Gemi Mühendisleri Odası

içindekiler ‹Ç‹NDEK‹LER 5 Sunufl 7-11 Makale Atatürk ve Deniz 13-19 Makale Podlu Pervane Analizi için bir yöntem 21-28 Makale Gemi ‹nfla Yan Sanayi ve Ar-Ge 29-41 Makale Çok amaçl› kullan›ml› klasik bal›kç› tekne tasar›mlar› 43-44 Makale B›çak S›rt›nda Ekonomi 46-61 Odadan Haberler 62-73 Bas›ndan Haberler 76-77 TMMOB’den Haberler 80-81 Tersanelerimizi Tan›yal›m: Yard›mc› ve Türkter Tersaneleri 82-83 Tersanelerimizi Tan›yal›m: Gisan Tersanesi 87-89 Tersanelerimizde ‹nfla Edilmekte Olan Gemiler 90-93 Tersanelerimizden Haberler 96-101 Tescilli Bürolar›m›zdan103-104 Sektörden Haber 106 Kitap Köflesi 108 Üyelerimizden Haberler109-111 Kim KimdirGEM‹ VE DEN‹Z TEKNOLOJ‹S‹, TMMOB Gemi Mühendisleri Odas›’n›n, üç ayda bir yay›nlanan; üyelerinin meslekle ilgili bilgilerini gelifltir-meyi, sosyal yaflamlar›n› zenginlefltirmeyi, ulusal ve askeri deniz teknolojisine katk›da bulunmay›, özellikle sektörün ülke ç›karlar› yönündegeliflmesini, teknolojik yeniliklerin duyurulmas›n› ve sektörün yurtiçi haberleflmesinin sa¤lanmas›n› amaçlayan yay›n organ›d›r. Bas›n AhlakYasas›'na ve Bas›n Konseyi ilkelerine kendili¤inden uyar. GEM‹ VE DEN‹Z TEKNOLOJ‹S‹’nde yay›nlanan yaz›lardaki görüfl ve düflünceler ilebunlara iliflkin yasal sorumluluk, yazara aittir. Bu konuda GEM‹ VE DEN‹Z TEKNOLOJ‹S‹ herhangi bir sorumluluk üstlenmez. Yay›nlanmaküzere gönderilen yaz›lar ve foto¤raflar yay›nlans›n ya da yay›nlanmas›n iade edilmez.GEM‹ VE DEN‹Z TEKNOLOJ‹S‹'nde yay›nlanan yaz›lardan, kaynak belirtmek koflulu ile tam ya da özet al›nt› yap›labilir.Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 3

sunufl Gemi ve Deniz Teknolojisi De¤erli Meslektafllar›m, Naval Architecture & Marine Geçti¤imiz üç ayda Gemi Mühendisleri Odas› çok aktif, hareketli ve yo- Technology ¤un bir dönem geçirdi. Bu yo¤unlu¤un büyük bir bölümü Gemi Makine- leri ‹flletme Mühendisleri Odas›n›n, Serbest Mühendislik Müflavirlik Hiz- T.M.M.O.B. metleri Büro Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeli¤i ile ilgili odam›z›n yü- GEM‹ MÜHEND‹SLER‹ ODASI rüttü¤ü faaliyetlerden kaynakland›. Odam›z bu süreçte meslek ve mes- lektafl haklar›m›z› sonuna kadar savunmufl ve yay›nlanan yönetmelikte Ad›na belli bir aflama kaydedilerek gemi mühendislerinin haklar›yla ilgili baz› sa- Sahibi k›ncalar ortadan kald›r›lm›flt›r. Yay›nlanan yönetmelikte bulunan ve oda- Mustafa Zorlu m›z taraf›ndan kabul edilemez olan baz› maddeler için çal›flmalar›m›z yo- ¤un bir flekilde sürmektedir. Bundan sonra odam›z yasal haklar›n› kulla- Yaz› ‹flleri Müdürü narak kararl› mücadelesini sürüdürmeye devam edecektir. Tamer Y›lmaz Gemilerin infla edildi¤i tersaneler ülkelerin vazgeçilmez sanayileri duru- Yay›n Kurulu mundad›r. Türkiye’de bir y›lda infla edilen gemiler, DWT baz›nda dünya- Prof. Dr. Ahmet Dursun Alkan da infla edilen gemilerin % 0.7’sini oluflturmaktad›r, say› baz›nda ise dün- yada yap›lan her 100 gemiden 23’ü ülkemizde yap›lmaktad›r. Yurtd›fl›na Prof. Dr. Abdi Kükner yap›lan gemilerde talep patlamas› yaflamam›z, kalitemizin kabul edilebilir Doç. Dr. Tamer Y›lmaz ve çizilen projelerin denizcilik ve maksad›na uygun evsafta oldu¤unu gös- Yrd. Doç. Dr. Bar›fl Barlas termesi aç›s›ndan çok önemlidir. Yaflanan bu siparifl patlamas›n›n bafl ak- törü olan siz de¤erli meslektafllar›m›z› kutluyor ve ellerinize sa¤l›k diyoruz. Mustafa Zorlu Ülkemiz ve gemi infla sanayii için bugüne kadar oldu¤u gibi bundan Yönetim Yeri sonra da çal›flmaya devam edece¤iz. ‹hraç kalemleri içerisinde gemi ihra- Alt›ntepe, Galipbey Cad. c›n›n 5. s›rada olmas› bu onurumuzu art›rmaktad›r. En k›sa sürede ihraç kalemleri içerisinde 1. s›raya ç›kaca¤›m›zdan en ufak bir flüphem yoktur. Gökflen Apt. No:5/1 Geçti¤imiz aylarda dünyada ilki gerçeklefltirilmifl (Malta fiahini) yelkenli Maltepe / ‹STANBUL mega yat›n üyemiz meslektafl›m›z Sn. Baki Gökbayrak’›n kendi ifadesi ileTel: (0216) 388 50 27 - 388 27 51 tak›m kaptanl›¤›nda yap›larak ihraç edilmesi mesle¤imizi ve ülkemizi Faks : (0216) 388 62 94 onurland›rm›flt›r. Projede eme¤i geçen tüm üyelerimizi kutluyor, baflar›- e-mail: [email protected] lar›n›n devam›n› diliyoruz. http:/www.gmo.org.tr Cumhuriyetimizin 83. y›l›n› kutlad›¤›m›z bugünlerde, do¤umunun 125. Dizgi y›l›nda Ulu Önder Atatürk’ü sayg› ve sevgi ile anarak tüm üyelerimizin 29 Yeflim Y›ld›z Ekim Cumhuriyet Bayram›n› kutluyor, ayd›nl›k ve güzel günler diliyorum. Grafik Tasar›m Geçti¤imiz üç ayl›k dönemde GEMISEM (Gemi Mühendisleri Odas› Sü- Özge Özgüner rekli E¤itim Merkezi) taraf›ndan 2007 y›l› Bilirkiflilik e¤itimi ve Bodrum’- da Maxsurf kursu verilmifltir, Odam›z›n web sayfas› yeniden tasarlanm›fl- Bask› t›r. Bundan sonra da üyelerimize yönelik her türlü e¤itim ve yay›n faali- Mart Matbaac›l›k yetleri artarak devam edecektir. 0212 321 23 00 Her geçen gün daha kaliteli bir hale gelen dergimizin haz›rlanmas›nda (ISSN-1300/1973) eme¤i geçen herkese teflekkürlerimi sunar, sa¤l›k, baflar› ve mutluluklar Bask› Tarihi : Ekim 2006 dilerim. Bask› Say›s› : 2250 Yönetim Kurulu Ad›na S.Sacit DEM‹REkim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi Genel Baflkan 5

makale U.B. Çelebi1, Y. Erdem2Atatürk ve Deniz“Denizcili¤i Türk'ün büyük ulusal ülküsü olarak düflünmeli ve onu az zamanda baflarmal›y›z.” M. Kemal ATATÜRK “Denize inmek medeniyetin fliar›- sonralar› ‹stanbul’un en gözde plaj den Seyfi Ar›kan’›n; “denize çak›l-d›r...” diyerek, denize inmeyi me- ve sayfiye yeri olmas›na da etkisi m›fl a¤aç kaz›klar üzerinde yükse-deniyetin iflareti olarak gösteren olmufltur. Florya’n›n yükselifli, len kutu gibi, ahflap bir deniz köfl-Atatürk’ün, herkes taraf›ndan bili- 1935 y›l› Haziran’›nda bafllam›flt›. kü ve yine ahflaptan yap›lma bir is-nen afl›r› bir deniz tutkusu olmufl- 1935 y›l› Haziran ay›n›n ilk Cuma kele ile kumsala ba¤lanan müteva-tur. Bir söylevinde “...Arkadafllar, günü Atatürk, ‹stanbul çevresinde zi ve flirin” projesi be¤enilmiflti. Be-en güzel co¤rafi vaziyette ve 3 ta- yapt›¤› gezilerinden birinde, Yeflil- ¤enilen bu proje, Atatürk’ün deraf› denizle çevrili olan Türkiye; en- köy’e, oradan da Florya’ya geçmifl- verdi¤i emir ile ‹stanbul Valisi Mu-düstrisi, ticareti ve sporu ile, en ile- ti. Masmavi denizle buluflan k›y›la- hittin Üstünda¤ ve ilgili zevat tara-ri denizci millet yetifltirmek kabili- r›n, bombofl ve bak›ms›z olufluna f›ndan büyük bir h›zla iflleme ko-yetindedir. Bu kabiliyetten istifade- son derece üzülerek yan›ndakilere nulmufltur. Bu Deniz Köflkü, bölge-yi bilmeliyiz, denizcili¤i Türkün mil- dönüp; “bütün güzelli¤ine ve ya- nin imar› üzerinde durulmaya bafl-li ülküsü olarak düflünmeli ve onu k›nl›¤›na ra¤men, deniz bize küs- lanmas› için de sebep olmufltur.az zamanda baflarmal›y›z...” diyen kün görünmüyor mu?...” diye sor- Cumhurbaflkanl›¤› Köflkü’nün çev-Cumhurbaflkan› Gazi Mustafa Ke- mufltur. Yan›ndakiler, onun eliyle resi tabi ki ihmal edilemezdi, he-mal Atatürk, donanmaya ve deniz- iflaret etti¤i yerlere bakarken Ata- men yaverlik ve katiplik binalar›,cili¤e kendi döneminde büyük türk sözlerine devam ederek; “‹s- halk tipi konutlar, plajlar, yollar veönem verdi¤i gibi, denizi de sevmifl tanbul’u fethetmifliz, ama buray› parklar yap›ld›. Böylece Florya’n›nve deniz sporlar›yla da u¤raflm›flt›r. henüz elde edememifliz” demifltir. da tarihi de¤iflmeye bafllad›. Çok Atatürk, daha sonra sahile inerek de¤il; bir–iki y›l sonra Florya plajla- Do¤aya ve denize afl›k bir insan kumsalda dolaflm›fl ve deniz kumu- r›, ‹stanbul’un en gözde ve en ka-olan Mustafa Kemal Atatürk, deni- nu incelemifl, geceyi o bölgede evi labal›k plajlar› aras›nda yerini al-ze inmeyi uygarl›¤›n bir sembolü olan ‹stanbul milletvekili fiükrü m›flt›r. Atatürk, uzun k›fl aylar›n›nolarak görmüfltür. Denize yak›n ol- O¤uz’un evinde misafir olarak ge- yorgunlu¤unu, yaz aylar›n› geçirdi-mak, yüzmek ve kürek çekmek, çirmifltir. Ertesi gün, ilk ifli ise Flor- ¤i bu deniz köflkünde ç›karm›fl, bu-denizin sakin güzelli¤i karfl›s›nda ya’n›n imar› için emir vermek ol- rada geçirdi¤i günlerinde halk›ndinlenmek amac›yla Florya’daki mufltur. Haz›rlanan üç proje aras›n- aras›nda denize girmifl ve bol bolCumhurbaflkanl›¤› Köflkü’nü yap- dan Güzel Sanatlar Profesörlerin- kürek çekmifltir. Gazi Mustafa Ke-t›rm›flt›. Böylece Florya’n›n daha1 YTÜ, Makine Fakültesi, Gemi ‹nflaat› ve Makineleri Mühendisli¤i Bölümü, Y›ld›z - ‹stanbul, Türkiye, E-posta: [email protected], Tel: 0212 259 70 702 Selah Tersanesi, Tersaneler Cad. No:4 Tuzla – ‹stanbul , Türkiye, E-posta: [email protected], Tel: 0216 395 45 02Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 7

makalemal Atatürk, ‹ngiltere Kral› VIII. Ed- mifl, kulübün çal›flmalar› hakk›nda culu¤una da denizden u¤urlanm›fl-ward’› da bu köflkte a¤›rlam›flt›. bilgi alm›flt›r. Ulu Önder Atatürk, t›r. 19 Kas›m 1938 sabah› Dolma-Kral, bu köflke hayranl›¤›n›; “Ben döneminde uzun bir süre Ertu¤rul bahçe’den törenle hareket edenbir kral›m ama denizin üzerinde Yat› Cumhurbaflkanl›¤› Yat› olarak aziz naafllar›, Kabatafl Tophaneböyle flirin ve sakin bir düflünme ve kullan›lm›flt›r. ‹ran fiah› R›za Pehle- Köprü – Salk›msö¤üt ve Gülhanedinlenme yerine sahip de¤ilim. He- vi, ‹ngiliz Kral› VIII. Edward ve Ür- Park› yoluyla Sarayburnu’na getiril-le böyle halk›n yan›nda, halkla bu- dün Kral› Abdullah’› da bu yatta mifl, buradan Yavuz Z›rhl›s›na gö-lunmak flerefi çok ama çok büyük a¤›rlam›flt›r. Fakat daha sonralar› türülmek üzere Zafer Muhribi’nebir fleydir...” fleklinde ifade etmifltir. yeni bir gemi ihtiyac› hissedilmifl ve al›nm›fl ve Yavuz’a nakli s›ras›nda Savarona Yat› 1 Mart 1938 günü her befl dakikada bir top at›fl› yap›l- Atatürk, 1937 y›l›nda Fenerbahçe Türk Hükümeti taraf›ndan sat›n al›- m›flt›r. Aziz naafl› Yavuz Z›rhl›s›nave çevresindeki ziyaretleri s›ras›n- narak, 24 Mart günü, Soutthamp- ç›kar›l›rken uluslar aras› “B” sanca-da, Fenerbahçe Burnu’nun, Kala- ton Liman›’nda üzerine ay-y›ld›zl› ¤› önce toka edilmifl ve daha sonram›fl Koyu’na bakan k›y›lar›n› çok bayra¤›m›z çekilmifltir. aryas›yla beraber 101 pare top at›l-be¤enmifl ve buradaki köhne men- mak suretiyle selamlanm›flt›r. Ya-dire¤in hemen onar›lmas›n› ve “bu- Özel hayat›nda oldu¤u gibi, dev- vuz, Haydarpafla’dan hareketindenras›n› deniz sporlar› merkezi haline let hayat›nda da denize ayr› bir yer ‹zmit’e var›ncaya kadar 15 dakika-getirelim...” diyerek, Fenerbahçe ve önem veren Atatürk’ün 10 Ka- da bir ihtiram toplar› at›lm›flt›r. Da-k›y›lar›n›n gençli¤in deniz sporlar›y- s›m 1938 günü hayata gözlerini ha sonra aziz naafllar› ‹zmit’te tre-la u¤raflaca¤› bir merkez haline ge- yummas› üzerine, Ankara’daki ne nakledilmifltir.tirilmesini istemifltir. Bu iste¤i ise ebedi istirahatgah›na olan son yol-ancak onun ölümünden sonramümkün olabilmifltir. Günümüzde Band›rma Vapurubu k›y›larda dizilen ‹stanbul YelkenKulübü, Fenerbahçe Spor Kulübü Kurtulufl Savafl› tarihinde Band›rma Vapuru'nun kuflkusuzve Galatasaray Spor Kulüplerinin ayr› bir yeri vard›r. Büyük önder Atatürk 16 May›s 1919 günüdeniz sporlar› tesisleri, Atatürk’ün Galata R›ht›m›ndan bir motorla ayr›larak K›z Kulesi a盤›ndaaziz ruhunu flad etmektedir. bekleyen band›rma Vapuru'na geçmifl ve 9. ordu karagah› mensuplar›yla ‹stanbul'dan ayr›lm›flt›r. Atatürk Band›rma Atatürk, denize olan büyük sevgi- Vapuru'nun K›z Kulesi aç›klar›nda aranmas›na takiben düflmansi nedeniyle ‹stanbul’da bulundu¤u z›rhl›lar› aras›ndan geçerek, güvertedekilere flunlar› söylemifltir.yaz aylar›nda özellikle Moda Ko- “Bunlar iflte böyle yaln›z demire, çeli¤e, silah kuvvetineyu’nda yap›lan yelken ve kürek ya- dayan›rlar. Bildikleri fley yaln›z madde… Bunlar hürriyetr›fllar›n› Acar Motoru ve Ertu¤rul u¤runa ölmeye karar verenlerin kuvvetini anlayamazlar.Yat›’ndan izlemekten de büyük bir Biz, Anadolu’ya ne silah, ne cephane götürüyoruz; biz idealzevk al›rd›. 1 Temmuz Denizcilik ve ve iman götürüyoruz.”Kabotaj Bayram› nedeniyle ModaKoyu’nda yap›lan deniz flenlikleribaflta olmak üzere önemli yar›flgünleri Acar Motoru ve Ertu¤rulYat›, Atatürk’ün yar›fllar› en iyi bi-çimde izleyebilece¤i yere gelirdi.Deniz sporlar›n› gelifltirmek ama-c›yla, Moda Deniz Kulübünün ku-rulmas›nda da Mustafa Kemal’inCelal Bayar’› teflvik etti¤i de bilinenbir gerçektir. Atatürk’te, kurulu-flundan k›sa bir süre sonra 1 Tem-muz 1935 günü kulübü ziyaret et-8 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

makaleAtatürk'ün Yat› \"Savarona\"‹smini Hint okyanusundaki bir de- miz Fethi Okyar, Cumhurbaflkanl›¤› Son zamanlarda giderek artan ra-niz kuflundan alan Savarona yat›- Baflkatibi Hasan R›za Soyak, Hava hats›zl›¤› nedeniyle pek sevdi¤i bun›n yap›m›na 29 Temmuz 1930 ta- Müsteflar› Sadullah Güney, ‹fl Ban- yatta ço¤u zaman›n› yatakta geçir-rihinde bafllanm›fl ve 28 Mart 1931 kas› Genel Müdürü Muammer Erifl, di. Bir gün flöyle dedi:tarihinde denize indirilmifltir. Yat Etibank Genel Müdürü ‹lhami Nafiz -Bir çocuk oyunca¤›n› bekler gibi4.000.000-USD’a imal edilmifltir. Pamir) teslim edilir. bu yat› beklemifltim. Mezar›m m›Yat, döneminin en büyük özel yat› Hamburg Liman›’nda bak›m ve olacak bu tekne benim?olup, içi antika merakl›s› sahibinin onar›mlar› yap›lan Savarona, ‹stan- Atatürk, Savarona’da kald›¤› müd-iste¤i do¤rultusunda dünya’n›n bul sular›na gelip 1 Haziran günü detçe geminin yard›mc› kuvvet vedört bir yan›ndan getirilmifl özel ve ö¤leden sonra Dolmabahçe Sara- tenvirat devrelerini besleyen maki-tarihi eflyalarla zenginlefltirilmifltir. y›’n›n önünde demirlemifltir. Ata- nenin gürültü ve sars›nt›s›ndan ra- türk gibi daha herkes ilk görüflte hats›z oldu¤undan gemi Dolma-Atatürk, yeni bir cumhurbaflkanl›¤› bu geminin güzelli¤ine hayran kal- bahçe önüne demirledi¤i zamanyat› için emir verdi¤inde, araflt›r- m›flt›r. Savarona’y› çok be¤enen bordas›na denizalt› gemisi gönde-malar sonucu ‹ngiltere’nin Sout- Atatürk; “Ne olurdu bu gemi elimi- rilerek bataryalar›ndan elektrikhampton liman›nda sat›fla ç›kar›lan ze birkaç sene evvel geçmifl olsay- al›nm›flt›r. Ömrünün son senesinineflsiz Savarona yat› uygun görül- d›” demekten kendini alamam›fl ve 54 gününü yatta geçirerek 25müfltür. Alman tekni¤inin bir hari- yatta kalmaya karar vermifllerdir. Temmuz 1938 gününün ilk saatle-kas› olan Savarona'y› elinden kaç›r- Atatürk, Savarona’da kald›¤› gün- rinde, gece saat 01:00’de Savaro-mak istemeyen Almanya, Krupp lerde Marmara’da çeflitli seyirler na Yat›’ndan hasta olarak ayr›larakfirmas›n›n deste¤i ile Savarona Ya- yapm›flt›r. 9 Temmuz 1938 günü Dolmabahçe Saray›’na geçmifltir.t›'na haciz koyar. Fakat daha son- Bakanlar Heyetini Savarona’da Atatürk’ün Savarona yat›nda kal-ra, Atatürk'e karfl› büyük sempatisi toplam›fl, ö¤leden sonra yap›lan bu m›fl oldu¤u 54 gün süresince kul-olan Amerika'n›n o zamanki bafl- toplant› 3,5 saat sürmüfl ve Bakan- land›¤› karyola, komodin ve komp-kan› Roosvelt, Savarona Yat›'n›n lar Kurulu ile yapt›¤› son toplant› le yatak tak›mlar› da Deniz Müze-üzerindeki Almanya'n›n koymufl olmufltur. sinde, müzenin Atatürk salonundaoldu¤u hacizin en k›sa zamanda teflhir edilmektedir.kald›r›larak, Türkiye'ye sat›lmas›n›; Savarona, II. Dünya Savafl› sonra-aksi halde o s›ralarda, New York Li- s›nda Türk Deniz Kuvvetleri’ninman›'nda bulunan ünlü Alman tran- onu e¤itim gemisi olarak kullan-satlanti¤inin haczedilece¤ini Hitler'e mas›na kadar bir daha yelken aç-bildirir. Sonunda Almanya haczi kal- mad›. 1989 y›l›nda Savarona’y›d›rarak, Savarona'n›n Hamburg Li- hurdaya ç›karma karar› al›nd›; an-man›'ndan ç›kmas›na izin verir. 24 cak Kahraman Sad›ko¤lu son daki-Mart 1938 tarihinde Türk Bayra¤›çekilerek, sat›n almak için gelenheyet üyelerine (Londra Büyükelçi-Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 9

makaleka karar›yla yat› 49 y›ll›¤›na kiralad› inanm›fl ve denize ait konulara mifl ve Mudanya’ya deniz yolu ileve Savarona’y› önceki görkemin- a¤›rl›k verip deniz kuvvetinin diplo- geçmeden önce henüz onar›lma-den daha iyi bir hale kavuflturmak masi alan›nda oynad›¤› rolü daima m›fl olan YAVUZ Gemisini ziyaretiçin çok çaba isteyen yeniden döfle- takdir etmifltir. etmifltir. ATATÜRK, bu gemide Do-me ifline bafllad›. 11-21 Eylül 1924 tarihleri aras›nda nanma Komutan› Yarbay Necati’Yat Cumhurbaflkan› ‹smet ‹nönü ATATÜRK, Cumhuriyet Donanma- ye flunlar› söylemifltir:döneminde de Cumhurbaflkanl›¤› s›n›n ilk denize ç›kan gemisi HAM‹- “YAVUZ Gemisine ilk defa geliyo-yat› olarak korundu. 2 Temmuz D‹YE Kruvazörü ile Karadeniz Seya- rum. fiimdiye kadar YAVUZ Türk1951 tarihinde Savarona yat› Deniz hatine ç›km›flt›r. Bu seyahati esna- bayrakl› bir Alman Gemisi idi. Ya-Kuvvetleri Komutan›na devredile- s›nda gemi subaylar›na en s›k vur- ral› da olsa bugünkü flekli o za-rek okul gemisi olarak kullan›lmaya gulad›¤› husus flöyledir: mandan daha çok de¤erlidir. Bubaflland›. Gezilerinde Savarona “Donanmas›z Anadolu olmaz. Do- gemiyi Türk Milletinin ihtiyac› olanokul gemisi flanl› Türk bayra¤›n› nanmadan yana kuvvetli olmak sa¤lam ve kudretli bir z›rhl› fleklineu¤rad›¤› ülkelerin sular›nda dalga- Türkiye’nin savunmas› için flartt›r. sokaca¤›z. Bu kudret, silah bak›-land›rm›fl, bu ülkelerle aram›zda Donanmam›z izledi¤imiz politika- m›ndan sizlere, d›fl politika bak›-kardefllik, dostluk ba¤lar›n› kuvvet- n›n da kuvvetli deste¤i olacakt›r.” m›ndan bizlere büyük hizmetlerlendirmifltir. ATATÜRK’ün Hamidiye ile seyaha- görecek, gurur sa¤layacakt›r.” Ni- tinden iki ay sonra, ATATÜRK’ün tekim bu sözlerden iki y›l sonra,1937 Hükümet Program›nda direktifleriyle Bahriye Vekaleti (De- 1927 y›l›nda Yavuz’un moderni- nizcilik Bakanl›¤›) 30 Aral›k zasyonu tamamlanm›fl ve Ege’yeAtatürk 1937 y›l›nda hükümet 1924’te teflkil edilmifltir. Daha son- ç›km›flt›r.program›n› aç›klarken,denizcili¤e ra Bahriyenin geliflimi için sistema- 20 Temmuz 1936’da Montrö Bo-verdi¤i önemi çok net bir biçimde tik bir politika izlemifltir. ATATÜRK, ¤azlar Sözleflmesinin imzalanma-bu sözlerle belirtmifltir. deniz politikas› ile ilgili olarak flu s›ndan 40 gün sonra ‹ngiliz Kral›\"......Denizcilik sadece ulaflt›rma ifli yorumu yapm›flt›r: VIII. Edward 03 Eylül-06 Eylül 1936de¤il, ikitisadi ifl olarak anlafl›lacak “D›fl pazarlardan sat›n al›nan gemi- tarihleri aras›nda Atatürk’ün resmive tersaneler, gemiler, limanlar ve ler ile Donanma yap›lamad›¤›n› siz davetlisi olarak Türkiye ziyaretindeiskeleler inflaa edilecek, deniz spor- de biliyorsunuz. Donanma, sadece bulunmufltur. ‹ngiltere Kral› VIII.lar› kulüpleri kurulacak ve korunup k›y› koruyacak bir kuvvet de¤il, Edward’›n Türkiye’yi ziyaretindegelifltirilecektir. Çünkü: Topraklar›n bundan daha önemli olarak deniz ATATÜRK ile çeflitli devlet sorunla-ucu deniz olan bir ulusun s›n›r›n›, yollar›n›n güvenli¤ini sa¤layacak r›n› da görüflmüfltür. 1937 y›l›nda,halk›n›n kudret ve yetene¤inin hu- bir kuvvettir. Anadolu’da yaflad›kça Türk Deniz Kuvvetleri için ikisi Al-dudu çizer. En uygun co¤rafi ko- bu bak›mdan ihtiyac›m›z daha bü- manya’da, ikisi de ‹stanbul Taflk›-numda ve üç taraf› denizlerle çevri- yüktür. Evvela çekirdek bir Donan- zak Tersanesi’nde infla edilecekli olan Türkiye; endüstrisi, ticareti ma yapmakla yetinip, Deniz Sanayi olan dört denizalt› gemisinin isim-ve sporu ile en ileri bir denizci ulus ve Ticaretimizi gelifltirmeliyiz. Bun- leri hakk›nda Cumhurbaflkan› ATA-yetifltirmek yetene¤indedir. Bu ye- dan sonra Memleket Sanayiinden TÜRK’ün, zaman›n Baflbakan› Celaltenekten yararlanmas›n› bilmeliyiz. f›flk›racak Donanmay› yapmak da BAYAR’a verdikleri direktifleri flöy-Denizcili¤i Türk'ün büyük ulusal ül- kolay olacakt›r. ‹lk befl senede ken- ledir:küsü olarak düflünmeli ve onu az dimizi toplay›p devrimleri yapar›z, “Yeni dört denizalt› gemimiz içinzamanda baflarmal›y›z.....\" ikinci befl senede dünyaya kendi- buldu¤umuz isimler flunlard›r: mizi tan›t›r›z. Üçüncü befl senede 1) SALDIRAY, 2) BATIRAY,Atatürk’ün Deniz Kuvvet- ‹ngiliz Kral›na yurdumuzu ziyaret 3) ATILAY, 4) YILDIRAY. ettiririz.” Sald›ran, bat›ran, at›lan ve y›ld›ranlerine Verdi¤i Önem Ulu Önder ATATÜRK, 1925 y›l›n›n anlam›na gelen denizalt›lar›m›z›n 21 Eylül günü Bursa’ya yapt›¤› se- isimlerden, ATATÜRK’ün yurt sa-Ulu Önder ATATÜRK, Türkiye yahatte ‹zmit’e kadar tren ile gel- vunmas› söz konusu oldu¤unda neCumhuriyeti’nin kuvvetli bir do-nanmaya sahip olmas› gere¤ine10 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

makalekadar sert ve gerçekçi oldu¤u bir Kaynaklarkez daha anlafl›lmaktad›r. ATA-TÜRK, stratejik dehas› ve öngörüsü 1. Deniz Magazin Dergisi Ocak-ile Cumhuriyet Donanmas›n›n flekil- fiubat 2001lenmesinde büyük rol oynam›flt›r. 2. Metel, Raflit; Atatürk veTeflekkür Donanma Deniz Kuvvetleri Komutanl›¤› Yay›n›,Bu çal›flma süresince beraber çal›fl- ‹stanbul,1966t›¤›m›z, Yeflim Y›ld›z’a yard›mlar›için teflekkürü bir borç biliriz. 3. Ülger, Erifl; Mustafa Kemal Atatürk,Cilt:I – II. 4. Deniz Kuvvetleri Dergisi, Say›:514,Temmuz 1981, Deniz Kuvvetleri Komutanl›¤› Bas›mevi,Ankara,1981 5. Özel, Mehmet; Atatürk, TC Kültür Bakanl›¤› Güzel Sanatlar Genel Müdürlü¤ü,Ankara,1990 6. http://www.badim.com.tr 7. http://www.kultur.gov.tr 8. http://www.denizce.com 9.http://www.dzkk.tsk.mil.tr/turkce/ AtaturkDeniz.asp U¤ur Bu¤ra ÇELEB‹1976 y›l›nda Band›rma’da do¤du. Bal›kesir Lisesi'nden 1993 y›l›nda, Y›ld›z Teknik Üniversitesi Gemi ‹nflaat› Mühendisli¤iBölümü’nden 1998 y›l›nda mezun oldu. Ayn› üniversitede yüksek lisans e¤itimini 2001 y›l›nda tamamlad›. Halen Y›ld›zTeknik Üniversitesinde Gemi ‹nflaat› ve Gemi Makineleri Mühendisli¤i Bölümü, Gemi Hidromekani¤i Anabilim Dal›’ndaDoktora e¤itimini sürdürmektedir. Yücel ERDEM1968 y›l›nda Ergani’de do¤du. Lisans e¤itimini Y›ld›z Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi, Gemi ‹nflaat› ve GemiMakineleri Mühendisli¤i Bölümü’nde tamamlad›. 1993 y›l›nda ODTÜ ve Münih Kaynak Cemiyeti’nin (SLV-DVS) beraberdüzenledi¤i Avrupa Kaynak Mühendisli¤i e¤itimini baflar›yla tamamlad›. 1990-1992 y›llar› aras›nda Sedef Tersanesi’ndetekne üretim mühendisi olarak çal›flt›. 1992-1999 tarihleri aras›nda Marmara Tersanesi’nde önce üretim sonra dizaynbölümlerinde çal›flt›. 1999-2000 tarihleri aras›nda Gemak Tersanesi’nde Yeni infla bölümünde çal›flt›ktan sonra MarmaraTersanesi’nde A¤ustos 2006 y›l›na kadar Dizayn Müdürü olarak görev yapt›. Yücel Erdem, Eylül 2006’dan beri SelahTersanesi’nde Dizayn Müdürü olarak görevine devam etmektedir.Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 11

makale fiakir Bal1, Hakan Aky›ld›z2, Mesut Güner3Podlu pervane analiziiçin bir yöntemA Method for the Analysis of Podded PropulsorsIn this paper, the performance of the podded propeller and the flow characteristics around the pod unitare analysed. To do this, the flow domain around the podded propeller is divided into three parts; i)the axisymmetric pod part, ii) the strut part and iii) the propeller part. While the pod and strut parts aremodelled by a low-order boundary element method (BEM), the flow field around the propeller blades andthe forces on the propeller blades are determined using a vortex lattice method (VLM). Coupling of the BEMand the VLM is carried out in an iterative manner to incorporate the effect of the pod (and strut) on thepropeller, and vice versa. This iterative numerical method is applied to a sample Szantyr’s podded propellerwith zero-yaw angle to compare the results with those of experimental measurements and other numericalmethods. The effect of pod unit (with and without strut) on the propeller and vice versa is discussed.ÖZET da pervanenin pod ve strut üze- 1. G‹R‹fi rindeki etkileri iteratif bir flekilde,Bu makalede, podlu pervanelerin bu iki yöntem kullan›larak gerçek- Podlu pervane sevk sistemleri, ge-performans› ve pod etraf›ndaki lefltirilmektedir. Bu iteratif say›sal leneksel sevk sistemlerine alternatifak›m karakteristikleri incelenmek- yaklafl›m, di¤er say›sal ve deney- olarak geliflmeye bafllam›fl ve artantedir. Bunun için, podlu pervane sel çal›flmalarla karfl›laflt›rabilmek bir flekilde popüler olmaya devametraf›ndaki ak›m üç bölgeye ayr›l- için, s›f›r derecelik aç›da, Szantry’›n etmektedir. Podlu pervane sevkm›flt›r: 1) Eksenel simetrik pod, 2) podlu pervanesine uygulanm›flt›r. sistemi klasik olarak eksenel simet-Strut, ve 3) Pervane bölgeleri. Pod Podun (strut ve strut olmaks›z›n) rik bir pod, buna ba¤l› bir strut veve Strut, panel yöntemiyle (BEM, pervane üzerindeki ve pervane- pervaneden oluflmaktad›r. fiekil 1-Boundary Element Method) mo- nin pod üzerindeki etkileri tart›- 3’de üç farkl› pod resmi görülmek-dellenirken pervane kanatlar› et- fl›lmflt›r. tedir. Bu çal›flmada, podlu pervaneraf›ndaki ak›m alan› ve kanatlara sevk sistemleri etraf›ndaki ak›m ka-gelen kuvvetler girdap a¤ yönte- Anahtar Kelimeler: rakteristikleri ve performanslar› ite-miyle (Vortex-Lattice Method) he- ratif say›sal bir yaklafl›mla hesap-saplanmaktad›r. Dolay›s› ile, pod Podlu Pervane, Girdap-A¤ Tekni¤i, lanmaktad›r. Bu konudaki araflt›r-ve strut’›n pervane üzerindeki ya Panel Yöntemi. malar, çok büyük bir h›zla ve de¤i-1 ‹TÜ Gemi ‹nflaat› ve Deniz Bilimleri Fak., [email protected] 132 ‹TÜ Gemi ‹nflaat› ve Deniz Bilimleri Fak., [email protected]Ü Gemi ‹nflaat› Müh. Böl., [email protected] Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi

makalefiekil 1. Önden çekiflli (Pull Type-Tractor Type) model flik podlu pervane sevk sistemleri için devam etmektedir podlu bir pervane. ((Mishra, 2005), (Gupta, 2004), (Kinnas, 2005), (Atlar,fiekil 2. Gemiye ba¤lanm›fl önden çekiflli podlu pervane. 2004), (Bal, 2006) ve (Bal, Aky›ld›z ve Güner, 2006)).fiekil 2. . ‹kiz pervaneli ve finli podlu bir pervane. Daha önceki çal›flmalarda, girdap a¤ yöntemi (Vortex-Latti- ce Method) düzgün olmayan (non-uniform) ak›mda çal›flan pervaneler etraf›ndaki ak›m›n analizi için tan›mlanm›flt›r (Kerwin ve Lee, 1978). Daha sonra, girdap a¤ yöntemine kavitasyon karakteristikleri de eklenmifl ((Lee, 1979) ve (Kin- nas, Griffin, Cho-i ve Kosal, 1998)) ve önder kenar civar›nda viskoz etkiler de dikkate al›narak kavitasyon için yar› ampi- rik bir yöntem gelifltirilmifltir (Kinnas ve Fine, 1993). Szantyr, daha sonra, bu yar› ampirik yöntemi say›sal olarak gelifltir- mifl ve pervane için bir kavitasyon modeli oluflturmufltur (Szantyr, 1994). Bununla beraber, pervanenin performans› ve oluflan h›zlar daha basit bir yöntem olan “Kald›r›c› Hat (Lifting Line)” yöntemi ile de hesaplanabilir (Çelik ve Güner, 2006). Bu çal›flmada, pervaneyi ve ak›m alan›n› analiz etmek için Szantyr’›n yöntemine benzer bir yöntem olan girdap a¤ yön- temi kullan›lm›flt›r. Eksenel simetrik podlu pervane sistemi- nin etraf›ndaki ak›m alan› pervane etkili ve etkisiz olarak pa- nel yöntemleriyle çözülmüfltür. Green teoremine dayanan panel yöntemi eksenel simetrik pod ve strut problemini ayr› ayr› ele almaya olanak vermektedir. Dolay›s›yla pod ve strut’›n birbirleri üzerindeki etkileri analiz edilebilmektedir. Bu da iteratif bir yaklafl›mla ele al›nmaktad›r. Green teore- miyle elde edilen integral denklemleri paneller kullan›larak ayr›klaflt›r›lmaktad›r. Bunun için, pod ve strut yüzeyleri sabit fliddetli dipol ve kaynak panelleriyle modellenmektedir ((Kin- nas ve Hsin, 1992) ve (Fine ve Kinnas, 1993)). Sonuç olarak, ayr›klaflt›r›lan integral denklemleri lineer denklem tak›mlar›- na dönüfltürülmekte ve bu denklem tak›mlar›n›n çözümleri ile bilinmeyen potansiyel de¤erleri hesaplanabilmektedir. Daha sonra, panel ve girdap a¤ yöntemleri iteratif bir yakla- fl›mla beraber kullan›larak podlu pervane sistemi analiz edil- mektedir. Önce girdap a¤ yöntemi pod etkisi olmadan per- vane için çözülmekte ve pertürbasyon h›zlar› pod ve strut’›n kontrol noktalar›nda hesaplanmaktad›r. Sonra panel yönte- mi pervane etkisiyle eksenel simetrik pod için uygulanmak- tad›r. Pervane düzleminde pod ve strut’dan dolay› oluflan h›zlar panel yöntemiyle hesaplanmakta ve girdap a¤ yönte- mi düzeltilmifl sa¤ taraf denklemiyle yeniden pervane prob- lemine uygulanmaktad›r. Tüm bu hesaplamalar ve iteratif yaklafl›m, oluflan h›zlar ve potansiyel de¤erleri dikkate al›narak ve ilgili denklemlerin sa¤ taraflar› de¤ifltirilerek gerçeklefltiril- mektedir. Bu iteratif yaklafl›m, yukar›da sözü edilen yöntem- ler kullan›larak sonuçlar yak›nsayana kadar tekrarlanmaktad›r. Elde edilen sonuçlar, deneysel ölçümlerle ve di¤er say›sal yön- temlerle karfl›laflt›r›lm›flt›r.14 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

makale2. PROBLEM‹N TANITIMI VE MATEMAT‹K FORMÜLASYONUfiekil 4.’de görüldü¤ü gibi podlu fiekil 4. Önden çekiflli (Pull Type-Tractor Type) podlu bir pervane ve koordinat sistemininbir pervane sevk sistemi (perva- tan›t›m›ne+pod+strut) göz önüne al›ns›n.Burada, iki koordinat sistemi ta- Green teoreminde p ve q noktalar› (4)n›mlanm›flt›r: Podun ortas›nda, sa- alan (field) ve kaynak (source) nok-bit koordinat tak›m› (Oxyz) ve talar›n› göstermektedirler. Ayr›ca, Yukar›daki denklemde, n cisim yü-pervane kanad›yla dönen (Oxpypzp) G(p;q) = 1/R Green fonksiyonunu, zeyinden s›v›ya do¤ru olan normalkoordinat tak›m›. Podlu pervane R(p;q) p ve q noktalar› aras›ndaki vektörü gösterir. Kutta koflulu isesistemi iki k›s›mda analiz edilmifltir; uzakl›¤› ve n cismin yüzeyine do¤- strut’›n izler kenar›nda h›z›n sonsuz1) Girdap a¤ tekni¤i (Vortex Lattice ru olan normal vektörü göster- olmas›n› gerektirir.Method) ile analiz edilen pervane mektedir. SP ve SS ise pod ve strutk›sm› ve ii) Panel yöntemiyle (Boun- yüzeylerini tan›mlamaktad›r. Gre- sonlu izler kenarda (5)dary Element Method) analiz edilen en teoremiyle elde edilen integralpod ve strut k›s›mlar›. denklemleri paneller kullan›larak Kutta koflulu, cisimin izindeki po- ayr›klaflt›r›lmaktad›r. Bunun için, tansiyel s›çramalara eflit olan, izlerÜç boyutlu pod ve strut sisteminin pod ve strut yüzeyleri sabit fliddet- kenar›n iki taraf›ndaki potansiyelle-etraf›ndaki ak›m alan›, düzenli li dipol ve kaynak panelleriyle mo- rin farkl› olmas›na dayanan bir ko-ak›m h›z› için pervane etkisiz olarak dellenmektedir. Sonuç olarak, ay- fluldur.panel yöntemi kullan›larak çözüle- r›klaflt›r›lan integral denklemleri li-bilir. Dolay›s› ile, ak›flkan bölgesi neer denklem tak›mlar›na dönüfl- Girdap a¤ yöntemi ve Panelh›z potansiyelleri kullan›larak afla- türülmekte ve bu denklem tak›m- yönteminin uygulan›fl›:¤›daki flekilde tan›mlanabilir: lar›n›n çözümleri ile de bilinmeyen Bu çal›flmada, panel yöntemi (pod potansiyel de¤erleri hesaplanabil- ve strut’a uygulanan) ve girdap a¤ (1) mektedir. yönteminin (pervane kanatlar›na Cisme uygulanan kinematik s›n›r uygulanan) ortak kullan›lmas›, h›z-Burada , toplam h›z› ve ’da pod koflulu ak›m›n cisme te¤et olmas›n› lar ve potansiyeller de¤erleri gözö-ve strut üzerine gelen ak›m h›z›n› gerektirdi¤inden kaynak fliddeti, nüne al›narak gerçeklefltirilmifltir.göstermektedir. H›z potansyeli Pod ve strut, pervaneyi ya da per-ak›flkan bölgesinde Laplace Denk- gelen ak›m›n h›z› cinsinden ta-lemini sa¤lamal›d›r, rif edilir, (2)Green teoreminin 3. özdeflli¤indenelde edilen pod ve strut üzerindekipotansiyel, Laplace Denkleminisa¤lar, (3)Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 15

makalevane, pod ve strut’› h›zlar yoluyla ve dipol da¤›l›m›ndan dolay› perva- deye ba¤layan strut’›n önüne yer-etkilerken pod, strut’› ya da strut, ne kanatlar›n›n kontrol noktalar›n-pod’u potansiyeller yoluyla etkile- da oluflan h›zlar hesaplan›r. Bu h›z- lefltirilir. Dolay›s›yla ak›m, strut’›mektedir. Uygulanan iteratif ifllem- lar hesapland›ktan sonra pod vede, önce, girdap a¤ yöntemi perva- strut etkileri dikkate al›narak iz ka- geçmeden önce pervaneyi geçer.ne etraf›ndaki potansiyel da¤›l›m›n› rakteristikleri de¤ifltirilir ve girdapbulmak için çözülmektedir. Dolay›- a¤ yöntemi tekrar çözülür. Pervane Say›sal yöntemin tüm uygulamala-s›yla, kanat ve izindeki tekillikler kanatlar›na gelen h›zlar, pod vehesaplanmaktad›r. Sonra, pervane strut dolay›s›yla oluflan h›zlar dik- r› için pod aç›s› s›f›r derece seçil-taraf›ndan pod ve strut’›n kontrol kate al›narak modifiye edilir. Böy-noktalar›nda indüklenen h›zlar he- lece iteratif ifllem, sonuçlar yak›n- mifltir.saplanmaktad›r. Böylece, potansi- sayana kadar sürdürülür. Pod-strut etkilefliminde potansiyelyel etkiler dikkate al›narak pod ve de¤erler gözönüne al›n›rken, podstrut k›s›mlar› ayr› ayr› çözülmekte- 3. SAYISAL SONUÇLAR ve strut’›n pervane ile olan etkilefli-dir. Ayr›ca, ak›m eksenel simetrik minde h›z de¤erleri gözönüne al›n-olmayan flekilde ele al›nm›flt›r. Uygulanan yöntemin do¤rulu¤unu maktad›r. Pod üzerindeki panel sa-Problemin pod k›sm› için Green te- test etmek için deneysel verilerin y›lar› (10*16*10*30) (10: x-yö-oreminden elde edilen potansiyel- oldu¤u pod geometrileri ve perva- nünde, podun önder kenar›ndanler, h›zlardan oluflan pervane etkisi ne kanatlar›n› kullanmak önemli- strut’›n önder kenar›na kadar, 16:dikkate al›narak de¤ifltirilmektedir. dir. Böyle bir deneyin sonuçlar› x-yönünde, strut’›n önder kenar›n-Problemin strut k›sm› için ise, Gre- (Szantyr, 2001)’ de verilmifltir ve dan sonuna kadar, 10: x-yönünde,en teoreminden elde edilen potan- deneysel çal›flma ile yap›lan bir kar- strut’›n sonundan podu’un sonunasiyeller, pod etkisi ve h›zlardan olu- fl›laflt›rma (Hsin, Chou ve Chen, kadar, 30: te¤etsel yönde) ve strutflan pervane etkisi dikkate al›narak 2002)’de sunulmufltur. Bu karfl›lafl- üzerindeki panel say›lar› dade¤ifltirilmektedir. Sonuç olarak, t›rmada (Hsin, Chou ve Chen, 2002), (16x24) (16: strut’›n kirifl boyunca,pod ve strut problemi için yeni ifa- podlu pervane sistemi etraf›ndaki 24: genifllik boyunca) olarak al›n-deler yandaki flekilde olacakt›r; ak›m alan› hem s›n›r eleman› yön- m›flt›r. Bu durumda, pod ve strut üzerindeki boyutsuz efl bas›nç e¤ri-Burada, upr pod ve strut k›s›mlar›- (6) leri pervane etkili olarak ve de¤iflikn›n kontrol noktalar›nda pervane ilerleme katsay›lar› için (J=0.6 vedolay›s›yla indüklenen h›zlar› gös- (7) 0.7) fiekil 5 ve 6’da gösterilmifltir.termektedir. ve de¤erleri ise Pervanenin itme ve tork katsay›lar›strut taraf›ndan pod üzerinde in- temiyle hem de viskoz/potansiyel (KT ve KQ) fiekil 7 ve 8’de (sadecedüklenen potansiyeli ve pod tara- ak›m çözücüyle hesaplanm›flt›r. pod-pervane durumu da dahil) de-f›ndan strut üzerinde indüklenen Dolay›s›yla bu çal›flmada da, say›sal neysel de¤erlerle karfl›laflt›rmal›potansiyeli göstermektedirler. yöntemin do¤rulu¤unu test etmek olarak verilmifltir. Ayr›ca aç›k su ka-Bundan sonraki aflamada, pod ve için, geometrik karakteristikleri ve rakteristikleri de ayn› flekillere ek-strut üzerindeki panellerde kaynak deneysel sonuçlar› (Mishra, 2005) lenmifltir. Bu durumda, strut’›n ve (Szantyr, 2001)’de verilen çek- pervane üzerindeki etkisi küçük me tipli podlu pervane sistemi se- olurken, podun etkisi pervanenin çilmifltir. Çekme tipli podlu perva- itme ve moment katsay›lar›n›n düfl- ne sisteminde, pervane podu göv- mesine sebep olmaktad›r. Yine, kullan›lan say›sal yöntemin iterati- ve ad›mlar› pervanenin itme katsa- y›s› için fiekil 9’da verilmifltir. Gö- rüldü¤ü gibi, 4. ad›m yak›nsam›fl çözümdür. Ayr›ca, fiekil 10 ve 11’de, s›ras›yla, pervane kanad› emme taraf› (suction side) ve ba- s›nç taraf›nda (pressure side) he- saplanm›fl boyutsuz bas›nç katsay›- lar› verilmifltir.16 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

makale4. SONUÇLAR de girdap a¤ yöntemi (vortex lat- me katsay›lar› için düflürücü bir tice method) kullan›lm›flt›r. Kulla- etki yapt›¤› gözlenmifltir. Yine,Bu çal›flmada, podlu pervane per- n›lan iteratif say›sal yöntem, de- strut’›n pervane üzerindeki etkisi-formans›n› ve etraf›ndaki ak›m neysel karfl›laflt›rma yapmak ama- nin pod’un etkisi kadar fazla ol-alan›n› analiz eden iteratif say›sal c›yla Szantry’›n podlu pervanesi- mad›¤› hesaplanm›flt›r. Elde edi-bir yöntem sunulmufltur. Kullan›- ne uygulanm›flt›r. Tüm hesapla- len say›sal sonuçlar literatürdelan say›sal yöntemde pod-strut malarda pod sisteminin yaw aç›s› mevcut olan say›sal sonuçlar ileetraf›ndaki ak›m alan› için panel s›f›r derece olarak kabul edilmifl- iyi bir uyum içindedir. Uygulananyöntemi (boundary element met- tir. Aç›k su pervane de¤erleri ile yöntem, itme tipi yada ikiz perva-hod), pervane kanatlar› etraf›n- karfl›laflt›r›ld›¤›nda, pod’un varl›- ne tipi gibi de¤iflik podlu pervanedaki ak›m alan› ve pervane üze- ¤›n›n pervanenin itme ve tork de- sistemlerine de uygulanabilir.rinde indüklenen kuvvetler için ¤erlerini, ele al›nan bütün ilerle-fiekil 5. Pod ve strut üzerindeki pervane etkili efl bas›nç e¤rileri, fiekil 6. Pod ve strut üzerindeki pervane etkili efl bas›nç e¤rileri, J (ilerleme katsay›s›)=0.6. J (ilerleme katsay›s›)=0.7. fiekil 7. Pod ve strut etkili pervane boyutsuz itme fiekil 8. Pod ve strut etkili pervane boyutsuz moment katsay›s› de¤erleri. katsay›s› de¤erleri.Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 17

makale fiekil 9. Pod ve strut etkili pervane boyutsuz itme ve KAYNAKLAR moment katsay›lar›n›n yak›nsamas› Atlar M (ed.), (2004), “First International Conference on fiekil 10. Pervane kanad› emme taraf›nda hesaplanm›fl boyutsuz Technological Advances in Podded Propulsion”, bas›nç katsay›s› da¤›l›m›. University of Newcastle, UK. fiekil 11. Pervane kanad› bas›nç taraf›nda hesaplanm›fl boyutsuz Bal S, (2006), “Podlu Pervane Analizi ‹çin Say›sal Bir bas›nç katsay›s› da¤›l›m›. Yaklafl›m”, Deniz Harp Okulu Bülteni, Say›:42, Nisan, sf:43-59.18 Bal S, Aky›ld›z H ve Güner M, (2006), “Preliminary results of a numerical method for podded propulsors”, Proc. of 2nd TPOD Conference, Brest, France, 3-5 October. Celik F ve Guner M, (2006), “Improved lifting line method for marine propeller”, Marine Technology, SNAME, 43, pp: 100-113. Fine NE ve Kinnas SA, (1993), “A boundary element method for the analysis of the flow around 3-D cavitating hydrofoils”, Journal of Ship Research, 37, pp:213-224. Gupta A, (2004), “Numerical Prediction of Flows around Podded Propulsors”, Ocean Engineering Group Report No: 04-6, The University of Texas at Austin, USA. Hsin C-Y, Chou S-K ve Chen W-C, (2002), “A new pro- peller design method for the pod propulsion system”, Proc. of 24th Symp. on Naval Hydrodynamics, Fukuoka, Japan. Kerwin JE ve Lee C-S, (1978), “Prediction of steady and unsteady marine propeller performance by numerical lift- ing-surface theory”, Trans. SNAME, Vol. 86. Kinnas SA (ed.), (2005), “University/navy/industry consor- tium on cavitation performance of high speed propulsors - presentations and progress reports”, 23rd Steering Committee Meeting, The University of Texas at Austin, USA. Kinnas SA, ve Fine NE, (1993), “A numerical nonlinear analysis of the flow around two- and three-dimensional partially cavitating hydrofoils”, Journal of Fluid Mechanics, 254, pp:151-181. Kinnas SA, Griffin P, Choi J-K ve Kosal E, (1998), “Automated design of propulsor blades for high-speed ocean vehicle applications”, Trans. SNAME Vol. 106. Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

makaleKinnas SA ve Hsin C-Y, (1992), “A boundary element method for the analysis of the unsteady flow around extreme propellergeometries”, AIAA Journal, 30, pp:688-696.Lee C-S, (1979), “Prediction of steady and unsteady performance of marine propellers with or without cavitation by numer-ical lifting surface theory”, PhD thesis, M.I.T., Department of Ocean Engineering.Mishra B, (2005), “Prediction of performance of podded propulsors via coupling of a vortex-lattice method with an Euleror a RANS solver”, Ocean Engineering Group Report No: 05-1, The University of Texas at Austin, USA.Szantyr JA, (1994), “A Method for analysis of cavitating marine propellers in non-uniform flow”, International ShipbuildingProgress, Vol.41, No.427, pp: 223-242.Szantyr J, (2001), “Hydrodynamic model experiments with pod propulsors”, Oceanic Engineering International, 5(2),pp: 95–103. fiakir BAL1967 y›l›nda ‹stanbul’da do¤du. 1988 y›l›nda ‹stanbul Teknik Üniversitesi Gemi ‹nflaat› ve Deniz Bilimleri Fakültesi’ndenGemi ‹nflaat› ve Gemi Makinalar› mühendisi ünvan›n› alarak mezun oldu. 1996 y›l›nda ‹stanbul Teknik Üniversitesi“Gemi Hidromekani¤i” alan›ndan doktora derecesi ald›. Halen, ayn› fakültede ö¤retim üyesi olarak çal›flmaktad›r.A.B.D.’de (Texsas-Austin Üniversitesi), ‹ngiltere’de (Newcastle Üniversitesi) ve Finlandiya’da (Helsinki Teknoloji Üniversitesi)de¤iflik zamanlarda misafir araflt›r›c› ve misafir ö¤retim üyesi olarak çal›flmalarda bulunmufltur. Say›sal gemihidrodinami¤i, gemi direnci analizi, gemi pervanesi dizayn›, tak›nt› dizayn›, yüksek sürat hidrodinami¤i bafll›ca çal›flma veilgi alanlar›d›r. Hakan AKYILDIZ1965 y›l›nda ‹stanbul’da do¤du. 1987 y›l›nda ‹stanbul Teknik Üniversitesi Gemi ‹nflaat› ve Deniz Bilimleri Fakültesi’ndenGemi ‹nflaat› ve Gemi Makinalar› mühendisi ünvan›n› alarak mezun oldu. 1999 y›l›nda ‹stanbul Teknik Üniversitesi “Gemi‹nflaat› Mühendisli¤i” program›ndan doktora derecesi ald›. Halen, ayn› fakültede ö¤retim üyesi olarak çal›flmaktad›r. 2005y›l›ndan beri ise dekan yard›mc›s› olarak görevini sürdürmektedir. Lineer olmayan dalga kuvvetleri, gemi hidrostati¤i vestabilitesi , tank içindeki s›v› çalkant› hareketlerinin hidrodinamik analizi, gemi hareketleri, podlu pervane bafll›ca çal›flmave ilgi alanlar›d›r. Mesut GÜNER1967 y›l›nda Malatya’da do¤du. 1988 y›l›nda ‹stanbul Teknik Üniversitesi Gemi ‹nflaat› ve Deniz Bilimleri Fakültesi’ndenGemi ‹nflaat› ve Gemi Makinalar› mühendisi ünvan›n› alarak mezun oldu. 1994 y›l›nda Newcastle Üniversitesi’ndendoktora derecesi ald›. Halen, Y›ld›z Teknik Üniversitesi Gemi ‹nflaat› Bölümü’nde ö¤retim üyesi olarak çal›flmaktad›r.Ayn› üniversitede, “Gemi ‹nflaat› ve Gemi Makineleri Mühendisli¤i Bölümü” baflkan yard›mc›l›¤› ve “Gemi Hidrodinami¤iAnabilim Dal›” baflkanl›¤› görevlerini de sürdürmektedir. Gemi pervanelerinin dizayn ve analizi, gemi direnci, sualt›akusti¤i, tekne-pervane etkileflimi, daimi olamayan pervane kavitasyonu, tekne form dizayn› ve hesaplamal› ak›flkanlarmekani¤i bafll›ca çal›flma ve ilgi alanlar›d›r.Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 19

makale Münip Bafl 1Gemi ‹nfla Yan Sanayi veAR-GE1. G‹R‹fi man %95 ine yak›n bir yüzdeli¤in nolojik yeterlilikte önemli aflamalar uzak do¤u ülkeleri aras›nda payla- kaydeden Türk gemi infla sanayiBir geminin, çelik montaj ana yap›- fl›ld›¤›n› görmekteyiz. Bu paylafl›m 35.000 DWT’a kadar (çok yak›n birs›n›n d›fl›ndaki tüm donan›mlar›yla ise; Kore %31.8, Japonya %31.5, tarihte 80.000 DWT) olan kontey-ilgili sanayi dal›na gemi yan sanayi Çin %31.1 fleklinde s›ralanmakta- ner, kimyasal tanker, h›zl› deniz fe-denir. Yan sanayi imalatlar› gemiyi d›r. Sektörün dünya çap›ndaki di- ribotlar› da dahil olmak üzere tümdonatarak denize elverifllili¤ini sa¤- ¤er %5 lik diliminde ise Türkiye’nin gemilerin inflaat›n› yapmaktad›r.lamad›kça gemi, çelik ve saç profil- de içinde bulundu¤u di¤er dünya Özel sektör tersaneleri ürün çeflitli-lerden oluflan bir yüzer dubadan ülkeleri yer almaktad›r. 2004 ra- liklerini geniflletip, kalite sistemi uy-baflka bir anlam tafl›maz. Bu ne- kamlar› ile Türkiye’nin dünya gemi gulamalar›na geçmeye bafllam›fl,denle dünyada gemi infla yan sana- infla pastas›ndan ald›¤› pay tersane organizasyon çal›flmalar› ileyine, gemi infla sanayinin ayr›lmaz %0.51’dir. yeni gemi infla kapasitelerinibir parças› olarak bak›l›r. Gemi infla sanayinin ülke kalk›nma- 1.200.000 DWT’e, çelik iflleme ka-Gemi infla sanayi de¤iflik endüstri s› ac›s›ndan ne kadar önemli oldu¤u pasitelerini 500.000 tona ç›karm›fl-ürünlerinin birleflimini içeren bir Türkiye ekonomisine gemi infla ve lard›r.imalat sanayidir. Çelik sanayi, ma- onar›mdan y›lda 2.5 milyar USD gir-kine sanayi, elektrik-elektronik sa- di sa¤lad›¤›ndan anlafl›lmaktad›r. 2.1. Günümüzdenayi, boya sanayi ve lastik-plastiksanayi kolu mamullerinin bir araya 2. GEM‹ ‹NfiA SANAY‹ 2005 y›l› rakamlar› ile yaklafl›kgelmesi sonucu gemi infla sanayisi- 1554 parça kay›tl› gemi ile Türkiye,nin ürünü “gemi” ortaya ç›kar. Türkiye’de yeni gemi inflaat›, yat in- toplam 5,4 milyon GRT’luk denizGemi infla sanayi ülkenin sadece flaat›, gemi onar›m›, gemi yan sa- ticaret filosuna sahiptir. Ticaret fi-ekonomik de¤il ayn› zamanda sa- nayi ve teknik hizmetlerden oluflan losunun %44’lük bir k›sm› 20 yafl›nvunma ihtiyaçlar›na ve teknolojik befl ayr› grupta faaliyet gösteren, üzerindedir. Önümüzdeki y›llardageliflmesine katk›da bulunan bir sa- 1960’l› y›llardan itibaren hem dev- kesinleflmesi tahmin edilen Deniznayi koludur. Ayr›ca ülke için bü- let sektörü hem de özel sektör ta- ve Çevre Güvenli¤i Uluslararas›yük bir istihdam sa¤layarak da raf›ndan yürütülen gemi infla sana- Konvansiyonlar› nedeniyle ticaretönemli bir sosyal kalk›nma deste¤i yi Türk a¤›r sanayinin önemli bir filosunun önemli bir k›sm› hurdayasa¤lar. parças›n› oluflturmufltur. ç›kacakt›r. Özellikle 188 parçadanGemi infla sektörünün dünya üze- Ürün çeflitlili¤i, ürün kalitesi ve tek- oluflan 0.8 milyon GRT’luk tankerrindeki da¤›l›m›na bakt›¤›m›z za-1 ‹TÜ Denizcilik Fakültesi, e-posta : [email protected] 21 Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi

makalefilosunun gemi say›s› ile 113 tanesi fiekil 1. 2004 y›l›nda Türkiye'nin teslim etti¤i gemiler. (OECD 2005).ve yaklafl›k 300 parçadan oluflanyak›n sahil gemileri (Koster) filosu- Tablolardan anlafl›ld›¤› gibi sonuç • 400 bin ton çelik ifllemenun da yukar›da ki sebeplerden do- gemi inflas›n›n son y›llarda ihracata • 35 bin (çok yak›n bir tarihte 80lay› en çok 5 y›ll›k bir süre içinde ye- yöneldi¤ini göstermektedir. Türki-ni teknolojilere göre dizayn edilip, ye’nin h›zl› büyüme içindeki gemi in- bin) DWT'a kadar yeni gemi inflamodern donan›mlarla donat›lm›fl fla sanayi, küçük tonajl› ürün tanker-gemilerle yenilenmesi gerekecektir. leri alan›nda çok ciddi bir ilgi oda¤› • Yeni gemi infla faaliyetleri ile01.01.2005 itibariyle bayraklara gö- olmaya bafllam›flt›r. Öyle ki Dünyada 1,5 Milyar Dolarre Dünya filosu (300 GRT’un üzeri) 3 ile 18 bin ton aras›ndaki kimyasal157 ülke baz›nda 39.932 adet ge- tanker siparifllerinin % 65’inin Türki- • Bak›m onar›m faaliyetleri ilemi ile 888.036.000 DWT’dur. ye’den karfl›lanmaktad›r. 1 Milyar Dolar,Dünyada h›zla geliflen teknolojilere Bak›m onar›m faaliyetleri de tersa-paralel olarak, günümüzde, gemi necili¤in ve gemi infla sanayisinin • Toplamda 2,5 Milyar Dolar dövizinfla sanayi, yük ve yolcu tafl›mac›l›- do¤rudan bir parças›d›r Tablo 1’de girdisi,¤› için gemi inflas› baflta olmak üze- 2001-2004 y›llar› aras› tersaneleri-re, bak›m-onar›m, gemi söküm sa- mizin gemi tamir, bak›m-onar›m • Do¤rudan 25.000 kiflilik istihdam,nayi, gezi ve deniz turizmi gibi bafl- faaliyetleri ile ilgili adet ve tonaj bil- dolayl› olarak 100 bin kifliye ifll› bafl›na bir endüstri alan› oldu¤u gileri verilmifltir. imkan›,kadar, ayn› zamanda bir ticaret ve Belirli bafll› rakamlarla Türk gemihizmet dal›d›r. Dünyada, yaklafl›k 6 infla sanayisini incelemek gerekirse; • Ortalama 500 civar›nda yanmilyon ton yük, 800 milyon DWT y›lda: sanayi ifl kolunda yarat›lankapasitedeki dünya deniz ticaret fi- istihdam velosuyla tafl›nmakta olup, bu pasta-n›n büyüklü¤ü, 300 milyar dolar ci- • Yaratt›¤› di¤er katma de¤erlerle,var›ndad›r. Ülkemizin filosu, 8 mil-yon DWT ile dünya deniz ticaret fi- • 10 Milyon DWT bak›m onar›m Türk ekonomisine küçümsenmeye-losunun ancak yüzde 1'ini olufltu- • 1 Milyon DWT'luk yeni gemi infla cek katk›lar sa¤lamaktad›r.rurken, bu pastadan, sadece 3 mil-yar dolarla, yüzde 1'lik bir pay ala-bilmektedir.fiekil 1’de 2004 y›l›nda Türkiye'ninteslim etti¤i ve ald›¤› yeni gemi si-pariflleri rakamlar› verilmektedir.Grafiklerden Türkiye’nin IMO ClassII ve Kimyasal Tanker inflas› üzerin-de yo¤unlaflt›¤› görülmektedir.Tablo 1: 2001-2004 y›llar› aras› tersanelerimizin bak›m-onar›m faaliyetleri (Dnz.Müst. 2005).Y›llar Türk Bayrakl› Yabanc› Bayrakl› Toplam2001 Adet GRT Adet GRT Adet GRT20022003 241 1344793 342 1666464 583 30112572004 409 2212710 243 1155229 652 3367939 386 1934578 505 2901524 891 4836102 840 1327351 498 3404766 1338 473211722 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

makale3.GEM‹ ‹NfiA YAN SANAY‹ 3.1. Gemi ‹nfla Yan Sanayi üretilmemektedir. Üretimi yap›lma- neleri kapsar? yan ürünlerin bir k›sm›n›n (itfaiyeciGemi infla yan sanayi gemi infla sa- teçhizatlar›, fliflebilir can sallar› vs.)nayisinin ayr›lmaz bir parças›d›r. Gemilerin tipleri ve çal›flma sahala- üretilmeme sebebi gerekli teknolo-Her zaman gemi infla sanayisi ile r› de¤ifltikçe, gemilerde kullan›lan jiyi ve bilgiyi sa¤layamamak de¤ilparalel bir geliflim göstermifltir. Ge- yan sanayi ürünlerinin özellikleri ve ürünün tüm dünyada birkaç büyükmi inflaat›nda yan sanayi ürünleri- say›lar› da de¤iflir. Bu bak›mdan bir üreticisinin bulunmas› ve kârl›l›¤›-nin de¤eri gemi de¤erinin yaklafl›k gemide bulunan yan sanayi ürünle- n›n küçük iflletmeler için az olmas›-%20’sidir. Türkiye’de yan sanayi rini standart adetler ile çeflitlemek d›r. Gemi inflaat›n›n hammaddesiürünlerinin yaln›zca % 45- 50’si mümkün de¤ildir. Gene de her tip olan çelik saç ve profilin Türki-yerli üretilmektedir. gemide var olan Yan Sanayi Üreti- ye’deki üretim kapasitesi ihtiyac›nGemi infla yan sanayinde dünya pi- mi ana kalemleri flöyle s›ralanabilir: çok az›n› karfl›layabilmektedir. Yanyasalar›na Avrupa yan sanayi kuru- sanayi ürünlerinin içersinde en çoklufllar› hükmetmektedir. Bu kuru- 1- Demir ve çelik ürünleri kullan›lan ve maliyeti en yüksek ka-lufllar›n, son yirmi y›ld›r dünyada 2- Ana ve yard›mc› makineler, lem olan çelik ürünleri saçlarda,çeflitli ülkelerde ve pazarlarda de¤i- boyutlar ve özellikler yönünden;flik inifl ve ç›k›fllar gösteren nakliye güverte makineleri profillerde ise profil tipleri yönün-ve iflçilik ücretleri nedeniyle, bilhas- 3- Denizde can emniyeti den ihtiyac› karfl›layamamaktad›r.sa uzak do¤u pazarlar›na yak›nolan ve düflük iflçilik ücretleri bula- kurallar›n›n (SOLAS - IMO) Tablo 2’de dikkat edilecek önemlibilecekleri yeni üretim yerleri ara- gerektirdi¤i donan›m, teçhizat bir husus, yüzdede yerli pay›n›nd›klar› görülmüfltür. ve araç, artmas› iflçilik kalemlerinden mey-Bu kurulufllar›n, Uzak Do¤u’da bil- 4- Elektronik aletler ve elektrik dana gelmekte, iflçilik ç›kar›ld›¤›n-hassa güçlü gemi infla sanayilerine donan›m› da üretimde ciddi bir pay›n olmad›-sahip Japonya ve Kore’de ve son 5- Boru donan›m›, pompalar, valfler ¤› görülecektir.befl y›ld›r da büyük bir geliflme gös- 6- Güverte makineleri veteren Çin’de gerek lisans ile ortak- donan›mlar› 3.2. Gemi ‹nfla Yan Sanayil›k yoluna giderek ya da do¤rudan 7- Gemi tiplerine göre kurallar›n Ürün Yelpazesinde Türkiye’ninkendi fabrikalar›n› kurarak yat›r›m- gerektirdi¤i standart teçhizat Durumular›n› büyüttüklerini ve böylecedünya gemi infla sanayi piyasalar›n- Tablo 2’de Türkiye’de üretilen bir a. Demir ve Çelik Ürünlerida hakimiyetlerini devam ettirdik- gemide ana kalem maliyetlerin yerli Gemi infla sanayi tamamen demir-leri görülmektedir. ve yabanc› ürünler yüzdesi verilmifl- çelik endüstrisine ba¤l›d›r. GemiTürkiye’deki yan sanayi ürünlerinin tir. Tablo, 10.000 DWT’luk kimyasal yap›m›nda ham madde olan veço¤u küçük üreticiler taraf›ndan tanker için ürün de¤erlerini vermek- do¤rudan kullan›lan çelik saç veyap›lmaktad›r. Bu durum hem ürün tedir. Tabloda ayr›nt›l› olarak görül- profiller Türkiye’de üretilir ama ye-teslim süresinde soruna neden olur dü¤ü gibi ürünlerin %40 - %45 gi- tersizdir. Gemi saç› Karadenizhem de fiyat rekabetinde olumsuz- bi bir k›sm› ithal edilmektedir. Ere¤li Demir Çelik Fabrikalar›nda,luk yarat›r. Ayr›ca üreticilerin ge- Bu oran› en çok artt›ran ana ve yar- profil Karabük Demir Çelik Fabrika-rekli standartlar› yakalayamamas› d›mc› makineler ile gemi sac› mali- lar›nda üretilir.ve uygun sertifikalar›n al›namama- yetleridir. Ayr›ca gemi yan sanayi Bu yetersizli¤in bafll›ca nedeni üre-s› da büyük bir sorundur. Sonuç baz› üretimlerde (güverte makine- timin niceliksel ve niteliksel olarakolarak ciddi oranda sertifikal› ithal leri, ›rgatlar, dümen makineleri, k›s›tl› olufludur. Armatör ve tersaneürünlere kayma vard›r. elektrik teçhizat›, gemi zincirleri ve aras›nda anlaflma belirli bir ifl plan› çapalar vs.) kendini kan›tlam›fl say›- içerisinde yap›l›r yurt içinden saç labilmekle birlikte, baz› yan sanayi ürünleri teknolojik yetersizlikten (seyir cihazlar›, alg›lay›c›lar vs.) hiçEkim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 23

makale Tablo 2. 10000 DWT Kimyasal Tanker ‹çin Ana Kalem Maliyetler (DPT 2006 Gemi ‹nfla Raporu)24 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

makaletemini yeterli olmad›¤› için yurt d›fl› tilmekte ve baz› Loyd’lar›n sertifi- sevk sistemlerinde kullan›lan redük-çok daha caziptir. Nicelik olarak ta kalar›yla gemilerde kullan›labil- törlerin imalat› yap›lmamaktad›r.üretilen saç ebatlar› genelde mektedir. Ancak bu imalatç›lar›n Gemilerde bulunan ilk hareket ha-6000x1500 dür. Bu ebatlar gemi hiçbiri ana makine üreticileri tara- va flifleleri, eflanjör gibi bas›nçl› kap-yap›m› için küçüktür. Bu durum da- f›ndan yetkilendirilmifl yedek parça lar›n üretimi yap›labilmektedir.ha çok parça saç tüketilmesi daha üreticisi de¤ildir ve Türkiye’deki LPG/LNG ler anlam›nda k›s›tl› üre-çok iflçilik ve kaynak yani daha yük- imalatç›lar›n ürettikleri ürünler için tim yap›lmaktad›r.sek maliyet demektir. Türkiye’de tip onaylar› bulunmamaktad›r. Ya¤ ve yak›t seperatörlerinin üreti-yüksek mukavemetli çelik üretimi Türkiye’de flaftlar›n, flaft yataklar›- mi yap›lmamaktad›r. Sintine sepe-yap›lmamaktad›r yaln›z Grade A n›n, stern tüplerin üretimi yap›labil- ratörleri ile sintine seperatörleriçelik seri olarak üretilmektedir. mektedir. Pervane üretiminde ise kontrol ve alarm cihazlar› ise birkaçGemi infla sektöründe kullan›lan CU1, CU2, CU3, CU4 alafl›m tiple- firma taraf›ndan sertifikal› olarakprofil Hollanda profilidir. Bu profil rinde 4m çapa kadar sabit kanatl› üretilmektedir.Türkiye’de sadece ‹zmir’de üretilir. pervane üretilebilmektedir. Ad›m Pis su ar›tma üniteleri ve denize ya-Bunun d›fl›nda eflit dall› köflebent ayarl› pervanelerin (Pitch kontrollü) k›t boflalt›m›n› izleme ve kontrolüretimi vard›r ama çeflit dall› köfle- ve bafl itici pervanelerin üretimi ise sistemleri üretilmektedir. Havalan-bent üretimi yoktur. Eflit dall› köfle- yap›lmamaktad›r. d›rma sistemleri ve elemanlar› dabent çok fazla profil malzeme kul- Gemilerde elektrik enerjisi için gerek Türkiye’de üretilmektedir.lan›ma neden olur geminin maliye- duyulan jeneratörlerin üretimi bir-tini ve a¤›rl›¤›n› artt›r›r. Alüminyum kaç büyük firma taraf›ndan gerçek- c. SOLAS Kurallar›n›nsaç ve profil üretimi Türkiyede var- lefltirilmektedir. Üretim 3 kVA’den Gerektirdi¤i Donan›mlard›r. Fakat deniz suyunun afl›nd›r›c› 3000 kVA’e kadar yap›labilmekte- Can kurtarma donan›mlar›ndanetkisine dayan›kl› alüminyum üreti- dir. Jeneratör kumanda kontrol pa- can simitleri, can yelekleri, can fili-mi (Al-Mg) yüksek miktarda sipa- nelleri de yine Türkiye’de üretilebil- kalar›, kurtarma botlar› ve matafo-riflle mümkün olmaktad›r. mektedir. ralar Türkiye’de üretilebilmektedir.Çelik döküm malzeme üretimi (göz Dümen makinesi Türkiye’de belirli Fiberglas malzemeden yap›lan budemiri, zincir ve aksesuarlar›, maki- bir kapasiteye kadar yerli olarak ürünlerin üretimi baflar›l›d›r. Ancakne parçalar› vs.) aç›s›ndan Türki- imal edilmektedir. Türkiye’de infla görünür iflaretlerin (paraflütlü iflaretye’de üretim yeterlidir. edilen gemilerin kapasitesini karfl›- fiflekleri, el maytaplar›, yüzer du-Kaynak ve kesme gereçleri üretimi layacak düzeydedir. man iflaretleri), fliflebilir can sallar›-Türkiye’de yap›lmaktad›r. Her türlü Gemilerde s›kl›kla kullan›lan Scotch n›n, gemiyi terk kayaklar›n›n, halatelektrod, kaynak telleri ve kaynak tipi kazanlar ve termal ya¤ kazanla- atma aletlerinin Türkiye’de üretimigazlar› (oksijen, argon, asetilen, r› birkaç büyük kazan firmas› tara- yap›lmamaktad›r.helyum) üretimi baflar›yla yap›l- f›ndan baflar›yla yap›lmaktad›r. Gü- Türkiye’de yang›n söndürme tüple-maktad›r. nümüzde gemilerde yüksek ba- rinin üretimi yap›lmaktad›r ancak s›nçl› buhar kazanlar›n›n kullan›m› tüplerin içersindeki kimyasallardanb. Ana makine ve yard›mc› pek söz konusu olmad›¤› için bu köpük ve CO2 yurtiçinden, kurumakineler tip kazanlar›n üretimi yap›lmamak- toz ise yurtd›fl›ndan sa¤lanmakta-Ana makine ve yard›mc› makineler tad›r ancak talep olmas› halinde d›r. Yang›n söndürme teçhizat›n-gemi infla sanayinde yüksek mali- üretilmesi mümkündür. dan yang›n dolaplar›n›n, hortumla-yetleri ile önemli kalemlerdendir. Redüktör gruplar› yerli olarak imal r›n, nozullar›n, hidrantlar›n, aplika-Ana makine yedek parçalar› (lay- edilmektedir ama Küçük yatlara hi- törlerin Türkiye’de üretimi yap›l-ner, piston, rod, yatak, pim vs.) ba- tap eden piyasa mevcuttur ve tüm maktad›r. Yang›n alg›lama sistem-z› küçük imalatç›lar taraf›ndan üre- Avrupa normlar›na uygundur. Gemi leri, dedektörler, sprinklerler, itfa-Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 25

makaleiyeci teçhizatlar› vs. ise yurtd›fl›n- land›r›lmas› konusundaki eksiklik- üretim yapan üretici say›s› oldukçadan ithal edilen malzemelerdir. ler tam olarak giderilememifltir. azd›r. Lumbuzlar ve pencerelerin Pompa yerli olarak üretilebilmekle üretimi de yine yerli olarak yap›la-d. Elektronik Aletler ve Elektrik birlikte sertifikaland›rmadaki eksik- bilmektedir ancak baz› özel lum-Donan›m› likler bu alanda da henüz giderile- buz camlar› ithal edilmektedir.Gemide kullan›lan her tür kablo, memifltir. Özellikle 1980’li y›llar›n S›hhi tesisat gereçlerinin üretimiana tablo (panel üzerindeki geyçler ortalar›na kadar hiç pompa üretimi Türkiye’de gemilere yönelik serive göstergeler k›smen sertifikas›z olmad›¤› düflünülürse bu iyi bir ge- olarak yap›lmaz, sadece özel sipa-olarak üretilebilmektedir), pano, liflme say›l›r. riflle Türkiye’deki fabrikalar taraf›n-akümülatör, transformatör, elek- dan yap›labilmektedir.trik motoru, ayd›nlatma armatürü f. Güverte Makineleri ve Gemilerde kullan›lan kaymaz ze-(exproof floresan armatürünün Donan›mlar› min serami¤inin seri üretimi yap›l-üretimi yap›lmamaktad›r), elektrikli Türkiye’de her tür güverte makine- mamakla beraber özel siparifllerlekuzine yap›labilmektedir. Ancak si birden fazla çeflit olarak (vinçler, üretilebilmektedir. Bölme panelle-çok özel baz› ürünler yurtd›fl›ndan bafl ›rgat, k›ç ›rgat, demir ›rgat› vs.) rinde çeflitli standartlarda panelgetirilmektedir. üretimi yap›labilmektedir. üretimi baflar›yla yap›lmakt›r. GemiSeyir ve iletiflim için kullan›lan mo- Türkiye’de tel halat, zincir, polyes- içi döfleme Türkiye’de üretilir ancakdern elektronik donan›mlar üretil- ter halat, kilit, makara, göz demiri, yanmaz kumafl üretimi yoktur, it-memektedir. Genel olarak ticari babalar vs. gibi ba¤lama, demirle- hal edilir.denizcilik elektroni¤inde hiçbir üre- me ve kald›rma teçhizat› üretimitimimiz bulunmamaktad›r. Projek- baflar›yla yap›lmaktad›r. 4. GEM‹ ‹NfiA YANtör ve reflektörler üretilebilmekte- Ambar kapaklar› Türkiye’de infla vedir ancak ürünlerin sertifikal› olma- ihraç edilebilmektedir. Gemi ambar SANAY‹NDEK‹ EKS‹KL‹KLER‹Nmas› yerli imalata talebin az olma- kapa¤›, lumbuz lastikleri, O-ring,s›na yol açmaktad›r. Türkiye’de klingrit, lastik, amyant contal›k G‹DER‹LMES‹kontrollü projektör henüz üretil- malzemeler ve salmastralar gibi s›z-memektedir. d›rmazl›k malzemelerinin üretimi Türkiye’de gemi infla yan sanayininKara tesisleri için yap›lmakta olan ik- Türkiye’de yap›lmaktad›r. en büyük ithal mallar›na s›ras›ylalimlendirme ve so¤utma donan›m› bakarsak bunlar saç – profil, anaüretimi gemiler için de yap›labilmek- g. Di¤er makine, ana makine donan›mlar›,tedir, k›smen ithal de edilmektedir. Türkiye’de boya (epoksi boyalar, pervane, bafl ve k›ç iticiler, dümen güverte boyalar›, ›s›ya dayan›kl› bo- makinesi, boya ve elektronik mal-e. Boru Donan›mlar›, Pompalar, yalar, karina astarlar› vs.), galvaniz zemelerdir.Valflar ve katodik koruma üretimi yap›l- Gemi infla yan sanayimizdeki temelTürkiye’de, paslanmaz haricinde maktad›r. Ancak Türkiye’de üreti- sorun üretimlerin genelinin küçükher tür çelik boru (dikiflli ve dikiflsiz len katodik koruma cinsi tutyalar- üreticiler taraf›ndan yap›lmas›d›r. Buçelik çekme borular, boru dirsekle- d›r, yönlendirilmifl ak›m sistemi ile sorun hem maliyeti artt›r›r hem deri, alafl›ml› kazan borular› vs.) ve fit- çal›flan koruma sistemi ithal edil- gerekli kalite ve güvence standartla-tingler (kompansatörler, süzgeçler mektedir. r›na ulaflmay› güçlefltirir. Seri üretimvs.) imal edilebilmektedir. Gemilerde kullan›lan su geçmez, yapan büyük üreticiler maliyetleriGemide kullan›lan çok çeflitli valf gaz geçmez kap›lar ve yang›n kap›- önemli ölçüde düflürebilece¤i gibitipleri (sülüs, kelebek, selenoid, ba- lar› Türkiye’de üretilebilmektedir sa¤l›kl› bir kalite politikas› da izleye-s›nç düflürücü vs.) Türkiye’de üretil- ancak bu üretimlerin ço¤u seri üre- bilir. Ayr›ca Türkiye’de Ar-Ge nere-mektedir ancak ürünlerin sertifika- tim fleklinde de¤ildir ve sertifikal› deyse olmamakla birlikte taklit ürün- ler oldukça fazlad›r. Bu durum hem ayr› bir maliyet hem de milli geliflme karfl›s›nda önemli bir engeldir.26 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

makaleDenizcilik endüstrisindeki birçok m›ndaki ürünlerin ço¤unlu¤u için lefltirilmesi ve teknoloji uyarlamas›malzemenin üretimi hiç yap›lama- Türkiye’de test laboratuar› olma- için bilimsel esaslara uygun olarakmaktad›r. Bu ürünlerden suya atla- mas› nedeniyle ürün testleri Al- yap›lan ve her aflamas› belirlenmiflma giysileri, ›s› korumal› tulumlar›, manya, Danimarka, Hollanda, Bel- çal›flmalar olarak tan›mlan›r.görünür iflaretler, can sallar›, gemi- çika gibi ülkelerin Akredite olmufl Sanayi kurulufllar›n›n Ar-Ge proje-yi terk kayaklar›, halat atma aletle- laboratuarlar›nda yapt›r›lmaktad›r. leri kapsam›nda izlenip de¤erlendi-ri, yang›n alg›lama sistemleri, de- Gemi infla sanayinde son y›llarda rilebilen belli bir oran›n›n karfl›lan-dektörler, sprinklerler ve itfaiyeci h›zla yükselen üretime paralel ola- mas›, ticari de¤eri olan yeni birteçhizatlar› düflük kar pay›ndan do- rak, Gemi Teçhizat› Yönetmeli¤i ürün oluflturulmas› veya mevcutlay› üretilmezler. Hiç üretimi olma- gemi infla yan sanayinin de gelifl- ürünlerin rekabet gücünün yüksel-yan ürünlerden olan seyir ve ileti- mesine katk› sa¤layacakt›r. Bu yö- tilmesine, bu amaçla üretim yönte-flim aletleri çok ciddi teknolojik alt netmelik ile Gemi teçhizat›nda üre- mi, sistemi ve tekniklerinin araflt›r›l-yap› gerektirdi¤i için k›sa vadede tim standard›n›n yükselmesi, kali- mas› ve gelifltirilmesine sermayeüretimi imkâns›zd›r. tenin AB üyesi ülkeler seviyesine deste¤i sa¤lamakt›r.Çeflitli malzemelerimizin de sertifi- getirilip, belgelendirilmesi, ilave is- Bilim ve teknolojik faaliyetlerin ve-ka sorunu vard›r. Pompa ve valf tihdam imkân› oluflturacak ve ülke rimlilik art›fl›n› sa¤layarak kalk›n-üretimimiz olsa da sertifika sorunu ekonomisine katk› sa¤layacakt›r. may› h›zland›rd›¤›n›n fark edilmesitam giderilememifltir. Bu sertifika Sektörde ithalat azalacak, belge- ve teknoloji odakl› ekonomi teori-problemlerine çözüm olarak: AB lendirilmemifl birçok teçhizat kulla- lerinin gelifltirilmeye bafllanmas›mevzuat uyumu sürecinde Türki- n›mdan kald›r›lacak ve gemi infla 1960’l› y›llara rastlamaktad›r. Buye’de uyumlaflt›r›lmas› istenen, AB sanayinin ihtiyac› olan teçhizat ulu- ortamda bilim politikas› da bir bilimYeni Yaklafl›m Direktiflerinden, sal üretim ile sa¤lanacakt›r. araflt›rma alan› olarak do¤maya96/98/EC say›l› Direktiftir. Bu direk- bafllam›fl ve Avrupa ve ABD’de butifin uyumlaflt›r›lmas› ile Denizcilik 4.1.Araflt›rma Gelifltirme (AR-GE) alanda bir çok araflt›rma birimi ku-Müsteflarl›¤› taraf›ndan haz›rlanan Amac›, kapsam›, süresi, bütçesi, rulmufltur. Türkiye’nin de üye oldu-ve 23/10/2005 tarih ve 25975 say›- özel flartlar›, di¤er kurum, kurulufl, ¤u OECD, kuruluflundan beri biliml› Resmi Gazete’de yay›mlanan Ge- gerçek ve tüzel kiflilerce sa¤lanacak politikas› alan›nda faaliyet göste-mi Teçhizat› Yönetmeli¤i, kapsama ayni/nakdi destek miktarlar›, so- ren en önemli uluslararas› kurum-dahil ürünlerin pazarda serbest do- nuçta do¤acak ihtira haklar›n›n il- lardan biridir.lafl›m›n›n sa¤lanmas› amac›n› tafl›- gililer aras›nda paylafl›m esaslar›maktad›r. belirlenmifl, yeni bir ürün üretilme- 4.2.Gemi Yan Sanayinde AR-GECE uygulamas›n›n denizle ilgili teç- si, ürün kalitesinin veya standard›- Bugün Türkiye’de gemi infla sektö-hizat için uygunluk iflareti olan n›n yükseltilmesi, maliyet düflürücü rünün problemlerini incelemekleWheelmark (Dümen ‹flareti) uygu- ve standart yükseltici mahiyette ye- yükümlü bir araflt›rma-gelifltirmelamas›, bugün gemi teçhizat› üreti- ni tekniklerin uygulanmas›, yeni kuruluflu mevcut de¤ildir. Türkiyemi yapan flirketler taraf›ndan kulla- üretim teknolojilerinin gelifltirilme- Bilimsel ve Teknik Araflt›rma Kuru-n›lmaktad›r. Özellikle Türkiye’de si, yeni bir teknolojinin yurt koflul- mu bu endüstriyi çal›flma konular›can yele¤i, can simidi, çabuk kapa- lar›na uyumunun sa¤lanmas› ama- içerisine almam›fl olup Üniversitele-ma vanas›, acil kaç›fl solunum apa- c›yla yap›lan araflt›rma ve gelifltirme rimizin ilgili bölümlerindeki faali-rat› vb. teçhizat› üreten firmalar ta- çal›flmalar›yla bu tür faaliyet sonuç- yetler ise finansman yoklu¤u nede-raf›ndan AB üyesi ülkelere ihracat lar›n›n faydal› araç, gereç, malze- niyle ancak çok s›n›rl› katk›lar sa¤-yap›lmakta ve bu ürünlere dümen me, ürün, yönetim, sistem ve üre- layabilecek düzeyde kalmaktad›r.uygunluk iflareti ilifltirilmektedir. tim tekniklerine dönüfltürülmesi, Dünyadaki genel teknolojik geliflimGemi Teçhizat› Yönetmeli¤i kapsa- mevcutlar›n teknolojik aç›dan iyi- gemi infla sektörüne de yans›maktaEkim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 27

makaleve teknolojik geliflim ve uygulama neyleri kullanmak, (B‹LTEN) Savunma Sanayi Araflt›r-bütün ö¤eleri ile ifllevine devam et- ii. Beklenmeyen bir hata veya is- ma Gelifltirme Enstitüsü (SAGE),mektedir. Bu tan›m içinde araflt›rma tenmeyen bir sonuç al›nd›¤›nda uy- Temel Bilimler Araflt›rma Enstitüsü,ve gelifltirme faaliyetleri ile bafllayan gun bir çözüm yöntemi bulmak, Ulusal Meteoroloji Enstitüsüteknoloji-ürün-yöntem gelifltirmeyle iii. Türkiye’deki gemi inflaat sektö- (UME), TÜB‹TAK Ulusal Gözlemevidevam eden ve bunlar›n uygulama- rünün çözemedi¤i mühendislik (TUG),Ulusal Akademik A¤ ve Bilgis›yla rekabet gücünü devaml› olarak problemlerine çözüm getirmek. Merkezi (ULAKB‹M), Ulusal Elek-artt›ran ülkeler karfl›s›nda Türkiye ilk Gemi yan sanayinde Ar-Ge konu- tronik ve Kriptoloji Araflt›rma Ensti-s›ralar› alamamaktad›r. sunda belirgin bir faaliyet görülme- tüsü (UEKAE).Dizayn ve teknik aç›dan muhtemel mektedir. Bu konuda en verimli ça- Bu enstitülerden MAM, B‹LTEN vegeliflmelere bakt›¤›m›z zaman; bu l›flmalar TÜB‹TAK ve çeflitli üniversi- SAGE nin do¤rudan olmasa da do-konudaki geliflmelerin kayna¤›n›n teler taraf›ndan yap›lmaktad›r. Ay- layl› olarak gemi infla sektöründeUzak-Do¤u oldu¤u görülmektedir. r›ca ASELSAN’›n yapt›¤› araflt›rma- kullan›lacak araflt›rmalar› ve tekno-Bafll›ca AR-GE faaliyetleri flu konu- lar askeri alanla alakal› olmakla bir- lojik alt yap›lar› mevcuttur.lar› içermektedir; likte sivil denizcilik alan›nda da ya- Uygulamal› araflt›rmalardan tasa-• Üretim verimlili¤inin art›r›lmas› rarl› olabilecek durumdad›r. r›m/üretim prototipi ve ürün gelifltir-• Yeni tasar›m ve teknolojiler TÜB‹TAK, Ar-Ge faaliyetlerine Arafl- meye kadar pek çok yüksek tek-• Enformasyon teknolojisi (IT) t›rma Gruplar› vas›tas›yla destek ver- noloji projeleri; çözüm gelifltirdi¤i-• Elektronik veri transferi (EDI) menin yan›s›ra, kendi bünyesinde miz kurulufllara oldukça genifl bir• Otomasyon kullan›m› bulunan bir çok araflt›rma enstitü- teknik yetenek ve hizmet çerçeve-Ar-Ge’nin Türkiye’deki gemi inflaat sünde de araflt›rma faaliyeti yürüt- sinde, bu kurulufllar›n teknik olabi-sektörünün küresel rekabetine katk›- mektedir. lirlik çal›flmalar› ve yenilikçi ürüns›n› üç ana maddede toplayabiliriz: Bu enstitüler: Marmara Araflt›rma gerçeklefltirme beklentilerini karfl›la-i. Ekonomik üretim yapabilmek için Merkezi (MAM), Bilgi Teknolojileri yacak flekilde yerine getirilmektedir.geliflmifl hesap yöntemleri ve de- ve Elektronik Araflt›rma EnstitüsüKAYNAKLAR1) DPT IX KALKINMA PLANI GEM‹ ‹NfiA SANAY‹ ÖZEL ‹HT‹SAS RAPORU, 20062) G‹SB‹R, www.gisbir.com3) GEM‹ MÜHEND‹SL‹⁄‹ ve SANAY‹M‹Z SEMPOZYUMU, 24-25 ARALIK 2004, www.gidb.itu.edu.tr/staff/unsan/Kongre20044) DPT, www.dpt.gov.tr5) TÜB‹TAK, www.tübitak.gov.tr Münip BAfi16.01.1966 tarihinde ‹stanbul’da do¤du. 1985 y›l›nda ‹stanbul fiiflli Lisesi’nden mezun oldu. Ayn› y›l Denizcilik Yüksekokulugüverte bölümüne kaydoldu. 1989 y›l›nda mezun olduktan sonra 4 y›l çeflitli denizcilik flirketlerinde vardiya zabitli¤i ve. 1.zabitlik yapt›. 1992 y›l›nda ‹TÜ Denizcilik Fakültesine araflt›rma görevlisi olarak girdi. ‹stanbul Üniversitesi Fen BilimleriEnstitüsünde Y.Lisans ve Doktoras›n› tamamlad›. ‹ngiltere’de deniz güvenli¤i, ‹talya’da Radar simülatörü, Japonya’daDenizcilik teknikleri ve Köprüüstü Simülatör e¤itimlerini ald›. Yazar›n Denizcilik Sözlü¤ü, Deniz Ticaret Deyimleri Sözlü¤ü veK›saltmalar›, Kaptan›n El Kitab›, Standart Denizcilik Seyir Sözlü¤ü, Amatör Denizcilik, Resimli Denizcilik Sözlü¤ü, MARPOL73/78 (tercüme) kitaplar› ile çeflitli makaleleri yay›nlanm›flt›r. Evli ve 3 çocuk babas›d›r. Halen ‹TÜ Denizcilik Fakültesinde Dnz.Ulafl. ‹fll. Müh. Bölüm Baflkan› olarak görev yapmaktad›r.28 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

makale Hüseyin Özden1Çok amaçl› kullan›ml› klasikbal›kç› tekne tasar›mlar›ÖZET fiekil 1. 1983 ve 2006 y›llar›nda Cunda Liman›nda bal›kç› tekneleriTürk k›y› sahillerinde son y›llarda sayar destekli haz›r paket program- amaçl› gezi, tur tekne gezilerindenbal›kç› ve gezi tekne say›lar›nda ve lar› yard›m› ile tasar›mlar› üzerinde ve yak›n adalar, sahiller aras›ndakitonajlar›nda art›fllar kaydedilirken, durulmaktad›r. Konu ile ilgili baz› yolcu ve yük tafl›mac›l›¤›ndan sa¤-bu gemilerden yeteri derecede fay- gözlem ve de¤erlendirmeler tart›fl- layanlarda bir art›fl saptanmakta-dalan›lmad›¤› gözlenmektedir. De- maya sunulmaktad›r. d›r. Örne¤in, Cunda-Ayval›k lima-niz bal›k türlerinde ve miktarlar›n- n›na kay›tl› bal›kç› ve gezi teknele-da her geçen y›l gözlenen azalma, Anahtar kelimeler: rin say›s›, (10 m ile 35m boyunda)bal›k avlama yasa¤›, elveriflsiz de- 1980 y›llar›na kadar 15 âdedi geç-niz-hava koflullar› nedeniyle bal›kç› Bal›kç›-tekne-tasar›mlar›, trata, mezken, bugün say›lar› 500’ü geç-teknelerinin ve k›sa süren turizm trol, g›rg›r, form planlar›, hidrosta- mektedir. fiekil 1’de Cunda lima-sezonu nedeniyle de turistik amaçl› tik ve pantokaren-diyagramlar› n›nda farkl› y›llardaki tekne görün-gezi ve tur teknelerin bofl geçen tüleri foto¤raflarla verilmektedir.günleri bir hayli fazlad›r. Teknelerin 1. G‹R‹fi K›y›lar›m›zdaki tekne art›fl›na bir ör-ço¤unlu¤u liman içi ve k›y› sahille- nek olarak gösterilebilir.rindeki sakin deniz flartlar›na göre Türk k›y› sahillerinde geçimlerinitasarland›klar›ndan aç›k denizlerde- denizden; bal›kç›l›kla, turistikki sert rüzgârlara ve yüksek dalgala-ra elveriflsizdirler. Baz› konstrüktifmüdahalelerle ve asgari donan›m-larla teknelerin baflka kullan›malanlar›na, aç›k deniz bal›kç›l›¤›nayönlendirilerek gemilerin bofl za-manlar›n›n azalt›lmas› mümkündür.Bu çal›flmada çok amaçl› kullan›m-l›, ekonomik, aç›k denizlerde gü-venlikle seyredebilen 15 m ile 30 mboyundaki bal›kç› teknelerin bilgi-1 Ege Üniversitesi, ‹zmir [email protected] 29 Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi

makaleBilinçsiz, afl›r› avlanma ve deniz kir- fiekil 2. Trata bal›kç›l›¤›nda bal›klarla dolu a¤ torbas›n›n k›y›dan çekilmesi ve deniz dibilili¤i nedeniyle k›y› denizlerimizde görüntüsüne bir örnekbal›k türlerinde ve avlanma miktar-lar›nda bir hayli azalma tespit edil- nal› yüzdürmeli bir paragatla 12 ki- ‹leride bu sektörde oluflacak darmektedir. Örne¤in, 1980 y›llar›na loya yak›n ve her biri yar›mflar ve bo¤azlar› aflmak, teknelerden aza-kadar Cunda adas› etraf›nda avla- birer kilo olan çipuralar›, karagöz- mi faydalanabilmek için bundand›¤›m ve rastlad›¤›m birçok bal›k leri, mercanlar› ve kocaman izpa- sonraki tekne tasar›mlar›nda ektürlerini göremez oldum. Bir k›sm›- rozlar›, melanurlar› avlad›¤›m› ha- faktörlerin dikkate al›nmas› gerek-na da çok ender rastlar oldum. t›rl›yorum. Av dönüflü sürü halin- lidir, örne¤in:fiekil 2’de çocukluk y›llar›mda yaz deki kefallara seyir halindeki san- • Tekne bal›k zaman›nda bal›kç›tatillerinde tayfa olarak çal›flt›¤›m daldan rast gele f›rlat›p çapt›¤›m›zbir tratan›n bal›klarla dolu a¤ tor- çarpmalarla kiloluk kefallar› güver- teknesi, yaz turizm sezonubas›n›n karaya çekilifli verilmekte- teye çekti¤imde oluyordu. Simdi ise s›ras›nda ise gezi teknesi olarakdir. Bir zamanlar bin bir türünün ve bal›k yerine kokma¤a bafllayan can- dizayn edilmeli vebol miktarda bal›klar›n, canl›lar›n, s›zlaflan bir denizle karfl› karfl›ya bu- donat›lmal›d›r. Sabit vedeniz mahsullerinin kaynad›¤›, lunuyoruz. Denizdeki çevre dengesi sürüklenmeli a¤larla bal›kCunda adas› k›y›lar›n›n fleffaf temiz tamamen bozulmadan evvel baz› yasa¤› mevsiminde bal›kç›denizinde, bugün bulan›k ve bofl önlemlerin al›nmas› gerekiyor. teknelerin hem gezi hem dedeniz sular›nda bal›k yerine çöp ar- Eskiden Rumlar Türk K›y› Sular›nda amatör olta bal›kç›lar›,t›klar› görülmektedir. fiekil 3’deki çok bol bulunan bal›klar› her riske dalg›ç-sporcular› için seferlerefoto¤raflar sahillerimizdeki deniz girerek kaçak avlamaktan çekinmi- ç›kabilmelidir.kirlili¤ini gözler önüne sermekte- yorlard›. Bu gün ise tam tersi, Türk • Üç befl gün süren turistikdirler. Ucuz çöp deposu olarak de- Bal›kç›lar› Türkiye K›y›lar›nda k›tla- amaçl› k›y› gezi turlar›na¤erlendirilen denizlerimizin dibi ve flan bal›klar nedeniyle Rumlar›n De- uyumluluküstü görüntülenmifltir. Cunda lima- niz sular›nda kaçak bal›k avlamak- • Gezi teknelerinin karfl›dakin›nda bir ada k›y›s›n›n deniz dibi tan kaç›nm›yorlar. Yunan adalar› aras›nda yolcu,sa¤da görülmektedir. 20 sene ev- yük ve araba tafl›mac›l›¤›naveline kadar bu k›y›lar tertemiz,berrak ve her türlü bal›k ve kabuk-lu deniz canl›lar› ve yosunlar› iledolu iken, bu gün bir iki kara dikenhariç neredeyse bombofl görün-mektedirler. Bu yerler yaz poyra-z›nda kefal sürülerinden geçilmi-yordu. En son 1985 y›l›nda 350voltal›k 800 m uzunlugunda misi- fiekil 3. K›y› sahillerimizdeki kirlenmeye birer örnek teflkil eden deniz dibi ve deniz su üstü görüntüleri30 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

makale uygun flekilde çok amaçl› ülkelerinin lehine olurken, Dünya- adas›ndan aç›k güverteli ve kapal› tasarlanmalar›. Türkiye'nin daki geleneksel büyük tonajl› bal›k- güverteli trata tekneleri örnek ola- ortak pazara girmesiyle Türkiye ç› filolar›n› olumsuz yönde etkile- rak gösterilmektedirler. Eski tip tra- ile Yunan adalar› aras›nda mifltir. Küçük tonajl› bal›kç› tekne- ta tekneleri iyi denizcilik özellikleri yolcu ve araba tafl›yan gemi lerin yap›m› önem kazanm›flt›r. Üç ile tan›nmaktad›rlar. Tratalar iki, üç seferlerinde büyük art›fllar›n ay ve daha fazla sürebilen bir aç›k personel taraf›ndan iflletilebilmek- olaca¤› beklenmektedir. deniz bal›kç›l›¤› için gerekli dona- tedir. Trata avlanma metodu iyi ha-• Teknelerin k›y› sahil bal›kç›l›¤› n›mlar›n tek büyük bir gemide top- va ve sakin koylarda, fazla ak›nt›n›n yan›nda aç›k deniz bal›kç›l›¤›na lanmas› yerine, bal›klar› iflleyen, olmad›¤› yerlerde mümkün olmak- elveriflli flekilde dizayn uzun süre bozulmadan tutabilen tad›r. edilmeleri, donat›lmal›d›r. fabrika gemi yan›nda çok say›da küçük tonajl› avc› teknelerinden Maalesef bu avlanma türü de k›y›-Türk bal›kç›l›¤›n›n kendi kabukla- oluflan bir filoyla ç›k›lmas› daha ve- lardaki deniz dibini tarayarak ber-r›ndan, k›y› bal›kç›l›¤›ndan s›yr›l›p, rim li olmaktad›r. bat etmekte, bal›k yuvalar›n› ve ba-Akdeniz’in aç›k sular›nda, Okya- l›k besin maddelerini harap etmek-nuslar›n bal›k kaynayan bölgelerin- 2. KIYILARIMIZDA A⁄ tedir. Torban›n küçük a¤ gözlerin-de avlanmamalar› için hiç bir neden den oluflu da yavru bal›klar›n telefyoktur. Bal›k yasa¤› aylar›nda aç›k BALIKÇILI⁄INDA olmas›na neden olmaktad›r. Türkdeniz bal›kç›l›¤› yo¤un bir flekilde k›y›lar›nda bu tür bal›kç›l›¤›n k›s-sürdürülmelidir. Dünyada avlanan AVANMA TEKN‹KLER‹ men veya belli bir süre tamamenbal›k miktar› yaklafl›k 80 milyon ton yasaklanmas› gerekir. Belli bir geçiflkadard›r. (Özden, 1992), (Fujima- K›y›lar›m›zda s›k rastlanan a¤ av- dönemi için trata bal›kç›l›¤›n kalami, 1990). Bu bal›klar› avlayan k›y› lanma teknikleri; Trata, Trol ve yerleri s›n›rland›r›lmal›d›r. Bu kalaülkelerinin bafl›nda Japonya, ABD, G›rg›r'd›r. yerleri d›fl›nda tratalar›n a¤ at›pBRD, Polonya, Kanada, ‹ngiltere, çekmeleri yasaklanmal›d›r. Bu ya-Rusya, ‹talya, Portekiz gelmektedir. 2.1. TRATA sak yan›nda di¤er kala yerleri, de-Türkiye'nin buradaki pay› yok de- Dar, ince gözenekli bir a¤ torbas›, niz dibine büyük kaya parçalar›.necek kadar azd›r. Türk bal›kç›lar›n (fiekil 2) ile genifl gözenekli iki yan Delikli oyuklu beton bloklar gelifliaç›k denizlerde avlanmalar› teflvik branda a¤lar›ndan a¤ tak›m› olufl- güzel indirilmelidir. Bu sayede buedilmeleri, e¤itilmeleri gerekir. Aç›k maktad›r. ‹pler yard›m›yla uzat›la- yerlerde a¤ sürüklenerek çekilmesideniz bal›kç›l›¤› için gemilerin çok rak genifl bir alana deniz içinde önlenmifl olur. 1980 y›llar›na kadarbüyük tonajda olmalar›na gerek kurflunlarla alt yaka bat›r›larak ve Ayval›kta trata teknelerinin say›s›yoktur. ‹yi denizcilik özelliklerine sa- mantarlarla üst yaka yüzdürülerek 7’yi geçmezken bugün say›lar› yü-hip 20m ile 30m boyundaki bal›kç› yay›lan a¤lar demirli tekneden vinç zü geçmektedir. Afl›r› avlanma ba-tekneleri sa¤lam ve güçlü motor ve yard›m›yla 1–2 km/h h›zla çekil- l›klar›n üremesini engelledi¤i gibidi¤er gerekli donan›mlar› ile dünya- mektedir. Eskiden a¤lar 6 kifliden denizin dibinin taranmas› ile pekn›n her yerinde güvenlikle avlanma- oluflan insan gücü ile (sa¤l› sollu çok bal›k yuvalar› bozulmakta be-lar› mümkün olabilmektedir. Bat› üçer kifli) karadan kolonlarla çekil- sin kaynaklar› yok edilmektedir.Avrupa'daki küçük tonajl› bal›kç› mekteydi. Günümüzde ise torbadagemileri k›y›lardan 200 mil okyanus toplanan bal›klar teknenin k›ç k›s- 2.2. TROLaç›klar›nda iki üç hafta boyunca m›ndan tekne motoruna ba¤l› sa¤- Dar gözenekli kal›n a¤lardan örülütrolle rahatl›kla avlanmaktad›rlar l› sollu makaral› bir vinçle çekilerek, bir torba ile genifl gözenekli yan(Fujimami, 1990). güverteye a¤larla birlikte al›n›rlar. branda a¤lar› halat yard›m›yla de- Güvertede a¤lar bal›klardan temiz- niz içinde yüzdürülerek geminin ar-1978’de yürürlü¤e giren k›y›lardan lenerek daha sonraki avlanmaya kas›ndan 2–3 km/h bir h›zla av sa-200 deniz mili kadar olan alanlarda haz›r hale getirilir. Tekne büyüklük- has› içinde belli bir süre sürüklen-bal›k avlanma yasa¤› III. Dünya k›y› leri genelde 10 m ile 15 m ars›nda de¤iflmektedir. fiekil 4’de CundaEkim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 31

makalemektedir. Torbada toplanan bal›k- fiekil 4. Cunda liman›nda g›rg›r bal›kç› teknelerine havaleli yap›lar›yla bir iki örneklar a¤larla birlikte vinç yard›m›ylagenelde teknenin aç›k arkas›ndan radeniz ve Marmara da yayg›n fle- girmektedir. Hakl› olarak Ege Deni-güverteye al›n›r. Trol aç›k deniz ba- kilde kullan›lmaktayken, günü- zi bal›kç›lar› g›rg›rlar›n kendi m›nt›-l›kç›l›¤› için elveriflli bir avlanma müzde Ege ve Akdeniz k›y›lar› da kalar›nda avlanmalar›na, limanlar›-tekni¤idir. K›çtan vinçli trol kötü g›rg›r istilas›na u¤ram›flt›r. fiekil na giriflini engellemek için seferberhava koflullar›nda, dalgal› denizler- 4’de Cunda adas›nda bulunan g›r- oluyorlar. Esas›nda g›rg›rla ›fl›kl› ba-de rahatl›kla uygulanmaktad›r. Bu g›r tekneleri örnek olarak gösteril- l›k avlanmas› sadece Türkiye’de de-sebeple yurt d›fl›nda yayg›n olarak mektedir. Yavru/yetiflkin gözetil- ¤il tüm dünya denizlerinde bir ankullan›lmaktad›r. Türk k›y›lar›nda meden her türlü bal›k avlan›l›rken, evvel yasaklanmal›d›r. Bu konudatroller günefl bat›m›na yak›n denize de¤ersiz ve yavru bal›klar katledil- ilgililerin giriflimlerde bulunmas›aç›larak sabaha kadar avland›ktan mektedir. Bilhassa kuvvetli ›fl›k etki- gerekmektedir.sonra limana geri dönmektedirler. siyle toplanan bal›klar körleflmek-Türkiye'de de yasak olmas›na ra¤- tedirler, oryantasyonlar›n› kaybe- K›y› diplerine kadar, s›¤ sularda trolmen, k›y›lar›n dibine kadar sokula- dip k›sa sürede denizin dibini kap- ve g›rg›r bal›kç›l›¤›n› önlemek içinrak s›¤ sularda kaçak trol çekil- lamaktad›rlar. Genelde g›rg›rla av- al›nabilecek en etkin önlemlerdenmektedir. Yurt d›fl›nda ise bal›k lanan bal›k miktar›ndan çok daha biri de bu avlanma yerlerine iri ka-mevsiminde troller haftalar boyu fazlas› denizin dibinde körleflme yalar›n, yuval› beton bloklar›n dö-aç›k denizlerde limanlara dönme- nedeniyle ziyan edilmektedir. G›r- külmesidir (fiekil 5). Denizin dibineden av peflindedirler. K›y›lar›m›zda g›rlar›n k›y›lara yak›n, bilhassa Ege sal›nan bu beton bloklar, iri kayalarbirçok bal›k neslinin yok olmas›n›n k›y›lar›nda avlanmalar› yasaklan- bal›klar›n buralarda bar›nmas›nanedenlerinden biri trol bal›kç›l›¤›- mal›d›r. G›rg›rlar kuvvetli ›fl›klar› ne- korunmas›na, üremelerine ve tek-d›r. Trol teknelerinin boylar› genel- deniyle gezici bal›klar›n toplu katli- rar ço¤almalar›na neden olacakt›r.de 20 m ile 30m civar›ndad›r. am›na neden olurken Ege denizine K›y›larda sürüklenmeli ve dikey sa-fiekil 4’de Cunda liman›nda trol has kal›c› bal›klar›n›n da yok olma- bit a¤ bal›k avlanmas›n›n önlenme-tekneleri örnek olarak gösterilmek- s›na sebebiyet vermektedirler. Ge- si ile bal›klar›n üremesi, denizleri-tedir. Dört elemandan oluflan bir çimlerini ufak teknelerle k›y› bal›k- mizde bal›klar›n ço¤almas› sa¤la-tayfa ile trol bal›¤›na ç›k›labilmek- ç›l›¤› ile temin edenler de s›k›nt›ya nabilir. fiekil 5, flematik olarak be-tedir. Seyir h›zlar› 5–10 knot ara-s›nda de¤iflmektedir. Bunlar›n dak›y›lardan en az 10 deniz mil uzak-l›kta derin sularda avlanmalar› flartkoflulmal›d›r.2.3. GIRGIRRadarlarla ve benzeri cihazlarlatespit edilen bal›k sürüleri kuvvetli›fl›klar ve gürültü yard›m›yla bir böl-gede toplanmalar› sa¤lan›r. Yüzendikey a¤larla bal›k sürüsü çevrilir.Daha sonra a¤lar torba oluflacakflekilde alttan ve üsten a¤›r a¤›r çe-kilerek gerilir. Torba içinde kalanbal›klar teknenin donan›m›na vebal›k türüne göre emilerek veyavinçle a¤larla birlikte güverteye al›-n›rlar. G›rg›r avlanma metodu Ka-32 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

makaleton blok ve kaya parçalar› bir örnek 3. KLAS‹K BALIKÇI e¤rili, süratleri yaklafl›k 5 kn olanolarak gösterilmektedir. K›y›lar›- tekneler, Ege sahillerinde ise ahflapm›zda bal›k türlerinin ve miktarlar›- TEKNELER‹N‹N GENEL \"tirhandil\" dir (fiekil 8). (alçak, ge-n›n konusu burada aç›lm›flken nifl V-e¤rili, takalara nazaran dahaözet fleklinde kendi gözlem ve de- B‹R DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹ narin, deplasman› tüm gemi bo-¤erlendirmelerimi de sunmak isti- yunca eflit yay›l›, iyi denizcilik özel-yorum. Bal›kç› tekneleri avlanma teknikle- liklerine sahip). fiekil 6’da Bodrum-Sahil k›y›lar›na yak›n deniz dibin- rine, büyüklüklerine ve donan›mla- da ahflaptan yap›l› bir tirhandil tipiden belli yosunlar›n, midyelerin, r›na göre s›n›fland›r›lmaktad›r. (Öz- yelkenli motor yat görülmektedir.salyangozlar›n, kara dikenlerin, de- den, 1992a), (Fujimami, 1990), Derin salmal› karinas› ile aç›k deniz-niz patl›canlar›n›n, mamunlar›n, (Schnekluth, 1997), (Dankwart, lerde yelkenle güvenli seyredebilir.karideslerin, istridyelerin v.b. top- 1982). Türkiye'deki trol ve g›rg›r En sa¤da görünen yolcu gemisilanmas› belli bir süre yasaklanmal›- bal›kç› tekneleri yap› itibar›yla he- 1980 y›llar›nda bize ait ve benimded›r. Daha sonra ise belli bir kota men hemen ayn›d›r, donan›mlar›n- bir süre çal›flt›¤›m tekne tipik bir ta-dâhilinde e¤itilmifl bal›kç›lar tara- da farkl›d›rlar. Gezi teknelerinin ka idi. Bu taka teknesi ortas›ndanf›ndan kontrollü toplanmalar›na ana dizayn› da bal›kç› teknelerinin kesilerek uzat›lm›fl ve yolcu tafl›yanizin verilmelidir. Bir çoklar›m›z›n bil- benzeridir. Klasik k›y› bal›kç› tekne bir tekneye dönüfltürülmüfltür. Ge-di¤i gibi bunlar deniz suyunun te- boylar› 15 m ile 30 m, genifllikleri 4 nelde bu tip klasik tekne tasar›mla-mizlenmesi için tabii bir ar›tma sis- m ile 7 m aras›nda de¤iflmektedir. r› yelken ve düflük devirli motor gü-teminin dahilidirler. Ayn› zamanda Gemi boyu ile geniflli¤i aras›ndaki cüne göre eski tasar›mlard›r. Gü-di¤er canl›lar›n bilhassa bal›klar›n oran yaklafl›k 3’tür. Deplasman nümüzde bu tasar›mlar ufak tefekbirer besin kayna¤›d›rlar. Örne¤in katsay›lar› 0.45 civar›nda, en kesit baz› de¤iflikliklerle taklit edilmekte-karadikenler, mamunlar bir canl› katsay›s› ise yaklafl›k 0.75’tir. Tek- dir. Bu tipteki klasik tekne tasar›m-ar›tma tesisi gibi ifllev görürlerken nelerin maksimal süratleri 5 ile 10 lar› aç›k denizlerdeki sert rüzgârla-di¤er canl›lar›n da, çipura, levrek, mil aras›nda de¤iflmektedir. (Öz- ra ve yüksek dalgalara karfl› direnç-kefal gibi bal›klar›n da önemli birer den, 1992a), (Fujimami, 1990), sizdirler. Yüksek dalgalara ve sertbesin kayna¤› oldu¤u unutulma- (Schnekluth, 1997), (Dankwart, rüzgârlara karfl›n ilerlemeleri birmal›d›r. Di¤er taraftan bilinçsiz tra- 1982), (Söding, 1991a), (Söding, hayli güçleflmektedir. Tehlikeli ol-ta, trol ve g›rg›r bal›kç›l›¤› nedeniy- 2000b), (Özden, 2006b). Eski yap›- maktad›r. Yap›mlar› bilhassa çelikle on binlerce küçük bal›kç›n›n, ai- lar ahflaptan, yeniler ise çelik saç yap›mlar› külfetlidir. Tirhandil velesinin gelece¤i ile de oynanmak- yap›m›d›r, kabuk saç kal›nl›¤› 5 mm takalar yelkene uyumlu dizayn edil-tad›r. kadard›r. 20 sene evveline kadar diklerinden, rüzgâra karfl›n küçük tekne modelleri Karadeniz ve Mar- bir aç› kaç›kl›¤› ile yana afl›r› kay- mara’da ahflaptan yap›l› \"Taka\"’d›r madan ilerlemektedirler. Eskiden (fiekil 6). K›sa, enli ve yüksek; U- aç›k güverteli tirhandiller bal›kç›l›k ve sünger avc›l›¤› için bilhassa Egefiekil 5. K›y›lara yak›n sürüklenmeli a¤ bal›k avlanmas›na karfl›n yapay beton blok ve k›y›lar›nda kullan›lmaktayd›lar. Ka- do¤al kaya parçalar›na örnekler pal› güverteli takalar ise k›y›lar ve yak›n adalar aras›nda, (örne¤in Bozcaada ve Çanakkale) yolcu ve yük tafl›mac›l›¤›nda tercih ediliyor- lard›. Bu eski tip teknelere yüksek devirli güçlü motor ve büyük per- vane tak›larak arzu edilen sürati ve verimi elde etmek s›n›rl›d›r. Bu tek- nelerde sürat artt›kça teknenin k›ç› suya gömülmektedir. Motor enerji-Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 33

makalefiekil 6. Bodrum yap›m› bir Tirhandil (ortada) ve Cunda yap›m› Taka (sa¤da) tipi teknelersinin büyük bir k›sm› bu suretle nakt›r. Karadeniz g›rg›r teknelerin- do¤ramadan a¤ac›n su ak›fl› çizgi-dalga oluflumuna ve kalk›k burunlu de görülen 2–4 katl› güverte üstü leri kesilerek ç›kar›lmaktad›r. Böyleseyrine harcanmaktad›r. Bu tipteki yap›lar, (fiekil 1, fiekil 4, teknenin olunca da bu e¤riler en ufak zorla-klasik teknelerinin genelde 5 mil güvenli¤ini ve ekonomik de¤erini malar ve veya zamanla titreflimlerüzeri h›zlarda ekonomik olmayan, düflürmektedir. Sert havalarda tek- nedeniyle çatlayarak koyuvermek-zorlanan seyirlerinin di¤er bir ne- nenin devrilme riski artmaktad›r. tedirler.deni ise; ustalar›n dikkat etmedi¤i Sert rüzgârlarda ise yak›t tüketimi-veya bilmedi¤i motor-flaft-pervane ni art›rmaktad›r. ‹fl ve çevre güven- Aç›k denizlerde avlanan tam boyla-ba¤lant›s›n›n uyumsuzlu¤undan li¤i, ekonomik de¤er dikkate al›na- r› 15m ile 30m aras›nda de¤iflenkaynaklanmaktad›r. rak bal›kç› tekneleri için geçerli ba- bal›kç› tekneleri ile ilgili baz› istatis- z› kurallar›n dikkate al›nmas› gere- tik de¤erler: 2.8 ≥ (L/B) ≥ 3.5;Burun, yani bafl üst k›s›mlar›n›n kir. Örne¤in bu gereksiz havaleli 2.5 ≥ (B/T) ≥3; 1.25 ≥ (H/T) ≥ 1.42,fazla yay›l› olmalar›, yüksek ayna yap›lar ifl güvenli¤i aç›s›ndan yasak- Lpp =0.8 - 0.85 Loa , f 0.7m,k›ç, havaleli ek yap›lar› (fiekil 1, fie- lanmal›d›r. Teknelerin ço¤unlu¤u 0.35≥ cB ≥ 0.56, 6 kn ≥ v ≥~=10 kn.kil 4) gerekse de donan›mlar› itiba- birbirinin kopyas› fleklinde usta, ç›- (uzunluk L, genifllik B, derinlik D,r›yla sert dalgal› ac›k denizlerde av- raklar taraf›ndan yap›lmakta ve ge- yükseklik H, fribord f ve blok katsa-lanmaya, seyretmeye müsait de¤il- mi mühendisleri taraf›ndan planla- y›s› cB, H›z v).lerdir. Sert rüzgârl›, f›rt›nalarda yol r› çizilmektedir. Baz› tekneler dik-almalar› zorlaflmakta, hareketleri katle incelendi¤inde ortalar›ndan 4. BALIKÇI TEKNEs›n›rl› kalmaktad›r. Yüksek dalgalar hafif de olsa bükülü olduklar› gö-taraf›ndan denizin içine kapaklan- rülmektedir. Bu imalat hatas› bü- TASARIMLARIma riskleri fazlad›r. Bu tehlike aç›k yük ahflap teknelerde daha belirginve veya yar› aç›k güverteli tratalar flekildedir. Sert f›rt›nalarda ve belli Çok amaçl› kullan›ml› klasik k›y› ba-için çok daha büyüktür. Aniden bir zaman süresinde teknenin bü- l›kç› tekne tasar›mlar› Hamburgkopan f›rt›nalar, kabaran denizlerin küm noktas›ndan iki parçaya ayr›l- Gemi ‹nflaat Enstitünde bir çal›fl-bu tip tekneleri yuttu¤u s›k olmasa ma olas›l›¤› büyüktür. Bu tehlike mam s›ras›nda haz›rlanm›fllard›r.da görülmektedir. Tekne dizaynla- 30 m ve daha büyük ahflap tekne- Türkiye’den gelen bir istek, sipariflr›n›n di¤er bir olumsuz taraf› yay›l› lerde daha belirgindir. Gözlemleri- üzerine, (sac tekne planlar›) bu ça-yap›lar› nedeniyle su, dalga ve rüz- me göre bu tehlike tasar›m hata- l›flmay› akonvansiyonel gemilergâr dirençlerinin büyük olmas›d›r. s›ndan ziyade imalat hatas›ndan, üzerindeki çal›flmama paralel ola-Motor gücünün bir k›sm› bu diren- (teknelerde enine takviyelerin ek- rak haz›rlam›flt›m. Hamburg’ta ta-ce karfl›n ve dalga oluflumuna kar- sikli¤i) ve kullan›lan ahflap malze- n›nm›fl bir gemi mühendisli¤i büro-fl›n harcanmaktad›r. Tekne boyun- mesinden kaynaklanmaktad›r. Es- suna 30 m lik bal›kç› sac tekneca kald›rma kuvvetinin, deplasma- kiden büyük ahflap tekneler için ›s- planlar› ile fiyat sordu¤umda hiçn›n eflit flekilde yay›l› olmad›¤›ndan, karmozlar, (yani enine e¤riler) e¤ri- beklemedi¤im rakamlarla karfl›lafl-havaleli ek yap›lar› nedenleri ile li yamuk a¤açlardan, dallar›ndan m›flt›m. Bunun üzerine bu planlar›tekne dalgal› havalarda fazla oy- kesiliyordu. Bugün ise genifl ithal kendim haz›rlama¤a karar verdim. O s›ralarda Hamburg Gemi ‹nflaat Enstitüsünde, tekne tasar›mlar› ile34 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

makaleilgili, baz al›nacak, yararlan›lacak Ana Boyutlar›n ve Katsay›lar›n leyen de¤erlerdir. Bu teknelerdeherhangi bir çal›flma, tekne form, Belirlenmesi: B/T = 3.00 seçilmifltir. Baz› teknedizayn planlar›, hesaplar› v.b. bu- Teknenin ana boyutlar›, boy L, ge- versiyonlar›n›n yap› datalar› afla¤›-lunmuyordu. Benim bu çal›flmam- nifllik B, derinlik D, yükseklik H, fri- da verilmektedir:dan sonra enstitü bu eksikli¤ini bord F ve blok katsay›s› benzeri ge-fark ederek tekne tasar›mlar›, (ba- milerden istatistiksel verilerden, ve- Bal›kç› Teknesi K1;l›kç› tekneleri, mega motor yat tek- ri bankalar›ndan, ekonomik ve tek- Tam boy LOA = 21.30 m,neleri) ile bitirme tezleri verme¤e nik kriterler dikkate al›narak bir op- Dikeyler aras› boy Lbp = 19.80 m,bafllam›flt›r. Afla¤›daki alternatif timizasyon yöntemi ile belirlenirler. Genifllik B = 6.00 m,tekne tasar›mlar›nda 1980 y›llar›- Bu de¤erlendirmelerden teknenin, Yükseklik H = 3.0 m,n›n süratli askeri botlar› emsal, baz (Tekne K1) tam boyu LOA=21.30 Su çekimi, T = 2.00 m,al›nm›flt›r. Biraz hayal gücü ve bi- m, dikeyler aras› boyu LPP=19.80 m Fribord F = 0.5 m ,razda tecrübeye dayan›larak gelifl- olarak tespit edilmifltir. Bu uzun- Oranlar: B / T = 3.00 ;tirilmifltir. Bu tasar›mlarda enerji ta- luklar baz› ampirik formüllerle ör- Lbp/B = 3.3 ; Lbp / LOA = 0.93;sarrufu niyetiyle yelkenli halleri de ne¤in Posdunine, Schnekluth [4] Blok katsay›s› CB = 0.427,dikkate al›nm›flt›r. Daha sonra bu kontrol edildikten sonra blok kat- Di¤er narinlik katsay›lar›tasar›mlar birçok kifli taraf›ndan say›s› CB ve genifllik B belirlenmek- CM = 0.718, CP = 0.591,baz al›narak gelifltirilmifltir. Türkiye tedir (Özden, 1992a), (Fujimami, Cwp =0.755,de, 1990 y›llar›ndan beri birçok ba- 1990), (Schnekluth, 1997), (Dank- Deplasman hacmi ∇ = 101.6 m3,l›kç› ve gezi tekne yap›mlar›nda bu wart, 1982), (Söding, 1991), (Sö- Deplasman ∇ =104.5 ttasar›mlardan faydaland›klar› da ding, 2000), (Özden, 2006b). Tekne Deadweight DWT = 52 tgörülmektedir. Yurt d›fl›nda da bu versiyonu Tekne K1 için blok katsa-alternatif bal›kç› tekne tasar›mlar› y›s› CB =0.427 seçilmifltir. Deplas- Yukar›daki de¤erlere göre teknede¤erlendirilerek daha da gelifltiril- man formülünden Dep= LxBxTx CB form plan› ve endaze plan› fiekilmifltir. Hatta konteyner ve bal›kç› genifllik ve yap› derinli¤i gemi stabi- 7’de gösterilmektedir. Trim ve sta-tekneleri için daha çok estetik (al- lite de¤erleri dikkate al›narak belir- bilite de¤erleri ve pantokarenbenisi) ve rüzgâr direnci ac›s›ndan lenmektedir. B/T oran› ve gemi de¤erleri fiekil 8’deki diyagramlar-düflündü¤üm gemi baflüstü tasa- form plan› tekne kararl›l›¤›n› belir- dan al›nabilir. Teknenin genel plan›r›mlar› bugün konteyner gemilerin- ise fiekil 9’da verilmektedir.de mega motor yatlarda, sürat bot-lar›nda uygulanm›flt›r.Talepler:Teknenin hem Türk k›y› sahillerindehem de aç›k deniz de güvenlikleseyredebilen, iyi denizcilik özellikle-rine sahip olmas› istenmektedir.Boyu 20 m civar›nda, ahflap veyaçelik-sac malzemesinden yap›l›, enaz üç mürettebat taraf›ndan çal›flt›-r›labilen, yerine göre trol bal›kç›teknesi, gezi teknesi ve karfl› sahil-ler aras›nda yolcu ve araba tafl›ya-bilen, sürati 7 kn ile 15 kn olacakflekilde öngörülmektedir. Bal›kç›teknelerin aç›k denizde avlanmasüreleri iki hafta ve 20- 40 ton ba-l›k av› için düflünülmektedir. fiekil 7. Bal›kç› teknesi K1’e ait form ve endaze plan›Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 35

makale fiekil 8. Bal›kç› tekne K1 ait hidrostatik ve Pantokaren e¤rileri ve ilgili parametreler fiekil 9. Bal›kç› teknesi K1’e ait genel plan36 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

makaleBal›kç› Teknesi K2; fiekil 10. Bal›kç› teknesi K2’ye ait enine ve boyuna form e¤rileriLOA = 27.60 m, LPP = 25.74 m,B = 6.00 m, T= 2.10, D =3.0,F= 0.7, CB= 0.496, CM= 0.718,CP= 0.5, Cwp =0.732,∇ = 152.78 m3, ∇ = 156.50 t.K1, teknesinin ortadan yaklafl›k 6 muzat›lmas›yla elde edilmektedir. Yu-kar›daki de¤erlere göre tekne formplan› fiekil 10’da görülmektedir. Ay-n› flekilden teknenin bir perspektifi,enine ve boyuna e¤rilerle gösteril-mifltir. Üç boyutlu görüntülerle ge-mi göz önünde daha iyi canland›r›l-maktad›r. Çizim süreksizlikleri dahakolay fark edilebilmektedir. Gemi-nin form plan›na ve veya üç boyutlugemi plan›na bakarak geminin de-nizcilik özellikleri hakk›nda fikir sahi-bi olunabilinmektedir.Bal›kç› Teknesi K3;LOA= 22.10 m, LPP= 20.00 m,B = 6.00 m, D = 3, T = 2,F = 0.7, H = 3.50 mYukar›daki de¤erlere göre tekne ta-sar›m planlar› fiekil 11’de gösteril-mektedir. Süratli bal›kç› teknesi ola-rak dizayn edilmifltir. Ön k›sm› V e¤-rili sivri yap›l› iken k›ç k›sm› ise geniflU-e¤rili aç›k k›ç olarak planlanm›flt›r. fiekil 11. Bal›kç› teknesi K3’e ait form ve genel taslak planEkim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 37

makale Bal›kç› Tekneleri K4 ve K5 fiekil 12. Bal›kç› teknesi K4’e ait form plan›, dik e¤ri tipi, fiekil 12 orta yanyüz dik e¤rili bir tekne form (U tipi ›skarmoz) plan›, fiekil 13’de ise imalat› basit dört çatma e¤rili bir bal›kç› teknesinin, form plan› veril- fiekil 13. Bal›kç› teknesi K5’e ait form plan›, çatmal› e¤ri tipi, mektedir. fiekil 14’de çatma e¤rili tekne ya- (çatmal› ›skarmoz) p›m tipi örnek olarak gösterilmektedir. Bu fo- to¤raflar alüminyum tekne yap›mlar› ile ilgili pratik bilgileri gelifltirmek amac› ile Ham- burg–Harburg`ta bir yat firmas›nda çekilmifl- tir. Soldaki foto¤raf alüminyum kayna¤› son- ras› üç çatmal› tekne yüzeyinde ortaya ç›kan yüzey düzensizliklerin, kaynak kabart›lar›n›n, oksitlenmenin z›mpara makinesi ile gideril- mesi s›ras›nda görüntülenmifltir. Foto¤raflar çatma bir teknenin e¤rilerini, e¤ri tipini ve kaynaklanan sac levhalar›n durumunu gös- termektedir. Sa¤daki foto¤rafta en alta sa¤l› ve sollu tak›lan (çift salmal›) kurflun bölmeli a¤›r salma tipi ve MIG/MAG - ve W‹G- kay- nak makinesi bulunmaktad›r. Öncelikle belirlenen ana boyutlardan orta ke- sit e¤risi, bafl/k›ç ve su kesimi flekli belirlendik- ten sonra, di¤er e¤riler gemi endaze plan› dikkate al›narak, e¤rilerin süreklili¤i kontrol edilerek belirlenmektedir. Bu yöntemin kulla- n›m› daha çok tecrübeye dayanmaktad›r. Bu- radan belirlenen de¤erlerle endaze ve genel plan çizilmektedir. Teknenin stabilite trim de- fiekil 14. Bal›kç› teknesi K5’e ait form plan›, çatmal› e¤ri tipi, (çatmal› ›skarmoz) Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 200638

makale¤erleri yeni verilere göre tekrar he- zümü için iyi bir araçt›r. nin yar› kapal› olmas›d›r. Bu sayedesaplan›p kontrol edilmektedir. ‹ste- Bilgisayar destekli stabilite ve trim güvertede tayfalar›n rüzgâr, deniznildi¤inde de¤erler bilgisayar des- hesaplar› ve diyagramlar›ndan tek- suyu serpintilerinden ve yaz›n gü-tekli haz›r paket programlar› ile ör- nelerin iyi bir kararl›l›¤a sahip ol- neflten korunarak daha rahat çal›fl-ne¤in, EUMEDES veya AutoCAT- duklar› görülmektedir. Tekne K1 malar› sa¤lanmaktad›r. Bu yap›n›nMEDES (Söding, 2000b) program›- için hidrostatik ve pantokaren e¤ri- üzerinde kaptan köflkü bulunmak-na okunarak gerekli çizimler, plan- leri, gerekli datalarla fiekil 8’de ve- tad›r. Yar› kapal› güvertenin içinde,lar ve ilgili hesaplar k›sa bir sürede rilmektedir. Teknelerin di¤er form makine dairesinin yan›nda vinç bu-elde edilebilmektedir. Haf›zadaki özellikleri: Heka¤, (arkal› trol) av- lunmaktad›r. Güvertede rahatl›klabenzeri de¤erlerle oynanarak farkl› lanmas› dalgal› denizlerde rahatl›k- 8 otomobil s›¤acak flekilde genelboyutlarda ve/veya formlarda la uyguland›¤›ndan ve a¤lar› kolay- yerlefltirme yap›lmaktad›r. Üst gü-tekne planlar› rahatl›kla çizilebilin- l›kla güverteye alabildi¤inden arka- verte ise olas› yolcular için düflünül-mektedir. Gemi çizim ve hesapla- s› denize aç›k, e¤imli olarak dizayn müfltür. Yak›ttan tasarruf içinde ikir›nda bu programlar›n efektif kulla- edilmifltir. Teknenin bafl k›sm› ise yelken dire¤i, (üçgen ve trapez yel-n›m› içinde gemi mühendisli¤i te- balta fleklinde sivri, en üst k›sm› ya- ken bezleri) iste¤e ba¤l› olarak dü-mel ve mesleki bilgilerine kesinlikle y›l› flekilde tasarlanm›flt›r. Tasarla- flünülmüfltür. Burun üst k›sm›n›nihtiyaç vard›r. Bilgisayar ve meslek- nan teknelerin di¤er ortak özellik- yay›l› olmas› dalga serpintilerininle ilgili haz›r paket programlar› ge- leri flekilde, genel planda, (fiekil 9, güverteye ulaflmas›n› önlenmekmi mühendisli¤i problemlerin çö- fiekil 11) görüldü¤ü gibi güverte- için düflünülmüfltür.fiekil 15. Cunda adas›nda tekne yap›mlar›nda baz› imalat safhalar›ndan görüntüler 39Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi

makaleBal›kç› teknelerinin yap›m›nda trim ra ve/veya kalfa kaynakç›lara yap- 5. SONUÇLARve stabilite de¤erleri yan›nda dik- t›r›lmaktad›r. Hatta eli biraz kayna-kat edilmesi gerekli önemli husus- ¤a yatk›n ç›raklar çal›flt›r›lmaktad›r. • Türk bal›kç›lar›n›n kendi kabukla-lardan biri tekne içinin su s›zd›rma- Yolcu, yük tafl›yan gezi, tur tekne- r›ndan, k›y› bal›kç›l›¤›ndan s›yr›l›p,s›z ara bölmelerden oluflmas›n› lerin ve bal›kç› teknelerin yap›m› Akdeniz’in aç›k sular›nda, Okya-sa¤lamakt›r. Kap› ve kapaklar›n su gemi mühendisleri taraf›ndan infla nuslar›n bal›k kaynayan bölgelerin-s›zd›rmas›z flekilde monte edilmesi- edilmeli ve Gemi Mühendisleri de avlanamamalar› için hiç bir ne-dir. Bal›kç› teknelerinde görülen Odas› taraf›ndan da kontrol edil- den yoktur. Bu nedenle de Türk ba-batma, su alma, motor ar›zas› gibi melidirler. Gemi yap›m›nda da çal›- l›kç›lar›n aç›k denizlerde avlanmala-benzeri kazalar›n sebeplerinden bi- flan ustalar›n, kalfalar›n sertifikal› r›n›n teflvik edilmesi ve bu konudari sert havalarda kap›lardan, ka- ve gerekli güvencelere sahip olma- e¤itilmeleri gerekmektedir. Denizpaklardan veya k›r›lan cam lum- lar› flart› istenmelidir. Böyle bir uy- k›y›lar›m›zda bal›k türlerinin ve mik-buzlardan tekne içine s›zan ve za- gulama f›rsat eflitli¤ini gözeten bir tarlar›n›n korunmas› için baz› ön-manla biriken sulard›r. Tekne için- rekabeti meydana getirecektir ve lemlerin al›nmas› gerekmektedir.deki bu suyun aperiyodik hareket- Türkiye’de infla edilen teknelerin Örne¤in karaya yak›n ve s›¤ sulardaleri teknenin devrilmesine, hatta su kalitesini yükseltece¤inden dünya her türlü a¤ bal›kç›l›¤›n yasaklanma-içine kapaklanmas›na neden ola- pazarlar›na da girmesini kolaylaflt›- s›, deniz kirlenmesine karfl›n ar›tmabilmektedir. Di¤er bir husus ise ar- racakt›r ve oradaki rekabet flans›n› tesislerin kurulmas› gibi.tan tekne say›lar› ile deniz kirli¤in, art›racakt›r. • Aç›k deniz bal›kç›l›¤› içinde gemi-su üstü yak›t, ya¤ filmlerin ço¤al- lerin çok büyük tonajda olmalar›namas›d›r. Bu kirli¤i azaltmak için ba- fiekil 16’da çok amaçl› kullan›ml›, gerek yoktur. ‹yi denizcilik özellik-l›kç› teknelerinde motor kabinesin- süratli, yap›m› basit ve ekonomik lerine sahip 20 m ile 30 m boyun-de toplanan ya¤l›, yak›tl› kirli suyun olan farkl› tekne tasar›mlar› ile ilgili daki bal›kç› teknelerinin sa¤lam veteknenin di¤er bölümündeki sular- alternatif modeller gösterilmektedir. güçlü motor ve di¤er gerekli dona-la kar›flmas›n›n önüne geçilmesi vebu suyun denize boflalt›lmas›n›n fiekil 16. Çok amaçl› kullan›ml› süratli, yap›m› basit ve ekonomik olanyasaklanmas› gerekir. Bilhassa k›y› tekne tasar›mlar›na alternatif modeller (Özden, 2006b).sahillerinde, liman içlerinde kirlimotor suyunu denize boflaltanlaracayd›r›c› cezalar›n uygulanmas› ge-reklidir. Bu nedenlerle tekneleringenel planlar›nda (fiekil 9, fiekil 11)görüldü¤ü gibi tekne içi su s›zd›r-mazl›¤› olan befl farkl› bölüme ay-r›lm›flt›r.Cunda'da ahflap bir teknenin baz›yap›m aflamalar› foto¤raflarla gös-terilmektedir (fiekil 15). Türkiye`degünümüzde bu tip tekneler mev-cut tekneler kopya edilerek ustave/veya kalfa marangozlara çokucuza yapt›r›lmaktad›r. 40 m’yekadar olan saç (çelik) teknelerdetersane içinde veya k›y›ya yak›n boflbir alanda, arazide usta kaynakç›la-40 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

makalen›mlar› ile dünyan›n her yerinde Buradaki çal›flmada çok amaçl› kul- gösterilmelidir. Deniz kirli¤ine karfl›ngüvenlikle avlanmalar› mümkün lan›ml›, ekonomik, aç›k denizlerde motor kabinesinin s›n›rland›r›lmas›,olabilmektedir. Türkiye´deki trol ve güvenlikle seyredebilen bilgisayar sinte suyunun denize boflalt›lmas›-g›rg›r bal›kç› tekneleri aç›k deniz destekli trol ve g›rg›r tekne tasa- n›n önüne geçilmesi tasarlanm›flt›r.bal›kç›l›¤›na elveriflli infla edilme- r›mlar› yap›m örnekleriyle verilmek- • Gelifltirilen farkl› 5 tekne formlar›n-mektedirler. Teknelerin sert hava- tedir. Bu teknelerin trim, stabilite dan bu katogeride farkl› boyutlarlarda hareketleri oldukça k›s›tlan- de¤erlerin iyi oldu¤u saptanm›flt›r için tekne endaze ve genel planlar›,maktad›r ve batma riskleri fazlad›r. • Stabilite ve trim de¤erlerin iyi ol- imalat çizimleri, trim ve stabilite he-Yak›t tasarruflu de¤illerdir. mas› yan›nda tekne içinin su s›zd›r- saplar›, gemi dayan›m hesaplar›, ge-• Baz› konstrüktif müdahalelerle, mas›z birden fazla bölmeden olma- mi simülasyonlar›, sanal havuz de-teknelerin baflka kullan›m alanlar›- s›na ve kap› ve kapaklar›n su s›zd›r- neyleri bilgisayar yard›m›yla k›sa sü-na yönlendirilmesi mümkündür. mas›z flekilde yap›lmalar›na özen rede elde edilebilmektedir.KAYNAKLAR1. H. Özden, \"Viel Zweck Fischereifahrzeugen für Agaisches Meer\", nicht Veröffentlichte Arbeit ‹fs,19922. N. Fujimami, \"Fishing Boats of the World 3\" Part V-Design of small Boats, S.425-531, Part VI- Developments, S. 535-641., Org. of the United by Fishing News Books Ltd. London3. H. Schnekluth, \" Hidromechanik zum schiffentwurf\" 2.Auflage, Koehlers V.1977.4. Dudszus, Danckwardt \" Schiffstechnik, Einführung und Grundbegriffe\" VEB-Verlag, Berlin, 19825. H. Söding, \" Bewegung und Belastung der Schiffe im Seegang\", ‹nst. f Schiffbau Uni. Hamburg, Vorlesungsömanuskripte. No. 186. H. Söding, \" Benutzerhandbuch für das Programm EUMEDES\" inst. f. Schiffbau der Uni. Hamburg7. H.Özden, “Çok amaçl› kullan›m› süratli, yap›m› basit ve ekonomik olan yeni tekne tasar›mlar›” yay›nlanmam›fl çal›flma, EÜ, ‹zmir 2006 Hüseyin ÖzdenLise, fen bölümü e¤itiminden sonra yüksek ö¤renimi ve doktoras›n› Almanya'da tamamlad›. Üniversite haz›rl›k s›n›f›n›Frankfurt Üniversitesinde, yüksek ö¤renimini Duisburg Gesamthochschule, Hannover Teknik ve Clausthal Teknik Üniver-sitelerinde, gemi inflaat ve imalat teknik dallar›nda sürdürdü. Alman Silahl› Kuvvetler Hamburg Üniversitesi, (Universitat derBundeswehr Hamburg,) makine bölümünde doktora tezi kabul edilerek doktor mühendis unvan›n› (Dr. -‹ng.) ald›. GKSS-Bilim Araflt›rma Merkezinde Sualt› Teknolojisi bölümünde, (GKSS-Forsch. Zentr. Geesthacht GmbH, GUS‹) 5.5 y›l bilimselçal›flmalar›n› sürdürdü. Hamburg Üniversitesi Gemi ‹nflaat Enstitüsünde akonvansiyonel deniz gemileri üzerinde bilimselfaaliyetlerine devam etti. 1997 - 2001 AKÜ, Uflak Mühendislik Fakültesinde ö¤retim üyeli¤i ve makine mühendisli¤i bölümbaflkanl›¤› görevini sürdürmüfltür. EÜ ve Uflak Müh Fak., Makine Müh. bölümlerinde konstrüksiyon ve imalat derslerini ver-mektedir. ‹lgi alanlar›; konstrüksiyon, ‹flletme Dayan›m›, akonvansiyonel deniz gemileri, Sualt› bak›m onar›m çal›flmalar›d›r.(e-mail: [email protected], [email protected], web.: www.dr-huso.com)Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 41

makale Ertu¤ Yaflar1B›çak S›rt›nda EkonomiUluslararas› Para Fonu IMF’nin Tür- d) Bütçe ilk kez toparland› ve fazla duymuyorlar.kiye ile ilgili haz›rlad›¤› son rapor- vermeye bafllad›. IMF’n›n koflul ola- Bütün bunlar›n üzerine ülkemizdelardan biri, Türkiye’nin çok hassas rak dayatt›¤›, yüzde 6,5’luk faiz d›- bir de, hem iç, hem de d›fl politikbir ekonomik dengede oldu¤unu fl› bütçe fazlas› rahatl›kla gerçeklefl- geliflmelerden h›zla etkilenen birsaptam›fl. Rapora göre, e¤er dikkat tiriliyor; ekonomik yap› var. ‹çeride ya daedilmezse, k›sa zaman içinde bir e) ‹stihdam verilerinin sa¤l›¤› ve gü- d›flar›da ufac›k bir olay olsa, dövizdöviz kuru çalkant›s› (dalgalanma- venilirli¤i konusunda baz› kuflkular kuru ve faiz cephesi hemen hare-s›) ile karfl›laflabilirmifliz. olsa da, en az›ndan iflsizli¤in art- ketleniyor.Aç›kças› bu gözlem, “herkesin bil- mad›¤›n› biliyoruz. Bize göre, genel seçimlerin en geçdi¤inin bir kere daha ilan›” de¤il Ama ayn› ekonomide olumsuz (ve yap›lmas› gereken tarih olan Kas›mmidir? Yani Türkiye’de bütün mak- risk oluflturan) noktalar da var. 2007’ye kadar, döviz kurunda birro ekonomik dengelerin yerli yerin- Örne¤in: dalgalanma yaflanma riski var.de olmad›¤›n› ekonomi ile biraz il- a) D›fl ticaret a盤› y›ll›k 60 milyar Ekim ay›ndan bafllayarak vade va-gilenen herkes biliyor. dolar düzeyine ç›kt›. D›flsat›m artsa de gidersek:Ekonomide baz› olumlu noktalar da d›flal›m öyle bir patl›yor ki d›fl ti- - ‹lk vademiz bugünden Aral›k or-var. Örne¤in: caret a盤›n›n daralmas› hiç olas› tas› gibi olan dönemdir. Bat› dün-a) Enflasyon, döviz kuru dalgalan- gözükmüyor; yas›, ya da bizim s›cak para nedenimas› ile birlikte bir parça yükselse b) Eskiden, “Türkiye büyüdükçe ma- ile göbe¤imizden s›k› s›k›ya ba¤l›de, hala denetim alt›nda. Son otuz kine ve ara mal al›m› yapar. O ne- oldu¤umuz finans piyasas›, Noelbefl y›ld›r ilk kez bu kadar uzun sü- denle büyüyen bir ekonomide d›fl ti- tatiline görmeden önceki dönem.re tek rakaml› ya da tek rakaml›ya caret a盤› beklenen bir geliflmedir” Bu dönemde bir çalkant› olma ola-çok yak›n bir enflasyon ile yafl›yo- diye savunma yapard›k. Ama flimdi- s›l›¤› bize göre düflük. Bir tek ciddiruz; lerde görüyoruz ki as›l h›zla artan risk, Avrupa Birli¤i ile olan tamb) Türkiye ekonomisi büyüyor. On tüketim mallar› d›flal›m›d›r; üyelik görüflmelerinin, K›br›s nede-sekiz üç ayl›k dönemdir ekonomi- c) ‹stendi¤i kadar artmayan turizm ni ile, kilitlenmesi olabilir.de büyüme var. Gerçi büyümenin gelirlerinin de olumsuz etkiledi¤i - ‹kinci vade Mart sonudur. K›fl›n okayna¤› ve sürdürülebilirli¤i tart›fl›- cari aç›k, A¤ustos ay› sonunda y›l- so¤uk günlerinde, özellikle ekono-l›yor; ama flu anda Türkiye’de kifli l›k otuz milyar dolar düzeyini de afl- mik verilerden d›fl ticaret a盤›, caribafl›na gelir 5.000 dolar› aflt› (daha t›. ‹flin daha da ciddi boyutu, cari aç›k ve enflasyon konusunda gele-dört y›l önce 2000 dolarlar dolay›n- a盤›n gayr› safi milli has›laya oran› cek olumsuzluklar, döviz kurundadayd›); yüzde 6 oran›n› geçiyor; çalkant› yaratabilir.c) Reel faizler bize göre yüksek ol- d) TL reel anlamda de¤erleniyor; - Üçüncü vade ise May›s sonudur.sa da, geçmifl y›llarla karfl›laflt›r›ld›- Türk sanayi uluslararas› rekabet May›s ay›nda Türkiye on birinci¤›nda çok da yüksek olmad›¤› gö- gücünü yitiriyor; ama özellikle poli- Cumhurbaflkan›n› seçecek. ‹stesekrülüyor; tikac›lar bu geliflmeden bir endifle de istemesek de Cumhurbaflkanl›¤›1 [email protected] 43 Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi

makaleseçimi ülkede bir gerilim yaratacak- mekten geçiyor. da bir parça olmay› versin” demekt›r. Daha flimdiden askerlerin ç›k›flla- Yüksek faiz o kadar çok ifle yar›yor ki! bile çok ay›p ve yanl›fl; bunu kabulr› bu gerilimin ne boyutta olaca¤› a) Öncelikle yüksek faiz sayesinde ediyoruz. Üstelik bu y›lki NOBELkonusunda bize görüfl vermektedir. tüketim ve yat›r›m e¤ilimi bast›r›l›- Ekonomi ödülü de, enflasyon ile is-- May›stan sonra ise, en geç Kas›m yor. Yani enflasyonist bask› yapa- tihdam ve büyüme aras›ndaki iliflki-ay›nda yap›lmas› gereken genel se- cak harcamalar (bireysel tüketici ve yi inceleyen bir ekonomiste gitti.çimlere kadar ekonomide bir çal- sanayici yat›r›m harcamalar›) s›n›r- Çünkü enflasyon, fiyat mekaniz-kant› olmas›n› beklemek bizce ger- lan›yor; mas›n› bozarak ekonominin verim-çekçi olmaz. b) Türkiye’nin ödedi¤i reel faiz lilik kurallar›n›n çal›flmamas›na ne-Bütün bu vadeleri asl›nda engel uluslararas› ölçütlerde çok yüksek den oluyor. Ama 1971’den 2004olarak görmek daha do¤ru olur. oldu¤u için, yabanc› k›sa dönemli y›l›na kadar fiyat istikrar› olmadanYa da döviz kurunun z›plama yapa- portföy yat›r›mlar› (s›cak para ola- yaflayan bir Türkiye büyümedi mi ?bilece¤i (IMF’nin dalgalanma olabi- rak bilinen para ak›m›) Türkiye’ye ‹stihdam yaratmad› m› ?lir dedi¤i) noktalar. geliyor. Yüksek reel faiz cazibesi ile “Evet Türkiye bütün bu y›larda daAma öte yandan da Merkez Ban- çekilen afl›r› döviz girifli, TL’nin de- büyüdü ve istihdam yaratt›; amakas› çok kararl› ! ¤erlenmesini sa¤l›yor (çünkü her- sonunda da hep bata¤a sapland›”“Fiyat istikrar› olmadan büyüme de kes döviz satarak TL sat›n almak is- dedi¤inizi duyar gibiyiz. Ki zatenolmuyor; yat›r›m da olmuyor; iflsizli¤e tiyor); bu dedi¤inizde de hakl›s›n›z.de çare bulam›yoruz... Fiyat istikrar› c) De¤erli TL sayesinde d›flal›m Peki ya bugün peflinde oldu¤umuzdiyoruz, baflka bir fley demiyoruz”. ucuz kald›¤› için, uluslararas› reka- yüksek reel faize dayal› ekonomiBu sözler Merkez Bankas› Baflkan›- bete aç›k olan mallar›n Türkiye fi- modelinin de yine bu tür bir hüsranm›z Durmufl Y›lmaz beye aittir. An- yatlar› nerede ise hiç artm›yor; hat- ile bitece¤ini görmüyor muyuz ?kara Ticaret Odas› Yönetim Kurulu ta azal›yor. Çünkü liberal d›fl ticaret Nominal de¤erini bir kenara koyun,toplant›s›na kat›lan Durmufl bey, bu politikas›, fiyat› biraz yükselen ma- gayr› safi milli has›laya oran› ile biletoplant›y› olanak bilerek, toplant›- l›n hemen ülkeye ithal edilmesini bir dünya rekoru olan cari aç›k bafl›-n›n arkas›ndan yap›lan bas›n aç›kla- sa¤l›yor; m›za dert olmayacak m›?mas›nda bu tümceleri kullanm›fl. d) ‹ç pazar için üretilen mallarda Y›ll›k 30 milyarl›k cari aç›k, her ayMerkez Bankas› Baflkan›m›z Dur- girdi olarak kullan›lan ara mallar, kapat›lmas› gereken 2,5 milyar do-mufl beyin daha sözlerinin etkisi si- de¤erli TL sayesinde, ülkeye daha larl›k aç›k; yani her ay d›flar›dan birlinmeden, Türkiye’nin Ocak – ucuza geliyor. Böylece de niha- yerlerde bulunmas› gereken 2,5 mil-A¤ustos 2006 dönemi cari ifllemler i mal fiyatlar›n›n üzerinde üretim yar dolarl›k kaynak demek de¤il mi?dengesi (a盤›) aç›kland›: A¤ustos maliyeti art›fllar›ndan kaynaklanan Bir ay buldun, on ay buldun, ya onay›nda aç›k %43; ilk sekiz ayda ise fiyat bask›s› oluflmuyor; birinci ay ne olacak ?%45 artm›fl ! Örne¤in uluslararas› konjonktürdeToplam aç›k rakam› da sekiz ay için ‹flte k›sa dönemde bu kadar yarar› yaflanacak en ufak bir s›k›nt› ya da22,4 milyar dolara; son on iki ay olan bir politika ya da araç (enstrü- politik bir gerginlik, Türkiye’nin ca-için de 30,1 milyar dolara ç›km›fl. man) nas›l terk edilir ki ? Hem Dur- ri a盤›n› kapatmas› için bulmas›Merkez Bankas›, 2001 krizinden mufl bey zaten çok da inanm›fl, “fi- gereken fonlar›n korkup kaçmas›-sonra de¤iflen yasas› sayesinde, ar- yat istikrar› olmadan büyüme ve na neden olmaz m›?t›k bir tek amaç için çal›fl›yor: (ne yat›r›m olmad›¤›na; iflsizli¤in azal- Peki biz böyle hep b›çak s›rt›nda m›pahas›na olursa olsun) Fiyat istikra- mad›¤›na” ! O nedenle en az›ndan yaflayaca¤›z?r›n›n sa¤lanmas›. Merkez Bankas›- öngörülebilir yak›n zamanda (ya da Görünen o ki evet, genel seçimleren›n fiyat istikrar›n› sa¤lamas›n›n tek en geç Kas›m 2007’de yap›lmas› kadar (yani en geç Kas›m 2007’yeyolu da (en az›ndan bugünlerde), gereken genel seçimlere kadar) bu kadar), bu biçimde hep b›çak s›rt›n-TL’ye reel anlamda (yani enflasyon- politika sürecektir. da yaflayaca¤›z.dan ar›nd›r›l›nca) yüksek faiz ver- Tamam, bugün için “fiyat istikrar›44 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

odadan haberlerGemi Makineleri ‹flletme Mühendisleri Odas›,SMM Yönetmeli¤i ile ‹lgili GeliflmelerSay›n Üyemiz,01 Temmuz 2006 tarihinde yap›lan TMMOB Yönetim Kurulu toplant›s›yla bafllayan süreçle ilgilibilgiler Gemi ve Deniz Teknolojisi Dergimizin 169. Say›s›nda (Temmuz 2006) verilmiflti. 19 Temmuz2006 Tarihinde GEM‹MO merkezinde yap›lan toplant›da, GEM‹MO yönetimine ve TMMOB baflkan›Say›n Mehmet So¤anc›’ya odam›z›n sundu¤u rapor yay›nlanm›flt›. Bu toplant›dan sonra yaflanangeliflmelerin detay› afla¤›da bilgilerinize sunulmaktad›r.TMMOB Yönetim Kurulu toplant›s› öncesi ve sonras› odam›z›n haz›rlad›¤› rapora GEM‹MOtaraf›ndan hiç bir flekilde yaz›l› ve sözlü bir cevap verilmemifl ve GEM‹MO Yönetmeli¤i mevcuthaliyle TMMOB gündemine sokulmufltur. 26 A¤ustos 2006 tarihinde yap›lmas› kararlaflt›r›lanTMMOB Yönetim Kurulu toplant›s› öncesi, GMO Genel Baflkan›m›z taraf›ndan afla¤›daki yaz›lar18 A¤ustos 2006 tarihinde, TMMOB Yönetim Kurulu üyelerine ve TMMOB Yönetim KuruluBaflkan›na gönderilmifltir.Say›n ………………, ras›nda gerekli güce sahip olmalar›n› ve gelecekte karfl›lafl›-TMMOB Yönetim Kurulu Üyesi labilecek olas› riskler karfl›s›nda daha etkili mücadele verebil- meleri için önemli bir zemin oluflturmalar›n› herkesten çok01 Temmuz 2006 tarihli birlik yönetim kurulu gündeminde bizler istemekteyiz.bulunan Gemi Makineleri ‹flletme Mühendisleri Odas› (GE-M‹MO) SMM yönetmeli¤i ile ilgili geliflmeler hakk›nda sizle- Yap›m›nda onca emek harcanan gemilerimizin, yine ehil ellerre görüfllerimizi aktarmak ve kayg›lar›m›z› sizlerle paylaflmak taraf›ndan kullan›lmas›, iflletilmesi, yönetilmesi bizleri ticariamac›yla bu yaz›y› haz›rlama ihtiyac› duyduk. kayg›lar›n çok uza¤›nda, eserlerimizin do¤rudan kendisi ile kurdu¤umuz duygusal ba¤ aç›s›ndan da mutlu etmekte, hu-Her fleyden önce bu ülkenin mühendis mimar ve flehir plan- zur duymam›z› sa¤lamaktad›r. Meslektafllar›m›z›n hem yerlic›lar›n›n örgütü olan TMMOB’nin içinde, birlik ve bütünlük gemilerimizde, hem de uluslararas› alanda gösterdi¤i üstünruhunu bozmadan, bu ve benzeri konular›n odalar›m›z lehi- baflar›lar› gururla izlemekte, ülkemizin e¤itim kurumlar›ndanne çözümlenece¤inden hiç kuflku duymamaktay›z. Sizlerin yetiflen de¤erli denizcilerimizin görevlerini büyük özverilerlesa¤duyulu yaklafl›mlar›n›n, bilgi ve birikiminizle gösterdi¤i- ve yüksek ideallerle sürdürüyor olmalar›n› alk›fllamaktay›z.niz duyarl›l›¤›n bu çal›flmalarda önemli bir pay› oldu¤unudüflünmekteyiz. Her mesle¤in icras›nda, o mesle¤in ana konusu ile birlikte, ilgili di¤er dallarda da deneyim, görgü ve bilgi edinilmesi,Gemi Mühendisleri Odas› (GMO) olarak, söz konusu odam›- çok özel durumlarda bu bilgilerin uzmanl›k düzeyinde orta-z›n TMMOB gündeminde bulunan SMM Yönetmeli¤inin de ya ç›kmas› ve hatta icatlar yapacak kadar derinleflmesinesonuçlanarak, bu meslektafllar›m›z›n kendi mesleklerinin ic- dünya üzerinde çokça tan›k olunmaktad›r.46 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

odadan haberlerHerhangi bir meslek mensubunun, mesle¤ini icra etti¤i sü- meslek alan›m›za yönelik haks›z talep ve beklentilerin oldu-reçte ya da baflka nedenlerle elde etti¤i ek bilgileri küçüm- ¤u gibi tafl›nd›¤› görülmüfltür. Tasar›n›n son hali ile birlikte,semek ve reddetmek, do¤ru olmad›¤› gibi gerçe¤e de ayk›- uzlaflma zemininin hangi yöntemlerle sa¤lanabilece¤ininr›d›r. Tam bu noktada, akademik anlamda bir e¤itim süre- belirlenmesi ve taleplerin haks›zl›¤›n›n sizlere yeniden aç›k-cinde al›nan unvan, bu unvanla birlikte sahip olunan hak ve lanmas› ihtiyac› do¤mufltur.yetkiler ile sorumluluklar, herhangi bir zamanda kendili¤in-den ya da baflka biçimlerde edinilmifl beceri ve yeteneklerle Birçok platformda dile getirilen ve üzerinde yeniden düflü-kar›flt›r›lmaktad›r. nülmesi gereken tespit ve görüfllerimiz flunlard›r:Konu sosyo ekonomik yap›n›n öngördü¤ü yasalar, ifl ve 1- Gemi Makineleri ‹flletme Mühendisli¤i olarak tan›mlananmeslek yaflam›, para kazanma gereksinimi olunca ve ne ya- disiplin birçok ortamda “Gemi Makineleri ve ‹flletme Mü-z›k ki reel yaflam bizlere bu konuda pek de arzu etmedi¤i- hendisli¤i” olarak an›lmakta ve e¤itim ve meslek amac› d›-miz dayatmalar› yap›nca, ilkelerden ve bilimsellikten uzakla- fl›nda bir unvan talep edilmektedir.fl›p, dar ç›kar beklentileri ile hareket edip, yanl›fl ifller yapma-ya yatk›n hale gelebiliyoruz. 2- ‹ngilizce ad›n›n “Marine engineer” olmas›ndan yola ç›k›- larak Türkçede “Gemi Makine Mühendisli¤i” olarak bir ta-GEM‹MO SMM yönetmeli¤i ile ilgili yaflanan süreç tam da n›m yap›lmaktad›r. Oysa “marine engineer” olarak al›nanbu anlat›lan karmaflan›n tipik bir örne¤idir. An›msanaca¤› e¤itimin “STCW” kapsam›nda yap›lmas› durumunda, me-gibi, ayn› odam›z›n ana yönetmeli¤inin oluflturulmas› süre- zunlar›n “marine chief engineer” olarak ya da Türkçe ifade-cinde de benzer tart›flmalar yaflanm›fl, meslek alanlar› konu- si ile “Uzakyol Vardiya Mühendisi” olacaklar› gerek mevzu-su kapsam d›fl›nda tutuldu¤undan süreç k›smen dondurula- atlarda gerekse ilgili e¤itim kurumlar›n›n kendi tan›mlar›ndarak oldu¤u gibi b›rak›lm›flt›. aç›kça belirtilmektedir. Keza bu meslektafllar›m›z mezuniyet sonras›nda hedef ola-1 Temmuz 2006 tarihli TMMOB YK gündeminde yer alan rak denizci olarak belirledikleri yaflant›lar›n› da bu do¤rultu-GEM‹MO SMM yönetmeli¤i ile yeniden gündeme gelen da “uzakyol vardiya mühendisi” olarak yürütmektedirler.meslek alanlar› tart›flmas›nda, ilgili odam›z›n haz›rl›klar› bi- Uygulamaya, proje gelifltirmeye ve imza atmaya yetkili ol-çim yönünden oldu¤u kadar içerik yönünden de eksik bu- duklar› alan da budur.lunmufl, yönetmeli¤in yeniden düzenlenmesi; buna ek ola-rak da meslek alanlar› bak›m›ndan odam›z›n da yer ald›¤› 3- “Marine Engineer” olarak e¤itim gören bir di¤er disiplinortak toplant›larda uzlaflma sa¤lanmas› için çal›fl›lmas›na ise “Naval Architect and Marine Engineer” unvan›na sahipkarar verilmiflti. (Karar no: 47) gemi mühendisleridir. Bir geminin tasar›m›n› amaçlayanBu karar gere¤ince 19 Temmuz 2006 tarihinde GEM‹MO mühendislik dal› da budur. Bu disiplin, gemiyi bütün olarakmerkezinde Makine Mühendisleri Odas›, Gemi Mühendisle- hem bir mimari ürün hem de bir makine olarak kabul etti-ri Odas› ve Gemi Makineleri ‹flletme Mühendisleri Odas› ¤inden, ancak bu biçimde tan›mlanmakta, bütünü ve bütü-TMMOB YK üyeleri ile oda yöneticilerinin kat›ld›¤› ortak nü oluflturan sistemlerin tasar›m›n›, uygulamas›n›, denetimi-toplant› yap›lm›fl ve bu toplant›da odalar›n itirazlar› iletilmifl, ni de bu nedenle gerçeklefltirmektedirler.konu üzerinde uzlaflma zemininin ne olaca¤› tart›fl›lm›fl idi. 4- Gemi Tasar›m›, kendi bütünsel yap›s› içinde, birbirindenAncak bu toplant›da, ilgili odam›z yönetmeli¤i son haline ayr›lamaz proje ve hesaplar› içermekte, tasar›m süreci gemi-getirmedi¤i için, tart›flmalarda netlik sa¤lanamam›fl, itiraz nin tamamlanmas› ile ancak sonuçland›r›labilmektedir.noktalar›n› da içeren bir çal›flma üzerinde uzlaflma yoluna Bu bütün içinde herhangi bir parçay› ayr›ca tarif etmeningidilmesi talepleri ile toplant› sonuçland›r›lm›fl idi. olana¤› birçok bak›mdan yoktur. Çünkü her bir alt bafll›k, birçok di¤er bafll›kla da birleflik olarak tasarlanmakta, he-En son düzenlenmifl hali ile odam›za gönderilen GEM‹MO saplanmakta ve uygulanmaktad›r. Bu nedenle, herhangi birSMM yönetmeli¤i incelendi¤inde, yap›lan tart›flma, bilgilen- biçimde, yeni gemi ya da tadilat amaçl› bir çal›flman›n tasa-dirme ve itiraz noktalar›n›n hiçbir biçimde dikkate al›nmad›- r›m›n› amaçlayan, ima eden, dolayl› olarak içeren talepler¤›, itiraz noktalar›m›z ile ilgili hiçbir de¤ifliklik yap›lmad›¤› ve mesle¤in kendi do¤as›na ayk›r›d›r.Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 47

odadan haberler5- Ülkemiz gemi mühendisli¤inde dünya ölçe¤inde bir ko- mak oldu¤unu göstermektedir.numdad›r. Akademik çal›flmalar ileri düzeydedir, öyle ki ge- Oysa yine ülkemizde daha düne kadar projesiz gemi yap›l-mi tasar›m›n›n alt›n› oluflturan bir çok ampirik hesap ve for- mas›na karfl› mücadele eden ve bu konuda bin bir güçlü¤ümül de bu mesle¤in duayeni hocalar›m›z taraf›ndan olufltu- aflarak ad›mlar at›lmas›n› sa¤layan Gemi Mühendisleri Oda-rulmufl, dünya gemi mühendisli¤ine çok ciddi katk›lar sa¤- s› ve bu odan›n üyesi meslektafllara haks›zl›k edilmektedir.lanm›flt›r. Ayr›ca, kurulufl tarihi 1773 y›l›na uzanan ‹stanbul Buna ek olarak en temel kayg›lar›m›zdan birisi de, bütünsel-Teknik Üniversitesi’nin ilk mühendislik bölümü “Mühendis- li¤ini kaybeden tasar›m hizmetleri tan›m› da mesleki dene-hane’i Bahri Humay›n” ad›yla an›lan ve modern gemi mü- tim bak›m›ndan büyük güçlüklere yol açacak, büyük müca-hendisli¤inin temeli olan bölümdür. deleler sonucu kazan›lm›fl haklar›n kayb›na ve hatta y›llar öncesinde oldu¤u gibi projesiz gemi yapma taleplerine ze-‹lerleyen zaman ve aflamalarda, ülkemizin en zor dönemle- min oluflturabilecektir.rinde, d›fla ba¤›ml›l›k zincirinin en önce k›r›ld›¤› alan da ulu-sal gemi infla sanayidir. Bu sanayinin öncüleri ise o dönem- Gemi Makinelerinin ‹flletilmesi amac›n› tafl›yan hiçbir proje-lerde ileri gelenlerce pek de anlafl›lamayan gemi mühendis- ye karfl› olmam›z mümkün de¤ildir. Ancak sat›r aras› anlam-leridir. En zor koflullarda, olanaks›z denilen gemiler hem ta- lar üreterek, gemi inflaat› ve tadilat›n› amaçlayan projelerisarlanm›fl hem de üretilmifltir. Bu süreçlerde, gerek gemi mi- yönetmelikte anmaya çal›flmak, akla ve bilime uymad›¤› hermarisi gerekse gemi makine ve donan›m› bak›m›ndan döne- halinden belli baflka amaçlar tafl›maktad›r.minden hiç de geri olmayan örnekler ortaya koyulmufltur. Tart›flmalar, yorumlar ve sonuçlar, insan yaflam› ve çevre gü-6- Birçok ortamda gemi mühendislerince yap›lan yanl›fl ba- venli¤i; insan kaynaklar›n›n do¤ru de¤erlendirilebilmesi; herz› uygulamalar, ilgili odam›z›n yöneticileri taraf›ndan tart›fl- türlü kayna¤›n ekonomik kullan›m› bak›m›ndan önem tafl›-ma konusu yap›lmaktad›r. Hepimiz biliyoruz ki, bu memle- maktad›r.kette her türlü mühendislik uygulamas›nda kusurlar olabilirve hatta bu kusurlar örne¤ini ac› bir biçimde 17 A¤ustos ve Sizlerin verece¤iniz karar, asl›nda basit anlamda iki odan›n12 Kas›m 1999 y›l›nda gördü¤ümüz gibi birçok cana ve cid- çeliflkisini çözmek de¤il, akl›n ve bilimin yol göstericili¤indedi mali kay›plara neden olabilmektedir. Bunlar var diye mes- kamu yarar›na do¤ru bir ad›m›n at›lmas›n› sa¤layacak ya daleklerin reddi de¤il, meslek e¤itiminin ve bilimsel içeri¤inin tersi olacakt›r.gelifltirilmesi, meslek uygulamalar›n›n denetlenmesi söz ko-nusu olmaktad›r. Keza, insan hatas›ndan dolay› bir geminin Bu nedenle, kendi meslek alan›n› de¤il, odam›z üyesi gemibatmas›ndan dolay› kimse ç›k›p da gemiler kaptans›z olsun mühendislerinin meslek alanlar›n› içeren, amaçlayan bu yö-ya da kaptanlar baflka disiplinlerden seçilsin dememektedir. netmeli¤in mevcut biçimiyle TMMOB Yönetim Kurulu’nda kabulünün bizlerce uygun olmayaca¤›n›, içinden ç›k›lmas›7- Yine ilgili odam›z›n yöneticileri dünyan›n her yerinde pro- güç sonuçlar do¤uraca¤›n› an›msatmak isteriz.jelerini yap›p imzalayabildiklerini ama ülkemizde bunu ya-pamad›klar›n› ifade etmekteler. Bu güne kadar, hangi du- Gemi Mühendisleri Odas› ve gemi mühendisli¤i camias› ola-rumlarda hangi projelerin bu biçimde engellere tak›ld›¤›na rak, bu haks›z talebin karfl›s›nda oldu¤umuzu, bu talebe vedair hiçbir örnekleme yap›lmam›flt›r. Keza, SMM yönetme- kabulü durumunda her türlü sonuçlar›na karfl› çaba göste-liklerinin resmi gazetede yay›nlanmas› konusu gündeme rece¤imizi de bilmenizi isteriz.gelmeden önce, hiçbir oda bir di¤erinin ne yapt›¤›yla ilgilide¤ilken, hangi projelerin kimler taraf›ndan üretildi¤i, kim- Sizlerin sa¤duyusuna güvenmekte ve konunun anlafl›larakler taraf›ndan hangi gerekçelerle engellendi¤i de aç›klan- sa¤l›kl› karar›n verilece¤ine inanc›m›z› korumaktay›z.mamaktad›r.8- ‹lgili odam›z, kendi meslek alan›nda yap›labilecek proje- Her türlü bilgi ve paylafl›m için gerek odam›z, gerek yönetimleri tan›mlamak yerine, gemi mühendisli¤i alan›na giren kurulumuz gerekse camiam›z her zaman sizlerle birlikte ola-projelere gönderme yapan kapal› ifadeleri ile as›l amaçlar›- cakt›r.n›n meslek alanlar›n›n tan›m› ve bu alanda daha rahat çal›fl-malar yapmak de¤il, halen ülkemizde oldukça iyi bir potan- Sayg›lar›m›zla,siyele sahip gemi inflaat› sektöründe belirleyici söz sahibi ol- Sacit DEM‹R Genel Baflkan48 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

odadan haberlerTMMOB Yönetim Kurulu Baflkanl›¤›na, ANKARA ‹stanbul, 18/08/2006 Say›: 06/275-TY/SA‹lgi : 10 A¤ustos 2006 tarihli ve 1556 say›l› yaz›n›zKonu : GEM‹MO SMM Yönetmeli¤i10.08.2006 tarihinde odam›za ulaflan GEM‹MO SMM yönetmeli¤i ile ilgili oda görüflünü isteyen yaz›n›z neticesin-de yapt›¤›m›z de¤erlendirme ve görüflmeler sonucunda, ilgili yönetmeli¤in, uyar› ve elefltirilerimizin hiçbir biçimdedikkate al›nmadan yeniden düzenlendi¤i, meslek alanlar›n›n tan›m›nda bilimselli¤e ayk›r› yanlar›n halen devam et-ti¤i, Gemi Mühendisleri Odas› üyelerinin meslek alanlar›na haks›z biçimde tecavüzün sürdü¤ü anlafl›lmaktad›r.Bu içeri¤i ile odam›zca yeniden görüflülmesi, de¤erlendirilmesi ve kabulü mümkün de¤ildir.Meslek alanlar›n› düzenleyen 5inci maddenin, gemi inflaat› ve tadilat› amaçl› tasar›m, uygulama ve denetim hizmet-lerini içeren anlam›ndan ar›nd›r›lmad›¤› sürece TMMOB Yönetim Kurulu gündeminde görüflülmesinin ve oylanma-s›n›n uygun olmayaca¤› düflüncesinde olup, bu nedenle, yönetmelik tasla¤›n›n yeninden düzenlenmesi kofluluylaTMMOB gündemine tafl›nmas›n› talep etmekteyiz. Sayg›lar›m›zla, Sacit DEM‹R / Genel BaflkanTMMOB’nin 26 A¤ustos 2006 tarihinde yapm›fl oldu¤u Yönetim Kurulutoplant›s›nda afla¤›daki karar al›nm›flt›r;KARAR NO 105: TMMOB Gemi Makinalar› ‹flletme Mühen- KARAR NO 129: TMMOB Gemi Makinalar› ‹flletme Mühen-disleri Odas› Serbest Mühendislik Müflavirlik Bürolar› Tescil disleri Odas› Serbest Mühendislik Müflavirlik Bürolar› TescilYönetmeli¤i ve TMMOB Gemi Mühendisleri Odas› Serbest Yönetmeli¤i'nin Yönetim Kurulu toplant›s›nda uzlafl›ld›¤›Gemi Mühendisli¤i Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeli¤i ile flekliyle ve Hukuk Müflavirimizin TMMOB Kanunu ve Ana Yö-ilgili çal›flma yapmak üzere TMMOB Yönetim Kurulu Baflkan› netmeli¤i'ne göre yap›lmas› gerekti¤ini belirtti¤i de¤ifliklikle-Mehmet So¤anc› ile Gemi Makinalar› ‹flletme Mühendisleri, rin yap›lmas› kofluluyla kabulüne ve Resmi Gazete'de yay›m-Gemi Mühendisleri ve Makina Mühendisleri Odalar›n›n Yö- lanmas› için Yürütme Kurulu'na yetki ve görev verilmesinenetim Kurulu Baflkanlar›n›n görevlendirilmesine oybirli¤iyle, (Tuncay fienyurt'un karfl› oyuyla) oyçoklu¤uyla,Bu karar›n ard›ndan 11 Eylül tarihinde Oda Baflkan›m›z Sacit Bu geliflme üzerine odam›z›n konuyla ilgili Dan›flma KuruluDemir ve TMMOB Yönetim Kurulu üyemiz Tuncay fienyurt toplant›ya ça¤r›lm›flt›r. 25 Eylül 2006 tarihinde Gemi Mühen-Ankara’da TMMOB Baflkan› Say›n Mehmet So¤anc› ve GE- disleri Odas› Merkezinde yap›lan toplant›ya Prof. Dr. YücelM‹MO Temsilcileri ile toplant›ya kat›lm›flt›r. Bu toplant›da Odabafl›, Prof. Dr. Abdi Kükner, Sacit Demir, Tansel Timur,daha detayl› haz›rlanm›fl bir dosya Say›n So¤anc›’ya sunul- Tuncay fienyurt, Tamer Y›lmaz, Mustafa Zorlu, Yücel Erdem,mufl ve Odam›z›n söz konusu yönetmelikle ilgili itirazlar› ak- Hür F›rt›na, Hakan Aydo¤du, Erdal Gediko¤lu, Zuhal Can ka-tar›lm›flt›r. Söz konusu toplant›da Say›n TMMOB baflkan›n›n t›lm›fllard›r. Bu toplant›da, TMMOB karar›n›n (KARAR NOodam›z›n itirazlar›na olumlu yaklafl›m› olmufltur. Bu toplan- 129) düzeltilmesi yönünde bir baflvuru yap›lmas› ve kararat›da yap›lan uzlafl›ya ra¤men bir sonraki TMMOB Yönetim karfl› oy gerekçesinin ve karar düzeltme isteminin Oda Avuka-Kurulu toplant›s›nda (17 Eylül 2006) afla¤›daki talihsiz karar t›m›zla birlikte oluflturulmas› yönünde bir uzlafl› ortaya ç›km›fl-al›nm›flt›r. t›r. Karar›n TMMOB taraf›ndan düzeltilmemesi halinde oda- m›z›n üyelerimizin haklar›n› korumak üzere her türlü yasal yo- la baflvurmas› kararlaflt›r›lm›flt›r.Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 49

odadan haberlerTMMOB Yönetim Kurulu Üyemiz Tuncay fienyurt ve dan›flma kurulumuzun OdaAvukat›yla birlikte haz›rlad›klar› Karar Düzeltme Talebi ve Karfl› Oy Karar›n›nGerekçesi afla¤›da bilgilerinize sunulmaktad›r:TMMOB Yönetim Kurulu Baflkanl›¤›’na ‹stanbul, 28/09/2006Bakanl›klar-ANKARA Say›: 06/329-TY/YYKonu: 17 Eylül 2006 tarihli 5. TMMOB Yönetim al›narak TMMOB Yönetim Kurulu’nda kabul edilmifltir.Kurulu Toplant›s›’nda al›nan 129 say›l› TMMOB Bunun TMMOB teamüllerine ve hukukuna ayk›r› oldu¤unuYönetim Kurulu Karar› düflünmekteyiz.Talep: 17 Eylül 2006 tarihli 5. TMMOB Yönetim 2. TMMOB Gemi Mühendisleri Odas›, konu gündeme geldi-Kurulu Toplant›s›’nda al›nan 129 say›l› TMMOB ¤inden bu yana, an›lan Yönetmeli¤in, meslek alanlar›n› be-Yönetim Kurulu Karar›n›n de¤ifltirilmesi. lirleyen Çal›flma Alanlar›, Kurulufl ve Çal›flma Koflullar› alt bafll›¤›ndaki 5. Maddesine ilgili toplant›larda itirazlar›n› be-TMMOB Gemi Makineleri ‹flletme Mühendisleri Odas›’na ait lirtmifltir.TMMOB Yönetim Kurulu taraf›ndan kabul edilen “TMMOB ‹lgili oda taraf›ndan TMMOB Yönetim Kuruluna ve GemiGemi Makineleri ‹flletme Mühendisleri Odas› Serbest Mü- Mühendisleri Odas›’na yap›lan yaz›l› itirazlar hakk›nda, her-hendislik Müflavirlik Bürolar› Tescil Yönetmeli¤i” ile ilgili ola- hangi bir cevap verilmedi¤i gibi, ilerleyen aflamalarda yenirak odam›z taraf›ndan ilgili kurullarda yap›lan de¤erlendir- eklerle meslek alan›m›za tecavüz artt›r›lm›fl; kabulü akla, bi-me sonuçlar› afla¤›da bilgilerinize sunulmufltur: lime, TMMOB geleneklerine s›¤mayacak bir biçimde yönet- melik son halini alm›flt›r. Tart›flma ve ikna süreçleri tamam-1. TMMOB Yönetim Kurulu’nun 26 A¤ustos 2006 tarihli top- lanmadan oylamaya sunulmas› ve bu haliyle kabul edilmesilant›s›nda al›nan 105 say›l› karar gere¤i “TMMOB Gemi Maki- etik de¤ildir.neleri ‹flletme Mühendisleri Odas› Serbest Mühendislik Müfla-virlik Bürolar› Tescil Yönetmeli¤i ve TMMOB Gemi Mühendis- 3. 17 Eylül 2006 tarihli 5. TMMOB Yönetim Kurulu Toplan-leri Odas› Serbest Gemi Mühendisli¤i Tescil ve Mesleki Dene- t›s›’nda al›nan 129 say›l› TMMOB Yönetim Kurulu Karar›tim Yönetmeli¤i ile ilgili çal›flma yapmak üzere TMMOB Yöne- TMMOB’nin Birlik amaçlar›n› tan›mlayan Yasa ve Ana Yö-tim Kurulu Baflkan› Mehmet So¤anc› ile Gemi Makineleri ‹fllet- netmeli¤i’nin maddelerine de ayk›r›d›r.me Mühendisleri, Gemi Mühendisleri ve Makina Mühendisleri Gemi ve Yüzen araçlarla ve bunlar›n her türlü donat›m, ma-Odalar›n›n Yönetim Kurulu Baflkanlar›” görevlendirilmifltir. Gö- kine, tesisat ve sistemleri için her türlü tasar›m ve projeninrevlendirme gere¤i toplant› düzenlenmifl ve konu bu platform- yap›lmas› TMMOB Gemi Mühendisleri Odas› Serbest Müfla-da niha-i olarak tart›fl›lm›flt›r. virlik Mühendislik Hizmetleri Büro Tescil ve Mesleki DenetimYap›lan görüflmelere kat›lmak ve inisiyatif kullanarak TMMOB Yönetmeli¤inde tan›mlanm›fl ve Gemi Mühendisleri Odas›-Yönetim Kurulunu bilgilendirmek üzere görevlendirilen n›n Kuruluflundan bu yana, bu oda üyeleri taraf›ndan yap›l-TMMOB YK Baflkan› Say›n Mehmet So¤anc›, 17 Eylül Tarihli maktad›r. Gemi Makineleri ‹flletme Mühendisleri Odas›n›nkarar toplant›s›na kat›lmam›fl ve toplant› sonuçlar› yaz›l› veya an›lan yönetmeli¤inde de ayn› hizmetin (gemi ve benzeri te-sözlü olarak karar toplant›s›na aktar›lmam›flt›r. Bu toplant›da sislerde ön proje, uygulama projesi ve üretim kontrolü) ya-al›nan kararlara göre yönetmelikte düzeltme de yap›lmam›flt›r. p›lmas› öngörülmektedir. TMMOB olmayan bir yetkiyi yarat-17 Eylül 2006 tarihinde yap›lan son TMMOB Yönetim Kuru- man›n, tarif etmenin ve yasallaflt›rman›n yeri olmamal›d›r.lu toplant›s›nda 129 say›l› Yönetim Kurulu karar› ile an›lan TMMOB çat›s› alt›ndaki iki ayr› odan›n ayn› hizmeti verecekYönetmelik; “Yönetim Kurulu toplant›s›nda uzlafl›ld›¤› flekliy- olmas› olas›¤› büyük bir kargafla do¤uracak, iki farkl› meslekle ve Hukuk Müflavirimizin TMMOB Kanunu ve Ana Yönet- örgütünü karfl› karfl›ya getirecektir.meli¤i'ne göre yap›lmas› gerekti¤ini belirtti¤i de¤iflikliklerinyap›lmas› kofluluyla kabulüne ve Resmi Gazete'de yay›mlan- 4. TMMOB YK taraf›ndan bizce yanl›fl olmakla birlikte kabulmas› için Yürütme Kurulu'na yetki ve görev verilmesine (Tun- edilen metin, hukuksal düzenleme sürecinde anlam›n› ta-cay fienyurt'un karfl› oyuyla) oyçoklu¤uyla” biçiminde karar mamen bozacak biçimde tahrif edilmifl, bu tahrifatla Gemi50 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

odadan haberlerMakinalar› ‹flletme Mühendisleri Odas› ve yöneticilerinin TMMOB Yönetim Kurulu üyemizamaçlar›n›n mesleklerini icra etmeye yarar bir yönetmelikhaz›rlamak de¤il, gemi mühendislerinin meslek alan›n› ele Tuncay fienyurt karfl› oy gerekçesinigeçirmek oldu¤unu bir kez daha gözler önüne sermifltir.27.09.2006 tarihinde odam›za ulaflan ve resmi gazeteye afla¤›daki gibi aç›klam›fl ve builetilmek üzere son revizyon oldu¤u anlafl›lan belgede yeralan 5. madde, gemi mühendisli¤i alan›n› yok sayan, red- TMMOB ye iletilmifltir.deden ve bizleri son derece k›ran bir metindir. Bu durumanas›l gelindi¤i de dikkatle incelenmelidir. TMMOB Yönetim Kurulu Baflkanl›¤›’na,Yönetim kuruluna sunulan metin: Konu: 17.09.2006 tarihli toplant›,Madde 5-(1) Serbest müflavirlik hizmetleri; Gemi Makina- KARAR NO 129 KARfiI OY GEREKÇES‹lar› ‹flletme Mühendisli¤i uzmanl›k alan›na giren gemi veyabenzeri tesislerde kullan›lan gemi makineleri, içten yanma- TMMOB Yönetim Kurulu, 17 Eylül 2006 tarihli 05 numa-l› makineler, türbinler, güç-yük aktarma ve kumanda sis- ral› toplant›s›nda gündemde yer alan Gemi Makinalar› ‹fl-temleri, bas›nçl› kaplar, ›s›tma-havaland›rma-iklimlendir- letme Mühendisleri Odas› (GEM‹MO) Serbest Mühendislikme, kazanlar, kompresörler, ar›tma-ayr›flt›rma sistemleri, Müflavirlik Bürolar› Tescil Yönetmeli¤i, bu toplant›da yap›-ak›flkan depolama-aktarma sistemleri ve kumanda kontrol lan görüflmeler sonucunda oylamaya sunulmufl ve toplan-sistemlerinde: t›da bulunan üyelerin oylar› ve benim karfl› oyumla ço¤un- luk karar› olarak afla¤›daki biçimde kabul görmüfltür:Resmi gazeteye sunulmak üzere son hali verilen metin:MADDE 5- (1) Serbest mühendislik müflavirlik hizmetleri KARAR NO 129: TMMOB Gemi Makinalar› ‹flletme Mü-flunlard›r. hendisleri Odas› Serbest Mühendislik Müflavirlik Bürolar›a) Gemi makineleri iflletme mühendisli¤i uzmanl›k alan›- Tescil Yönetmeli¤i'nin Yönetim Kurulu toplant›s›nda uzla-na giren, gemi makineleri ile içten yanmal› makineler, tür- fl›ld›¤› flekliyle ve Hukuk Müflavirimizin TMMOB Kanunubinler, güç-yük aktarma ve kumanda sistemleri, bas›nçl› ve Ana Yönetmeli¤i'ne göre yap›lmas› gerekti¤ini belirtti-kaplar, ›s›tma, havaland›rma, iklimlendirme, kazanlar, ¤i de¤iflikliklerin yap›lmas› kofluluyla kabulüne ve Resmikompresörler, ar›tma ve ayr›flt›rma sistemleri, ak›flkan de- Gazete'de yay›mlanmas› için Yürütme Kurulu'na yetki vepolama ve aktarma sistemleri, kumanda ve kontrol sis- görev verilmesine (Tuncay fienyurt'un karfl› oyuyla) oytemleri ile bunlar›n kullan›ld›¤› gemi ve gemi benzeri tüm çoklu¤uylailgili tesislerde, etüt, araflt›rma, fizibilite-proje ve mühen-dislik hizmetleri, Karfl› Oy GerekçesiSONUÇ: 1- Gündem Maddesi Usul Kurallar›Birli¤imizin 17 Eylül 2006 tarihli 5. TMMOB Yönetim Ku- Gözetilmeden Oylanm›flt›r.rulu Toplant›s›’nda al›nan 129 say›l› TMMOB Yönetim Ku-rulu Karar› usul ve içerik olarak hatal›d›r, TMMOB Yöne- Karar›n konusu olan Yönetmelik Yönetim Kurulu’nca ye-tim Kurulu Üyelerimize fiahsi Sorumluluk do¤urmaktad›r. terince incelenememifl, 26 A¤ustos 2006 Tarihli Yönetim Kurulunda al›nan Karar No 105 ve bu karar›n gere¤i ya-Yukar›da da sayd›¤›m›z sak›ncalar› gidermek bak›m›ndan, p›lan toplant›ya iliflkin tutanaklar ve de¤erlendirmelerOdam›z üyelerinin çal›flma sahalar›yla çak›flmas›n› ve çat›fl- usule uygun imza alt›na al›nmam›flt›r.mas›n› önlemek amac›yla yeniden ele al›narak düzeltilme- 129 say›l› karar›n oylamas›n›n yap›ld›¤› toplant›dasi gerekmektedir. TMMOB Baflkan›’n›n haz›r olmamas› nedeni ile Karar NoBu nedenle ilgili yönetmeli¤in TMMOB Yönetim Kurulun- 105 uyar›nca 11 Eylül 2006 tarihinde GMO ve GEM‹MOda yeniden de¤erlendirilmek amac›yla gündeme al›nmas›- Baflkanlar›n›n kat›l›m› ile yap›lan toplant›da al›nan kararlarn›, itirazlar›m›z›n de¤erlendirilmesini ve düzeltilerek kara- ve vazedilen prensipler oylama öncesi TMMOB Yönetimra ba¤lanmas›n› talep ederiz. Kurulu üyelerinin görüfllerine sunulamam›fl, de¤erlendir-Gere¤ini arz ederiz, melere yans›yamam›fl, 105 say›l› karar›n inisiyatif olufltur- ma özelli¤i ortadan kald›r›lm›flt›r. ‹flbu halde Baflkanlar Sayg›lar›m›zla, toplant›s› de¤erlendirmelerine dayanmaks›z›n al›nan 129 Tamer Y›lmaz say›l› karar usulsüz olup hukuka ayk›r›d›r. Genel Sekreter/ Gemi Mühendisleri Odas› Tart›fl›lan ve de¤ifliklik önerisi kabul edilen hususlar, kara- ra ek olarak kay›t ve imza alt›na al›nmam›flt›r. Genel ve Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi soyut önermeler ile TMMOB Gemi Makinalar› ‹flletme 51

odadan haberlerMühendisleri Odas› Serbest Mühendislik Müflavirlik Bürolar› vetleri Komutanl›¤›'na ba¤l› ö¤retim kurumlar› taraf›ndan ve-Tescil Yönetmeli¤i hukuka ayk›r› flekilde kabul edilmifltir. rilmektedir”, “Ülkemizde, Yüksekö¤retim Kurumu bünyesin- de e¤itim-ö¤retim veren Denizcilik okullar›, mühendislik fa-2- Esasa Dair Yan›lg›ya Düflülmüfl Olup Kabul Edilen külteleri mevcuttur. Bu okul ve fakülteler gemi adamlar› ye-“Yönetmeli¤in” Uygulanmas› Halinde Telafisi ‹mkans›z tifltirmektedir”, “Gemi adamlar› kavram›n›n içine Gemi Maki-Zararlar›n Do¤mas› Kaç›n›lmazd›r: nalar› ‹flletme Mühendisleri de girmektedir. An›lan mühen- disler gemilerde gemi adam› s›fat›yla çal›flmaktad›rlar” ifade-2.1. “Gemi Mühendisli¤i” akademik e¤itim içeri¤i, mesleki leri ile aç›kça belirtilmektedir. Günümüzde ilgili yüksekö¤re-sorumluluk ve unvan›n›n içeri¤i ile unvan›nda “mühendis” nim kurumlar›nda, Gemi Makinalar› ‹flletme Mühendisini Ge-kelimesi bar›nd›rmas›na ra¤men “Gemi Makina ‹flletme Mü- mi Makinalar› Mühendisi konumuna getirecek belirgin birhendisli¤i” ile esasen mühendislik bilim ve kavram taban›n- e¤itim ö¤retim müfredat› de¤iflikli¤i ve uygulamas› da yok-da birbirine benzemeyen, fakat ifl alan› olarak birbiri ile ilifl- tur. E¤er böyle bir durumun varl›¤› iddia ediliyorsa, Gemikide olan mesleklerdir. Makinalar› Mühendisli¤i E¤itim Ö¤retimi diye bir ünvan de- ¤iflikli¤i de olmal›d›r ki, Yüksek Ö¤renim sisteminde henüz2.2. ‹talyanca/Latince kökenli “ufficiale di macchina” veya an›lan yönde bir de¤ifliklik yoktur. Zaten böyle bir unvan de-“macchinista” terimlerinden Türkçeye kazand›r›lm›fl “Gemi ¤iflikli¤i yap›ld›¤› takdirde, söz konusu okullardan mezun ola-Makina ‹flletme Mühendisli¤i” unvan› ile aslen gemi adam› cak “Gemi Makinalar› Mühendisleri”nin GEM‹MO’ya de¤ilolarak e¤itilen kiflilerin, proje ve teknolojik üretim de¤il, ma- bilakis TMMOB Gemi Mühendisleri Odas›’na (GMO) üye ol-kina sistemlerinin bak›m ve iflletilmesi anlam›nda sorumlu ve malar› da yasal gerekliliktir. Kuruluflundan bu yana GMO’yayetkili olduklar›n› bu nedenle “iflletme mühendislerinin” ge- üye olmufl 100’ü aflk›n Gemi Makineleri Mühendisi mev-mi yap›m› ve dizayn teknolojisine ait proje üretiminden so- cuttur.Üyelerimizin ço¤unlu¤unun unvan› da Gemi ‹nflaat›rumlu olmalar›n› talep etmeleri temel mühendislik bilimine ve Gemi Makineleri Mühendisidir.ve mesleki sorumlulu¤una ayk›r› bir haldir. ‹TÜ Denizcilik Fa-kültesi taraf›ndan uygulanan e¤itim program›, tasar›m içe- c- GEM‹MO taraf›ndan önerilen yönetmeli¤in uygulanmas›y-rikli olmay›p; müfredatta yer alan ve bu amaçl› olduklar› ile- la TMMOB Gemi Mühendisleri Odam›z›n y›llard›r gemi maki-ri sürülebilecek baz› dersler de kapsamlar› itibariyle genel nalar› ile ilgili yetki ve uygulad›¤› ifller çak›flmaktad›r. Baflka birbilgi niteli¤indedir. E¤itimin her alan›nda oldu¤u gibi, mes- deyiflle TMMOB, ald›¤› bu kararla; ayn› çal›flma sahas›ndalek alan› ile ilgili di¤er baz› hususlarda da mühendise genel farkl› ifllevlerde sorumlu olan iki ayr› Odan›n bu kerre eflde-bilgi verme amac›yla aç›lan yard›mc› derslerin temel ders ¤er biçimde sorumlu oldu¤unu ilan etmektedir. Bu hususimifl gibi de¤erlendirilerek gemi makinalar› iflletme mühen- her ayr› ihtisas alanlar›n›n ayr› odalarda toplanmas›n› öngö-dislerine gemi tasar›m› yapma ve uygulanmas›n› denetleme ren TMMOB yasa ve yönetmeliklerine temelden ayk›r›d›r.hakk› tan›nmas›; mesleki e¤itimleri s›ras›nda “iflletme eko-nomisi”, “ifl hukuku” gibi dersler de alm›fl olan bir makina Gemi yap›m-onar›m alan›nda teknik hizmetler, özü ve esas›mühendisine “mali müflavirlik” yapma, “hukuk bürosu” aç- itibariyle “gemi mühendisli¤i” meslek alan›na girmektedir.ma hakk› tan›nmas›yla eflde¤erdir. Her türden yüzer arac›n amac›na uygun, dayan›kl›, estetik ve ekonomik olarak infla/imal edilmesi; ça¤dafl toplumsal2.3. Yönetmelik kavram ve içerik aç›s›ndan pek çok yanl›fl ve gerekleri karfl›layacak düzeyde teknolojik üstünlükleri tafl›-yoruma aç›k belirsizlikler üzerine tesis edilmifltir: mas›; tasar›m ve üretim evrelerinde ülke gerçekleri ve kamu yarar›n›n gözetilmesi; yüzer arac›n bütününü tasarlayan vea- An›lan Yönetmeli¤i öneren GEM‹MO ve mümtaz Oda yap›m›n› yöneten “gemi mühendisi”nin temel görev ve so-üyeleri (“gemi makinalar› iflletme mühendisleri”) bu güne rumlulu¤udur. Gemi mühendisi, ayn› zamanda yüzer arac›nkadar e¤itim ve ifl hayatlar›n›n hiç bir safhas›nda meslekleri- tasar›m ve üretim evrelerinde hizmet üreten di¤er mühendisnin do¤as› gere¤i kabul edilmifl Yönetmelik do¤rultusunda ve uzmanlar›n eflgüdümlü çal›flmas›ndan da sorumludur.dizayn ve proje üretimi iflleriyle u¤raflmam›fllard›r. GEM‹MO Nas›l ki gemi, demir-çelikten makina imalata, boya ve kim-üyelerince dizayn edilmifl, uygulanm›fl/uygulanamam›fl bir yadan ahflap ve elektrik-elektroni¤e, lastik ve plasti¤e kadartek pafta proje dahi söz konusu de¤ildir. pek çok sanayi kolunun ürünlerinin bilimsel ve teknolojik te- mellere dayal› olarak belli bir sistematik ve disiplin içerisindeb- Gemi Makineleri ‹flletme mühendisleri denizci/gemi ada- tersanece bir araya getirilmesi ve birlefltirilmesi sonucundam› kategorisinde de¤erlendirilmektedir. Bu amaçl› bir e¤itim ortaya ç›k›yorsa, gemiyi oluflturan teknik hizmetler bütünüsürecinden (STCW- Standards of Training, Certification and de farkl› mühendislik disiplinlerinin hizmet ve ürünlerininWatchkeeping) geçmektedirler. Bu husus 5310 say›l› \"De- gemi mühendisi taraf›ndan ayn› sistematik ve disiplin içindenizcilik Müsteflarl›¤›'n›n Kurulufl ve Görevleri Hakk›nda Ka- bir araya getirilmesi ve birlefltirilmesi sonucunda ortaya ç›k-nun Hükmünde Kararnamede De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair maktad›r. Di¤er bir anlat›mla, gemi yap›m-onar›m alan›ndaKanun\"a iliflkin TMMOB görüflü’nde de “gemi adamlar›n›n gemi mühendisi -“gemi mühendisi” unvan›n›n ‹ngilizce kar-e¤itimi, mevzuat gere¤i Üniversitelere ba¤l› fakülte ve yükse-kokullar, MEB'na ba¤l› orta e¤itim Kurumlar› ile Deniz Kuv-52 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

odadan haberlerfl›l›¤› olan “Naval Architect” sözcüklerinden de anlafl›laca¤› kaç›n›lmaz olup kamu düzeni aç›s›ndan ihlallerin do-üzere bir “deniz mimar›” olarak- yap› sektöründe “mimar”›n ¤aca¤› ortadad›r. Birlik ve Odalar›m›z›n mesleki denetimtafl›d›¤› hak, yetki ve sorumluluklar›n benzerine sahiptir. yap›s› bozulacak, iyi niyetli üçüncü flah›slar›n haklar› haleldar olabilecektir. Daha da önemlisi, ortaya ç›kacak karmafla,Öte yandan bir “gemi projesi” ve bu projeye dayan›larak in- 60’l› y›llar›n sonlar›nda yine GEMIMO’n›n yapt›¤› bir Yönet-fla/imal edilmifl olan yüzer araç, 5846 say›l› “Fikir ve Sanat melik de¤iflikli¤i sonras›nda da oldu¤u ve GMO’nun y›llarcaEserleri Kanunu”nun kapsam›na girmekte; bunun sonucun- süren çabalar› sonucu ancak 1995 y›l›nda telafi edilebilenda da gemi mühendisi, söz konusu “eser”in sahibi -baflka bir “mühendislik hizmetlerinin gemi yap›m ve onar›m sürecininifade ile “proje müellifi”- olarak, söz konusu yasa ile tan›m- d›fl›na itilmesi” sonucunu do¤urabilecektir. O dönemde GE-lanan hak ve yetkilere sahip olmaktad›r. Bu aç›dan ve Yö- M‹MO’n›n benzer kapsamda bir yönetmelik de¤iflikli¤i so-netmeli¤e -daha önceki taslaklarda yer almad›¤› halde- son nuç olarak “Gemi Koordinasyon Yönetmeli¤i”nin tamamenanda eklenen ve Fikir ve Sanat Eserleri Yasas›’na göre tama- iptaline kadar ulaflan geliflmelere yol açm›fl; 1970-1995 y›l-men proje müellifinin hak ve yetkisinde bir husus olan “kon- lar› aras›ndaki yaklafl›k 35 y›l boyunca, ülkemizde PROJES‹Ztrol mühendisli¤i” hakk›n› gemi makinalar› iflletme mühen- gemi inflaat› mümkün ve mesleki denetim imkans›z hale gel-dislerine de tan›yan hükümlerle birlikte de¤erlendirildi¤inde; mifltir. Bunun sonucu olarak 1995 y›l› öncesinde tescilsiz vekabul edilen Yönetmelik, teknik aç›dan do¤uraca¤› sak›nca- say›lar› 3-4’e kadar azalm›fl olan ve ‹stanbul’la s›n›rl› olanlar›n yan› s›ra, “proje müellifi”nin hukuken teminat alt›na Serbest Gemi Mühendisli¤i Bürolar›, 7 Aral›k 1995 gün veal›nm›fl haklar› aç›s›ndan Fikir ve Sanat Eserleri Yasas›’na da 22486 say›l› Resmi Gazete’de yay›nlanan “Gemi-Yat ve De-ayk›r›l›k oluflturur. niz Araçlar›n›n ‹nflaas›na ve Tadilat›na ‹liflkin Tebli¤”den iti- baren h›zla artm›flt›r. 1995’den bu güne GMO taraf›ndanYönetmelik ile GEM‹MO üyelerine yarat›lmaya çal›fl›lan hak- tescil edilmifl Büro say›s› 85’i ‹stanbul, 10’u ‹zmir, 10’u An-lar teknik aç›dan sak›ncal›d›r. Çünkü gemi yüzme, denge ve talya, 8‘i Bodrum, 6’s› Marmaris, 4’ü Mersin, 3’ü Fethiye’desevk sistemiyle bütün olarak tarif edilen bir araç olup; gemi- ve 1’er adet de Karadeniz Ere¤lisi, Ayval›k, Kurucaflile, Çefl-nin tasar›m› da bu bütünlük içinde gemi mühendisinin so- me, Band›rma, Sinop ve Kocaeli’nde olmak üzere toplamrumlulu¤undad›r (uçak mühendisi örne¤i gibi). Bir gemi ta- 133 adettir.sar›m›nda geminin çal›flma amac›na göre kullan›lacak enerjitürü (yak›t, nükleer enerji, rüzgar enerjisi, günefl enerjisi vb.) e- Her ikisi de vazgeçilmez ve hayati önem tafl›yan yönleriy-seçilerek bu enerjinin hangi dönüflümlerle hangi sistemlerin le deniz sektöründe yer alan her iki Odam›z›n bu denli kar-çal›flt›r›lmas›nda kullan›laca¤›na da karar verilir. Bu kararlar› fl› karfl›ya gelifli nesnel ve bilimsel temellerden uzakt›r.verme yetki ve sorumlulu¤unda olan proje müellifi gemi TMMOB Gemi Makinalar› ‹flletme Mühendisleri Odas›’n›nmühendisinin d›fl›nda baflka bir mühendislik disiplinin di- önerisi inat ve keyfilik üzerine oturtulmufl olup ifllemin mak-zayn parametrelerini ve projenin bütünlü¤ünü do¤rudan et- sat, sebep ve hukukilik unsurlar› aç›s›ndan ele al›nmam›fl ol-kileyecek tasar›mlar yapmas› gemi mühendisinin tasar›m›n› du¤u ortadad›r. TMMOB Gemi Makinalar› ‹flletme Mühen-uygulanamaz hale getirebilir. Bu aç›dan dizayn ve uygulama disleri Odas› üyelerine tesadüfen “gemi makinalar› iflletmesürecinde gemi makinalar› iflletme mühendisine düflen gö- mühendisi” unvan› verilmemifltir. TMMOB ve GMO arflivle-rev, proje müellifine mesleki bilgi ve deneyimi çerçevesinde rinde, ‹TÜ Senatosu’nun, mühendislik unvan›n›n ancak “ifl-katk› sa¤lama ile s›n›rl›d›r. Gemi Makinalar› iflletme mühen- letme” sözcü¤ü de eklenmek suretiyle verilebilece¤ine iliflkindisi, “gereksinim belirleme”, “makina ve sistem seçiminde görüflü de dahil olmak üzere, mühendislik unvan›n verilifli vebak›m ve iflletmeden kaynaklanan bilgi ve deneyimin payla- söz konusu Mühendislik Odas›’n›n TMMOB bünyesinde ku-fl›m›” v.b. konularda proje müellifine yard›mc› olabilece¤i gi- rulmas› ile ilgili zengin baflvuru kaynaklar› bulunmaktad›r.bi, “armatör dan›flman›” s›fat›yla “görevlendirilmifl” ve “yet- Gemilerde makine dairesinin ve çeflitli makina ve sistemlerinkilendirilmifl” de olabilir. Bu katk›y› ana dizayn parametrele- kullan›m›n gündeme gelifli ile ortaya ç›kan makinalar›n iflle-rine ba¤l› olarak de¤erlendirmek ve uygulamas›na karar ver- tilmesinden ve bak›m›ndan sorumlu teknik altyap›l› çal›flan-mek yaln›zca proje müellifinin hak ve yetkisindedir. Günü- lara gereksinim duyulmufltur. Gemi Makinalar› ‹flletme Mü-müz dünyas›nda en karmafl›k elektronik sistemlerin mevcut hendisleri denizci/gemi adam› kategorisinde de¤erlendiril-oldu¤u modern savafl gemilerinin elektronik devre ve sistem mektedir. Bu amaçl› bir e¤itim sürecinden (STCW- Stan-dizaynlar› uzman elektrik-elektronik mühendislerince yap›l- dards of Training, Certification and Watchkeeping) geçmek-makla birlikte, sorumluluk ve imza yetkisi proje müellifi ge- tedirler. ‹TÜ Denizcilik Fakültesi’nin SUNNY E¤itim Program›mi mühendisine aittir. iflbirli¤i de yaln›zca SUNNY Program›nda yer alan hususlar- dan vardiya mühendisli¤i ile ilgili olan›n› kapsamakta; “gemid- Odalar aras›nda “de facto” yetki gasp› yarat›lmaktad›r. inflaat› ve gemi makinalar› mühendisli¤i” ile ilgili programBu durumda iki ayr› Odan›n üyeleri ayn› iflleri yapmak ve ‹TÜ Denizcilik Fakültesi- SUNNY iflbirli¤i içinde yer almamak-yapt›klar› iflleri kendi Odalar›n›n (söz konusu Odalar birbirle- tad›r. Burada vardiyac›l›k (watchkeeping) kavram› hiçbir za-rinden haberdar olmaks›z›n) mesleki denetimden geçirmek man göz ard› edilmemelidir. Gemi Makinalar› ‹flletme Mü-durumunda kalacaklard›r. Yetki ve menfaat çat›flmas›Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 53

odadan haberlerhendisleri denizlerde, T.C. Baflbakanl›k Denizcilik Müs- ‹K‹NC‹ BÖLÜMteflarl›¤›n›n düzenledi¤i ve gözetti¤i Gemiadamlar› Yö-netmeli¤i kapsam›nda ifl görürler. Deniz uygulamas›nda Çal›flma Alanlar›, Kurulufl ve Çal›flma Koflullar›çal›flan gemi makinalar› iflletme mühendisleri vardiyanöbeti tutarak görevlerini yaparlar. Söz konusu mühen- Serbest mühendislik müflavirlik hizmetleridisler, karada, yine denizde yürütebilecekleri çal›flma MADDE 5 – (1) Gemi makinalar› iflletme mühendisli¤i uzman-alanlar› kapsam›nda gemi makineleri iflletme mühen- l›k alan›na giren gemi ve gemi benzeri tüm ilgili tesislerde kulla-disli¤i deneyimlerinden hareketle yer alabilmektedirler. n›lan gemi makinalar›, içten yanmal› makinalar, türbinler, güç-Fakat bu var olan yasal düzenlemelere ayk›r› olarak, bir yük aktarma ve kumanda sistemleri, bas›nçl› kaplar, ›s›tma-hava-makine mühendisinin, bir elektrik/elektronik/kontrol land›rma- iklimlendirme, kazanlar, kompresörler, ar›tma ve ay-mühendisinin ya da gemi inflaat› ve gemi makinalar› r›flt›rma sistemleri, ak›flkan depolama -aktarma sistemleri ve ku-mühendisinin hak ve yetkileriyle karada istihdam edile- manda - kontrol sistemleri ile ilgili serbest mühendislik müflavir-bilecekleri anlam›na gelmemektedir. Böylesi bir durum lik hizmetleri flunlard›r;bilim ve rasyonel ak›lla hiçbir flekilde aç›klanamaz. Bu a) Etüt, araflt›rma, fizibilite ve mühendislik hizmetleri,halde önerilen Yönetmeli¤in kabulü ve uygulanmas›na b) Öneri projesi,göz yumulmas›, günümüz mevzuat› aç›s›ndan c) Avan proje,TMMOB’ye ba¤l› Odalar ve Odalar›n içindeki disiplinle- ç) Uygulama projesi,rin de birbirlerinin çal›flma alanlar›na denetim d›fl› gir- d) Makina, teçhizat yerlefltirme ve tesisat projeleri,mesini ve çok bafll›l›¤›n yolunu açacakt›r. e) Tadilat projesi, f) Güç üretim ve verim projeleri,3- Sonuç Olarak; g) Proje uygulamalar›n›n garanti ve kalite flartnameleriniBu koflullar alt›nda usul kurallar›na uyulmadan oylanm›flyönetmeli¤in kabul edilmesi, TMMOB kurulufl kanun ve haz›rlamak ve denetlenmek,yönetmeli¤ine, mühendislik bilim ve meslek ilkelerine, ¤) GM‹M uzmanl›k alan›nda ihale evraklar› ve keflif-flartnamegeleneklerine ayk›r› olmakla, yasaya uyarl› al›nmam›flkarara ve karar konusu olan yönetmeli¤e kat›lmad›¤›- düzenleme hizmetleri,m›, karfl› oy vererek iflbu “muhalefet flerhini” düflerim. h) Ulusal ve uluslararas› standart ve kurallara uygun olarak Bilgilerinize arz ederim, mesleki kontrol hizmetleri, uygulama sorumlulu¤u, tecrübe Sayg›lar›mla seyri ve seyir jurnallerini düzenlemek, ›) Gemi makinalar› iflletme ve bak›m-onar›m ve hizmetleri Tuncay fienyurt talimatlar›n› haz›rlamak, hasar raporlar› düzenlemek, i) Ulusal ve uluslararas› kurallara uygun olarak; deniz TMMOB Yönetim Kurulu Üyesi kirlili¤i, denizde can ve mal güvenli¤i-emniyeti ile ilgili, TMMOB Gemi Mühendisleri Odas› Temsilcisi yang›n ve denizde oluflabilecek di¤er ola¤anüstü durumlar› içeren projeler/ uygulamalar yapmak ve denetlemek,Odam›z›n yapt›¤› bu giriflimler sonucunda j) Gemi ve liman teknik yönetimi ile ilgili iflletme prosedürlerini haz›rlamak ve denetlemek,13 Ekim 2006 tarihinde yap›lan TMMOB k) Ulusal ve uluslararas› standart ve kurallara uygun olarak teknik ve bilimsel flartnameleri haz›rlamak, uygulamak veyönetim kurulu toplant›s›nda konu, denetlemek.1. gündem maddesi olarak ele al›nm›fl Görüldü¤ü gibi; odam›z›n itirazlar› sonucunda; yönetmeli¤in ilk halindeki 5b) maddesindeki “Gemi Makineleri ‹flletme Mü-olmas›na ra¤men afla¤›daki üzücü karar hendisli¤i Uzmanl›k alan›na giren, gemi ve benzeri tesislerde proje ve mühendislik hizmetleri” ifadesi resmi gazetede ya-al›nm›flt›r. y›nlanan yönetmelikte düzeltilmifltir. Yay›nlanan yönetmelik- te Gemi Mühendisli¤i Meslek alan›m›za giren ve odam›z tara-KARAR NO 141: TMMOB Yönetim Kurulu'nun f›ndan kabul edilemez k›s›mlar halen bulunmaktad›r.17 Eylül 2006 tarih ve 129 say›l› karar›n›n yenidengörüflülmesine gerek olmad›¤›na (Tuncay fien- Bütün bu süreçte meslek ve meslektafl haklar›m›z› sonuna ka-yurt'un karfl› oyuyla) oyçoklu¤uyla, dar savunmufl olan Gemi Mühendisleri Odas›, bundan sonra hukuksal süreci bafllatarak Gemi Mühendislerinin haklar›n›Bu karardan sonra Gemi Makinalar› ‹flletme Mühendis- savunmaya devam edecektir.leri Odas› Serbest Mühendislik, Müflavirlik Hizmetleri,Büro Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeli¤i, 19 Ekim Sayg›lar›m›zlaPerflembe Günü 26324 Say›l› Resmi Gazetede yay›n- Gemi Mühendisleri Odas› Yönetim Kurululanm›fl ve odam›z›n itiraz etti¤i 5. Madde yandaki flek-lini alm›flt›r.54 Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006

odadan haberlere¤itimlerimiz devam ediyor…Gemi Mühendisleri Odam›z, ‹zmir fiubesi ile birlikte Bodrum’da Maxsurf E¤itimi yap›ld› 16-17 Eylül Cumartesi-Pazar tarihlerinde Bodrum’da bulunan üyelerimiz için \"Bilgisa- yar Destekli Gemi Tasar›m›, Maxsurf\" kursu düzenlenmifl ve bu kursa bölgede bulunan üyelerimiz kat›lm›flt›r. Bodrum’da yap›lan e¤itimde, teorik e¤itimin yan›nda pratik bil- giler de verilmifltir. 2007 y›l› Bilirkiflilik E¤itimi yap›ld› 55 17 Aral›k 2004 tarih ve 25673 say› numaras› ile Resmi gazetede yay›mlanm›fl olan Ceza Muhakemesi kanunu ve Haziran 2005 tarihinde yine resmi gazetede yay›m- lanm›fl olan TMMOB Bilirkiflilik Yönetmeli¤i gere¤i Odalar taraf›ndan tayin edilerek kamu kurum ve kuru- lufllar› ile mahkemelere bildirilecek olan bilirkiflilerin yi- ne odalar taraf›ndan \"Bilirkiflilik E¤itimi\" ne tabi tutul- malar› gerekmektedir. CMUK istemiyle 2007 y›l› bilirki- fli listeleri haz›rlamak amac›yla 15 Ekim 2006 tarihinde odam›z üyelerine yönelik Bilirkiflilik e¤itimi yap›lm›flt›r. E¤itmen olarak M. Ercan ÖZOKUTUCU’nun görev ald›- ¤› e¤itime kat›lan 28 üyemiz bahsi geçen listeler için aday olmaya hak kazanm›fllard›r. Söz konusu e¤itim her sene ekim ay›nda tekrarlanacak ve düzenlenen lis- teler mahkemelere gönderilecektir. 40. Dönem Yönetim Kurulu olarak yaklafl›k 7 ay gibi k›- sa bir sürede toplam 9 adet meslek içi e¤itim kursu dü- zenlemifl ve bu kurslara kat›lan toplam 184 kifliye ser- tifika verilmifltir. Tüm kat›l›mc›lar›m›za hay›rl› olsun di- yor kurslar›m›z›n ihtiyaç duyulan her alanda artarak de- vam edece¤ini belirtiyoruz.Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi

odadan haberlersosyal etkinliklerimiz sosyal etkinlik GMO Satranç-Tavla- King Turnuvas› Odam›z›n düzenledi¤i ve birincilerin bir hafta sonu Abant tatili ka- zanaca¤›, 30 Ekim-5 Kas›m tarihlerinde yap›lacak olan Satranç-Tav- la - King Turnuvas›na ilgi beklenenden de fazla oldu. Üyelerimiz aras›nda kaynaflmay› amaçlayan aktiviteye yo¤un ilgi gösteren üyelerimize teflekkür ederiz.Yaza Veda Kokteylimiz… 14 Ekim TMMOB Mitingi’nde Ankara’dayd›k TMMOB üyesi mimar, mühendis ve flehir planc›lar, \"mesle¤imize ve ülkemize sahip ç›k›yoruz\" ça¤r›s›yla An- kara S›hhiye Meydan›'nda bulufltu. Yaklafl›k 15 bin kifli- nin kat›ld›¤› miting, TMMOB tarihinin de en kalabal›k mitingi oldu. Türkiye'nin dört bir yan›ndan gelerek, Tren Gar›'nda bu- luflan mimar, mühendis ve flehir planc›lar› alk›fl, ›sl›k ve sloganlarla S›hhiye Meydan›'na yürüdü. Miting ya¤mura ra¤men oldukça coflkulu geçti. Odam›z üyelerinin de bu sene en yo¤un kat›l›m› sa¤lad›- ¤› TMMOB Mitinginde, TMMOB Baflkan›n yapt›¤› ko- nuflmay› linkten okuyabilirsiniz. http://haber.mynet.com/detail_news/?type=Life&id =A00F 9DE5&date=14Ekim2006&video=mms%3A%2F%2Fhabe rav% 2Emynet%2Ecom%2Fhv%2Fmimarlar%5Feylem GMO Sosyal etkinlikler komisyonumuz, üyeleri- Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006 mizle beraber yaza veda, k›fla merhaba demek için bir kokteyl düzenledi. Organizasyonda hiçbir eksi¤in olmad›¤› ve ilginin yo¤un oldu¤u koktey- le mesle¤e y›llar›n› vermifl mühendislerin yan› s›ra mesle¤e yeni at›lm›fl mühendislerde kat›ld›. Bu or- ganizasyonu gerçeklefltiren sosyal etkinlikler ko- misyonumuza baflkan Ayhan Yap›c›er’in flahs›nda teflekkür ederiz.56

odadan haberlerklerimiz sosyal etkinliklerimiz sosyal Gemi Mühendisleri Odas›’n›n Sponsoru oldu¤u ve Düzenleme kurulunda yer ald›¤›, SMALL CRAFT Uluslararas› Sempozyumu 16-18 Kas›m Tarihleri aras›nda Bodrum’da yap›lacak SMALL CRAFT An International Conference on Small Craft Related Sciences and Engineering 16 – 18 Kas›m 2006 BodrumDünya denizlerindeki bal›kç›l›k, su ürünleri yetifltiricili¤i, arama – kurtarma, römorkaj, denizin derinlikle-rini keflif gibi oldukça a¤›r ifllerin flikayet bilmez a¤›r iflçileri olarak; toplumlar›n artan refah düzeyiyle ge-liflen amatör denizcili¤in, deniz turizminin, deniz sporlar›n›n keyif ortaklar› olarak; ülkelerin, kentlerin, ta-rihsel ve do¤al de¤erlerin güvenli¤ini sa¤layan askerler olarak küçük tekneler, ileri teknolojilerin uygula-ma alan› buldu¤u öncüler olarak araflt›rmac›lar›n ilgi oda¤› olagelmifllerdir. Say›sal olarak dünya filosu-nun büyük bir ço¤unlu¤unu oluflturan küçük teknelere iliflkin yap›m, bak›m – onar›m ve iflletme etkin-liklerinin global gemi inflaat› endüstrisinde büyük bir ekonomik ivme yaratma yetene¤i vard›r.Bu ba¤lamda, bu çok yönlü, çoklu – disiplinli endüstri dal›na iliflkin güncel bilimsel ve teknolojik geliflme-lerin paylafl›p tart›flmak üzere, küçük tekne üretiminin küresel merkezlerinden birine dönüflmüfl olanBodrum’da, 16-18 Kas›m 2006 tarihlerinde SMALL CRAFT adl›, uluslararas› bir konferans düzenlenecek-tir. Ülkemizde konuyla ilgili yüksekö¤retim kurumlar›n›n, yurtd›fl›ndaki prestijli araflt›rma merkezlerinindüzenleyici olarak yer ald›¤› bu etkinli¤in destekleyicileri baflta TÜB‹TAK olmak üzere, TMMOB Gemi Mü-hendisleri Odas›, Bodrum Ticaret Odas›, Bodrum Belediyesi, Türk Loydu ve yöredeki tersaneler ve mari-nalard›r.Dili ‹ngilizce olan konferansa dinleyici olarak kat›l›m ücretsiz olup, kay›t koflulu söz konusudur.Geliflmeleri izleyebilece¤iniz http://web.deu.edu.tr/smallcraft adresinden indirilecek kay›t formununkonferans sekreterli¤ine iletilmesi kay›t için yeterlidir. Küçük tekne inflaat› sektörünün özlenen düzeyeulaflmas›na güncel araflt›rmalar›n fark›ndal›¤›n› sa¤layarak katk› koymak amac›ndaki bu konferans› ancakilgililerin kat›l›m› anlaml› k›lacakt›r.Bir gelene¤i bafllataca¤›na inand›¤›m›z bu etkinlikle Bodrum’da birarada olmak dile¤iyle…. Gökdeniz NEfiER Konferans Sekreteryas› Ad›na [email protected] bültenlerimiz yay›nland›3 Ekim ve 9 Ekim tarihli Endaze Bültenlerimiz yay›mland›. Afla¤›daki adresten eski ve yeni tüm yay›mlanm›flendaze bültenlerine ulaflabilirsiniz: http://www.gmo.org.tr/v2/detay.asp?k=4&ak=24Ekim 2006 Gemi ve Deniz Teknolojisi 57

odadan haberlerWeb sayfam›z yenilendiwww.gmo.org.tr adresinden ulafl›lan sitemiz daha dolu,daha canl›, daha h›zl› bir site görünümüne kavufltu.Üyelerimiz, kendilerine atanm›fl olan flifreleriyle güncel iflilanlar›n› takip edebilir, forum sayfalar›nda istek ve gö-rüfllerini belirtebilirler. Ajandam›z bölümünden ise oda-m›z›n düzenlemifl oldu¤u aktivitelerden an›nda haberdarolabilirsiniz.Gemi ve Deniz Teknolojisi dergimizin yeni ve eski say›la-r›na da art›k internet sitemizden dijital formatta ulaflabi-lirsiniz. Umar›m sizlerde yeni sitemizi be¤enirsiniz, hepi-nize flimdiden iyi sörfler.Yay›n kurulu 170 Say›l› Dergi Yönetim Kurulugündemiyle topland› ziyaretlerimiz devam ettiEkim 2006 dergisi çal›flmalar› için bir araya gelen ya- Tuzla Belediye Baflkan› ile görüfltük;y›n kurulu üyeleri yeni say› için haz›rl›klara ve çal›fl-malara bafllad›. Yay›n kurulumuza yeni kat›lan Say›n Gemi Mühendisleri Odas› Yönetim Kurulu Baflkan›-Yrd. Doç. Dr. Bar›fl Barlas’a hofl geldin diyor katk›la- m›z Say›n Sacit Demir ve Baflkan Yard›mc›m›z Say›nr›ndan dolay› teflekkür ediyoruz. Mustafa Zorlu, Gemi ‹nflaat› Sektörünün kalbi olan Tuzla ‹lçesinin Belediye baflkan› Say›n Mehmet De- mirci’yi makam›nda ziyaret etti. Ziyarete üyelerimiz- den Say›n Metin Eflrefo¤lu da kat›ld›. Toplant›da Gemi ‹nflaa sektörünün Tuzla ilçesine ve Ülke eko- nomisine önemli bir katk› yapt›¤› ve bu katk›da Ge- mi Mühendislerinin önemli bir paya sahip oldu¤u vurguland›. YTÜ Ödül Töreni Gemi ve Deniz Teknolojisi Ekim 2006 YTÜ Gemi ‹nflaat› ve Gemi Makineleri Mühendisli¤i Bö- lümü 2005-2006 E¤itim Ö¤retim Y›l›n› dereceyle biti- renler için ödül töreni 6 Ekim 2006 tarihinde yap›ld›. Törende dereceye giren yeni mezunlar›m›za ödülle- ri, Gemi Mühendisleri Odas› Baflkan Yard›mc›s› Sa- y›n Mustafa Zorlu taraf›ndan verildi.58