ระบบย่อยอาหาร

?ร ะ บ บ ต่ า ง ๆ ใ น ร่ า ง ก า ย อ า ห า ร ิก น แ ้ล ว ไ ป อ ูย่ ไ ห น ระบบยอ่ ยอาหาร Digestive System นางสาวสริ นิ ันท์ เชดิ รมั ย์ 62040111131 สาขาวทิ ยาศาสตรท์ ัวไปและชวี วทิ ยา

ระบบย่อยอาหาร (Digestionsystem) อาหารประเภทตา่ ง ๆ ทีเ่ ราบริ โภคโดยเฉพาะสารอาหารที่ใหพ้ ลังงานแก่ร่างกาย คือคาร์โบไฮเดรต โปรตนี และไขมันลว้ นแต่อาหารเหลา่ นมี้ ีโมเลกลุ ขนาดใหญเ่ กนิ กวา่ ท่จี ะลําเลยี งเข้าสูเ่ ซลล์ส่วนตา่ ง ๆ ของ ร่างกายได้ ยกเว้นวิตามนิ และเกลือแรซ่ ึ่งมีอนุภาคขนาดเล็กจึงจาํ เป็ นต้องมีอวยั วะและกลไกการทํางานต่าง ๆ ทีจ่ ะทาํ ให้โมเลกุลของสารอาหาร เหลา่ นั้นมีขนาดเลก็ ลงจนสามารถลําเลียงเขา้ สู่เซลล์ได้ เรยี กวา ่ “การยอ่ ย ” การยอ่ ยอาหาร (Digestion) การทาํ ให้สารอาหารท่ีมีโมเลกุลขนาดใหญ่กลายเป็นสารอาหารท่ีมีโมเลกลุ เลก็ ลงจนกระท้ังสามารถ แพร่ผ่านเย่อื หุ้มเซลลไ์ ด้ การย่อยอาหารในร่างกายมี 2 วธิ ี คอื 1. การย่อยเชิงกล คือการบดเคีย้ วอาหารโดยฟนั เป็นการเปลยี่ นแปลงขนาดโมเลกุลทําให้สารอาหารมีขนาด เลก็ ลง 2. การยอ่ ยเชิงเคมี คือการเปลยี่ นแปลงขนาดโมเลกลุ ของสารอาหารโดยใช้เอนไซมท์ ่ีเกี่ยวข้องทําให้โมเลกุล ของสารอาหารเกิดการเปลย่ี นแปลงทางเคมีไดโ้ มเลกุลที่มีขนาดเล็กลง

อวัยวะในระบบย่อยอาหารของคน เม่ือรับประทานอาหาร อาหารจะเคลอ่ื นทีผ่ ่านอวยั วะทีเ่ ก่ียวขอ้ งกับทางเดนิ อาหารเพื่อเกิดการย่อย ตามลาํ ดบั ดงั ต่อไปนี้ 1.ปาก(mouth) มีการยอยเชงิ กล โดยการบดเคี้ยวของฟัน และมกี ารยอยทางเคมีโดยเอนไซมอ์ ะไมเลสหรอื ไทยาลนิ ซึ่งทํางานไดด้ ใี นสภาพท่เี ป็นเบสเล็กน้อย น้ําลายจากต่อมนํ้าลาย(Salivary Gland) ม3ี คู่ ไดแ้ ก่ 1. ตอ่ มนาํ้ ลายใตล้ ้ิน (Sublingual Gland) 1 คู่ 2. ต่อมนํา้ ลายใตข้ ากรรไกรลา่ ง (Submandibulary Gland) 1คู่ 3. ตอ่ มน้ําลายข้างกกหู (Parotid Gland) 1คตู่ อ่ มนํ้าลายจะผลิตน้ําลายไดป้ ระมาณวันละ 1 – 1.5 ลิตรตอ่ มนา้ํ ลายท้ัง 3 คู่ ทําหนา้ ท่สี ร้างน้ําลายท่ีมนี า้ํ ยอย่ อะไมเลส ซ่ึงเป็นนํ้ายอยสารอาหารจําพวกแป้ง เท่านน้ั ความสาํ คัญของนา้ํ ลาย - เป็นตวั หล่อลนื่ และทําให้อาหารรวมกันเป็นก้อนเรียกว่า โบลสั ( Bolus) - ช่วยทําความสะอาดปากและฟนั - มีเอนไซมช์ ว่ ยยอยแป้ง - ช่วยทาํ ให้ปุ่มรับรสตอบสนองตอ่ รสหวาน รสเค็ม รสเปรีย้ ว และรสขมไดด้ ี 2.คอหอย(pharynx) เป็นทางผานของอาหารซ่ึงไมม่ กี ารยอยใด ๆ ท้ังสิ้น 3.หลอดอาหาร ( esophagus ) โดยหลอดอาหารมคี วามประมาณ 25 เซนตเิ มตร ไม่มีตอ่ มสรา้ งนํ้าย่อย แต่น้าํ ย่อยยงั มเี นือ่ งจากน้าํ ย่อยอะไมเลสจากน้ําลาย ทาํ หน้าทีน่ ําอาหารจากปากลงสูก่ ระเพาะอาหาร เรียก กระบวนการน้ีว่า เพอรสิ ตสั ซิส ( peristalsis ) ซงึ่ เปน็ การไล่อาหารตกลงไปสกู่ ระเพาะอาหาร 4.กระเพาะอาหาร (stomach) มีการยอยเชงิ กลโดยการบีบตัวของกล้ามเนื้อทางเดนิ อาหาร และมกี ารย่อย ทางเคมโี ดย เอนไซมเ์ พปซินจะย่อยโปรตนี ใหเ้ ป็นเพปไทด์(peptide) และเรนนิน ทําหน้าท่ียอ่ ยโปรตีนในน้ํา นม ในขณะที่ไม่มีอาหาร กระเพาะอาหารจะมขี นาด 50 ลูกบาศก์เซนติเมตร แต่เม่ือมีอาหารจะมีการขยายได้ อกี 10 – 40 เทา่ 5. ลาํ ไส้เล็ก(small intestine) เป็นบริเวณที่มกี ารยอยและการดูดซึมเกิดข้ึนมากที่สุด โดยเอนไซม์ในลาํ ไส้ เลก็ จะทาํ งานไดด้ ีในสภาพที่เป็นเบส ซึ่งเอนไซมท์ ล่ี าํ ไส้เลก็ สร้างข้นึ ไดแ้ ก่ มอลเทส (maltase) ซูเครส(sucrase) แล็กเทส (lactase) การยอยอาหารทล่ี ําไส้เลก็ ใชเ้ อนไซม์จากตับอ่อน (pancreas) มาชว่ ย ยอ่ ยเชน่ กัน

- ทรปิ ซิน (trypsin) เป็นเอนไซมท์ ี่ยอยโปรตนี หรือเพปไทด์ให้เป็นกรดอะมิโน - อะไมเลส (amylase) เป็นเอนไซม์ทีย่ อยแป้งให้เป็นน้ําาตาลมอลโทส - ไลเพส (lipase) เป็นเอนไซม์ทย่ี อยไขมันให้เป็นกรดไขมันและกลเี ซอรอล นํา้ ดี (bile) เป็นสารทผ่ี ลิตมาจากตบั (liver) แลว้ ไปเก็บไว้ทีถ่ งุ น้ําดี(gall bladder) น้ําดีไมใ่ ช่เอนไซม์เพราะ ไม่ใชส่ ารประกอบประเภทโปรตนี โดยน้ําดจี ะทาํ หน้าท่ีย่อยโมเลกลุ ของไขมนั ให้เล็กลง แล้วนํ้ายอยจากตับอ่อน จะยอยต่อ ทําให้ได้อนภุ าคท่เี ล็กที่สุดทส่ี ามารถแพรเ่ ขา้ สเู่ ซลล์อาหารเม่อื ถกู ยอยเป็นโมเลกุลเลก็ ท่ีสุดแล้วจะ ถูกดดู ซึมที่ลาํ ไสเ้ ล็ก โดยโครงสรา้ งท่เี รียกว่า “วิลลัส”(villus) ซ่งึ มีลักษณะคลา้ ยน้ิวมือท่ียื่นออกมาจากผนัง ของลําไส้เลก็ ทาํ หน้าทีเ่ พิ่มพื้นทผ่ี วิ ในการดูดซมึ อาหาร 6. ลาํ ไส้ใหญ่ (large intestine) ทีล่ ําไสใ้ หญ่ไมม่ ีการย่อยแตท่ ําหน้าทเี่ ก็บกากอาหารและดูดซึมน้ําออกจาก กากอาหาร ดังนน้ั ถ้าไม่ถา่ ยอุจจาระเป็นเวลาหลายวันตดิ ต่อกนจะทาํ ใหเ้ กิดอาการทอ้ งผูก ถ้าเป็นบ่อย ๆ จะทาํ ใหเ้ กดิ โรคริดสดี วงทวาร

THANK YOU Digestive System