คู่มือการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่

คู่มอื การสอบวิชาพเิ ศษ ลูกเสอื เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วิชานกั บกุ เบิก ส�ำ นักการลกู เสอื ยุวกาชาดและกิจการนกั เรียน ส�ำ นกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

คมู่ ือ การสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วิชานักบกุ เบกิ สำ�นกั การลูกเสอื ยุวกาชาดและกจิ การนกั เรียน ส�ำ นกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

คู่มอื การสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วิชานกั บกุ เบกิ จ�ำ นวนพิมพ ์ 500 เลม่ ปีทพี่ ิมพ์ พ.ศ. 2560 จัดท�ำ โดย กลุ่มส่งเสริมและพฒั นาการลูกเสอื สำ�นกั การลูกเสือ ยวุ กาชาดและกิจการนักเรยี น กระทรวงศึกษาธกิ าร พมิ พท์ ่ ี โรงพมิ พ์ชมุ นุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำ�กดั 79 ถนนงามวงศว์ าน แขวงลาดยาว เขตจตุจักร กรุงเทพมหานคร 10900 โทร. 0-2561-4567 โทรสาร 0-2579-5101 นายโชคดี ออสวุ รรณ ผพู้ มิ พผ์ ้โู ฆษณา

คำ�นำ� ปัจจุบันสถานศึกษาส่วนใหญ่ไม่มีการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ โดยเฉพาะลกู เสอื เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ ดังนัน้ ส�ำ นกั การลกู เสอื ยวุ กาชาด และกิจการนักเรียน จึงแต่งตั้งคณะกรรมการดำ�เนินงานการจัดประชุม เชิงปฏบิ ตั ิการฯ เพือ่ จดั ทำ�คมู่ อื การสอบวชิ าพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุน่ ใหญ่ วิชานักบุกเบิกเพ่ือให้สถานศึกษาได้เรียนรู้ขั้นตอนการสอบวิชาพิเศษดังกล่าว และเปน็ ไปตามนโยบายของรฐั มนตรีวา่ การกระทรวงศึกษาธกิ าร สำ�นักการลูกเสือ ยุวกาชาดและกิจการนักเรียน ขอขอบคุณ คณะกรรมการดำ�เนินงานการจัดประชุมเชิงปฏิบัติการจัดทำ�คู่มือการสอบ วิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ โดยมีนางสุวัฒนา ธรรมประภาส นักวิชาการศึกษาชำ�นาญการพิเศษ กลุ่มส่งเสริมและพัฒนาการลูกเสือ เป็นเลขานุการ ซึ่งคณะกรรมการได้ระดมความคิดความรู้ในการจัดทำ�คู่มือ การสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ คร้ังนี้ให้สำ�เร็จลุล่วง ด้วยความเรียบร้อย โดยมุ่งหวังเผยแพร่ให้สถานศึกษาในระดับมัธยมศึกษา สามารถใช้เป็นคู่มือในการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วชิ านกั บกุ เบิก ได้อย่างถกู ตอ้ ง และมีคุณภาพต่อไป ผูอ้ ำ�นวยการส�ำ นักการลกู เสือ ยุวกาชาดและกจิ การนกั เรียน



สารบัญ เน้ือหา หนา้ ค�ำ นำ� สารบญั หลักสตู รวิชาพเิ ศษ วชิ านักบุกเบิก 1 การสอบวชิ าพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ ่ 29 ข้นั ตอนการด�ำ เนินการสอบวชิ าพเิ ศษ การขออนุมตั ิ และการประดบั เครื่องหมาย 30 1. สถานศึกษาขออนุมตั ผิ ลการสอบวชิ าพิเศษ และการประดบั เครื่องหมาย 32 1.1 โครงการสอบวิชาพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรุน่ ใหญ่ วชิ านักบุกเบิก 34 1.2 ค�ำ สั่งแตง่ ต้งั คณะกรรมการสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั ร่นุ ใหญ่ วชิ านกั บุกเบิก 36 1.3 ข้อสอบภาคปฏบิ ตั วิ ิชานักบกุ เบิก 38 1.4 ข้อสอบภาคทฤษฎีวชิ านกั บกุ เบกิ 40 1.5 รายช่ือลกู เสือ เนตรนารี สามญั ร่นุ ใหญ่ท่สี อบวชิ าพิเศษ 54 2. หนังสอื จากส่วนกลางหรือส่วนภมู ิภาคอนุมัติผลการสอบ วชิ าพิเศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ และการประดับเครอื่ งหมาย 55

สารบญั (ต่อ) เนอื้ หา หน้า 3. สถานศกึ ษาออกหนังสือรบั รองให้กบั ลูกเสือ เนตรนารี 57 สามัญรุ่นใหญ่ ทส่ี อบผา่ น 4. สถานศกึ ษาบนั ทึกหลักฐานในทะเบียนกองลกู เสอื เนตรนารี (ลส.8/นน.8) 59 5. สถานศึกษาบันทกึ หลกั ฐานในสมุดประจ�ำ ตวั ลกู เสือ เนตรนารี (ลส.17/นน.17) 61 การประดบั เครื่องหมายวชิ าพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ ่ 63 บรรณานกุ รม 64 ภาคผนวก 65 ค�ำ สัง่ ส�ำ นกั การลกู เสือ ยุวกาชาดและกิจการนกั เรียน ที่ 52/2559 เรอ่ื ง แตง่ ต้งั คณะกรรมการ ด�ำ เนินงานการประชุมเชิงปฏบิ ัตกิ าร จดั ท�ำ คมู่ ือการสอบวิชาพิเศษลกู เสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ 66

หลกั สตู รวิชาพิเศษ วชิ านักบกุ เบกิ หลกั สตู ร 1. เข้าใจลักษณะสำ�คัญของชนิดและขนาดต่างๆ ของเชือกท่ีคน ทำ�ข้ึน และพันธ์ุไม้ชนิดต่างๆ ท่ีอาจใช้เป็นเชือก เช่น หวาย ป่าน ปอ กก เถาวัลย์ ฯลฯ รู้จักวิธีขดและรักษาเชือก ตลอดจนวิธีประเมินกำ�ลังและ ลกั ษณะของเชอื ก 2. สามารถดูแลความปลอดภัยอย่างม่ันใจในการใช้เชือก เข้าใจ อันตรายท่ีอาจเกิดข้ึนเน่ืองจากความบกพร่องของผู้นำ� การไม่รักษาวินัย การใช้เคร่ืองมือที่ผิดพลาดหรือเกินกำ�ลัง และการผูกเง่ือนเชือกท่ีไม่ถูกต้อง เข้าใจอนั ตรายฉุกเฉนิ อาจเกิดขนึ้ เนือ่ งจากเชือกขาดหรือคลายเกลียว 3. เข้าใจและสามารถแสดงวิธีใช้สมอบกท่ีเหมาะสมแก่โครงการ สถานที่ และทีด่ นิ ต่างๆ รวมทงั้ พน้ื ดนิ ทีซ่ ุยหรอื เฉอะแฉะ 4. สามารถแสดงความชำ�นาญในการผูกเงื่อน การผูกแน่น การแทงเชือก และการพันหัวเชือกในระหว่างการเดินทางระยะสั้น แต่ต้อง ใช้เทคนิคต่างๆ ในการบุกเบิกตามสถานการณ์ดังท่ีกรรมการผู้สอบกำ�หนดให้ อย่างน้อย 3 ใน 4 ของสถานการณ์เหล่าน้ี จะต้องทำ�ให้สำ�เร็จเป็นท่ีพอใจ โดยให้เทคนคิ ทถ่ี กู ตอ้ งและไม่ชักชา้ จนเกินไป คู่มือการสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ 1 วิชานกั บุกเบิก

หมายเหตุ ควรจดั อปุ กรณต์ า่ งๆ ทจ่ี ำ�เปน็ ผจู้ ดั ทำ�ดว้ ยตนเองโดยตลอด แตผ่ อู้ ่นื อาจช่วยถือหรอื ดงึ ส่ิงตา่ งๆ ไดใ้ นเมอื่ ไดร้ บั คำ�ร้องขอจากลกู เสือ 5. แสดงบทบาทสำ�คัญโดยมิใช่เป็นหัวหน้า ในการจัดทำ�โครงการ บุกเบิกของหมู่ลูกเสือโครงการหนึ่งซึ่งกรรมการสอบเลือกให้หมู่ลูกเสือเป็น ผูด้ �ำ เนนิ การจดั ท�ำ 6. เป็นผู้นำ�ของหมู่ในการจัดทำ�ตามโครงการบุกเบิกท่ีตนร่างขึ้นเอง โดยมิได้รับความช่วยเหลือจากผู้ใด แบบโครงการน้ีจะต้องมีภาพประกอบและ แบบจำ�ลอง มีมาตราส่วน วิธีดำ�เนินงาน รวมท้ังรายละเอียดเก่ียวกับบรรดา เครอ่ื งใช้ที่จ�ำ เป็น และก�ำ หนดเวลาปฏิบัติงานโดยประมาณ หมายเหตุ 1. ลูกเสือมีอิสระในการเลือกชนิดหรือปัญหาของโครงการ แต่อาจ ขอค�ำ แนะนำ�จากกรรมการสอบได้ 2. โครงการกอ่ สรา้ งตามขอ้ 5 และ 6 ต้องเปน็ ชนิดต่างๆ กัน คอื แพ หอคอย เสากระโดง สะพาน ป้ันจั่น ฯลฯ และมีขนาดพอสมควรเหมาะท่ีจะใช้ ทักษะในการเทคนคิ ของการบกุ เบิก ชนดิ ของเชอื ก 1. เชือกมนิลา มีความเหนียว อ่อนตัวดีกว่าเชือกทุกชนิด ถ้าใช้ ในทแี่ ห้งจะทนดี แตถ่ า้ เปียกนาํ้ บ่อยๆ จะผุเร็ว ก�ำ ลังงานของเชือกมนิลา คดิ เป็นนิ้ว คณู ตวั มันเองแลว้ หารด้วย 6 จะเปน็ ก�ำ ลังงานของเชือกเสน้ น้นั คดิ เปน็ ตนั 2 คู่มือการสอบวชิ าพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั ร่นุ ใหญ่ วิชานกั บุกเบกิ

2. เชือกกาบมะพร้าว ทำ�จากกาบมะพร้าว มีนํ้าหนักเบา ลอยน้ําได้ ไม่จมน้ํา เหมาะสำ�หรับใช้งานในนํ้า ใช้กำ�ลังได้ไม่มาก มีกำ�ลังเพียง 14_ ของ เชือกมนิลาท่ีมีขนาดเทา่ กนั 3. เชือกป่าน ทำ�จากป่านชนิดหน่ึง มีสีเหลืองอ่อน ไม่ขาวเท่ามนิลา มคี วามเหนยี วเท่าเชอื กมนิลา แตผ่ ุเร็ว ราคาถกู กว่า 4. เชอื กไนลอน ท�ำ ดว้ ยไนลอน มที กุ ขนาด ผกู ยาก เพราะคลายตวั งา่ ย ถ้าออกก�ำ ลงั มากเชือกยืดได้ เหมาะใชง้ านในน้ํา 5. เชือกปอ เป็นเชือกขนาดเล็ก ทำ�ด้วยปอกระเจา ใช้ได้ช่ัวคราว เชน่ ใช้ขนั ชะเนาะ ฯลฯ ค�ำ อธิบายเนื้อหา การขดเชอื กขนาดต่างๆ 1. การขดเชือก ควรขดให้ยาวประมาณ 3 - 4 ฟุต ยาวพอท่ีจะให้ ลกู เสอื คลอ้ งไหลแ่ ล้วไมห่ อ้ ยลากดิน 2. การขด ให้มว้ นตามเกลยี วของเชือก 3. เชือกเส้นยาวและขนาดใหญ่ ให้คลี่เชือกเป็นเส้นตรงตามพ้ืน แล้ว เร่ิมขดจากก่ึงกลางเส้นเชือกข้างหน่ึงข้างใดจนสุดปลายเชือก แล้วพลิกขดเชือก กลับข้าง เพือ่ ขดปลายเชอื กอกี ข้างหน่งึ 4. เชือกเสน้ เลก็ เกบ็ ขดโดยพนั ข้อศอก การเกบ็ รกั ษาเชอื ก ประโยชน์ ช่วยให้เชือกที่ผ่านการใช้มาแล้วอาจจะมีความช้ืนอยู่บ้าง ถูกลมโกรกจนแห้ง นับเป็นการป้องกันเชื้อราได้อย่างดี และยังทำ�ให้การตรวจ สภาพเชือกสามารถทำ�ได้ง่าย ท้ังยังสะดวกในการหยิบใช้อีกด้วย (นำ�ไปใช้ ในการขดสายยางไดอ้ กี ด้วย) ค่มู ือการสอบวิชาพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ 3 วิชานกั บุกเบกิ

วิธีขดเก็บ ต้องใช้ลูกเสือ 2 คน คนหน่ึงจับปลายเชือก ทำ�หน้าท่ีขด อีกคนจับตัวเชือก คอยให้เชือก เพื่อให้คนท่ีขดขดได้สะดวก (ขดคนเดียวก็ได้ ถา้ เชือกไมห่ นกั นัก) การขดให้ขดจากรอบนอกสุดไปหารอบใน ดงั รูป เร่ิมจากรูป 1 วางปลาย A แล้วค่อยๆ โรยเชือกเป็นวงกลมตาม เข็มนาฬิกาไปเรื่อยๆ จนหมดถึงปลาย B ถ้าขนาดยังหลวมก็จับหมุนขดเชือก ทงั้ แผงตามเขม็ นาฬกิ า ขดจะแนน่ เข้า ค�ำ อธบิ ายเนอื้ หา กิจกรรมต่างๆ ของลูกเสือ มีอยู่หลายอย่างหลายประเภท เช่น กิจกรรมการอยู่ค่ายพักแรม กิจกรรมการผจญภัย กิจกรรมการบุกเบิก และ กิจกรรมมิตรภาพ ฯลฯ ท้ังทางร่างกาย สติปัญญา อารมณ์ และสังคม เพ่ือ จะได้เป็นพลเมืองดีเมื่อเป็นวัยผู้ใหญ่ แต่กิจกรรมเหล่าน้ีจะมุ่งให้อยู่ในกิจกรรม กลางแจ้งเปน็ หลัก 4 คูม่ อื การสอบวชิ าพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วชิ านักบกุ เบิก

กิจกรรมการบุกเบิก เป็นกิจกรรมหน่ึงของลูกเสือที่จะช่วยฝึกอบรม ให้ลูกเสือเกิดความคิดสร้างสรรค์ เกิดความสามัคคี และเกิดความชำ�นาญ ขั้นพ้ืนฐานทางการฝีมือและการอาชีพ โดยได้นำ�เอาเชือก เงื่อนเชือก และ อุปกรณ์ต่างๆ มาเป็นเครื่องมือในการฝึกหัดข้ันต้น เพื่อให้เกิดความชำ�นาญ สามารถจะน�ำ ไปใช้เปน็ ประโยชนแ์ ละแก้ปญั หาในชวี ติ ประจำ�วันไดด้ ว้ ย กจิ กรรมการบุกเบิกของลกู เสือ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คอื 1. กิจกรรมขั้นพื้นฐานเก่ียวกับการบุกเบิก หมายถึง การใช้เชือก เง่ือนเชอื ก และวสั ดุอปุ กรณ์ เพอ่ื ประโยชน์ตา่ งๆ กัน เช่น 1.1 ประเภทต่อเชือกเข้าด้วยกัน เพื่อใช้ในการต่อเชือกให้ยาวขึ้น ไดแ้ ก่ - เงอ่ื นพิรอด - เง่ือนขดั สมาธิ - เงื่อนขัดสมาธสิ องช้ัน - เงอ่ื นประมง คูม่ อื การสอบวชิ าพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ 5 วชิ านกั บกุ เบกิ

- เงอ่ื นยายแก่ - เงือ่ นนายพราน - อน่ื ๆ 1.2 ประเภททำ�เป็นบ่วง เพื่อใช้ประโยชน์สำ�หรับคล้องหรือสวม กับหลกั เสา สตั ว์ หรือคน ไดแ้ ก่ - เงื่อนบว่ งบาศ - เงอ่ื นบว่ งสายธนูแบบต่างๆ - เงอ่ื นเกา้ อี้ - เงอ่ื นตนี แมว - เงื่อนผูกคนลาก - อน่ื ๆ 1.3 ประเภทผูกกับวัตถุ เพื่อใช้ประโยชน์สำ�หรับผูกแน่น ใช้รั้ง ใหต้ ึงหรอื ดงึ ให้แนน่ ไดแ้ ก่ - เงอื่ นผูกซงุ - เงื่อนตะกรดุ เบ็ดชั้นเดียว - เงอ่ื นบุกเบกิ - เงื่อนผกู กระวัดไม้ - เงอ่ื นผูกรง้ั - เงอื่ นผกู ถังต้งั - เง่ือนผกู ถังนอน - เงื่อนตะกรดุ เบด็ สองช้ัน - เงอ่ื นผกู กระดาน - อ่นื ๆ 6 ค่มู อื การสอบวิชาพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วชิ านกั บกุ เบกิ

1.4 ประเภทใชถ้ กั และแทง ใช้ประโยชนเ์ ป็นวัสดุตา่ งๆ เพอ่ื ให้เกดิ ความสวยงาม ไดแ้ ก่ - ถกั ลกู โซ่ชัน้ เดียว - ถกั ลกู โซ่หลายช้ัน - ถักสายยงยศลูกเสือสามัญรนุ่ ใหญ่ - ถักสายยงยศลูกเสือสามัญหรือสายยงยศเนตรนารี สามัญร่นุ ใหญ่ - แทงกลับ - ถกั วอลค์ เกิล้ - แทงบว่ งตา - อืน่ ๆ 1.5 ประเภทใช้คล้องกับรอกหรือผูกกับสมอบก เพ่ือใช้ประโยชน์ ในการรั้งหรือยดึ ให้เกิดความแขง็ แรงและรับนํ้าหนกั ไดม้ ากๆ ได้แก่ - ใช้เชือกรงั้ โยง หรือผูกยดึ กบั สมอบกแบบต่างๆ - ใช้เชือกผกู ดึง และร้อยเข้ากบั รอกชนิดต่างๆ 2. กิจกรรมการสร้างงานบุกเบิก หมายถึง การใช้เชือกผูกเข้ากับ วสั ดุอปุ กรณต์ า่ งๆ เพื่อสร้างงานบกุ เบิกและใช้เปน็ ประโยชน์ต่างๆ ตามประเภท ของงานบุกเบกิ ได้แก่ 2.1 การสร้างตอม่อสะพาน 2.2 การสร้างเสาธงลอย 2.3 การสร้างหอคอยแบบตา่ งๆ เชน่ - หอคอยเสาเดยี ว - หอคอยสองเสา คูม่ ือการสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ 7 วชิ านักบกุ เบิก

- หอคอยพีระมดิ - หอคอยส่งสัญญาณ - หอคอยประภาคาร - อ่นื ๆ 2.4 การสรา้ งสะพานแบบตา่ งๆ เช่น - สะพานลงิ - สะพานของชาวปา่ - สะพานบันไดเชอื ก - สะพานลูกระนาด - สะพานแกวง่ - อน่ื ๆ 2.5 การสร้างแพแบบตา่ งๆ เช่น - แพไม้ไผ่ - แพลูกฟกู - แพถงั น้ํามัน - แพเรือ - แพผา้ ใบ - อน่ื ๆ 2.6 การสรา้ งนงั่ ร้าน ป้นั จั่น และกระเชา้ เลอ่ื นแบบตา่ งๆ - น่งั รา้ น - กระเชา้ เลื่อนแบบง่าย - ปน้ั จน่ั บนต้นไม้ - อืน่ ๆ 8 คู่มอื การสอบวิชาพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วิชานักบกุ เบกิ

สมอบก มีหลายชนดิ คอื 1. สมอบกธรรมชาติ เป็นสมอท่ีใช้วัสดุธรรมชาติ เช่น ต้นไม้ยืนต้น หรอื ก้อนหนิ ใหญท่ ่มี แี งม่ มุ เหมาะที่จะผูกยึดได้ ดังรูป ใช้ต้นไม้ยืนต้นหรือก้อนหินเป็นสมอบก โดยดึงปลายเชือกจากรอก จนสะพานตงึ แลว้ ผกู ด้วยเง่อื นตะกรดุ เบ็ดและปดิ ดว้ ยเง่อื นผูกกระวดั ไม้ ใเ สหยี้้ใชม้ไปมล้ทา่อย2นใ.หเ นแ้สื้อหมแลอขมบ็งขกนนทำ�าไี่ทดปำ�เทสขำ�น้ ้ึนสผมเา่ออศงบูนกยใไนก์ ดลก้ 2ารงณแปีบทระบ่ีบมดราิงัเวณนณี้ 2น_21้ันนไมิ้ว่มยีสามวปอรบะกมธารณรม3ชฟาุตติ 2.1 สมอบกแบบ 2 : 1 ข้ันที่ 1 ใช้ไมท้ งั้ หมด 2 ท่อน สองท่อนแรกตอกคู่กัน ท่อนหลัง ตอกเด่ียว ระยะห่างกันประมาณ 3 ฟุต โดยตอกให้เอนหลังทำ�มุมกับพื้นดิน 60 องศา และให้ลึก 2 ใน 3 ของความยาวท่อนไม้ ใช้เชือกผูกท่อนไม้คู่แรก ด้วยเงอื่ นตะกรุดเบ็ดกลนื คู่มือการสอบวิชาพิเศษลกู เสือ เนตรนารี สามัญร่นุ ใหญ่ 9 วิชานกั บุกเบิก

ข้ันที่ 2 พันเชือกโยงหลักเข้าด้วยกัน (ดงั รปู ) สัก 5 - 6 รอบ ให้แนวเชือกท่ีพันทำ�มุมกับเสา 90 องศา แล้วผูกเง่ือนตะกรุดเบ็ดท่ีปลายเชือก ตอนจบ ข้ันสุดท้าย ใช้เชือกผูกรัดเชือกท่ีพันหลักอยู่น้ันเป็นเปลาะๆ รัดให้แน่น แล้วผูกด้วยเงื่อนพิรอดเป็นอันสำ�เร็จ ใช้เป็นสมอบกท่ีสามารถ รับน้ําหนกั การดงึ ไดร้ าว 1 ตัน 2.2 สมอบกแบบ 3 : 2 : 1 มขี ั้นตอนและใชว้ สั ดเุ หมือนกบั สมอบกแบบ 2 : 1 จะแตกตา่ ง ก็ตรงทเ่ี พิม่ เสาชุดหน้าเขา้ ไปอีก 3 ท่อน สามารถรบั นาํ้ หนักการดงึ ไดร้ าวๆ 2 ตนั หรอื 2,000 กก. 10 คู่มือการสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วิชานักบกุ เบกิ

3. สมอหลุม มีหลายชนิด เช่น ตัวอย่างแบบท่ี 1 สมอหลุมชนิดน้ี เป็นสมอท่ีใช้ท่อนซุงเป็นตัวสมอ ใช้สำ�หรับร้ังหรือยึดงานสร้างท่ีมีมุมไม่สูง จากพ้ืนมากนัก ขุดหลุมลึกพอสมควร เอาก้อนหินก้อนยาวๆ และใหญ่ (ในพ้ืน ที่ดินเหนียวแข็งจะได้ผลดีมาก) หรือจะใช้ท่อนซุงขนาดพอสมควรใส่ลง 1 ท่อน กลางก้อนหินหรือกลางท่อนซุง มีเชือกผูกกลาง ขึงตึงไปผูกกับวัตถุที่จะยึด เช่น สะพานเชือก แต่ทางที่เชือกขึงต้องขุดรางทางลาดคล้ายพ้ืนเอียง ให้เชือก ทำ�มุม 30 องศากับพ้ืนดินจึงจะมีกำ�ลัง ใช้กับกระเช้าเลื่อน Aerail runway จะได้ประโยชนม์ าก หมายเหตุ เราอาจใช้วตั ถุอ่ืน เช่น ทอ่ นเหล็กแทนทอ่ นซุงกไ็ ด้ ถ้าเป็น ท่อนซงุ หรือทอ่ นเหล็กจะรับนํา้ หนกั ได้มากหลายตนั 11คู่มอื การสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วิชานกั บุกเบกิ

คำ�อธบิ ายเน้ือหา 1. เงือ่ นตะกรุดเบด็ เป็นเง่ือนผูกแน่นแต่แก้ง่าย ใช้ในการผูกของ ผูกเสารั้ว ผูกหลัก ผกู ตอมอ่ ในการสรา้ งสะพาน ทำ�หอคอย ผูกเบด็ เงอ่ื นตะกรุดเบด็ 2 ชัน้ ใช้พันเชือกกับวัตถุ พันสองรอบหรือมากกว่าน้ัน ก่อนจะผูก เง่อื นตะกรดุ เบด็ ประโยชน์ ใชผ้ กู วตั ถกุ ลม เชน่ เสา ทอ่ นํ้า เพือ่ ลากหรือยกขึ้นทส่ี งู จะแนน่ เท่าตะกรดุ เบด็ ช้ันเดียว หรอื ใชเ้ ช่นเดียวกบั ตะกรดุ เบ็ดชัน้ เดยี ว ตระกรุดเบด็ 2 ชน้ั เง่ือนตะกรุดเบ็ดขัดที่ผูกกับเชือกมีประโยชน์สำ�หรับลูกเสือ ในการผกู เต็นทเ์ วลาไปพกั แรม 12 คูม่ อื การสอบวิชาพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วิชานักบกุ เบกิ

2. เง่ือนพิรอด เป็นเงื่อนท่ีใช้มากในชีวิตประจำ�วัน สำ�หรับผูกปลายเชือก 2 ข้าง เข้าด้วยกัน เง่ือนพิรอดมีวิธีผูกหลายแบบ แต่ทุกแบบมีจุดประสงค์เดียวกัน คือ ผกู เพ่ือใหส้ ะดวกในการแก้ ลักษณะการใช้ ควรใช้ผูกวัตถุชนิดเดียวกัน เช่น ถ้าเป็นเชือก ก็ควรมีขนาดและความเหนียวของเชือกเท่ากัน ถ้าใช้ผูกวัตถุชนิดเดียวกัน เช่น ถ้าเป็นเชือกท่ีไม่เหมือนกัน เมื่อดึงจนตึงจะทำ�ให้แก้ยาก กลายเป็นเง่ือนตาย ดังน้ัน เพ่ือความปลอดภัยในการใช้เง่ือนชนิดน้ีให้ได้ประโยชน์ใช้สอย ควรใช้ เชอื กขนาดเดียวกนั ประโยชน์ - ใชผ้ ูกวตั ถุ เช่น เชือกผกู รองเท้า โบ เปน็ ต้น - ใช้ต่อเชือกท่มี ขี นาดเท่ากันใหม้ คี วามยาวตามทตี่ อ้ งการ เงอ่ื นพริ อดหรือเงือ่ นแน่น เง่ือนนเี้ ม่อื ตอ่ แล้ว ปมจะไม่นูนจนเกินไป 13คู่มือการสอบวชิ าพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ่ วิชานักบุกเบิก

3. เงือ่ นผกู รั้ง ใช้สำ�หรับผูกสายเต็นท์ เสาธง เพ่ือกันล้ม หรือรั้งต้นไม้กันล้ม หรือใชส้ �ำ หรบั ผกู กบั หว่ งต่างๆ เพราะเงอ่ื นนเ้ี ลื่อนให้ตึงหรือหยอ่ นได้ ผกู รัง้ 4. เงอื่ นผูกกระวัดไม้ เป็นเง่ือนท่ีมาจากเงื่อนตะกรุดเบ็ด สามารถใช้ผูกกับเชือก ได้ทุกชนิด ทุกขนาด เง่ือนน้ใี ช้ผูกวตั ถดุ ้วยหางเชอื กขา้ งหน่งึ คลา้ ยกบั ตะกรดุ เบ็ด 2 ช้นั ถ้าผูกแบบถาวรตอ้ งหกั คอเชือกด้วยเพ่ือกนั หลุด ประโยชน์ - ใชใ้ นการผูกรอก - ใชผ้ กู หลกั แตห่ มุนรอบไม่ได้ เหมอื นบว่ งสายธนู เง่อื นผูกกระวดั ไม้ 14 คู่มอื การสอบวิชาพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั ร่นุ ใหญ่ วิชานักบุกเบกิ

5. เงอื่ นผกู ซุง เป็นเงื่อนท่ีผูกง่าย แก้ง่าย แต่แน่นและแข็งแรง ใช้หางเชือกผูก ไมเ่ ปลืองเชือก ประโยชน์ - ใชล้ ากซุงหรอื วตั ถกุ ลม หรือวตั ถุทรงกระบอก ผูกซุง A 6. เงอ่ื นบว่ งสายธนู เป็นเงื่อนท่ีใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำ�วันเพราะไม่หลุดหรือเล่ือน ได้ง่าย มีความสัมพนั ธ์กับเงอื่ นขดั สมาธิ ประโยชน์ - ใชใ้ นการผกู เชอื กเพอื่ ทำ�เป็นบว่ งคล้องวัตถุตา่ งๆ - ใช้ผูกสัตว์ไว้กับหลักต้นไม้ สัตว์สามารถเดินรอบหลักโดยเชือก ไม่พันหรือรัดคอสตั ว์จนเกนิ ไป - ใช้แทนเง่ือนเก้าอี้ สำ�หรับให้คนนั่งหย่อนลงในท่ีตํ่าหรือยกข้ึน ในที่สงู 15ค่มู ือการสอบวชิ าพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วิชานกั บกุ เบกิ

- ใช้คล้องคนั ธนู - ผูกเรือกับหลักเมื่อเวลานํ้าขึ้นหรือน้ําลงก็ไม่มีปัญหา เพราะบ่วง จะเล่ือนข้นึ ลงได้ เงือ่ นบ่วงสายธนู เปน็ เงือ่ นท่ไี มร่ ูดไมเ่ ลอ่ื น เป็นบ่วงคงท่ี 7. เงอื่ นขัดสมาธิ (เง่อื นหัก) เป็นเงื่อนท่ีใช้ต่อเชือกทม่ี ขี นาดไมเ่ ท่ากัน ประโยชน์ - ถ้าเชอื กมขี นาดไมเ่ ทา่ กัน ให้เอาเส้นโตหรอื เสน้ ทแี่ ข็งกว่าท�ำ บ่วง แลว้ เอาเสน้ ที่เล็กหรอื เส้นอ่อนเป็นเส้นขัดสมาธิ - เหมาะสำ�หรับการต่อวัตถุท่ีมีลักษณะแข็ง เช่น ตอก เถาวัลย์ เป็นตน้ 16 คมู่ ือการสอบวิชาพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วชิ านกั บุกเบิก

การผูกเงอ่ื นขดั สมาธิ มหี ลายวิธี ดังนี้ วิธีท่ี 1 หมายเหตุ ผูกขัดสมาธิส่วนมาก ไทยเรามักจะบังคับว่า เงื่อน ท่ีถูกต้องจริงๆ ต้องมีปลายเชือกอยู่ทางเดียวกัน แต่ของตำ�ราต่างประเทศ เขาไมจ่ �ำ กัดวา่ จะอยขู่ า้ งเดยี วกนั หรอื ต่างขา้ งกนั ก็ได้ ถ้าอยู่ข้างเดียวกัน ควรเหลือปลายเชือกเล็กให้ยาวสักหน่อย จะแนน่ ขนึ้ กันปมรดู ออก แต่ถ้าปลายเชอื กอย่คู นละขา้ ง ปมเชือกแนน่ ดี เพราะ ปลายเชือกเล็ก หรือปลายเส้นพันขัดจะถูกกดไว้กับตัวเชือก ทำ�ให้ปมเชือก คลายยากขึ้น วธิ แี ก้ ดงึ ปลาย a, b แยกออกจากกัน ดงึ จนเป็นเสน้ ตรงเดยี วกัน แล้วรดู ปลายออกจากปลาย a หรอื b วธิ ีที่ 2 เงื่อนขดั สมาธิ 2 ช้ัน เหมาะสมสำ�หรับการต่อเชือกซึ่งมีขนาดไม่เท่ากัน เอาเส้นท่ีอ่อน หรือเส้นที่เลก็ พนั เสน้ ทแี่ ขง็ หลายๆ รอบ แล้วขัดสมาธิ เงอ่ื นขดั สมาธิ 2 ช้ัน 17ค่มู อื การสอบวชิ าพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วิชานกั บุกเบกิ

8. เงอ่ื นผกู กระดาน ทหารเรือเรียกว่า กระดานชุลี ผูกหัวกระดานท้ังสองข้างแทน การสร้างนง่ั รา้ น เพราะสามารถเลอื่ นขน้ึ ลงได้ ใชเ้ ป็นกระดานนัง่ รา้ นทาสอี าคาร ทาสีขา้ งเรือ ใชผ้ กู ชงิ ช้า เงือ่ นนี้ไม่เลอ่ื นไมห่ ลุด ปลายเชอื กบนผกู ด้วยบว่ งสายธนู นอกจากนี้ใช้ย้ายของเคล่ือนไปอีกท่ีหนึ่ง เช่น บันไดใหญ่ในการก่อสร้าง ใช้ ส�ำ หรับผูกเครอื่ งมือ เชน่ ขวาน คอ้ น ฯลฯ 18 ค่มู อื การสอบวิชาพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วชิ านักบุกเบกิ

9. เงอ่ื นบกุ เบกิ เป็นเงื่อนที่ใช้ผูกกับหลัก สามารถจะแก้ได้โดยดึงปลายข้างหน่ึง เงอื่ นจะหลุดไดง้ ่าย ประโยชน์ - ใชผ้ กู เรอื กบั หลัก - สามารถใช้ผูกเพื่อไต่เชือกลงจากท่ีสูงหรือขึ้นจากท่ีต่ํา และ สามารถกระตกุ เชอื กคืนไดโ้ ดยไมต่ อ้ งแก้ - ใชส้ �ำ หรบั โหนขา้ มคลอง และกระตกุ เชือกกลับคนื ได้ - ทำ�เป็นเชือกสลิงเพื่อยกเสาธงขึ้น เม่ือเสาธงตั้งเรียบร้อยแล้ว กระตุกเชือกกลับคืนโดยไมต่ อ้ งแก้ - ใชเ้ ปน็ เง่ือนผกู กางเกงนอน 19คู่มอื การสอบวิชาพิเศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วชิ านกั บกุ เบกิ

10. เง่ือนเก้าอี้ เป็นเงื่อนที่ดัดแปลงมาจากการผูกร่น โดยเพ่ิมห่วงตราสังข์ ทัง้ 2 ขา้ ง ประโยชน์ - เป็นเง่ือนกู้ภัย ใช้ช่วยคนที่ติดอยู่บนอาคารซึ่งไม่สามารถจะลง ทางบันไดได้ - ใช้ชว่ ยคนขน้ึ จากเหวหรือบ่อ วิธีใช้ ให้เอาห่วงทั้งสองห่วงคล้องขาข้างละห่วงและเร่ือยมา ถึงโคนขา วางเง่ือนของบ่วงไว้ตรงหัวเข็มขัดหรือบริเวณสะดือ เพื่อหย่อนคน ลงจากที่สูงหรือดึงขึ้นจากที่ตํ่า เงื่อนน้ีสามารถปรับให้ห่วงคล้องขามีขนาดใหญ่ หรอื เลก็ ตามความตอ้ งการได้ เงื่อนเก้าอ้ี 20 คู่มือการสอบวิชาพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วิชานกั บุกเบกิ

11. เงอื่ นประมง ใช้ต่อเชือก โดยเฉพาะเชือกเส้นเล็กไนลอน เชือกสายเบ็ด ตอ่ ได้ดีกวา่ เง่อื นอ่นื ๆ จึงเป็นท่ีนิยมของนักตกปลา ชาวประมง และงานต่อเชอื ก ทวั่ ๆ ไป เง่ือนประมง 12. เง่อื นผูกร่นหรอื ทบเชือก ประโยชน์ - ในสมัยโบราณคนใช้เงื่อนน้ีเพ่ือทบเชือกที่ใช้ลากสัตว์เลี้ยง เช่น ววั แกะ เพอื่ น�ำ ไปขายท่ตี ลาด - เป็นการสงวนเชือกที่มีขนาดใหญ่มากและส่วนใดส่วนหน่ึง เกิดการชำ�รุดใช้เง่ือนน้ีทบส่วนท่ีชำ�รุด เพ่ือให้มีความแข็งแรง และเชือกยังใช้ ประโยชนอ์ น่ื ๆ ไดเ้ หมอื นเดิม เชน่ ในการลากจูงเรือขนาดใหญ่ 21คู่มือการสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ่ วชิ านกั บกุ เบกิ

วิธที �ำ - ให้คะเนเชือกท่ีชำ�รุดไว้ตรงกลางแล้วทบเชือก 2 ข้างเข้าหากัน ผูกด้วยเงื่อนตราสังข์ทั้งสองข้าง (ตามรูป) การที่ทำ�เช่นนี้เพ่ือเป็นการช่วย แรงเชือกทช่ี ำ�รดุ ให้มคี วามคงทน - เป็นการทำ�เชือกที่มีขนาดยาวมากๆ ให้ส้ัน เพื่อความสะดวก ในเรื่องการเกบ็ และการน�ำ มาใช้ได้ด ี เง่ือนผกู ร่นหรือทบเชอื ก 22 คู่มือการสอบวชิ าพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วิชานกั บกุ เบิก

13. เง่อื นเลข 8 ใช้ขมวดหัวเชือกท่ีมีขนาดไม่ใหญ่นัก ถ้าต้องการให้ปมใหญ่ กข็ มวดหลายครัง้ มชี ื่อเรียกว่าปมตาไก่ ประโยชน์ - สำ�หรับท�ำ ปมเชอื ก เช่น ปมตาไก่ - ตอ่ เชอื กขนาดเลก็ ใหเ้ ปน็ เส้นยาว การผูกแน่น (LASHING) มี 3 ลกั ษณะ 1. SHEER LASHING แบบผูกประกบ 2. SQUARE LASHING แบบกากบาท 3. DIAGONAL LASHING แบบผูกทแยง 23ค่มู อื การสอบวชิ าพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ่ วชิ านกั บกุ เบกิ

ผกู ประกบ 2 (SHEER LASHING OR ROUND LASHING) ใช้สำ�หรับผูกไม้หรือเสา 2 ต้นเข้าด้วยกัน มีคาดคอ เร่ิมผูกด้วย เงอื่ นตะกรุดเบ็ดที่ไมห้ ลกั ลงเงื่อนตะกรดุ เบด็ ทไ่ี ม้ตอ่ ประโยชน์ - ต่อไม้ให้ยาวหรอื มดั ไมเ้ ขา้ ด้วยกัน - ทำ�ให้ได้ความยาวของไม้ สำ�หรับงานกอ่ สรา้ งอาคาร ผกู ประกบ 3 (TRIPOD LASHINGS) วธิ ีทำ� วิธที ี่ 1 1. ข้นึ เงอ่ื นตะกรดุ เบด็ ท่ีเสาหรือหลกั อันกลาง 2. พันรอบหลักกวา้ งอยา่ งนอ้ ยเท่ากับเส้นผา่ ศนู ยก์ ลาง 24 คู่มอื การสอบวชิ าพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วิชานกั บุกเบิก

วธิ ีท่ี 2 1. ขึ้นเงื่อนตะกรดุ เบด็ ท่ีหลักรมิ ใดริมหน่งึ 2. พนั รอบสลบั แบบเลข 8 แล้วหกั คอเชอื ก 3. จบลงด้วยเง่อื นตะกรดุ เบด็ ที่หลักอันรมิ อีกอันหนึ่ง ประโยชน์ - ตอ่ ไม้ เชน่ สรา้ งเสาธงลอย - แยก 3 ขา เพื่อท�ำ ขาตง้ั ผกู ประกบ 3 (SAILMAKER’S LASHING) โดยใช้ไม้หลักหรือเสา 3 ต้น มาวางขนานกันทั้ง 3 ท่อน หรือทแยง ท่อนหน่ึงก็ได้ มีลักษณะคล้ายกันพันปลายเชือก 3 เกลียว เพ่ือป้องกันมิให้ เชือกแตก (SAILMAKER’S WHIPPING) นอกจากน้ียังสามารถดัดแปลงเป็น ผูกประกบ 4 หรอื พนั ปลายเชือก 4 เกลยี ว ได้อีก 25คูม่ ือการสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วชิ านกั บุกเบิก

ประโยชน์ - ใชท้ �ำ สามเสา้ ในงานกอ่ สรา้ ง การผูกกากบาท (SQUARE LASHING) ขึ้นต้นด้วยเงื่อนตะกรุดเบ็ดท่ีไม้ตัวใดตัวหนึ่ง และหักคอลงด้วย เงอื่ นตะกรดุ เบ็ดที่ไม้อกี ตัวหน่ึง การวางใหว้ างพาดกันต้งั ฉาก ประโยชน์ - ใช้ในงานก่อสรา้ ง ท�ำ น่งั ร้านทาสอี าคาร - ใช้ในงานสร้างคา่ ยพกั แรม อุปกรณ์การพกั แรม 26 คมู่ อื การสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ่ วิชานกั บุกเบิก

ผกู ทแยง (DIAGONAL LASHIG) เป็นการผูกไม้ให้ติดกัน ใช้กลางเชือกพันข้ึนต้นด้วยเง่ือนผูกซุง แลว้ พนั ทแยงมุมไขวก้ ันในมมุ ตรงกันขา้ ม จบลงดว้ ยเงอ่ื นพริ อดทไ่ี มต้ ัวใดตวั หนึ่ง กไ็ ด้ แล้วหกั คอ ประโยชน์ - ใชใ้ นงานก่อสรา้ ง - ใชค้ า้ํ หรือยัน เพอื่ ป้องกนั มใิ ห้ลมื ต่อส้นั 27คู่มอื การสอบวิชาพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วิชานักบกุ เบกิ

ต่อยาว วัตถุประสงค์ 1. เพ่ือเป็นการส่งเสริมกิจกรรมการสอบวิชาพิเศษตามแนวทาง การฝึกอบรมตามหลักสูตรลูกเสือตามข้อบังคับคณะลูกเสือแห่งชาติว่าด้วย การปกครองหลกั สูตรและวิชาพิเศษลกู เสือสามัญรุ่นใหญ่ 2. เพื่อเปิดโอกาสให้มีการสอบวิชาพิเศษตามความถนัด ความสนใจ และความต้องการของลกู เสอื เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ่ 3. เพื่อเป็นประโยชน์ต่อการนำ�ไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำ�วัน และการประกอบอาชพี ในอนาคต 28 คู่มอื การสอบวิชาพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วชิ านกั บุกเบิก

การสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ 1. ลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ ต้องสอบได้รับเคร่ืองหมาย ลูกเสือโลก และผ่านพิธีเข้าประจำ�กองแล้ว จึงประดับเคร่ืองหมายลูกเสือโลก ที่กงึ่ กลางกระเป๋าเส้อื ข้างซ้ายได้ 2. ลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ เม่ือสอบได้เคร่ืองหมาย ลูกเสือโลกแล้ว จึงมีสิทธิ์เลือกสอบวิชาพิเศษตามท่ีตนมีความถนัดและ มีความสนใจ โดยสถานศึกษาเป็นผู้แต่งตั้งกรรมการสอบวิชาพิเศษ และเมื่อ ดำ�เนินการสอบทั้งภาคปฏิบัติและภาคทฤษฎีเรียบร้อยแล้ว ให้สถานศึกษา ทำ�เรือ่ งขออนุมัติผลการสอบไปยงั ผ้มู อี ำ�นาจอนุมตั ติ อ่ ไป 29คมู่ อื การสอบวิชาพเิ ศษลูกเสอื เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วชิ านกั บกุ เบิก

ขนั้ ตอนการด�ำ เนนิ การสอบวิชาพเิ ศษ การขออนมุ ตั ิ และการประดบั เครอ่ื งหมาย 1. ลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ เม่ือสอบเครื่องหมายลูกเสือโลก ได้แล้ว และไดเ้ ขา้ พธิ ีประจำ�กอง จงึ มีสิทธ์ิประดบั เครอื่ งหมายลกู เสอื โลก จากนั้น จงึ มีสิทธเิ์ ลือกสอบวชิ าพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ 2. เม่ือลกู เสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ แสดงความประสงค์ที่จะสอบ เพื่อรับเครื่องหมายวิชาพิเศษ คณะกรรมการดำ�เนินงานของกองลูกเสือจะต้อง พิจารณาเหน็ ชอบให้มกี ารสอบวชิ าพิเศษลกู เสอื เนตรนารี ตามท่ีเสนอ 3. ผู้กำ�กับกองลูกเสือ เนตรนารี เสนอโครงการเพื่อขออนุมัติต่อ ผู้อ�ำ นวยการลูกเสือโรงเรียน 4. เม่ือได้รับการอนุมัติแล้ว จึงจัดทำ�คำ�ส่ังแต่งตั้งคณะกรรมการสอบ วชิ าพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี โดยประธานคณะกรรมการสอบตอ้ งไดร้ บั เครอื่ งหมาย วูดแบดจ์ ประเภทสามัญรุ่นใหญ่ ส่วนกรรมการต้องผ่านการฝึกอบรมข้ันความรู้ เบอื้ งต้น ประเภทสามัญรุน่ ใหญเ่ ปน็ อย่างน้อย 5. ดำ�เนินการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ ท้ัง ภาคปฏบิ ัติและภาคทฤษฎี 30 คู่มอื การสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วชิ านักบกุ เบกิ

6. เมื่อสอบเสร็จแล้ว สถานศึกษาทำ�หนังสือขออนุมัติผลการสอบ วิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ และการประดับเคร่ืองหมายไปยัง ผ้มู อี �ำ นาจอนมุ ัติ พร้อมแนบหลักฐาน ดงั น้ี 6.1 โครงการสอบวชิ าพิเศษ 6.2 ค�ำ สั่งแต่งตง้ั คณะกรรมการสอบ 6.3 ข้อสอบภาคปฏบิ ัติ 6.4 ข้อสอบภาคทฤษฎี 6.5 รายชอื่ ลกู เสือ เนตรนารี ท่ีสอบผา่ น - ไม่ผ่าน 7. ส่วนกลางหรือส่วนภูมิภาคอนุมัติผลการสอบและการประดับ เครอ่ื งหมาย 8. เม่ือสถานศึกษาได้รับหนังสืออนุมัติผลการสอบและการประดับ เครอ่ื งหมายแล้ว จะตอ้ งด�ำ เนินการ ดงั นี้ 8.1 สถานศกึ ษาออกหนงั สอื รบั รองใหล้ กู เสอื เนตรนารี ทสี่ อบผา่ น 8.2 สถานศึกษาลงทะเบียนไว้เป็นหลักฐานในสมุดทะเบียน กองลกู เสอื กองเนตรนารี (ลส.8/นน.8) 8.3 สถานศกึ ษาบนั ทกึ หลักฐานในสมดุ ประจำ�ตวั ลกู เสือ เนตรนารี (ลส.17/นน.17) 9. ประดับเครือ่ งหมายวชิ าพิเศษลูกเสือ เนตรนารี 31คมู่ อื การสอบวิชาพเิ ศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญรุน่ ใหญ่ วชิ านกั บุกเบิก

สถานศึกษาขออนุมัตผิ ลการสอบวิชาพิเศษและการประดับเครือ่ งหมาย ตวั อย่างหนงั สอื ขออนุมัตผิ ลการสอบวิชาพเิ ศษ วชิ านกั บกุ เบกิ และขออนญุ าตประดบั เครอื่ งหมาย ท.ี่ ......./.............. สถานศึกษา....................... วันท่ี........เดอื น...................พ.ศ. ........... เรื่อง ขออนุมตั ิผลการสอบวชิ าพิเศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วชิ านกั บกุ เบกิ และการประดับเคร่ืองหมาย เรียน เลขาธิการส�ำ นักงานลูกเสือแห่งชาต/ิ ผูอ้ ำ�นวยการลูกเสอื จงั หวัด (แลว้ แต่กรณี) สงิ่ ทีส่ ง่ มาด้วย 1. โครงการสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วิชานกั บุกเบกิ 2. คำ�ส่ังแต่งตั้งคณะกรรมการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วชิ านักบุกเบกิ 3. ข้อสอบภาคปฏิบัติ 4. ข้อสอบภาคทฤษฎี 5. รายชอ่ื ลกู เสอื เนตรนารีสามญั รนุ่ ใหญ่ทส่ี อบผา่ น-ไมผ่ า่ น วชิ าพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วชิ านกั บกุ เบกิ 32 ค่มู อื การสอบวิชาพิเศษลกู เสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วิชานกั บกุ เบิก

ด้วยสถานศึกษาได้ทำ�การสอบวิชาพิเศษ วิชานักบุกเบิก ตามที่ กำ�หนดไว้ในโครงการ บัดน้ี สถานศึกษาได้ดำ�เนินการสอบท้ังภาคปฏิบัติและ ภาคทฤษฎเี ปน็ ท่ีเรยี บร้อยแลว้ ผลปรากฏวา่ มีลกู เสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ จำ�นวน.........คน สอบผ่าน (รายช่อื ดังแนบ) จงึ เรยี นมาเพื่อโปรดพจิ ารณา ขอแสดงความนับถอื (……………………………………………) ผู้อ�ำ นวยการลูกเสอื โรงเรียน.............................. 33คู่มือการสอบวิชาพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วชิ านักบกุ เบกิ

โครงการสอบวชิ าพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญรุน่ ใหญ่ วิชานกั บุกเบิก ประจำ�ปี….....……… 1. ชื่อโครงการ “การสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วชิ านกั บกุ เบิก ประจ�ำ ปี พ.ศ. .............” 2. หลักการและเหตุผล ด้วยในการประชุมคณะกรรมการดำ�เนินงานของกองลูกเสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ ครง้ั ท่ี....../...........เมอื่ วันที่......เดอื น............พ.ศ. .......... ณ ห้องประชุมลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ มีมติเห็นชอบ ให้มีการสอบ วิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วิชานักบุกเบิก ให้แก่ลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ ที่สอบได้เคร่ืองหมายลูกเสือโลก และผ่านพิธีเข้า ประจ�ำ กองแลว้ โดยมลี ูกเสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ สมคั รสอบ จ�ำ นวน....คน เพอ่ื รับเครอ่ื งหมายวชิ าพเิ ศษ วิชานกั บกุ เบิก และได้น�ำ เสนอผูอ้ ำ�นวยการลกู เสอื โรงเรยี นพจิ ารณาใหค้ วามเห็นชอบแล้ว 3. วัตถปุ ระสงค์ 3.1 เพื่อให้นักเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนต้นเห็นคุณค่า ของกจิ กรรมลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ 3.2 เพ่ือสร้างแรงจูงใจให้แก่ลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ สมคั รสอบเพ่อื รบั เครอื่ งหมายวชิ าพเิ ศษ วิชานักบุกเบกิ 34 คูม่ อื การสอบวชิ าพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วชิ านกั บุกเบกิ

4. เป้าหมาย รับสมคั รลูกเสอื เนตรนารี สามญั ร่นุ ใหญ่ จ�ำ นวน............คน 5. วิธีด�ำ เนนิ การ 5.1 เปดิ รับสมคั รลูกเสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ ทีต่ ้องการสอบ เพือ่ รับเครอ่ื งหมายวชิ าพิเศษ วิชานกั บกุ เบิก 5.2 จัดทำ�คำ�ส่ังแต่งต้ังคณะกรรมการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วชิ านักบุกเบิก 5.3 เริ่มด�ำ เนินการสอบต้งั แตบ่ ัดนี้เปน็ ต้นไป 5.4 ดำ�เนินการขออนุมัตผิ ลการสอบและการประดับเคร่อื งหมาย 6. งบประมาณ เก็บจากลกู เสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ คนละ 50 บาท 7. วนั และสถานที่ ระหว่างเดือน.........................ถึงเดือน.........................พ.ศ. ..... ณ........................... 8. ผลทจ่ี ะไดร้ บั ลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ จำ�นวน............คน จะได้รับ เคร่อื งหมายวิชาพิเศษ วิชานักบุกเบิก อย่างน้อย............คน 9. ผรู้ บั ผดิ ชอบโครงการ รองผู้อำ�นวยการลูกเสอื โรงเรียน.................................... 10. ชนิดของโครงการ เป็นโครงการตอ่ เนอื่ งทุกปี 35ค่มู ือการสอบวชิ าพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วชิ านกั บกุ เบกิ

สำ�เนา ค�ำ สงั่ โรงเรยี น.................................................... ท่ี...................../..................... เรือ่ ง แตง่ ตั้งคณะกรรมการสอบวชิ าพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วิชานกั บกุ เบิก เพื่อให้การสอบวิชาพิเศษ วิชานักบุกเบิก ให้แก่ลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ ระหว่างวันท่ี........ถึงวันท่ี........เดือน.....................พ.ศ. ........... ณ..............จงั หวัด..................เป็นไปดว้ ยความเรียบร้อยและมปี ระสทิ ธภิ าพ จึงแต่งต้ังบุคลากรทางการลูกเสือต่อไปนี้ ดำ�เนินการสอบตามกำ�หนด วันและสถานที่ดังกล่าวขา้ งตน้ ดงั น้ี 1. รองผอู้ �ำ นวยการลูกเสอื โรงเรียน A.L.T./SS.W.B. ประธาน 2. ผกู้ ำ�กบั กลมุ่ ลูกเสือโรงเรยี น A.L.T./SS.W.B. รองประธาน 3. รองผกู้ ำ�กับกลุ่มลกู เสอื โรงเรียน SS.W.B. กรรมการ 4. ผกู้ �ำ กบั กองลูกเสือสามัญรนุ่ ใหญ่ กรรมการ กองที่ 1 กลุ่มท่ี 1 SS.W.B. 5. ผกู้ �ำ กับกองเนตรนารีสามญั รนุ่ ใหญ่ กรรมการ กองท่ี 1 กลุ่มท่ี 1 SS.W.B. 36 คู่มือการสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามัญร่นุ ใหญ่ วิชานกั บกุ เบิก

6. กรรมการ 7. กรรมการ 8. ฯลฯ กรรมการ 9. กรรมการ 10. รองผ้กู �ำ กบั กองลูกเสอื สามัญรนุ่ ใหญ่ กรรมการ กองที่ 1 กลมุ่ ท่ี 1 SS.B.T.C. 11. รองผกู้ �ำ กับกองเนตรนารีสามญั รุ่นใหญ่ กรรมการ กองที่ 1 กลุ่มท่ี 1 SS.B.T.C ฯลฯ (ลงนาม)…………………………… ผู้อ�ำ นวยการลกู เสือโรงเรยี น.............................. 37คมู่ ือการสอบวชิ าพิเศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วชิ านกั บกุ เบกิ

ขอ้ สอบภาคปฏิบัติวิชานกั บกุ เบิก 1. สามารถบอกลักษณะสำ�คัญของชนิดและขนาดต่างๆ ของเชือก ที่คนทำ�ขึ้น และพันธุ์ไม้ชนิดต่างๆ ท่ีอาจใช้เป็นเชือก เช่น หวาย ป่าน ปอ กก เถาวัลย์ ฯลฯ รู้จักวิธีขดและรักษาเชือก ตลอดจนวิธีการประเมินกำ�ลังและ ลกั ษณะของเชอื ก 2. สามารถคำ�นวณแรงต้านทานของเชือกในการใช้เชือก การใช้ เคร่ืองมือที่ผิดพลาดหรือเกินกำ�ลัง และการผูกเงื่อนเชือกท่ีไม่ถูกต้อง เข้าใจ อนั ตรายฉกุ เฉนิ อาจเกิดขึน้ เน่ืองจากเชือกขาดหรอื คลายเกลียว 3. สามารถแสดงวิธีใช้สมอบกท่ีเหมาะสมแก่โครงการ สถานที่ และ ทดี่ ินต่างๆ รวมทง้ั พนื้ ดนิ ท่ซี ุยหรือเฉอะแฉะ 4. สามารถแสดงความช�ำ นาญในการผกู เงอื่ น การผกู แนน่ การแทงเชอื ก และการพันหัวเชือกในระหว่างการเดินทางระยะสั้น แต่ต้องใช้เทคนิคต่างๆ ในการบุกเบิกตามสถานการณ์ดังท่ีกรรมการผู้สอบก�ำ หนดให้อย่างน้อย 3 ใน 4 ของสถานการณ์เหล่านี้ จะต้องทำ�ให้สำ�เร็จเป็นท่ีพอใจ โดยใช้เทคนิคที่ถูกต้อง และไมช่ ักช้าจนเกนิ ไป หมายเหตุ ควรจัดอุปกรณ์ต่างๆ ท่ีจำ�เป็นต้องใช้ในการบุกเบิกวางไว้ อย่างเปน็ ระเบียบ เพอ่ื ใหล้ กู เสือใชส้ ิ่งทตี่ นต้องการโดยเสรี ในการจัดทำ�โครงการบุกเบิก ลูกเสือจะต้องเป็นผู้จัดทำ�ด้วยตนเอง โดยตลอด แตผ่ อู้ น่ื อาจชว่ ยถอื หรอื ดงึ สง่ิ ตา่ งๆ ไดใ้ นเมอ่ื ไดร้ บั ค�ำ รอ้ งขอจากลกู เสอื 38 คูม่ ือการสอบวิชาพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วชิ านักบุกเบิก

5. แสดงบทบาทสำ�คัญโดยมิใช่เป็นหัวหน้า ในการจัดทำ�โครงการ บุกเบิกของหมู่ลูกเสือโครงการหนึ่ง ซ่ึงกรรมการสอบเลือกให้หมู่ลูกเสือเป็น ผ้ดู ำ�เนนิ การจดั ทำ� 6. เป็นผู้นำ�ของหมู่ในการจัดทำ�ตามโครงการบุกเบิกที่ตนร่างขึ้นเอง โดยมิได้รับความช่วยเหลือจากผู้ใด แบบโครงการนี้จะต้องมีภาพประกอบและ แบบจำ�ลอง มีมาตราส่วน วิธีดำ�เนินงาน รวมทั้งรายละเอียดเก่ียวกับบรรดา เครอื่ งใช้ท่จี ำ�เปน็ และก�ำ หนดเวลาปฏบิ ัติงานโดยประมาณ หมายเหตุ 1. ลูกเสือมีอิสระในการเลือกชนิด หรือปัญหาของโครงการ แต่อาจ ขอค�ำ แนะน�ำ จากกรรมการสอบได้ 2. โครงการก่อสรา้ งตามขอ้ (5) และ (6) ตอ้ งเปน็ ชนดิ ต่างๆ กัน คอื แพ หอคอย เสากระโดง สะพาน ปนั้ จน่ั ฯลฯ และมขี นาดพอสมควรเหมาะท่ีจะ ใชท้ กั ษะในทางเทคนคิ ของการบุกเบิก 39ค่มู ือการสอบวิชาพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วชิ านกั บกุ เบิก

ขอ้ สอบภาคทฤษฎีวิชานักบกุ เบิก จงกากบาท X ทบั ตัวอักษรข้อท่ีถกู ต้องทส่ี ดุ เพียงขอ้ เดียว 1. สาเหตทุ ล่ี ูกเสอื ตอ้ งเรียนวิชาบุกเบิก ก. เพอื่ ให้รู้จักใช้เชอื กใหเ้ ป็นประโยชน์ ข. เพราะต้องสรา้ งครวั คา่ ยพักกลางแจ้ง ค. เพราะเชอื กเปน็ อุปกรณท์ สี่ ำ�คญั ง. ถกู หมดทกุ ข้อ 2. เชอื กมคี วามส�ำ คัญตอ่ ชวี ิตประจ�ำ วนั อย่างไร ก. ผูกมุ้ง ข. ใช้ผูกสิง่ ของตา่ งๆ ค. ผูกรองเท้า ง. ถกู หมดทุกข้อ 3. ถา้ เราอยใู่ นปา่ และไม่มีเชือกจะใชอ้ ะไรแทนเชอื กได้ ก. เถาวลั ย์ ข. เปลอื กไมห้ วาย ค. หวาย ง. ตน้ หญา้ 40 คมู่ อื การสอบวิชาพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วิชานกั บุกเบกิ

4. ท�ำ ไมเชือกจงึ ตอ้ งควั่นเปน็ เกลยี ว ก. เปน็ การแบง่ ขนาด ข. เพ่ือให้เชอื กเสน้ ใหญ่ ค. เพ่ือใหเ้ ชือกเหนยี ว ง. เพื่อใหเ้ ชอื กแขง็ 5. เชอื กมนลิ าท�ำ มาจากอะไร ก. กาบมะพรา้ ว ข. ใยสังเคราะห์ ค. ต้นป่ามนิลา ง. เปลอื กตน้ ตาล 6. ตน้ ไมอ้ ะไรของไทยที่น�ำ มาทำ�เชอื ก ก. ยาง ข. ตน้ ปอกระเจา ค. มะพรา้ ว ง. หมาก 41คมู่ ือการสอบวชิ าพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วิชานักบกุ เบกิ

7. คณุ ลักษณะของเงื่อนท่ลี ูกเสอื ใชเ้ รียน ก. ผกู แน่น แกง้ ่าย ข. ผกู ง่าย แกง้ า่ ย ค. ผกู แนน่ แกย้ าก ง. ผกู ยาก แกย้ าก 8. ขอ้ ดีของเชอื กไนลอน ก. เกบ็ รกั ษางา่ ย ข. ราคาถกู ค. ไมจ่ มนํ้า ง. คงทนไม่ผุพังงา่ ย 9. คณุ สมบัติของเชือกกาบมะพร้าว ก. ราคาถกู ข. ไมผ่ ุพงั งา่ ย ค. ใชท้ นทาน ง. เบา ลอยนํา้ ได้ 42 คูม่ อื การสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วชิ านักบุกเบกิ

10. ต้นปา่ มนลิ ามีมากในประเทศ ก. อนิ เดีย ข. พม่า ค. ฟิลปิ ปินส์ ง. จีน 11. ทำ�ไมไมใ่ ช้ลวดผกู เงอ่ื น ก. ลวดเส้นเลก็ ข. ลวดไมอ่ ่อนเหมอื นเชือก ค. ลวดไม่คืนตัว ง. ไมม่ ีขอ้ ผดิ 12. เชือกทำ�มาจากอะไรทีส่ ามารถลอยน้ําได้ ก. กาบมะพร้าว ข. เชือกไนลอน ค. เชือกปอ ง. เชือกฟาง 43คูม่ ือการสอบวิชาพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วชิ านกั บุกเบิก