3 aralık sayısı 2020

ILK ADIM ÜCRETSİZDİR. ILK ADIM ÜCRETSİZDİR. Engelsiz İLKADIM DERGİ



Başkan Selimoğlu’dan; 3 Aralık Dünya Engelliler Günü Mesajı “Engelli insanlarımıza göstereceğimiz ilgi, şefkat ve destek onların sosyal, kültürel ve ekonomik hayatta hak ettikleri yeri alma- larını sağlayacak ve hayata olan bağlılıklarını daha da güçlendirecektir. Günümüzde engellilerimizin toplumsal hayata katılım ve başarı noktasında gösterdikleri gayretlerden büyük mutluluk duyduğu- mu belirtmek istiyorum. Bu düşüncelerle; 3 Aralık Dünya Engelliler Gününde yürekleri sevgi ile dolu olan tüm engelli vatandaşlarımıza sevgi ve selam- larımı sunuyorum.” 3 İLKADIM Aralık-2020

ENGELSİZ Bizden Size ILK ADIM 3 ARALIK DÜNYA ENGELLİLER GÜNÜ BURDUR KUZEY MEDYA NEDİR? ÜCRETSİZ YAYINI GENEL YAYIN YÖNETMENİ NEREDEN GELİYOR? NE ZAMAN İLAN Ümit Morsümbül (Sorumlu) EDİLDİ? 0 507 570 37 17 Birleşmiş Milletler’in 1992 yılında almış olduğu karar sonrası YAZI İŞLERİ “Uluslararası Engelliler Günü” olarak ilan edilen 3 Aralık, o Ümit Morsümbül gün itibariyle tüm dünyada engelli insanların sorunlarına dik- [email protected] kat çekmek ve onları daha iyi anlayabilmek amacı ile belirlen- DİZGİ-TASARIM miş bir gün. Burdur kuzeymedya Bu önemli gün, engelli insanları anlayabilmek açısından ol- [email protected] dukça büyük öneme sahip. Çünkü gündelik hayatta karşılaş- tıkları sorunlar sadece engellilerin değil, hepimizin sorunu- DAĞITIM dur. Qartol Media Bugün gerek sosyal yaşamda gerekse iş yaşamında kendileri- ne çok zor yer bulan ve yaşamın birçok alanında çeşitli KATKIDA BULUNANLAR “engeller” ile karşılaşan engelli insanlarımızın farkına varmak ve onlarla birlikte yaşadığımızı unutmamamız gerekiyor. Bu BURDUR BELEDİYESİ nedenle, fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan tam iyi olma hali YEŞİLOVA BELEDİYESİ olarak tanımlanan sağlığın korunması ve geliştirilmesi için TEFENNİ BELEDİYESİ çaba sarf edilmelidir. KARAMANLI BELEDİYESİ 3 Aralık’ın Dünya Engelliler Günü olarak kutlanması elbette BUCAK BELEDİYESİ ki çok önemli, ancak engelli vatandaşlarımızı sadece yılda bir BUTSO gün hatırlamak ve sonrasında unutmak doğru bir yaklaşım BURDUR BORSA değildir. Engelli vatandaşlarımız için, tüm dünyada olduğu ÇAVDIR BELEDİYESİ gibi ülkemizde de kamu otoritelerince alınacak önlemlerin, VAROLLAR GRUP tedbirlerin ve yapılacak organizasyonların, sivil toplum örgüt- lerini de içine alacak biçimde daha da yaygınlaştırılmasını ve OPR .DR. PARVANA SEYIDOVA somut adımların atılması gerekmektedir. İNTERNATİONAL MEDİKAL LONDON SAYGILARIMLA… MEDİKALPARK ACIBADEM HAYAT Ümit Morsümbül RAMOTEM ADRES VE HABER AKIŞI www.qartolmedia.com Facebook @burdurkuzeymedya Twitter @MedyaKuzey Instagram burdurkuzeymedya

5 İLKADIM Aralık-2020



7 İLKADIM Aralık-2020

Anne Sütü Ve Emzirmenin Faydaları Anne sütü, bebeğin ilk 6 ay ihtiyacı olan protein, yağ, demir, vitamin gibi her türlü besin değerine içeren ideal besin kaynağı- dır. İçindeki koruyucu maddeler nedeniyle bebeği enfeksiyonlardan korur. Anne sü- tünde yeterli miktarda su ve vitamin bulun- duğu için, çok sıcak iklimlerde bile bebeğe su vermeye gerek yoktur. Anne sütü bebek- ler için yaşamsal öneme sahiptir. Anne sütü bebekleri her türlü enfeksiyondan korur. Ayrıca emzirme bebeğin annesiyle sevgi bağı kurabilmesi için en iyi iletişim yoludur. Anne sütü bebeği ishal, solunum yolu enfeksiyonu gibi hastalıklardan korur, çene ve diş gelişiminde önemli rolü vardır. Anne sütü ile beslenmiş çocuklar astım, alerji, çocuk diyabeti gibi hastalıklara karşı daha dirençli olmaktadır, Anne sütünün içinde yeterli demir olduğu için, emzirilen bebeklerde kansızlık görülmez. Ayrıca anne sütü alan bebeklerde, pişik, karın ağrısı ve kabızlık daha az görülür. Bebeğin ruhsal, bedensel ve zeka gelişimine yardımcı olur. Kaç Aylığa kadar Anne Sütü Alınmalı? Vitaminler Anne sütü, bebekler için en iyi ve en doğal besindir. Anne sütündeki vitamin ve miktarı doğrudan annenin vitamin Anne sütü, normal doğum haftasında doğan tüm alımı ile ilgilidir. Bu yüzden vitaminler de dahil olmak üzere ye- sağlıklı bebeklerin ihtiyaçlarını 6 ay tek başına karşı- terli beslenme önemlidir. A, D, E ve K vitaminleri dahil olmak layabilir. Emzirmenin 6 aydan sonra uygun ek gıdalar üzere yağda çözünen vitaminler, bebeğin sağlığı için hayati eşliğinde en az 1 yaşına kadar devam edilmesi öneri- önem taşır. Ayrıca, C vitamini, riboflavin, niasin ve pantotenik lir. asit gibi suda çözünen vitaminler de gereklidir. ANNE SÜTÜNÜN İÇİNDE BULUNAN BESİNLER Proteinler Karbonhidratlar Anne sütü iki çeşit protein içerir: peynir altı suyu ve kazein. Laktoz insan sütünde bulunan birincil karbonhidrattır. Anne Yaklaşık% 60'ı peynir altı suyu iken% 40'ı kazeindir. Proteinlerin sütü tarafından sağlanan toplam kalorinin yaklaşık% 40'ını bu dengesi hızlı ve kolay sindirime izin verir. Formül olarak da oluşturur. Laktoz, midede çok sayıda sağlıksız bakteriyi azalt- adlandırılan suni süt daha büyük bir kazein yüzdesine sahipse, maya yardımcı olur, bu da kalsiyum, fosfor ve magnezyum bebeğin sindirimi daha zor olacaktır. Anne sütündeki tüm pro- emilimini artırır. Hastalıkla savaşmaya yardımcı olur ve midede teinin yaklaşık% 60-80'i peynir altı suyu proteinidir. Bu protein- sağlıklı bakterilerin büyümesini destekler. ler, enfeksiyona karşı mükemmel koruma özelliklerine sahiptir. Yağlar Anne sütü de bebeğinizin sağlığı için gerekli olan yağları içerir. Beyin gelişimi, yağda çözünen vitaminlerin emilmesi ve birincil kalori kaynağı için gereklidir. Beyin, retina ve sinir sistemi geli- şimi için uzun zincirli yağ asitleri gereklidir. Hamileliğin son tri- mesterinde beyinde biriktirilir ve ayrıca anne sütünde bulunur- lar. 8 İLKADIM Aralık-2020

Emzirmenin Anneye Olan Faydaları? Anne Sütü Hangi Hastalıklardan Korur? Emzirme bebekle anne arasında özel sevgi bağı kurulmasını Bağışıklık için anne sütü önemi azımsanmayacak kadar büyük- sağlar. Doğumdan hemen sonra emzirme doğum sonrası kana- tür. Bağışıklık sisteminde anne sütü kavramı başrolü oynar da ma miktarını azaltır. Annenin sağlığında koruyucu etkisi vardır; denebilir. Çünkü anne sütü ile beslenen bebeklerin daha az göğüs kanseri, yumurtalık kanseri, kemik erimesi ve anemi risk- hastalandığı rahatlıkla görülebilir. Anne sütünün büyük oranda lerini azaltır. Anne emzirirken salgılanan oksitosin hormonu engellediği vakaları şöyle sıralayabiliriz; aslında mutluluk hormonudur. Aynı zamanda annenin doğum öncesi vücut yapısına yeniden kavuşmasını kolaylaştırır, hem · Kulak solunum ve idrar yolu enfeksiyonları rahim toparlanması, hem de alınan kiloların verilmesini kolay- · Mide hastalıkları ve kusma laştırmaktadır. · Zatürre · Astım Anne Sütünün Diğer Mucizevi Özellikleri · Alerjik vakalar · Diyabet Bağışıklık sistemini güçlendiren gıdalar içinde en etkili seçe- · Menenjit nek olan anne sütü, antibiyotik niteliğindedir. Isı derecesi be- . Kalp rahatsızlıkları beklere göre olan bu süt, kesinlikle sterildir. 2 yaşına kadar anne sütü ile beslenen bebeklerde çene ve diş gelişiminin çok Anne sütünün içinde yeterli demir olduğu için, emzirilen be- daha sağlıklı olduğu görülür. Bağışıklık sistemini güçlendirici beklerde kansızlık görülmez. Ayrıca anne sütü alan bebekler- özelliklerinin yanında anne sütü, bebeğin ruhsal, bedensel ve de, pişik, karın ağrısı daha az görülür. zekâ gelişimine yardımcı olur. Dikkat azlığı sendromu, ilgisizlik gibi olgularda birebir etkilidir. Doğru Emzirme Anne sütünden maksimum fayda almak için emzirmeyi bilinçli bir şekilde tamamlamak gerekir. Emzirme işlemi doğumdan ya- rım saat sonra başlar, ilk 6 ay sadece anne sütü olmak üzere bebek besin ihtiyacını giderir. 6.aydan sonra bebeğinizin ek gı- dalara geçse de 2 yıl boyunca bebeğin temel besin kaynağı an- ne sütüdür. Bebek emzirme süresi ortalama 15-20 dakika sürmesi beklenir. Bebekler normalde bir öğünde alacakları anne sütünün yaklaşık %50’sini ilk 1-2 dakikada, kalan %50’sini geriye kalan zamanda emerler. Bebek emmeye devam ettikçe süt giderek koyulaşır. Koyulaşmasının sebebi artık yağlı sütün gelmesidir. Bu son süt onun doymasını ve memeyi kendiliğinden bırakmasını sağlar. Bu yüzden her öğün tek bir memeden süt verilmesi tavsiye edilir. Bebekleri emzirme sıklığı bünyeden bünyeye değişir. Her emzirme sonrası üretilen süt miktarı biraz daha artar. Zamanla emzir- me aralıkları bebeğinizin de büyümesiyle uzayacak ve annedeki süt azala- caktır. 9 İLKADIM Aralık-2020

Yaşama sevinci ile hayata tutunan bütün engelli kardeşlerimizin sadece bir gün değil her gün yanındayız. 10 İLKADIM Aralık-2020







Her meyve sebzeyi mevsiminde tüketmek gerekiyor. Bizde sizler için mevsime uy- gun meyve sebzelerden öne çıkan birini tanımak istedik. Ayın güzeli; Balkabağı… Masaldaki gibi mucizeler yaratıyor. Balkabağı sonbaharda evlerimize konuk etmeyi sevdiğimiz meyvelerden. Meyve diyo- ruz, çünkü çekirdeği olan yiyecekler meyve olarak tanımlanıyor. Balkabağı beta karoten içeren iyi bir antioksidan. Yani bağışıklık sistemimizi destekliyor. Araştırmalar lif yönünden zengin olduğunu da gösteriyor ki bu bağırsakların temizlenme- sine katkı sağlıyor ve kabızlık gibi bağırsak şikayetlerini azaltıyor. İçindeki yüksek orandaki A vitamini sayesinde bebeğinizin göz gelişimini destekler. Ayrıca C ve E vitaminlerini de içerir. Bebeğinize 6aydan sonra balkabaklı tarifler hazırlayabilirsiniz. Balkabağı satın alırken soyulmuş olanların yerine bütün olarak almakta fayda var. Doğran- mış olanlar besin değeri kaybına uğruyor. İyi balkabağı iç yüzeyi pürüzsüz ve koyu turuncu renk olmalı. Ancak yüksek ısı da balkaba- ğının besin değerini düşürür, en iyi yöntem haşlamak. Bebeğinize hazırlayacağınız ilk balkabağı çorbası. Doğradığınız yarım dilim balkabağını 2 yemek kaşığı irmik 1 bardak su 1 çay kaşığı zeytinyağı ile 15 dakika pişirin, sonra blender geçirin Afiyet olsun.

Mevsim geçişlerinde hastalıklar kapınızı daha sık çalabilir. Ancak kışın soğuk hava gibi etkenler nedeniyle hastalığa yakalan- ma ihtimali artar. Kışın hastalığa yakalanma ihtimali çocuklarda dirence bağlı olarak daha çok görülebilir. Kış hastalıkları deni- lince akla ilk olarak kışın iklimsel, sosyal ve fiziksel değişikliklere bağlı olarak ortaya çıkan veya sıklığı artan hastalıklar gelir. Kış hastalıkların çoğunluğunu enfeksiyon; yani mikrobik hastalıklar oluşturur. Kış aylarında havanın soğuması, hava kirliliğinin artması, toplu ve sıkışık ortamlarda yaşanılması, özellikle çocukların maruz kaldığı soğuk algınlığının sürekli bulaşması sonu- cunda ortaya çıkar Kış hastalıklarından en çok etkilenen çocuklardır.  Bağışıklık sistemini güçlendirmek için bebeğinizi Kışın vücut direncini kıran faktörler şöyle sıralanabi- emzirin. lir:  Sıcak havalara göre fiziksel stresin daha fazla gö-  Çocuğunuzun tek yönlü beslenmesine izin verme- yecek şekilde protein karbonhidrat ve yağları den- rülmesi geli bir şekilde almasına özen gösterin.  Soğuğa bağlı olarak cildin kuruması  Burun ve ağız içini döşeyen mukoza dokularının  Doğal yoldan veya gerekirse doktor kontrolünde vitamin takviyeleri yapın. kuruması  Koruyucu mekanizmaların iyi çalışamaması  Çocuğunuzun meyve ve sebze tüketimini artırın.  Beslenmede daha ağır ve sağlıksız besinlere yö-  Haftada 1-2 defa balık yemesini sağlayın. nelme  Hareketsizliğin artması  Abur cubur yeme alışkanlığından uzak tutun.  Ellerini sık sık yıkamasını sağlayın. Çocuklarda görülen kış hastalıkları sıklıkla grip, nezle, orta kulak iltihabı, bademcik enfeksiyonu ve sinüzit gibi üst solu-  Özellikle solunum sisteminin mikropların dışarı num yolu enfeksiyonlarıdır. Kış hastalıklarının görüldüğü ço- atılmalarını sağlayan mekanizmaları bozduğu için cukların tedavisi erken dönemde yapılmadığı takdirde ciddi çocuğunuzun yanında sigara içmeyin. sorunlar oluşabilir. Çocuklarda enfeksiyonların erken dönem- de tedavi edilmemesi ya da gelişigüzel alınan antibiyotiklerle  Bağışıklık sisteminin mikroplara karşı her zaman atlatılmaya çalışılması, kalp kası ve böbrekleri etkileyen ro- hazırlıklı olması için aşılarını eksiksiz yaptırın. matizmal ateş ya da orta kulak enfeksiyonu gibi hastalıklara neden olabilir.  Kirli, kapalı ve soğuk ortamlarda uzun süre kal- mamasına özen gösterilin ve kapalı ortamları sık sık havalandırın.  Çocuğunuzun yaşadığı ortamın ısısını iyi ayarla- yın ve havanın aşırı kuru olmamasına dikkat edin.  Hasta insanlarla temas etmesini önleyin ve yakın solunum temasından kaçınmasını sağlayın.  Çocuğunuzun kronik bir hastalığı varsa mutlaka kontrollerini yaptırın. Hapşırma ve öksürme sırasında ağız ve burun böl- gesini tek kullanımlık kağıt mendille kapatmasını sağlayın. 15 İLKADIM Aralık-2020

Rota virüsü insandan insana bulaşır. Özel- likle 5 yaş altı çocuklar risk altındadır. Yetiş- kinlerde genellikle görülmez. Hasta insan- ların kusmuk ve dışkıları yoluyla virüs bu- laşır. Hasta çocukla temas, oyuncaklar ve eşyalar hatta öksürüğü yoluyla bulaş görül- mektedir. Bu nedenle kreşlerde hastalık daha yaygın görünmektedir. Rota virüsü özellikle 2 yaş altındaki çocuklarda bağırsak iltihabına yol açan bir virüstür. Tüm dünyada 5 yaş altındaki çocuklar en az bir kez hastalığa yakalanmaktadır. Hastalık şiddetli ateş, ishal ve kusma ile kendini gösterir. Hastalığın bulaşma yolu oral - fekal (ağız - dışkı) yoludur. Hastalık özellikle kış ve ilkbaharda salgınlar yapar. Ancak diğer mevsimlerde de görülebilir. Çok şiddetli sıvı kaybı yaparak küçük çocukların ölümüne yol açabilir. Hastalığın kuluçka süresi 2 gün, iyileşme süresi ise yaklaşık 1 haftadır. Hastalığın belirli bir ilacı yoktur. Hastalıktan korunmak için aşı geliştirilmiştir. Rota virüs ishali geçirenler tekrar hasta- lığa yakalanabilir. Hastalık yaklaşık 2-3 günlük kuluçka periyodundan sonra Rota virüsün belli bir ilacı yoktur. Rota virüs ishalinde antibi- kusma ve ateş ile başlar. Bol sulu ishal gelişir. Virüs dışkıda yotik vermek gereksizdir. İshal kesiciler sakıncalıdır. İshalin hastalık başlamadan birkaç gün önce ve hastalık geçtikten bir süresini uzatırlar. Hastalığın tedavisinde ana prensip kusmayı kaç gün sonra bulunabilir. Karın krampları nedeni ile bebekler kesmek ve kaybedilen sıvıyı yerine koymaktır. Ateş için ateş çok huzursuzdur. Kusma ve ishale bağlı hızla sıvı eksikliği geli- düşürücüler kullanılır. Sıvı kaybı hafifse ve bebek alabiliyorsa şir. Sıvı eksikliği olan bebeklerde gözlerde çökme, aşırı huzur- ağızdan tuzlu şekerli sıvılar verilir. Yoğurtlu ve pirinçli çorba- suzluk, göz yaşının azalması, az idrara çıkma, derinin pörsü- lar, patates ve muz verilebilir. İnek sütü azaltılır. Yağlı yiye- mesi, bıngıldağın çökmesi, bitkinlik ve hızlı nefes alıp verme cekler verilmez. Yoğun meyve sularından kaçınmak gerekli- gözlenir. Hastalığın ciddiyetini sıvı kaybı belirler. Hastalık 3-9 dir. Ek besin alamayan bebekler emzirmeye devam edilir ve- gün arasında sürer. ya ishal mamaları kullanılır. Kusması çok şiddetli ve sıvı kaybı fazla olan bebekler hastaneye yatırılır. Damar yoluyla sıvı ve- Rota virüs dışkıdan yapılan bir tetkikle teşhis edilir. Hastalı- rilir. Azar azar ve sık sık beslenir. Rota virüs ishalinde klinik ğın tipik klinik bulgularına göre hekimler tanı koyabilir. tabloyu sıvı kaybı belirler. Ağır sıvı kaybı durumunda böbrek yetmezliği gelişebilir hatta bebek kaybedilebilir. Bu nedenle Rota virüse karşı aşı geliştirilmiştir. Ancak aşı % 100 koruyu- bebeklerde ateş, kusma ve ishal geliştiğinde anne - babalar cu değildir. Aşılı çocuklarda hastalık geçirebilir. Aşı bebeklik hemen doktora başvurmalı, hastalık kendiliğinden geçer diye döneminde 2. aydan itibaren ağızdan uygulanır. Aşılamanın 6. beklememelidir. aydan önce yapılması gereklidir. Ülkemizde 2 ve 3 doz uygula- nabilen 2 tip rota virüs aşısı bulunmaktadır. Aşı diğer aşılarla Rota virüs ishali adeno virüs ishali ile çok karışır. Ayırıcı tanı birlikte uygulanabilir. Bebek aşıdan sonra kusarsa aşının tek- dışkı tahlili ile yapılır. Rota virüs ishalinde dışkıda kan bulun- rarına gerek yoktur. Rota virüs ishali salgınlar yaptığında has- maz. Dışkı analizinde rota virüs antijeninin pozitif olması ke- ta çocuklar ile sağlamlar temas etmemeli, hasta çocuklar kre- sin tanı koydurucudur. şe gönderilmemeli, eller sık sık yıkanmalıdır. Kreşteki oyun- caklar sık sık temizlenmelidir. Bebeğin altı değiştirildikten sonra eller hemen yıkanmalıdır. 16 İLKADIM Aralık-2020

17 İLKADIM Aralık-2020



BAŞKAN ÜNAL 3 ARALIK DÜNYA ENGELLİLER GÜNÜ MESAJI Bucak Belediye Başkanı Emrullah Ünal, \"3 Aralık Dünya Engelliler Günü\" münasebetiyle bir mesaj yayımladı. Başkan Ünal mesajında engelliler gününün, engellilik konusundaki toplumsal bilincin artmasına ve engellilerin yaşam standartları- nın gelişmesine katkı sağlayacak önemli bir gün olarak ilan edildiği hatırlattı. 3 Aralık Dünya Engelliler Günü'nün bir kutlama değil, farkındalık oluşturma günü olduğunu söyleyen Başkan Ünal, aynı za- manda her insanın bir engelli adayı olduğunun unutulmaması gerektiğini vurguladı. Başkan Ünal, \"Engelliler; azimleriyle toplumun diğer kesimleri gibi birçok şeyi başarabilirler. Engelli vatandaşlarımız geleceğe umutla ve sevgiyle bakabilmeleri son derece önem- lidir. Engelli vatandaşlarımız, toplumun gerçeği ve vazgeçilmez bireyleridir. Engelli insanlarımız, çok hassas insanlardır. Bu yüzden, bizlerin yaklaşımları da bu anlamda hassas olmalıdır. En büyük engel sevgisizliktir. Bu duygu ve düşüncelerle; tüm engelli vatan- daşlarımıza aileleri ve sevdikleriyle birlikte mutlu ve sağlıklı bir yaşam diliyorum\" şeklinde konuştu.

“EŞİT YAŞAMA HAKKINI SAĞLAMAK HEPİMİZİN GÖREVİDİR” Merkezefendi Belediye Başkanı Şeniz Doğan, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü dolayısıyla bir mesaj yayımladı. Başkan Doğan, “3 Aralık Dünya Engelliler Günü, 1922 yılından bu yana tüm dünyada engelli bireyleri anlayabilme ve farkındalık yaratma açısından büyük öneme sahip bir gündür\" dedi. Vatandaşlarımızın sorunları, yalnızca kendilerinin değil, ailelerinin ve toplumun ortak sorunudur. Bu noktada, yaşanan sorunlar da biz yerel yöneticilerin ortak sorumluluğudur. Engelli bireylerin toplumsal yaşama katılımlarını kolaylaştırmak, karşılarına çıkan en- gelleri ortadan kaldırmak, onların isteği olan eşit yaşama hakkını sağlamak hepimizin görevidir. Herhangi bir engel, hayatın dışın- da olmayı gerektirmez. Bu konuda, Merkezefendi Belediyesi olarak engelli hemşerilerimizin ve ailelerinin güvenli bir geleceğe sa- hip olabilmeleri anlamında elimizden gelen her şeyi yapıyoruz, yapmaya da devam edeceğiz. Engelsiz Yaşam Akademimizde, engelli kardeşlerimize hem meslek öğrenme hem sosyalleşme hem de hayata adapte olma imkânı sağlıyoruz. Oradaki öğrencilerimiz, birçok işte başarı gösterip güzel işlere imza atıyor. Onların bu azmi ve isteği asla göz ardı edile- cek bir şey değil. Bizler, onların her türlü sıkıntısında gerek fiziken gerek psikolojik olarak her zaman yanında oluyor, destek veri- yoruz. Özel kardeşlerimizi, toplumun en özel parçası olarak görüyoruz. Bu anlamlı ve özel gün dışında da engelli kardeşlerimizi hatırlamalı ve her zaman kolaylık sağlamalıyız. 3 Aralık Dünya Engeliler Günü`nü bu konudaki bilinç, hassasiyet ve farkındalığın daha da artması gerektiğini düşünerek kutluyorum” dedi. 20 İLKADIM Aralık-2020

Erkan’dan 3 Aralık Engelliler Günü Mesajı İyi Parti Burdur İl Başkanı Faruk Erkan 3 Aralık dünya Engelliler Günü dolayısıyla bir mesaj yayımladı. Erkan Mesajında: “Dünya Engelliler Günü, engellilere yönelik çalışmalara dikkat çekebilmek için önemli bir gündür . Nüfusumuzun %13 engelli olduğu ülkemizde hepimizin potansiyel bir engelli adayı olduğu unutulmamalıdır. Engelli bireylerimizi hayatının içine çekmeliyiz. Engelli çocuklarımızın eğitimi konusun da daha çok çapa sarf etmeliyiz. Ülkemizde engellilerimizin eğitim alma ve meslek edinme imkanları kısıtlıdır. Engelli bireylerin eğitim ve iş imkanlarının geliştirilmesi devletin en önemli sorunlarından biri olmalı. 3 Aralık tarihi hükümetin engellilerle ilgili uygulamanın mevcut durumları sorgulama tarihidir. Engellilerimize karşı ayrıca zihniyetle mücadele edilmeli 3 Aralık Dünya Engelliler Günü toplumsal farkındalık açısından fırsat ola- rak değerlendirilip daha mutlu huzurlu bir dünya kurmak ümidiyle bütün engellilerin engelliler gününü kutlar tüm engellilere en- gelsiz bir yaşam dilerim” dedi. 21 İLKADIM Aralık-2020

Erken Tanı Konulan Skolyozda Doğru Korse Tedavisi Başarılı Skolyoz, erkek çocuklarda da görülür fakat kızlarda daha ilerle- Sonuçlar Verir Omurganın en sık rastlanılan çocukluk çağı de- yicidir. Halen skolyozun nedeni tam olarak bilinmemekte ve formitesi olan skolyoz sıklıkla 9-14 yaş arasında ortaya çıkar. görüldüğü yaş nedeniyle de Adölosan İdiyopatik Skolyoz ola- Daha küçük çocuklarda hatta bebeklerde de skolyoz görülür. rak isimlendirilmektedir. Skolyoz vücut kozmetik görünümünü olumsuz etkiler ve ço- cuklarda psikolojik sorunlara neden olur. İlerlemiş ve yüksek açılı skolyozda ağrı, solunum sıkıntısı ve egzersiz kapasitesin- de zorlanma oluşabilir. Skolyozda tanı çocuğun uzman hekim tarafından muayenesi ile ge- nellikle kolaylıkla teşhis edilir. Fakat skolyozun yeri ve açısını tespit etmek için omurga filmlerine başvurulur. Nadiren skolyoza başka hastalıklar da neden olabileceğinden MR ve tomografi gibi bazen ileri tetkik yöntemlerine de başvurulur. Skolyozun kontrolü sırasın- da sıklıkla radyolojik incelemeler devam ettirilir. Fakat son yıllarda yapılan araştırmalarda büyüyen çocukta kurşun korunma olmayan, radyasyon dozu yüksek ışınların bazı organlarda istenmeyen sağlık sorunlarına ve hatta ilerleyen yaşta kansere zemin hazırlayabileceği belirtilmektedir. Bu nedenle X ışını içermeyen, eğriliği takip imkanı veren vücut topografik analiz sistemleri birçok ülkede altın stan- dart olarak görülmektedir. Skolyoz, omurganın bir veya iki bölgesini etkileyebilir ve yerine göre dorsal (sırt), lomber (bel) dorsolomber (sırtbel birleşimi) yerleşimlidir. Eğrilik derecesi Cobb açısı olarak öl- çülür. Bir bölgedeki açı 45° ve üzerinde ise tedavi cerrahidir. Skolyoz, sıklıkla çocukların ergenlik döneminde, kız çocukla- rında ilk adet başlamasına yakın ciddi artma eğilimindedir. Bu nedenle aileler çocuklarının omurgalarını kontrol etmeli- dir. Skolyoz Tedavisi Nasıl Yapılmalı? Çocuğun sırtına arkadan bakıldığında omuzlardan birinde yükseklik, kalçanın bir tarafa kayması bel kol arasındaki me-  Skolyoz tedavisinde başarı uzman kadro ve uzman ekip safede farklılık varsa skolyozdan şüphe edilir. Çocuk öne eğil- çalışması ile gerçekleşir. diğinde sırt veya belde bir çıkıntı (hump) görülürse skolyoz kesindir. Çocuklar, sık aralıklarla gelişme döneminde takip  Skolyozun cerrahi dışı tedavisinde hekim, fizyoterapist ve edilmeli ve şüphe durumunda hemen hekime başvurulmalı- ortez teknisyenleri birlikte ekip çalışması ile başarılı so- dır. nuçlar oluşturur. Dünyanın birçok yerinde spesifik skolyoz tanı ve tedavi merkezi bulunmaktadır. Bu merkezlerde Skolyoz erken tanındığında, korse ve egzersiz tedavileri ile skolyoz bireysel egzersizleri, Skolyoz okulu grup egzersizle- ri uzman ve sertifikalı fizyoterapistlerce yapılmaktadır. kontrol altına alınır ve açının ilerlemesi engellenir, çocuğun vücut kozmetiği düzelir. Başarılı tedavi için altın kural; erken  Ayrıca skolyozda korse tedavisi başarılı sonuçlar verir. Bu tanı, esnek vücut yapısı, eğriliğe uygun doğru ve etkili korse korselerin uluslararası kabul görmüş kriterler ve teknikler- yapılması ve korsenin hekimin belirlediği süre kullanılması- le üretilmesi gerekmektedir. Amerika ve Almanya’da yay- dır. Skolyoz üç boyutlu egzersizleri olarak bilinen Schroth eg- gınlaşan bilgisayar kontrollü korse dizaynlarını ölçüye da- zersizlerinin düzenli yapılması ise başarıyı arttırır. yalı üretilmekte ve lisanslı ortez protez atölyesinde hasta- ya uygulama yapılmaktadır. Çocuğunuzda skolyozdan şüpheleniyorsanız veya çocuğunuza hekim tarafından skolyoz tanısı konularak korse kullanması önerildiyse mutlaka merkezimizle irtibata geçin. Skolyoz kor- seleri ve skolyoz egzersizleri konusunda sizleri bilgilendirelim. 22 İLKADIM Aralık-2020

Skolyoz, yani omurga eğriliği, adından da anlaşılabileceği üze- re gelişimsel olarak bir insanın omurgasının yamuk/eğri olma- sı hastalığıdır. Aslında omurgamızın doğal bir kıvrımlı yapısı vardır; ancak \"normal\" şartların ötesine geçecek düzeyde, ge- nellikle 3 boyutta da (en, derinlik ve uzunluk) meydana gelen kaymalar, omurganın şeklini bozar ve sorunlara neden olur. Fotoğrafta, sağ tarafta görülen budur. Skolyoz çoğunlukla doğuştan gelen bir hastalıktır; ancak idiyo- patik olarak, yani bireyin yaşantısı içerisinde rastgele bir şekil- de de meydana gelebilir. Kimi zaman Chiari malformasyonu gibi bazı hastalıklara bağlı olarak da oluşabilir. Her ne kadar fotoğraftaki gibi ekstrem vakalar sorunlara neden olabilecek olsa da, skolyozun en yaygın çeşidi olan \"geç başlangıçlı idiyo- patik skolyoz\" tedavi bile edilmese sıkıntı çıkarmayan bir has- talıktır; hatta kimi zaman kendiliğinden düzelebilmektedir. Eskiden bu daha kısıtlı eğrilikler bile düzeltilmezse, yaş ilerle- dikçe bunların artarak sıkıntı yaratacağına inanılıyor olsa da, güncel çalışmalar skolyozun bu şekilde gelişmediğini göster- miştir. Eğer ki fotoğraftaki gibi uç vakalar (eğriliğin 45-50 dereceyi aştığı vakalar) söz konusuysa, genellikle ameliyatla tedavi önerilmektedir. Bu da bizi sağ taraftaki fotoğrafa getirir. Sağ- daki fotoğraf, soldaki gibi bir bireyin ameliyat sonrası omurga- sının düzeltilmesi ve bu düzeltmeyi sürekli kılmak için yerleşti- rilen metal köprüleri göstermektedir. Ne yazık ki skolyozlu bir omurgayı genellikle tamamen düzeltmek mümkün olmamak- tadır; ancak çoğu zaman yapılan düzeltmeler, eski hale göre fazlasıyla rahat yaşam standartları sağlamaktadır. 23 İLKADIM Aralık-2020

Yetişkinler kadar çocuklar ve bebekler için de balığın faydası sayılamayacak kadar çok. Peki balığı bebeklere kaç yaşından itibaren yedirmeye başlamalı? Çocuklara hangi sıklıkla verilmeli? Hangi balığı seçmeli? Balık ye- meyi reddeden çocuklara bu yararlı besini nasıl sevdirmeli? İlk kez balık yedirecekseniz nelere dikkat etmeli- siniz? Özellikle katı gıdanın ilk yıllarında beslenme konusu yeni den biraz tedirgin oluyor. “Ya temizlerken kılçığı gözden ka- anneler için hayli zor olabiliyor. Daha önce bebek büyütme- çırırsam, ya boğazına batarsa” endişesi yüzünden balığı bes- miş olan anne, bebeğine maksimum fayda sağlamak için hiç- bir yeni bilgiyi atlamamaya çalışıyor. Balık ise en fazla kafa lenmeye katmayan anne sayısı da hayli fazla. Bunun yerine karıştıran besinler arasında; diğer yandan ise sağlıklı protein işlenmiş konserve balık tercih edenler ya da balığı önce kendi kaynağı olan mükemmel besinler sıralamasında en başta. ağzında kontrol edip bebeğine yedirenler var ki bunun hijye- İşte annelerin bebek beslenmesine balığı bir an önce katmak nik bir yöntem olmadığını belirtmekte fayda var. Kimi ebe- istemelerindeki acele de bundan kaynaklanıyor. Ama söz ko- veynler ise balığı mutfak robotundan geçiriyor. Bu yöntem nusu bebek beslenmesi olduğunda, yemeklerinin arasına ba- lık eklemeden önce bazı noktalara dikkat etmeniz gerekiyor. sayesinde kılçık sorunu bir nebze ortadan kalkıyor ama sıfır- Bebek beslenmesine balık ekleme konusundaki görüş farklı- lanmıyor. Oysa doğru bir temizleme yöntemiyle balık da en lıkları da anneleri etkiliyor. Bir yaş altı bebeklerin beslenme- az sosis ya da peynir kadar rahat yenilebilen bir besin olabi- lerine balık ilave etme konusunda doktorlar farklı görüşlere liyor. sahip. Alerji yapar mı? Cıva seviyesi önemli Balık da tıpkı çilek ve kuru yemişler gibi gıda alerjileri listesin- Aslında farklı görüşlerin nedeni balıktaki cıva seviyesiyle de çocuklar için üst sıralarda olan besinlerden... Bu da doğal ilgili. Çünkü cıva seviyesi balıktan balığa göre değişebiliyor. Cıva gebelikte de sakıncalı olduğu gibi, her yaştaki insan vü- olarak ailelerin bebeklerine balık verme konusunda endişe cudu, özellikle de bebekler için endişe konusu oluyor. Çünkü duymasına yol açıyor. Kimi alerji sorunu yaşamamak için bes- vücudun cıvayı tasfiye etmesi kolay değil. Bu toksik metali lenmesine balığı dahil etmiyor. Özellikle aile öyküsünde gıda vücudun uzaklaştırması tam 12 ay sürüyor. Eğer bebeğinizi alerjisi olanların endişesi artıyor. Eğer bebeğiniz alerjikse ya da sürekli olarak cıva seviyesi yüksek bir balık türüyle beslerse- niz sonunda sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalabilirsiniz. ailede balık-deniz ürünlerine karşı alerjisi olan anne-baba var- Bu konu elbette ki bebeğinizi tüm balık türlerinden uzak tu- sa bir yaşına kadar balıktan uzak durmak ve uzman desteği al- tacağınız ya da beslenmesinden balığı çıkaracağınız anlamı- mak en doğrusu olacaktır. Mümkünse bebeğinizi yeni bir yiye- na gelmiyor. Doğru balığı, doğru miktarda ve hangi aralık- cekle -özellikle balık- tanıştırırken reaksiyonlarını izlemenize yardımcı olacak bir yiyecek günlüğü kullanın. Bu, gıda alerjileri larla vereceğinizi bilmek zarar değil, yarar sağlıyor. Kılçık korkusu ya da intoleransını belirlemenize yardımcı olur. Birçok anne, balık söz konusu olduğunda kılçıklar yüzün- 24 İLKADIM Aralık-2020

Balığın faydaları Ne kadar yedirmeli? Market alışverişini çocuğunuzla birlikte yaparken peynir, ma- Çocuklarınızın yaşını göz önüne alarak porsiyonları ve sıklığı karna gibi gıdaların yanına balığı da ekleyin. Hatta balıkçınız belirlemelisiniz. varsa ve çocuğunuz bir yaşın üzerindeyse birlikte gidin ve bera- • Altı yaş altındaki çocuklar için her hafta iki ya da üç porsiyon ber balık seçin. Çünkü yeni yürümeye başlayan çocuğunuzun balık yedirmelisiniz. tabağına balık eklemeniz için çok iyi nedenleriniz var. Doymuş • Altı yaş ve üzeri çocuklar haftada iki ya da üç kez yaklaşık yağ oranı düşük ve protein, D ve B vitaminlerinden zengin olan 150 gram kadar tüketmeli. balık, çocuğun gelişimi için de hayli önem taşıyor. Dahası so- • Küçük çocuklar için küçük balıklar tercih edin. Tabağına sı- mon ve uskumru gibi yağlı balıklar, Omega-3 yağ asitleriyle ğacak kadar küçük balık onların ilgisini çeker. Çocuğunuz için beyin gücünü artırıyor, bağışıklığı güçlendiriyor, göz sağlığına en iyi balığı seçerken en iyi kural balık mevsiminde taze, yani iyi geliyor. yeni avlanmış olanı seçmektir. Bütünsel bir sağlık için sadece bebekler ve çocuklar değil, ye- • Okul öncesi ve okul çağı çocukları için üç parmak kalınlığın- tişkinlik döneminde de balığın düzenli tüketilmesi öneriliyor. da (yaklaşık 75 gr) balık yeterli. Eski yıllarda çoğu hekim, annelere bir yaşın altındaki çocuklar • Somon, taze ton balığı, sardalya ve uskumru bebekler için için balık ya da balık ürünleri sunmasını önermiyordu. Oysa bu en iyi balık çeşitleridir. düşünce artık değişiyor, artık altı aydan sonra bebeklere balık • Köpekbalığı, kalkan, kılıç gibi balıkları yedirmeyin. Bu türler öneriliyor. bebeğinizin beyin ve sinir sisteminin gelişmesini engelleyebile- Sadece bebek ya da çocukların değil hepimizin farklı gıdaları cek oranda yüksek cıva içerir. almamız gerekiyor. Deniz gıdalarıyla ilgili riskleri azaltmak için • Çiğ veya tütsülenmiş balık türleri de uzak durmanız gere- bilinen kaynaklardan, besin değeri yüksek olanları seçmek ge- kenler arasında… Çünkü hastalanmasına neden olacak bakteri- rekiyor. Bu seçim risklerden de uzak tutacaktır. Bebeğiniz için ler içerebilirler. doktorunuza danışmanız elbette ki en sağlıklısı olacaktır. • Salamura balıklar fazla tuzlu olduğu için yedirilmemesi ge- rekenler listesinde yer alıyor. Ne zaman ve nasıl başlamalı? Alerjisi olduğunu nasıl anlarım? Altı ay, bebeğinizin katı gıdalar dünyasını keşfetmeye başladı- Genel alerjik semptomlar şöyle sıralanıyor: ğı aydır. Mükemmel protein kaynağı, omega-3, omega-6 ve • Şişmiş dudak ve yüz demir kaynağı olan balık da hızla büyüyen bebeğinizin genel • Cilt döküntüsü büyümesi ve beyin gelişimi için önemli bir besindir. • Kusma Bebeğinizi balık ile ilk kez tanıştıracaksanız bir çay kaşığı kadar • İshal küçük porsiyonlarda ve püre formunda vermelisiniz. Ayrıca • Hırıltı derisini de çıkarmayı unutmayın. Yavaş yavaş miktarı artırabi- • Karın krampları lirsiniz. Ardınan başka bir yeni besinle bebeğinizi tanıştırma- Alerjik belirtiler göstermeden önce alışkın olmadığınız düzeyde dan önce üç-dört gün ara verin. İkinci denemenizde balığı deri- ağlaması da alerjik reaksiyonların ön belirtilerinden biri olabi- sinden ayırıp, kılçıklarını temizleyip küçük parçalara bölerek lir. En kısa sürede doktorunuza başvurmalısınız. verebilirsiniz. Bebeğinizi balıkla tanıştırdığınız öğünde başka yeni ek besin- Bol balık yüksek zeka ler eklemeyin. Aksi taktirde hangisine karşı alerjik reaksiyon Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları gösterdiğini anlayamazsınız. Balığı ızgara yaparak pişirebilir ya da haşlayabilirsiniz. İyice piş- Uzmanı Dr. Kemal Akpınar çocuklarda balık tüketimi- tiğinden ve kılçıklarının temizlendiğinden emin olun. nin önemini şöyle anlatıyor: Beyaz etli balık her zaman bebekler için iyi bir seçim. Çünkü “Çocukta ek gıdalara geçildiğinde, doğal ve sağlıklı beslenmeye sindirimi kolay ve alerji yaratma riski düşük. Soğuk su balıkları çok önem verilmeli. Burada vücuda alınması gereken besinler ise daha fazla omega-3 yağ asidi içerirler ve cıva oranları da arasında balık ve balık yağı ön plana çıkıyor. Balıkta bulunan düşük. Alabalık, morina gibi balıklar da verebileceğiniz balıklar omega-3, omega-6 ve diğer yağ asitleri özellikle de beyin ve arasında yer alıyor. Ton balığı iyi bir omega-3 yağ asidi kayna- zeka gelişiminde ciddi oranda etkilidir. Önemli bir besin kayna- ğıyken altı ay ve üzeri bebekler için sınırlı miktarda önerilir ğı olan balığı düzenli olarak haftada iki gün tüketmek gerekli. çünkü cıva düzeyi diğer balıklardan biraz daha fazla. Mutlaka Somon, levrek ya da çipura gibi balıkları tercih edebilirsiniz. güvendiğiniz bir balıkçıdan taze balık satın alın. Solungaçlarının Pişirme yönteminiz ise kızartma değil, haşlama, ızgara ya da kırmızı, üzerine parmağınızla bastığınızda cildinin pürüzsüz, buğulama olmalı. Balıkta bulunan omega-3 ve omega-6, balık berrak olması tazeliğinin ilk göstergeleri arasında. Kötü koku dışında ayrıca yeşil yapraklı sebzelerde, ceviz, yumurta, zeytin ise bayat balığın ilk belirtisi. ve zeytinyağında da mevcut.” Midye, ıstakoz, karides gibi kabuklu deniz hayvanlarını ise üç yaşına kadar yedirmeyin. 25 İLKADIM Aralık-2020

Kokusuz ve renksiz ama hayatımızın olmazsa ol- Yetişkinlerden 2 kat daha fazla su içmeliler mazlarından... Yaşam kaynaklarımızdan biri olan su, Bebeklerin ve çocukların ihtiyaç duydukları günlük vücudumuzun yüzde 60’ını oluşturur. Bazılarımız su miktarı yetişkinlerin neredeyse iki katıdır. Buna susamadığımız sürece su içmeyiz; ama ona ‘bağımlı’ göre ortalama; olmamız gerektiğini bilerek gündelik hayatımıza sürdürmeliyiz. Su, her çocuğun ihtiyacı ancak bu ih-  1-3 yaş: 1.3 litre, tiyaç; yaşa, cinsiyete, kiloya, boya ve aktivite düze-  4-8 yaş : 1.4 litre, yine göre değişebilir. Yine de her çocuğun mutlaka  9-13 yaş: Kızlarda 2.1 litre, erkelerde 2.4 litre, alması gereken asgari bir su miktarı vardır. Bu mik-  14-18 yaş: Kızlarda 2.3 litre, erkeklerde ise 3.3 lit- tar vücudun sıvı dengesini ayarlar. Vücutta normal sıvı dengesinin korunması için alınması gereken su re, su içilmesi gerekir. miktarı, vücut yüzeyine göre hesaplanır ve her 100 kaloriye 100 ml sıvı verilmesi normal kabul edilir. Bebeklerde kıstas: Kirlenen bez... Günlük su tüketiminde çocuğunuza örnek Bebeklerde günlük su tüketimini anlamak biraz daha farklı- olun... dır. en Bebeğiniz günde 7 bez kirletiyorsa vücudunda yeterli su olduğunu rahatlıkla düşünebilirsiniz. Su, vücudumuzda besinleri ve oksijeni organlara ta- şımak, vücut ısısını dengelemek, metabolizmayı dü- Başarıyı etkiler… zenlemek, toksik maddelerin atılmasını sağlamak ve enfeksiyonlarla savaşmak gibi birçok önemli görevi Türkiye'de çocuklar yeterli oranda su tüketmiyor, çünkü an- üstlenir. ne babalar çocuklarının beslenmelerinde sarf ettikleri özeni sıvı tüketimi konusunda gösteremiyor. Aslında bunun nedeni Suyun önemini su tüketerek anlatın… anne babaların da yeterince su tüketmemeleri! Oysa su iç- mek hayati önem taşır. Gerektiği kadar içilmediğinde fiziksel Pek çok anne-baba suyun önemini bilse bile çocuklarına an- ve zihinsel performansta ciddi sorunlar ortaya çıkabilir. Ye- latmayı düşünemeyebilir. Oysa çocuklar her şeyde olduğu tersiz su tüketen çocukların konsantrasyonları düşebilir ve gibi yeme-içme alışkanlıklarında da anne-babalarını rol mo- öğrenme yetenekleri azalabilir. Bu da başarıyı olumsuz yönde del kabul eder. Bu nedenle ebeveynin günlük su tüketimi ço- etkiler. Gözyaşı bile azalır susuz kalmak çocuklarda ishal, en- cuğun su içme alışkanlığında belirleyicidir. Doktorlar, anne feksiyon hastalıkları gibi ciddi sorunların ortaya çıkmasına babalara çocuklarının yanında sık sık su içmelerini ve suyun neden olabilir. Üstelik vücut ağırlığının yüzde 5’i kadar su sağlık için neden önemli olduğunu anlatmalarını önerir. kaybı herhangi bir belirti de vermez. Ne kadar su tükettiğini nasıl anlarsınız? Çocuğunuzun gün içinde ne kadar su tükettiğini anlamanın en pratik yolu; onun tuvalete gitme sıklığını takip etmektir. Eğer çocuğunuz iki saatte bir tuvalete gidiyorsa, idrarı kokusuz, açık renkli ise; her şey yolunda demektir. Bu, çocuğunuzun vücudunda yeterli su olduğu anlamına gelir. Az su içen çocuk- ta ise idrar rengi koyudur. 26 İLKADIM Aralık-2020

Kansere Neden Olan Başlıca Nedenler: Vücudumuzdaki bir organ ya da dokudaki hücrelerin bozul- ması, düzensiz bir şekilde bölünerek çoğalması yoluyla kötü Sigara ve alkol tüketimi, özellikle 12.00-14.00 saat- huylu tümör ya da urlara sebep olmasına “Kanser” diyoruz. leri arasında güneşe maruz kalma, aşırı derecede Tüm dünyada ve ülkemizde kanser o kadar yaygın bir hale röntgen ışını almış olma, kimyasal maddelerle fazla gelmiş durumda ki, neredeyse dokunduğumuz, kokladığımız, temas (boya, benzin, katran, asbest vb.), bazı virüs- yediğimiz, içtiğimiz çoğu şey ve en önemlisi ellerimizden dü- lerin etkileri, hava kirliliği, radyasyona maruz kalma, şürmediğimiz cep telefonları kansere neden olmakta. Kanser- beslenme yetersizliği gibi nedenler kansere neden den korunmak için doğal beslenmeye, spor yapmaya, stres- olmaktadır. ten uzak durmaya çalışsakta soluduğumuz kirletilmiş hava hatta yıkandığımız sudaki ağır metaller, kanserin en büyük sebeplerin haline gelmiş durumda. Anne Sütünün Kanser Üzerindeki Teda- Kanser hücrelerini tamamen yok etmese de bu hüc- vi Edici Etkisi: relerin azalmasında ve üremesinin yavaşlatılmasında anne sütünün faydalı olduğu kesindir. Gerek medya Sigara ve alkol tüketimi, özellikle 12.00-14.00 saatleri da gerekse sosyal medya da eşek sütü ve deve sütü- arasında güneşe maruz kalma, aşırı derecede röntgen nün de kansere iyi geldiği söylenerek satılmaya çalı- ışını almış olma, kimyasal maddelerle fazla temas şıldığı, ancak bunların hiçbirinin kansere iyi gelmedi- (boya,benzin,katran,asbest vb.), bazı virüslerin etkile- ği sadece anne sütünün faydalı olduğu uzman doktor- ri, hava kirliliği, radyasyona maruz kalma, beslenme larca vurgulanmaktadır. Bu tür yayınlara ve bu şekil- yetersizliği gibi nedenler kansere neden olmaktadır. de hastaların duygularını paralarını sömürerek kazanç sağlayan insanlara asla prim vermeyin. Uzmanlara göre bilimsel bir kesinliği olduğu söyle- nemese de anne sütünün kanseri tedavi edici özellik- İsveç’te yapılan bir araştırmada, anne sütünün için- lerinini bulunduğu ifade edilmektedir. Çoğu doktor bu de bulunan “Hamlet” diye adlandırılan bir maddenin konuda yeterli araştırma yapılmadığı aslında bu ko- kanser hücreleri üzerinde çok etkili olduğu, bu hücre- nunun üzerine düşülse belkide çoğu kanser hücresi- leri etkisiz hale getirdiği tespit edilmiştir. Araştırmayı nin yok edilmesi konusunda büyük başarılar sağlana- yapan bağışıklık uzmanı Profesör Catharina Svan- bileceğini söylemektedir. Ancak kanser hastalığı te- borg, antibiyotiklerle ilgili bir araştırma yaparken keş- davisi sayesinde tüm ilaç ve sağlık firmaları deli gibi fettiği anne sütündeki bu maddenin kanser hücreleri- para kazanıyor. Kimse bu rantın elinden uçup gitme- ni etkisiz hale getirdiğini ifade etmiştir. sini istemiyor. Araştırmaların yeteri oranda yapılma- ması da zaten ekonomik ranta bağlanmaktadır. Yapılan bu keşfe göre “Hamlet” enjekte edilen hasta- Anne sütü denenen beyin tümörü olan, prostat kan- larda, tümör ölümleri kısa zaman içerisinde kendini seri ve akciğer kanseri hastalarında, mesane ve ba- ğırsaktaki kötü huylu tümörlerde iyileşmeler görül- göstermektedir. Anne sütünde “Alphalactalbumin” müştür. Yapılan araştırmalar sonucunda üretilen ve doğal olarak var olan bütün sütlerin, mikroskopla tet- içeren proteinler boğaza ulaştığında kanserle müca- kik edilmesi sonucunda, sadece anne sütünün kan- ser üzerinde %50 etkili olduğu tespit edilmiştir. Bazı dele için hazır askerler oluyorlar. Tüm dünyada anne sütlerin ise kanser vakıalarında azdırıcı etki yaptığı görülmüştür. Bu nedenle anne sütü iyi geliyor duyu- sütü sayesinde kanserle mücadelesinde büyük yol mu ile hastaların tüm süt ürünlerini bilinçsizce tüket- meleri sağlıklarını daha da bozabilir. katetmiş ve iyileşme yolunda ilerlemiş hastalar bulun- maktadır. Bu nedenle anne sütünün bebeklerimize ne kadar faydalı olduğunu bir kez daha vurgulamak isti- yorum. Anne sütü çocuğunuzu bir çok hastalıktan koruduğu gibi bağışıklık sistemini geliştirerek kanser vakıaları- na yakalanmalarını da önler. Sevgili anneler, çocuk- larınızı asla anne sütünden mahrum bırakmayın. 27 İLKADIM Aralık-2020

Anne adayları neden normal doğumu tercih etmeli?  İlaç, ağrı kesici ve hiçbir tıbbi müdahale olmadan gerçekleştirilen normal doğumun anne ve bebek sağlığı için oldukça faydası bulunmaktadır. İyileşme süresini kısaltırsınız Normal doğumu tercih eden anne adayları, sezar- yen doğuma oranla çok daha hızlı iyileşirler. Genel olarak doğumdan birkaç saat sonra ayağa kalkabilir ve desteksiz dolaşabilecek hale gelirler. Doğum sı- rasında salgılanan endorfin hormonları ağrıyı giderir ve ağrıyla baş etme sürecinde yardımcı olur. Doğum sürecinde bebeğinizle daha yakın bağ ku- rarsınız Normal doğum, adından da anlaşılacağı üzerine, ol-  Normal doğumda ilaç kullanılmadığı için anne bilinç- ması gereken, doğumun normal biçimi… Anne ve be-  lidir ve yapılan işlemlerin farkındadır. Anne adayı  bek sağlığı için tercih edilmesi gereken doğum şekli süreç ile daha yakından ilgilidir. Bu sayede anne be- bu olsa da, ülkemizde ve dünyada sezaryenle doğum beğiyle ilk etkileşimini daha yakından deneyimleye- oranı ne yazık normal doğumu geçmiş durumda. Av- bilir. rasya Hastanesi’nden Kadın Hastaıkları ve Doğum Minimum ağrı hissedersiniz Uzmanı Op. Dr. Gamze Baykan normal doğumun fay- Sezaryende yaşandığı gibi büyük kesikler olmadı- ğından normal doğumda daha az ağrı hissedilir. daları hakkında bilgiler veriyor. Enfeksiyon riskini bir kenara bırakın Anne adayının normal doğumda enfeksiyon kapma Normal doğum, çok az tıbbi müdahale gerektirdiği riski hemen hemen hiç yoktur. Sezaryenle do- veya hiçbir tıbbi müdahaleye gerek duyulmadığı için ğum,yaranın, uterus zarının veya idrar yolunun en- en çok tercih edilen doğum türü olarak kabul edilir. feksiyonuna yol açabilir. Tıbbi müdahaleye yalnızca gerekli olduğu durumlar- da başvurulmalıdır. Doğum sonrası normal hayatınıza erken dönün Doğum, kadın bedenindeki normal bir süreç olmakla beraber  Normal doğum ile kadınlar hayatlarına kı- eşsiz bir olaydır. Bir anne adayının vajinal yoldan bebeğini do- sa sürede geri dönüş yapabilirler. Daha ğurması, normal doğum olarak adlandırılır. Pek çok anne daha hızlı normal hayata dönüş süreci annele- rin vücut şeklini ve gücünü geri kazanma- Kadın vücudu normal doğumu tercih ediyor sına, iyi süt üretimine yardımcı olur. Se- zaryen ile yapılan doğum sürecinde ise Anne adayları vajinal doğuma eşlik eden ağrıdan endişe doğum sonrası bakımın başlaması için ve korku duydukları için sezaryen doğum yapmayı tercih yaraların tamamen iyileşmesini beklemek eder hale geldi. Sezaryen ameliyatı doğum kolaylığı vaat gerekir. ettiği için anneler ve doktorlar bu yönteme daha fazla başvurmaya başladı. Fakat normal doğumun anne ve be- bek sağlığı için oldukça faydası vardır. Bir kadının vücu- du, normal doğumla başa çıkacak şekilde tasarlanmıştır. 28 İLKADIM Aralık-2020

Koronavirüs Günlerinde Bebeklerde D Vitamini Alımına Dikkat! D vitamini anne sütünde çok az olan bir vitamindir. Anne sü- Hamilelerin de D vitaminine dikkat etmesi gerekir tü normal ihtiyacın 10’da biri kadar D vitamini içermektedir. Bu nedenle yenidoğan döneminde ilk günden itibaren bir ya- D vitamini yetersizliğinin temel nedeni, deride güneş ışın- şa kadar tüm bebeklere 400 ünite D vitamini düzenli olarak verilmelidir. D vitamini vücut için çok önemlidir. Bebeğin bü- ları etkisiyle yeterli D vitamini üretilememesidir. Özellikle yümesiyle birlikte kemik dokusunun, sıklıkla D vitamini eksik- liği nedeniyle yeteri kadar gelişememesi raşitizme neden ola- kış dönemindeki hamileliklerde vitamin desteği yapılma- bilir. Bu nedenle bebeklik ve büyüme çağında ortaya çıkabile- cek vitamin eksikliklerinin bebeklere dışarıdan ağız yoluyla D ması, bebeklerin yetersiz D vitamini deposu ile doğması- vitamini verilerek önlenmesi amaçlanır. na neden olmaktadır. D vitamini alımı 1 yaşından sonra da devam etmeli Çocuğunuzun vücut direncini artırın Bebeğin doğumu ile birlikte günde 400 ünite D vitamini öneri- lir. Bu değer 1 yaşından sonra 600 üniteye çıkarılır. Ülkemizde Sonbahar ve kış mevsiminde özellikle okula devam eden D vitamini aile hekimliği merkezlerinde ücretsiz olarak veril- çocuklar yeteri kadar güneş ışığından yararlanamamakta- mektedir. Bebeklerin doğumuyla birlikte ilk günden itibaren D dır. Özellikle bu mevsimlerde dışarı çıkılsa bile kapalı vitamini başlanabilmektedir. D vitamini desteğine bebeklerin 1 alanlar tercih edilmektedir. Bu da dolaylı olarak D vitamini yaşından itibaren devam edilmelidir. eksikliğini beraberinde getirmektedir. Ayrıca koronavirüs nedeniyle evde kalmaya özen gösterilen bu dönemler de Bıngıldağı kapanınca D vitaminini bırakmayın çocuklarda D vitamini ihtiyacını artırmaktadır. D vitamini eksikliğinin bağışıklık sistemini zayıflattığı bilinmelidir ve Bazı aileler bebeklerde bulunan bıngıldak yapısı kapanınca D bu konu önemsenmelidir. Koronavirüsün D vitamini eksik- vitamininin bırakılacağını düşünmektedir. Oysa bu durumdan liği olan hastalar ve bölgelerde daha ağır seyrettiği ile ilgili sonra da D vitamini kullanılmalıdır. Ancak bazı bebeklerde çok araştırmalar artmaktadır. D vitamininin antiviral etkileriyle nadiren ailesel nedenlerle yüksek kalsiyum durumu gelişebilir. ilgili çalışmalar da bulunmaktadır. D vitamini eksikliğinde Bu nedenle bebeğin kalsiyum değerleri de mutlaka takip edil- grip, zatürre gibi diğer hastalıklara dair riskin arttığını da melidir. Bebeklerin böyle durumlarda D vitamini desteğine de- gösteren çalışmalar vardır. Bu nedenle bebek ve çocukla- vam edip etmeyecekleri konusunda pediatri uzmanları en doğ- rın D vitamini desteği almaları önemsenmelidir. Yaz ayla- ru bilgiyi verecektir. rında güneşte yeterince kalınsa bile kışın yeterli D vitami- ni sentezi yapılamadığından çocuklara özellikle sonbahar ve kış aylarında doktor kontrolünde D vitamini verilmesi uygundur.

Yaşama sevinci ile hayata tutunan bütün engelli kardeşlerimizin sadece bir gün değil her gün yanındayız.

Her türlü eşitsizliğin sona erdiği, engelli vatandaşlarımız için haya- tın daha kolay olduğu bir yaşam pratiğini kurmak, hepimizin ortak görevidir. Empati dayanışma ile bunu başarabiliriz…