น จดุ แขง็ โอกาสที่ควรจะไดรบั และอปุ สรรคตา งๆ ที่ขวางหนาไมคาดหวงั ทะเยอทะยานเกนิ ตนมคี วามกลาท่ีจะเผชิญหนาแกปญหากับส่ิงที่ไมตองการใหเกิด และยึดหลักการทํางานรวมกันท่ีใหทุกคนรูเทา ทันกันซง่ึ เปน ภูมคิ ุมกัน ใชเ ปนหลกั ในการกาํ หนดแผนพฒั นาธุรกจิ

933. ความรอบรกู ับการทาํ แผนขั้นตอนการจดั การการตลาดและการผลติ ข้นั ตอนตอไปจากการทาํ แผนธรุ กจิ เปน ขั้นตอนการจัดทําแผนปฏิบัตกิ ารธุรกิจ เปนการกําหนดกิจกรรมและขั้นตอนการดําเนินงานของการจัดการการตลาดและการผลิต เปนขั้นตอนที่ผูป ระกอบอาชพี จะตองมีประสบการณความรูท ห่ี ลากหลายและซับซอ นไปตามลักษณะธุรกจิ ใหเพียงพอผปู ระกอบอาชพี จําเปนทจ่ี ะตองพฒั นาตนเองใหเปนบุคคลรอบรูการผลติ / การตลาด 1. ความรูใ นบทบาทหนาทขี่ องผูป ระกอบอาชพี 2. ความรูการบริหารจัดการทรัพยากรดําเนินงาน อาชีพ 3. ความรกู ารจัดการการผลติ และการตลาด 4. ความรู การควบคุม การวัดผล ประเมินผล คณุ ภาพในอาชพี จากแผนภมู ดิ งั กลาวขางตน จะพบวา หากวิเคราะหกลุมความรูทั้ง 4 ดานดังกลาวขางตน จะมีความรูมากมายทผ่ี ปู ระกอบอาชพี จะตองเรียนรสู รา งภาวะความเปน ผูรอบรูอยา งตอเน่ือง4. ลกั ษณะการใชค ณุ ธรรม ขับเคลอ่ื นธุรกิจ คุณธรรมตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง หมายถึง สภาพคุณงามความดีของการทํามาหากิน การผลิต การจําหนายจายแจก การบริโภค การใชสอยที่มีความขยัน ความประหยัดความซอ่ื สัตย และความอดทนเปน หลักในการทํางานความขยนั ผูประกอบการความประหยดั การใชท รัพยากรการดําเนินงานความซื่อสัตย การจัดการการผลติ และการตลาดความอดทน อดกลน้ั การควบคุมคณุ ภาพการดาํ เนนิ งาน