เที่ยวตามพ่อ ในโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ พื้นที่ภาคกลาง

เทีย่ วตามพอ่ ในโครงการอันเนือ่ งมาจากพระราชดำริ พื้นทภ่ี าคกลาง

คำนำ หนงั สอื “เทย่ี วตามพอ่ ในโครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำรพิ น้ื ทภิี่ าคกลาง” สำนกั งานคณะกรรมการ พิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนกั งาน กปร.) ได้จดั ทำขึ้น จำนวน ๒ เลม่ ไดแ้ ก่ “หนงั สอื เทย่ี วตามพอ่ ในโครงการอนั เนอื่ งมาจากพระราชดำรพิ นื้ ทภี่ าคเหนอื ” และ “หนงั สอื เทย่ี วตามพอ่ ในโครงการ อนั เนอื่ งมาจากพระราชดำรพิ นื้ ทภ่ี าคกลาง” ซงึ่ ทง้ั ๒ เลม่ น้ี มวี ตั ถปุ ระสงคท์ ตี่ อ้ งการสอ่ื ใหส้ าธารณชนไดร้ บั ทราบถงึ ความสวยงามและผลสำเร็จที่เกิดขึ้นในพ้ืนที่โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริที่มาจากพระราชดำริใน พระบาทสมเด็จพระเจา้ อย่หู ัว และสมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ ีนาถ ในแงม่ ุมของแหล่งท่องเที่ยวเชิงพัฒนา ที่หากผู้ใดไดเ้ ดินทางผา่ นไป และไดเ้ ขา้ เยีย่ มชมจะได้สัมผสั ถงึ ความสวยงามทม่ี าจากหลักการทรงงานด้านการ พฒั นาในพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ ัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชนิ ีนาถ ท่คี วรค่าแก่การเรียนรู้ ไม่ เพียงเทา่ นน้ั ในหนังสือฯ ทงั้ ๒ เลม่ นี้ ไดร้ วบรวมแหลง่ ท่องเที่ยวทส่ี ำคัญๆ ของจงั หวดั ต่างๆ ทไ่ี ด้นำเสนอ พรอ้ มกบั การเดนิ ทางที่จะเขา้ ไปในสถานทน่ี นั้ ๆ ได้โดยไมย่ าก อันเป็นการเพม่ิ ชอ่ งทางในการเขา้ ถงึ โครงการ อันเน่อื งมาจากพระราชดำริในอีกแง่มุม ซง่ึ ไม่เน้นวิชาการมากนักแตต่ ้องการจะสอดแทรกการเข้าไปสัมผัสได้ อยา่ งงา่ ยๆ และเกิดความประทับใจไม่รู้ลมื การจดั ทำหนงั สือฯ ในครั้งน้ี สำนักงาน กปร. ได้รับความรว่ มมอื จากคุณธเนศ งามสม นกั เขียนจากนติ ยสาร อสท. และคณะพวกพอ้ งท่ีมีความชำนาญในการส่อื สารในแง่มุมทม่ี ี เอกลักษณ์เน้นความสวยงามเรยี บง่าย โดยใชภ้ าพเป็นตัวส่อื ความหมาย พรอ้ มเรอื่ งราวทีน่ า่ สนใจในแต่ละแห่ง หนงั สอื “เทย่ี วตามพอ่ ในโครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำรพิ ้ืนทภี่ าคกลาง” ฉบบั น้ี ไดน้ ำเสนอสถานท่ี ตา่ งๆ ใน ๕ จงั หวดั ไดแ้ ก่ สมทุ รปราการ นครนายก ฉะเชงิ เทรา ชลบรุ ี และจนั ทบรุ ี เพอ่ื เปน็ สถานทตี่ วั อยา่ งในการทอ่ งเทยี่ ว ในโครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำริ แบบเรยี บงา่ ย และสามารถจะเดนิ ทางดว้ ยตนเองไดไ้ มย่ ากนกั ซง่ึ จะมอี ะไรบา้ ง นน้ั คงตอ้ งตดิ ตามในหนงั สอื ฉบบั น้ี และหากไดไ้ ปสมั ผสั ตามสถานทตี่ า่ งๆ ทไ่ี ดน้ ำเสนอ จะเกดิ ประโยชนย์ งิ่ ขนึ้ สำนกั งาน กปร. หวงั เปน็ อยา่ งยงิ่ วา่ หนงั สอื ฯ เลม่ นจ้ี ะเปน็ ประโยชนต์ อ่ ผทู้ ไ่ี ดอ้ า่ นและรกั การอา่ นและทสี่ ำคญั ไดเ้ กดิ แรงบนั ดาลใจในการเรยี นรแู้ นวพระราชดำรเิ พมิ่ ขน้ึ ดว้ ย สดุ ทา้ ยนส้ี ำนกั งาน กปร. ขอขอบพระคณุ ทกุ ทา่ นที่ ใหก้ ารชว่ ยเหลอื สนบั สนนุ และผลกั ดนั ใหห้ นงั สอื ฯ ฉบบั นี้ จดั ทำไดอ้ ยา่ งสำเรจ็ ครบถว้ นตามวตั ถปุ ระสงคท์ กุ ประการ กลมุ่ ประชาสัมพันธ์ สำนกั งาน กปร. 1สำนกั งานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอนั เนื่องมาจากพระราชดำริ

สารบญั ๓ ภาคกลาง ๑๗ ๔๓ สมทุ รปราการ ทางน้ำเปล่ียน ชีวิตเปลย่ี น นครนายก ๒๙ นำ้ แด่ชวี ิต ฉะเชงิ เทรา ขุนเขาไม่ถูกลมื เลอื น ชลบุรี ๕๗ เรือ่ งราวของคน หมี และทะเล จันทบรุ ี ในน้ำมีป่า ในนามีกงุ้ 2สำนกั งานคณะกรรมการพิเศษเพอื่ ประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

3สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพ่อื ประสานงานโครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดำริ

สมทุ รปราการ ทางน้ำเปลยี่ น ชีวติ เปล่ยี น ประตนู ำ้ คลองลดั โพธ ิ์ ๑... สะพานวงแหวนอุตสาหกรรมไต่ ดจู ากแผนทีท่ างอากาศ นอกจากจะมรี ูปรา่ ง ระดับสงู ขน้ึ ไป แม่นำ้ เจา้ พระยาทอดโคง้ อยู่ เหมือนกระเพาะหมูจรงิ ๆ แลว้ ยังจะไดเ้ ห็น เบอ้ื งลา่ ง ทว่าน่ันก็ยังไม่ใช่ความสูงทจ่ี ะมอง ความจรงิ อกี ขอ้ หน่ึงคือ หากปราศจากแมน่ ำ้ เหน็ “กระเพาะหม”ู เหมอื นอยา่ งในแผนที่ เจ้าพระยาล้อมรอบ พระประแดงควรเป็น ทางอากาศ สว่ นหนึง่ ของกรุงเทพมหานคร เนอื่ งจากเส้น “กระเพาะหมู” คือพื้นที่อำเภอ รอบวง ๑๘ กโิ ลเมตรของกระเพาะหมนู นั้ ตกอยู่ พระประแดง จงั หวัดสมทุ รปราการ ซ่ึงเมอ่ื ในวงลอ้ มของกรุงเทพมหานคร แทบทงั้ หมด 4สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอนั เน่อื งมาจากพระราชดำริ

มีเพยี ง ๖๐๐ เมตรเทา่ นัน้ ทเี่ ป็นคอคอดเช่อื ม กบั จงั หวดั สมทุ รปราการซงึ่ เปน็ พระราชดำรใิ น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในการบรรเทา ปัญหาน้ำท่วมให้แก่กรุงเทพมหานคร และ จังหวัดสมทุ รปราการ โดยปจั จุบนั ไดท้ ำหน้าที่ ไดอ้ ย่างสมบรู ณ์แล้ว เมือ่ สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี มีพระราชดำรทิ ่ีจะทำให้ พ้ืนท่ีกระเพาะหมูกลายเป็นพ้นื ท่สี เี ขยี ว ดังนนั้ พื้นท่ีน้ีจึงกลายเป็นปอดของกรุงเทพมหานคร ๒... ไปโดยปรยิ าย สะพานวงแหวนอุตสาหกรรมทอดลง เมื่อเดินเข้าไปในสำนักงานควบคุม สูถ่ นนสขุ สวัสด์ิ ระหวา่ งทางนั้นจะผ่านประตู ประตูนำ้ หนา้ จอควบคมุ แสดงภาพการปดิ เปดิ ระบายน้ำคลองลัดโพธ์ิอันเนื่องมาจาก ประตรู ะบายนำ้ ตามระดบั นำ้ ขนึ้ นำ้ ลงในแตล่ ะวนั พระราชดำร ิ เพราะบริเวณน้ีอยู่ใกล้ปากอ่าวจึงได้รับอิทธิพล ประตูระบายน้ำคลองลัดโพธิ์เป็น จากนำ้ ขน้ึ น้ำลงโดยตรง จงึ จำเปน็ ตอ้ งมเี จ้า โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำรใิ นพระบาท หน้าที่ปฏบิ ัตกิ ารอยู่ตลอดเวลา สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ท่ียกระดับคุณภาพชีวิต หากมาเย่ียมชม จะทำให้รู้ว่า ของทง้ั คนกรงุ เทพมหานคร และคนพระประแดง นอกจากทำหน้าที่เป็นทางลัดระบายน้ำแล้ว เพราะเมอ่ื คลองทท่ี งั้ เลก็ ทงั้ ตน้ื นไ้ี ด้รับการขุดลอก พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ยงั มพี ระราชดำริ และขยายขนาดออกไป จากคลองตนื้ เขนิ ทก่ี วา้ ง เพมิ่ เตมิ ทจี่ ะใชป้ ระโยชนจ์ ากพลงั งานของประตู เพียงสิบกว่าเมตรก็กลายเป็นทางลัดที่ย่น ระบายนำ้ ดว้ ยการตดิ ตง้ั กงั หันพลังน้ำต้นหมนุ ระยะทางในการระบายน้ำเหนือท่ีไหลบ่าเข้า เครอ่ื งกำเนดิ ไฟฟา้ นบั เปน็ การใชป้ ระโยชนจ์ าก มาท่วมกรุงเทพมหานคร ประตรู ะบายนำ้ แหง่ นอ้ี ยา่ งสมบรู ณ์ และครบวงจร วชั ระ เตมิ วรรธนภทั ร์ นายกองคก์ าร หลังจากชมการทำงานของประตู บริหารส่วนตำบลทรงคะนองบรรยายให้คณะ ระบายน้ำคลองลัดโพธ์ิที่ได้สร้างประโยชน์ ผมู้ าเยอื นฟงั วา่ “สมยั กอ่ นแถวนน้ี ำ้ ทว่ มแทบจะ ให้กบั ประชาชนแล้ว รอใหแ้ ดดรม่ ลมตกจะ ทกุ ทที ฝี่ นตก รถกต็ ดิ ยาวเปน็ กโิ ล เพราะคนรอ สามารถเก็บภาพยามเย็นของคลองลัดโพธ์ิ จะขนึ้ เรอื ขา้ มฟาก” จะได้ภาพสะพานแขวนประดับไฟสวยงาม เปน็ ฉากหลงั 5สำนักงานคณะกรรมการพเิ ศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

๓... ทางเขา้ สวนพฤกษชาตฯิ เมอื่ กลา่ วถงึ “ปอดแหง่ กรงุ เทพมหานคร” สวนศรีเป็นพ้ืนท่ีที่ได้รับการพัฒนา ในพ้นื ทก่ี ระเพาะหมู เนอ้ื ทีป่ อดส่วนใหญข่ องทน่ี ี่ ให้สอดคล้องกับวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาว อยใู่ น “สวนศรีนครเข่ือนขันธ์” ซึ่งแปลว่าสวนที่ พระประแดง เพ่ือควบคมุ การใชป้ ระโยชนท์ ดี่ นิ เปน็ ศรแี กน่ ครเขอื่ นขนั ธ์ (นครเขอื่ นขนั ธค์ อื ชอ่ื เดมิ ใหเ้ ป็นพ้ืนท่สี เี ขยี วตลอดไป ควบคกู่ ับการอนรุ ักษ์ ของอำเภอพระประแดง) ธรรมชาติโดยเน้นให้คนในพ้ืนที่มีส่วนร่วมมาก ชาวพระประแดงเรียกสวนศรีนคร ท่ีสุด ตามแนวพระราชดำริในพระบาทสมเด็จ เขอ่ื นขนั ธก์ นั ส้ัน ๆ วา่ “สวนศรี” และใช้เปน็ พระเจา้ อย่หู วั สวนสาธารณะสำหรบั พกั ผ่อนหย่อนใจ 6สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพอ่ื ประสานงานโครงการอนั เน่ืองมาจากพระราชดำริ

มุมร่มรืน่ ในกระเพาะหม ู บรรยากาศสบาย ๆ สวนศรีมีพ้ืนท่ี ๑,๒๗๖ ไร่ นับ เป็นสวนสาธารณะกลางเมืองใหญ่ที่สุดใน กรงุ เทพมหานคร ภายในสวนมตี น้ ไมห้ ลากหลาย ชนดิ บรรยากาศรม่ รืน่ เยน็ สบาย ทางเดินไม้ทอดยาวเข้าไปภายใน ดงจากสีเขียวเย็นตา มสี ระนำ้ ทมี่ ปี ลาชุกชมุ กระจายอยู่ทั่วไป เสียงแมลงและนกต่าง ๆ ร้องกงั วานไม่ขาดสาย นกั ปัน่ เชญิ ทางน ้ี 7สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอนั เน่ืองมาจากพระราชดำริ

ทางเดนิ ทอดไปยังหอสงู สำหรบั ดนู ก เมอ่ื เดนิ ขน้ึ บนั ไดไปยงั จดุ สงู สดุ อยรู่ ะดบั เดยี วกับ ยอดไม้ นกต่าง ๆ บินผลบุ โผลอ่ ยใู่ กล้ ๆ ท่ีน่มี กี ิจกรรมใหเ้ ลอื กมากมาย ท้ัง การเดิน ว่ิง ออกกำลังกาย พายเรือคายัก และทนี่ บั เปน็ เสนห่ อ์ ยา่ งยิ่งของทน่ี ี่คอื การปั่น จักรยานจากสวนศรีผ่านร่องสวนของชาวบ้าน หอสูงดนู ก 8สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพ่ือประสานงานโครงการอนั เน่ืองมาจากพระราชดำริ

จักจ่ันถอดชุด ปน่ั ชมสวน ท้งิ ไว้ใหด้ ตู า่ งหนา้ ซึ่งมที งั้ สวนมะพร้าว มะม่วง หมาก ชมพ่มู ะเหมย่ี ว และสวนผลไม้ทอ้ งถ่นิ อ่นื ๆ ไปจนถงึ ตลาดบางน้ำผง้ึ รวมระยะทางราว ๔ กิโลเมตร นับเป็นเส้นทางจกั รยานทร่ี ่มร่ืนและสวยงามไม่ดอ้ ยกวา่ ที่ใด 9สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนอ่ื งมาจากพระราชดำริ

หลวงพ่อดำ พระนอนแหง่ ๔... วัดโปรดเกศเชษฐาราม ในพระประแดงมีวัดสำคัญอยู่ หลายวดั เช่น วดั โปรดเกศเชษฐาราม ซึ่งเปน็ วัดท่ีคนไทยสร้าง และวัดทรงธรรมวรวิหาร ซง่ึ เป็นวัดท่ีคนมอญสรา้ ง ในวันสงกรานต์ของพระประแดง มที งั้ คนไทยและคนมอญเดินทางไปกราบไหว้ พระประธานในวดั ทง้ั สองอยา่ งคลาคลำ่ คลน่ื ศรทั ธา สะท้อนด้วยธูปเทียนและดอกไม้มากหลาย ผคู้ นมาทำบุญกนั ตามความเชื่อ ท้ังปลอ่ ยนก และปล่อยปลากันไม่ขาดสาย งานสงกรานตข์ องพระประแดงจดั ขน้ึ ชา้ กวา่ งานสงกรานตท์ วั่ ไปประมาณ ๑ สปั ดาห์ เพราะคนสว่ นใหญใ่ นพระประแดงเปน็ คนตา่ งถนิ่ ที่ เขา้ มาทำงานทน่ี ี่ ชว่ งสงกรานตป์ กตติ า่ งแยกย้าย กนั กลบั ภมู ิลำเนาของตน งานทีน่ ี่จงึ ตอ้ งเลอื่ น เวลาออกไป เพ่ือรอใหค้ นสว่ นใหญก่ ลบั มาเสยี กอ่ น งานจะไดไ้ มเ่ งยี บเหงาจนเกนิ ไป รปู ฝมี อื ขรัวอินโขง่ ภายในโบสถ ์ 10สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพื่อประสานงานโครงการอันเน่อื งมาจากพระราชดำริ

หมเู่ จดีย์แบบมอญในวดั นอกจากวัดสำคัญพระประแดงยังมี ทรงธรรมวรวิหาร แหล่งทอ่ งเท่ียวน่าชมอกี จดุ หนึง่ คอื ตลาดน้ำ บางน้ำผง้ึ มาถงึ พระประแดง ถ้าไม่ไปแวะหา อะไรกินที่ตลาดน้ำบางน้ำผ้ึงเสียหน่อยคงจะ นา่ เสียดายน่าด ู ทางเดินเลียบคลองมีคนเดินกัน พลุกพล่าน ในคลองมนี กั ทอ่ งเทยี่ วเช่าเรือแจว ออกมาชมเป็นระยะ บางรายโบกไม้โบกมือ ทกั ทายคนทอี่ ยบู่ นฝงั่ ทง้ั ทไ่ี มร่ จู้ กั กนั บรรยากาศ ดูอบอนุ่ ใบหน้าผู้คนแตม้ ดว้ ยรอยยิม้ สบายใจ ตลาดบางนำ้ ผงึ้ เกดิ จากความคดิ รเิ รมิ่ รว่ มกนั ของคนในชมุ ชน เพอ่ื สรา้ งพน้ื ทจี่ ำหนา่ ย ผลผลิตจากสวน ต่อมาก็มีการขยับขยาย มี กจิ กรรมต่าง ๆ เพ่ิมเพ่อื ให้บรรยากาศรน่ื รมย ์ ในร่องสวนกลางตลาด มีการจัด กิจกรรมพิเศษที่ทำให้ตลาดน้ำบางน้ำผึ้งมี จุดเด่นต่างจากตลาดน้ำ หรือตลาดโบราณ อน่ื ๆ ของกิน หลากหลายใน ตลาดบางน้ำผ้ึง 11สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพือ่ ประสานงานโครงการอนั เนอื่ งมาจากพระราชดำริ

นา่ ชมนา่ ชมิ ภาพชวี ิตอนั เรยี บงา่ ย กิจกรรมดังกล่าวทำให้คนทุกวัยใน ข้าวหมูแดง ครอบครวั สามารถทำรว่ มกนั ได้ เชน่ ศลิ ปะในสวน น่ากิน ซึ่งเป็นมุมท่ีเปิดโอกาสให้เด็ก ๆ ได้วาดรูป ระบายสหี นุ่ ปนู ปลาสเตอร์ และประดษิ ฐป์ ระดอย งานฝมี ือตา่ ง ๆ โตะ๊ เตย้ี ๆ ถกู วางตอ่ กนั อยา่ งงา่ ย ๆ เดก็ นอ้ ยนง่ั จบั พกู่ นั ระบายสไี ปตามแตใ่ จปราถนา ปลอ่ ยใหจ้ นิ ตนาการโลดแลน่ อยา่ งไมม่ กี รอบกน้ั พ่อแม่ที่ช็อปปิงจนเหนื่อยก็มาน่ังให้กำลังใจ เด็ก ๆ อยู่รอบ ๆ อีกมุมหน่ึงของสวนน้ีมีเสียงดนตรี แว่วมาให้ได้ยินเป็นระยะ ดนตรีในสวนเป็น กิจกรรมสำหรับผู้สูงอายุที่ต้องการมาพักผ่อน พบปะเพื่อนฝูงโดยมีดนตรีเป็นสื่อกลาง หลายคนต่อควิ รอรอ้ งเพลงกนั สนุกสนาน 12สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพอื่ ประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

ตลาดบางนำ้ ผง้ึ ภาพน่ารัก ๆ แบบน้มี ีพลงั มากพอที่ ให้ได้ลิ้มลอง ชื่อเสียงแต่ละร้านวัดได้จาก จะทำให้เสยี งเพยี้ น ๆ หรือการครอ่ มจงั หวะ จำนวนคนทย่ี นื เข้าควิ รอ สาวนอ้ ยเจา้ ของผล ของนักร้องกลายเป็นเรื่องเล็กน้อยจนไม่อาจ ของกนิ มมี ากมายทงั้ อาหารคาว-หวาน งานศลิ ปะในสวน จะเปน็ สาระสำคญั ของกิจกรรมนไี้ ด้ ผลไมส้ ด ๆ จากสวนอย่างมะเฟอื งเหลอื งสวย ถดั จากมมุ ดนตรกี ป็ รากฏซมุ้ ทางเดนิ มะม่วงรสดี ไอศกรมี มะพรา้ วนำ้ หอม กวา่ ๒ กโิ ลเมตรทีข่ นานไปกับคลองซอยสาย ท่ามกลางบรรยากาศร่มรื่นของสวน ลมพัดผ่านเย็นสบายบวกรวมกับเสียงดนตรี เลก็ ๆ ระหว่างทางมอี าหารสตู รโบราณตา่ ง ๆ รสชาติอาหารที่ยงิ่ ถูกปากรสชาตถิ ูกใจ 13สำนกั งานคณะกรรมการพิเศษเพ่อื ประสานงานโครงการอนั เนื่องมาจากพระราชดำริ

เชยี รล์ ดี เดอรต์ ัวน้อย ซอ้ มเต้นบนพื้นหญ้า ๕... ยดื เส้นยดื สาย ในยามเย็นสวนสาธารณะใต้ถนน วงแหวนอุตสาหกรรม มกั มีผคู้ นมาพกั ผอ่ น หยอ่ นใจ บา้ งมาออกกำลังกาย บรรยากาศ รม่ รน่ื ต่างจากแสงแดด การจราจร อนั วุน่ วายบนทางยกระดบั ซึ่งอย่สู งู ข้นึ ไป 14สำนกั งานคณะกรรมการพิเศษเพือ่ ประสานงานโครงการอนั เน่ืองมาจากพระราชดำริ

คพลน้ื อทงส่ี ลเี ดัขยีโพวธใน ์ิ โครงการ กลางสวนสาธารณะมีพิพิธภัณฑ์ ของโครงการถนนวงแหวนอุตสาหกรรม ซึ่ง ภายในมีประติมากรรมเชิงสัญลักษณ์ท่ีส่ือถึง พระอจั ฉรยิ ภาพของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ตะวนั คอ่ ย ๆ คลอ้ ยลบั ไมไ่ กลกนั นกั คอื ทตี่ งั้ ประตนู ้ำคลองลัดโพธ ์ิ ยามเยน็ ประตนู ำ้ เปดิ ไฟประดบั สวา่ ง เรอื ง ขณะเบือ้ งหนา้ แมน่ ้ำเจ้าพระยาสะท้อน แสงยามเย็นดูวาบวับ หากมาถงึ ประตนู ำ้ ยามเยน็ ผมู้ า จะไดเ้ ห็นภาพงดงามเช่นนั้น ทวา่ ในความงามอกี แงม่ มุ หนง่ึ ประตนู ำ้ ได้ สะทอ้ นพระวริ ยิ ะของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั เพื่อความเป็นอยู่ท่ีดีขึ้นของคนไทย ไมว่ า่ จะไกลถงึ ดอยสูงแถบภาคเหนอื หรือใกล้ เชน่ ประตรู ะบายนำ้ คลองลดั โพธแื์ หง่ นี้ พระองค์ ก็ไม่เคยหลงลืมหรือละเลย ประตนู ้ำคลองลัดโพธิ์ประดับ ดวงไฟยามค่ำคืน 15สำนักงานคณะกรรมการพเิ ศษเพ่อื ประสานงานโครงการอันเนอื่ งมาจากพระราชดำริ

ประตนู ำ้ คลดอวงงลไัดฟโพยาธมป์ิ คระำ่ คดับนื ค่มู อื เดินทาง จากอำเภอพระประแดง (ถนนสขุ สวสั ด)์ิ เล้ียวซ้ายตรงสามแยกพระประแดง ถึงตลาด พระประแดง ถ้าเลี้ยวขวาแล้วตรงไปจะถึง วัดโปรดเกตเุ ชษฐารามอยทู่ างขวามือ หากเล้ียวซ้ายจะผ่านวัดทรงธรรม วรวิหาร ไปตามถนนเพชรหึงส์ จะผ่านท้ัง สวนสาธารณะโครงการถนนวงแหวนอตุ สาหกรรม ประตูน้ำคลองลัดโพธ์ิและทางเข้าตลาด บางน้ำผึ้ง (ซ่ึงเข้าไปแล้วจะถงึ สถานีอนามยั บางน้ำผึ้งซ่ึงเปน็ ทจ่ี อดรถ) จากนน้ั ขบั ตรงไปตามถนนเพชรหงึ ส์ อีกไม่ไกลจะเจอป้ายเล้ียวซ้ายเข้าซอย วัดราษฎร์รังสรรค์ ราว ๒ กิโลเมตรจะพบ สวนสาธารณะและสวนพฤกษชาติศรีนคร เขอื่ นขันธอ์ ยู่รมิ ถนนดา้ นขวามอื มีรถโดยสารประจำทางสาย ๘๒, ๑๓๘ และรถร่วมบริการสาย ๖ ลงที่ตลาด พระประแดง จากน้ันต่อรถประจำทางสาย พระประแดง-บางกอบวั ไปยังจดุ อ่ืน ๆ ถนนวงแหวนสะท้อนผนื น้ำ 16สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอนั เนอื่ งมาจากพระราชดำริ

17สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพื่อประสานงานโครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำริ

นครนายก น้ำแดช่ วี ติ ๑... ฝนโปรยละอองตั้งแต่เช้า จังหวัด นครนายกจึงดูชุ่มชื่น ต้นไม้แตกผลิใบใหม่ เขยี วชอมุ่ ฤดูฝนเช่นนี้ ผู้มาเยือนนครนายก มักแวะเท่ียวชมน้ำตกซ่ึงมีอยู่มากหลาย ใน จำนวนน้ำตกยอดนิยมย่อมมีน้ำตกนางรอง และนำ้ ตกวงั ตะไคร้ เหตผุ ลหนง่ึ เพราะอยใู่ กลก้ นั ทางเดินสะดวกสบาย 18สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพอ่ื ประสานงานโครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดำริ

ยามเมอื่ ฝนตก บนถนน ไม่มีอะไรโดดเด่นกว่าป้ายบอก ทางไปน้ำตกวังตะไคร้และน้ำตก นางรองแลว้ น้ำตกสองสายนี้มีต้น กำเนิดมาจากป่าเขาใหญ่ และ อยู่ใกลก้ ัน วังตะไคร้มีบรรยากาศ ร่มรืน่ งดงามด้วยชนั้ หินต่าง ๆ เทลาดลดหลั่นทำให้น้ำท่ีไหลผ่าน ถูกแบ่งออกเป็นช้ัน ๆ น่าชม ช่วงปลายน้ำมีเกาะแก่งและ โขดหินน้อยใหญ่ เหมาะแก่การ ลอ่ งเก่งเป็นอย่างย่งิ ขณะน้ำตก นางรองน่าชมด้วยสายน้ำโจนตก จากหน้าผาสูงลงมา นำ้ ตกนางรอง 19สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพ่อื ประสานงานโครงการอันเน่อื งมาจากพระราชดำริ

๒... ถัดจากน้ำตกท้ังสองไปไม่ไกล เป็น ทต่ี ้งั เข่ือนคลองทา่ ด่านหรือขุนด่านปราการชล นกั ทอ่ งเท่ียวเล่นนำ้ กลา่ วถงึ ทม่ี า เขอ่ื นขนุ ดา่ นปราการชล หนา้ ประตูเขอ่ื น สรา้ งขน้ึ ตามแนวพระราชดำรใิ นพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั เพอื่ บรรเทาความทกุ ขย์ ากทเี่ กดิ กับราษฎรชาวนครนายกและจังหวัดใกล้เคียง สนั เขอ่ื นยาว ๒,๕๙๓ เมตร ซึง่ นับเปน็ เขอื่ น คอนกรตี บดอดั ยาวทส่ี ดุ ในโลก และดว้ ยความสงู ๙๓ เมตร จงึ รองรบั น้ำไดส้ ูงสดุ ถงึ ๒๒๔ ลา้ น ลกู บาศกเ์ มตร เมอื่ พบตัวเลขตา่ ง ๆ ของเขอ่ื นแลว้ คงนึกไม่ออกว่าตัวเป็น ๆ ของตัวเลขแสดง ปริมาตรน้ำพวกน้นั หน้าตาเป็นอย่างไร ที่ได้ พบเจอในชีวิตประจำวันมากท่ีสุดก็เพียง ขวดน้ำขนาด ๑-๕ ลิตร ถังน้ำมนั ๑๐๐ ลิตร รถขนนำ้ มนั ขนาด ๑๕,๐๐๐ ลติ ร หรือกระทงั่ สระวา่ ยนำ้ ขนาดต่าง ๆ 20สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพอ่ื ประสานงานโครงการอนั เนอื่ งมาจากพระราชดำริ

อ่างเกบ็ น้ำทา้ ยเขื่อน ด้านหลงั คือผืนปา่ เขาใหญ ่ ต่อให้เป็นภาชนะบรรจุน้ำท่ีมีขนาด ใหญส่ ุดในชวี ติ ประจำวนั กย็ งั มีปรมิ าตรไมถ่ ึง หน่ึงในล้านของปริมาตรน้ำในเข่ือน เมอื่ ไดย้ นิ ตัวเลขความจุ ๒๒๔ ล้านลูกบาศก์เมตร หลายคนคงไมอ่ าจจินตนาการได้ หากไมไ่ ด้ มาเยือนเขือ่ นขนุ ด่านปราการชลดว้ ยตนเอง เมื่อเข้ามาในอาณาเขตแล้วจะเห็น แนวสันเขื่อนที่ปรากฏทอดยาวอยู่เบื้องหน้าท่ี ทง้ั สงู ใหญ่และยาว ทง้ั หมดดูยิ่งใหญ่อย่างไม่ น่าเชื่อ บางคนอาจผิดหวงั ท่ีมองไม่เห็นประตู ระบายนำ้ ทม่ี นี ำ้ พวยพงุ่ ออกมาทน่ี มี่ เี พยี งผนื นำ้ ที่กว้างใหญส่ ดุ สายตามองไปดูสวยงามยง่ิ นัก ขณะยืนบนสนั เข่อื นใครบางคนเอ่ย ข้ึนว่าไม่เคยเห็นอ่างเก็บน้ำเหนือเข่ือนแห้งขอด เช่นนี้มาก่อน นับจากวันที่พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระราชดำริให้ 21สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพอื่ ประสานงานโครงการอนั เนอื่ งมาจากพระราชดำริ

นักท่องเท่ยี วบนสนั เข่อื น สรา้ งเขือ่ นขุนดา่ นปราการชลข้นึ เม่ือปี ๒๕๓๖ ภาพที่เห็นในวันน้ีหลังจากที่เข่ือน คายกั ปนี หนา้ ผาจำลอง ขรี่ ถ ATV เพนทบ์ อล ทีบ่ า้ นหนิ ต้งั วันน้ไี ดพ้ บความสำเร็จแลว้ ขุนด่านปราการชล ได้ทำหน้าท่อี ย่างสมบูรณ์ ไมร่ วมรา้ นอาหารและบ้านพักท่มี ใี หบ้ รกิ าร เข่ือนขุนด่านปราการชล สามารถ แลว้ คอื ชาวนา ชาวสวน ชาวไร่ มีนำ้ เพยี งพอ กิจกรรมท่ีเด่นของที่นี่จริง ๆ อยู่ เก็บน้ำซึ่งเดิมทีเป็นต้นเหตุของอุทกภัย มีอาชีพ และรายได้ทีด่ ขี ึ้น ท่ีการล่องเรือเร็วชมสามน้ำตก อันได้แก่ ให้กลายเป็น สิ่งที่มีค่าสำหรับเกษตรกรใน นอกจากนนั้ เขอ่ื นขนุ ดา่ นปราการชล นำ้ ตกชอ่ งลม นำ้ ตกเหวนรก และนำ้ ตกเหวสวุ ตั ยามแล้ง และมีมากพอจะใช้แก้ไขปัญหา ยงั ทำใหเ้ กิดการทอ่ งเท่ียวรูปแบบใหม่ ๆ ใน ซงึ่ ทง้ั สามน้ำตกก็คอื ตน้ น้ำท่ีไหลจากปา่ เขา ดินเปรี้ยว ปัญหาปรมิ าณน้ำใต้ดิน ปญั หาน้ำ จงั หวดั นครนายก เฉพาะบรเิ วณดา้ นหนา้ เขอื่ นมี ใหญล่ งสอู่ า่ งเกบ็ นำ้ ของเขอื่ นขนุ ดา่ นปราการชล ทะเลหนุน กจิ กรรมหลากหลาย ตงั้ แตล่ อ่ งแพยาง พายเรอื นน่ั เอง 22สำนักงานคณะกรรมการพเิ ศษเพ่ือประสานงานโครงการอนั เนอื่ งมาจากพระราชดำริ

๓ ... เบือ้ งหนา้ อนั ยิ่งใหญข่ องเข่ือนขนุ ดา่ นปราการชล ไม่ไกลจากเข่ือนขุนด่านปราการชล วิทยาลัย ในพระบรมราชปู ถัมภ์ เหน็ สมควร นกั มอี กี หนง่ึ สถานทที่ ชี่ วนใหเ้ ขา้ ไปเยย่ี มชมและ ท่ีจะรับใช้เบ้ืองพระยุคลบาทในการเผยแพร่ เรยี นรู้ ไดแ้ ก่ ศนู ย์ภูมริ กั ษธ์ รรมชาติ ซง่ึ อยู่ใน แนวพระราชดำริให้กว้างขวางและลึกซ้ึงยิ่งขึ้น บรเิ วณเข่อื นขุนด่านปราการชล จึงขออณุญาตจากมูลนิธิชัยพัฒนาเพ่ือใช้ ศูนย์แห่งนี้เกิดจากการท่ีมูลนิธิ ที่ดินในการจัดแสดงกิจกรรมอันเน่ืองมาจาก ชยั พฒั นาจดั ซอ้ื ทด่ี นิ จำนวน ๑๔ ไร่ ๒ งาน พระราชดำริ เมอ่ื ปี ๒๕๓๒ ตอ่ มาสมาคมนกั เรยี นเกา่ วชริ าวธุ 23สำนักงานคณะกรรมการพเิ ศษเพ่อื ประสานงานโครงการอนั เน่อื งมาจากพระราชดำริ

จงึ เกดิ เปน็ “โครงการศนู ยน์ นั ทนาการ ประติมากรรมแสดงพระมหากรณุ าธคิ ณุ ของในหลวง บริหารทรพั ยากรธรรมชาต”ิ นำเสนอแนวคดิ นิทรรศการเรื่องประโยชน์ของหญา้ แฝก ของโครงการอนั เนอื่ งมาจากพระราชดำรติ า่ ง ๆ ท้ังด้านการเกษตร ปศสุ ตั ว์ ส่งิ แวดลอ้ ม และ พลังงาน ตลอดจนสาธิตความเป็นอยู่แบบ วิถไี ทย ตอ่ มาสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกมุ ารี พระราชทานชอ่ื โครงการวา่ “ศนู ยภ์ มู ริ กั ษธ์ รรมชาต”ิ เมอ่ื วนั ท่ี ๑๔ ธนั วาคม ๒๕๔๕ ปัจจุบัน ศูนย์ภูมิรักษ์ธรรมชาติ ประกอบด้วยอาคารนิทรรศการต้อนรับ นักท่องเท่ียว อาคารห้องประชุม ร้านค้า ลานนทิ รรศการ รวมถงึ พิพธิ ภณั ฑธ์ รรมชาติ ที่มีชีวิต นำเสนอในรูปแบบแสง สี เสียง โดยแบง่ เปน็ โซนภาคเหนอื กลาง อสี าน และใต้ เม่อื แรกเดนิ ข้าไปในศูนย์ฯ จะเหน็ สระเลี้ยงปลาขนาด ๑๐๐ ตารางเมตร ซึ่ง เลยี้ งปลาทบั ทมิ ฝงู ใหญ่ นอกจากนย้ี งั มกี งั หนั นำ้ สระเลยี้ งปลาทบั ทิม 24สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

ชัยพัฒนา มีคอกผักตบ และผลงานตาม ระหวา่ งสองขา้ งทางเปน็ กอหญา้ แฝก ฝนหลวงหรือการแก้ไขปัญหาดินเปรี้ยว แนวพระราชดำรอิ กี มากหลาย มุมหนง่ึ สาธิตการเกษตรแนวใหม่ อีกมุมหนึง่ เรยี กไดว้ า่ มาทนี่ แ่ี ลว้ คณุ จะรจู้ กั พระบาทสมเดจ็ เม่ือมองไปยังมุมอ่ืน ๆ จะเห็น มีบ้านดิน เมื่อเข้าไปในอาคารนิทรรศการ พระเจา้ อยหู่ วั ลกึ ซงึ้ ขน้ึ และเขา้ ใจแนวพระราชดำริ ทุกพ้ืนท่ีท่ีจัดแสดงล้วนมาจากพระราชดำริ มีการจัดแสดงผลงานในทุก ๆ ด้านของ และพระมหากรณุ าธิคณุ มากข้นึ ทง้ั ส้นิ ด้านหลังสระน้ำมีน้ำตกจำลองและ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ไม่ว่าจะเป็น และเชอื่ ไดว้ า่ ทกุ คนจะตอ้ งรกั ในหลวง มีลำธารไหลเร่ือยจนถึงบ่อปลาข้างหน้า ตวั อกั ษร หรอื ภาพถา่ ย และภาพแสดงจำลอง มากข้ึนด้วย ซึ่งจำลองแนวพระราชดำริจากภูผาส่มู หานธี แนวพระราชดำริในการพัฒนาประเทศทั้ง ผกั สวนครวั ร้วั กินได ้ อาจารย์ปญั ญา ปลุ ิเวคินทร์ กำลงั ปฏิบัตหิ น้าที่ แปลงปลกู ป่า ตู้อบพลังงานแสงอาทติ ย์ 25สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอนั เน่ืองมาจากพระราชดำริ

นำ้ ตกเหวนรก ๔... “ห้องเรียนธรรมชาติ” เป็นถ้อยคำ นำ้ ตกเหวสวุ ตั แลว้ ไปเดนิ เสน้ ทางศกึ ษาธรรมชาติ ทใี่ คร ๆ มักเอย่ ถึงเขาใหญ่ อุทยานแห่งชาติ หนองผกั ชี ซง่ึ มโี อกาสพบฝูงกวางปา่ หรอื ไม่ ซ่ึงอุดมสมบูรณ์และอยู่ใกล้เมืองอย่าง ก็ชา้ งป่าลงกนิ ดินโป่ง กรงุ เทพมหานคร หลังอ่ิมเอมม้ือเท่ียงท่ีร้านอาหาร มเี วลาเพยี งวนั เดยี วกส็ มั ผสั ธรรมชาติ สวสั ดกิ าร ชว่ งบา่ ยนา่ ไปชมนำ้ ตกเหวนรก และ บนเขาใหญ่ได้ อาจเร่ิมที่น้ำตกผากล้วยไม้ แวะชมตะวนั ตกลบั ทงุ่ หญา้ และทวิ เขาทมี่ อสงิ โต 26สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพอ่ื ประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

นำ้ ตกเหวสวุ ัต ระหวา่ งทางบนเสน้ ทางเดินศกึ ษาธรรมชาต ิ เชา้ วนั รงุ่ ขน้ึ คอ่ ยขน้ึ ไปชมทะเลหมอก นกกกดัชนชี ้ี และตะวันยามเช้าท่ีจุดชมทิวทัศน์ผาเดียวดาย ความสมบรู ณ ์ บนยอดเขาเขียว ของป่าเขาใหญ่ ในยามตะวันคอ่ ย ๆ โผล่พ้นขอบฟ้า ผืนป่าเบื้องล่างห่มคลุมด้วยสายหมอกสีน้ำนม ลมเยน็ ชืน่ พัดมาลบู ไลใ้ บหนา้ 27สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพ่อื ประสานงานโครงการอนั เนื่องมาจากพระราชดำริ

หนองผกั ชี แหล่งอาหารของฝูงกวางป่า โมงยามนน้ั คณุ จะมองเหน็ ชัดเจน เขือ่ นขนุ ด่านปราการชล ถึงที่มาของต้นน้ำซ่ึงไหลลงสู่เขื่อนขุนด่าน ยามเยน็ ประดบั ดวงไฟ ปราการชล สว่างนวล ยืนอยบู่ นผาเดียวดาย อารมณ์รับรู้ จงึ คลา้ ยยืนอย่บู นสันเขอื่ นขุนด่านปราการชล ยามเยน็ บนสนั เขื่อนมกั มีผู้คนมา เยอื นมากมาย บา้ งรอชมตะวนั คลอ้ ยลบั ขอบฟา้ คมู่ อื เดินทาง อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่สามารถ บ้างรอบนั ทกึ ภาพอนั งดงามเบอื้ งหนา้ เกบ็ ไวเ้ ปน็ ไปได้ ๒ เส้นทางคอื แยกจากถนนมิตรภาพ ความทรงจำ เขอ่ื นขนุ ดา่ นปราการชล จากกรงุ เทพฯ ตรงกิโลเมตรที่ ๕๖ ไปตามถนนธนะรชั ต์ ขณะตะวนั คอ่ ย ๆ คล้อยลับทิวเขา ใชท้ างหลวงหมายเลข ๓๐๔๙ ซ่งึ จะผา่ นทง้ั ประมาณ ๒๓ กิโลเมตร น้ำตกนางรองและวงั ตะไคร้ ขบั ตรงไปแลว้ อีกเสน้ ทางหนง่ึ คือ จากกรงุ เทพฯ- อา่ งเกบ็ น้ำและสันเขอื่ นคอ่ ยๆ จมหายไปกบั เลย้ี วขวาเข้าสูต่ วั เขือ่ น แยกหนิ กอง ไปตามทางหลวงหมายเลข ๓๓ แสงสุดทา้ ย ดาวปรากฏตรงโค้งขอบฟ้า จากสถานีขนสง่ สายเหนอื (ถนน (นครนายก-ปราจนี บรุ )ี ถงึ สแี่ ยกเนินหอมใช้ โมงยามนั้น แม้ความมืดจะโรยตวั กำแพงเพชร ๒) มรี ถโดยสารประจำทางทงั้ ทางหลวงหมายเลข ๓๐๗๗ เสน้ ทางน้ีคอ่ น หม่ คลมุ ทุกอยา่ งไปจากสายตา ทวา่ ภาพตา่ งๆ รถธรรมดาและรถปรับอากาศกรุงเทพฯ- ข้างชนั เหมาะท่จี ะใชเ้ ป็นทางลงมากกวา่ ในบริเวณโครงการเข่ือนขุนด่านปราการชล นครนายก ทกุ วนั หากมาโดยรถโดยสารประจำทาง คงไมจ่ างหาย สอบถามขอ้ มลู ไดท้ งี่ านประชาสมั พนั ธ์ ให้ลงท่ีอำเภอปากช่องแล้วต่อรถสองแถว ไมว่ า่ จะเปน็ ภาพเขอื่ นขนาดมโหราฬ สำนักงานก่อสร้าง ๕ (โครงการท่าด่าน) รถจะจอดส่งตรงด่านเก็บเงิน จากน้ันต้อง และภาพในหลวงทรงงานอย่างไม่เหนด็ เหนอ่ื ย โทรศพั ท์ ๐ ๓๗๓๘ ๔๒๐๘-๙ ตอ่ ๑๓๓ โบกรถขึ้นไปยังท่ีทำการฯ ศูนย์ภูมิรักษ์ธรรมชาติ ตั้งอยู่ท่ี สอบถามเพิ่มเติมที่กรมอุทยาน เพอ่ื ราษฎรของพระองค์ เพือ่ ราษฎรชาวไทย บ้านท่าด่านห่างจากเขื่อนขุนด่านปราการชล แห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช โทรศัพท์ ภาพเหล่านนั้ คงไมเ่ ลือนหาย ๒๐๐ เมตร โทรศพั ท์ ๐๘ ๑๙๖๔ ๕๙๑๕ ๐ ๒๕๖๒ ๐๗๖๐ 28สำนกั งานคณะกรรมการพิเศษเพ่อื ประสานงานโครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดำริ

29สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพื่อประสานงานโครงการอนั เนือ่ งมาจากพระราชดำริ

ฉะเชิงเทรา ขนุ เขาไม่ถกู ลมื เลอื น ๑... บรรยากาศริมคลองโจ้โล ้ วหิ ารวัดโสธรวรารามวรวหิ ารปรากฏ ยกทพั แล้วแวะพักหุงหาอาหาร และยังเปน็ จุด งามสง่ามาแตไ่ กล คล้ายดัง่ หมุดหมายท่ีทำให้ ที่พระยาวชริ ะปราการแห่งกรุงศรีอยุธยาตั้งรับ คนเดินทางรูว้ ่าถึงตวั เมอื งฉะเชงิ เทราแลว้ กองทัพพม่าอยา่ งกลา้ หาญ โดยภายหลงั การกู้ พอวิหารลับสายตาไม่นานจึงเข้า เอกราชไดแ้ ลว้ จงึ สรา้ งพระสถปู เจดยี ์ไว้เปน็ เขตอำเภอบางคลา้ ทต่ี ้งั อนุสรณ์สถานสมเด็จ อนุสรณ์ ณ ปากน้ำโจโ้ ล้ พระเจ้าตากสนิ มหาราช ซึง่ เป็นจดุ ท่พี ระองค์ 30สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอนั เน่อื งมาจากพระราชดำริ

หน้าพระสถูปเจดยี ์พระเจ้าตากสิน เตม็ ไปดว้ ยศรทั ธาของชาวบ้าน ในปี ๒๔๙๑ องค์เจดีย์ถูกน้ำเซาะ จนพงั ทลายลง ตอ่ มามกี ารสรา้ งใหมแ่ ละแลว้ เสร็จในปี ๒๕๔๒ กลายเปน็ สถานทีศ่ กั ดิ์สทิ ธ์ิ ของชาวบางคล้า ดว้ ยเปน็ ศนู ยร์ วมแหง่ ศรทั ธา รอบฐาน องค์เจดีย์จึงมีของสักการะจัดเรียงอยู่มากมาย ใกล้ ๆ มองเหน็ ทิวทศั น์แมน่ ำ้ บางปะกง อนสุ าวรียพ์ ระเจา้ ตากสิน บริเวณแยกทางเขา้ อำเภอบางคลา้ 31สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพือ่ ประสานงานโครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำริ

๒ ... ความเขียวขจีของเขาหินซ้อนเม่ือ แรกเหน็ ทำใหย้ ากทจ่ี ะเชอื่ วา่ พน้ื ทบ่ี รเิ วณนเ้ี คย เปน็ ถนิ่ ทุรกนั ดารจนปลูกอะไรไม่ขนึ้ มากอ่ น ครั้งหนึ่ง เขาหินซอ้ นเคยเป็นปา่ ผนื เดยี วกับปา่ เขาใหญ่ แตโ่ ดนสมั ปทานทำไมจ้ น แทบไมเ่ หลอื สภาพความเปน็ ปา่ ดนิ กเ็ สอ่ื มโทรม น้ำก็ขาดแคลน ในปี ๒๕๒๒ พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินมาศาล พระบวรราชานุสาวรีย์ของพระบาทสมเด็จ พระปิน่ เกล้าเจ้าอยูห่ วั ณ ตำบลเขาหินซ้อน อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา ในคราวนัน้ ราษฎร ๗ รายได้นอ้ มเกล้าฯ ถวายท่ีดิน ๒๖๔ ไรเ่ พือ่ สรา้ งพระตำหนกั ในคราวนั้น พระองค์ตรัสถามว่า “...ถ้าหากไม่สร้างตำหนัก แต่ว่าสร้างเป็น สถานทท่ี จี่ ะศกึ ษาเกยี่ วกบั การเกษตรจะเอาไหม” ผู้ถวายท่ีดินต่างเห็นตรงกันว่าควร ทำตามพระราชดำริน้ี ศูนย์ศกึ ษาการพัฒนา เขาหินซ้อนอันเนอื่ งมาจากพระราชดำริ จึงถือ กำเนิดขึ้น แม้จะมีผ้กู ราบทูลคัดคา้ นว่า พน้ื ท่ีนี้ ดนิ เลวเกนิ กว่าจะฟืน้ ฟไู ด้ หรือถงึ ฟ้ืนฟไู ดก้ ็ ไม่คมุ้ กับการลงทนุ ที่เสียไป ทวา่ พระองคม์ พี ระราชดำรสั ตอบวา่ “...ถ้าหากบอกว่าที่นี่ดินไม่ดี ไม่ช่วยไม่ทำ ลงท้ายประเทศไทยท้ังประเทศจะกลายเป็น ทะเลทรายหมด...” 32สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพอื่ ประสานงานโครงการอันเนอื่ งมาจากพระราชดำริ

หลงั พระราชดำรสั นนั้ จากทด่ี นิ ทแี่ ม้ ปลูกมันสำปะหลังก็ยังไม่ค่อยได้ผล ก็กลบั กลายมาเปน็ พ้นื ทีส่ ีเขยี ว ดนิ นำ้ สมบรู ณ์ ในปัจจุบัน เขาหินซ้อนกลายเป็น สถานทต่ี น้ แบบสำหรบั การเรยี นรแู้ ละ “พฒั นา” ทางการเกษตรเป็น ๑ ใน ๖ ของศนู ยศ์ กึ ษา การพฒั นาอนั เนอื่ งมาจากพระราชดำรทิ ว่ั ประเทศ หนา้ ทหี่ ลกั ของศนู ย์ฯ ก็เหมือนดัง่ ช่ือ คอื มหี นา้ ทศ่ี กึ ษา คน้ ควา้ ทดลอง วจิ ยั แสวงหา แนวทางการพัฒนาและถ่ายทอดความรู้ด้าน การเกษตรสาขาตา่ ง ๆ ทีเ่ หมาะสมกับปัญหา สภาพแวดล้อม เพ่อื ราษฎรในพน้ื ทีส่ ามารถ นำไปปฏิบตั จิ รงิ ได้ กลา่ วไดว้ า่ ในแตล่ ะปมี ผี มู้ าเยอื นจาก ทว่ั ประเทศเขา้ มาศกึ ษาดงู านกวา่ ๒๐๐,๐๐๐ คน จากวนั ทรี่ าษฎรทั้ง ๗ ได้ถวายทด่ี นิ ถึงวันน้ี สงิ่ ทป่ี รากฎตรงหน้าพสิ ูจนแ์ ลว้ ว่า ความเจรญิ งอกงามนนั้ ตามรอยพระยคุ ลบาทของพระบาท สมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว ไปทุกหนแห่งจริง ๆ 33สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพอ่ื ประสานงานโครงการอนั เนื่องมาจากพระราชดำริ

นกกระจอกเทศชคู อรออาหาร ๓ ... ในเขาหินซ้อนฯ จุดเย่ียมชมจุดแรก คอื งานปศุสัตว์ โดยเฉพาะกรงนกกระจอกเทศ หลังจากให้อาหารฝูงนกกระจอกเทศ แลว้ เจา้ หนา้ ทไี่ ดพ้ าไปดเู ลา้ แมพ่ นั ธห์ุ มซู ง่ึ กำลงั ใหน้ มลกู น้อย ก่อนเขา้ เล้าหมู ทุกคนจะตอ้ ง จมุ่ เทา้ ในนำ้ ยาเพอ่ื ฆา่ เชอ้ื โรคทอ่ี าจตดิ ตวั เขา้ ไป ในเลา้ สะอาดสะอา้ นมหี มหู นา้ ตาสขุ ภาพดนี อน อย่างสบายอารมณ์ ตวั ไหนท่ียงั มแี รงกน็ อน ตะแคงข้างให้ลูกกนิ นม จากเลา้ หมู จดุ ถดั ไปคอื คอกกวาง ผงกหวั มองอยา่ งอยากรอู้ ยากเหน็ พอเดนิ เขา้ ไป ใกลพ้ วกมันก็ชงกั เลก็ น้อย แตเ่ ม่อื เหน็ ว่าในมอื มอี าหารกค็ ลายความกลวั และขยบั เขา้ มาใกลร้ วั้ เรียกหาอาหาร 34สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอนั เน่อื งมาจากพระราชดำริ

วา่ ทีต่ ้นไม้ใหญใ่ นวันหนา้ จากคอกกวาง คอื งานเพาะชำ กลา้ ไม้ จากศูนย์เพาะชำกลา้ ไม ภายในโรงเรือนมีกล้าไม้ตา่ ง ๆ ทงั้ ไมย้ นื ตน้ ไมผ้ ล ไม้ประดบั ทอดเปน็ แนวยาวเขียวขจี อย่ภู ายใต้หลงั คาโปรง่ ทุกต้นรอใครสกั คนนำ ไปปลกู และพรอ้ มจะกลายเปน็ ไมใ้ หญย่ นื ตน้ ให้ ร่มเงาในอนาคตอนั ใกล้ จากจดุ นมี้ รี ถนำไปดสู วนปา่ สมนุ ไพร เจา้ หน้าทบ่ี อกว่า การดูงานท้งั หมดจะใช้เวลา ประมาณ ๓ ชว่ั โมง รวมการบรรยายความรตู้ า่ ง ๆ หรอื ถา้ ตอ้ งการความรเู้ รอ่ื งใดเปน็ พเิ ศษ ตอ้ งการ อย่ดู ูงานหลายวนั ท่ีนกี่ ม็ ที ีพ่ กั ไวค้ อยบริการ สวนสมุนไพร เตรียมพร้อมตลอด เวลาสำหรับผู้มาเยือนต้ังแตย่ ังไมถ่ ึง กลิ่นหอม ทางเข้าสวนป่าสมุนไพร 35สำนักงานคณะกรรมการพเิ ศษเพ่ือประสานงานโครงการอนั เน่ืองมาจากพระราชดำริ

นกนอ้ ยบนกงิ่ ชบา เห็นแล้วนึกอยากกนิ หมยู า่ งใบชะพลขู ึ้นมา ตะหงดิ ๆ ทีเดยี ว ดอกดาหลา นางเอกประจำสวนป่าสมนุ ไพร จาง ๆ ของดอกไม้ตา่ ง ๆ เข้ามาสมั ผัสนาสิก นอ้ งนักศึกษากำลัง หัตถกรรมจาก ประสาท แมจ้ ะเปน็ สวนสมนุ ไพรขนาดใหญ่ ฉีดฮอร์โมนใหน้ อ้ งปลา ฟางขา้ ว แตต่ ้นไม้แทบทุกต้นกม็ ีป้ายบอกช่อื จริง ชื่อเล่น และสรรพคณุ ตา่ ง ๆ ไวอ้ ยา่ งครบถว้ น ตน้ ไหนที่ เคยไดย้ นิ แตช่ อื่ ไมเ่ คยรจู้ กั หนา้ ตา กไ็ ดร้ จู้ กั กนั ในคราวน้ ี นางเอกของสมุนไพรท้ังหมดที่เห็น คงตอ้ งยกใหด้ าหลา ซง่ึ ออกดอกอวดผู้มาเยือน อยา่ งเตม็ ท่ี มที ง้ั สชี มพอู อ่ นไปจนถงึ แดงกำ่ เมอื่ โดนแสงแดดรำไรยงิ่ ดเู ดน่ งดงาม สะอาดตา ออกจากสวนสมนุ ไพร ไปตอ่ กนั ทงี่ าน ประมง ถดั กนั เปน็ บอ่ สาธติ การเลยี้ งกบ จากนนั้ เปน็ บรเิ วณเพาะพนั ธป์ุ ลาสวยงาม ซง่ึ มปี ลากะโห้ 36สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพ่ือประสานงานโครงการอนั เนือ่ งมาจากพระราชดำริ

เหด็ เอย๋ เหด็ นอ้ ยเจา้ ยงั ตวั จอ้ ยเรง่ โตไวๆ ปลาเทโพ ปลาบึก และปลากะโห้ตัวใหญ่ยักษ์ขนาดร่วม ยอดฝีมือสาธติ การทำ ๒๐ กิโลกรัม เครอ่ื งจักสาน จากงานประมง เป็นกลุ่มงานหัตถกรรม เรียนรู้ การตเี หลก็ จกั สาน ประดษิ ฐห์ นุ่ ฟาง และงานทอผา้ เจา้ หนา้ ท่ี ซ่ึงกำลังสาธิตบอกเป็นเสียงเดียวกันว่า การเข้ามาอบรม ในเขาหินซ้อน ทำให้มีรายได้เสริมเพม่ิ ข้นึ มาก 37สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพือ่ ประสานงานโครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดำริ

๔... บรรยากาศการงานในเขาหินซ้อน ฝงู ผเี สอ้ื ลงกินโปง่ ถนนลาดยางสองเลนมีป้ายบอกให้ ขบั รถช้า ๆ และระวงั สตั วข์ า้ มถนนติดอยู่เป็น ระยะ ๆ ทวา่ ยงั ไมเ่ หน็ ตวั อะไรโผลอ่ อกมาจาก ป่าของเขตรักษาพนั ธส์ุ ัตว์ปา่ เขาอา่ งฤาไน เหน็ เพยี งฝูงผเี ส้อื บนิ ร่อนไปมา 38สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพ่อื ประสานงานโครงการอนั เน่ืองมาจากพระราชดำริ

ทวา่ เพยี งไมน่ าน จะพบขชี้ า้ งปา่ กองโต ผนื ปา่ ทรี่ าบตำ่ จากนัน้ เดนิ เทา้ ต่ออีกไมไ่ กล ปรากฏเปน็ ระยะ นนั่ ทำใหเ้ รม่ิ รวู้ า่ ปา่ เขาอา่ งฤาไน จะถงึ นำ้ ตกบ่อทอง แมจ้ ะเปน็ นำ้ ตกขนาดเลก็ ยังสมบูรณเ์ พยี งใด ทว่างดงามด้วยสายน้ำทิ้งตัวจากหน้าผาลง ระหวา่ งทาง มที างเดนิ ขึ้นไปชมวิว มาเปน็ สาย บนภเู ขาลูกยอ่ ม บนนนั้ เผยใหเ้ หน็ “ผนื ป่า ยืนอยู่หน้าน้ำตก รอบตัวคือ ป่า ที่ราบตำ่ ” ซึ่งในอดตี เคยปกคลมุ กวา้ งไกลถงึ สมบูรณ์ แสงแดดลอดลงมารำไร เสียงนก ๕ จงั หวดั คอื ฉะเชงิ เทรา จันทบุรี ปราจีนบุรี ร้องแวว่ เผยใหเ้ ห็นวา่ “ปา่ ” งดงามเพยี งใด ระยอง ชลบรุ ี จากเขาอ่างฤาไน มุ่งหนา้ ไปทาง หลังจากชมวิวกันพอเหง่ือแหง้ แลว้ ทิศตะวันตกจะพบป่าอีกผืน-อุทยานแห่งชาติ ใช้ทางเดมิ เดนิ กลบั ลงมา แล้วมงุ่ เข้าส่อู ำเภอ ปางสีดา แม้จะอยู่ในเขตจงั หวัดสระแกว้ ทว่า ทา่ ตะเกยี บ นำ้ ตกบอ่ ทองคงอยหู่ า่ งออกไปไมไ่ กล ในอดตี ป่าทง้ั สองผืนนั้นเชอ่ื มตอ่ กัน ถนนลาดยางตัดตรงสุดสายตาถึงท่ี อา่ งเก็บนำ้ เขาละลากยามเย็น ทำการเขตฯ มที างเล้ียวซา้ ยทอดเขา้ สใู่ จกลาง ผืนป่าเขาอา่ งฤาไน มองจากเขาตะกรุบ หนึง่ ในต้นนำ้ คอื น้ำตกบ่อทอง ครอบครัวนกขม้ินน้อยธรรมดา 39สำนกั งานคณะกรรมการพิเศษเพอ่ื ประสานงานโครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดำริ

นกอา้ ยง่วั มาเยอื นอ่างเก็บน้ำพระปรง ๕... อ่างเก็บน้ำพระปรงอันเนื่องมาจาก ยามเยน็ พดู ไดว้ า่ บรเิ วณสนั อา่ งเกบ็ นำ้ พระราชดำริ มีต้นน้ำอยู่ในอุทยานแห่งชาติ มีทัศนียภาพสวยงาม ด้านข้างมีร้านอาหาร ปางสีดา สร้างกั้นห้วยพระปรงเพื่อบรรเทา ไว้ให้บริการมากมาย น่านั่งพกั ผอ่ นหยอ่ นใจ ปัญหาน้ำท่วมในฤดูฝนแล้วนำน้ำท่ีกักเก็บไว้ จากขอ้ มลู ของอทุ ยานฯ ในฤดูหนาว มาใช้ในฤดูแลง้ อา่ งเก็บน้ำพระปรงจะมนี กอา้ ยงว่ั มาเยือน ทน่ี ่ี 40สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพอ่ื ประสานงานโครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำริ

มนี ้ำมชี วี ิต อา่ งเกบ็ น้ำจากลำน้ำโจน จดุ กำเนิดของความสมบรู ณท์ ้ังปวงในเขาหนิ ซ้อน จึงเป็นจุดนั่งเรือชมนกน้ำและนกป่าอีกจุดหนึ่ง คูม่ ือเดนิ ทาง นอกเหนอื จากอทุ ยานแห่งชาตปิ างสีดา ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อน เม่ือยืนอยู่รมิ อ่างเก็บนำ้ รอบตวั คือ อนั เนอื่ งมาจากพระราชดำริ ตง้ั อยรู่ มิ ทางหลวง สถานท่ีสำหรับฝึกอบรมและที่พัก โทรศัพท์ หมายเลข ๓๐๔ (ฉะเชิงเทรา-กบินทร์บุรี) ๐๓๘๕๙๙๑๐๕-๖ เวบ็ ไซต์ www.khaohinsorn.com ทิวทัศน์กว้างไกล แสงแดดลอดลงมารำไร กโิ ลเมตรท่ี ๕๑-๕๒ หา่ งจากอำเภอพนมสารคาม อนุสรณ์สถานสมเด็จพระเจ้าตากสิน เสยี งนกรอ้ งแวว่ ราว ๑๗ กิโลเมตร มหาราช ตงั้ อยบู่ รเิ วณปากนำ้ โจโ้ ล้ (คลองทา่ ลาด) โมงยามน้นั ผมู้ าเยือนคงรับรไู้ ดว้ า่ ผู้สนใจจะเข้าเยี่ยมชมเป็นหมู่คณะ ตำบลปากน้ำ อำเภอบางคล้า ใช้ทางหลวง หมายเลข ๓๐๔ ประมาณ ๑๗ กิโลเมตร แล้ว “ธรรมชาต”ิ งดงามเพียงใด ต้องทำจดหมายติดต่อล่วงหน้า ภายในมีทั้ง แยกซา้ ยเข้าอำเภอบางคล้าอกี ๖ กโิ ลเมตร 41สำนักงานคณะกรรมการพเิ ศษเพ่อื ประสานงานโครงการอนั เนือ่ งมาจากพระราชดำริ

ภาพชีวติ ในอ่างเกบ็ น้ำพระปรง ยามเย็นในเขาหนิ ซ้อน เขตรักษาพันธ์ุสัตว์ป่าเขาอ่างฤาไน ถึงอำเภอวัฒนานครแล้วเล้ียวซ้ายใช้ทางหลวง ภายในมจี ุดนา่ ชมหลายจดุ เช่น นำ้ ตกบ่อทอง หมายเลข ๓๑๙๘ ผา่ นโรงพยาบาลจติ เวชสระแกว้ จดุ ชมววิ ผนื ปา่ ทรี่ าบตำ่ จากฉะเชงิ เทราใชท้ างหลวง ถงึ ตยู้ ามตำรวจสแี ดงซา้ ยมอื จะมปี า้ ยบอกทางไป หมายเลข ๓๐๔ ถงึ อำเภอพนมสารคามเลย้ี วขวา อ่างเกบ็ น้ำพระปรง ระยะทางราว ๙ กิโลเมตร ไปทางอำเภอสนามชยั เขต จากนน้ั ใชท้ างหลวง สอบถามข้อมูลได้ท่ีองค์การบริหาร หมายเลข ๓๒๕๙ ท่ีทำการเขตฯ อยู่เลยที่ วา่ การอำเภอทา่ ตะเกยี บราว ๒๐ กโิ ลเมตร สว่ นตำบลชอ่ งกุ่ม อำเภอวฒั นานคร โทรศพั ท์ จากกรงุ เทพฯ มาอา่ งเกบ็ นำ้ พระปรง ๐ ๓๗๒๖ ๑๐๒๐ โดยทางหลวงหมายเลข ๓๓ (ถนนสวุ รรณศร) 42สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพ่อื ประสานงานโครงการอนั เนือ่ งมาจากพระราชดำริ

43สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพื่อประสานงานโครงการอนั เนือ่ งมาจากพระราชดำริ

ชลบุร ี ๑... เร่อื งราวของคน หมี และทะเล พระบรมธาตุเจดีย์มหาจกั รีพพิ ฒั น์ และพระมหามณฑปพทุ ธบาท ภปร.สก. นอกจากจะเป็นเมืองท่องเท่ียวเลื่อง ชอื่ ชลบรุ ยี งั เปน็ ทต่ี งั้ ศาสนสถานสำคญั คอื วดั ญาณสงั วรารามวรมหาวหิ าร ซงึ่ เปน็ จดุ หมายแรก วดั ญาณฯ เปน็ ชอ่ื ซงึ่ ตงั้ ตามสมณศกั ด์ิ เดมิ ของพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรณิ ายก พระสงั ฆราชองคท์ ี่ ๑๙ แห่งกรงุ รตั นโกสินทร์ ในปี ๒๕๒๕ พระบาทสมเด็จ พระเจา้ อยู่หวั ทรงพระกรณุ าโปรดเกล้าฯ ยก เปน็ พระอารามหลวงชน้ั เอก ชนิดวรมหาวิหาร และทรงรับไว้ในพระบรมราชูปถัมภ์ และมี พระราชดำริที่จะพัฒนาพื้นท่ีรอบวัดให้กลาย เป็นแหล่งเรียนรู้และแก้ปัญหาเก่ียวกับสังคม และสง่ิ แวดลอ้ ม 44สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพือ่ ประสานงานโครงการอนั เนอื่ งมาจากพระราชดำริ

บรเิ วณวัดมเี นอ้ื ที่รวมกวา่ ๓๐๐ ไร่ แวดลอ้ มดว้ ยงานพฒั นาในโครงการพระราชดำริ อีกกวา่ ๒,๐๐๐ไร่ จดุ น่าสนใจในเขตพทั ธสีมา มอี ยหู่ ลายจดุ ทง้ั พระอโุ บสถซงึ่ สรา้ งถวายสมเดจ็ พระเจ้าตากสินมหาราช พระบรมธาตุเจดีย์ มหาจกั รพี พิ ฒั น์ ซ่ึงสร้างขนึ้ เพอ่ื นอ้ มเกล้าฯ ถวายสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช และบรู พกษัตรยิ ์ในราชวงศ์จกั รี ภายในบรรจุ พระบรมสารรี กิ ธาตุ สำหรบั จุดเดน่ ของวัด กลา่ วไดว้ ่าอยู่ บนยอดเขาแก้วใจกลางโครงการฯ ปรากฏ พระมหามณฑปพทุ ธบาท ภปร.สก. ถวาย 45สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอนั เนอื่ งมาจากพระราชดำริ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จ ผู้ดูแลแก้วมงั กร พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ ีนาถ ก่อนจะมีโครงการพัฒนาพื้นท่ีรอบ วัดญาณสังวรารามวรมหาวิหารอันเน่ือง มาจากพระราชดำริ มปี ญั หาขาดแคลนน้ำ และดินเสอื่ มโทรมอย่างหนัก ประชาชนยา้ ย ออกจากพนื้ ท่ไี ปจำนวนมาก พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงรับทราบถึงปัญหาน้ีจึงได้พระราชทาน พระราชดำริหาทางแก้ไข นอกจากจะทรง ปรบั ปรงุ สภาพดินและน้ำกลับคืนความสมบูรณ์ แล้ว ยังทรงจัดตั้งศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพ แปลงแคนตาลูป 46สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนอ่ื งมาจากพระราชดำริ

สมวานกหรวลมากยลส้วายย พันธ ์ุ แปลงสตรอเบอร่หี น่งึ ในพชื สง่ เสรมิ แปลงดอกหน้าวัว เกษตรกรรม เพอ่ื ใหร้ าษฎรสามารถ เถาบวบอวบนำ้ ประกอบอาชีพได้ในท้องถ่ินของ ตวั เอง โรงเพาะเล้ียงหน้าวัวคอื หน่งึ ในอาชีพเสรมิ กลางฤดแู ล้ง ในโรงเรียนยังบานสะพรั่งด้วย ดอกหน้าววั หลากสี กระถางหนา้ วัวถกู จัดวางอยา่ งเป็นระเบยี บ ใกล้ ๆ กันเป็นแปลง สาธติ การปลกู แกว้ มงั กร ซง่ึ เปน็ หนง่ึ ในการ “สง่ เสรมิ อาชพี ” ใหเ้ ปน็ คนใน ทอ้ งถิ่นมรี ายได้ มคี วามเปน็ อยทู่ ี่ ดขี น้ึ กว่าแตก่ อ่ น 47สำนกั งานคณะกรรมการพิเศษเพอ่ื ประสานงานโครงการอนั เนื่องมาจากพระราชดำริ

๒ ... เหล่าเทพ ในเขตพทั ธสีมาของวัดญานฯ มีจุด ถวายแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว นา่ ชมอย่มู ากหลาย จดุ แรกคอื “วิหารเซียน” จากอโุ บสถวดั ญานฯ ถนนลาดยาง พ ร้ อ ม ด้ ว ย โ บ ร า ณ วั ต ถุ แ ล ะ ศิ ล ป ะ วั ต ถุ ทอดผ่านอ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ วิหารเซียน อันสูงค่าตา่ ง ๆ ดา้ นหน้าปรากฏรปู หล่อสำรดิ มองเห็นแต่ไกลเช่นเดียวกับพระพุทธรูป ของเหล่าเซียนทั้งแปด ซึ่งกำลังข้ามสมุทร เขาชจี รรย์ ซ่งึ เป็นอีกหนึ่งจดุ หมายน่าชม เซียนแต่ละองค์ยืนเด่นเป็นสง่าเหนือแท่นวาง วิหารเซียนมชี ่ือเต็มว่า “เอนกกศุ ล คลา้ ยคอยใหพ้ รผมู้ าเยือนที่เขา้ มาสักการะ ศาลา” ซง่ึ อาจารยส์ งา่ กลุ กอบเกยี รติ นอ้ มเกลา้ ฯ 48สำนกั งานคณะกรรมการพิเศษเพือ่ ประสานงานโครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำริ

หอแสดงศลิ ปกรรมไทย ในวหิ ารเซยี น เดินเข้าไปภายใน ปรากฏรูปหล่อ ด้านข้างยังมีงานศิลปะท้ังภาพวาด ขนาดใหญ่นับพันชิ้น ซ่ึงแทบจะอัญเชิญ อกั ษรจีน เครื่องปั้นดนิ เผา เครื่องโลหะสำริด เทพเจ้าจนี มาทงั้ สวรรคส์ มช่ือวิหารเซยี น และโบราณวตั ถลุ ้ำค้ามากมาย แตส่ ง่ิ ทน่ี า่ ตนื่ ใจยงิ่ กวา่ คอื รถมา้ สำรดิ ถัดจากวิหารเซียนคือพระพุทธรูป และรูปป้ันหุ่นทหารดินเผาแบบต่าง ๆ ท่ี เขาชีจรรย์ ยกมาจากสสุ านของจิน๋ ซีฮอ่ งเต้ เมอื งซีอาน เขาชจี รรย์ ประกอบดว้ ย หนิ อ่อน โดยตรง ซงึ่ ทางรฐั บาลจนี มอบใหอ้ าจารยส์ งา่ ฯ แคลก์ซลิ ิเกต หนิ รปู เลนสข์ นาบดว้ ยหนิ ฟลิ ไลต์ เพอ่ื เปน็ การเชอื่ มความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งไทย-จนี หนิ ชนวน และหนิ เมตา้ เชริ ต์ ในอดตี เขาชจี รรย์ 49สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพ่ือประสานงานโครงการอนั เนื่องมาจากพระราชดำริ