pw

สาระท่ี ๔ ประวตั ศิ าสตร์มาตรฐานที่ ส.๔.๑ เขา้ ใจพฒั นาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบนัในดา้ นความสัมพนั ธ์ และการเปล่ียนแปลงของเหตกุ ารณ์อยา่ งต่อเน่ือง ตระหนกั ถึงความสาํ คญั และสามารถวเิ คราะห์ผลกระทบที่เกิดข้ึนตัวชี้วดั - สืบคน้ ถึงการเปล่ียนแปลงในวถิ ีชีวิตประจาํ วนั ของคนในชุมชนของตนจากอดีตถึงปัจจุบนั - อธิบายผลกระทบของการเปล่ียนแปลงที่มีตอ่ วถิ ีชีวติ ของคนในชุมชน

หน่วยท่ี ๒ การเปลย่ี นแปลงวถิ ชี ีวติ ในชุมชน เรื่องท่ี ๓การเปลยี่ นแปลงวถิ ชี ีวติ ของคนในชุมชน

ชุมชน ชุมชน หมายถึง กลุม่ คนท่ีอาศยั อยรู่ วมกนั หลายๆ ครอบครัวในบริเวณเดียวกนั มีชีวติ อยรู่ ่วมกนั พ่งึ พาอาศยั กนั ชุมชนแต่ละแห่งมีขนาดแตกต่างกนั บางชุมชนกต็ ้งั บา้ นเรือนอยอู่ ยา่ งแออดั มีผคู้ นจาํ นวนมากอยรู่ ่วมกนั เป็นชุมชนขนาดใหญ่ บางชุมชนกต็ ้งั บา้ นเรือนอยู่ห่างกนั พอสมควร มีผคู้ นอาศยั อยอู่ ยา่ งกระจดั กระจาย บางชุมชนก็ก่อต้งั มานาน



การศึกษาขอ้ มลู หรือเร่ืองราวของชุมชนจึงตอ้ งใชว้ ิธีสืบคน้เช่นเดียวกบั การสืบคน้ เร่ืองราวของตนเองและครอบครัว คือ ๑. สาํ รวจชุมชน - สาํ รวจวา่ มีแหล่งใดบา้ งท่ีใหข้ อ้ มลู เก่ียวขอ้ งกบั ชุมชน เช่นวดั สถานที่ราชการ แหลง่ โบราณสถาน พพิ ธิ ภณั ฑ์ ศนู ยว์ ฒั นธรรมชุมชน - สอบถามผรู้ ู้ที่อยใู่ นชุมชน เช่น ผเู้ ฒ่าผแู้ ก่ พระสงฆ์ ครู ผู้ที่อยอู่ าศยั ในชุมชนมาเป็นเวลานาน

- คน้ หาจากเอกสารขอ้ มลู ประวตั ิความเป็นมาของชุมชน - ศึกษาจากหลกั ฐานที่เกี่ยวขอ้ งกบั ชุมชน เช่นโบราณสถาน โบราณวตั ถุ เคร่ืองมือ เคร่ืองใช้ วดั ๒. แลกเปลี่ยนความรู้ การแลกเปล่ียนขอ้ มลู ที่ไดม้ าเพอ่ื ตรวจสอบความถกู ตอ้ งของเร่ืองราวท่ีสืบคน้ มา

๓. นาํ ความรู้ที่ได้ มาเรียบเรียงลาํ ดบั เหตุการณ์ตามลาํ ดบั เวลา โดยอาจจะใชเ้ สน้ เวลาในการเรียงลาํ ดบั เหตุการณ์จากน้นั นาํ เสนอเรื่องราวที่ไดศ้ ึกษาดว้ ยวิธีการต่างๆ เช่นการบอกเลา่ การทาํ รายงาน หรือการเขียนเรียงความเป็ นตน้

ความเจริญในดา้ นตา่ งๆ ทาํ ใหว้ ถิ ีชีวติ ของคนในชุมชนเปลี่ยนแปลง

การเปลยี่ นแปลงวถิ ชี ีวติ ของคนในชุมชน วิถีชีวิต หมายถึง แบบแผนแนวทาง หรือความเป็นอยขู่ องคนที่อาศยั อยใู่ นแต่ละสงั คม วถิ ีชีวิตของคนในชุมชนปัจจุบนั เปล่ียนแปลงไปจากอดีตท่ีเคยเป็ นมา

โดยวถิ ีชีวิตของคนในชุมชนเปลี่ยนแปลงไป ดงั น้ี ๑. การเปลี่ยนแปลงดา้ นท่ีอยอู่ าศยั ๒. การเปล่ียนแปลงดา้ นการแต่งกาย ๓. การเปล่ียนแปลงดา้ นการประกอบอาชีพ ๔. การเปล่ียนแปลงดา้ นการสื่อสาร ๕. การเปลี่ยนแปลงดา้ นประเพณีในชุมชน ๖. การเปล่ียนแปลงดา้ นความสมั พนั ธ์ของคนในชุมชน

๑. การเปลยี่ นแปลงด้านทอ่ี ยู่อาศัย เดิมชุมชนจะอาศยั อยรู่ ิมแม่น้าํ ลาํ คลอง ปัจจุบนั คนไทยอาศยั ในชุมชนท่ีติดอยรู่ ิมถนน

ในสมยั ก่อนวิถีชีวติ ของคนในชุมชนส่วนใหญ่จะผกู พนั ธ์อยกู่ บั ธรรมชาติ พ่งึ พาอาศยั ธรรมชาติ มีการปลกู สร้างบา้ นเรือนอยใู่ กลแ้ หลง่ น้าํ เช่น แมน่ ้าํ ลาํ คลอง เพื่อความสะดวกในการนาํน้าํ เขา้ มาใชใ้ นการอปุ โภค บริโภค และใชเ้ ป็นเสน้ ทางในการคมนาคมติดต่อส่ือสารกบั ชุมชนอื่น

บา้ นเรือนของคนในสมยั ก่อนนิยมปลกู สร้างเป็นบา้ นไม้มีใตถ้ นุ สูงเพอื่ ป้ องกนั น้าํ ท่วม แต่ในปัจจุบนั บา้ นเมืองขยายตวัและเจริญมากข้ึน ทาํ ใหว้ ิถีชีวิตของคนในชุมชนเปลี่ยนแปลงไปมีการปลกู สร้างบา้ นเรือนในพ้ืนที่ที่มีสิ่งอาํ นวยความสะดวกต่างๆเช่น น้าํ ประปา ถนน รถยนต์ รถโดยสาร โทรศพั ท์ ลกั ษณะบา้ นเรือนกเ็ ป็นตึกตามแบบตะวนั ตก

๒. การเปลย่ี นแปลงด้านการแต่งกาย

ในสมยั ก่อนวถิ ีชีวติ ของคนในชุมชนจะทอผา้ ใชเ้ องแลว้ จึงนาํ มาตดั เยบ็ เป็นเคร่ืองแต่งกาย ในปัจจุบนั มีการสร้างโรงงานทอผา้โรงงานตดั เยบ็ เส้ือผา้ สาํ เร็จรูป คนสมยั ใหม่จึงหนั ไปใชเ้ ส้ือผา้สาํ เร็จรูปกนั มาก การแต่งกายในปัจจุบนั จึงแต่งกายแบบชาวตะวนั ตกท้งั ชายและหญิง ส่วนการแต่งกายชุดไทยโบราณจะแต่งในบางโอกาสเท่าน้นั

๓. การเปลยี่ นแปลงด้านการประกอบอาชีพเกษตรกรรมคืออาชีพด้งั เดิมของคนไทย ปัจจุบนั คนไทยตอ้ งอาศยั งานจากภาคอตุ สาหกรรม

ในสมยั ก่อนวิถีชีวิตของคนในชุมชนจะทาํ การเกษตร เช่นการทาํ นา ทาํ ไร่ ทาํ สวน ต่อมาบา้ นเมืองเจริญข้ึน คนไมไ่ ดท้ าํอาชีพการเกษตรเหมือนเม่ือก่อน แต่มีอาชีพใหม่เกิดข้ึนเป็นจาํ นวนมาก เช่น ลกู จา้ งในโรงงาน พนกั งานสาํ นกั งาน พนกั งานขายสินคา้ อาชีพอิสระ เช่น ทนายความ ช่างซ่อมรถ ช่างตดั ผมช่างเสริมสวย

๔. การเปลย่ี นแปลงด้านการสื่อสาร โทรเลขเคร่ืองมือส่ือสารในสมยั โบราณ ไอแพด เคร่ืองมือส่ือสารในยคุ ปัจจุบนั

ในสมยั ก่อนวิถีชีวิตของคนในชุมชนจะสื่อสารกนั ดว้ ยการเดินไปบอกข่าวกนั เอง หรือไมก่ ร็ ออ่านจากหนงั สือพิมพ์ หรือเขียนจดหมายส่งทางไปรษณีย์ หรือติดต่อส่ือสารกนั ดว้ ยโทรเลข แต่ในปัจจุบนั มีวิทยุ โทรทศั น์ โทรศพั ท์ อินเตอร์เน็ต ทาํ ใหก้ ารติดต่อส่ือสารและเผยแพร่ข่าวสารเป็นไปไดอ้ ยา่ งสะดวกรวดเร็ว

๕. การเปลย่ี นแปลงด้านประเพณใี นชุมชน การลงแขกเก่ียวขา้ ว

ในสมยั ก่อนวถิ ีชีวิตของคนในชุมชนจะยดึ ถือประเพณีท่ีเคยปฏิบตั ิสืบต่อกนั มา เช่น ประเพณีลงแขกเกี่ยวขา้ ว ซ่ึงเป็นประเพณีท่ีเพ่อื นบา้ นร่วมแรงช่วยกนั เกบ็ เกี่ยวขา้ วโดยไมร่ ับค่าจา้ งแต่จะตระเวนช่วยเหลือกนั จนครบทุกคน สะทอ้ นใหเ้ ห็นถึงความมีน้าํ ใจและความสามคั คีของคนในชุมชน ในปัจจุบนั เกษตรกรจะใช้วธิ ีใชร้ ถเกี่ยวขา้ วแทนเพราะสะดวกและรวดเร็ว

๖. การเปลย่ี นแปลงด้านความสัมพนั ธ์ในชุมชน

ในสมยั ก่อนวิถีชีวติ ของคนในชุมชนจะเป็นเครือญาติกนัหรือมีความรู้จกั มกั คุน้ กนั จนเหมือนญาติสนิท จึงใหค้ วามช่วยเหลือกนั มีความเอ้ือเฟ้ื อเผ่อื แผก่ นั แต่ในปัจจุบนั แต่ละคนมีภาระหนา้ ท่ีมากข้ึน ไม่ค่อยมีเวลาไปพบปะพดู คุยกนั ประกอบกบั คนในชุมชนบางส่วนยา้ ยไปอยทู่ ี่อ่ืน และมีคนจากท่ีอ่ืนเขา้ มาอยใู่ หม่ จึงทาํ ให้เกิดความเหินห่างกนั มากกวา่ สมยั ก่อน

สาเหตุของการเปลยี่ นแปลงวถิ ชี ีวติ ของคนในชุมชน

วถิ ีชีวติ ของคนในชุมชนที่เปลี่ยนแปลงมีสาเหตุสาํ คญั ดงั น้ี๑. สาเหตุจากการเพิม่ ข้ึนของจาํ นวนประชากร เพราะจาํ นวนผคู้ นเพิ่มมากข้ึน ทาํ ใหช้ ุมชนมีการขยายใหญ่ข้ึน ยอ่ มส่งผลใหว้ ิถีชีวติ ของคนในชุมชนเปล่ียนไปดว้ ย เช่น ท่ีทาํกินไมเ่ พยี งพอ ทรัพยากรถกู ทาํ ลาย เกิดปัญหาชุมชนแออดั

๒. สาเหตุจากความเจริญทางดา้ นเทคโนโลยี เพราะบา้ นเมืองขยายตวั และมีความเจริญมากข้ึน มีการนาํเทคโนโลยมี าใชเ้ พอ่ื อาํ นวยความสะดวก ทาํ ใหว้ ิถีชีวิตของคนในชุมชนเปล่ียนแปลงไป เช่น ใชร้ ถเก่ียวขา้ วแทนการใชแ้ รงงานคนมีการใชร้ ถไถนาแทนแรงงานสตั ว์ มีการใชโ้ ทรศพั ทส์ ่ือสารติดต่อกนั มีการใชร้ ถยนตแ์ ทนเรือในการเดินทาง ใชอ้ ินเตอร์เน็ตในการติดต่อส่ือสารแทนจดหมายและโทรเลข

๓. สาเหตุจากการพฒั นาทางเศรษฐกิจ เพราะการพฒั นาทางดา้ นเศรษฐกิจจึงส่งผลใหเ้ กิดการเปลี่ยนแปลงในดา้ นต่างๆ ท้งั ในดา้ นการผลิต การวา่ จา้ งแรงงานการก่อสร้าง เช่น - ในดา้ นการผลิต สมยั ก่อนเนน้ การผลิตเพอื่ ยงั ชีพ เพอ่ื ใหม้ ีกินมีใชใ้ นครอบครัว ชุมชน ปัจจุบนั กลายมาเป็นผลิตเพอ่ื การคา้ และการส่งออก

- ในดา้ นการวา่ จา้ งแรงงาน สมยั ก่อนใชว้ ธิ ีช่วยเหลือโดยใช้แรงกาย แต่ในปัจจุบนั มีการจา้ งแรงงานเพิ่มมากข้ึนเพ่ือทาํ งานในโรงงานอุตสาหกรรม และมีการนาํ แรงงานต่างชาติเขา้ มาทาํ งานดว้ ย - ในดา้ นการก่อสร้าง มีการก่อสร้างขนาดใหญ่ เช่นสร้างอาคารโรงงานและสาํ นกั งานขนาดใหญ่ สร้างถนน สะพานเพอ่ือาํ นวยความสะดวกในการเดินทางและการขนส่ง

๔. สาเหตุจากการรับวฒั นธรรมจากที่อ่ืน เพราะการติดต่อส่ือสารท่ีสะดวกและรวดเร็วทาํ ใหค้ นในสมยั ปัจจุบนั รับเอาวฒั นธรรมจากท่ีอ่ืนได้อยา่ งรวดเร็ว เช่น รับวฒั นธรรมการแต่งกายจากชาติตะวนั ตก รับวฒั นธรรมดา้ นการแสดง การกิน การแต่งกายจากเกาหลี จีนและญี่ป่ ุน เป็นตน้

ผลกระทบของการเปลย่ี นแปลงวถิ ีชีวติ ของคนในชุมชน ชุมชนแออดั คือ ผลกระทบที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงทางสงั คม

การเปล่ียนแปลงของชุมชนทาํ ใหเ้ กิดผลกระทบต่อวถิ ีชีวติ ของคนในชุมชน ดงั น้ี๑. ผลกระทบจากการเปล่ียนแปลงระบบการผลิต จากการเปลี่ยนแปลงการผลิต จากการผลิตเพ่ือยงั ชีพ กลายเป็นการผลิตเพอ่ื การคา้ ทาํ ใหว้ ิถีชีวติ ผคู้ นจากเรียบง่ายกลายเป็นเร่งรีบ แข่งขนัฉกฉวยเอาแตผ่ ลประโยชน์ มีการละทิ้งถ่ินท่ีอยู่ ทิ้งอาชีพเกษตรกรรม เขา้ มาหางานทาํ ในโรงงานอุตสาหกรรมตามเมืองใหญๆ่ แต่การเปล่ียนแปลงดงั กล่าวกม็ ีผลดี เพราะมีการใชจ้ ่ายเงินทองเพ่อื ซ้ือสิ่งของมาบริโภคมากข้ึน เกิดการหมุนเวียนของเงินและเศรษฐกิจมากข้ึน มีการกระจายรายไดส้ ู่ชุมชนมากมาย

๒. ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงความสมั พนั ธ์ของคนในชุมชน จากการที่ชุมชนขยายตวั มีความเจริญมากข้ึน จากสงั คมชนบทกลายมาเป็นสงั คมเมือง ความสมั พนั ธ์ของคนในชุมชนก็เปลี่ยนแปลง จากการที่เคยอยใู่ กลช้ ิดกนั ช่วยเหลือเก้ือกลู กนักลายเป็นห่างเหินกนั ต่างคนต่างอยู่ ช่วยเหลือเก้ือกลู กนั นอ้ ยลง

๓. ผลกระทบจากการใชเ้ ทคโนโลยี จากการใชเ้ ทคโนโลยที าํ ใหว้ ถิ ีชีวิตเปล่ียนไป เช่นผลกระทบจากโรงงานอุตสาหกรรม ทาํ ใหเ้ กิดมลภาวะต่างๆ เช่นน้าํ เน่าเสีย อากาศเป็นพิษ ขยะลน้ เมือง มีการตดั ไมท้ าํ ลายป่ า เพอ่ืเอาไมม้ าใชใ้ นงานอตุ สาหกรรม มีการบุกรุกแผว้ ถางป่ าเพื่อหาท่ีทาํกินใหม่ สิ่งเหล่าน้ีส่งผลใหว้ ิถีชีวิตของคนในชุมชนเปลี่ยนแปลง