การละเล่นพื้นบ้านของไทย

หนังสอื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ การละเล่น พนื บา้ นของไทย

คํานํา การละเล่นของไทย เปน การเล่นดงั เดมิ ของ เดก็ และผใู้ หญส่ บื ทอดกันมาตังแต่สมยั โบราณ เล่นเพอื ความบนั เทิงใจ มที ังมกี ติกาและไมม่ ี กติกา มบี ทรอ้ งหรอื ไมม่ กี ็ได้ บา้ งมที ่าเต้นท่าราํ ประกอบเพอื ใหง้ ดงามและสนกุ สนานยงิ ขนึ ทําให้ ผเู้ ล่นและผชู้ มไดส้ นกุ รว่ มกัน การละเล่นไทยแตกต่างไปตามสภาพท้อง ถินบางอยา่ งไมส่ ามารถจะชขี าด ลงไปไดว้ า่ เปนการละเล่นของเดก็ หรอื ของผใู้ หญ่ อยา่ งไร ก็ตาม วธิ กี ารเล่นสว่ นใหญม่ คี ณุ ค่าในทางเสรมิ สรา้ งพลานามยั ประเทืองปญญา ชว่ ยใหอ้ ารมณ์ แจม่ ใส ฝกจติ ใจใหง้ ดงาม มคี วามสามคั คี และ สรา้ งคนดี

สารบญั หน้า เรอื ง ๑ การละเล่นพนื บา้ นของไทย ๒ การละเล่นไทยแบบต่างๆ ๒ ๑. กระโดดยาง ๓ ๒. มา้ ก้านกล้วย ๔ ๓. ตระก้อ ๕ ๔. โพงพาง ๖ ๕. เปากบ ๗ ๖. มอญซอ่ นผา้ ๘ ๗. หมากเก็บ ๙ ๘. วงิ กระสอบ ๑๐ ๙. ปดตาตีหมอ้ ๑๑ ๑๐. เก้าอีดนตรี ๑๒ ประโยชนท์ ีไดร้ บั จากการละเล่นไทย

๑ การละเล่นพนื บา้ นของไทย เปนกิจกรรมนนั ทนาการประเภทเกม ทีสามารถสง่ เสรมิ และพฒั นาอารมณส์ ขุ สนกุ สนาน การละเล่นพนื บา้ นของไทยเปน กิจกรรมทียอมรบั รว่ มกันในสงั คมวา่ เปน ภมู ปิ ญญาท้องถิน มกี ารถ่ายทอดจากคนรนุ่ หนงึ ไปยงั คนอีกรนุ่ หนงึ การละเล่นพนื บา้ น เปนกิจกรรมทีเนน้ ความสนกุ สนานไมเ่ นน้ การ แพช้ นะ จงึ มคี ณุ ค่าและมสี ว่ นสาํ คัญในการ หล่อหลอมพฤติกรรมโดยเฉพาะกับเดก็ เล็ก

๒ การละเล่นไทยแบบต่างๆ ๑. กระโดดยาง จาํ นวนผเู้ ล่น 3 คนขนึ ไป อุปกรณท์ ีใชเ้ ล่น ยาง วธิ เี ล่น นาํ หนงั ยางมาต่อกันคล้ายๆโซ่ เวลาเล่นจะต้องมผี เู้ ล่น 2 คน เอาไวด้ งึ เชอื กใหต้ ึงพอสมควร แล้วใหผ้ เู้ ล่นทีเหลือก ระโดดขา้ ม แต่ละดา่ นของการเล่นก็จะสงู ขนึ เรอื ยๆ คือ จากตําไปจนถึงสงู หากผกู้ ระโดดไมส่ ามารถกระโดดขา้ ม ไดก้ ็ถือวา่ แพ้ ต้องหยุดเล่นแล้วนงั ดผู เู้ ล่นคนอืนเล่นจน จบเกม

๓ ๒.มา้ ก้านกล้วย จาํ นวนผเู้ ล่น 2 คนขนึ ไป ถ้ามมี ากกวา่ 2 ก็เเขง่ กันได้ อุปกรณ์ มา้ ก้านกล้วย 1 อัน วธิ เี ล่น นําก้านกล้วยทีเปลียนสภาพมาเปนมา้ ก้านกล้วยโดย สมบูรณ์แล้ว แล้วก้ขนึ ขบี นก้านกล้วยออกวงิ จากนันสง่ เสยี งฮีๆ แต่ถ้ามี 2 คนขนึ ไปก็สามารถแขง่ ได้และถ้าใคร ถึงก่อนก็จะเปนฝายชนะ

๔ ๓. ตะกรอ้ จาํ นวนผเู้ ล่น ผเู้ ล่นมจี าํ นวน 3-5 คนขนึ ไป อุปกรณ์ ตระก้อ 1 ลกู วธิ เี ล่น ผเู้ ล่นยนื ล้อมกันเปนวงกลม ใชเ้ ท้าเดาะ และเตะ สง่ ไปใหผ้ เู้ ล่นคนอืนรอบวงกลม ผเู้ ล่นคนใดทํา ลกู ตระก้อหล่น ก็จะเสยี คะแนน

๕ ๔. โพงพาง จาํ นวนผเู้ ล่น ไมจ่ าํ กัด อุปกรณ์ ผา้ สาํ หรบั ปดตาได้ วธิ เี ล่น ยงิ ฉบุ กันถ้าใครแพก้ ็ต้องมาปดตาเปนโพงพางตาบอด ผเู้ ล่นคนอืนๆจบั มอื กันเปนวงกลมรอ้ งเพลงโพงพาย เอ๋ย…. พอรอ้ งจบ 3 รอบ แล้วนงั โพงพางจะมาเดนิ จบั คลําๆคนอืน ซงึ ต้องพยายามหนี และจะต้องเงียบสนทิ หากโพงพางจาํ เสยี งหวั เราะหรอื ลักษณะไดก้ ็จะเรยี ก ชอื ถ้าถกู ก็ต้องมาปดตาเปนโพงพางแทนอุปกรณ์

๖ ๕.เปากบ จาํ นวนผเู้ ล่น ผเู้ ล่น 2 คน หรอื เปนทีมก็ได้ อุปกรณ์ ยางวง ผเู้ ล่น 2 คนขนึ ไป วธิ เี ล่น เล่นในพนื ทีเรยี บๆ ผเู้ ล่นจะต้องเอายางเสน้ วง เล็กหรอื วงใหญก่ ็ได้ นาํ มาวางบนพนื คนละเสน้ ใหอ้ ยูห่ า่ งกันประมาณหนงึ ฟุต แล้วก็เปาไป เรอื ยๆจนมาถึงใกล้ๆกัน แล้วก็ต้องเปามาทับ กัน ถึงจะชนะ

๗ ๖. มอญซอ่ นผา้ จาํ นวนผเู้ ล่น 2 คนขนึ ไป ถ้ามมี ากกวา่ 2 ก็เเขง่ กันได้ อุปกรณ์ ผา้ ขาวมา้ มดั ปลายใหเ้ ปนปมใหญๆ่ เรยี ก วา่ ผา้ ตีหรอื ลกู ตมู วธิ เี ล่น นาํ ก้านกล้วยทีเปลียนสภาพมาเปนมา้ ก้านกล้วยโดย สมบูรณแ์ ล้ว แล้วก้ขนึ ขบี นก้านกล้วยออกวงิ จากนนั สง่ เสยี งฮีๆ แต่ถ้ามี 2 คนขนึ ไปก็สามารถแขง่ ไดแ้ ละถ้า ใครถึงก่อนก็จะเปนฝายชนะ

๗. หมากเกบ็ ๘ จาํ นวนผเู้ ล่น 2 คนขนึ ไป อุปกรณ์ ลกู หนิ ก้อนกลมๆประมาณ 5 ลกู วธิ เี ล่น หมากเก็บจะมที ังหมด 9 ดา่ น วธิ เี ล่นก้ต้องโยนๆรบั ๆ เล่นไปตามดา่ นเรอื ยๆจนถึงดา่ นสดุ ท้ายคือดา่ นที9 พอ เล่นเสรจ็ ก็จบเกม

๙ ๘. วงิ กระสอบ จาํ นวนผเู้ ล่น ไมจ่ าํ กัด อุปกรณ์ กระสอบ ตามจาํ นวนผเู้ ล่น เชอื กสาํ หรบั วางเสน้ ชยั และจุดเรมิ ต้น วธิ เี ล่น ผจู้ ดั การเล่นต้องขดี เสน้ เรมิ และเสน้ ชยั เสน้ ทังสอง หา่ งกันประมาณ 10 เมตรเราต้องลงไปยนื ในกระสอบ แล้วค่อยๆเดนิ หรอื วงิ ก้ไดไ้ ปเรอื ยๆจนถึงเสน้ ขยั

๙.ปดตาตีหมอ้ ๑๐ จาํ นวนผเู้ ล่น กีคนก็ได้ อุปกรณ์ หมอ้ ดนิ ไม้ 1 อันผา้ สาํ หรบั ปดตา วธิ เี ล่น วางหมอ้ ดนิ ไว้ แล้วจดั ผเู้ ล่นเรยี งตามกัน แล้ว ปดตาทีละคน แล้วก็ไปตีหมอ้ เรอื ยๆจนใป สดุ ท้าย

๑๑ ๑๐.เก้าอดี นตรี จาํ นวนผเู้ ล่น ไมจ่ าํ กัด อุปกรณ์ เก้าอี วธิ เี ล่น ตังเก้าอีเรยี งเปนวงกลมใหเ้ ก้าอีมจี าํ นวนนอ้ ยกวา่ ผู้ เล่น 1 ตัว แล้วใหผ้ เู้ ล่นยนื เปนวงกลมล้อมเก้าอี เมอื เพลงขนึ ใหผ้ เู้ ล่นเดนิ ไป รอบวงพรอ้ มกับราํ ไปดว้ ยให้ เขา้ จงั หวะเพลง พอเพลงหยุดผเู้ ล่นต้อง รบี นงั ลง บน เก้าอี ผใู้ ดทีไมม่ ที ีนงั ต้องออกจากการแขง่ ขนั ไป แล้วดงึ เก้าอีออกไป 1 ตัว จากนนั ก็เรมิ เล่นต่อไปจน กระทังเหลือผเู้ ล่น 2 คนสดุ ท้าย และเหลือเก้าอี 1 ตัว ผใู้ ดทีนงั ไดก้ ่อนเปนผชู้ นะอุปกรณ์

๑๒ ประโยชน์ทีได้รบั จากการละเล่นไทย ๑. พฒั นาการทางดา้ นรา่ งกาย รา่ งกายจะขยายออก ทางสว่ นสงู มากกวา่ สว่ นกวา้ ง กล้ามเนอื แขน ขา ทํางานประสานกันดขี นึ ๒. พฒั นาการทางอารมณ์ เดก็ จะต้องปรบั ตัวใหเ้ ขา้ กับ เพอื นและบุคคลอืนรวมทังประสบการณใ์ หม่ ๓. พฒั นาการทางสงั คม สงั คมของเดก็ วยั นยี งั ไม่ กวา้ งขวางนกั เรมิ จะเขา้ กล่มุ เพอื น ๔. พฒั นาการทางสติปญญา เกิดจากการทีเดก็ ได้ เรยี นรสู้ งิ ใหมๆ่ ในโรงเรยี น

อา้ งองิ กระทรวงวฒั นธรรม,คลังปญญา.(๒๕๖๒).การละ เล่นพนื บา้ นของไทย. สบื ค้นเมอื ๑๐/ตลุ าคม/๒๕๖๓. จาก https://hilight.kapook.com/view/50651