Oqıwlıq B.Abdullaeva, Sh.Shanazarova1

ÓZBEKISTAN RESPUBLIKASÍ JOQARÍ HÁM ORTA ARNAWLÍ BILIMLENDIRIW MINISTRLIGI ÓZBEKISTAN RESPUBLIKASÍ INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALAR HÁM KOMMUNIKACIYALARIN RAWAJLANDÍRÍW MINISTRLIGI MUXAMMED AL-XOREZMIY ATÍNDAǴÍ ТАSHKENT INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ UNIVERSITETI NÓKIS FILIALÍ ABDULLAEVA B.S. SHANAZAROVA SH.I. «TÁLIMDE CIFRLI TEXNOLOGIYALAR» (ÁMELIY JUMISLAR) 5350400-IKT tarawında kásiplik tálim qániygeligi bakalavr talabaları ushın OQÍWLÍQ NÓKIS 2022 jıl

Avtorlar: B.S. Abdullaeva, Nizomiy atındaǵı Tashkent mámleketlik pedagogika universiteti Ilimiy hám innovaciyalar boyınsha prorektorı pedagogika ilimler doktorı, professor Sh.I. Shanazarova, Muxammed al-xorezmiy atındaǵı Tаshkent informaciyalıq texnologiyaları universiteti Nókis filialı «Informaciyalıq tálim texnologiyaları» kafedrası assistent oqıtıwshı Oqıwlıq informaciya-kommunukaciya texnologiyaları tarawında kásiplik tálim bakalavriat talabaları ushın arnalǵan. Oqıwlıqta cifrlı texnologiyalardı tálim processine engiziw, cifrlı texnologiyalar proggrammalıq qurallarınıń maqseti, wazıypası hám tırlerin ámeliyatta paydalanıw kórsetilgen. Oqıwlıq O‘zbekiston Respublikası Mámleketlik tálim standartınıń 5350400 – Informaciya kommunikaciya texnologiyaları tarawında kásiplik tálim baǵdarı boyınsha, sonıń menen birge « Tálimde cifrlı texnologiyalar» pánin úyretiw ushın tayarlanǵan. Darslik axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasida kasbiy ta’lim yo‘nalishi bakalavriat talabalari uchun mo‘ljallangan. Darslikda raqamli texnologiyalarni ta’lim jarayoniga tadbiq etish, raqamli texnologiyalarni dasturiy vositalarining maqsad, vazifa va turlarini amaliyotda foydalanish kórsatilgan. Darslik O‘zbekiston Respublikasi Davlat ta’lim standartining 5350400 – Axborot kommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi kasbiy ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha, jumladan “Ta’limda raqamli texnologilar” fanini o‘rganish uchun tayyorlangan. Juwapker redaktor: G.Abılova - Muxammed al-Xorezmiy atındaǵı Nókis filialı Informaciyalıq tálim texnologiyaları kafedrası baslıǵı, docent, Pedagogika ilimleri boyınsha PhD Yu.Qutlımuratov- Pikir bildiriwshiler: A. Janabergenova - Muxammed al-Xorezmiy atındaǵı Nókis filialı Informaciyalıq tálim texnologiyaları kafedrası baslıǵı texnika ilimleri boyınsha PhD Ajiniyaz atındaǵı NMPI Matematikanı oqıtıw metodikası kafedrası úlken oqıtıwshısı Pedagogika ilimleri boyınsha PhD

Kirisiw Búgingi kúnde «Informaciyalıq texnologiyalar tarawında tálim sistemasın jánede jaqsılaw, ilimiy izertlew jumısların rawajlandırıw hám olardı IT-industriya menen integraciya qılıw shara-tádbirleri» haqqındaǵı Ózbekistan Respublikası Prezidentiniń 4851 sanlı qararına muwapıq informaciya texnologiyaları tarawındaǵı kadrlardı tayarlaw sistemasın jetilistiriw, «Cifrlı Ózbekistan — 2030» strategiyasın tabıslı ámelge asırıw, cifrlı texnologiyalardı rawajlandırıw hám xalıqtıń kúndelikli turmısına keń engiziwdi támiyinlewdiń zárúrli shártlerinen biri esaplanadı. Informaciya texnologiyaları tarawındaǵı kásipke tayarlaw hám qayta tayarlaw sistemasınıń natiyjeliligin asırıw boyınsha ko'rilip atırǵan sharalar mámleket organları hám tarmaq shólkemlerin tájriybeli IT-qániygeler menen támiyinlew ushın bekkem ortalıq dóretpekte. Atap aytqanda, Muhammad al-Xorezmiy atındaǵı informacion-kommunikaciya texnologiyaları baǵdarına tiyisli pánlerdi tereńlestirip oqıtıwǵa qániygelestirilgen mektep hám bir qatar shet el universitetler filialları iskerligi jolǵa qóyılıp, rayon hám qalalarda cifrlı texnologiyalarǵa oqıtıw orayları basqıshpa-basqısh shólkemlestirilmekte.[1] Dúnyanıń rawajlanǵan mámleketleri tájiriybesin úyreniw, jergilikli sharayat, ekonomikalıq hám intellektuallıq resurslardı esapqa alǵan halda, jámiyettiń barlıq tarawlarında ámelge asırılıp atırǵan túpkilikli reformalar jańa tabıslardı beredi. Túrli tarawlardaǵı xalıq aralıq sheriklik tereń nátiyjelerge alıp kelgen bolsada, milliy ǵárezsizlikti bekkemlew, tabıslardı bayıtıw hám ámeldegi kemshiliklerdi saplastırıw belsendilik nátiyjesi bolıp tabıladı. Oqıtıwdıń maqseti, mazmunı, formaları hám metodları menen bir qatarda oqıw quralları didaktikalıq sistemanıń tiykarǵı strukturalıq bólimlerinen biri bolıp tabıladı. Tálim mekemelerinde cifrlı texnologiyalardan paydalanıw tómendegilerge múmkinshilik beredi: oqıtıwshınıń pedagogikalıq hám texnologiyalıq quralların bayıtıw ; basqarıw processlerin avtomatlastıradı.

Pán oqıtıwshılarınıń metodikalıq sheberligin asırıwǵa úles qosadı ; jańa elektron pedagogikalıq ásbaplar kompleksiniń payda boadı; elektron oqıw programmaları, testler, shınıǵıwlardan bir waqıttıń ózinde paydalanıwǵa imkaniyat jaratadı. Ámeliy bilimler hám oqıw shınıǵıwları menen bir qatarda, studentler qosımsha bilim alıw múmkinshiliginen paydalanıwdı úyrenedi, sırt elde hám respublikamızda jaratılǵan tálim Internet-texnologiyaları múmkinshilikleri menen tanısadı, tálimde cifrlı texnologiyalardan paydalanıwdıń ústin turatuǵın wazıypaların anıqlaydı. “Tálimde cifrlı texnologiyalar” páninen ámeliy jumıslar ushın oqıwlıq, usı pán boyınsha mámleketlik standartınıń barlıq talapları inabatqa alınǵan ámeliy izertlewler ushın ámeliy materialları hám metodikalıq kórsetpelerden ibarat.

1-TEMA INTERAKTIV PREZENTACIYALAR HÁM OLARDI TAYARLAW. (Prezi programmasında) Interaktiv prezentaciya-bul kompyuter hám adam ortasındaǵı baylanıs bolıp, bunda adamǵa kerek bolǵanda ózi ushın informaciyanı ǵáressiz izlew hám tabıw imkaniyatı beriledi. Barlıq interaktiv avtorlıq hám prezentaciyaliq dástúrler biz ulıwma qásiyetke iye bolıp:olar waqiyalar menen basqarıladı PowerPoint usılındaǵı standart prezentaciyalar ornına Prezi xızmeti pútkil prezentaciyanı óz ishine alǵan bir úlken slaydtı jaratadı. Bul úlken slaydtıń hár bir elementi kóbeyiwi yamasa bólek azayıwı múmkin. Bul jantasıw menen slaydlar menen jumıs islew dinamikalıq processge aylanadı, bul úsh ólshemli ortalıqta ámelge asırıladı. 1. Bunı ámelge asırıw ushın siz ekrannıń joqarı oń múyeshindegi Sign up kishi jazıwdı tabıwıńız kerek. 2. Jańa ayna ashadı, ol jaǵdayda siz Prezi programmasınıń jumıs ushın versiyasın tańlawıńız kerek. Free -di saylań demek biypul, alıw GET -ti basıń 3. Berilgen formasın toltırıń. First name - at 4. Last name - famılıya Email - sizdiń elektron pochta adresińiz, sonıń menen birge, keleshekte kiriw ushın login boladı Password - parol (elektron qutidan alıw jaqsılaw ) Password again - paroldı tákirarlań I agree to be bound by the terms of this Terms of Service. - bul punktı belgileń hám Register tuymesin basıń. 5. Xat sizdiń elektron pochta adresinizge keledi. Elektron pochta xabarındaǵı siltemenı basıw arqalı dizimnen ótiw procesin orınlań. Eger siz hesh zat almaǵan bolsańız, ótinish, spamlı papkańızdı tekseriń. Dizimnen ótkennen keyin, prezentaciyanı jaratıwdı baslawıńız múmkin. 1. Jeke kabinetińizde « New prezi» siltemesinı basıń.

2. Payda bolǵan aynadaǵı eki maydandı toltırıń : - Title - prezentaciya atı. - Description - prezentaciyanıń tariypleniwi. Bul annotaciyanı toltırıń : bul basqa paydalanıwshılarǵa prezentaciyaıńız neni ańlatıwın túsiniwge járdem beredi (1- súwret). 1.1-súwret. Prezentaciyanıń tariypleniw aynası Maydanlardı toltırǵannan keyin, \" New prezi \" tuymesin basıń. 1. Prezentaciyanı «Taza betten» jaratıń yamasa tayın shablonnan paydalanıń (2-súwret). Birinshi ret - aldınan ornatılǵan shablondı tańlaw jaqsılaw, sebebi onda aldınnan bir neshe slaydlar bar, olarda ótiw hám úlkeytiw málim elementleri qosıladı. 1.2-súwret. Rrezentaciya túrin tańlaw aynası

«Start editing» túymesine basıń. («Redaktrlawdı baslaw»). Keyingi basqıshda biz prezentaciya interfeysi menen tanısamız. 2012 jıl oktyabr ayınan baslap jańa Prezi veb-interfeysi payda boldı. Bul qolay hám ápiwayı. Redaktordıń barlıq tiykarǵı elementleri joqarı panelge kiritilgen hám piktogramm menen suwretlengen (3-súwret). 1.3-súwret. Prezentaciya ásbaplar paneli 1. Joqarı shep menyu ásbapları panelin kórip shıǵıń (4-súwret). 1.4-súwret Joqarı shep menyu ásbaplar táriypi Shepten ońǵa qaray : -Show - prezentaciyanıń kórgezbesi; - jańa prezentaciyanı jaratıw ; - prezentaciya daǵı ózgerislerdi saqlaw - Sońǵı háreketti bıykarlaw / tákirarlaw. 2. Joqarı oraylıq menyu (5-súwret). 1.5-súwret. Joqarı oraylıq menyu asbaplarınıń táriypi - Add - jańa maydan qosıw (slayd ); - Themes - Prezentaciya shablonın tańlaw - Images – prezentaciyaǵa suwretlerdi jaylastırıw;

- Shapes - tayın elementlerdi jaylastırıw (oq, markerler, geometriyalıq figuralar hám basqa ob'ektlerdi kirgiziw). - Media - prezentaciyaǵa videonı qosıw ; - Symbols - belgiler (bayraqlar, juldızlar hám basqalar ); Layouts - slaydlar boylap háreketleniw ushın tayar sxemalardı qosıw ; - Power Point - slaydlardı Microsoft Power Point-de tayarlanǵan prezentaciyalardan qoyıw. 3. Joqarı oń menyu (6 -súwret). 1.6-súwret. Joqarı oń menyudıń asbaplarınıń táriypi Shepten ońǵa qaray: - prezentaciyaǵa birgeliktegi ruxsattı támiyinlew; - Keyinirek basıp shıǵarıw ushın prezentaciyanı pdf formatında saqlaw ; - Túrli monıtorlar prezentaciyanı kórsetiwdi sazlaw (16 : 9 – úlken formatlı monıtor ); - anglichan tilinde maǵlıwmatnama ; - Prezentaciyanı redaktorlaw rejiminen saqlaw hám shıǵıw. 4. traektoriyalar menyusı (7-súwret). 1.7-súwret. Traektoriyalar menyusı Traektorator menyusı programması interfeysi boyınsha ol \" Edit Steps \" tuymesine qóyıladı (prezentaciya kartasında shep tárepte jaylasqan ). Bul menyu sizge slayd boylap háreketleniw jolın sazlaydı, kerekli izbe-izlikte kadrlar/ slaydlardı birlestiredi, slaydttıń kerekli maydanlarında toqtap qalıw hám úlkeytiw múmkinshiligin beredi. Sonday etip, hár qıylı prezentaciyalar túrli jollar menen alındı.

Soraw hám tapsırmalar 1. Interaktiv prezentaciya-bul 2. Title bul qanday xızmetti atqaradı 3. Description bul qanday xızmetti atqaradı 4. « New prezi » tuymesiniń atqaratuǵun xızmeti 5. «Start editing» túymesiniń xızmeti 6. Óz betinshe temada Prezi programmasında prezentaciya dúziń 2-TEMA KOMPYUTER QÁSIYETLERIN ANALIZ QILIW (GRAFIKALIQ, OFIS, OYIN KOMPYUTERIN JIYNAW USHIN ZÁRÚR KOMPONENTLER) Kuler (inglis tilinen cooler ) - ıssılıq tarqalıwı kóterilgen (ádetde 5 vt den artıq ) kompyuterdiń elektron komponentlerin hawa arqalı suwıtıw ushın radiatorli ventilyattorlı jıynaw : oraylıq hám grafik protsessorlar, chipset mikrosxemalar. Ana plata (sistemalı ) (anglichan tilinen motherboard, \" ana\") - kompyuterdi qurıw ushın tiykar bolǵan baspa plata(печатная плата). Keyinshellik monitor ekranına shıǵarıwǵa jaramlı, formaǵa, kompyuter yadı (yamasa adapterdiń ózi) mazmunı retinde saqlanatuǵun, grafikalıq obrazǵa aylanatuǵun, qurılma- video karta (sonıń menen birge, video adapter, video karta, grafik adapter, grafikalıq karta, grafikalıq tezletgish. Operativ yad (anglis tilinen Random Access Memory, RAM - tosınarlı kirisiw yadı ) – processor menen qayta islenetuǵun kiriwshi, shıǵıwshı hám shegaralıq maǵlıwmatlar, kompyuter islew waqtında saqlanatuǵun mashinalıq kod(programmanıń), energiyadan ǵárezli kompyuter yadı sistemasınıń bólimi. Qattı magnit disk jıynawshısı yamasa QMDJ (inglis. hard (magnetic) disk drive, HDD, HMDD), qattı disk, vinchester - bul magnit jazıw principine tiykarlanǵan estesaqlawshı tosınarlı kirisiw apparatı . Bul kóplegen kompyuterlerde tiykarǵı saqlaw quralı bolıp tabıladı.

Hár bir kompyuterde ishki qattı diskke iye, biraq siz kompyuterińizdegi orın kólemin asırıw ushın sırtqı qattı disklardan da paydalanıwıńız múmkin. Optikalıq diskler keltiriwshisi (при́ вод оптических дисков) (sonıń menen birge, kompakt disk keltiriwshisi, CD-keltiriwshisi) – orayı tesik plastik disk kórinisindegi optikalıq magnit disklerdegi informaciyanı lazer járdeminde oqıw hám jazıw ushın elektromexanik apparat . Optikalıq keltiriwshiler(Оптический приводы)- bul optikalıq tasıwshılardan fayllardı oqıw hám olarǵa maǵlıwmat jazıw ushın apparatlar bolıp tabıladı. Bular CD, DvD hám Blu-ray diskleri bolıwı múmkin. Quwatlandırıw blogi (Блок питания) Ornatılǵan kompyuter elektr quwat deregi - kompyuter yamasa server kompyuterin quwatlandırıw maqsetinde tarmaqtaǵı ózgeriwshen kernewli toqtı turaqlı kernewli toqqa aylandırıw ushın mólsherlengen apparat. Málim dárejede, quwatlandırıw blogi turaqlılastırıw hám qorǵawshı fukciyasın atqaradı. quwatlandırıw blogi tarmaqtan 220 v hám 50 Gts chastotalı ózgeriwshen toqtı tuwrıdan-tuwrı aǵımnıń bir neshe tómen mánislerine aylandıradı : 3, 3 v; 5 v; 12 v hám basqalar. Korpus- tiykarı karkas, sistema blokınıń konstrukciyasın uslap turuwshı hám ol qalǵan komponentler menen birdey ıqtıyatlılıq menen tańlanıwı kerek. Korpus jańalanıw kózqarasınan sistema blokınıń eń bekkem bólegi bolıp tabıladı. Sol sebepli, siz joqarı sapalı korpustı tańlawıńız kerek, sonda ol sizge bir neshe jıllar dawamında xızmet etedi, pútkil sistema blokınıń kórinisin támiyinleydi hám bul jumıs ortalıǵına tásir etedi. Ofis kompyuteri. Tómendegi kotegoriyada boladı: Komplekttegiler Model Processor Intel Core i5 2500 Kuler Glacialtech IceHut 1150 PWM

Ana plata ASUS P8H61 Video Karta AMD Radeon HD 6750 Operativ yad DDR3 2 х 4Gb, 1333 MGc Qattı disk 1 Tbayt Optikalıq keltiriwshi DVD-RW Korpus hám quwatlandırıw blogi Foxconn TSAA-680 1.1-keste Ofis kompyuterin jıynaw ushın zárúr komponentleri Intel Core i5 protsessorı barlıq wazıypalarda joqarı ónimlilikti támiyinleydi. Usınıs etilgen protsessordıń saat chastotası 3300 MGc, kesh kólemi dárejeli 6 MBayt. Glacialtech IceHut 1150 PWM protsessor kuleri retinde júdá sáykes keledi, shawqım dárejesi 35 dB den aspaydı. ASUS P8 H61 ana plata - ápiwayılıǵı, isenimliligi; birden-bir unamsız tárepi - USB 3. 0 jalǵawshılarınıń joqlıǵı, biraq bul júda zárúrli emes. AMD Radeon HD 6750 video kartası apparat járdeminde tezlestirilgen video dekodlaw hám fotosúwretlerdi qayta islewge ılayıq. Usınıs etilgen operativ yad kólemi 8 GB, 2 x 4 GB konfiguraciyalı. Tómendegi islep shıǵarıwshılar usınıs etiledi: PATRIOT, Kingmax, Hynix, Samsung, Kingston. Ofis kompyuterinde úlken kólemli qattı disk shárt emes. 1 Tbayt kólemli Western Digital Caviar Blue WD10 EALX 1 TB lardı usınıs etemiz. Korpus hám quwatlandırıw blogi komlekt etip alıwıńızdı usınıs etemiz. Foxconn tárepinen islep shıǵılǵan 500 vatt kúshine iye quwatlandırıw bloglı TSAA-680 modeli eń jaqsılarınan biri. Isenimliligin asırıw ushın korpus hám quwatlandırıw blogin bólek satıp alıw múmkin. Korpus ushın tiykarǵı shárt - bul bekkem bolıwı kerek. Biz FSP modeldegi quwatlandırıw blogın tańlaymız. Grafikalıq kompyuter ( Foto hám videolardı qayta islew ushın kompyuter).

Komplekttegiler Model Processor INTEL Core i7 3930K Kuler SCYTHE Mugen 3 Ana plata ASUS P9X79 Video Karta Quadro 2000 Operativ yad DDR3 4 x 8Gb, 1333 MGc Qattı disk SSD 120 Gbayt hám onnanda joqarı Qattı disk 3 Tbayt x 2 Optikalıq keltiriwshi DVD-RW Quwatlandırıw blogi OCZ ZT750W Korpus NZXT H2 1.2-keste Grafikalıq kompyuterin jıynaw ushın zárúr komponentleri Intel Core i7 3930 K protsessorı búgingi kúndegi eń kúshli variantlardan biri bolıp tabıladı. Bul jerdegi kuler retinde SCYTHE Mugen 3, joqarı effektli, biraq tınısh sawıpıw sisteması bolıp tabıladı. Ana plata tańlawda ASUS P9 X79 dı tańlawdı usınıs etemiz. Bul ana plata protsessorlardı jaqsı isletedi, operativ yadtı ornatıw ushın 8 slotqa iye, PCI-E 3. 0 video kartaları menen isleydi, al SATA III hám USB 3. 0 haqqında aypaqsa boladı – olar hám bar. NVIDIA kompaniyasınıń Quadro professional seriyasınıń video kartasın saylaǵan maqsetke muwapıq. Bulardan NVIDIA QUADRO 2000 joqarı dárejedegi iskerlikke iye, qızıw dárejesi tómen vidio karta–TDP tek ǵana 62 vatt quraydı. Bul komplekttiń usınıs etilgen operativ yadınıń kólemi 32Gbayt. Bunı 8 Gbaytlı plankalar menen jıynasaq boladı. Maksimal ótkeriw qábiletke iye tort kanallı islew rejimine iye bolasız. 1333 MGts jeterli. CORSAIR hám CMV16GX3M2A1333C9 komplektlerin kórseńiz boladı.

SSD sistemalı diskten CORSAIR Force 3 CSSD-F180 GB3-BK diskın tańlasańız bolaadı. Onıń kólemi 180 GB. Oqıw tezligi 550 Mb / s. Fayl saqlaǵıshı ushın hár biri 3 TBayt kólemli eki qattı disktı alıw usınıs etiledi. SEAGATE Barracuda ST3000DM00 diskine itibar beriń. 750 vattlı quwatlandırıw blogi jeterli. OCZ ZT750W eń jaqsı variant bolıp tabıladı. Korpustı saylaǵanda qosımsha ventilyatorlardı ornatıw múmkinshiligine hám bekkemligine itibar beriń. Oyın kompyuteri. Komplekttegiler Model Processor Intel Core i7 3930K Kuler SCYTHE Mugen 3 Ana plata ASUS P9X79 Video Karta NVIDIA GTX 680 Operativ yad DDR3 4 x 4Gb, 1600 MGc Qattı disk SSD 240 Gbayt Qattı disk 3 Tbayt Dawıs kartası CREATIVE X-Fi Titanium Optikalıq keltiriwshi DVD-RW Quwatlandırıw blogi Corsair HX850W Korpus NZXT Phantom Full-Tower 1.3-keste Oyın kompyuterin jıynaw ushın zárúr komponentleri Bunday sistema blokı ushın LGA 2011 oraylıq protsessor sáykes keledi. Búgingi kunge shekem bul júdá joqarı ónimlilikke iye eń aldıńǵı platforma esaplanadı. Biz sizge Intel Core i7 3930 K protsessorın usınıs etemiz. Bul altın ortalıq, sebebi Core i7 3820 K tórt yadrolı protsessor bolıp tabıladı. SCYTHE Mugen 3 kuleri protsessordı joqarı dárejedegi tezlikte hám jaqsı suwıtadı, usınıń menen birge xanadaǵı shawqım dárejesin asırmaydı.

Ana plata ASUS P9 X79 operativ yadtı ornatıw ushın segiz slot penen táminlengen. PCI-E 3. 0, USB 3. 0 hám SATA III sıyaqlı barlıq zamanagóy texnologiyalarǵa juwap beredi. Joqarı dárejedegi kompyuterge joqarı dárejedegi video karta - NVIDIA GTX 680. Joqarı dárejedegi iskerlikke, tınısh suwıtıw sistemasına hám joqarı dárejedegi texnologiyalardı qollanadı. Operativ yad kólemi 16 GB bolıwı kerek.Kmlemi tórt gigabaytlıq tórt plankaǵa ıye bolıw eń jaqsısı bolıp tabıladı. CORSAIR Vengeance CMZ16GX3M4A1600C9 yadın usınıs etemiz. Bul 1600 MGc saat tezliginde tórt kanallı rejimde islewge mólsherlengen yad kompleksi. Sistemalı qattı diskı bir waqtıniń ózinde onlaǵan oyınshıqlardı ornatıw múmkinshilikke iye bolıwı kerek. Bul shártti SSD OCZ Agility 3 AGT3-25SAT3- 240G iske asıradı.Onıń kólemi 240 GB, oqıw tezligi bolsa 525 Mb/s, bul jaqsı kórsetkish. Fayllardı saqlaw ushın WD Caviar Green WDBAAY0030HNC-ERSN úsh terabaytlı qattı diskti usınıs etemiz. Bul qattı diskler ekonomlı seriyadan bolıp tabıladı. Olardıń jumıs tezligi inutına 5400 oborot. Oyın kompyuteri ushın dawıs kartası júdá kerekli. Oyınlarda dawıstı jaylastırıw júdá anıq bolıwı ushın sizge tiyisli texnologiyanı qollap -quwatlaytuǵın dawıs kartaları kerek. CREATIVE X-Fi barlıq kerekli talaplarǵa juwap beredi. Quwatlandırıw blogi kompyuterde júdá zárúrli zat. Corsair HX850 W - bul joqarı sapalı quwatlandırıw blogi bolıp, búgingi oyın kompyuteriniń barlıq talaplarına juwap beredi. Korpus sıyımlı bolıwı kerek, korpus arqalı úrlew ushın qosımsha ventilyatorlardı ornatıw múmkinshiligine iye bolıwı kerek. Óziniń ishindegi úskenelerdiń shawqımın uslap qalıwı kerek. Bul mashqalaǵa dus kelmagenshe, akustikalıq qolaylıqtıń qádirine jetpeydi. NZXT Phantom Full- Tower usınıs etiledi.

Soraw hám tapsırmalar 1. Kuler qanday xızmetti atqaradı 2. Ana plata qanday xızmetti atqaradı 3. Operativ yad qanday xızmetti atqaradı 4. Qattı magnit disk jıynawshısı qanday xızmetti atqaradı 5. Optikalıq diskler keltiriwshisi qanday xızmetti atqaradı 6. Quwatlandırıw blogi qanday xızmetti atqaradı 7. Korpus qanday xızmetti atqaradı 8. Ofis kompyuteri ayırmashlıqların atap ótiń 9. Grafikalıq kompyuter ayırmashlıqların atap ótiń 10.Oyın kompyuteri ayırmashlıqların atap ótiń 3-TEMA INTERAKTIV DOSKANI SAZLAW, DÚZILISI HÁM OQIW PROCESSINDE QOLLANILIWI Oqıw hám prezentaciyalar ushın úskeneler arasında bólek orındı interaktiv doska iyeleydi. Bul proektor menen baylanısqan hám kompyuter tárepinen basqarılatuǵın sensorlı ekran. Onda súwret sızıladı, maǵlıwmat usınıladı, saytlar kórip shıǵıladı, esletpeler saqlanadı hám óz ara bólisiledi. Interaktiv doska ne ushın kerekligin, onı kompyuter yamasa noutbuk arqalı qanday jalǵaw hám sazlawdı kórip shıǵamız. Mektepte interaktiv doskadan paydalanıw Bul oqıwshılardıń dıqqatın tartadı hám materialdı eslep qalıwǵa járdem beredi. Zamanagóy áwlad informaciyanı vizual tárzde alıwǵa ádetlengen. Xabar jáne de kózgizbeli boladı hám oqıwshılar arasındaǵı pikir alamasıwlarǵa alıp keledi. Oqıtıwshılar ózleriniń oqıwshılarınıń jasına qaray jańa tálim usılların jaratıwları, sonıń menen birge, tiyisli maǵlıwmatlardı tabıwları, redaktorlawları hám saqlawları múmkin.

Oqıwshılardıń úzliksiz jumıs islew waqtı : • 1-4 klaslarda 5 minutadan aspawı kerek. • 5-11-klaslarda - 10 minutadan. Interaktiv doskanı ornatıw : Jalǵanıw hám sazlaw Eger siz ekrandı ózińiz ornatıwǵa qarar qılsańız, onı eki adam bolıp islew ańsatlaw. Siz onı tómendegi materiallardan islengen diywalǵa ornatıwıńız múmkin: • Gerpish. • Metall. • Qurılıs gipsi. • Gipsokarton. • Shlakabeton tas. Interaktiv doskanıń túri onı qanday ornatıw hám sazlawdı anıqlaydı. Magnit bekkemlegish metall yamasa metal-keramika markerlı taxtasına magnitlenedi. Eger ID qosımsha jumıs maydanına iye bolsa, ol jaǵdayda qosımsha maydannıń ornatılıwı tiykarǵı oraylıq bólekti bekkemlegennen keyin ámelge asırıladı. Doskanı tuwrı ornatıw ushın sizge kerek boladı : 1. Biyiklikti tuwrı saylań. Mısalı, mektep ushın ornatıw 70-90 sm biyiklikte ámelge asırıladı. 2. Doska ushın bekkemlegishti hám proektor ushın kronshteyn ornatıń. 3. Úskeneni ildiriń. Bunnan tısqarı, ekran shtangalı tiregishke ornatılıwı múmkin. Sonday etip, úskene mobil bolıp, bul ańsat hám tez bir xanadan ekinshi xanaǵa kóshiriledi. Ornatıwdan keyin interaktiv doskanı basqıshpa-basqısh sazlawdı kóremiz : • Smartboard Notebook programmalıq támiynattı(PT) júklep alıń hám ekrandı jeke kompyuter yamasa noutbukge jalǵań. • Programmanı ashıń. Bul sizge doskanı basqarıw, sabaqtı joybarlaw hám esletpelerdi saqlawǵa járdem beredi. • Siz ekrandı proektorga jalǵawıńız jáne onı qosıwıńız múmkin. Siz Smartboard arqalı kiresiz. Siz onı ashıwıńız hám kórsetpelerge ámel etiwińiz kerek.

• Keyin ınteraktiv doskanı kalibrlaw kerek: • Kompyuter degi tiykarǵı menyu belgisin basıń hám kalibrlaw punktin saylań (калибровка, ориентация). • Arnawlı pero menen ekranda payda bolǵan belgige tiygiziń. • Sonıń menen birge, qosımsha programmalardı ornatıwıńız hám olardı Smartboard Notebook járdeminde ashıwıńız múmkin. Interaktiv doskadan paydalanıw Kóplegen paydalanıwshılar bul úskeneniń keń funktsional múmkinshiliklerinen xabardar emes. Haqıyqattan da olar jumıstı ápiwayılastırıwı hám hátte qızıqlı etiwi múmkin. Qol menen basqarıw. Doska kursorın qosıw ushın barmaǵıńızdı ekranǵa basıń hám keyin basqa funksiyalar qanday islewin tekseriń. • Fayldı ashıw ushın onı eki ret basıń. • Tıshqanshanıń oń tuymesin basıw ushın barmaǵıńızdı basıp turıń. • Belgini kerekli jayǵa kóshiriw ushın barmaǵıńızdı belgi ústinde bir múddet ustap turıń. Formatlaw panelinen paydalanıw. Kóbinese siz onı ekrannıń joqarı bóleginde yamasa Smartboard Notebook programmasınan tabıwıńız múmkin. Bul jerde túymesheler bolıp olar arnawlı instrumentke juwap beredi yaki «Сохранить», «Ножницы», «Отменить» h.t.b. funkciyalarǵa juwap beredi. Pero. Úskene astındaǵı arnawlı latokta perolar bolıp, olar járdeminde ápiwayı doskadaǵı sıyaqlı ınteraktiv ekranda jazıw hám sızıw múmkin. Eger siz jazıwdı tamamlaǵan bolsańız hám jazıw rejiminen shıǵıwıńız kerek bolsa, qálemdi jayına qoysańız jetkilikli. Jumıstı saqlaw. Hámme zattı kompyuterińizda qaldırıw ushın «Сохранить файл»dı saylań. Skrinshot alıw ushın kamera belgisin basıń. Ol avtomat túrde ekran suwretin saqlaydı. Lastikten paydalanıw. Tap sol latokta jazılǵan tekstti óshiriw ushın lastik bar. Islew principi ápiwayi óshirgishten parqlanbaydı.

Noutbuk arqalı kompyuter programmaların kórsetiw. Ekrannıń joqarı shep múyeshindegi ashılatuǵın «открыть» tuymesin basıń hám keyin fayldı saylań. Jumıs ushın 5 paydalı máslahát 1. Elektron doska ǵamxorlıqtı talap etedi. Shıyshe tazalaǵısh yamasa spirtsız salfetkalar járdeminde ekrannıń betin shań hám basqa pataslantıratuǵın elementlerden tazalaw ańsat. Biraq onnan aldın ekrandı óshiriw shárt 2. Elektron ekrannan birinshi ret paydalanıp atırǵan bolsańız, aldın shınıǵıw islegenińiz maqul. 3. Jumıs islep bolǵannan keyin programmadan shıǵıń, usınıń menen siz maǵlıwmatlarıńızdı saqlap qala alasız. 4. Kalibrovkanı ayına bir márte islegen maqul, mudamı paydalanıw nátiyjasinde balans joytılmawı ushın. 5. Jumıs islewden aldın barlıq programmalardı jabıw usınıs etiledi. Soraw hám tapsırmalar 1. Interaktiv doskanıń ápiwayı doskadan abzallıǵı nede 2. Interaktiv doskanı qol menen basqarıw qanday ámelge asırıladı 3. Interaktiv doskada formatlaw panelinen paydalanıw 4. Peronıń atqaratuǵın xızmeti 5. Jumıstı saqlaw qanday ámelge asırıladı 6. Lastikten paydalanıw qanday ámelge asırıladı 7. Noutbuk arqalı kompyuter programmaların kórsetiw qanday ámelge asırıladı 4-TEMA DAWISTI REDAKTORLAW HÁM SAZLAW (Hya-Wave onlayn konstruktor mısalında) Bul audionı kesiw, nusqalaw, jaylastırıw, aralastırıw, tańlaw, sazlaw hám redaktorlaw imkaniyatın beretuǵın ápiwayı instrument bolıp tabıladı. Óz gezeginde, bul mikrofondı aktivlestiriw hám jazıwǵa ruxsat beriw arqalı betten jazıp alıw imkaniyatın beredi. Tap sonday, onıń eski versiyasında siz audionıń bir

bólegine yamasa barlıǵına 10 nan artıq effektlerdi qosıwıńız múmkin. Eger siz Hya-Wave-den onlayn audio redaktorlaw hám sazlaw ushın paydalanbaqshı bolsańız, tómendegi izbe- izlikke qarań: 1. Hya-Wave-ge kiremiz. 4.1-súwret Hya-Wave versiyaları keltirilgen ayna Bul jerde Go to the new version(taza versiyası) hám Use the old one(eski versiyası) ishinen birewin tańlap kiriwimiz kerek. Biz Go to the new versiondı tańlap kiremiz.

4.2-súwret Hya-Wavetıń Go to the new version versiasın tańlap kirgende birinshi payda bolǵan ayna 4.3 -súwret Bettiń shep tómendegi túymeleri Endi biz shep tómendegi túymeler menen tanısıp alayıq. Olar tómendegishe: Rewind to start-Baslaw ushın keyinge aylantırıw Play-Oynaw Stop-Toqtatıw Pause-Pawza Toogle loop-Tákrarlaw Start recording-Jazıwdı baslaw Bul onlayn istrumentten paydalanıp bar audio jazıwlardı redaktorlaw yaki tazadan audio jazıw payda etip redaktorlaw imkaniyatın beredi.

2. Kompyuterińizde bar audio jazıwdı redaktorlamaqshı bolsańız tıshqansha járdeminde kompyuterińizdegi audio jazıwdı alıp qoymaqshı bolgan qatarıńızǵa qoyıń (jumıs ornı qatarlardan turadı). 3.Audio jazıwdıń ústine tıshqanshanı aparıp oń túymesin bassańız tómendegi jazıwlardı kóresiz: Split item at cursor-Kursor astındaǵı elementti ajratıw Duplicate item-Tákirarlanıwshı element Delete item- Punktı óshiriw 4.4 -súwret Kursor astındaǵı elementti ajratıw Siz kompyuterden alǵan audio jazıw bir punkt bolıp esaplanadı. Egerde audio jazıwdıń kerek emes jerin óshirip taslamaqshı bolsańız, sol alıp taslamaqshı bolǵan jerińizdi Split item at cursor járdeminde kesip alasız. Keskenińizden keyin sizde 3 punkt payda boladı. Sol punktlerdiń ishinen kerek emes punkttı saylap tıshqanshanıń oń túymesin basıp Delete item járdeminde óshirip taslaysız. Eger punkttı nusqalaw kerek bolsa sol punkttıń ústine tıshqanshanı aparıp oń túymesin basıp Duplicate item járdeminde nusqalaysız. 5. Dawıs kólemin hám tómen chastotanı ózgertpekshi bolsańız Volume hám Pan ǵa ótiń.

4.5 -súwret Dawıs kólemin hám tómen chastotası 6. Sol waqıttıń ózinde audio jazıp alıw ushın Start recording túymesin basasız. Betke Recording(Jazılmaqta) sózi shıǵadı. Audio jazıwdı jazıp bolǵan bolsańız Stop recording túymeni basamız. Jazıp alǵan audiomızdı esitip kóriw ushın Play túumesinen paydalanamız. Eń basınan esitpekshi bolsaq Rewind to start túymesinen paydalanamız. 4.6 -súwret Export(5).wav atlı audio fayl júklep alınǵanlıǵı 7. Dawıstı jazıp alıw ushın joqarı oń múyeshde jaylasqan Export tuymesin basıń Audio avtomatikalıq túrde WAV formatında júklep alınadı. Joqarıdaǵı súwrette export(5).wav atlı audio faylǵa iye boldıq. Soraw hám tapsırmalar 1. Hya-Wave onlayn konstruktor qanday xızmetti atqaradı 2. Go to the new version versiyasınıń ayırmashlıǵı nede 3. Use the old one versiyasınıń ayırmashlıǵı nede 4. Rewind to start túymesiniń atqaratuǵın xızmeti 5. Play túymesiniń atqaratuǵın xızmeti

6. Stop túymesiniń atqaratuǵın xızmeti 7. Pause túymesiniń atqaratuǵın xızmeti 8. Toogle loop túymesiniń atqaratuǵın xızmeti 9. Start recording túymesiniń atqaratuǵın xızmeti 10.Split item at cursor túymesiniń atqaratuǵın xızmeti 11.Duplicate item túymesiniń atqaratuǵın xızmeti 12.Delete item túymesiniń atqaratuǵın xızmeti 13.Hya-Wave onlayn konstruktorı menen islew nátiyjesinde qanday formattaǵı audio faylǵa iye bolasız 5-TEMA Videokameralar hám olardıń islewi Búgingi kúnde video kameralar arasında kóplegen parıqlanıwlarǵa iye, olardıń tiykarǵı ayırmashlıǵı bul video signallardı qayta islew hám translyaciyalaw metodı. Bul belgi boyınsha video kameralar eki túrge bólinedi: 1. Analoglı 2. Cifrlı Analoglı XX ásirden berli paydalanılıp kiyatır. Álbette bul texnologiya hám olardıń úskeneleriniń konstrukciyası tiykarınan ózgerdi, biraq olardıń jumıs islew principi burınǵıday. Analoglı kameralarda obektivge túsken kórinis, obektivge túsip CCD- matrica(arnawlı anologlı integral mikrosxema)sına uzatıladı. Bul quramalı arxitektura kórinisti elektr impulslarına aylandıradı. Bunnan soń alınǵan impuls analoglı signalǵa aylanadı, ol óz gezeginde processor menen qayta islenip kúsheytiriledi hám ápiwayı televizorlardıń yaki rekorderler ekranlarına jiberiledi.

5.1 -súwret Analoglı kameralar Analoglı signal hár qıylı úskeneler arqalı oqıladı, sebebi ol ápiwayı televizordıń signalı PAL yaki NTSC siyaqlı qálegen televizor arqalı qabıllanadı. Analoglı úskenelerdiń qolaylıqları: -Joqarı dárejedegi isenimlilikke iye. -Ornatıw, qosıw hám sazlaw ápiwayılıǵı. -Translyaciya dawamında úzliksiz. -Bahası arzan. -Hár túrli islepshıǵıwshılardıń sistemaları menen mas keliwi. -Dawıs jazıw ushın mikrofonlar menen komplektlengen. Kemshilikleri: -Sırtqı aralasıwlardan qorǵalmaǵan. -Signaldı tek kabel arqalı uzatıwı. -Arnawlı bolmaǵan kabel arqalı qosılsa tez- tez úziliske ushıraydı. -Video signaldı internet arqalı uzata almaydı, PKǵa jalǵana almaydı. -Súwretiniń sıpatınıń tómenligi. Cifrlı Cifrlı úskeneleriniń islew tártibi analoglı úskeneleriniń islew tártibinen ayırmashlıǵı video signaldıń ciflıǵa arnawlı anologo-cifrlı qayta islewshi arqalı bar bolǵan video formatlardıń birine qısılıp jıynalǵan túrde aylanadı, kóbinese JPEG, MPEG-4 hám H.264 format qollanıladı.

5.2 -súwret cifrlı video kameralar Cifrlı video kameranıń quramına operativ hám turaqlı yad, WI FI-modul hám tarmaqlı interfeys Ethernet kiredi. Analoglı úskenelerge qaraǵanda cifrlı úskeneler video signaldıń ornına cifrlı maǵlıwmatlar aǵımı jiberiledi, bular internet arqalı ańsat uzatıladı. Elektr azıqlanıw kabel(esilgen juplıq) arqalı PoE texnologiya járdeminde ámelge asırıladı. Olar úlken seziwsheńlikke kóp eseli zumǵa iye. Cifrlı maǵlıwmatlardıń saqlanıwı ápiwayı hám ol ańsat qálegenshe qayta islenedi. Qolaylıqları: -Mikrafon hám dinamika menen úskenelestirilgen, sol sebepli dawıslardı jazıwǵa, basqa úskenelerdi jalǵamay basqa belgıli bir aralıqtaǵı adamlar menen baylanısa aladı. -Kóshelerde hám imaratlar ishinde paydalanıwǵa boladı. -Processor, operativka hám programmalıq támiynatqa iye, sol sebepli cikllı túrde jazıp turadı. -Háreket datchigine iye mini kameralardı sonday sazlawǵa boladı olar datchik sezgennen soń iske túsedi. -Joqarı dáreje sırtqı tásirlerden qorǵalǵan. Kemshilikleri: -Bahasınıń qımbatlıǵı. -Kameraǵa jazǵanda az muǵdardaǵı video jazıwlardıń fragmenti ótedi.

AHD kameralar AHD úskenelerinde analoglı hám cifrlı túrde kameralardıń jetiskenlikleri jaqsı birlestirilgen. Olar jaqarı dárejedegi matrica menen táminlaengen bolıp sıpatlı súwretlerdi 720p hám HD 1080p formatında túsiredi. Bul túrdegi kameralar 500m shekem qashıqlıqta jaylasqan obektlerdı sıpatlı súwretke aladı. 5.3 -súwret AHD kameralar WI FI video kameralar WI FI sımsız kanalı járdeminde video signallar uzatńladı, olar arqalı súwret kompyuterge, router hám zamanagoy mobil úskenelerge shıǵadı. Video jazıw ishki qattı PK diskine yaki mobil gadjetine jazıladı, yaki tarmaqqa router arqalı uzatıladı. 5.4 -súwret WI FI video kameralar Saqlaw apparatlı avtonom video kameralar Akkumlyator yaki batareykalar menen táminlenedi. Jazıw waqtın uzaytiw ushın zaryadlaw úskenelerinen paydalanıwǵa boladı, bular aqralı olardıń tiykarǵı kemshiliginen qutıladı-yaǵnıy avtonom jumıs islew waqtınıń qısqalıǵınan (1- 4saat). Bul túrdegi úskeneler bolıp atırǵan waqiyanı CD diskke yaki fleshkaǵa

jazadı. Soń video jazıwdı kórip shıǵıw ushın sheship alınatuǵun saqlaǵıshtı kompyuterge jalǵap, kerekli video fayldı mediaproigrovatelge jiberedi. 5.5 -súwret Saqlaw apparatlı avtonom video kameralar Bul kameralardıń qolaylıńı olardıń kishkene bolǵanlıǵı hám sımsız islewi, bular jasırın túrde obektlerdı túsiriwge qolaylı. Mikrokameralar Bul túrdegi video kameralar eń kishkene kólemli, sonıń ushın islep shıǵarıwshılar olardı korpussız variantta islep shıǵaradı. Kóleminiń kishkene bolǵanlıǵı sebepli bul úskene xana ishindegi interer elementlerine ornatıwǵa boladı (rozetka, lyustra h.t.b.). Mikrokameralar akkumlyatorlardan hám bloklardan azıqlanadı. Úskene hám texnikalıq parametrlar Barlıq video kameralar, bul joqarı dárejedegi texnologik apparatura, olar tómendegilerden turadı: -Obektiv, linzalardan ibarat bolıp, súwretti fotoqabillawshıǵa(matricaǵa) fokuslandırıwshı. -Matricalardan-kórinislerdi túsiriwshi hám olardı elektr signalǵa qayta islewshi fotoqabıllawshılardan. -Videoprocessorlardan-matricalardan keletuǵun signallardı video signalǵa qayta islewin, soń kabel arqalı yaki WI FI dan ekranǵa beriliwin támiyinlewshi.

-Infraqızıl jaqtılandırıwdan, obektlerdi túnde túsiriw imkaniyatın beriwshi, taǵıda háreketleniw hám dawıs datchiklerinen. Bular úskeneniń háreketleniw radiusında hár qıylı obektlerdiń payda bolǵan waqtında avtomat túrde iske qosılıwın támiyinleydi. Tiykarǵı parametrler: -Signaldı qayta islew metodı (analoglı yaki cifrlı). -Kórinis maydanı matrica ólshemine baylanıslı. -Kórinis ólshemleri. -Sezgirlik (Jaqtılıq dárejesi) -Elektr quwatlandırıw túri (akkumlyatorlardan yaki quwatlandırıw adapterlarınan). -Baylanıs túri (Sım yaki WI FI modul) h.t.b. Soraw hám tapsırmalar 1. Analoglı video kameralar qanday kamerelar? 2. Cifrlı video kameralar qanday kamerelar? 3. Analoglı hám cifrlı video kameralar dıń ayırmashlıǵı nede? 4. AHD kameralar qanday kamerelar? 5. WI FI video kameralar qanday kamerelar? 6. Saqlaw apparatlı avtonom video kameralar qanday kamerelar? 7. Mikrokameralar qanday kamerelar? 6-TEMA TABLET JÁRDEMINDE SABAQTI SHÓLKEMLESTIRIW (PREZENTACIYALAR JARATIW). Tablet PC (planshet kompyuter, tablet PC) - ekran menen birlestirilgen, planshet apparatı menen úskenelestirilgen qol jazıwı menen kiritiletuǵun, noutbuklar klassı. Planshet kompyuteri klaviatura hám tıshqanshadan paydalanbay stilus yamasa barmaqlar menen islew imkaniyatın beredi.

Paydalanıwshı ornatılǵan qol jazıwın anıqlaw programması, ekran daǵı (virtual ) klaviatura, sóylewdi anıqlaw yamasa ápiwayı klaviatura (eger apparat penen birge bolsa ) járdeminde tekst kirgiziwi múmkin. Oqıw procesine ulıwma basqasha notanı alıp keletuǵın planshetlerdiń ózgesheliklerin sanap ótemiz: 1. Mobillik. Ultranetbuklarǵa qaraǵanda planshetti oqıw processinde paydalanıw ańsatraq : 1. Planshet ıqsham,onı óziń menen alıp júriw qolaylı 2. Planshettiń ózgesheliklerinen biri onı tik turǵan halda, yaki stol járdemisiz paydalanıw imkaniyatın beredi. 3. 3G-dıń opcional barlıǵı onı hátte jolda - baǵlarda, qala sırtında, toǵaylarda da Internetti isletiw imkaniyatın beredi. 2. Qol jazbada kiritiw . Planshet kompyuterine maǵlıwmat kirgiziw ózgeshelikleri klaviatura sıyaqlı dáldalshini joq etiwge múmkinshilik beredi. Bul waqitta da qolaylı emes, lekin tálim ushın júdá qızıqlı bolıwı múmkin bolǵan bir neshe pikirler tómendegishe: 1. Qol jazbada kiritiw hám onı qadaǵalaw múmkinshilikleri kalligrafiya(Kalligrafiya- anıq, shıraylı qol jazıwında jazıw óneri) uqıplılıǵına úyretiwde nátiyjeli paydalansa boladı, hátteki oqıtıwshı menen isleskennende nátiyjeli. 2. Qol jazbada kiritiw kóplegen matematikalıq funktsiyalardıń tábiy (klaviaturaǵa salıstırǵanda ) kórinisin támiyinleydi. 3. Qol jazbada kiritiw motorlı yadtı (motorlı yad-ámeliyat penen keletuǵun kónlikpe) oqıw procesinde iske qosıwǵa járdem beredi. 3. Ornatılǵan datchiklerdiń barlıǵı. Planshetlerge opcional ornatılǵan GPS, akselerometr, jaqtılıq datchigi, magnit datchigi hám basqalar sıyaqlı ornatılǵan datchikler olardı hátte sırtqı úskenelerden paydalanbastanda da mobil laboratoriya retinde isletiw imkaniyatın beredi: 1) GPS hám koordinatalardı jazıp alıw programmaları barlıǵı jergilikli qurıw hám ólshew imkaniyatın beredi.

2) Akselerometr hár túrli háreket penen baylanıslı-tezliktiń ózgeriw grafigi, tezleniw, qiyalıqlar ólshemi sıyaqlı fizikalıq maselelerdi sheshiw ushın úlken múmkinshiliklerdi beredi. 3) Jaqtılıq datchigi tekǵana jaqtılıqtı ólshewden tısqarı, bul maǵlıwmatlardan pútkilley basqa máselelerdi sheshiw ushın paydalanıw imkaniyatın beredi. Mısal ushın, puls urǵan waqtında barmaq ushında ózgeris boladı hám usı momentti datchik esapqa aladı. Bunı Android programması ámelge asıradı. 4. Intuitiv interfeys. Balaǵa kompyuterden paydalanıwdı úyretiw ushın oǵan dáldálshi kerek boladı, al planshetten paydalanıw ushın dáldálshi shárt emes. Hátteki ápiwayı prezentaciyalar jaratıw ushında tolıqtıratuǵun qosımshalar kerek boladı. Tablet PC da prezentaciya jaratıw. Google Slides 1-qádem. Baslaw Google Slides - bul brauzerdegi Google Docs-dıń bir bólegi bolıp Googledıń jetekshi qosımshası. Bul ulıwma biypul - onı isletiw ushın birden-bir talap – Googledıń esabına kiriw. Google Slides biypul veb-qosımshası bolǵanlıǵı sebepli, ol Microsoft PowerPoint hám Keynote sıyaqlı jumıs stolı qosımshaları sıyaqlı tolıq kóp funkciyalı emes. Biraq,bunda birlikte jumıs alıp barıwda úlken múmkinshiliklerge iye. Google Slides ol eń zárúrli funksiyalardı óz ishine aladı hám kóplegen qátelerden qutqaradı. Keliń, prezentaciyanı jaratıw ushın Google Slides-tan qanday paydalanıwdı kórip shıǵayıq. 2-qádem: Jańa prezentaciya jaratıw Google esabıńızga kirgenińizden keyin, Google Drive-ǵa ótiń. Onda «Создать»> «Google Slides» tuymesin basıw arqalı prezentaciya jaratıń. Siz bos prezentaciya menen jańa betke ótesiz.

Jańa prezentaciya jaratıw. 3-qádem Google Slides-ga ótiw Keliń, Google Slides instrumentlerin qalay paydalanıwdı kórip shıǵayıq. Google Slides prezentaciya ushın jumıs stolı qosımshaları sıyaqlı isleydi. Google Slides-dıń shep qaptal panelinde siz jaratqan slaydlar, ekrandıń tiykarǵı bóleginde bolsa házir islep atirǵan slayd kórsetiledi. Google Slides interfeysi jumıs stolı prezentaciya qosımshaları interfeysine uqsaydı. Birinshi slaydımız bul titul slaydı boladı. Bas bet qosıw ushın aytılǵan jerde túymeni basıń hám prezentaciyanıń bas betin kiritiń. Sonday aq siz subtitir qossiwıńız yaki bos qaldırıwıńız múmkin. Bos qaldırılǵan maydanshalar sońǵı prezentaciyada kórinbegeni sebepli qosımsha elementler shárt emes. Google Slides prezentaciyańızǵa bas betti kiritiń. Tekst saylanǵanda, joqarıdaǵı úskeneler panelinde taza parametrlar payda boladı. Úskeneler paneli orayındaǵı znachoklar tekst maydanınıń sırtqı kórinisin redaktorlaw imkaniyatın beredi. Misali fon hám shegara reńleri. Oń tárep degi znachoklar teksttiń óziniń sırtqı kórinisin redaktorlaw imkaniyatın beredi, mısalı shrift, shrift ólshemi, reńi hám qalıńlıǵın, astın sızıwdı hám kursivtı. Sızılǵan hám kursiv sıyaqlı usıllar sıyaqlı teksttiń kórinisin redaktorlaw imkaniyatın beredi. 1. Tekstli maydanınıń sırtqı kórinisin redaktorlaytuǵun funktsiyalar. 2. Teksttiń sırtqı kórinisin redaktorlaytuǵun funksiyalar. Advertisement 1. Slaydlardı qosıw hám óshiriw Taza slaydlardı qosıw ushın ekrannıń joqarı shep múyeshindegi + tuymesin basıń. Bul bas bet hám denesınıń maketi menen taza slaydtı jaratadı. Taza slayd qosıw ushın \" +\" tuymesin basıń. Hám kerisinshe, óshiriw ushın slaydtı tańlap lardı slaydtı tańlaw hám «Изменения»> «Удалить» túymelerin basıń . 4. Animatsiyanı qosıw

Eger siz prezentaciyaıńızdı janlandırmaqshı bolsańız, Google Slides-da slayd elementleri hám slayd ótiwleri ushın paydalanıwıńız múmkin bolǵan bir neshe túrli animatsiyalar bar. Prezentaciyaıńızǵa animatsiya qosıw ushın Google Slides-dan qanday paydalansańız boladı. Instrumentler panelindegi «Переход» tuymesin basıw arqalı ótiwdi qosıń. «Анимации» qaptal paneli payda boladı hám onnan siz prezentaciyańızdaǵı animatsiyalardı sazlawıńız múmkin. «Слайд» menyusı slaydlar arasındaǵı animatsiyanı basqaradı. Altı ótiw variantına iyemiz; ashılatuǵın menyudan birin saylań. Keyin ashılatuǵın menyu astındaǵı «Медленно-быстро» jıljıtqıshı járdeminde ótiw tezligin tańlawıńız múmkin. Jıljıtqısh ótiwdiń uzınlıǵın kórsetedi, sebebi siz onı ózińizdiń qálewińizge kóre maslastırǵanda ; ótiwler nolden bes sekundǵa shekem dawam etedi. Slaydlar arasındaǵı ótiwlerdi qosıw ushın «Переход» tuymesin basıń. Máslahát. «Анимации» qaptal panelindegi «Применить ко всем слайдам» tuymesin basıw arqalı barlıq slaydlar arasındaǵı ótiwlerdi ańsatlastırıń. Slaydlardaǵı bólek ob'ektlerdi de animaciyalaw múmkin. Slayddaǵı ob'ektti tańlap túymeni shertiń, keyininen «Анимации» qaptal panelindegi «Выбрать объект для анимации» túymesin basıń. Bólek obektlerdi animaciyalaw ushın «Выбрать объект» tuymesin basıń. Birinshi ashılatuǵın menyudan animatsiya stilin saylań. Ekinshi ashılatuǵın menyu bólek animatsiyalardı almastırıwdı basqaradı. Animatsiyalardı qoldan «При нажатии» parametrin tańlaw arqalı yaki avtomat túrde «После предыдущего» yamasa «С предыдущим»di tańlaw arqalı almastırıw múmkin. Animatsiya tezligi Slow-Fast slayder tárepinen qadaǵalanadı. Animatsiyalardı qolda yamasa avtomatikalıq túrde almastırıw múmkin. Animatsiyanı aldınan kórip shıǵıw ushın «Воспроизвести» túymesin basıń. 4-qádem Sheriklik Endi biz Google Slidestıń jumıs ushın eń jaqsı bolǵan sheriklik funksiyalarınan qanday paydalanıwdı kórsetemiz. Bul web-qosımsha bolǵanlıǵı ushın

kásipleslerińiz qay jerde bolıwına qaramastan, adamlardı prezentaciyaǵa qosıwǵa usınıw hám real waqıtta birge islesiwge múmkinshilik beredi. Sheriklik qılıw ushın ekrannıń oń múyeshindegi kók «Поделиться» túymesin basıń. Prezentaciyanı bólisiwdiń hár túrli usılların usınıs etiwshi «Поделиться с другими» áynası payda boladı. Eger siz « Получить общедоступную ссылку» belgisin bassańız (bul shınjır kórisinde), Google prezentaciyaıńız ushın silteme jaratadı, onı pochta, Google+, Facebook yamasa Twitter arqalı adamlar menen bólisiwińiz múmkin. Sonıń menen birge, siz adamlardı elektron pochta mánzillerin (yamasa kontakttıńızda bolsa, olardıń atları ) \" Люди \" maydanına kirgiziw arqalı prezentaciya hújjetińizge shaqırıwıńız múmkin. Barlıq ulıwma kmrilrtuǵun parametrlerdi kórip shıǵıw ushın ekrannıń tómengi oń múyeshindegi «Дополнительно» siltemesin basıń. Google Slides almasıw sazlamalarınan qalay paydalanıw kerek. Prezentaciyanı «Кто имеет доступ» maydanı astındaǵı «Изменить» siltemesin basıw arqalı jámiyetke ashıw múmkin. Silteme almasıw áynası ashıladı. Onda prezentaciya siltemeǵa iye bolǵan hár kimga usınıs etiliwi yamasa internetdegi «Публичная» túymesin basıw arqalı hámmege ashıq bolıwı múmkin. Redaktorlaw hám kóriw múmkinshiliklerin sheklew arqalı prezentaciyanı qadaǵalań. Sherik avtorlardıń múmkinshiliklerin sheklewińiz múmkin, bunıń ushin ashılatuǵın «Просмотр»menyusınan «Можно просматривать», «Можно комментировать» yamasa «Можно редактировать»dı tańlań. Sheriklik sazlamalarıńız sizdi qanaatlandırsa, «Обмен ссылками» aynasındaǵı «Сохранить» túymesin basıń. Keyin uliwma qatnas sazlamaları aynasındaǵı «Готово» tuymesin basıń. Endi siz real waqıtta sheriklik qılıwdı baslawıńız múmkin. 5-qádem: Google Slides prezentaciyaıńızdı usınıs etiń Prezentaciyanı tamamlaǵaningizdan keyin, sizde ne bar ekenin kórsetiw ushın Present tuymesin basıń.

Juwmaqlanǵan Google Slides prezentaciyası. Eger siz prezentaciyanı Internetge jalǵanbaǵan halda usınıs etip atırǵan bolsańız, Файл> Загрузить как> Microsoft PowerPoint -tı basıw arqalı prezentaciyanı.pptx faylı retinde ekportlawıńız múmkin. Endi biz Google Slides ne ekenligin hám sonıń menen birge, Google Slides-den qanday paydalanıwdı kórip shıqqannan keyin, onıń járdeminde web- prezentaciyalardı jaratıw ańsat ekenligin kóriwińiz múmkin. Soraw hám tapsırmalar 1. Tablet PC paydalanıwdıń Noutbuklardan paydalanıwdan ayırmashılıqlar barma? 2. Qanday wazıypalar ushın planshetlerden paydalanıw qolaylı? 3. Planshet kompyuteri klaviatura hám tıshqanshadan paydalanama? 4. Tablet PC da prezentaciya jaratıw múmkinshiligi barma? 5. «Google Slides»ta qaysı tuymeni basıw arqalı prezentaciya jaratıladı? 6. «Google Slides»ta Advertisement qanday xızmet atqaradı? 7. Prezentaciyaıńızǵa animatsiya qosıw ushın Google Slides-dan qanday paydalansańız boladı? 8. Google Slides almasıw sazlamalarınan qalay paydalanıw kerek? 7-TEMA KALASSTA LOKAL TARMAQTI SHÓLKEMLESTIRIW HÁM ONIŃ ISLEWI. Bul sabaqta kompyuter klassta lokal tarmaqtı qalay ornatıw, sazlaw hám islewin kórip shıǵamız. Ornatılǵan hám tuwrı sazlanǵan lokal tarmaq oqıw processi ushın kóplegen múmkinshiliklerdi ashadı. Lokal tarmaqtı ornatıw ushın bizge tarmaq kabeli (uzınlıǵı klass ólshemine hám ondaǵı kompyuterler sanına baylanıslı ), konnektorlar (kompyuterler sanın 2 ge kóbeytip hám 10 danasın qosıń ), hub (portlar sanı klasstaǵı kompyuterler sanına baylanıslı ), hár bir kompyuterde ornatılǵan tarmaq kartaları.

Tarmaq kabelin qısıw ushın arnawlı qısqıshlardan paydalanǵan jaqsı. Siz olardı bunıń menen tikkeley shuǵullanatuǵun adamnan soranıwıńız múmkin. Tarmaq kabelin qısıwdıń eń ańsat jolı (sxema ) bolıp tabıladı, yaǵnıy ápiwayıǵana sımlardı suwretde kórsetilgen sıyaqlı tártipke salamız. Reńler tártibin ózgertiw múmkin, tiykarǵısı, sol tártipti yadlap qalıw shárt, basqa táreptegi tap usınday tártipte qısıw ushın. Sımlardı tuwrı taqlap hám tuwrı kesmiz. Onı konnektorǵa tıǵıp qısamız. 7.1 -súwret Kabel sımlarınıń jaylasıw tártibi Taǵı bir bar takrarlayman, sımnıń basqa tárepinde birinshi tárepte paydalanǵan reńler tártip sxemasınan paydalanıwıńız kerek. Bir konnektordı kompyuterdiń tarmaq kartasına, ekinshisin bolsa xabqa jalǵaymız. 20-súwret Tarmaq kartası Endi lokal tarmaqtı sazlaymız. Sonday etip, hár bir kompyuterde (náwbetpe náwbet) biz tarmaq jalǵanıwlarına kiremiz, tishqanshanıń oń túymesi menen(Подключение по локальной сети?) lokal tarmaqtı qosamız hám (Свойства) qásiyetlerine kiremiz (7.2 -súwret).

7.2 -súwret Lokal tarmaqtı sazlaw Kórsetilgen aynada (Протокол Интернета(TCP / IP)) Internet Protocol TCP / IP dı saylań hám (Свойства) qásiyetin basıń. 7.3 -súwret Lokal tarmaqtı sazlaw Endigi IP-adresti paydalanıw (Использовать следующий IP-адрес) punktın saylań. Kompyuterdiń IP adresin kiritiń. Eger siz sazlap atırǵan lokal tarmaq basqa hesh jerge jalǵanbasa (ol járdemshi tarmaq bolmasa), onda ádetde endigi IP adreslerdi jazamız 192.168.1.( 2 den 255 shekem hár bir kompyuter ushın ózgeshe) Biz 192. 168. 1. 1 adresine tiymeymiz, sebebi lokal tarmaqqa jalǵanǵan hár bir kompyuterden Internetge kiriw múmkinshiligine ıye bolıwı ushın biz onı ADSL modemini router rejiminde tarmaqqa jalǵaw ushın rezerv etemiz (tómenge qarań). Járdemshi tarmaq nıqabı(Маска подсети) birdey boladı 255. 255. 255. 0. Ol avtomatikalıq túrde ornatıladı.

7.4 -súwret TCP / IP Internet Protocolı qásiyetleri Tarmaqqa jalǵanǵan kompyuter Internetge kirisiw múmkinshiligine ıye bolıwı ushın tiykarǵı shlyuz(Основной шлюз) punktinde biz 192. 168. 1. 1 modeminiń IP adresin kiritemiz. Mine lokal tarmaq siziń klasıńızda ornatıldı hám sazlandı. Endi siz lokal tarmaq arqalı qálegen pánińizden video sabaqlar kórsetiwińiz, tarmaqtaǵı kompyuterlerdi basqarıwıńız hám tapsırmalar beriwńiz múmkin, kompyuter testlerinen paydalanıp avtomat túrde oqıwshılardıń bilimin tekseriw múmkinshiligine iye bolasız Soraw hám tapsırmalar 1. Lokal tarmaq oqıw processi ushın qanday múmkinshiliklerdi jaratadı? 2. Lokal tarmaqtı ornatıwda tarmaq kabeli qanday xızmetti atqaradı? 3. Lokal tarmaqtı ornatıwda konnektorlar qanday xızmetti atqaradı? 4. Lokal tarmaqtı ornatıwda hub qanday xızmetti atqaradı? 5. Kabel sımlarınıń jaylasıw tártibin atap ótiń?

8-TEMA YOUTUBE USHIN KÓRSETPE VIDEO JARATIW YouTube videoları ushın qoyılatuǵun talaplar YouTube ushın video jaratıwdan aldın, video hosting qaysı anıq formatlardı qollap-quwatlawın túsiniwimiz kerek. YouTube ushın optimal video ólshemleri -16 :9. Bul tárepler qatnası barlıq oyınshılar tárepinen qollap -quwatlanadı. Aytayıq, eger siz vertikal yaki kvadrat fayldı qostıńız, onda YouTube onı ózi kerekli formatqa qoyadı. YouTube ushın usınıs etilgen video kólemi 720ǵa 1280 piksel. Sonday aq siz tómendegilerdende paydalanıwıńız múmkin: · 1080p (1920 х 1080) · 720p (1280 х 720) · 480p (854 х 480) · 360p (640 х 360) · 240p (426 х 240) YouTube ushın vedeolar jaratıw ushın tuwrı keletuǵun formatlar: · MP4 · AVI · WMV · MOV · 3GP · FLV · MPEG-1,2 · WebM

YouTube videoları ushın eń jaqsı variant H. 264 video kodekli hám AAC audio kodekli MP4 esaplanadı. Bul kishi ólshemli, jaqsı sapalı video alıw imkaniyatın beredi. Eger siziń YouTube videońız 10 -12 minuttan kóp bolmasa bul ideal video esaplanadı. Hádden tıs jaǵdaylarda siz onı yarım saatqa uzaytırıwıńız múmkin. Ol jaǵdayda YouTube videosı haqıyqattan da maksimal dárejede sapalı bolıwı kerek, sebebi adamlar onı aqırına shekem kóriwdi qálesin. YouTube ushın video qalay jaratiw kerek Eń birinshi siz YouTube videolarıńızdı júkleytuǵun kanal jaratıwıńız kerek. Keyin, YouTube videolaringizni súwretke alıwda qanday texnikadan paydalanıw haqqında oylań. Sapalı dawıs ushın jaqsı kameralı mikrofon, shtativ, jaqsı dawıs ushın petlichka yaki mikrofonnan paydalanıń. Keyinirek, kontent haqqında oylawıńız kerek. Syujet, replikler,rakurs, reń hám effektlerdı oylap rejelestiriń. Bulardıń barlıǵı sapalı YouTube videosın jaratıw ushın zárúrli bolıp tabıladı. YouTube ushın video jaratılıwǵa járdem beretuǵın taǵı bir qansha másláhátler : • Zamanagóy trendler haqqında oylap kóriń • videolardı analiz qılıń - tabıslı hám áwmetsizlerin • Barlıq waqit eksperement ótkeriń • Maqsetli auditoriyańızdıń qálewin inabatqa alıń Bunnan tısqarı, hár minutta repostlar , kommentarıyler hám layklar soramaw kerek. Reklama integraciyaların bir neshe ret kirgiziw usınıs etilmeydi. Qızıqlı kontent jaratıw júdá zárúrli, sonda paydalanıwshılar siziń reklamańızdı arqayın tamasha qıladı. Tamashagóylerdiń hár bir videoǵa úsh retten kóp bolmaǵan layk hám jazılıwdı sorawǵa háreket etiń. Videońızda túrli hádiyseler hám háreketlerden paydalanıwǵa háreket etiń. Siz ózińizdiń roligińizdegi aytpaqshı bolǵan ideyańızdı qaharmanlar háreketleri arqalı vizual kórsetip beriwge háreket etiń.

Bunnan tısqarı, YouTube videońız baslanıwınan aldın tizerlerdi(tizer-reklama xabar) qosıw hám jaratıń. Bul siziń roligińizdegi qızıqlı yamasa kúlkili úzindilerden bolıp (10 -15 sekund ). Tizer járdeminde adam siziń YouTube roligińizden neni kútiw kerekligin túsinedi. YouTube videosı ushın qaysı temanı tańlaw kerek Qızıqlı hám talap kúshli bolǵan videolardı jaratıw múmkinshiligin beretuǵun ataqlı kategoriyalar : 1. Yumor. Bul formatlar menen shegaralanbaǵan belgili janr. Ózińizdiń shou, rolikler obzorı, kúlkili jańalıqlar, stendap bulardıń ishinen qálegenińizdi tańlap alıń. 2. Tovarlar obzorı. Jáne bir belgili tematika. 3. Vloglar.(vlog- blog, tiykarǵı kontent sıpatında video shıǵatuǵun ) Bloger yamasa brend óz turmısı yamasa jumıs procesin kórsetetuǵın janlı format. 4. Tvorchestva. Belgili treklarǵa(trek-albomnan qosıq yaki kompoziciya) kaverlar (kaver-belgili qosıqtı ápiwayı adamnıń aytıwı),multfilmler jaratıw h.t.b. Tarawlar, temalar hám formatlar sanı júda kóp. Tiykarǵısı, siz olardıń ishinen isley alatuǵunıńızdı tańlap alıwıńız. YouTube ushın qay jerde video jaratıw kerek SUPA xızmetinen paydalanıp, barlıq talaplarǵa juwap beretuǵın joqarı sapalı video jaratılıwıńız múmkin. Xızmette jaqsı YouTube videosın jaratıw ushın barlıq kerekli sazlamalar hám shablonlar bar. SUPA sonıń menen birge, Facebook, Instagram, Twitter sıyaqlı túrli social tarmaqlar ushın videolar jaratıw imkaniyatın beredi Videonı jaratqannan keyin ne islew kerek YouTube ushın videońızdı jaratqanıńızdan keyin, onı video hostingge júklewińiz kerek. Qıdırıwdıń oń tárepinde, sayttıń tiykarǵı betinde \" upload\" tuymesin jaratılǵan YouTube videosın júklew betine ótiw ushın basıń.

Júklew uzaq waqıt talap etiwi múmkin. Hámmesi youtube videońızdıń kólemine baylanıslı. Ol júklenip atırǵan waqitta siz táriypleme qosıwıńız múmkin. Bul jerde siz video atın, onıń táriyplemesin hám gilt sózlerdi kórsetiwińiz kerek boladı. Bul bólimlerdiń barlıǵın ılajı bolǵanınsha tolıq toltırıw júdá zárúrli. Sebebi paydalanıwshılar siziń YouTube videońızdı taba alıwı, videoxostingniń ózi onı qanday usınıs etiwi hám aldınǵa jılıstırıwı usıǵan baylanıslı. Sonıń menen birge, bul jerde haqıyqattı jazıw hám clickbaitnte paydalanbaw zárúrli bolıp tabıladı. Sebebi klikbeytti qoyıwıńız , paydalanıwshılarǵa siziń YouTube videońıdizlayk qoyıwı múmkin, bunıń nátiyjesinde ol qıdırıw nátiyjelerinde tómenge túsedi. Video tolıq júkleniwi hám qayta isleniwinı kútiwińiz kerek. Bul júz bergende, siz silteme alasız. Eger video dáslep kórsetilmese yamasa sapasız bolsa, bunnan qáweter almań. YouTube videońızdı basqalarǵa kórsetiwge tayarlanıwı ushın waqıt kerek boladı. Soraw hám tapsırmalar 1. YouTube ushın video jaratıwdan aldın, video hosting qaysı anıq formatlardı qollap-quwatlawın túsiniwimiz kerek? 2. YouTube ushın usınıs etilgen video kólemi qanday? 3. YouTube ushın vedeolar jaratıw ushın tuwrı keletuǵun formatlar? 4. Kishi ólshemli, jaqsı sapalı video alıw imkaniyatın beretuǵın eń jaqsı variant? 5. Siziń YouTube videońız ushın ideal video qanday bolıw kerek? 6. Eń birinshi YouTube videolar jaratıw ushın neni jaratıw kerek? 7. YouTube videosı ushın qaysı temanı tańlaw kerek? 8. YouTube ushın qay jerde video jaratıw kerek? 9. Videonı jaratqannan keyin ne islew kerek?

9-TEMA NEARPOD, KAHOOT!, BUNCEE, ADMITHUB HÁM BASQALAR MENEN ISLEW. HTTPS://GETKAHOOT.COM/ DA INTERAKTIV VIKTORINALAR JARATIW USHIN MOBIL SERVISLAR. Nearpod Nearpod - bul oqıtıwshılar hám studentlerdi bir platformada birlestiretuǵın óz- ara tásir etiw ushın qosımshası. Bul oqıtıwdı qızıqlı etetuǵın tálim qosımshası. Bul janrdagı basqa qosımshalar sıyaqlı Nearpod da oqıtıwshılarǵa nolden baslap sabaqlıqlardı jaratıw, sonıń menen birge, aldın jaratılǵan sabaqlıqlardı júklew imkaniyatın beredi. Bunnan tısqarı, oqıtıwshılar aldınan tayarlanǵan sabaqlıqlardıń keń kitapxanasınan biypul paydalanıwları múmkin. Nearpod oqıtıwshılarǵa oqıwdı sorawlar, anketalar, úsh ólshemli súwretler h.t.b. járdeminde qızıqlı etiwine járdem beredi. Nearpod oqıwshılar hám oqıtıwshılar ushın jaqsı sinxronlangan tarmaq jaratadı. Qosımsha Google Classroom hám FlipGrid sıyaqlı isleydi. Repetitorlar saytda tolıq sabaqlıqlardı jaratıwları hám keyin oqıwshılardı óz jumıslarına qanday tartıwdı sheshiwi múmkin. Nearpod tayın sabaqlıqlar kerek bolǵan oqıtıwshılar ushın ájayıp derek bolıp tabıladı. Siz individual sabaqlıqlarıńızdı basqa oqıtıwshılar menen bólisiwińiz hám jáne de úlken tarmaqtı jaratılıwına járdem beriwińiz múmkin. Nearpodtan bir neshe platformalar paylanıw imkaniyatına iye, Apple hám Android apparatları ushın, hátte hár qanday brauzerde isleytuǵın veb-qosımshaǵa iye. Kahoot! Kahoot –belgili oqıtıwshı platforma bolıp viktorinalar ótkeriw ushın, testlerdi hám oqıtıwshı oyınlardı jaratıw ushın arnalǵan. Platforma veb-versiyasına iye, biraq mobil qosımshadan paydalanıw qolaylıraq.

Kahoot!-tıń tiykarǵı rejimi bul viktorina jaratıw rejimi. Jaqında oǵan taǵı bir ájayıp funkciyalar qosıldı. Buncee Sizge original onlayn prezentaciya konstruktorın usınıs etemiz, onıń tiykarında siz qayta baylanıs elementleri menen júdá joqarı sapalı onlayn sabaqlardı tayarlawıńız múmkin. Buncee - bul oqıtıwshılar hám oqıwshılarǵa onlayn prezentaciyalar, onlayn sabaqlıqlar, cifrlı gúrrińler jaratıw imkaniyatın beretuǵın bekkem kóp funktsiyalı qural bolıp tabıladı. Buncee jaqınarada iOS ushın óz qosımshasın jańaladı, iPad hám iPhone displeyleri ushın optimallastırıw maqsetinde. AdmitHub AdmitHub birinshi ret Djordjiya shtatı universiteti menen kolledj chat botın iske túsirdi. BOSTON - 2016 -jıl 17-may - Bostonda jaylasqan tálim texnologiyaları startapı AdmitHub Djordjiya shtatı universitetiniń jańa studentlerine kolledjge tabıslı ótiwge járdem beriw ushın tekstke tiykarlanǵan chatbottı iske túsirdi. «Pounce» tıń atashı GSU Panthers bolıp AQ Shdaǵı birinshi universitet chatbotı bolıp tabıladı. AdmitHub - universitetke kiriw hám studentlerdiń úlgeriwin basqarıw ushın chatbotlarga qánigelesken birden-bir kompaniya. Pounce Djordjiyadan kelip atırǵan oqıwshılar menen sáwbetlesip, olarǵa FAFSA ǵa arza beriw, turaq-jay alıw ushın arza beriw hám sabaqlarǵa qatnasıw ushın dizimnen ótiw sıyaqlı tiykarǵı basqıshlardan ótiw ushın járdem beredi. Jasalma intellekt hám qadalanatuǵun mashina menen oqıtıw ónimi bolǵan Pounce sonıń menen birge, Djordjiya shtatı haqqında studenlerdıń mıńlaǵan

sorawlarına juwap berealadı(studerlerdiń turmısı,kampus xızmetleri, finans járdem h.t.b. haqqında). https://getkahoot.com/ da interaktiv viktorinalar jaratıw ushın mobil servislar. Dizimnen ótiw Biz servistiń baslanǵısh betine ótemiz (https://getkahoot. com/), «Get My Free Account» tuymesin basıń (eger akkaunt jaratılǵan bolsa, «Sign In» tuymesin basıń). Keyinirek, biz óz rolimizni anıqlaymız (Im a teacher) hám anketanı toltırıwdı dawam ettiremiz. Tiyisli ústinlerge ózimiz haqqında maǵlıwmatlardı kiritemiz: - Saylaymız : «School or University» (mektep yamasa universitet?) - Biz «Username» oylap tabamız (serviste islew ushın isleytuǵın at yamasa laqap). - «Email» ústinin toltıramız (elektron pochta adresi) - Paroldı oylap tabamız (Password). Keyin, «Create Account» túymesin basamız. Viktorinanı jaratıw hám sazlaw Biz jeke kabinetke kiremiz. Viktorina jaratıw ushın «Quiz» (test) túymesin basamız. Ashılǵan aynada jaratılıp atırǵan viktorina atın jazamız hám «Go!» túymesin basamız. Keyinirek, sorawlardı dúzemiz. Biz olardı «Question».maydanına kiritemiz. Soraw ushın siz súwretti kompyuterińizden («Drag and drop an image from your desktop here» maydanı - «Выберите файл») yamasa videonı( вкладка

«Video») júklew arqalı tańlawıńız múmkin. Hár bir soraw ushın oylaw ushın waqıt shegarası (Time limit), únsizlik boyınsha 30 sekund, sonıń menen birge, sorawǵa tuwrı juwap beriw arqalı alınatuǵın ballar sanı (Points question) belgilenedi. Keliń, juwaplardı qosıwǵa ótemiz (Answer), olardı qosıw ushın aynashalar tómengi bólekde jaylasqan. Únsizlikte juwaptıń tórt variantı názerde tutıladı, olardan qatnasıwshı birewin tańlawı tiyis durısın, olardıń pikiri boyınsha. Variantlar sanın azytıw múmkin oń jaqtaǵı «-» belgisin basıp. Hár bir juwap astın belgileymiz ol durıs (Correct) yaki yaq (Incorrect). Birinshi soraw ústinde islew hám oǵan juwaplar tawsılǵannan keyin, «Add question» túymesin basamız hám gezektegi ekinshi soraw menen islewdi dawam etemiz. Viktorina dúzip bolǵannan keyin, «Save & continue» túymesin basamız. Endi biz viktorina ushın qosımsha sazlamalardı tańlaymiz: - Language (til): «Русский язык» ashılatuǵın diziminen saylaymız. - Privacy settings (jasırınlıq sazlamaları): «Public» (Jámiyetlik) ti saylaymız. - Primary audience (soraw ótkeriw mólsherlengen auditoriyada ): mısalı, dizimnen «School»dı tańlawımız múmkin. Bul jerde viktorinanıń (test) qısqasha táripleniwinde qosıwımız múmkin - «Description» maydanına yarlik (Tags) jazamız hám testtiń qıyınlıq dárejesin anıqlaymız (Difficulty level): ápiwayı (Beginner) dan quramalıǵa shekem (Advanced). viktorinanı jaratıwdı tamamlaw ushın taǵı «Save & continue» túymesin basamız. Juwmaqlawshı basqıshda bizden keleshektegi test ushın «Qabın» tańlaw soraladı (shárt emes). Qatnasıwshılar oyınǵa qosılaman degenshe ekranda efirga uzatılatuǵın YouTube videosın qosıwıńız múmkin. «Done» túymesin basamız - viktorina boyınsha jumıs juwmaqlandı.

Viktorinanı «Preview» túymesin basıw arqalı kóriw múmkin yamasa siz taǵı (Edit) redaktorlawǵa qaytıwıńız múmkin. Viktorina ótkeriw.Oqıtıwshınıń qatnasıwı Auditoriyadan test alıwdı baslaw ushın«Play now» túymesin basamız. Ashılǵan bette qosımsha sazlamalardı ornatıwımız múmkin (fon muzıkasın qosamız, juwaplardı tosınarlı tártipte kórsetiw, sorawdan sorawǵa avtomatikalıq ótiwdi ornatıw h. t.b. ). Únsizlikte, bul sazlamalardıń barlıǵı óshirilgen (Off). Qosımsha sazlamalar orınlanǵannan keyin, «Launch» túymesin basamız hám oyın bolıp ótetuǵın virtual xanaǵa kiremiz. Oyındı baslaw ushın oqıtıwshı virtual xananıń suwretin proektor arqalı úlken ekranda kórsetedi hám qatnasıwshılardı oyınǵa mirát etedi. Oqıwshılardıń viktorinaǵa qatnasıwı Oyın qatnasıwshıları ózleriniń mobil apparatları arqalı viktorina saytına kiriwi kerek: https://kahoot. it/. Ashılǵan aynada olar oqıtıwshı aytqan virtual xananıń nomerin kirgizedi (Game pin) hám «Enter» túymesin basadı. Keyinirek, hár bir qatnasıwshı ózin tanıstıradı - «Nickname» aynashasın toltıradı hám «Join game» túymesin basadı (Oyınǵa qosılıń ). Dıqqat! Oqıtıwshı virtual xanada keminde bir qatnasıwshı payda bo'lmaǵansha oyındı baslay almaydı (qatnasıwshılar sanı hám olardıń atları virtual xanada úlken ekranda kórsetiledi). Oyınnıń barlıq qatnasıwshıları jıynalıwı menen oqıtıwshı «Start now» túymesin basadı - hám viktorina baslanadı. Úlken ekranda oqıwshılar soraw hám oǵan juwaplardı kórip turadı, mobil apparatlarında hár biri juwaplardan birine sáykes keletuǵın, ishinde geometriyalıq figuraları menen reńli tórtmuyushlerdi kóriedi. Variantlardan birin saylawı hám ústine basıwı kerek. Apparat juwaptıń tuwrı yamasa nadurıs ekenligi, sonıń menen birge, tuwrı juwap ushın qatnasıwshıǵa berilgen ballar sanın kórsetedi. Úlken ekranda ulıwma ball hám oyın qatnasıwshılarınıń ámeldegi reytingi kórsetiledi. Viktorinada qálegen mobil apparat járdeminde qatnasıwıńız múmkin. Hesh qanday qosımsha programmalar yamasa qosımshalar ornatılıwı shárt emes.

Oqıw iskerliginde paydalanıwǵa mısallar Servis saytında túrli temalar hám pánler boyınsha oyınlar hám viktorinalar bar. Tekǵana ózińizdiń akkauntıńızda jaratqan viktorinalardı kársetip qoymay, bálki servistiń basqa paydalanıwshılarınıń materiallarınan da paydalanıwıńız múmkin. Barlıq viktorinalar eki variantta ótkeriliwi múmkin: Kórsetiw rejimi: oyındı átkeriw ushın serviste dizimnen ótiwińiz shárt emes. Oqıtıwshı oyın siltemesi boyınsha ótedi, oǵan viktorinanıń baslanǵısh beti ashıladı, onıń atı hám test sorawları kórsetilgen (olarǵa juwaplar kórsetilmeydi). Oyındı baslaw ushın «Play» túymesin basıwıńız shárt. Soń, ashılǵan jańa bette «Start now» túymesin basıwıńız kerek. Sonnan keyin, virtual xana ashıladı hám viktorinanı baslaw ushın onıń nomeri kórsetiledi. 2. Kórip shıǵıw rejimi jumıs islew ushın qolaylı bolıp, dizimnen ótken paydalanıwshılar ushın mólsherlengen. Oqıtıwshı ózi unatqan viktorinanıń soraw hám juwapları menen aldınan tanısıwı múmkin. Bunnan tısqarı, dizimnen ótken paydalanıwshılar serviste jaratılǵan viktorinalar maǵlıwmatlar bazasınan izlewi múmkin (orıs tilinde qıdırıw múmkin, ol «Public Kahoots» betinde ámeldegi: https://create.kahoot.it/#public/kahoots/featured. Sonday etip, hár bir oqıtıwshı oyındı jaratıwda qatnaspastán da kerekli oqıw materialın alıwı múmkin. Bul rejimnen oyın «Play» túymesi arqalı iske túsedı, oyın sazlamalari betin ashatuǵın «Launch»tuymesi menen iske túsiriledi hám «Launch» tuymesin basıw arqalı siz virtual xanaǵa kiriwińiz múmkin. Soraw hám tapsırmalar 1. Nearpod – bul? 2. Nearpod oqıtıwshılarǵa qanday járdem beredi? 3. Kahoot –qanday platform? 4. Kahoot veb-versiyasına iyeme? 5. Buncee bul?

6. AdmitHub bul? 7. AdmitHub birinshi ret qay jerde chat botın iske túsirdi? 8. https://getkahoot.com/ bul? 9. https://getkahoot.com/ viktorina ótkeriw qalay ámelge asırıladı? 10-TEMA WEB –BETTE TESTLER HÁM OQIW MATERIALLARI SILTEMELERIN JAYLASTIRIW (Google Sites mısalında) Google Sites biypul xostingde biypul sayt jaratıw múmkinshiligin beredi. Sayttıń kólemi 100 MB shegaralanǵan. Taza saytqa Google Docs-den paydalanıp qálegen tekst, keste, prezentaciya yamasa formanı júklewińiz, YouTubetan videolar, Google kalendar hám kartaların jaylastırıwıńız, iGoogle-den kóplegen tayın gadjetlardan paydalanıwıńız múmkin. 1. Googlede akkauntıńızǵa kiresiz. Eger akkauntıńız bolmasa akkautıńızdı jaratasız. 2. Google qıdırıw betiniń joqarı bólegindegi - Еще - Сайты siltemesin basasız yaki Google qıdırıw qatarına Google Sites kirgizesiz. 3. Создать новый сайт -tuymesheni basıń. 4. Sayt shablonın saylań. Shablon bul veb-sayt ushın original tayın dizayn sheshimi bolıp tabıladı. Ózińizdiń didińizge qarap tańlań, keyin bul múmkinshilik bolmaydı - bul tek sayttı jaratıw waqtında payda boladı. Eger bul sizdiń birinshi saytıńız bolsa – «Пустой шаблон» dı tańlań - bul standart. 5. Saytıńızǵa at beriń. Sayt ushın tańlaǵan atıńızdı kiritiń. Itibar berseńiz, tómengi aynada saytıńız bergen atıńızǵa sáykes túrde avtomat túrde adresi qáliplesedi. Usı aynanıń qasında sizge bul at hám adres bos yaki bántligi haqqında xabar turadı. 6. Temanı saylań. Qálegen temańızdı saylań, onı keyin ózgertiw múmkin. 7. Qosımsha parametrlar.

Sayt hámme ushın yaki siz mirát etken bir gruppa adamlar ushın ashıq bolıwı múmkin. Kóbinese, hámme ushın ashıq bolǵan saytlar jaratıladı, lekin siz sayttı islep atirǵanıńızda, tamamlanbaǵan jumıstı kórsetpeslik ushın ulıwma kóriwdi jabıwıńız múmkin. Bul sazlamanı qálegen waqıtta ózgertiw de múmkin. Eger saytda úlkenler ushın kontent bolsa, bunı tezlik penen kórsetiń. 8. Kodtı kiritiń. Eger « СОЗДАТЬ» tuymesin basqannan keyin taǵı kodtı kirgiziw so'ralsa hám « Выбранное вами местоположение недоступно» xabarı payda bolsa, sayttıń atın ózgertiw kerek sebebi bul bunday attaǵı sayt barlıǵın ańlatadı. Faylǵa siltemenı qanday qosıw kerek 1. Kompyuterińizde Google Saytlar saytın ashıń. 2. Ekrandıń joqarı oń múyeshindegi « Дополнительные действия» belgisin basıń. 3. Управление сайтом Приложения –dı saylań. 4. Fayl atı janındaǵı tıshqanshanıń oń túymesin Просмотр yaki Скачать siltemesine basıń. 5. Ashılǵan menyudıń tiyisli bándinen paydalanıp adresti nusqa kóshiriń. • Eger fayldı jańa aynada ashıwdı qáleseńiz, Просмотр dı saylań. • Eger paydalanıwshılar fayldı óz kompyuterlerinde saqlawların qáleseńiz, Скачать tı saylań 6. Siltemeni jaylastırmaqshı bolǵan betińizdi ashıń « Изменить страницу» belgisin basıń. 7. Siltemeli qılmaqshı bolǵan tekstiıizdi belgilep alıń «Доабвить или удалить ссылку» web adres belgisin basıń. 8. Kóshirilip alınǵan adresti «Создать ссылку на URL-адрес» maydanına qoyıń hám «OK Сохранить» tuymesin basıń. Bólimge siltemenı qanday qosıw kerek Bas bet bolmaǵan bettiń bólimine silteme qosıw ushın 1. Kerekli betke ótiń hám «Изменить страницу» <HTML> belgisin basıń.

2. Siltemeni <a name=«Siltemeniń atı»>Siziń tekstińiz</a> formatta qosıń. Siltemeniń _atı ornına siltemeniń atın kórsetiń. 3. Обновить Сохранить túymesin basıń. Silteme islewin anıqlaw ushın bettiń adresine silteme atın hám # simvolın qosıń, keyin Ввод klavishasın basıń. • Mısal : https://sites.google.com/site/mysite# Siltemeniń _atı. Soraw hám tapsırmalar 1. Google Sites bul? 2. Sayttıń kólemi qanday muǵdarda shegaralanǵan? 3. Sayt shablonın eń keyninde ózgertiwge bolama? 4. «Пустой шаблон» qanday shablonı? 5. Faylǵa siltemenı qanday qosıw kerek? 6. Bólimge siltemenı qanday qosıw kerek? 11-TEMA FAYLLARDI GOOGLE DRIVE BULTLI YADINA JÚKLEW Google Drive bul ne Google Drive - bul maǵlıwmatlardı saqlaw, redaktorlaw hám basqa fayllar menen sinxronlaw servisı. Servis payda bolıwınan aldın Google Docs maǵlıwmatlardı saqlaw ushın tiykarǵı qosımsha edi. Lekin taza variant aldınǵısına qaraǵanda racionallıraq hám funkcionallıraq bolıp shıqtı. Servistiń basqa bultlı saqlaǵıshlar arasında ajralıp turatuǵın kóplegen unamlı tárepleri bar. Kontentke ápiwayı hám qawipsiz kiriw Google Drive- faylları hám papkaları serverde saqlanadı hám basqa paydalanıwshılar menen bólisedi . Kompyuter yamasa smartfonnan hújjetlerdi redaktorlaw ushın birgelikde kiriwdi sazlaw ushın funksional islep shıǵılǵan. Qosımshalar hám instrumentler menen integraciya