thai

สำนวน สุภำษิต คำพังเพย

ตัวชี้วดั ท ๔.“๑.” ป.๖/๖ วเิ ครำะห์และเปรียบเทยี บสำนวน ทเ่ี ป็ นคำพงั เพย และสุภำษติ

1 สำนวน

ถ้อยคำ กล่มุ คำ หรือควำม ท่เี รียบเรียงขนึ้ ในเชิงอุปมำอุปมยั โดยมนี ัยแฝง เร้นซ่อนอยู่อย่ำงลกึ ซึ้ง แยบคำย เพื่อให้ผ้รู ับได้ไปตคี วำม ทำควำมเข้ำใจ ด้วยตนเองอกี ช้ันหน่ึง ซึ่งอำจแตกต่ำงไปจำกควำมหมำยเดมิ หรืออำจ คล้ำยคลงึ กบั ควำมหมำยเดมิ กไ็ ด้

2 CONTENT สุภำษติ

ถ้อยคำกล่ำวสืบต่อกนั มำช้ำนำน มเี นื้อควำมหรือควำมหมำยที่ดี เป็ นคำท่ีกล่ำวแนะนำ ส่ังสอน เตือนสติ ด้วยหลกั ควำมจริง และ สะกดิ ใจให้ระลกึ ถงึ อยู่เสมอ เป็ นคำสั่งสอนที่มุ่งแนะนำให้ปฏบิ ัติ ให้ประพฤตดิ ี ประพฤตชิ อบ หรือให้ละเว้น

3 คำพงั เพย

ถ้อยคำทเ่ี รียบเรียงขนึ้ มำเป็ นควำมหมำยกลำง ๆ คือ ไม่เน้นกำรสั่งสอน แต่กแ็ ฝงคตเิ ตือนใจหรือข้อคดิ สะกดิ ใจให้นำไปปฏิบตั ไิ ด้ และเนื้อหำ ของใจควำมน้ันกไ็ ม่จำเป็ นว่ำจะต้องเป็ นควำมดหี รือควำมจริงแท้ แน่นอน เพ่ือให้ตคี วำมเข้ำกบั เรื่อง มีควำมหมำยลกึ ซึ้งกว่ำสำนวน มี ลกั ษณะติชมหรือแสดงควำมเหน็ ในตัว แต่ยงั ไม่ได้วำงหลกั ควำมจริง อนั เทย่ี งแท้ และยงั ไม่เป็ นคำสอน

สำนวนทเ่ี ป็ นสุภำษติ

กงกรรมกงเกวยี น เวรสนองเวร กรรมสนองกรรม ทำอยำ่ งไรยอ่ มไดอ้ ยำ่ งน้นั ก่อร่ำงสร้ำงตวั ทำงำนหำเงินเป็นกอบเป็นกำ ต้งั เน้ือต้งั ตวั ไดเ้ ป็นหลกั เป็นฐำน เก่ียวแฝกมุงป่ ำ ทำอะไรเกินกำลงั ควำมสำมำรถของตน เขำ้ กนั เป็นป่ี เป็นขลุ่ย ถูกคอกนั , เขำ้ กนั ไดด้ ี ของหำยตะพำยบำป ของหำยหรือเขำ้ ใจวำ่ หำย แลว้ เที่ยวโทษผอู้ ่ืน ขดุ บ่อล่อปลำ ทำกลอุบำยใหเ้ ขำเชื่อเพื่อหวงั ผลประโยชน์ คนลม้ อยำ่ ขำ้ ม อยำ่ ดูถูกหรือซ้ำเติมคนที่พลำดพล้งั มีควำมรู้ควำมสำมำรถแตเ่ มื่อยงั ไม่ถึงเวลำกไ็ มแ่ สดงออกมำใหเ้ ห็น คมในฝัก

จับงูข้ำงหำง ทำส่ิงทเี่ ส่ียงต่ออนั ตรำย ชักใบให้เรือเสีย พูดหรือขวำงให้กำรสนทนำออกนอกเรื่อง ผวั หำบ เมียคอน ช่วยกนั ทำมำหำกนิ ท้งั ผวั และเมีย ดดี ลกู คดิ รำงแก้ว คิดถึงผลได้ ผลดีอย่ำงเดยี ว เด็ดบัวไม่ไว้ใย ตัดขำด, ตดั ญำติขำดมติ รกนั เด็ดขำด ตำลยอดด้วน คนทไ่ี ม่มีหนทำงทำมำหำกนิ คนไม่มบี ุตรสืบสกลุ ติเรือท้งั โกลน ติพล่อย ๆ ตำหนิในสิ่งทเ่ี ขำยงั ทำไม่เสร็จ ถอยหลงั เข้ำคลอง หวนกลบั ไปหำแบบเดมิ ๆ ล้ำสมัย

ทำดีไดด้ ีทำชว่ั ไดช้ วั่ คนเรำทำอยำ่ งไรกจ็ ะไดอ้ ยำ่ งน้นั น้ำท่วมหลงั เป็ด เป็นไปไมไ่ ด้ เป็นไปไดย้ ำก บำ่ งช่ำงยุ คนท่ีชอบพดู ส่อเสียดยยุ งใหเ้ ขำแตกกนั ปำกตำแย ปำกอยไู่ ม่สุข ชอบพดู ชอบฟ้อง ผซี ้ำด้ำพลอย ถูกซ้ำเติม เมื่อพลำดพล้งั หรือเมื่อครำวเครำะห์ร้ำย พดู เป็นต่อยหอย พูดฉอด ๆ ไม่หยดุ ปำก, พดู เก่ง มือห่ำง ตีนห่ำง สุรุ่ยสุร่ำย, เลินเล่อ, สะเพร่ำ, ไมร่ ะมดั ระวงั ยกตนขม่ ทำ่ น พดู ทบั ถมผอู้ ่ืนแสดงใหเ้ ห็นวำ่ ตวั เหนือกวำ่

ลูกขนุ พลอยพยกั พวกประจบสอพลอ ผทู้ ่ีคอยวำ่ ตำมผใู้ หญ่ เจำ้ นำย ศรศิลป์ ไมก่ ินกนั ไม่ถูกกนั , ไมล่ งรอยกนั , ไม่ชอบหนำ้ กนั สุกเอำเผำกิน ทำลวก ๆ ทำพอเสร็จไปคร้ัง ๆ หน่ึง หญำ้ ปำกคอก สะดวก, ง่ำย, ไม่มีอะไรยงุ่ ยำก หนงั หนำ้ ไฟ ผทู้ ี่คอยรับหนำ้ รับควำมเดือดร้อนก่อนผอู้ ่ืน หูผจี มูกมด ไหวตวั ทนั เหตุกำรณ์ตลอด เอำมะพร้ำวหำ้ วไปขำยสวน แสดงควำมรู้หรืออวดรู้กบั ผทู้ ี่รู้เร่ืองดีกวำ่

สำนวนท่เี ป็ นคำพงั เพย

เกลือจิ้มเกลือ ไม่ยอมเสียเปรียบกนั แกเ้ ผด็ ใหส้ ำสมกนั ขนทรำยเขำ้ วดั ขมิ้นกบั ปูน กำรทำประโยชนเ์ พื่อส่วนรวม ขวำ้ งงูไมพ่ น้ คอ ชอบววิ ำทกนั อยเู่ สมอเมื่ออยใู่ กลก้ นั , ไมถ่ กู กนั เงียบเป็ นเป่ ำสำก ส่ิงไม่ดีท่ีเรำพยำยำมกำจดั มกั จะวกกลบั มำอีก งมเขม็ ในมหำสมุทร ลกั ษณะที่เงียบสนิท ซ่ือเหมือนแมวนอนหวด ทำกิจที่สำเร็จไดย้ ำก คนท่ีดูเงียบ ๆ ไม่มีพษิ มีภยั

พำยเรือในอ่ำง คดิ ทำ หรือพูดวกวนกลบั ไปกลบั มำ แพะรับบำป คนทร่ี ับเครำะห์กรรมแทนผ้อู ่ืน ผเี ข้ำผอี อก คนทมี่ อี ำรมณ์ขนึ้ ๆลงๆ เดย๋ี วดีเด๋ียวร้ำย ฟังหูไว้หู รับฟังไว้แต่ไม่เช่ือท้งั หมด ฟ้ำหลงั ฝน ส่ิงดีงำม สบำยใจ เมื่อผ่ำนพ้นปัญหำใหญ่ ไม้เบ่ือไม้เมำ ขดั กนั ตะพดึ เพรำะใจโกรธกนั มำก่อน มะนำวไม่มนี ำ้ คำพดู ทไี่ ม่ไพเรำะ พดู ห้วนๆ ยกธงขำว ยอมแพ้ ยุแยงตะแคงรั่ว พดู ให้ท้งั สองฝ่ ำยแตกคอกนั

รู้อยำ่ งเป็ด รู้อะไรหลำย ๆ อยำ่ ง แตไ่ ม่รู้จริงสักอยำ่ ง รีดเลือดกบั ปู บีบบงั คบั เอำกบั ผทู้ ี่ไมม่ ีจะให้ เลือดขน้ กวำ่ น้ำ ญำติพน่ี อ้ งยอ่ มดีกวำ่ คนอื่น ลูกไก่ในกำมือ อยใู่ นอำนำจเหนือกวำ่ จะทำอยำ่ งไรกไ็ ด้ ววั ลืมตีน ลืมกำพดื ตนเอง ววั สนั หลงั หวะ คนท่ีมีควำมผดิ ติดตวั ทำใหค้ อยหวำดระแวง เร่ืองง่ำยๆ แต่คิดไม่ออก เส้นผมบงั ภูเขำ

เสือติดจน่ั อำกำรท่ีเดินงุ่นง่ำน วนไปวนมำ สำวไส้ใหก้ ำกิน นำควำมลบั ใดของตนนำไปบอกผอู้ ่ืน ขดั สนหรือลำบำกถึงท่ีสุด สิ้นไร้ไมต้ อก หำยไปอยำ่ งไร้ร่องรอย หำยเขำ้ กลีบเมฆ คนเหยำะแหยะ ทำอะไรไมจ่ ริงจงั ไมท่ ุ่มเท เหยยี บข้ีไก่ไมฝ่ ่ อ ไม่เขำ้ กนั ไม่กลมกลืน หวั มงั กทุ ำ้ ยมงั กร กำรตรำกตรำทำงำนหนกั ไมย่ อ่ ทอ้ หลงั สู้ฟ้ำ หนำ้ สู้ดิน

คณะผู้จัดทำ นำยศิวกร พรมมเี ดช รหสั นิสิต 62010514052 กล่มุ เรียนที่ 2 นำงสำวสุธิดำ ตุลำคม รหสั นิสิต 62010514058 กล่มุ เรียนท่ี 2 นำงสำววรัชยำ สิงห์คะ รหัสนิสิต 62010514091 กลุ่มเรียนท่ี 3

Thank You