word13

หญา้ แฝกกนั รอยแยกของแผน่ ดนิ

พระราชดาริของพระบาทสมเด็จ“ใหใ้ ชห้ ญา้ แฝกในการพฒั นา ปรับปรุงบารุงดิน ฟ้ื นฟูดินใหม้ ีความอุดมสมบูรณ์ และแกป้ ัญหาดินเส่ือมโทรมดาเนินการขยายพนั ธุ์ ทาใหม้ ีกลา้ หญา้ แฝกเพียงพอดว้ ย ท่ีสาคญั ตอ้ งไม่ลืมหนา้ ท่ีของหญา้ แฝก ในการอนุรักษด์ ินและน้า และเพื่อการรักษาดินใหท้ ุกหน่วยงานและหน่วยงานราชการท่ีมีศกั ยภาพในการขยายพนั ธุ์ ใหค้ วามร่วมมือกบั กรมพฒั นาท่ีดิน ในการผลิตกลา้ หญา้ แฝก และแจกจ่ายกลุ่มเป้าหมายที่ตอ้ งการให้เพยี งพอ”

โครงการรณรงค์การปลูกหญ้าแฝกเฉลมิ พระเกยี รติ ได้จดั ทำโครงกำรรณรงค์กำรปลกู หญ้ำแฝกเพื่อกำรอนรุ ักษ์ดินและนำ้ เฉลมิ พระเกียรติพระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยหู่ วั เนอื่ งในปีมหำมงคลทรงเจริญพระ ชนมพรรษำ ๗ รอบ ๕ ธนั วำคม ๒๕๕๔ ขนึ ้ โดยแบง่ งำนรณรงค์เป็น ๒ ช่วง คอื ระหวำ่ งวนั ท่ี ๑ พฤษภำคม – ๑๕ มิถนุ ำยน ๒๕๕๔ และวนั ที่ ๑๕ กรกฎำคม – ๓๑ สิงหำคม ๒๕๕๔ เพ่ือเป็นกำรร่วมเฉลมิ พระเกียรตพิ ระบำทสมเดจ็ พระเจ้ำอยหู่ วั เน่อื งในปี มหำมงคลทรงเจริญพระชนมพรรษำ ๘๔ พรรษำ ๕ ธนั วำคม ๒๕๕๔ และ ร่วมเฉลมิ พระเกียรติพระบำทสมเดจ็ พระเจ้ำอยหู่ วั ผ้ทู รงเป็น “พระบิดำแหง่ กำรอนรุ ักษ์ทรัพยำกรธรรมชำติและส่งิ แวดล้อม”

โดยดำเนินกำรในพนื ้ ที่ทกุ จงั หวดั ทวั่ ประเทศ ซงึ่ จะได้จดั ให้มกี ิจกรรมตำ่ งๆ เพ่อื ให้ข้ำรำชกำร ประชำชน เกษตรกร นกั เรียน อบต. หมอดนิ อำสำ หน่วยงำนรำชกำร และภำคเอกชน ได้รับทรำบถงึ วธิ ีกำรและขนั้ ตอนในกำรนำหญ้ำแฝกไปใช้ประโยชน์ เพ่ือกำร อนรุ ักษ์ดนิ และนำ้ และปรับปรุงสภำพแวดล้อม และรู้จกั คณุ ประโยชน์ของ หญ้ำแฝกเมอ่ื วนั ท่ี ๒๒ มิถนุ ำยน ๒๕๓๔ พระบำทสมเด็จพระเจ้ำอยหู่ วั ทรงมีพระรำชดำริเป็นครัง้ แรกให้หน่วยงำนตำ่ ง ๆทำกำรศกึ ษำ ทดลอง และดำเนินกำรปลกู หญ้ำแฝกเพื่อเป็นกำรปอ้ งกนั กำรชะล้ำงพงั ทลำยของดินและเพื่อประโยชน์อน่ื ๆหน่วยงำนทงั้ หลำยจงึ ได้รับสนองพระรำชดำริตงั้ แตน่ นั้ เป็นต้นมำโดยมสี ำนกั งำนคณะกรรมกำรพเิ ศษเพ่ือประสำนงำนโครงกำรอนั เนื่องมำจำกพระรำชดำริ (สำนกั งำน กปร.) เป็นผ้ปู ระสำนงำน

การดาเนินโครงการ . หญ้ำแฝกเป็นพืชท่ีมีระบบรำกลกึ แผ่กระจำยลงไปในดินตรง ๆ เป็นแผงเหมอื นกำแพง ช่วยกรองตะกอนดินและรักษำหน้ำดินได้ดี จงึ ควรนำมำศกึ ษำทดลองปลกู ให้ทดลองปลกู หญ้ำแฝกเพ่ือปอ้ งกนั กำรพงั ทลำยของดนิ ในพืน้ ทศี่ นู ย์ศกึ ษำกำรพฒั นำและพืน้ ทอี่ น่ื ๆ ที่เหมำะสมอยำ่ งกว้ำงขวำง

กำรดำเนนิ กำรทดลองกำรปลกู หญ้ำแฝก ให้พิจำรณำลกั ษณะของภมู ิประเทศซง่ึ แบง่ ตำมลกั ษณะของพืน้ ทด่ี งั นี ้1. กำรปลกู หญ้ำแฝกบนพืน้ ทภ่ี เู ขำ ให้ปลกู หญ้ำแฝกตำมแนวขวำงของควำมลำดชนั และใน ร่องนำ้ ของภเู ขำ2. กำรปลกู หญ้ำแฝกบนพืน้ ท่รี ำบ ให้ดำเนนิ กำรในลกั ษณะดงั นี ้• ปลกู โดยรอบแปลง• ปลกู ลงในแปลง แปลงละ ๑ หรือ ๒ แนว• สำหรับแปลงพืชไร่ ให้ปลกู ตำมร่องสลบั กบั พืชไร่3. กำรปลกู หญ้ำแฝกรอบสระนำ้4. กำรปลกู หญ้ำแฝกเหนือบริเวณแหลง่ นำ้

สารวจพบในประเทศ1. กลมุ่ พนั ธ์หุ ญ้ำแฝกลมุ่ พนั ธ์สุ รุ ำษฎร์ธำนี กำแพงเพชร ศรีลงั กำ2. กลมุ่ พนั ธ์หุ ญ้ำแฝกดอน สงขลำ และพระรำชทำน ฯลฯ พนั ธ์รุ ำชบรุ ี ประจวบคีรีขนั ธ์ ร้อยเอ็ด กำแพงเพชร นครสวรรค์ และเลย

หญ้าแฝกลุ่ม เป็นพืชมีลกั ษณะลำต้นเป็นป้องๆคลำยปอ้ งอ้อยใบมีลกั ษณะยำวขนำนแหลม จดุ เดน่ หญ้ำแฝกลมุ่ มีลำต้นที่แข็งสงู เลียวเป็นกอใหญ่ไมแ่ ผ่ขยำยออกด้ำนข้ำง สว่ น ดีสำมำรถทนตอ่ สะภำพนำ้ ทว่ มขงั และสะภำพดินท่แี ห้งแล้งและเจริญเติบโตได้ดี ยงั ปลกู งำ่ ยตดิ เร็วและตำยยำกเป็นพืชมลี กั ษณะลำต้นเป็นป้องๆคลำยปอ้ งอ้อยใบมลี กั ษณะยำวขนำนแหลม หญ้าแฝกลุ่มจดุ เดน่ หญ้ำแฝกลมุ่ มลี ำต้นทีแ่ ข็งสงู เลยี วเป็นกอใหญไ่ มแ่ ผข่ ยำยออกด้ำนข้ำงสว่ นดีสำมำรถทนตอ่ สะภำพนำ้ ทว่ มขงั และสะภำพดนิ ทแ่ี ห้งแล้งและเจริญเตบิ โตได้ดี ยงั ปลกู งำ่ ยติดเร็วและตำยยำก

ลกั ษณะพเิ ศษของหญ้าแฝกมีการแตกหน่อรวมเป็ นกอ เบียดกนั แน่น ไม่แผ่ขยายด้านข้างมีการแตกหน่อและใบใหม่ ไม่ต้องดูแลมากหญ้าแฝกมขี ้อทล่ี าต้นถ่ี ขยายพนั ธ์ุโดยใช้หน่อได้ตลอดปีส่วนใหญ่ไม่ขยายพนั ธ์ุด้วยเมลด็ ทาให้ควบคมุ การแพร่ขยายได้มีใบยาว ตดั และแตกใหม่ง่าย แขง็ แรงและทนต่อการย่อยสลายระบบรากยาว สานกนั แน่น และช่วยอุ้มนา้บริเวณรากเป็ นทีอ่ าศัยของจุลนิ ทรีย์ปรับตัวกบั สภาพต่าง ๆ ได้ดี ทนทานต่อโรคพืชท่ัวไปส่วนทเี่ จริญต่ากว่าผวิ ดนิ ช่วยให้อย่รู อดได้ดใี นสภาพต่าง ๆ

การปลูกหญ้าแฝกในพืน้ ทเ่ี กษตรกรรม ๑.กำรปลกู หญ้ำแฝกในพนื ้ ท่ลี ำดชนัควรปลกู หญ้ำแฝกเป็นแถวตำมแนวระดบั ขวำงควำมลำดเทในต้นฤดฝู น โดยกำรทำแนวร่องปลกู ตำมแนวระดบั ใช้ระยะระหวำ่ งต้น ๕ เซนติเมตร สำหรับกล้ำรำกเปลอื ยและระยะ ๑๐ เซนตเิ มตร สำหรับกล้ำถงุ ระยะหำ่ งแถวตำมแนวดงิ่ ไม่เกิน ๒ เมตร หญ้ำแฝกจะเจริญเตบิ โตแตกกอชดิ กนั ภำยใน ๔-๖ เดอื น ๒.กำรปลกู เพื่อควบคมุ ร่องนำ้ และกระจำยนำ้นำกล้ำหญ้ำแฝกในถงุ พลำสตกิ ทีม่ ีกำรแตกกอ และแข็งแรงดแี ล้วไปปลกู ในร่องนำ้ โดยขดุ หลมุ ปลกู ขวำงร่องนำ้ เป็นแนวตรง หรือแนวหวั ลกู ศรชยี ้ ้อนไปทศิ ทำงนำ้ ไหล อำจใช้กระสอบทรำยหรือก้อนหนิชว่ ยทำคนั เสริมฐำนให้มน่ั คงตำมแนวปลกู หญ้ำแฝก ระยะหำ่ งระหวำ่ งต้น ๕ เซนตเิ มตร สำหรับกล้ำรำกเปลอื ย และ ๑๐เซนติเมตร สำหรับกล้ำถงุ และระหวำ่ งแนวปลกู หญ้ำแฝกไมเ่ กิน ๒ เมตร ตำมแนวตงั้ หลงั จำกเกิดคนั ดนิ กัน้ นำ้ ควรปลกูหญ้ำแฝกตอ่ จำกแนวคนั ดนิ กนั้ นำ้ ออกไปทงั้ สองข้ำง เพ่ือเป็นกำรกระจำยนำ้ เข้ำสพู่ นื ้ ท่ีเพำะปลกู

๓.กำรปลกู เพ่อื รักษำควำมชมุ่ ชนื ้ ในสวนผลไม้ควรปลกู หญ้ำแฝกในสวนผลไม้ ระยะที่ไม้ผลยงั ไมโ่ ต หรือปลกู ก่อนทจี่ ะลงไม้ผล โดยปลกู แถวหญ้ำแฝกขนำนไปกบั แถวของไม้ผลทร่ี ะยะกง่ึ กลำงของแถวไม้ผล หรือปลกู เป็นรูปครึ่งวงกลมให้หำ่ งจำกโคนต้นไม้ผล ๒.๕ เมตร เพื่อไม้ผลเจริญเติบโตขนึ ้ มำคลมุ พนื ้ ที่ หญ้ำแฝกจะตำยไปกลำยเป็นอินทรีย์วตั ถใุ นดินตอ่ ไป ๔.กำรปลกู หญ้ำแฝกในพนื ้ ที่ดอนทป่ี ลกู พืชไร่กำรปลกู หญ้ำแฝกตำมแนวระดบั ในพนื ้ ท่ดี อนทีป่ ลกู พชื ไร่ โดยกำรขดุ ร่องปลกู ตำมแนวระดบั ระยะหำ่ งระหวำ่ งต้น ๕เซนตเิ มตร สำหรับกล้ำรำกเปลอื ย และ ๑๐ เซนตเิ มตร สำหรับกล้ำถงุ ควรใช้ป๋ ยุ หมกั รองพนื ้ ก่อนปลกู หญ้ำแฝก หรือปลกู หญ้ำแฝกเป็นแนะระหวำ่ งแถวปลกู พืชไร่ และควรปลกู ในสภำพดนิ ทม่ี คี วำมชมุ่ ชนื ้ ในชว่ งต้นฤดูฝน

๕.กำรปลกู หญ้ำแฝกในพนื ้ ท่รี ำบหรือพนื ้ ทล่ี มุ่ในสภำพพนื ้ ทร่ี ำบหรือพนื ้ ท่ีลมุ่ ที่มกี ำรปรับสภำพเป็นแปลงยกร่องเพ่อื ปลกู พชื นนั้ สำมำรถปลกู หญ้ำแฝกเป็นแถวรอบขอบเขตพนื ้ ท่ี หรือปลกู ท่ขี อบแปลงยกร่องหญ้ำแฝก จะชว่ ยยดึ ดนิ ไมใ่ ห้พงั ทลำย และรักษำควำมชนื ้ ในดินเอำไว้ ๖.กำรปลกู รอบขอบสระเพ่อื กรองตะกอนดินควรปลกู ตำมแนวท่ีระดบั นำ้ สงู สดุ ทว่ มถึง ๑ แนว และปลกู เพ่ิมขนึ ้ อกี ๑-๒ แนวเหนือแนวแรก ซง่ึ ขึน้ อยกู่ บั ควำมลกึ ของขอบสระ ระยะหำ่ งระหวำ่ งต้น ๕ เซนตเิ มตร สำหรับกล้ำรำกเปลือย และ ๑๐ เซนติเมตร สำหรับกล้ำถงุ โดยขดุ หลมุปลกู ตอ่ เนื่องกนั ไป ในระยะแรกควรดแู ลปลกู ซอ่ มแซมให้แถวหญ้ำแฝกเจริญเติบโตหนำแนน่ เม่อื นำ้ ไหลบำ่ มำลงสระตะกอนดินท่ีถกู พดั พำมำกบั นำ้ จะตดิ ค้ำงอยกู่ บั แถวหญ้ำแฝก สว่ นนำ้ จะคอ่ ย ๆ ไหลผ่ำนลงสสู่ ระ และระบบรำกของหญ้ำแฝกยงั ชว่ ยยดึ ตดิ ดนิ รอบ ๆ ขอบสระไมใ่ ห้เกิดกำรพงั ทลำย

สรรพคุณของหญ้าแฝก รากมีรสหอม ช่วยทาให้ดวงจิตชุ่มชื่น รากช่วยแก้โรคประสาท ส่วนกลนิ่ ของรากช่วยกล่อมประสาท นา้ มันหอมระเหยช่วยทาให้นอนหลบั ทาให้สงบ ช่วยบารุงโลหิต ช่วยแก้โลหิตและดี รากมสี รรพคุณเป็ นยาลดไข้ แก้ไข้ แก้ไข้พษิ แก้ไข้อนั เกดิ แต่ซาง แก้ไข้อภญิ ญาณ ช่วยแก้อาการปวดท้อง ช่วยแก้ท้องร่วง ท้องเดนิ รากใช้เป็ นยาขบั ลมในลาไส้ แก้อาการท้องอืด จุกเสียด ทาให้หาวเรอ ใช้เป็ นยาขบั ปัสสาวะ ช่วยแก้คดุ ทะราด ช่วยแก้ร้อน ช่วยแก้อาการปวดเมื่อย

การใช้ประโยชน์หญ้าแฝก1. ด้ำนอนรุ ักษ์ดินและนำ้ - ปอ้ งกนั กำรชะล้ำงพงั ทลำยของดนิ - แถวหญ้ำแฝกชว่ ยกกั เก็บตะกอนดนิ - ลดควำมแรงของนำ้ ทีไ่ หลบ่ำ - ชว่ ยกกั เก็บนำ้ ไว้ในดินและพืน้ ที่ตอนบน - ลดกำรสญู เสยี ธำตอุ ำหำรพืชจำกพืน้ ท่ี

2. ด้ำนฟืน้ ฟแู ละปรับปรุงดนิ- เพ่ิมอนิ ทรียวตั ถแุ กด่ นิ- รักษำควำมชืน้ ในดิน- ช่วยให้ดินมีกำรระบำยนำ้ ดีขนึ ้- ทำให้ดินโปร่งและระบำยอำกำศของดินดี- เพิ่มกิจกรรมของจลุ ินทรีย์ในดิน

3. ด้ำนรักษำสภำพแวดล้อม-ช่วยรักษำคณุ ภำพนำ้ และแหลง่ นำ้-ดดู ซบั โลหะหนกั จำกสภำพแวดล้อม-ช่วยในกำรบำบดั และกรองนำ้ เสยี-ปอ้ งกนั กำรพงั ทลำยของไหลถ่ นน

การเตรียมกล้าและดนิ เพ่ือปลูกหญ้าแฝก๑.กำรกำจดั วชั พืชและเตรียมพืน้ ที่๒.กำรปลกู หญ้ำแฝกในช่วงต้นฤดฝู น พืน้ ท่ีปลกู ต้องมีควำมชมุ่ ชืน้๓.กำรเตรียมแนวร่องปลกู โดยกำรวำงแนวร่องปลกู ขวำงควำมลำดชดั ตำมแนวระดบั ขนำนไปตำมสภำพพืน้ ที่๔.กำรใสป่ ๋ ยุ หมกั รองกนั หลมุ ในแนวร่องปลกู เพ่ือเพิม่ ควำมอดุ มสมบรู ณ์แกด่ ิน๕.กำรปลกู กล้ำหญ้ำแฝกในแปลงปลกู โดยกำรใช้กล้ำเพำะชำถงุ ขนำดเล็ก ใช้ระยะปลกู ๑๐ เซนตเิ มตร หรือกล้ำรำกเปลือยใช้ระยะปลกู ๕ เซนติเมตร๖.ควำมหำ่ งของแถวหญ้ำแฝกแตล่ ะแถว ขนึ ้ กบั ควำมลำดเทของพืน้ ท่ี และชนิดของพืน้ ท่ีปลกู โดยขอคำแนะนำเพม่ิ เตมิ จำกเจ้ำหน้ำที่ แต่โดยทวั่ ไปจะใช้ระยะหำ่ งทำงแนวดิง่ ๑.๕-๓ เมตร๗.กลบดินในร่องปลกู ให้ต่ำกว่ำระดบั ผิวดนิ ปกติ เพ่ือให้นำ้ ขงั และซมึ ลงดินได้ ช่วยให้ดนิ ช่มุ ชืน้ ขนึ ้๘.ควรปลกู ซอ่ มแซมให้ได้แนวรัว้ หญ้ำแฝกที่เป็นแนวยำวตอ่ เน่ือง