รายวิชาภาษาไทยเสริมทักษะการรบสาร 2

ชุดการเรยี นทางไกล รายวชิ าภาษาไทยเสรมิ ทักษะการรบั สาร 2 รหัสรายวิชา พท 33012 จํานวน 2 หนวยกิต ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย สถาบันการศึกษาทางไกล สาํ นกั งาน กศน. สํานกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธกิ าร กระทรวงศกึ ษาธิการ

ISBN…………………………………………………… ชือ่ หนงั สอื ชดุ การเรียนทางไกลรายวชิ าภาษาไทยเสรมิ ทกั ษะการรับสาร 2 รหสั รายวชิ า พท 33012 จํานวน 2 หนว ยกติ ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย ชอื่ ผแู ตง สถาบนั การศึกษาทางไกล หนว ยงานจัดพมิ พ สถาบนั การศึกษาทางไกล เดอื น/ปท พี่ มิ พ ตุลาคม 2553 จาํ นวน 102 หนา คร้งั ทีพ่ มิ พ พิมพค รง้ั ที่ 1 จํานวน ................... เลม พิมพที่ .................................................................................................... . .................................................................................................... ................................................................................................... ประสานงานการจดั พมิ พ สว นสอ่ื เทคโนโลยแี ละ ICT

คํานาํ สถาบันการศึกษาทางไกลไดดําเนินการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาของสถาบันการศึกษา ทางไกล ตามหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551 ข้ึนเมื่อเดือน พฤษภาคม 2553 เพ่ือรองรับการจัดการศึกษาวิธีเรียนทางไกล ตามหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับ การศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551 ของสถาบันการศึกษาทางไกล ในภาคเรียนท่ี 1/2553 โดย ในการพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาดังกลาว ไดมีการพัฒนารายวิชาเลือกในสาระการเรียนรูตางๆ เพื่อใหมี คานาํ้ หนกั ในเรอื่ งขององคค วามรพู ื้นฐานท่ีจาํ เปนสําหรับการศกึ ษาตอ ในระดับที่สงู ขน้ึ ชุดการเรียนทางไกลรายวิชาภาษาไทยเสริมทักษะการรับสาร 2 รหัสรายวิชา พท 33012 ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย เปนชุดการเรียนทางไกลที่สถาบันการศึกษาทางไกลออกแบบและพัฒนาให เหมาะสมกบั รปู แบบการจัดการเรียนการสอน วธิ ีเรียนทางไกล ของสถาบันการศกึ ษาทางไกล สถาบันการศึกษาทางไกลหวังเปนอยางย่ิงวาหากนักศึกษาไดศึกษาและปฏิบัติตาม คําแนะนําการใชชุดการเรียนทางไกลทุกขั้นตอนแลว จะชวยใหนักศึกษามีความรูตามผลการเรียนรู ทค่ี าดหวงั ได สถาบนั การศึกษาทางไกล ตุลาคม 2553

สารบญั หนา คาํ นํา 1 สารบัญ คาํ แนะนาํ ในการศกึ ษา 3 โครงสรา งชดุ การเรียนทางไกลรายวิชาภาษาไทยเสรมิ ทักษะการรับสาร 2 (พท 33012) 12 แบบทดสอบกอ นเรยี น 14 หนวยการเรียนรูท ี่ 1 การฟง และการดู 19 20 ตอนท่ี 1 ความหมายของการฟง และการดู 28 กจิ กรรม 29 31 ตอนท่ี 2 หลักการพจิ ารณาเลอื กสอื่ เพื่อการฟงและการดู 39 กจิ กรรม 40 55 หนวยการเรยี นรูท ่ี 2 การอาน 64 ตอนที่ 1 การรบั สารจากสอ่ื สิง่ พิมพและสอ่ื สารสนเทศ 77 กิจกรรม 81 ตอนท่ี 2 การอานอยา งมวี จิ ารณญาณ 82 กิจกรรม 91 ตอนที่ 3 วรรณคดีและวรรณกรรม 92 กิจกรรม 93 94 หนังสืออา งองิ 98 แบบทดสอบหลังเรียน เฉลยแบบทดสอบและกิจกรรม 99 101 เฉลยแบบทดสอบกอ นเรยี นและหลังเรยี น 102 เฉลยกจิ กรรมหนว ยการเรยี นรูท่ี 1 การฟง และการดู 102 เฉลยกิจกรรมหนวยการเรยี นรทู ี่ 2 การอาน ภาคผนวก คําสัง่ สถาบันการศึกษาทางไกล ท่ี 81/2553 ลงวันที่ 5 สงิ หาคม 2553 และท่ี 116/2553 ลงวันที่ 6 ตลุ าคม 2553 คณะผจู ดั ทาํ คณะผูเขยี น คณะบรรณาธกิ าร

คําแนะนาํ ในการศกึ ษา องคป ระกอบของชดุ การเรียนทางไกล ชดุ การเรียนทางไกลแบง ออกเปน 2 สวน คอื สว นท่ี 1 โครงสรางของชุดการเรียน แบบทดสอบกอนเรียน โครงสรา งของ หนว ยการเรยี นรู เน้ือหาสาระ กจิ กรรมเรยี งลําดบั ตามหนวยการเรยี นรู และแบบทดสอบหลังเรยี น สวนท่ี 2 เฉลยแบบทดสอบและกจิ กรรม ประกอบดว ย เฉลยแบบทดสอบกอ นเรยี นและ หลังเรยี น เฉลยกิจกรรมเรียงลาํ ดับตามหนว ยการเรียนรู วธิ กี ารใชชุดการเรยี นทางไกล เม่อื นักศึกษาไดร ับชุดการเรยี นทางไกลแลว ใหน กั ศกึ ษาดําเนนิ การตามขั้นตอน ดังน้ี 1. ศึกษารายละเอยี ดโครงสรางชดุ การเรียนทางไกลโดยละเอยี ด เพอ่ื ใหท ราบวานกั ศกึ ษาตอ ง เรยี นรเู นือ้ หาในเร่ืองใดบา งในรายวิชานี้ 2. วางแผนเพอ่ื กาํ หนดระยะเวลาและจดั เวลาที่นกั ศกึ ษามคี วามพรอมท่ีจะศึกษาชดุ การเรยี น ทางไกล วนั ละ 3-5 ชัว่ โมง เพื่อใหสามารถศกึ ษารายละเอียดของเนอื้ หาไดครบทุกหนว ยการเรียนรู พรอ ม ทํากจิ กรรมตามทก่ี ําหนดกอนสอบปลายภาค 3. ทําแบบทดสอบกอนเรียนของชดุ การเรียนทางไกลรายวชิ านตี้ ามท่ีกาํ หนด เพอื่ ทราบ พน้ื ฐานความรเู ดมิ ของนกั ศกึ ษา โดยตรวจสอบคําตอบจากเฉลยแบบทดสอบทา ยเลม 4. ศกึ ษาเน้ือหาในชุดการเรยี นทางไกลในแตล ะหนว ยการเรยี นรูอ ยางละเอียดใหเขาใจ ทั้งในชดุ การเรียนและสอื่ ประกอบ (ถามี) และทาํ กจิ กรรมตามที่กําหนดไวใ หค รบถวน 5. เมือ่ ทํากิจกรรมเสรจ็ แตล ะกจิ กรรมแลว นกั ศกึ ษาสามารถตรวจสอบคาํ ตอบไดจ ากเฉลย ทา ยเลม หากนกั ศึกษายังทํากจิ กรรมไมถ ูกตองใหน กั ศกึ ษากลบั ไปทบทวนเน้ือหาสาระในเรอื่ งนน้ั ซํา้ จนกวาจะเขา ใจ 6. เมอ่ื ศึกษาเนือ้ หาสาระครบทกุ หนว ยการเรยี นรแู ลว ใหน กั ศกึ ษาทําแบบทดสอบหลังเรียน และตรวจสอบคําตอบจากเฉลยทายเลม วา นกั ศึกษาสามารถทาํ แบบทดสอบไดถกู ตอ งทกุ ขอหรอื ไม หาก ขอ ใดยังไมถกู ตอง ใหน กั ศกึ ษากลบั ไปทบทวนเน้ือหาสาระในเร่อื งนนั้ ใหเขา ใจอกี คร้ังหน่ึง นกั ศกึ ษาควร ทําแบบทดสอบหลงั เรียนใหถ กู ตองไมน อ ยกวา รอยละ 70 ของแบบทดสอบทั้งหมด เพ่ือใหมนั่ ใจวาจะ สามารถสอบปลายภาคผา น 7. หากนกั ศกึ ษาไดท าํ การศึกษาเนอ้ื หาและทาํ กจิ กรรมดว ยตนเองแลวยังไมเ ขา ใจ นกั ศึกษา สามารถสอบถามและขอคําแนะนาํ ไดจ ากครทู ป่ี รึกษาประจํารายวชิ าตามชอื่ ทอ่ี ยู และสถานท่ตี ดิ ตอท่ี สถาบนั การศกึ ษาทางไกลแจงใหน ักศึกษาทราบ การศึกษาคนควาเพ่ิมเตมิ

นกั ศึกษาอาจศกึ ษาหาความรเู พมิ่ เตมิ ไดจ ากแหลงเรยี นรูอ นื่ ๆ เชน การศึกษาตําราหรอื สือ่ อื่นๆ ทเ่ี กี่ยวขอ งกบั รายวชิ านี้ การศึกษาจากอินเตอรเ นต็ การศกึ ษาจากพิพธิ ภณั ฑ นิทรรศการ การแสดงตางๆ การศึกษาจากผูร ูห รอื ผูท ีร่ ูจกั เปน ตน การวัดผลสมั ฤทธท์ิ างการเรยี น ในแตล ะรายวชิ านักศกึ ษาตอ งวัดผลสมั ฤทธิ์ทางการเรียน ดงั น้ี 1. ระหวางภาค ทาํ ขอสอบอตั นยั ทีส่ ถาบนั การศกึ ษาทางไกลจดั สง ให โดยใชลายมอื ของ นักศึกษาเอง และจดั สง กลับไปตามเวลาทส่ี ถาบนั การศึกษาทางไกลกาํ หนด 2. ปลายภาค เมอ่ื ส้นิ ภาคการศกึ ษา นกั ศึกษาจะตอ งเขา สอบปลายภาคตามวนั เวลา และ สถานทีท่ ี่สถาบนั การศกึ ษาทางไกลกําหนด ซง่ึ จะแจง ใหน กั ศกึ ษาทราบทางไปรษณีย โดยนกั ศกึ ษาจะตอ ง นาํ บัตรประจําตวั นักศกึ ษา และบตั รประจาํ ตวั ประชาชนหรือบตั รขาราชการไปดว ย หากไมมีไปแสดง นักศกึ ษาอาจไมไ ดร บั สิทธ์ิในการเขาสอบ นอกจากนน้ั นกั ศกึ ษาตอ งแตง กายสุภาพเรียบรอ ยตามระเบยี บ หา มใสร องเทา แตะ

โครงสรา งชุดการเรียนทางไกล รายวิชาภาษาไทยเสรมิ ทกั ษะการรับสาร 2 รหัสรายวชิ า พท 33012 ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย สาระการเรียนรู สาระที่ 2 สาระความรูพ้ืนฐาน มาตรฐานการเรียนรู มาตรฐานการเรยี นรทู ่ี 2.1 มีความรู ความเขา ใจและทกั ษะพื้นฐานเกย่ี วกบั ภาษาและการสื่อสาร สาระสําคัญ การเลือกสื่อในการฟงและดอู ยางสรา งสรรค คน ควาหาความรจู ากส่ือส่ิงพมิ พแ ละสอ่ื สารสนเทศ อา นอยา งมวี ิจารณญาณโดยจัดลาํ ดับความคดิ จากเร่อื งทีอ่ านอยา งถูกตองตรงตามสาระสําคัญ ของเร่ือง เสริมสรางและพฒั นาอุปนิสัยรกั การอาน ใชท ักษะการอา นในการศึกษาภาษาถ่นิ สํานวน สภุ าษิตท่ีมีอยใู นวรรณคดี วรรณกรรมปจจบุ ันและวรรณกรรมทองถน่ิ ใชหลกั การพนิ ิจวรรณกรรมในการ วิเคราะหคุณคา ของวรรณคดี วรรณกรรมปจ จบุ ันและวรรณกรรมทองถ่นิ เพอื่ การเรยี นรแู ละความเขา ใจ ภาษาไทยในฐานะเจา ของภาษา ผลการเรยี นรทู ค่ี าดหวงั 1. เขา ใจและอธิบายความหมายของการฟง และดูอยา งสรางสรรคได 2. มคี วามรูความเขา ใจในหลกั การ พิจารณาเลอื กส่ือเพอ่ื การฟง และการดู และปฏบิ ตั ไิ ด 3. อธบิ ายความหมายของสอ่ื สิ่งพมิ พและสอ่ื สารสนเทศไดถกู ตอ ง 4. มีความรูความเขา ใจและสามารถคน ควาหาความรจู ากสือ่ สงิ่ พิมพและส่อื สารสนเทศได 5. วิเคราะหส าระสาํ คัญและคณุ คา จากเรื่องท่ีอานไดถกู ตอ งครบถว น 6. อธบิ ายสรุปความคดิ สาํ คญั จาก เรือ่ งที่อา นได 7. มรี อ งรอยหลกั ฐานท่แี สดงถงึ การพัฒนานิสยั รักการอา น 8. มีความรูค วามเขาใจและอธบิ ายลักษณะของวรรณคดแี ละวรรณกรรมได 9. มคี วามรคู วามเขาใจลกั ษณะของวรรณกรรมปจ จุบัน และวรรณกรรมทองถ่นิ อธิบายและ ระบบุ ง ช้ไี ด 10. เขาใจหลกั การพนิ จิ วรรณกรรมและวเิ คราะหคณุ คาของวรรณกรรมทอ่ี า นได ขอบขายเนือ้ หา หนวยการเรยี นรทู ี่ 1 การฟง และการดู หนว ยการเรยี นรทู ี่ 2 การอา น 2_2_พท_33012_หนว ย1 1

สอ่ื ประกอบการเรียนรู 1.ชุดการเรยี นทางไกลรายวชิ า ภาษาไทยเสรมิ ทักษะการรับสาร 2 รหัสรายวิชา พท 33012 ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย 2.ซดี เี สริมความรู เร่ือง การฟง 3.ซีดีเสรมิ ความรู เรือ่ ง การอา นทาํ นองเสนาะและการอา นรอยแกว จํานวนหนว ยกิต 2 หนว ยกิต (80 ชว่ั โมง) กิจกรรมการเรียนรู 1. ทาํ แบบทดสอบกอนเรยี น ตรวจสอบคาํ ตอบจากเฉลยทา ยเลม 2. ศึกษาเนอ้ื หาสาระในหนว ยการเรียนรทู ุกหนวย 3. ทาํ กจิ กรรมตามที่กาํ หนดและตรวจสอบคําตอบจากเฉลยทายเลม 4. ทาํ แบบทดสอบหลงั เรยี นและตรวจสอบคําตอบจากเฉลยทายเลม การประเมนิ ผล 1. การทําแบบทดสอบกอ น – หลังเรยี น 2. การทาํ กิจกรรมในแตล ะหนว ยการเรยี นรู 2_2_พท_33012_หนวย1 2

แบบทดสอบกอ นเรียน 3 คําสงั่ จงทาํ เครื่องหมายวงกลม c ลอ มรอบคําตอบทถี่ กู ตอ งทส่ี ุดเพียงคาํ ตอบเดยี ว 1. ขอใดเปน ความหมายของการฟง ก. พอไดย นิ เสียงน้ําตก ข. แมไดย ินเสียงเด็กรอ งไห ค. คณุ ตาไปฟง พระสวดมนต ง. คณุ ยายไปฟง พระเทศนท วี่ ดั 2. ขอใดกลา วถึงการดูไดถกู ตอ ง ก. การมองเห็นสง่ิ ตา ง ๆ ข. การเก็บสะสมขอ มลู ผานทางตา ค. การรับรูขา วสารขอ มูลตา ง ๆ ดวยสายตา ง. การรับสารดวยภาพ ตวั หนังสอื และสัญลักษณ 3. ขอใดเปนทกั ษะในการรบั สารทั้งหมด ก. การฟง การดู การอา น ข. การดู การอาน การเขียน ค. การพดู การอา น การเขยี น ง. การฟง การอาน การเขยี น 4. ขอ ใดจัดเปน การดเู พือ่ จรรโลงใจ ก. ออไปชมภาพยนตรการตูน ข. ออ ยไปชมนทิ รรศการภาพเขยี น ค. ออมไปชมนทิ รรศการวทิ ยาศาสตร ง. เอี้ยงไปชมการแสดงแฟชั่นโชวช ุดวายนาํ้ 5. บคุ คลในขอใดไดช อ่ื วาฟงอยางสรางสรรค ก. ตมุ เลอื กฟง เฉพาะวิทยากรทช่ี อบเทา น้ัน ข. ตอยน่ังกม หนา กมตาทําการบา นในชว่ั โมงเรยี น ค. ตอมตบมือโหรองเพอ่ื ตอนรบั นักรองคนโปรด ง. ตา ยจะเตรยี มตวั ใหพ รอมและตงั้ ใจฟง การอภปิ รายทุกครง้ั 2_2_พท_33012_หนว ย1

6. หนงั สอื แบบเรียนจดั อยูใ นสอ่ื ประเภทใด 4 ก. สื่อส่งิ พิมพ ข. สื่อการศึกษา ค. สื่อเฉพาะเร่อื ง ง. ส่ือสารมวลชน 7. โบรชัวรจัดเปน สื่อส่งิ พมิ พป ระเภทใด ก. แผน พบั แผนปลวิ ข. นิตยสาร วารสาร ค. เอกสารเฉพาะกิจ ง. เอกสารโฆษณาประชาสมั พันธ 8. ส่ือชนิดใดทใี่ ชท ักษะในการรับสารดว ยการฟง ก. วิทยกุ ระจายเสยี ง ข. วิทยโุ ทรทัศน ค. หนังสือพิมพ ง. ภาพยนตร 9. การแนะนาํ สถานท่ีพกั ตากอากาศจัดเปน รายการประเภทใด ก. ใหค วามรู ข. ใหค วามบนั เทงิ ค. ใหข าวสารขอมลู ง. โฆษณาประชาสมั พนั ธ 10. สือ่ สงิ่ พิมพใ นขอ ใดเนน ใหค วามบนั เทงิ มากทสี่ ดุ ก. นิตยสาร ข. วารสาร ค. นวนยิ าย ง. หนงั สอื พมิ พ 2_2_พท_33012_หนว ย1

11. สื่อในขอใดทส่ี ามารถกระตุน ความสนใจใหผ รู ับสารไดมากทีส่ ดุ 5 ก. โทรทศั น ข. ภาพยนตร ค. หนงั สอื พิมพ ง. วทิ ยกุ ระจายเสยี ง 12. คําวา “ ด”ู ในขอใดหมายถงึ คนท่เี พิกเฉยไมชว ยเหลือคนอืน่ ก. ดใู จ ข. ดูเบา ค. ดูดาย ง. ดูไปกอ น 13. สอ่ื สงิ่ พิมพใ ดเหมาะสําหรับการโฆษณาประชาสัมพันธม ากที่สดุ ก. จุลสาร ข. นติ ยสาร ค. วารสาร ง. แผนพับ 14. ส่ือสงิ่ พมิ พใ ดทีม่ ขี นาดเลก็ ทสี่ ดุ ก. จุลสาร ข. หนงั สอื ค. นติ ยสาร ง. วารสาร 15. การตดิ ตอ ส่ือสารในปจ จุบนั ใชส ่ือสารสนเทศใดมากทสี่ ุด ก. ส่อื สงิ่ พมิ พ ข. โทรคมนาคม ค. คอมพวิ เตอร ง. ระบบอนิ เตอรเ นต็ 2_2_พท_33012_หนว ย1

16. อุปกรณเ มาสและคียบอรดเปน สว นใดของระบบคอมพิวเตอร ก. แสดงผล ข. เกบ็ ขอ มลู ค. ปอ นขอ มลู ง. ประมวลผล 17. คําวา e-mail มคี วามหมายตรงกับขอใด ก. จดหมายทางอากาศ ข. การสื่อสารทางอากาศ ค. จดหมายอิเล็กทรอนกิ ส ง. การตดิ ตอ สอื่ สารอเิ ลก็ ทรอนกิ ส 18. ขอใดเปน ลกั ษณะสาํ คัญท่ีสดุ ของการอา นตคี วาม ก. เขา ใจกลวิธีในการเขยี น ข. ทาํ ความเขาใจขอความอยา งละเอียดถถ่ี วน ค. เขาใจเจตนารมณทีแ่ ทจ รงิ ของผูเขียน ง. เหน็ ความแตกตา งระหวา งใจความสาํ คญั กบั ใจความประกอบ 19. การรับสมคั รคร้งั นคี้ งตอ ง.................ออกไปอีกเพราะมีผสู นใจสมัครเปนจํานวนมาก ก. ยึกยือ ข. ยืดยาว ค. ยดื ยาด ง. ยดื เย้ือ 20. ถงึ แมคณุ ลุงจะอายยุ างเขา 60 ปแลว แตย งั ดู...................................เหมอื นอายุ 50 ปนะนอง ก. กระชุมกระชวย ข. กระยมิ้ กระยอ ง ค. กระยองกระแยง ง. กระเยอกระแหยง 2_2_พท_33012_หนว ย1 6

21. คนชอบพดู ชอบขู แมวชอบขู ดังน้ัน ก. แมวเปน คน ข. คนคือแมว ค. ท้งั คนทั้งแมวชอบขู ง. ยงั สรุปแนน อนไมได 22. ขอใดใชค าํ ผิดความหมาย ก. ถึงแมเ กาอตี้ วั นจี้ ะเกาคราํ่ ครแึ ตร าคาดี ข. เหตุการณใ นประเทศจนี คลคี่ ลายลงแลว ค. ผมเชื่อวาผลงานของกรรมดียอ มคุม ครองคุณสุดใจ ง. นักศกึ ษาควรขออนุญาตครูกอ นเขา หอ งสอบ 23. “คณะกรรมการหมูบ า นทาํ หนังสือยืน่ ตอ ผอู าํ นวยการเขตเพ่อื ......................งบประมาณจดั งานสง เสรมิ สขุ ภาพประจาํ ป” ก. รอ งขอ ข. เรียกรอง ค. ขออนุมตั ิ ง. ขออนญุ าต 24. การอานวเิ คราะหเหมาะแกก ารอา นหนงั สอื ประเภทใดมากทสี่ ุด ก. สารคดี ข. บทรอยกรอง ค. หนงั สอื เรยี น ง. ประกาศ 25. คาํ ประพันธต อ ไปนต้ี รงกับแนวคดิ ในขอใดมากที่สดุ “นกนอยขนนอ ยแต พอตวั รังแตง จเุ มยี ผวั อยไู ด” ก. หากลกู และเมยี มี กถ็ นอมประหนึง่ ตน ข. ยินดี ณ ของตน บมโิ ลภทะยานปอง ค. การงานกระทาํ ไป บมยิ ุงและสบั สน ง. ความอยปู ระเทศซึง่ เหมาะและควรจะสขุ ี 2_2_พท_33012_หนวย1 7

26. แนวคดิ สําคัญในคาํ ประพันธนค้ี ืออะไร “อันวาจาใชวาเพียงคารม เหมือนมีดทองสองคมนน้ั เชยี วหนา ถาพูดดคี วามคดิ กฤ็ ทธา พูดพลอยพลอ ยวาจาก็ฆา เรา” ก. ปลาหมอตายเพราะปาก ข. พูดดเี ปน ศรแี กปาก ค. อยาพูดพลอยพลอยวาจาจะฆา เรา ง. คดิ กอ นพดู 27. “บางคาบภาณมุ าศขนึ้ ทางลง ก็ดี บางคาบเมรบุ ตรง ออนแอ ไฟยมดบั เยน็ บง กชงอก ผานา ยนื สตั ยสาธชุ นแท หอ นเพย้ี นสกั ปาง” สาระสําคญั ของโคลงบทน้ีคอื ขอ ใด ก. คนดีจะไมม ีวนั เปลี่ยนแปลงคาํ พดู ไมว าจะเกิดเหตกุ ารณใ ด ข. บางครงั้ โลกอาจเปลีย่ นแปลงไปดว ยการทภี่ เู ขาถกู ทาํ ลาย ค. บางครงั้ ความสตั ยอาจมีอิทธพิ ลตอสภาพแวดลอมทางธรรมชาตไิ ด ง. บางครง้ั พระอาทิตยท่ีเคยขนึ้ ลงทางทศิ ตะวนั ออกและทิศตะวนั ตกอาจจะสลับกนั ไดไ มแ นน อน 28. คาํ ประพนั ธตอ ไปน้ขี อ ใดพรรณนาภาพธรรมชาตไิ ดช ดั เจนที่สุด ก. หยาดธาราคางหลน บนใบหญา ข. เร่มิ เมอื่ สางฟาจางสี ค. แซมพฤกษาหยาดน้ําคางหวา งอรณุ ง. ดวงตะวนั เคลอื่ นคลอ ยลอยเมฆา 29. “จาํ ปาหนาแนน เน่อื ง คล่กี ลบี เหลอื งเรอื งอรา ม คดิ คะนงึ ถงึ นงราม ผวิ เหลืองกวาจําปาทอง” คาํ ประพันธนกี้ ลา วถงึ เร่ืองอะไรท่เี ปนการสะทอ นภาพชวี ิตของคนไทยในสมยั กอ น ก. งานฝมอื ของกุลสตรไี ทย ข. ความรเู ก่ยี วกบั ดอกจาํ ปา ค. ดอกจําปางามเหมือนผวิ นาง ง. การรกั ษาความงามของกุลสตรีไทย 2_2_พท_33012_หนว ย1 8

30. “สุวรรณหงสท รงพูห อย งามชดชอยลอยหลังสนิ ธุ 9 เพยี งหงสทรงพรหมินทร ลนิ ลาศเลื่อนเตอื นตาชม” คาํ ประพนั ธน ใ้ี หค ณุ คาทางดา นวรรณศิลปใ นแงใ ด ก. เปนคําประพันธทีม่ สี ัมผสั ไพเราะ ข. ถอ ยคาํ แสดงความสงา งามของเรือพระทนี่ งั่ สวุ รรณหงส ค. เรือเปน สมบัติอนั ล้าํ คาชนิ้ เดยี วของประเทศไทย ง. ชนื่ ชมในความงามของธรรมชาติขณะเรือกําลงั แลน 31. ขอ ใดดีเดน ท้ังทางดา นวรรณศลิ ปและสงั คีตศิลป ก. พลพายกรายพายทอง รองโหเหโ อเ หมา ข. เรือรวิ้ ทิวธงสลอน สาครลน่ั ครนั่ ครน้ื ฟอง ค. ราชสีหทีย่ นื ยนั คนั่ สองคดู ูยิง่ ยง ง. ดูยิง่ สิงหล าํ พอง เปนแถวทองลอ งตามกนั 32. ขอ ความนแ้ี สดงเจตนาของผูแตง อยางไร “ในกระบวนบทกลอนเสภาของไทย เหน็ จะไมมีเร่อื งใด ที่มีอยูน ยิ มชมชอบเทาเรอื่ งขนุ ชา งขนุ แผน คงเปน เพราะเนอื้ เรื่องสนกุ และมีเคา ความจริงอยมู าก ตวั ละครกล็ วนแตเ ปน คนธรรมดาสามัญ มีความรูสึกนกึ คดิ มโี ลภ โกรธ หลง คลา ย ๆ กับเรา ๆ ทาน ๆ ทเ่ี หน็ กนั อยใู นสงั คมน้นี ั่นเอง” ก. แสดงขอ เท็จจริง ข. แสดงขอคดิ เหน็ ค. แสดงความรสู กึ ง. แสดงคานิยม 33. ขอ ใดไมใ ชสาํ นวนเปรยี บเทยี บ ก. หา มด่ังนไี้ วได จงึ่ หา มนนิ ทา ข. คอื ดง่ั เงาตามตน ติดแท ค. ดุจจักรเกวยี นเวียนแล ไลตอนตีนโค ง. กลดง่ั สรอ ยสอดคลอง เว่ยี ไวใ นกรรณ 2_2_พท_33012_หนวย1

34. ขอ ใดไมแสดงความเคล่อื นไหว ก. สรมุขมุขสี่ดา น เพยี งพิมานผานเมฆา ข. มา นกรองทองรจนา หลงั คาแดงแยง มังกร ค. เรอื มา หนามุง นํา้ แลนเฉือ่ ยฉํ่าลาํ ระหง ง. เสือสงิ หว ง่ิ เผน โผน โจนตามคล่ืนฝนฝา ฟอง 35. “ระฆังดังเหงงหงาง หอ งใหญก วา งดงั ตงึ ตึง เสยี งจอ ดังหงึ่ หง่ึ ทกุ คนอึงพรอ มพรอ มกนั ” บทรอ ยกรองนีใ้ ชโ วหารใด ก. สทั พจน ข. อตพิ จน ค. บคุ คลวัต ง. อุปลักษณ 36. ขอ ความนเ้ี หมาะสมท่จี ะใชในโอกาสใด “นํ้าปลาโอชารส มาตรแมน มดหมดเมอื งมา ไดล ม้ิ ชมิ้ น้าํ ปลา จะดดู ดม่ื ลมื นาํ้ ตาล” ก. ช้ีแจง ข. โฆษณา ค. เชญิ ชวน ง. แจงความ 37. จาก ขอ 36 ผูเขียนขอความตอ งการเนน เรอื่ งใด ก. มด ข. นํา้ ปลา ค. รสนา้ํ ปลา ง. นํ้าตาล 38. “รูปอมรกรทาํ พระธาํ มรงค เสดจ็ ทรงคชสารในบานบงั ” คําวา อมร ทีก่ ลาวถึงในคาํ ประพนั ธน ี้หมายถงึ เทพองคใ ด ก. พระนารายณ ข. พระพรหม ค. พระศวิ ะ ง. พระอินทร 2_2_พท_33012_หนว ย1 10

39. ขอใดมอี ปุ มาโวหาร ก. ถึงบางพงั นํ้าพงั ลงตล่ิง โอช างจรงิ เหมือนเขาวา นิจจาเอย ข. แตทุกขรกั กเ็ หน็ หนกั ถนัดอก ถงึ สกั หกเจด็ เกวยี นกเ็ จยี นเหลอื ค. เงือ้ มตล่ิงงิ้วงามตระหงานยอด ระกะกอดเกะกะก่งิ ไสว ง. เทยี่ วชมหองปลอ งหินเปนพหู อย มีนํา้ ยอยหยาดหยดั อยา งเมด็ ฝน 40. คาํ ประพนั ธในขอใดไมมกี ารเลน คํา ก. ท้ังจากทจ่ี ากคลองเปน สองขอ ยงั จากกอนัน้ ก็ขนึ้ ในคลองขวาง ข. ถึงบอโพงถา มีโพงจะผาสกุ จะโพงทกุ ขเ สยี ใหส ้นิ ทีโ่ ศกศัลย ค. ถึงเกาะเกิดเกดิ เกาะขึ้นกลางน้าํ เหมอื นเกิดกรรมเกดิ ราชการหลวง ง. กระทุงนอ ยลอยทวนนาวามา โอป ก ษาเอย จะลอยถงึ ไหนไป 2_2_พท_33012_หนวย1 11

หนว ยการเรยี นรูที่ 1 การฟงและการดู โครงสรา งของหนวย มาตรฐานการเรียนรู มาตรฐานการเรียนรูที่ 2.1 มคี วามรู ความเขาใจและทกั ษะพ้ืนฐานเกยี่ วกบั ภาษาและการสื่อสาร ผลการเรียนรทู ค่ี าดหวงั 1. เขา ใจและอธิบายความหมายของการฟงและการดูอยางสรา งสรรคไ ด 2. มคี วามรคู วามเขาใจหลกั การพจิ ารณาเลอื กสื่อเพ่อื การฟงและการดู และปฏิบตั ิได รายละเอยี ดขอบขายเนื้อหา ตอนที่ 1 ความหมายของการฟง และการดู เรื่องท่ี 1.1 ความหมายและจุดมุงหมายของการฟง และการดูอยางสรางสรรค เร่ืองที่ 1.2 หลักการฟงและการดูอยา งสรา งสรรค ตอนที่ 2 หลกั การพจิ ารณาเลอื กสื่อเพื่อการฟงและการดู เรี่องท่ี 2.1 การพจิ ารณาเลอื กสื่อประเภทตาง ๆ เรอื่ งที่ 2.2 คณุ คาของสอ่ื ประเภทตาง ๆ เรือ่ งที่ 2.3 มารยาทของการฟงและการดู เวลาที่ใชใ นการศึกษา 14 ชั่วโมง ส่ือการเรียนรู 1. ชดุ การเรียนทางไกลรายวิชาภาษาไทยเสรมิ ทักษะการรับสาร 2 รหสั รายวชิ า พท 33012 ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย 2. ซีดเี สรมิ ความรู เรอื่ ง การฟง 2_2_พท_33012_หนวย1 12

กิจกรรมการเรียนรู 1. ศกึ ษารายละเอยี ดจากชุดการเรยี นทางไกล 2. ปฏิบตั ิกิจกรรมแตละตอนทกี่ าํ หนด 3. ศึกษาหาความรูเ พิ่มเติมจากผรู หู รือสื่อทม่ี อี ยูในแหลงการเรยี นรูตาง ๆ การประเมินผล ประเมินผลดวยตนเองจากการทําแบบทดสอบ แบบฝกหดั และกจิ กรรมในแตละตอน แลว ตรวจสอบคําตอบจากเฉลยทา ยเลม 2_2_พท_33012_หนวย1 13

ตอนท่ี 1 ความหมายของการฟงและการดู เรือ่ งท่ี 1.1 ความหมายและจดุ มุงหมายของการฟงและการดอู ยางสรา งสรรค ความหมายของการฟง และการดู การฟง และการดูเปนทกั ษะสําคญั ทักษะหนงึ่ ในการรบั สารนอกเหนอื จากการอาน การฟง หมายถึง การไดยนิ หรอื การรบั รสู ารผานการถา ยทอดดว ยเสยี ง เมอื่ มเี สยี งมากระทบ ประสาทหทู าํ ใหไ ดย ิน จากนน้ั จะเปน กระบวนการของสมองที่รับรูส ิง่ ท่ีไดยนิ เพ่อื แปลความ ตีความ จนเกดิ การรบั รแู ละเขาใจสิง่ ท่ไี ดฟง และจดจาํ เร่ืองราวตา ง ๆ ไวเ ปนขอมูลขาวสารหรอื สะสมไวเ ปนความรตู าง ๆ การดู หมายถึง การรบั รูขา วสารขอมลู ตา ง ๆ ดวยสายตาซ่งึ จะถา ยทอดดว ยภาพดว ยตวั หนงั สอื หรอื สญั ลักษณต าง ๆ การฟง และการดเู ปนทกั ษะการรบั สารท่ีสวนใหญเราจะใชค วบคูก นั และเปน ทักษะการรบั สารที่ เราใชในชวี ติ ประจาํ วนั มากกวาการอา น การฟง และการดูแตกตา งจากการไดย นิ และการมองเห็นเพราะการ ฟง และการดมู คี วามหมายกวา งไปถึงความต้ังใจ สนใจหรอื การมสี มาธิ จิตใจทจ่ี ดจอ อยกู บั ส่งิ ท่ีไดฟ งและดู จนสามารถเขาใจเร่ืองราวตาง ๆ ไดตง้ั แตต น จนจบ มวี ิจารณญาณแยกแยะไดว าสิง่ ใดเปนขอเทจ็ จริง สง่ิ ใด เปน ความคดิ เหน็ ตลอดจนสามารถนําไปใชป ระโยชนไดในโอกาสตอ ไป การฟงและดอู ยางสรา งสรรค การฟงและการดอู ยา งสรา งสรรคหมายถงึ การฟง และดอู ยา งมสี ติ มีสมาธิ มีความรูสึกนึกคดิ ตาม สงิ่ ท่ีฟง และดู เมื่อรับรูเขา ใจแลวสามารถนําสิ่งทไี่ ดจากการฟงและดูมาวิเคราะห พินิจพจิ ารณาวา สงิ่ ใดดี สง่ิ ใดไมดี สง่ิ ใดเปน ขอเทจ็ จริง สง่ิ ใดเปนขอ คดิ เห็น ส่งิ ใดถูกตอ งดีงาม มเี หตุผล และสามารถนาํ ไปใชใ หเ กดิ ประโยชนทัง้ ในดานความรู ความบนั เทิง หากไมม สี าระสําคญั หรอื มงุ ทํารา ย ทาํ ลายบุคคลอืน่ หนว ยงานอ่ืน สงั คมตลอดจนประเทศชาตเิ กดิ ความเสียหายใหก ับชุมชนสังคมโดยสว นรวม แสดงวาการฟง และดูนน้ั ไม สรางสรรค ประเภทของการฟง และดูอยา งสรา งสรรค การฟงและการดูเปน ทักษะการรบั สารท่มี กี ระบวนการคอื มผี ูส ง สาร มีสารคือเนือ้ หาสาระใน การถายทอดและวธิ กี ารสง สาร หรือชอ งทางของการส่ือสารซ่ึงในสวนของการรับสารทีเ่ ปนการฟง และดูนนั้ สามารถแบง ได 2 ประเภทคือ 1. ผรู ับสารและผูสงสารมีสวนรว มโดยตรงในการสื่อสาร ประกอบดว ย 2 ลักษณะ คือ บุคคล กบั บคุ คล ไดแกก ารพดู คยุ สนทนา การเจรจา ทักทาย การพดู โทรศัพท เปน ตน กลมุ บคุ คล เปน การสอื่ สาร ของของบุคคลตง้ั แต 3 คนขึน้ ไป เชน การประชุม การอภิปราย การสมั มนา เปนตน 2_2_พท_33012_หนวย1 14

2. การรบั สารและสงสารทผี่ ูรับสารไมมสี วนรว มโดยตรงในการส่ือสาร จะเปนการฟง และดู ในสถานท่ที ่ีกวา งขวางและเปน สวนรวมมากกวา สว นตวั เปนการสือ่ สารภายนอกมากกวา ภายในองคกร การสือ่ สารลกั ษณะน้แี บง เปน 2 ลกั ษณะ คอื • การสอ่ื สารในท่ีสาธารณะ เชน การกลา วอวยพร กลา วตอ นรบั กลา วใหโ อวาท การ กลาวสดุดี เปน ตน • การสื่อสารผา นเครื่องอเิ ลก็ ทรอนกิ สมกี ารใชเ ทคโนโลยมี าชวยใหการสอ่ื สารมคี วาม ชดั เจนทัง้ เสียงและภาพมากขนึ้ เชน การจดั รายการวิทยุ ภาพยนตร โทรทศั น หรือวดิ ที ศั น เปน ตน จดุ มุงหมายของการฟง และดอู ยา งสรางสรรค 1. การฟง และการดูเพือ่ การติดตอ สือ่ สาร ในการดาํ เนินชีวิตประจาํ วันเราจะตองมกี าร ตดิ ตอ ส่อื สารกบั บุคคลตา ง ๆ ดว ยการดูและการฟง อยเู สมอ ไมว าจะเปน บุคคลในครอบครัว เพอ่ื นรวม สถานศึกษา เพื่อนในทีท่ าํ งาน หรอื บคุ คลตา ง ๆ ท่เี ราจะตองพบปะพดู คุยดวย ทง้ั เร่ืองที่เปน ธุรกิจการงาน หรือไมใชธรุ กจิ การงาน ซึ่งการฟง และการดูในการติดตอส่อื สารจะชวยใหเรามีความเขา ใจซง่ึ กันและกัน อยสู งั คมรวมกนั ไดอยางปกตสิ ขุ 2. การฟงและดูเพ่อื รับความรู การฟง และการดเู ปนทกั ษะทส่ี ามารถทําไดก อ นการพดู เมื่อเรา รับรภู าษา พอ แมจ ะสอนใหเ ราฟง ส่งิ นนั้ ส่งิ น้ีดว ยการพดู กบั การทําใหด ู เพ่ือใหเ ราปฏบิ ัตภิ ารกจิ ตา ง ๆ ได อยางถูกตอง เชน การรบั ประทานอาหาร การแตงตวั เมอ่ื โตขน้ึ ไปโรงเรียนเรากจ็ ะฟง และดูจากครใู น เรอ่ื งราวท่ีเปน วชิ าความรตู าง ๆ การเขียนหนังสือและเมอ่ื เราโตข้นึ ก็รบั ความรูจ ากการฟงและการดูจาก บุคคลอื่น ๆ สื่อตาง ๆ อกี มากมายทาํ ใหในการฟงและดกู วางขวางเพิ่มมากขนึ้ เชน การฟง วทิ ยุ ดูโทรทศั น โดยมีจุดมุงหมายเพือ่ รบั ความรูจ ากการฟง และการดู 3. การฟง และการดเู พอ่ื ความคิด การฟง และดเู พอ่ื ความคิดนจ้ี ะตองใชค วามคดิ และสติปญญา เพอ่ื ประกอบในการฟงและดอู ยางสรางสรรคม ากกวา การฟง และดูดว ยจุดมุงหมายอนื่ การฟงและดูเพอื่ ความคดิ ผูฟงหรือผูดูจะตอ งใชค วามคดิ สตปิ ญญาพจิ ารณาใน 3 ประเดน็ สําคญั คอื 3.1 พจิ ารณาวาเรื่องท่ฟี ง และดนู นั้ สวนใดเปนขอเท็จจริงสวนใดเปน ขอคดิ เหน็ 3.2 พิจารณาความสมเหตุสมผลวาเร่อื งราวหรอื สารทไ่ี ดฟ งหรือดูนั้นมีขอมูลหลกั ฐานมา สนบั สนนุ หรอื อา งองิ มากนอ ยเพยี งใดและนา เช่อื ถือเพยี งใด 3.3 พิจารณาวา เร่อื งราวสอื่ สารท่ีไดฟ ง และดูนนั้ มคี ุณคามากนอยเพยี งใด คิดวิเคราะหไดว า ส่ิงใดถกู สิง่ ใดผิด สิ่งใดจะสามารถนําไปใชใหเกดิ ประโยชนใ นอนาคต 4. การฟง และดเู พอ่ื ความเพลิดเพลนิ หรอื เพ่อื ความจรรโลงใจการฟง และการดู ในจดุ มงุ หมาย นี้ สว นใหญจะเปนการฟงและการดูในเรอื่ งราวหรอื สารทผ่ี ฟู งและผดู ูชอบ หรอื มคี วามสนใจสว นตัว เชน การฟงเพลง การฟง บทรอยกรองบทกวตี าง ๆ การฟงธรรมะ หรือการชมภาพยนตร ชมละครตามแนวที่ ตนเองชอบ การไปชมนทิ รรศการภาพเขยี นตาง ๆ เปนตน 2_2_พท_33012_หนว ย1 15

เรอื่ งท่ี 1.2 หลักการฟง และการดูอยา งสรางสรรค การฟงและการดอู ยางสรา งสรรคเ ปน การฟง และการดูทเ่ี ราตอ งมคี วามตัง้ ใจมใิ ชเ พยี งการไดย นิ หรือมองเหน็ เทานนั้ ดังนน้ั ลกั ษณะการฟง และการดูอยา งสรางสรรคนนั้ จึงควรจะมกี ารเตรยี มตวั ขนั้ ตอนในการฟงและดูมดี งั นี้ 1. กอนการฟง และการดู เตรยี มความพรอ มในดา นความคิดของผูฟง และผดู ใู หเ ปด ใจกวางพรอ ม ที่จะรับฟง ความคดิ เหน็ ของบคุ คลอ่ืน พรอมทจ่ี ะปรบั ปรุงแกไ ขตนเองหรือเปล่ยี นแปลงตนเองไปในทางท่ีดี และทสี่ ําคัญคอื จะตองไมเลอื กฟง และดูเฉพาะเร่ืองราวหรอื สารทตี่ นเองสนใจ หรอื มคี วามชอบเทา น้นั เรา จะตองรูจ กั ฟงและดใู นสง่ิ ท่ีเราไมช อบแตค นอ่นื ชอบบางเพอ่ื ไมใ หเ ปน คนท่ีมีจิตใจคบั แคบ รูจกั เอาใจเขามา ใสใจเรา 2. ขณะฟงและดู ลกั ษณะทา ทางหรอื พฤติกรรมในการฟง และดูนน้ั ถือวา มีความสําคญั มาก นับต้ังแตก ารตั้งใจฟง ความมสี ตหิ รือสมาธิในการฟง และดู จะทําใหเราฟงและดเู ร่อื งราวหรอื สารตา ง ๆ ได อยางมีประสิทธิภาพ มีมารยาทในการฟง การปรับตวั ปรับอารมณใหเ ขากับกาลเทศะเรอื่ งราว หรือสารท่ี ไดรบั ฟง และดู รวมทง้ั วจิ ารณญาณในการฟง วา สง่ิ ใดท่คี วรจดจําและนาํ ไปใชใหเ กดิ ประโยชนไดใ น ภายหลงั หรือส่งิ ใดควรจะฟง และดูเพอ่ื ผานเลยไปเทา นนั้ 3. หลงั การฟง และการดู เปน ขัน้ ตอนสดุ ทา ยของผูฟ ง และดูวาสามารถจะสรปุ เรอื่ งราวสื่อสารที่ ไดฟงและดูไปแลวนน้ั วาไดร ับมากนอยเพยี งใด ถา เปนเรือ่ งราวหรอื สารท่พี จิ ารณาแลววา เปนสงิ่ ดีมี ประโยชนก ็ควรจดบันทกึ ยอ ๆ ไวเพ่อื นําเอาไปใชในโอกาสตอไป หรอื ถา เกิดมีขอสงสยั ไมชัดเจนในเรื่อง ใดกค็ วรศกึ ษาคนควาหารายละเอียดเพิม่ เตมิ โดยอาจจะสอบถามผูพูด ผแู สดง หรอื ผรู ูในเรือ่ งน้ัน ๆ ให ชดั เจน การฟงและการดูเปนทกั ษะการรับสาร ดงั น้ันสิ่งทีผ่ รู บั สารจากการฟงและการดูควรคาํ นึงถึงใน การรับสารอยา งสรางสรรคก็คอื ผูสงสารซึ่งอาจจะหมายถงึ ผูพ ูด ผแู สดงหรือผบู รรยาย แลว แตลกั ษณะของ การสงสาร การรับสารดว ยการฟงและดจู งึ ตองมสี ว นสัมพันธเ กี่ยวขอ งกับผูสง สารอยูเ สมอ ส่งิ ท่คี วรคาํ นงึ ถึงของผูรบั สารและผสู ง สารคอื 1. ความรสู ึกซึ่งมีตอกันและกันของผูสงสารและรับสาร 2. ความคาดหวงั หรือจดุ ประสงคข องแตล ะฝา ยซึง่ ถา ตางฝายตางมศี ิลปะ การสอื่ สารนน้ั กจ็ ะมี ประสิทธิภาพสมตามเจตนาของผสู ง สารและผูร บั สาร คุณสมบัตขิ องผูฟ ง และผูด ทู ส่ี รางสรรค 1. มมี ารยาทในการฟง และดู 2. เปนผูท ่ปี ฏบิ ตั ิตามหลกั การฟง และดูทด่ี ี 2_2_พท_33012_หนว ย1 16

3. รจู ักพจิ ารณาจดุ ประสงคของผสู งสารวา มีความนา เชอ่ื ถือ มีเหตุผล มีความถูกตองมากนอย เพียงใด 4. รูจักฟงและดอู ยางพินจิ พิเคราะหเ ร่อื งราว หรือสารท่ไี ดฟง และดู 5. รจู ักเลือกฟง และดูอยา งฉลาดทีจ่ ะเก็บประเดน็ สําคัญ ๆ ของเน้อื หาสาระ และส่ิงท่ดี ีงาม นําไปใชใ หเ กดิ ประโยชนก บั ตนเองครอบครัว ชมุ ชน หรือสงั คมไดในโอกาสตอ ไป 6. รูจกั จดบนั ทกึ ในส่ิงท่สี าํ คัญ ๆ และสามารถนาํ ไปใชเ ปน ขอมูลในการศกึ ษาคนควา ในดา น ตา ง ๆ ใหลึกซ้ึงกวา งขวางเพม่ิ มากขึน้ หลักการฟงและการดอู ยา งสรางสรรค 1. จะตอ งมีความพรอ มในการฟงและดู ทัง้ ทางดา นรางกายและจติ ใจ ดานรา งกายคือมสี ุขภาพดี ไมเจ็บปวย ดา นจติ ใจคือไมม ีเรอ่ื งทุกขร อนหรอื วิตกกังวล 2. จะตองมมี ารยาทในการฟง และดู กลา วคอื วางตนใหเ หมาะสมกับกาลเทศะ ไมค ุยเสียงดังหรอื ทาํ พฤติกรรมใด ๆ ที่เปนการรบกวนบคุ คลอืน่ ทาํ ใหเสยี บรรยากาศในการฟง และดู 3. รจู ุดมุง หมายในการฟง และดู ในการฟงและดแู ตละครงั้ จะตองรูจ ดุ มงุ หมายของตนเองวา ฟง และดเู พือ่ ส่งิ ใด เพ่ือรับความรู เพ่ือความคดิ เพอ่ื ความเพลิดเพลินบันเทงิ ใจ หรอื เพอ่ื จรรโลงใจ 4. มสี มาธใิ นการฟงและดู ในการฟงและดแู ตละคร้ังจะตอ งมีความสนใจ ต้ังใจและความ กระตือรอื รน ในการฟงและดู จะทําใหม ีสมาธิ จิตใจแนว แน จดจอ อยูก บั เรอ่ื งทฟ่ี งและดู ซ่งึ จะชว ยใหเ ขาใจ เรื่องราวตา ง ๆ ไดอยา งถกู ตองชัดเจน 5. จะตอ งฟง และดอู ยางไมม อี คติ ในการฟง และดแู ตล ะคร้ังจะตอ งวางใจใหเ ปน กลางท้ังเรื่องราว หรือสารและตวั ผสู ง สาร เพราะความไมชอบ ไมศ รัทธา การมีอคตนิ ั้นจะเปนอปุ สรรคสําคญั ท่ีทําใหก ารฟง และดแู ตละครงั้ ไมป ระสบผลสําเรจ็ และไมม ปี ระสทิ ธิภาพ 6. รูจกั เลอื กฟง และดใู นสิง่ ทดี่ ีมปี ระโยชน สามารถนาํ สาระสาํ คัญในสว นทีด่ มี ปี ระโยชนมาปรับ ใชใ นการพัฒนาตนเอง พัฒนาอาชพี ตลอดจนพฒั นาครอบครวั ชุมชน และสังคมได 2_2_พท_33012_หนวย1 17

สรุปสาระสําคญั การฟงและการดเู ปน ทกั ษะการรับสารทม่ี คี วามสาํ คัญนอกเหนอื จากการอา น การฟง ตางจาก การไดยนิ ตรงท่ี การฟงจะมคี วามเขาใจและจดจาํ เพ่ือนาํ เอาเรื่องราวที่ไดร บั ฟง มาน้นั ไปถายทอดหรอื นาํ ไปใชประโยชนในอนาคตได การดตู า งจากการมองเหน็ ตรงท่ีเม่ือรามองเห็นภาพหรือสัญลกั ษณใด ๆ แลว สมองจะนําไปตีความคดิ ใครค รวญถึงส่ิงนนั้ กอนทจี่ ะเก็บไวใ นความทรงจํา หลกั การฟงและดอู ยางสรางสรรค มี 6 ประการคอื 1. มีความพรอมในการฟง และดู 2. มีมารยาทในการฟง และดู 3. มีจุดมงุ หมายในการฟง และดู 4. มสี มาธใิ นการฟง และดู 5. จะตอ งฟง และดอู ยางไมมอี คติ 6. รจู ักเลือกฟง และดใู นสิง่ ทด่ี ีมีประโยชน และสามารถเกบ็ สาระสําคัญ นําไปใชใ หเ กิด ประโยชนในการพฒั นาตนเอง ครอบครัว ชมุ ชน สงั คมตอไปได 2_2_พท_33012_หนวย1 18

กจิ กรรม กจิ กรรมท่ี 1 ใหนกั ศึกษาเลอื กฟงรายการวทิ ยุ หรอื ชมรายการโทรทศั นม า 1 รายการ สรุปเนื้อหาสาระที่ได จากการฟง และการดไู มเ กนิ 1 หนากระดาษ พรอ มท้ังบอกจดุ มงุ หมายของการฟง และการดูนั้นวาเพอื่ จดุ มงุ หมายใด 2_2_พท_33012_หนว ย1 19

ตอนท่ี 2 : หลักการพิจารณาเลอื กสอ่ื เพื่อการฟง และดู เร่ืองท่ี 2.1 การพจิ ารณาเลอื กสือ่ ประเภทตางๆ ส่อื คาํ วา “ สือ่ ” เพียงคําเดยี วจะหมายถึง ติดตอใหถ ึงกนั , ชักนาํ ใหรูจกั กนั แตเมื่อไปรวมกับคํา อน่ื ความหมายของคาํ วา “ สอ่ื ” จะมคี วามหมายกวา งขวางและนาํ ไปใชใ นสถานการณต า งๆ มากมายเพ่มิ ขน้ึ เชน สื่อสาร จะหมายถงึ นาํ ถอ ยคาํ ขอ ความ หรอื หนงั สอื เปน ตน ของฝายหนง่ึ สง ใหอ ีกฝายหนง่ึ โดย มสี ่อื นาํ ไป ส่ือการศึกษา หมายถงึ วิธกี าร เครื่องมือ วสั ดุอุปกรณต า ง ๆ ท่ใี ชเปนส่ือในการจัดการศึกษา หรอื ใหการศกึ ษา ส่ือมวลชน หมายถงึ สือ่ กลางท่ีจะนาํ ขา วสาร ขอมลู หรือความรูในเรอื่ งตา ง ๆ ไปสูมวลชน สอ่ื สารมวลชน หมายถงึ กระบวนการตดิ ตอสอ่ื สารจากขอ มูลตาง ๆ ไปสูม หาชน โดยใช เครือ่ งมอื หรอื ส่ือกลางตา ง ๆ เชน วทิ ยุ โทรทศั น หนงั สือพิมพ เปนตน ประเภทของสอ่ื สอ่ื ในปจ จบุ ัน สามารถแยกไดตามลกั ษณะของสอ่ื มี 5 ประเภท คอื 1. สื่อธรรมชาติ หมายถึงส่อื ท่ีมอี ยแู ลวตามธรรมชาติ ไมใชสือ่ ท่มี นษุ ยสรางขึน้ เชน เสียง แสง สี ภาษาทาทาง 2. ส่อื บคุ คล หมายถึงการใชค นในการสอื่ สาร เชน บรุ ษุ ไปรษณยี  พอ ส่อื แมสอื่ ผอู า นขาว นกั รอ ง เปนตน 3. ส่อื เฉพาะเรือ่ ง เปนส่ือท่มี นษุ ยส รา งข้ึนเพ่ือจดุ ประสงคใ ดจดุ ประสงคห น่งึ เชน ปา ยบอก ทาง ปา ยโฆษณา สัญลักษณต า งๆ เปน ตน 4. สอ่ื ส่งิ พิมพ เปนส่อื ท่ีมนษุ ยส รา งข้นึ อกี ประเภทหน่งึ โดยวิธกี ารสงสอื่ ดวยตวั อกั ษร รปู ภาพ สญั ลกั ษณตางๆ ดว ยวธิ กี ารพมิ พ 5. สือ่ อิเล็กทรอนิกส เปนสอื่ ประเภททีม่ นษุ ยส รา งขึน้ ดวยการใชเ ทคโนโลยี เพื่อใหม ีความ ทันสมัย ทันตอ เหตกุ ารณสถานการณใ นปจ จุบนั โดยเนน การส่ือสารทรี่ วดเรว็ และความทนั สมยั สรุปไดว า สื่อที่พบเหน็ อยูในปจ จุบันน้ี มี 2 ลักษณะ คอื ส่ือที่มีอยตู ามธรรมชาติและส่ือที่ มนษุ ยส รา งขนึ้ ส่อื ท่ีมีอยูตามธรรมชาติ ไดแก ตัวมนษุ ยเอง แสง สี เสยี ง เปนสง่ิ ทม่ี นษุ ยไมส ามารถ ดัดแปลงใหผดิ ไปจากความเปน ธรรมชาตไิ ด นอกจากนาํ มาประดิษฐค ดิ คนใหเ กิดประโยชน เพอ่ื นาํ มาใช ดวยเทคโนโลยเี ทาน้ัน ดงั นนั้ ในเรื่องการพิจารณาเลอื กสอ่ื ประเภทตาง ๆ น้ัน จะขอกลาวเฉพาะในสว น ของสอ่ื ท่ีมนุษยสรา งขึน้ เทานั้น โดยในสว นของสือ่ ประเภทเฉพาะเรอ่ื ง หรือมจี ุดประสงคเฉพาะกจิ น้ัน 2_2_พท_33012_หนว ย1 20

สามารถจัดอยใู นประเภทของสือ่ สง่ิ พิมพห รอื ส่อื อเิ ล็กทรอนกิ สเ ชนกนั อยูท่วี าผผู ลิตตองการใหสือ่ ออกมา เปน ลักษณะหรือรูปแบบใด สื่อสิง่ พิมพ เปนการรับสารจากสือ่ สง่ิ พิมพท ผ่ี ูรบั สารจะตอ งใชท กั ษะการอานประกอบกับการ ดใู นกรณีทีเ่ ปน ภาพถายหรอื สญั ลกั ษณตา ง ๆ สอ่ื ส่งิ พิมพท เี่ ราพบในชีวติ ประจําวันประเภทแผนพับ แผนปลวิ หนงั สอื พมิ พ นิตยสาร หนงั สือตา ง ๆ และการเลอื กรบั สารจากส่อื สิ่งพมิ พป ระเภทใดนน้ั ขน้ึ อยู กบั สถานการณและความตอ งการของผรู ับสารวาตอ งการรับรขู าวสาร ขอมลู หรอื ความรูในดา นใด ตามความเหมาะสมกบั สถานการณ และความตองการของผูรับสารเอง ประเภทของสอ่ื ส่ิงพิมพ 1. เอกสารโฆษณาประชาสมั พันธ สวนใหญผ รู ับสารจะเลอื กอา นเมอ่ื ตองการศกึ ษาหาขอมลู เกยี่ วกับสนิ คา ผลติ ภัณฑหรอื การบริการตาง ๆ ในการอปุ โภคบรโิ ภค หรือใชใ นชวี ติ ประจาํ วนั ลกั ษณะ ของเอกสารโฆษณาประชาสมั พันธป ระกอบดวย 3 สว น คือ หัวเรื่อง รายละเอียด และลงทาย หัวเร่ือง เปนขอ ความทีท่ ําใหผูรับสารสนใจ ดึงดดู ใจ เรา ใจ ใหส นใจในตวั สนิ คา หรอื ผลติ ภัณฑน ้นั ๆ อยา งทันทที ันใด รายละเอียด ขยายความถึงคุณสมบัติ ขอ ดี หรือประโยชนตาง ๆ ซ่งึ ผรู ับสารจะตองคิด พิจารณาวามคี วามสมเหตสุ มผล นา เชอื่ ถอื มากนอ ยเพียงใด บทสรปุ หรอื ลงทา ย จะพยายามทําใหสินคา หรอื ผลิตภัณฑน น้ั ๆ ติดอยใู นความทรงจาํ ของ ผรู ับสาร และตดั สินใจซ้อื สนิ คาหรอื ผลติ ภณั ฑน ้ัน 2. สอื่ หนังสอื พมิ พ หนังสือพมิ พแ บง ออกเปน 2 ประเภท คือหนงั สอื พิมพร ายวนั และราย สปั ดาห หนังสอื พิมพร ายวนั จะนาํ เสนอขา วเปนรายวนั ซ่งึ ประกอบดว ยขาวการเมอื ง ขาวอาชญากรรม ขา วเศรษฐกิจ ขา วกฬี า ขา วบนั เทิง ขา วการศึกษา เปนตน หนงั สือพมิ พร ายวนั แตล ะฉบบั จะนําหัวขอขาว เดน ไวในหนา แรกของหนังสือพมิ พ สว นเนือ้ หารายละเอียดจะอยดู า นใน สําหรับขาวกฬี า ขาวบนั เทิง ขาวการศกึ ษา สว นใหญจ ะอยดู า นในเปน ประจําหนา สําหรับหนงั สอื พมิ พรายสปั ดาห สวนใหญจ ะเปน ขาวประเภทบทความ บทวิเคราะห วจิ ารณ และสารคดี โดยจะมภี าพบุคคลในขา วเดน เพยี งภาพเดยี วบน หนา ปก สว นรายละเอียดเนอ้ื หาของขาวทง้ั หมดจะอยใู นเลม 3. สอ่ื ส่ิงพมิ พห นงั สือ ส่อื สงิ่ พมิ พป ระเภทนจี้ ะผลิตออกมาเปนหนงั สือ 3 ลกั ษณะคือ หนงั สอื วิชาการท่ีเปน ตาํ ราหรือความรตู า งๆ หนังสือทีเ่ ปน ความบันเทิงประเภทนวนยิ าย เรื่องสัน้ เรื่องแปล และลกั ษณะทใ่ี หท ง้ั ความรแู ละความบนั เทงิ พรอ มๆ กนั เชน หนังสือสารคดตี า ง ๆ นิตยสาร วารสาร เปน ตน ส่ืออเิ ลก็ ทรอนิกส สอื่ ประเภทอเิ ล็กทรอนกิ สน ผี้ รู บั สารจะตองใชทกั ษะในการฟง และดู ในการรบั สาร ส่ืออิเล็กทรอนิกสทนี่ ยิ มใชใ นชีวติ ประจําวนั คอื วิทยกุ ระจายเสยี ง วทิ ยโุ ทรทศั น และ ภาพยนตร 2_2_พท_33012_หนว ย1 21

วิทยกุ ระจายเสียง เปน สอ่ื อิเลก็ ทรอนิกสท ่มี ขี อจาํ กดั มากกวาสื่ออิเล็กทรอนกิ สป ระเภทอนื่ เพราะผรู ับสารใชทักษะการฟงเพยี งอยางเดยี ว ไมสามารถมองเห็นทา ทางของผูพูด ผบู รรยาย หรือภาพประกอบอ่ืน ๆ ไดเ ลย ดังนนั้ วิทยุกระจายเสยี งจึงตอ งมลี ักษณะทห่ี ลากหลายตรงตามความตองการ ของผูรบั สารที่มีจาํ นวนมากและหลากหลายกลมุ ดว ยเชน กนั ประเภทของรายการวทิ ยกุ ระจายเสียงแบง ตาม จุดมุงหมายในการนําเสนอได 3 ประเภท คือ 1. รายการที่มุงใหข าวสาร เชน รายการขาว รายการสนทนา รายการสมั ภาษณค นในขาว รายการบรรยายถา ยทอดเหตกุ ารณ ณ จดุ เกดิ เหตุ หรือการถา ยทอดสด เปน ตน 2. รายการที่มงุ ใหความรใู นดา นตางๆ เชน วิทยุโรงเรียน รายการเกยี่ วกบั การศึกษา วัฒนธรรมทองถิ่น ภมู ปิ ญญาชาวบา น การประกอบอาชีพ เปน ตน 3. รายการที่มงุ ใหค วามบนั เทงิ ไดแ กร ายการเพลง รายการพูดคุยสนทนา ละครวิทยุ นทิ าน ขาํ ขนั เปน ตน วทิ ยโุ ทรทศั น ในการผลิตสือ่ วทิ ยโุ ทรทัศน จะตอ งคาํ นงึ ถึงผูชมโทรทัศน จะตองใชท ักษะใน การฟง และดูควบคูกันไปในการรับสาร ดงั นัน้ คาํ พูดหรือบทโทรทศั นตองมีความสอดคลองสมั พนั ธก ัน เสมอ นอกจากนั้นยงั ตองคาํ นึงถึงสุนทรยี ภาพของวิทยโุ ทรทัศน กบั ความสามารถในดานเทคนิคการผลิต ไมวา จะเปนมมุ กลอ ง ฉาก แสง สี เสยี ง เทคนิคการตดั ตอ การใชเพลงประกอบ ซ่งึ จะทําใหรายการ โทรทศั นม ีคุณภาพมากนอยเพยี งใด ประเภทของรายการโทรทัศน รายการโทรทัศนสามารถแบงตามเน้อื หาสาระและจดุ มุง หมาย ของการผลิตได 4 ประเภท คอื 1.ประเภทขา วสารขอมูล เปนการรายงานขาวสารขอ มูลทั่วไป เชน ขา วภาคคาํ่ ขา วพยากรณ อากาศ 2. รายการทใี่ หความรู เชน รายการโทรทัศนเ พอื่ การศึกษา รายการเกย่ี วกบั สุขภาพรา งกาย การรบั ประทานอาหารทีม่ ีประโยชน 3. รายการท่ใี หความบนั เทงิ เชน รายการเพลง ละคร การต ูน เกมโชวต าง ๆ 4. ประเภทโฆษณาประชาสมั พนั ธ เชน โฆษณาสนิ คา ขอ มูลการใหบ ริการท่ีพกั อาหาร แหลง ทองเท่ียวตา ง ๆ เปนตน ภาพยนตร เปน ส่อื อิเล็กทรอนิกสทีผ่ ูร บั สารสามารถเลือกชมไดตามความตอ งการของตนเอง มากทส่ี ุด โดยเฉพาะในปจ จบุ ันการชมภาพยนตรไ มจ ําเปนตองชมเฉพาะในโรงภาพยนตรเทาน้นั สามารถ ชมวดี ทิ ัศนก ับเคร่ืองเลน ทบี่ านได ภาพยนตรเ ปนสื่อท่ีมลี ักษณะเชน เดยี วกบั โทรทัศน คอื ผูรับสารสามารถ ไดย นิ ท้ังเสยี งพรอ มกบั ภาพในเวลาเดยี วกนั ภาพยนตรส ามารถแบงตามเนอ้ื หาสาระได 2 ประเภท คือ 1. ภาพยนตรส ารตั ถคดี หมายถึงภาพยนตรทสี่ รางขึน้ โดยมเี น้อื หาสาระจากความเปน จริง เชน ภาพยนตรป ระวตั ิศาสตร ภาพยนตรสารคดีตา ง ๆ 2_2_พท_33012_หนว ย1 22

2. ภาพยนตรบ นั เทิงคดี หมายถึงภาพยนตรทีส่ รางขึน้ จากการสมมุตเิ หตุการณ เนอ้ื เร่ืองตา งๆ เพอื่ ความบนั เทงิ แกผชู ม เชน ภาพยนตรรกั ภาพยนตรบ ู ภาพยนตรก ารต นู เปนตน เรอ่ื งที่ 2.2 คุณคา ของสื่อประเภทตา งๆ ทกั ษะในการรบั สารแบงเปน 3 ทักษะ คือ การอา น การฟง และการดู ทกั ษะการอานใชสาํ หรบั การสง สารดวยการเขยี นดว ยตวั อักษร ภาพหรอื สญั ลกั ษณต า งๆ ในขณะทีท่ กั ษะการฟงและการดู ใชส าํ หรับการสงสารดว ยการพดู การแสดงพฤติกรรมตา ง ๆ ซงึ่ การแบง ประเภทของสอ่ื ท่ีมีความสมั พนั ธ สอดคลอ งกับทักษะการสง – รบั สาร คอื สือ่ ประเภทสง่ิ พิมพก บั สอ่ื ประเภทอเิ ล็กทรอนกิ ส คุณคาของสอ่ื ประเภทสง่ิ พมิ พ เนื่องจากผูรบั สารจะตอ งใชท ักษะการอา นสือ่ สงิ่ พิมพเปนสําคญั ดังนัน้ คุณประโยชนห รอื คุณคา ที่เราไดจ ากสื่อสง่ิ พมิ พน นั้ คือคณุ คาหรือประโยชนทเี่ ราจะไดจากการอา นนนั่ เอง คณุ คา ทีไ่ ดจ ากการอานส่อื ส่ิงพมิ พ มดี ังนี้ 1. สรางความเขาใจอนั ดซี ง่ึ กนั และกนั ระหวางผูเ ขยี นกบั ผอู าน หรอื ผสู งสารกบั ผูรับสาร ตลอดจนอารมณ ความรูสึกนกึ คดิ กอ ใหเกิดสัมพันธภาพทด่ี ใี นชมุ ชนและสังคม 2. สือ่ สง่ิ พมิ พเพ่มิ พูนความรู ความคิด ในการถายทอดเรอ่ื งราว ขาวสารขอ มลู ตาง ๆ จาก บคุ คลหน่งึ ไปยังบคุ คลอ่นื ๆ และสามารถขยายใหก วา งขวางเพิ่มเตมิ มากข้นึ เรอื่ ยๆ อยางไมรจู ักจบส้นิ 3. ชวยพัฒนาทกั ษะการอาน เม่ือในสงั คมปจ จุบันไดม ีการผลติ ส่อื สง่ิ พมิ พท ี่หลากหลายออกมา จํานวนมาก ทาํ ใหสามารถเลอื กการอานสอื่ ส่ิงพิมพที่สนใจและตองการอา น ทาํ ใหค นท่ีอานสอื่ สิ่งพมิ พ ทุก ๆ วัน มีการพฒั นาการอา นใหมคี ณุ ภาพและประสิทธภิ าพเพมิ่ มากขน้ึ 4. ชวยพัฒนาทักษะการเขยี น เมอ่ื สอ่ื สิ่งพมิ พเ ปน ท่แี พรห ลาย และเปน ท่ีนิยมในสังคม ทําใหผ ู ทีส่ นใจจะเขียนหนังสอื ไดผลติ ส่ือส่งิ พิมพเ พม่ิ จํานวนมากย่งิ ขนึ้ ขยายวงกวางและหลากหลายประเภทตาม ไปดว ย 5. สงเสรมิ การผลิตส่อื สิง่ พมิ พ เม่อื ส่อื สงิ่ พิมพเ ปนทนี่ ยิ มแพรห ลายในสงั คม ทาํ ใหผผู ลิตสือ่ สง่ิ พมิ พแตละประเภทพยายามผลติ ส่อื ส่งิ พมิ พในสาขาของตนออกสูตลาดใหมากและทนั ตอ ความตอ งการ ของผบู ริโภค 6. สงเสรมิ ใหค นในสงั คมมนี ิสัยรกั การอา นเพม่ิ มากขน้ึ ปจ จบุ ันสอ่ื ส่งิ พมิ พมกี ารพัฒนารปู แบบ และเนอื้ หาในการนาํ เสนอกา วหนาไปมากตา งจากอดีต รปู แบบของรปู เลมและการนําเสนอส่อื สงิ่ พิมพท่ี สวยงามนาสนใจเปนจดุ เรมิ่ ตน ใหคนอานหนังสือ และเมอื่ อานบอ ย ๆ สามารถชวยพฒั นาใหคนมีนสิ ัยรกั การอา นไดใ นลาํ ดับตอ ไป 7. เสรมิ สรางความเจรญิ งอกงามดานความรู ความคิด และจติ ใจ สอ่ื สงิ่ พมิ พที่สามารถชว ย เสรมิ สรางทางดา นความรูความคิดนั้น จะเปน สื่อส่งิ พมิ พประเภทวิชาการ ซึง่ จะชว ยพัฒนาใหผ ูอา นมี 2_2_พท_33012_หนวย1 23

ความรู ความคดิ วิเคราะหพ ิจารณาในสว นทเ่ี ปนวชิ าการใหเพมิ่ พนู และกวางขวางเพม่ิ มากขน้ึ ในขณะที่ส่ือ สิง่ พมิ พประเภทบนั เทิงจะชวยทําใหผอู านมอี ารมณละเอียดออนและเกดิ ความรสู ึกสนกุ สนาน สามารถ ผอ นคลายเพ่ิมมากขน้ึ ถา เปน สือ่ ส่งิ พมิ พป ระเภทธรรมะ คตสิ อนใจ กจ็ ะชว ยใหผอู า นพฒั นาคณุ ธรรม จรยิ ธรรมในจติ ใจ เปน คนดมี ีน้ําใจเออ้ื เฟอ เผื่อแผ ทําใหส งั คมโดยสวนรวมอยูเยน็ เปน สขุ หรอื นาํ เอาขอ คิด คติธรรมทไี่ ดจ ากสอ่ื สิง่ พิมพประเภทนีม้ าปรบั ใชใ นการดาํ เนินชวี ิตของตนเองและการอยูรว มกันในสงั คม ได คณุ คา ของส่ืออิเล็กทรอนิกส สื่ออเิ ล็กทรอนิกส สามารถแบง ออกเปน 2 กลุม จากลักษณะของการรบั สาร กลาวคือ กลุมที่ ใชท กั ษะการฟงไดเ พยี งอยา งเดียว นน่ั คอื ลักษณะของสื่อวิทยกุ ระจายเสยี ง เทป หรอื ซีดีท่รี บั ฟงไดเฉพาะ เสียง กับกลมุ ท่ีฟงเสียงและมภี าพดว ยพรอ มๆ กนั ไดแ กส่อื ประเภทโทรทศั น ภาพยนตร หรอื วซี ดี ีตา งๆ ดังน้ันเรอ่ื งคณุ คา ของสื่ออิเล็กทรอนกิ สจงึ จะขอกลาวไวต ามลักษณะของสื่อในการรับสารดงั กลา วขางตน คุณคา ของสื่ออเิ ลก็ ทรอนิกสประเภทเสียง 1. สอื่ อิเลก็ ทรอนิกสป ระเภทเสยี ง ท่สี งผานขา วสารขอมูล ความรูความบันเทิง ไปยงั ผูรับสารใน ลักษณะคล่นื เสียงทีไ่ มตอ งใชวสั ดุอุปกรณม าก ทาํ ใหส ามารถเผยแพรข า วสารขอมูล ความรูความบันเทงิ ไป ยงั ผรู ับไดในเวลาอันรวดเร็วและจาํ นวนมากในทกุ ๆ ที่ ท่มี คี ล่ืนวิทยไุ ปถึงในเวลาเดยี วกนั 2. ส่ืออิเล็กทรอนิกสป ระเภทเสยี ง สามารถสง ขา วสารขอมูล ความรูความบันเทงิ ไปยังผูรับสาร ไดตลอดเวลาอยางไมม ขี ีดจาํ กดั 3. คาใชจ ายในการสง สารดว ยสื่ออิเลก็ ทรอนิกสประเภทเสียงไมสงู ทาํ ใหค นมรี ายไดน อ ย หรือ ระดบั ปานกลางสามารถใชบริการสื่อประเภทน้ไี ด และผรู ับสารก็สามารถเขา ถึงขอมูลขา วสารความรูความ บันเทงิ จากส่ือประเภทน้ไี ดง า ยดว ย 4. สื่ออิเลก็ ทรอนกิ สป ระเภทเสยี งสง เสริมความมีสติ สมาธใิ นการรับฟง เพราะการรับสารดวย การรบั ฟง เพยี งอยางเดยี วถาผูฟง ไมม ใี จจดจอ หรอื ไมม สี ติพอ กจ็ ะไมส ามารถจบั ประเด็นหรือสาระสาํ คัญ ในการรบั ฟง ไดอยา งถูกตอ งครบถว นสมบูรณ 5. การรับสารจากสอ่ื อิเลก็ ทรอนิกสป ระเภทเสียงไมทําใหเสียเวลาไปกบั การรับฟง เพยี งอยาง เดยี ว ผูฟงสามารถทาํ กิจกรรมอ่นื ๆ ไปพรอ มกบั การรับฟงได เชนในขณะขบั รถ ในขณะอานหนงั สือ หรือทาํ งานบา น เปนตน คณุ คาของสอื่ อิเล็กทรอนิกสทไ่ี ดรับทัง้ เสยี งและภาพ 1. สามารถกระตุน การรับรูทรี่ วดเรว็ ใหก บั ผูร บั สารได เพราะการรับสารทีร่ บั ไดทง้ั เสียงและ ภาพไปพรอม ๆ กันนน้ั สมองไมต อ งตคี วามหรือสรา งจินตนาการอกี ครง้ั หนง่ึ เพราะสง่ิ ทีป่ รากฏนั้นชัดเจน อยูแ ลว 2_2_พท_33012_หนว ย1 24

2. ชวยทําใหผรู บั สารตดิ ตามเรือ่ งราวหรอื สารท่ีนาํ เสนอไปจนกระทง่ั จบ เพราะการนาํ เสนอภาพ และเทคนิคตาง ๆ นั้น ไปกระตุน ความรูสกึ และอารมณข องผชู มใหม ีอารมณรวมทจี่ ะติดตามเร่อื งราวหรือ เหตุการณตา ง ๆ ไดตลอดเวลา 3. สามารถอธิบายเร่ืองท่ยี ากแกการเขา ใจใหเ ปนเร่อื งงายไดด ว ยภาพหรอื เทคนิคตาง ๆ ในการ นําเสนอหรือถายทอดโดยเฉพาะอยางยิ่งในเรื่องที่เปน ความรูหรอื วชิ าการท่ยี งุ ยากซับซอน 4. สามารถปรับพฤติกรรมของผรู บั สารจากสอ่ื อิเลก็ ทรอนกิ สประเภทนีไ้ ดโ ดยไมย าก เพราะ การรับสารที่เปนทง้ั ภาพและไดย นิ เสยี งไปพรอ ม ๆ กันนั้นจะสามารถกระตุนผูร บั สารใหมีอารมณแ ละ ความรูสึกคลอยตามสารทเี่ ขาไดรบั ตวั อยางเชน พฤตกิ รรมการเลยี นแบบดารา ถา เรารูจักนาํ พฤตกิ รรมท่ีดี มีคุณคามานาํ เสนอตอผชู ม กจ็ ะสามารถชว ยใหคนสว นใหญทร่ี ับชมสื่อประเภทนพี้ ฒั นาพฤติกรรมไป ในทางทดี่ ไี ด เรือ่ งท่ี 2.3 มารยาทของการฟงและการดู หลงั จากทไี่ ดศกึ ษาเรื่องการฟง และการดสู อ่ื ประเภทตา ง ๆ ไปแลว เราควรทราบวา สารท่ีใช วิธีการรบั สารดวยทกั ษะการฟง และการดนู นั้ สามารถแบงตามจดุ มุง หมายของการสง สารได 3 ประเภท คือ 1. ประเภทใหค วามรู มุง เนน ใหความรูและขอเท็จจรงิ ในการนาํ เสนอ 2. ประเภทใหค วามบันเทิงและจรรโลงใจ มุงเนนไปในการถายทอดอารมณ ความรสู กึ เพ่ือ ความสนกุ สนาน เพลิดเพลนิ สวนจรรโลงใจนั้นกม็ ุง ใหข อ คดิ คติธรรม แนวทางการประพฤตปิ ฏิบัตใิ นสง่ิ ทีด่ งี าม 3. ประเภทโนม นาวใจ ไดแ ก การส่อื สารในดา นโฆษณา ประชาสมั พันธสนิ คา ผลิตภณั ฑ หรอื บรกิ ารดานตาง ๆ ทักษะทางภาษาที่เราไดในการสื่อสารมอี ยู 2 ฝา ย คอื ฝา ยสงสาร ซึง่ ไดแ กทกั ษะการพูดและ ทักษะการเขียนและฝา ยรบั สาร จะประกอบดว ยทกั ษะการฟง การดู และการอาน ซงึ่ ในชวี ติ ประจําวนั น้ัน เราสามารถทจี่ ะหยุดพดู หยดุ อา น และหยดุ เขยี นได ถา เราไมสามารถที่จะปฏิเสธการฟงและการดไู ด ดังน้นั ทาํ อยา งไรเราจึงจะเปน ผทู ฟ่ี งและดอู ยา งมคี ณุ ภาพและประสทิ ธิภาพ เพราะถา เราปฏบิ ตั ิตนเปนผูฟง และผูด ทู ดี่ ีเรากจ็ ะไดร บั คุณประโยชนจากการฟงและการดมู ากมายหลายประการ ดังนี้ 1. จะทาํ ใหไดร บั ขา วสารขอมลู ความรู ความคิด ตลอดจนความเขา ใจในเรือ่ งราว เหตุการณ ตาง ๆ ที่เปน ปจจุบันและมคี ณุ คาในการดาํ เนนิ ชวี ติ หรอื เพ่มิ ทนุ ความรูมากยิง่ ขน้ึ 2. เปนผทู ม่ี วี จิ ารณญาณในการรบั ขาวสารขอ มูลตางๆ ทําใหร จู กั ประเมนิ คณุ คาของสารทไี่ ดร บั สามารถพจิ ารณาแบง แยกขอ เทจ็ จริง ความสมเหตสุ มผล ตดั สนิ ใจเรือ่ งราวตา งๆ ไดเ ปนอยางดี ไมต กเปน เหย่อื หรือเครือ่ งมอื ของขอ มลู ขา วสารทไี่ ดรบั 3. การเปนผูร ับสารท่ีดีจะทาํ ใหก ารสือ่ สารมคี ณุ ภาพ ทําใหเกดิ ความเขา ใจอนั ดีซึ่งกันและกัน 2_2_พท_33012_หนว ย1 25

4. การเปน ผูร ับสารท่ีดจี ะชว ยใหบุคคลนนั้ เปนผูมมี นุษยสัมพันธท ดี่ กี บั บคุ คลรอบขาง หรือใน การเขา สังคม 5. การเปนผรู บั สารทด่ี จี ะชว ยใหม ีความรูความสามารถอยูในตวั เองมาก เม่อื ถึงเวลาท่จี ะตอ ง เปนผถู ายทอดหรือผูส งสารบา งกจ็ ะสามารถทําไดด ี มีคณุ ภาพและประสิทธภิ าพ 6. การเปนผูรับสารท่ีดีจะชว ยใหการดาํ เนนิ ชีวิต และการประกอบอาชีพการงานเปน ไปดว ย ความราบรน่ื เพราะสามารถรับขอ มลู ขา วสารทด่ี ี มสี ารประโยชนไ ดอ ยางเขาใจชดั เจน ครบถว นสมบรู ณ และนําไปใชใหเ กดิ ประโยชนใ นการดําเนนิ ชีวติ ได 7. เกิดประโยชนต อ ชมุ ชน สังคมโดยสวนรวม เพราะการเปน ผฟู งและผดู ูทีด่ มี ีคณุ ภาพและ ประสทิ ธิภาพนนั้ ยอมจะรูบทบาทหนา ทีข่ องตนเอง วาเมอื่ ไรควรพดู เม่อื ไรควรฟง เมื่อไรควรดู และเมือ่ ปฏบิ ตั ิตนไดถกู ตอ งเหมาะสมตามบทบาทหนา ท่ตี ามเหตกุ ารณและสถานการณอ นั ควรแลว ยอ มไมเ กดิ ความขดั แยง ในชมุ ชนหรือสงั คมในการอยรู ว มกนั สาํ นวน พงั เพย สุภาษติ ทเี่ กยี่ วกับการฟง หูเบา มีความหมายวา เชอ่ื คนงาย ใครพูดอะไรใหฟ ง ก็เชื่อทันที ฟงหูไวหู ” เมือ่ ไดร ับฟงอะไรอยา เพ่ิงเชอื่ ทันทตี อ ง ไตรตรองเสียกอ น ฟง ความขางเดยี ว ” ฟงคําพดู ของคนทีท่ ะเลาะกันแตเพยี งฝา ยเดยี ว ไมไดรับฟง ขอ ความจากอีกฝา ยหนึง่ สีซอใหควายฟง ” พดู ใหค นทไี่ มส นใจจะรับฟง เขาจึงไมรับรูใน สิ่งทีพ่ ูด เขาหูซา ยทะลหุ ูขวา ” ฟง ผา นๆ ไป ไมไ ดนาํ มาคดิ ฟง แลว ก็ลืมไป ฟง ไมไ ดศ พั ทจ บั ไปกระเดยี ด ” ฟงโดยไมรูความหมายหรือไมไ ด ใจความครบถว นสมบูรณ แลวนําไป เวนวิจารณวา งเวน พดู หรอื กลา วถงึ อยา งไมถกู ตอ ง เวน ทถ่ี ามอันยงั เวนเลาลขิ ิตสัง สดบั ฟง เวนดงั่ กลา ววาผู ไปร ู เกตวา ง เวน นา ปราชญไดฤามี (โคลงโลกนิต)ิ 2_2_พท_33012_หนวย1 26

สาํ นวน พงั เพย สภุ าษติ ทเี่ กยี่ วกับการดู ไมมีนา้ํ ใจทจ่ี ะชวยเหลอื การงานของใคร ดดู าย มีความหมายวา เพิกเฉยไมเอาใจใส เหน็ เปน เร่ืองเล็กนอยทีไ่ มม คี วามสําคญั ดเู บา ” รอไปกอ น ยงั ไมคดิ หรือตัดสนิ ใจในตอนนี้ ดไู ปกอ น ” ดูหนา ครั้งสุดทายหรอื อยกู บั คนปวย ดใู จ ” กอ นทจี่ ะส้นิ ใจ คดิ พิจารณาใหร อบคอบกอ นทจี่ ะลงมือทาํ ดตู ามา ตาเรือ ” อะไร การเลือกผหู ญิงทจ่ี ะมาเปน คคู รอง ดชู า งใหด หู าง ดนู างใหดูแม ” แมเ ปนเชน ไร ลกู กจ็ ะเปน เชนนนั้ ผูห ญงิ สมยั กอ น หนารอ นจะไมแ ตง ตวั ดชู างใหด หู นา หนาว ดูสาวใหดหู นารอน ” มาก จะเหน็ ของแท ดขู า ดเู มอ่ื ใช งานหนกั ดูมติ รพงศารกั เมอ่ื ไร ดเู มียเม่อื ไขจ ัก จวนชีพ อาจจกั รจู ติ ได วา รายฤาดี (โคลงโลกนิต)ิ สรปุ สาระคัญ สอื่ สามารถแบงได 2 ประเภท คือ 1. สือ่ ส่ิงพมิ พ เชน หนังสือพมิ พ นติ ยสาร วารสาร หนงั สือ 2. สอื่ อเิ ล็กทรอนิกส เชน วทิ ยกุ ระจายเสยี ง วทิ ยุโทรทศั น ภาพยนตร คุณคาที่ไดจากส่อื ประเภทตา งๆ 1.ใหข อมูลขา วสาร ความรู ความคดิ สตปิ ญ ญา เชน ขา ว พยากรณอากาศ วิชาการ การประกอบอาชีพ 2.ใหค วามบนั เทงิ สนกุ สนานเพลดิ เพลนิ เชน เพลง ละคร ภาพยนตร ใหค วามจรรโลงใจ ขอคดิ คติเตือนใจ หรือแนวทางในการดาํ เนนิ ชวี ติ เชน รายการเกยี่ วกบั สขุ ภาพกาย สุขภาพจิต รายการ ธรรมะ คตธิ รรมตางๆ 3.ใหขอมูลขาวสารในดา นธรุ กิจตางๆ เชน การโฆษณาประชาสมั พันธส นิ คา ผลิตภัณฑ แหลง บริการตา งๆ เปนตน 2_2_พท_33012_หนวย1 27

กิจกรรม กิจกรรมท่ี 2 ใหนกั ศึกษาเลือกสื่อทีน่ กั ศึกษาประทับใจมา 1 เร่ือง โดยบอกรายละเอยี ดวา เปน ส่อื ประเภทใด สื่อสงิ่ พมิ พ หรอื สอ่ื อเิ ลก็ ทรอนิกส นักศกึ ษารับส่อื น้ันเมื่อไร และบอกเหตผุ ลวาทาํ ไมจึงมคี วามประทบั ใจ ส่อื นัน้ ทงั้ ดา นเนื้อหาสาระ ขอ เสนอแนะ และวธิ ีการนําเสนอ 2_2_พท_33012_หนว ย1 28

หนวยการเรียนรูท่ี 2 การอาน โครงสรางของหนวย มาตรฐานการเรียนรู มาตรฐานการเรียนรทู ่ี 2.1 มคี วามรู ความเขา ใจและทกั ษะพนื้ ฐานเกยี่ วกับภาษาและ การส่อื สาร ผลการเรียนรทู ีค่ าดหวัง 1. อธิบายความหมายของสอ่ื สิง่ พิมพแ ละส่อื สารสนเทศไดถกู ตอง 2. มคี วามรคู วามเขา ใจและสามารถคน ควาหาความรูจากสื่อสง่ิ พิมพแ ละสอื่ สารสนเทศได 3. วเิ คราะหสาระสาํ คญั และคุณคา จากเร่ืองท่อี า นไดถ ูกตองครบถวน 4. อธบิ ายสรปุ ความสาํ คัญจากเรือ่ งท่ีอา นได 5. มีรองรอยหลกั ฐานท่ีแสดงถงึ การพฒั นานสิ ยั รกั การอา น 6. มีความรู ความเขา ใจและอธิบายลักษณะของวรรณคดแี ละวรรณกรรมได 7. มคี วามรู ความเขา ใจลักษณะของวรรณกรรมปจ จบุ นั และวรรณกรรมทองถนิ่ อธิบายและ ระบุบง ชี้ได 8. เขา ใจหลกั การพินิจวรรณกรรมและวิเคราะหคณุ คา ของวรรณกรรมทอี่ า นได รายละเอียดขอบขา ยเนอ้ื หา ตอนที่ 1 การรบั สารจากสื่อสิ่งพิมพและสอ่ื สารสนเทศ เรือ่ งที่ 1.1 ความหมายและประเภทของสื่อสิ่งพมิ พและสอื่ สารสนเทศ เรอื่ งท่ี 1.2 คุณคา ของสอ่ื สงิ่ พิมพและสอ่ื สารสนเทศ ตอนท่ี 2 การอา นอยางมวี ิจารณญาณ เรอี่ งท่ี 2.1 หลกั การอา นอยางมวี จิ ารณญาณ เรอ่ื งท่ี 2.2 การอา นแปลความ ตีความ ขยายความ และสรุปความ เร่อื งท่ี 2.3 หลกั การเสริมสรางและพฒั นานสิ ยั รักการอาน 2_3_พท_33012_หนวย2 29

ตอนที่ 3 วรรณคดีและวรรณกรรม เร่อื งท่ี 3.1 ความหมาย ความสําคัญและลักษณะของวรรณคดแี ละวรรณกรรม เร่ืองท่ี 3.2 ลกั ษณะของวรรณกรรมปจ จุบนั และวรรณกรรมทอ งถน่ิ เรือ่ งที่ 3.3 หลักการพนิ จิ วิเคราะห และวจิ ารณว รรณคดีและวรรณกรรม เร่อื งที่ 3.4 คณุ คาของวรรณคดแี ละวรรณกรรม เวลาที่ใชใ นการศกึ ษา 60 ชั่วโมง สอื่ การเรยี นรู 1. ชุดการเรียนทางไกลรายวิชาภาษาไทยเสรมิ ทกั ษะการรบั สาร 2 รหสั รายวชิ า พท 33012 ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย 2. ซีดีเสริมความรู เรอ่ื ง การอา นทํานองเสนาะและการอา นรอ ยแกว กิจกรรมการเรียนรู 1. ศึกษารายละเอยี ดจากชุดการเรียนทางไกล 2. ปฏบิ ตั ิกจิ กรรมตามท่กี าํ หนด 3. ศกึ ษาหาความรูเพ่ิมเติมจากผรู หู รือสอ่ื ทม่ี ีอยูในแหลง การเรยี นรตู า ง ๆ การประเมนิ ผล ประเมนิ ผลดวยตนเองจากการทําแบบทดสอบ แบบฝก หดั และกจิ กรรมในแตละตอน แลว ตรวจสอบคาํ ตอบจากเฉลยทายเลม 2_3_พท_33012_หนว ย2 30

ตอนท่ี 1 การรับสารจากส่อื ส่ิงพมิ พและส่ือสารสนเทศ เร่ืองท่ี 1.1 ความหมายและประเภทของสอื่ สิง่ พมิ พแ ละสอ่ื สารสนเทศ ความหมายของสอื่ สิ่งพิมพ สื่อ หมายถงึ การนําไป เครอื่ งมือ การตดิ ตอถงึ กัน ตัวกลางในการเชอ่ื มโยงใหถงึ กนั วธิ กี าร ตดิ ตอ ชอ งทางในการตดิ ตอ สื่อสง่ิ พิมพ หมายถึง วิธีการหรอื ชองทางในการตดิ ตอถงึ กนั โดยผานตวั กลางทีเ่ ปน สิง่ พิมพ ลักษณะของสอ่ื สิ่งพมิ พ เชน แผนพบั แผน ปลิว หนังสอื หนังสอื พมิ พ นิตยสาร วารสาร เปน ตน ประเภทของสอื่ สิ่งพมิ พ สอ่ื ส่งิ พมิ พ ท่ีเราพบเห็นกันอยใู นปจ จุบนั มีตั้งแตขนาดเลก็ บรรจขุ อมลู นอ ย อยางเชน ประกาศ แผนพับ แผน ปลิว ไปจนถงึ ขนาดใหญท ีบ่ รรจุขอมูลจํานวนมาก อยา งเชน หนังสอื พมิ พ นติ ยสาร วารสาร และหนงั สืออานเลน ซึ่งการท่จี ะผลติ ส่อื ส่งิ พมิ พออกมาในรปู แบบหรอื ลกั ษณะใดนนั้ ยอมข้ึนอยกู บั จดุ มุงหมายของผูผลิตวา เพือ่ อะไร และใครจะเปน ผอู า นสอื่ ส่งิ พมิ พน น้ั ๆ จลุ สาร เรยี กอกี อยางวาอนุสาร หมายถงึ เอกสารขนาดเล็กท่ีกลา วถึงเรอื่ งใดเรอ่ื งหนงึ่ เพยี งเร่ือง เดียวและจบภายในเลม มีความยาวต้งั แต 5 หนาขึ้นไปแตไ มเกิน 48หนา เปนเอกสารขนาดเล็กที่ไมเ นนความ คงทนแนน หนา มีขนาดเลก็ เหมาะสาํ หรบั พกพาไปไดส ะดวก สวนใหญจ ะทําเพอ่ื ใชง านเพอ่ื ประโยชน สาํ หรบั สมาชกิ ภายในองคก ร จดั พิมพขน้ึ เพอ่ื งานใดงานหน่งึ โดยเฉพาะตามความตองการหรือความจาํ เปน ไมม วี าระหรอื เวลาในการพมิ พที่แนนอนตายตัว ใบปลวิ หรอื แผน ปลวิ หมายถงึ ส่ิงพมิ พท ่ีพมิ พข ึน้ เฉพาะกิจโดยมีเนื้อหาสาระเกย่ี วกบั เรื่องใด เรอื่ งหนง่ึ เพยี งเร่อื งเดียว เชน ประกาศ แจงความ คําชีแ้ จง คาํ แถลง เน้ือหาสาระของใบปลวิ จะเปน การให ขอ มลู ขา วสารไปยังกลมุ เปาหมายเฉพาะ เชน คนในหนว ยงาน คนในองคกร หรอื ผทู ีเ่ กี่ยวขอ ง ในปจ จุบนั ใบปลิวอาจใชเ พ่ือการโฆษณาประชาสัมพันธสนิ คา ผลิตภัณฑ หรือธุรกจิ การใหบริการตาง ๆ แผนพบั (pamphlet, booklet, brochure) ปจ จบุ นั เรามักจะไดยนิ คําวา โบรชวั ร ซ่งึ เปน การเรยี ก ทับศพั ทนั่นเอง แผน พบั มีลักษณะการพมิ พเ ปน แนวไวส าํ หรับพบั ไปมาไมใ หร อยพบั ไปตรงกบั ตวั หนังสอื หรอื ภาพในแผนพบั ซ่งึ สวนใหญจะเปน การพับ 3 ทบเปน อยางนอย โดยเน้ือหาในแผน พบั จะนาํ เสนอขอมลู เรอื่ งราวและภาพประกอบของเรอ่ื งนน้ั ๆ ใหจ บความหมายในพนื้ ทีข่ องแผน พับ 2 หนาเทานน้ั แผนพับใน ปจจบุ ันนยิ มใชเ พ่อื เปนการแนะนาํ องคกร หนว ยงาน สถานที่ ขอมูลการใหบรกิ ารตา ง ๆ ตลอดจนการ โฆษณา ประชาสมั พันธส ินคา หรือผลติ ภัณฑ เพ่อื ใหค นไดร บั ทราบขอ มูลและชองทางในการตดิ ตอเพือ่ ใช บรกิ ารในโอกาสตอ ไป 2_3_พท_33012_หนว ย2 31

วารสาร หมายถึง หนงั สือ สอื่ สง่ิ พิมพท ี่มกี าํ หนดการพิมพท แี่ นน อน และตอเน่ือง ลกั ษณะรปู เลม ภายนอกจะเหมอื นกันทุกฉบบั โดยจะระบุ วัน เดือน ป ท่อี อกวารสารไวชัดเจนเรยี งตามลําดับวาจะออกเปน รายสปั ดาห รายปกษ หรอื รายเดือน เนื้อหาภายในของวารสารจะประกอบดวยบทความตา ง ๆ ทเี่ ก่ียวของกับ ชื่อวารสารนนั้ เชน วารสารการศกึ ษานอกโรงเรียน จะประกอบดว ยบทความทีเ่ กยี่ วขอ งกบั งานการศกึ ษา นอกโรงเรียน นติ ยสาร หมายถงึ สอื่ สิ่งพมิ พทพี่ มิ พออกตามระยะเวลาอยา งสม่าํ เสมอ เชน รายสปั ดาห รายปกษ หรอื รายเดือน เนอ้ื หาในนติ ยสารมงุ ใหค วามรคู วบคูกบั ความบนั เทิง โดยชอื่ ของนติ ยสารจะบอกถึง แนวทางหรือประเภทของเน้ือหาภายในเลม เชน บานและสวน เนื้อหาภายในจะกลา วถึงการปลกู บา นสราง บาน แตง บา น แตง สวน ไมด อกไมประดับตา ง ๆ นติ ยสารชอ่ื สัตวเล้ยี ง ภายในจะมีเนอื้ หาเกย่ี วกบั สัตวเล้ยี ง ตาง ๆ เชน สนุ ัข แมว นก ปลา นติ ยสารสวนใหญจ ะมกี ลุมเปา หมายทมี่ ีงานอดิเรกทส่ี อดคลองสมั พนั ธกบั เนือ้ หาในนิตยสารทต่ี นอา น หรอื สัมพันธสอดคลอ งกบั การประกอบอาชพี ของคน เชน รา นเสริมสวยหรือ รานตดั เย็บเสอื้ ผา กจ็ ะมีนิตยสารเกยี่ วกบั แฟชนั่ เสือ้ ผา ทรงผม เปนตน หนังสอื พิมพ จะมี 2 ลกั ษณะ คือ หนังสอื พมิ พรายวนั และหนงั สอื พิมพรายสัปดาห หนงั สือพมิ พรายวนั หมายถึงหนงั สือพิมพท ต่ี ีพมิ พทุกวนั ลักษณะของขา วจะเนน ทคี่ วามรวดเร็ว ทนั ตอ เหตกุ ารณ โดยประเภทของขาวจะหลากหลาย มีทง้ั ขาวการเมอื ง ขาวอาชญากรรม ขาวเศรษฐกิจ ขาวบนั เทงิ ขา วกฬี า โดยจะพาดหวั ขา วเดน ทอี่ ยูใ นความสนใจของผอู านไวใ นหนาแรก สว นรายละเอยี ดของ ขาวจะไปขยายความในหนาในของหนงั สอื พมิ พ หนังสอื พิมพรายสปั ดาห หมายถงึ หนังสอื พมิ พทีอ่ อกเปน รายรายสปั ดาห เปนการสรปุ รวบรวม ขา วทอ่ี ยใู นความสนใจของผอู านในแตล ะสัปดาห ขนาดของเลม จะเลก็ กวาหนังสอื พมิ พรายวนั แตจ ะมี จํานวนหนา มากกวา ภาพทใี่ ชข้ึนปกของหนงั สือพมิ พร ายสัปดาหค ือภาพบคุ คลทเ่ี ปน ขาวเดน ประจาํ สัปดาห นั้น ๆ เนอ้ื หาในหนังสอื พิมพร ายสัปดาหส ว นใหญจ ะนาํ เสนอในรปู แบบของบทความ การวิเคราะห วจิ ารณ มากกวา การนาํ เสนอเนื้อหาสาระของขาว หนังสือ หมายถึงหนังสอื ท่ัว ๆ ไป พิมพออกเผยแพรโ ดยไมมรี ะยะเวลากําหนด อาจจะพมิ พซํา้ เพม่ิ เติมอกี กี่ครั้งกไ็ ดถา ยงั อยูในความตอ งการของผอู าน หนงั สือที่พิมพอ อกมาเปนรปู เลมจะมี 2 ลกั ษณะ คือ หนงั สือวิชาการทใี่ หค วามรู ความคิด สติปญญา แกผ ูอาน และหนงั สือท่ีผลิตข้นึ มาเพอื่ ใหความบนั เทงิ เพลิดเพลินใจกบั ผูอ า น ประเภทนวนยิ าย เรอ่ื งส้นั บทรอ ยกรอง เปน ตน สอ่ื สารสนเทศ สารสนเทศ หมายถงึ ขอ มลู ทไ่ี ดผ านการประมวลผลการจดั ทาํ ขอมลู ใหเ ปน ระบบเปน หมวดหมู เพื่อใหมคี วามหมาย มคี ณุ คา และสะดวกสาํ หรบั ผทู ีจ่ ะใชป ระโยชนใ นขอ มลู นัน้ ๆ 2_3_พท_33012_หนว ย2 32

ส่ือสารสนเทศ หมายถงึ เครือ่ งมือ อปุ กรณ หรือชอ งทางทจ่ี ะเขาถงึ ขอมลู สารสนเทศและ นาํ ขอ มลู สารสนเทศนน้ั มาใชใหเ กิดประโยชนใ นการดาํ เนินชวี ิตประจําวนั การศกึ ษาคน ควา หาความรู หรอื การปฏิบัตงิ าน สอื่ สารสนเทศ มอี ยดู ว ยกนั มากมายหลายประเภท ในทน่ี จี้ ะขอกลาวถงึ เฉพาะส่อื สารสนเทศทม่ี ี ความสมั พนั ธเก่ียวขอ งกับการดาํ เนนิ ชวี ิตของคนเราเพียง 3 ประเภท คอื ส่ือโทรคมนาคม หมายถงึ สอ่ื ที่ใชสําหรับการติดตอ สอ่ื สารซง่ึ กันและกนั ซึง่ มอี ยูดวยกัน 3 ลักษณะคือ 1. เสยี ง ซง่ึ มี 2 ชองทาง คือ การติดตอ ส่อื สารทางเดยี ว เชน เสยี งตามสาย วทิ ยกุ ระจายเสียง และ การตดิ ตอสอื่ สาร 2 ทาง เชน การพูดคยุ โทรศพั ท 2. อักษร เปนการตดิ ตอ สื่อสารกันดวยตวั หนังสอื สมยั กอ นจะมโี ทรเลขซึง่ ปจ จุบนั ยกเลกิ ไป แลว การสงโทรสาร การสงขอ ความ (SMS) 3. ภาพ เปน การติดตอ สอ่ื สารกันดว ยภาพ เชน โทรทศั น โทรภาพ สวนประกอบของระบบโทรคมนาคมประกอบดว ย 1. เคร่ืองสง ขอมูลสารสนเทศจะถูกเปล่ียนใหเปนคล่ืนไฟฟา เชน โทรศัพท วิทยุ ในเครื่องสง จะมตี วั แปลงสญั ญาณเสยี งใหเ ปน สญั ญาณไฟฟากอ น 2. สื่อในระบบแมเหล็กไฟฟา ปจจุบันที่ใชงานอยูมี 3 ชนิด คือ คล่ืนวิทยุ สายตัวนําโลหะ และ ใยแกว นําแสง 3. เคร่ืองรับ หนาที่ของเครื่องรับคือการแปลงสัญญาณไฟฟาใหกลับมาเปนลักษณะเดิมจาก เครอื่ งสง เชน สญั ญาณเสยี งในการโทรศัทพ หรอื สญั ญาณวทิ ยุ 4. เคร่ืองรับสง ในปจจุบันเคร่ืองรับและเคร่ืองสงจะรวมอยูในอุปกรณตัวเดียวกัน ทําหนาที่รับ และสงสญั ญาณหรอื แปลงสญั ญาณ เชน เครอ่ื งรับสงวทิ ยุ โทรศพั ทมอื ถือ คอมพิวเตอร หมายถึงเครื่องประมวลผลคํา คอมพิวเตอรจะมีหนวยความจําอยูภายในที่จะเปน ตัวจดั กระทาํ ขอ มูลตา ง ๆ และแสดงออกมาทางหนา จอ ระบบคอมพิวเตอรจ ะประกอบไปดว ย 3 สว น คอื 1. สวนปอนขอมูล ไดแก แปนคียบอรด และเมาส เม่ือคนตองการจัดกระทําขอมูลใด ก็จะตอง สง ผา นขอ มลู นัน้ ไปดวยแปนคียบ อรด และเมาส 2. สวนประมวลผลขอมูล ไดแกหนวยความจํา (CPU) เม่ือคนสั่งผานเมาส และคียบอรดไมวา จะตองการใหเ ครอ่ื งจัดกระทาํ ขอ มลู อยา งไร หนว ยความจาํ หรือ CPU กจ็ ะจดั กระทาํ ตามคําสงั่ นั้น ๆ 3. สวนแสดงผลขอมูล สวนแสดงผลขอมูลหลักคือจอ ถาตองการจะไดเปนเอกสารจะตองให การแสดงผลนนั้ ผานเครื่องพิมพ (Printer) อกี ทหี นงึ่ 2_3_พท_33012_หนว ย2 33

ระบบคอมพิวเตอร จากคอมพิวเตอรเพยี งเคร่อื งเดียวบางครง้ั ไมเพยี งพอตอ การใชง านหลาย ๆ อยางในเวลาเดยี วกนั จงึ ไดม กี ารคิดระบบเครอื ขา ยคอมพิวเตอรขึน้ เปน 3 แบบ คอื 1. ระบบคอมพิวเตอรแบบเสน ตรงหรือแบบขนาน คือคอมพิวเตอรตวั แมห รือตวั ทม่ี ี CPU จะอยู หัวแถวดานใดดา นหนงึ่ แลว มสี ายโยงเชอ่ื มตอไปยงั ตวั ลกู ดงั ภาพ ภาพท่ี 2.1 ระบบคอมพิวเตอรต อ แบบเสน ตรงหรือแบบขนาน ทมี่ า : http://education.bodin.ac.th/ict_m2/page2_content2.html 2. ระบบคอมพิวเตอรแบบวงแหวน คอื การตอเรียงคอมพิวเตอรห ลาย ๆ เครอ่ื งในลกั ษณะ วงกลม ตวั แมท ีม่ ี CPU จะอยใู นวงนนั้ ดว ย และสงสญั ญาณไปยงั เคร่ืองอ่ืนแลวกลับมาหาตัวแมในลกั ษณะ วงกลมดงั ภาพ ภาพท่ี 2.2 ระบบคอมพิวเตอรที่ตอแบบวงกลม 34 ที่มา : http://education.bodin.ac.th/ict_m2/page2_content2.html 2_3_พท_33012_หนวย2

3. ระบบคอมพิวเตอรแ บบดาว การเชอื่ มตอ ระบบนนี้ อกจากจะมคี อมพิวเตอรที่เปน ตวั แมอ ยูใน ระบบเหมอื นวงแหวนแลว ยงั จะตองมศี นู ยกลางการเชื่อมโยงรับสง สัญญาณอยูต รงกลางอกี เครื่องหน่ึง ดงั ภาพ ภาพที่ 2.3 ระบบคอมพิวเตอรท ่ีตอ แบบดาว ทม่ี า : http://www.google.co.th/imglanding ระบบอินเตอรเน็ต ระบบอนิ เตอรเ นต็ เปนระบบทพี่ ฒั นามาจากระบบคอมพิวเตอร เปน เครือขา ย คอมพิวเตอรท ใี่ หญท่ีสดุ ทสี่ ามารถเชือ่ มโยงรับสงขอมูลระหวางกนั ทวั่ โลกใหเปน หนงึ่ เดยี ว มลี ักษณะเปน เสมือนใยแมงมุม สามารถติดตอสอ่ื สารกนั ไดห ลายเสนทางตามความตองการอยา งไรขดี จาํ กดั การบรกิ ารในระบบอนิ เตอรเน็ต แบงออกเปน 2 ลักษณะ คือ 1. การบริการดานการสอ่ื สาร อินเตอรเ น็ตจะใหบ รกิ ารเรอื่ งไปรษณยี อ ิเลก็ ทรอนิกส หรอื ท่ี เรยี กทับศัพทว า อี-เมล (E-mail) หรอื จดหมายอเิ ลก็ ทรอนกิ ส สามารถตดิ ตอ สง ขอ มลู ขาวสารกนั ไดอ ยาง รวดเรว็ นอกจากนี้ยงั สามารถสนทนาแบบออนไลนพมิ พข อ ความโตตอบกันในเวลาเดียวกนั ได เปน กระดานขา วสาํ หรบั กลุมคนท่มี คี วามสนใจในดา นเดยี วกัน การโอนยา ยถายขอมลู โดยไมต องเสยี เวลาและ เสียคาใชจา ย 2. การบริการสบื คนขอมูล ระบบอินเตอรเ น็ตเปรียบเสมอื นคลังของขอ มลู ในดานตา ง ๆ จาํ นวนมากและหลากหลาย การสืบคนขอมูลตา ง ๆ จากระบบอินเตอรเ น็ตจะชวยประหยัดเวลา ประหยัด การเดินทางไปยังแหลงตาง ๆ และประหยดั คา ใชจาย เพยี งแตใ นการสบื คน ขอ มูลน้ันเราจะตองรวู า ขอ มลู นนั้ เกบ็ อยทู ่รี ะบบเครือขา ยใด (www.) องคก รหรอื หนว ยงานทเ่ี ปน เจา ของขอมลู นนั้ หรือเว็บไซตนนั้ เชน go.th ยอมากจาก government Thailand แสดงวาเปนเวบ็ ไซต ทหี่ นวยงานของรัฐในประเทศไทยเปนผสู รางขึ้น .com ยอ มาจาก commercial เปน เว็บทผี่ ลติ ขึ้นเพือ่ ใหบริการดานธุรกจิ .net ยอ มาจาก network เปน เวบ็ ทผี่ ลิต ขน้ึ เพอื่ ใหบ รกิ ารดา นเครอื ขา ยอนิ เตอรเนต็ 2_3_พท_33012_หนวย2 35

เรือ่ งที่ 1.2 คณุ คาของส่อื สง่ิ พิมพแ ละสื่อสารสนเทศ คุณคาของส่อื สิ่งพมิ พ 1. คณุ คาในดา นธุรกจิ การใชส ่ือสง่ิ พมิ พใ นการโฆษณา เผยแพรประชาสมั พนั ธสนิ คา ผลติ ภัณฑ หรือขอ มูลการใหบรกิ ารดา นตา ง ๆ ทาํ ใหธ รุ กิจการคา ดาํ เนนิ ไปไดดว ยดี เปน ทรี่ จู ัก ทาํ ใหติดตลาด และ ธุรกจิ ก็จะมีความเจรญิ กาวหนา 2. ชว ยในการติดตอสื่อสารทาํ ความเขาใจระหวางบคุ คล กลุมคน องคกร หรือหนว ยงานไดอยา ง ละเอยี ด ครบถว น สมบรู ณ เพราะสอ่ื สง่ิ พมิ พส ามารถทจี่ ะถา ยทอดใหเ ขาใจชัดเจนครบถว นสมบรู ณ 3. สอ่ื สงิ่ พมิ พส ามารถเกบ็ ไวเปนเอกสารหลกั ฐานอางองิ ในเรือ่ งทเ่ี กยี่ วของไดนานมากกวา ส่อื ประเภทอนื่ 4. ชวยใหความบนั เทิง ความสนุกสนาน เพลิดเพลินไดใ นราคาท่ีไมแ พง 5. การพักผอนหยอนใจดว ยการอานหนังสอื หรือสือ่ สง่ิ พิมพ สามารถทําไดโ ดยไมจาํ กดั เวลา และสถานท่ี 6.ส่ือสง่ิ พิมพเ ปน แหลง การศกึ ษาคนควาหาขอ มลู ที่ไมมีขีดจํากัด ไมม ขี อหา ม หรือระยะเวลา มาเปนตัวกาํ หนด สามารถศึกษาคน ควาหาขอ มูลไดตลอดเวลาเทาท่ีตอ งการ 7. ส่ือสง่ิ พิมพเ ปน สง่ิ ดึงดูดใจใหคนสนใจอานหนงั สอื และเมอื่ อานบอ ย ๆ จะทาํ ใหเปนคนมี นสิ ัยรักการอานได 8. สอื่ ส่ิงพมิ พเ ปน สื่อทส่ี ามารถถายทอดวฒั นธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณีทด่ี งี าม จากคน รุน หน่งึ ไปยังรนุ ลูก รนุ หลาน ไดย าวนานทสี่ ดุ ทําใหค นรนุ หลังไดท ราบการดาํ เนนิ ชวี ิตของคนรนุ เกา จากสอ่ื ส่งิ พมิ พในอดีตทย่ี งั คงมีหลกั ฐานใหไดศ กึ ษาติดตามมาจนถึงสมัยปจจบุ นั คุณคา ของส่อื สารสนเทศ 1. สอื่ สารสนเทศการโทรคมนาคมชว ยใหก ารติดตอส่อื สารระหวางบุคคล กลุมคน หนว ยงาน หรอื องคก รตา ง ๆ เปน ไปไดภ ายในเวลาอันรวดเรว็ ทันตอความตอ งการในการสงขาวสารขอมลู 2. สื่อสารสนเทศการโทรคมนาคมชวยในการประหยดั ระยะทางและประหยดั เวลาในการ ติดตอ สอื่ สาร 3. สื่อสารสนเทศชวยใหการดําเนินธรุ กจิ ตา ง ๆ เปนไปไดอ ยางคลอ งตวั เมื่อเกดิ อปุ สรรคหรือ ปญหาใด ๆ กส็ ามารถแกไขไดภ ายในเวลาอันรวดเรว็ 4. สอื่ สารสนเทศชวยประหยดั แรงงานและประหยดั เวลาในการทํางาน เชน ตําแหนง พนักงาน พมิ พด ีดของสาํ นกั งานขนาดกลางอาจจะตอ งมถี งึ 2 หรือ 3 คน และในวนั หนึง่ อาจจะพมิ พห นงั สอื ไดคนละ ไมก่ฉี บับ ปจ จบุ นั มีพนักงานพมิ พด ีดเพียงคนเดยี ว วันหนงึ่ สามารถพิมพหนังสอื ไดม ากกวาคน 3 คน เพราะ ใชเ ครื่องคอมพิวเตอรพิมพไ ดอยา งรวดเร็วและเก็บขอมลู ทส่ี ามารถนํากลบั มาใชไ ดอ กี ทันท่ีโดยไมตอ งพมิ พ ใหมท ัง้ หมด ทาํ ใหป ระหยดั เวลาและแรงงานไดเ ปน อันมาก 2_3_พท_33012_หนว ย2 36

5. สอื่ สารสนเทศคอมพิวเตอรมีหนว ยความจําท่มี ากมายมากกวา คน สมองคนแมความจําจะดี เพียงใดกย็ งั มกี ารลืมได แตค วามจําของเครอ่ื งคอมพวิ เตอรไมมวี นั ลืม สามารถเรียกมาใชไ ดต ลอดเวลา 6. สอ่ื สารสนเทศชว ยลดตน ทุนในการผลติ สนิ คา หรือผลิตภัณฑตา ง ๆ เพราะการนาํ เอาส่ือสาร สนเทศมาใชใ นการทํางานนน้ั ทําใหลดรายจา ยจากการจา งแรงงานคน การติดตอ ประสานงานก็ไมจ ําเปน ตอ งเดนิ ทางไปดว ยตนเอง การสง สินคา สัง่ สนิ คา สามารถทาํ ภายในเวลาอนั รวดเร็ว การเดนิ ทาง การยกเลกิ การเดินทางกส็ ามารถดําเนินการไดภ ายในเวลาอนั รวดเร็ว จงึ ไมจ ําเปน ทีจ่ ะตอ งใชจา ยเงนิ ไปในรายการบาง รายการที่ไมจ าํ เปน เพราะสามารถระงบั ไดท นั เวลา 7. ส่อื สารสนเทศ โดยเฉพาะระบบอินเตอรเ น็ต จัดเปน ตลาดสินคาท่เี ราสามารถเลอื กซ้อื ขาย แลกเปล่ยี นสนิ คา ระหวางกนั และกนั ทดี่ อี กี แหงหนึง่ 8. สอื่ สารสนเทศเปน แหลง ศนู ยรวมความบนั เทิงไวม ากมายหลายชนดิ ใหสามารถเลอื กรบั สาร ไดต ามความสนใจไมว า จะเปน เพลง ภาพยนตร กฬี า เกมส 9. สอ่ื สารสนเทศ โดยเฉพาะอินเตอรเ นต็ เปน แหลง ที่สามารถจะทอ งเที่ยวไดท ่ัวโลก เพยี งเรา ตองการจะทราบวา ทีไ่ หนเปน อยา งไร และมีอะไรนา สนใจบางกส็ ามารถเขา ถึงขอมลู รายละเอียดไดท นั ที 10. สือ่ สารสนเทศระบบอินเตอรเนต็ จดั เปน ขมุ ทรพั ยทางปญญาหรอื แหลง ความรูที่ใหญทส่ี ดุ ใน โลก เพราะเราสามารถท่ีจะหาความรทู ุก ๆ เร่ืองไดจ ากอนิ เตอรเ น็ต 11. สอื่ สารสนเทศทาํ ใหเปน คนที่หตู ากวา งขวาง ไดร ับรูใ นสิ่งแปลกใหมอยเู สมอ และทําใหเ ปน คนทันโลกทันเหตกุ ารณ รับรขู อ มูลขาวสารใหม ๆ ไดต ลอดเวลา 12. สือ่ สารสนเทศชว ยทาํ ใหค นไมรสู กึ เหงา ไมม เี พอื่ น หรอื ถูกทอดท้งิ เพราะเม่อื ตอ งไปอยูไ กลบาน คดิ ถงึ บาน หรอื คิดถึงคนในครอบครัว เราก็สามารถใชเ ครื่องมอื สอื่ สารตดิ ตอ พดู คุยกนั ไดแ มไ ปอยไู กลบา น ถงึ ตา งประเทศ เรากส็ ามารถจะพูดคยุ กับเพอ่ื นผา นระบบอินเตอรเ น็ตได ดังนนั้ สารสนเทศจงึ เปรยี บเสมือน การยอโลกใหแ คบลงและการยนระยะทางใหส น้ั เขา 2_3_พท_33012_หนว ย2 37

สรปุ สาระสําคญั ส่อื หมายถึง เครอื่ งมืออปุ กรณ หรอื วธิ ีการ ทใี่ ชในการติดตอ ซงึ่ กันและกัน สื่อสาร หมายถึง การถายทอดอารมณ ความรูส กึ นึกคิดซึง่ กันและกันเพ่ือใหบ ุคคลอน่ื เขา ใจ สื่อส่ิงพิมพ หมายถึง ชองทางหรือวิธีการในการติดตอถึงกัน โดยใชส่ิงพิมพเปนตัวกลางหรือ เคร่อื งมอื ในการถายทอด ไดแก แผนปลิว แผน พบั หนังสือพิมพ นิตยสาร วารสาร หนังสือ ส่ือสารสนเทศ หมายถึง เคร่ืองมือ อุปกรณ หรือชองทางการเขาถึงขอมูลสารสนเทศ และการนํา ขา วสารขอ มลู ตาง ๆ ที่เปนระบบมาใชใหเกดิ ประโยชน ส่อื สารสนเทศอาจเรียกอีกอยา งวา สื่ออิเล็กทรอนิกส ไดแ ก โทรคมนาคม คอมพวิ เตอร และอินเตอรเนต็ ลักษณะของสื่อส่ิงพิมพ คือ เปนส่ิงที่มีความคงทนถาวร สัมผัสแตะตองได มองเห็นดวยตา เปน ส่ือที่มีราคาไมสูงมากนัก และสามารถเก็บไวเปนหลกั ฐานทางประวัติศาสตรแ ละวัฒนธรรมไดยาวนาน ลักษณะของส่ือสารสนเทศหรือส่ืออิเล็กทรอนิกส เปนส่ือท่ีใชเทคโนโลยีในการผลิต จัดเก็บ เปนสื่อท่ีมีราคาแพง มีความทันสมัย รวดเร็ว และเปล่ียนแปลงไดรวดเร็วเชนกัน มีความสะดวกและรวดเร็ว ในการใชงาน ประหยัดเวลาและระยะทางในการติดตอ สอื่ สาร หรือการสบื คน ศกึ ษา คน ควาหาขอมลู 2_3_พท_33012_หนว ย2 38

กิจกรรม กจิ กรรมที่ 1 ใหนกั ศกึ ษาไปศกึ ษาหาความรตู ามความสนใจของนกั ศกึ ษาจากอนิ เตอรเน็ต 3 เรือ่ ง หรือ 3 ประเด็น แลว สรปุ สาระสาํ คัญทไี่ ดจ ากการศึกษาถา ยทอดใหผ อู ืน่ เขา ใจไดพอสงั เขป เชน การทอดกฐนิ มี ประวตั คิ วามเปน มาอยา งไร กฐินมกี ีป่ ระเภท มกี ําหนดระยะเวลาเมื่อใด บุญกศุ ลหรอื อานิสงสท ี่ไดร บั จาก การทอดกฐนิ มอี ยา งไรบา ง เปนตน 2_3_พท_33012_หนว ย2 39

ตอนท่ี 2 การอา นอยา งมีวจิ ารณญาณ เรอื่ งท่ี 2.1 หลักการอา นอยางมีวิจารณญาณ วิจารณญาณ พจนานกุ รมฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. 2525 ไดใหค วามหมายวา ปญ ญาท่ี สามารถรเู หตุผลทถ่ี กู ตอ ง วจิ ารณญาณกค็ อื การตรวจหาเหตผุ ล การใชเ หตผุ ลในการพนิ จิ พจิ ารณา วิเคราะหข อความไปพรอม ๆ กบั การอาน ซงึ่ เปนทกั ษะขั้นลึกซง้ึ ของการอา นหรืออาจกลา วไดว า เปน การอานโดยละเอียดและมวี จิ ารณญาณ จดุ ประสงคของการอา นอยา งแทจ ริงก็คอื เพอ่ื เพมิ่ พูนสติปญ ญา และความรู ทาํ อยางไรจงึ จะใหการอานเปน ท้ังการเพมิ่ พนู ความรแู ละสตปิ ญญาได การอานอยางใช วจิ ารณญาณนน้ั ถอื วาเปนยอดของการอา นท้งั หมด มักจะพูดกนั อยูเ สมอวา อานหนังสอื ตองมวี จิ ารณญาณ ดังนั้นเราจึงควรรหู ลักการอา นอยางมวี จิ ารณญาณ ดงั น้ี 1. เราตองพนิ จิ ดคู วามถูกตอ งของภาษา ภาษาทเี่ ราอานเปนสญั ลกั ษณแ ทนความรู และความคิด ของผเู รยี น ถาเราใชภ าษาไมถ ูกตอง ยอมสง ผลใหเกดิ ความคลาดเคล่ือนจากความหมายทถ่ี กู ตอง และจะ เปน ความลม เหลวในการสื่อสาร ขอท่ีควรคํานงึ ในการเลือกใชค าํ มหี ลายประการ เปนตน วา รจู กั ใชค าํ ให ถกู ตอ งและเหมาะสมตามระดับการสือ่ สาร รูจ กั เลือกใชค าํ ใหต รงตามความหมายท่ตี อ งการ โดยเฉพาะ ถา เปน คาํ ทม่ี คี วามหมายคลายกนั เราตองรทู ั้งความหมายรวมและความหมายทแ่ี ตกตางออกไป นอกจากน้ี ยงั ตอ งรูจกั ใชค าํ ท่ีทาํ ใหมองเหน็ ภาพ และคําทใี่ หความรสู กึ อกี ดว ย การรูจกั ใชคําใหถ ูกตอ งเหมาะสมตาม ระดบั ของการส่ือสาร ฐานะของผสู ่อื สาร โอกาส และกาลเทศะในการสอ่ื สารอาจตางกัน ผูส ่ือสารอาจมี ฐานะทเี่ สมอกนั สงู กวาต่ํากวากนั ในฐานะเพอื่ นกับเพอ่ื น ครกู ับศษิ ย บตุ รกบั บิดามารดา โอกาสและ กาลเทศะในการสอ่ื สารก็ตา งกนั เชน ในท่ีประชมุ ในทส่ี าธารณะ ในหอ งเรียน ในงานพธิ ี ทีก่ ลา วมาเปน ส่งิ กําหนดใหก ารใชภาษาสือ่ สารมคี วามแตกตา งกันไป ถาใชค ําผิดระดบั อาจทาํ ใหก ารส่อื สารไมราบรื่น ตัวอยาง การใชภาษาตางระดบั กบั บคุ คลตางฐานะ บคุ คลทีส่ ือ่ สาร โอกาสและกาลเทศะ ภาษาท่ใี ชใ นการสือ่ สาร สเุ ทพเราวาละครเรอ่ื งน้ีไมเขา ทา เลยฉากกไ็ มไ ดเรอ่ื ง คน เพ่ือนกับเพื่อนที่สนิท พูดกันเปนการสวนตัว แสดงก็ไมไดส ติ เน้อื เร่อื งกน็ า้ํ เนา เสียเวลาไปดเู ปลา ๆ ครูคิดวาถาเธอไปดูละครเรอ่ื งน้กี ค็ งจะไมไ ดอ ะไร ฉากก็ กนั มาก โทรศัพทท่ีบาน ไมด เี ทาไร ผแู สดง ก็แสดงไมส มบทบาท เน้อื เรอื่ งก็ไมม ี สาระ ครกู ับนักเรยี น พดู ในหอ งเรียน ละครเรอื่ งนีไ้ มม ีลักษณะพเิ ศษใน ดา นใดเลย ไมวาจะเปน ฉาก ตัวละคร และสาระของเรื่อง นกั วจิ ารณก บั ผูอา น เขียนในหนังสือพิมพ 2_3_พท_33012_หนว ย2 40

นักศึกษาควรรูจักใชคําที่มีความหมายคลายกันซึ่งมีอยูมากในภาษาไทย คําเหลาน้ีมีทั้งคํามูล คํา ซอ น คาํ ซํ้า คาํ ประสม และคําศัพทท รี่ บั มาจากภาษาอื่น หรือสรางคําขึ้นใชโดยอาศัยวิธีสมาสคํา ตัวอยาง คํามูล เชน ตัด ฟน ทอน ห่ัน เชือด ฝาน ปาด มีความหมายรวมกัน คือทําใหขาดออกจากกัน แตก็มี ความหมายท่ีแตกตางกันอยูบาง ตัดอาจใชมีด กรรไกร เล่ือย ผูตัดไมตองยกแขนข้ึน สวนฟน ตองยก แขนข้นึ แลว ฟาดคมมีดลงบนส่ิงของน้ันๆ ดว ยกําลงั แรง คาํ ซอน เชน ตรวจตรา ตรวจสอบ คาํ ซํา้ เชน หนัก ๆ งู ๆ ปลา ๆ คาํ ประสม เชน เสยี ใจ ใจเสยี เสยี ดาย ใจรอ น ใจเรว็ ใจดํา ใจออ น คาํ ศพั ท เชน กําหนดการ หมายกําหนดการ สมรรถภาพ สมรรถนะ เอกลักษณ สัญลกั ษณ คําตางๆ เหลา น้ลี วนใชแ ตกตางกัน 2. พนิ จิ ดูความตอเนื่องของประโยค จะตองเปน ขอ ความที่มคี วามเหมอื นกนั เก่ียวเนอ่ื งกนั 3. พินิจดูความตอเนื่องของความหมาย ความหมายที่ตอเน่ืองตองมี “แกนหลัก” ตัวอยางการ เขยี นชวี ประวัติ อาจใชชวงเวลาของชีวิตเปนแกนหลักกลาวตามลําดับไปตั้งแตวัน เดือน ป เกิด การศึกษา การทาํ งาน ชวี ิตทีม่ ีคณุ คา ทผ่ี านมา เปน ตน 4. แยกความรู ความคิด และความรูสึก ขอความที่เราอานนั้น มีท้ังความรู และความคิด รวมกับความรูสึก ซึ่งเปนส่ิงสะเทือนใจของผูเขียนส่ือสารมายังผูอาน เร่ืองน้ีเปนส่ิงสําคัญสําหรับการอาน อยางมวี จิ ารณญาณ ผอู านตองรหู ลกั การพจิ ารณาขอ เทจ็ จรงิ ขอคิดเหน็ ใหเขาใจ 5. ดูความสัมพันธของหลักการและตัวอยาง ขอความใดเปนเหตุการณหรือสิ่งท่ีคนพบใหม ถาผูสงสารอางอิงหรือยกตัวอยางมาใหเห็นดวย จะเปนการเพ่ิมความนาเชื่อถือใหมากข้ึน ดังนั้น การอาน อยางมีวิจารณญาณเราตองพินิจถึงความสัมพันธของหลักการและตัวอยางท่ีนํามาประกอบวาจริงเพียงใด สมเหตุสมผลหรอื ไม 6. ประเมนิ ความสาํ คัญของความจริง ไดแ ก ความรู ความคิด และความรูส ึก พินจิ พจิ ารณา ความเปน ไปไดของความคิดและความรสู ึก ความเปน ไปไดข องความคดิ ของผูส่อื สารกับความคดิ ของตัวเรา แลวประเมนิ ผล จะเกดิ เปน ความคดิ สรา งสรรคกบั ผูอานหรือไม ในการอานอยา งใชวิจารณญาณน้ี ผูอา นควรยดึ หลักปฏิบตั ิดังน้ี 1. อานแลวจับใจความใหไดวา อะไรเปนจุดสําคัญหรือแกนของเร่ือง อะไรเปนเน้ือความหลัก อะไรเปนทรรศนะของผเู ขยี น 2. สามารถบอกไดวางานเขียนนั้นสวนใดเปนขอเท็จจริง สวนใดเปนขอคิดเห็น เปนทรรศนะ ของผูเ ขยี น 3. พินิจพิจารณาใหเขาถึง “น้ําเสียง” ของผูสงสาร ทั้งลีลาการเขียน รสของคํา และรสความ โดยอาศยั ความรู เร่ืองความหมายของคํา วาคําน้ันมคี วามหมายตรง หรือมีความหมายแฝง 2_3_พท_33012_หนวย2 41

4. อานอยา งสาํ รวจความหมาย โดยการพิจารณาจากคาํ ทงั้ ในดา นความหมายตรง ความหมาย แฝง ความหมายนัยประหวัด ความหมายกกั ตุน เหลา น้ลี วนเกิดจากประสบการณของผอู า น วัย และ พนื้ ฐานความรทู ผ่ี อู า นไดส ่งั สมมา แลวตคี วามไดตรง หรือใกลเ คียงกับเจตนาของผสู ง สารหรือไม 5. พิจารณาทว งทาํ นอง หรือลลี าการเขียนของผแู ตง จากการสงั เกตการใชค ํา ประโยค สาํ นวน โวหาร การใชสญั ลักษณ นา้ํ เสียง การแสดงออกทางทัศนคติ ขอ คดิ อารมณ ความรสู กึ มขี อพงึ ระมดั ระวังในการอานขอเขียนทมี่ ตี วั ละคร หรอื บทสนทนา ผสู งสารจะแสดงความรู ความคดิ และ ความรูส กึ ได 2 ทาง คอื การบรรยาย หรือไมก็ผานบทสนทนาของตวั ละคร ผูอา นตอ งพินจิ พิจารณาสงั เกต เอาเอง เพราะผแู ตงจะไมบ อกผูอานทกุ อยา ง แตอยา งไรกต็ ามความรู ความคิด และความรูส ึกของผสู ง สาร ท่ปี รากฏอยใู นวรรณกรรมจะมอี ยู 3 ลักษณะ ท่ีพอจะสังเกตได ลกั ษณะของความคิดท่ีปรากฏอยใู นวรรณกรรม 1. ความคดิ ทเี่ กดิ จากเนือ้ เรอื่ งทั้งหมด ลักษณะน้ีผูอานตองอานเน้ือเร่ืองท้ังหมดจึงจะเห็นเจตนา ของผูแตง อาจไดมาจากบทสนทนาหรือพฤติกรรมของตัวละคร หรือไดแงคิดจากเน้ือเรื่องหรือไมก็ เหตกุ ารณตา ง ๆ ในเรอ่ื ง 2. ความคิดท่ีเกิดจากเน้ือเร่ืองบางตอน ลักษณะน้ีผูอานอานเพียงบางตอนก็เกิดความคิด และเหน็ เจตนาบางอยา งของผแู ตงไดบา ง บางครงั้ อาจไมใชเจตนาท้ังหมดของผแู ตง 3. ความคิดที่เกิดอยเู พียงบางขอความหรอื บางประโยค ลกั ษณะนีห้ มายถึงผูอานเกดิ ไดค วามคดิ จากโคลง ฉันท กาพย และกลอน เพียง 1 บท หรือ 1 วรรค ก็ได จากจํานวนหลาย ๆ บท ที่ผูแตงเขียนไว หรอื นวนิยายทมี่ คี วามยาวหลายรอยหนากระดาษ อาจเปนคําพูดของตัวละครเพียงวรรคเดียว ประโยคเดียว หรอื ขอความเดยี วก็ได ดงั นน้ั การอานอยางมีวิจารณญาณจึงหมายถึงการท่ีผูอานตองพินิจพิจารณาลักษณะ ของความคิดท้ัง 3 ลักษณะดังกลาว ถาจะเกิดประโยชนผูอานจะคิดอยางไร เชื่อถือหรือไม สนับสนุน หรือคัดคาน ผูอานตองตัดสินประเมินคาสิ่งท่ีผูแตงเขียนไววาขอเท็จจริงถูกผิดอยางไร เราตองพิจารณา ทักษะยอ ยเปน องคป ระกอบการตัดสินดว ย ดังนี้ - การแยกขอเท็จจรงิ กบั ขอคดิ เห็น - การหาเน้ือหาสาระทีเ่ ก่ยี วของกัน - แยกแยะเน้อื เรื่องทเี่ ปน จริงจากเร่ืองจนิ ตนาการ - พจิ ารณาความเหมาะสมและคุณคา ของวรรณกรรม - บอกวตั ถปุ ระสงคแ ละวิเคราะหวจิ ารณ วินิจฉัยเจตนาของผแู ตง - แสดงความรูสกึ ของผูท่ีอานและพจิ ารณาความรสู ึกของผูแตง 2_3_พท_33012_หนวย2 42

การใชว จิ ารณญาณในการอา นวรรณกรรม 1. วิจารณญาณดานรูปลักษณของวรรณกรรม ประเภทและรูปแบบของวรรณกรรม เขาใจ โครงสรางขอเขียน แบบแผนคําประพันธ รวมท้ังวัตถุประสงคของการเขียน เชน กาพยเหเรือของเจาฟา ธรรมธิเบศร แตง ดวยโคลง ตามดว ยกาพยย านี ๑๑ 2. วิจารณญาณดานภาพลักษณของภาษา พินิจพิเคราะหรูปแบบและความงามของภาษา ทั้งใน ดานถอยคํา สํานวน โวหาร ที่ผูเขียนเลือกสรรประพันธข้ึนมาดวยลีลาภาษาแบบตางๆ ท่ีมีความตอเนื่อง สัมพันธกันตลอดท้ังเรื่อง เลือกสรรถอยคําทั้งดานความหมายและความไพเราะของเสียง กลวิธีการใชภาษา ตามแบบแผนคาํ ประพันธ เชน “สุวรรณหงสท รงพหู อย งามชดชอยลอยหลังสินธุ เพียงหงสทรงพรหมินทร ลนิ ลาศเล่ือนเตอื นตาชม” 3. วิจารณญาณดานกลวิธีการสื่อความหมาย การใชขอความภาษาท่ีเปนรายละเอียดมี ความหมายลุมลึกประทับใจ เกิดอารมณสะเทือนใจ สามารถตีความใหเกิดความหมายไดหลายนัยตามท่ี ผเู ขียนเสนอแนะไว 4. วิจารณญาณดานความเขาใจสาร การใชความคิดใหเกิดประโยชน อาจไดจากเน้ือเรื่อง หรือ แงมุมมองท่ีผูเขียนแสดงไวดวยคติธรรมที่นํามาปรับใชในชีวิตประจําวันได โดยผูอานไมรูสึกวากําลังอาน วรรณคดี วรรณกรรม ขอ เสนอแนะการฝกทกั ษะการอานอยา งมวี จิ ารณญาณ 1. หาขอความงา ย ๆ และตรงกบั ประสบการณท ี่เรามี พนิ จิ พิจารณาขอความหลาย ๆ แงมมุ เปลี่ยนมาพนิ ิจขอความท่ียากเพ่มิ ขนึ้ 2. ปรบั ปรุงขอ ความใหถูกตอ งตามหลักภาษาไทย 3. พยายามศึกษาหาความรูจากแหลงตาง ๆ เพ่ือเสริมความรูใหมากขึ้น นํามาปรับปรุงขอความ นนั้ ใหถูกตอง 4. ประเมินความสามารถหลังจากการฝกฝนการอานอยางมีวิจารณญาณเชนนี้หลาย ๆ ครั้ง จะทําใหมีความสามารถในการอา นเพิม่ ขึ้นเร่ือยๆ เร่ืองที่ 2.2 การอา นแปลความ ตีความ ขยายความ และสรปุ ความ การอานแปลความ ตคี วาม ขยายความ และสรุปความ เปนการอานที่มีความสัมพันธเก่ียวเน่ือง กันทั้งหมด การอานแปลความเปนทักษะขั้นพื้นฐานของการอานตีความและการอานขยายความ ถาอาน แปลความของเร่ืองไดก็จะนําไปสูการตีความ รวมท้ังสามารถขยายความได มีหลักเกณฑและวิธีการอาน ยอ มชวยใหสามารถอา นสารตางๆ ไดอ ยา งมีประสทิ ธภิ าพ 2_3_พท_33012_หนวย2 43

การอานแปลความ การอานแปลความ คือการเปลี่ยนแปลงจากขอความหนึ่งไปสูอีกความหน่ึง โดยแปลเร่ืองท่ีได อานหรือไดฟงออกมาเปนคําพูดใหมหรือเปนถอยคําใหม แตยังรักษาเนื้อหาความสําคัญของเรื่องเดิมไว อยางครบถว น การแปลความจะไมค ํานึงถึงรปู แบบเดิมของขอ ความ ความสามารถในการแปลความหมาย เปนพื้นฐานของความสามารถในการตีความ การขยาย ความ นําไปใชไดในการวิเคราะห การสังเคราะห และประเมินคา ถาอานหรือฟงแลวแปลความผิดไปจาก เนอ้ื ความเดิมก็จะทําใหการตีความ ขยายความ ความคิด ความเขาใจผิดไปดวย ถอยคํา ขอความ เรื่องราวท่ี ไดยนิ ไดอา นเปนถอ ยคําสามัญธรรมดา ไมจําเปนตองแปลความ เพราะเปนเร่ืองไมยากเราสามารถทําความ เขาใจเรอ่ื งได เม่ืออานจึงสามารถรคู วามหมายไดอยา งแจมแจงตรงกนั การแปลความหมายมีหลายรูปแบบ ดงั น้ี 1. การแปลคําศัพทเฉพาะใหเปนภาษาธรรมดา เปนการแปลความหมายจากระดับหน่ึงไปสูอีก ระดบั หนงึ่ เชน เสวย แปลความหมายถึง กนิ ทรงชาง ” ขี่ชาง พระยอด ” ฝ พระแทน ” เตียง, ท่นี ัง่ พระราชหตั ถเลขา ” จดหมาย บุปผา ” ดอกไม พระพกั ตร ” ใบหนา ถาเราไมรูความหมายของคําศัพทเฉพาะในขอความตอนใด ก็อาจไมรูความหมายและไมสามารถตีความ ขอ ความตอ ไป 2. แปลขอความเดิมที่เปนสํานวนโวหารเปนขอความใหมที่เขาใจงายข้ึน หรือเปลี่ยนแปลงให เปนภาษาอีกระดบั หนึง่ เชน ปน ใหญถลมหงสแดงยับ 3-1 3. แปลสํานวน สุภาษิต คําพังเพย บทรอยกรอง หรือคําภาษาบาลีสันสกฤตได นํามาใชใหเปน ภาษาสามญั หรอื ในทางกลบั กนั เชน ออ นหวานมานมติ รลน เหลือหลาย หยาบบมีเกลอกลาย เกล่อื นใกล ดจุ ดวงศศฉิ าย ดาวดาษ ประดับนา สุรยิ สองดาราไร เพ่ือรอนแรงแสง (โคลงโลกนติ )ิ 2_3_พท_33012_หนวย2 44