~ 48 ~ ใบงานที่ 4 เร่ือง การกาหนดทิศทางการตลาด วิชาพัฒนาอาชพี ให้มีอยู่มกี ิน (อช 11003) ระดบั ประถมศึกษา การกําหนดทิศทางการตลาดในสินค๎าของตนเองหรือสินค๎าท่ีสนใจเพื่อพัฒนาให๎ตรงกับความต๎องการ ของตลาด 1. ศึกษาความต๎องการของตลาดเพื่อกําหนดทศิ ทางในการผลิตสนิ ค๎าหรือบรกิ าร 1.1 สินค๎าหรือบริการ คอื ....................................................................................................... 1.2 ลูกค๎าซ้อื ไปทําอะไร............................................................................................................ 1.3 กลมุํ ลูกคา๎ เป็นใคร........................................................................................................... 1.4 ลกุ ค๎าจะซอ้ื อยาํ งไร............................................................................................................. 1.5 ลกู ค๎าใชส๎ ินค๎าเมอ่ื ไร........................................................................................................... 1.6 ซื้อสนิ คา๎ ได๎ทใ่ี ด................................................................................................................. 2. เมื่อศกึ ษาทศิ ทางการตลาดแลว๎ ให๎กาํ หนดเปูาหมายการตลาดในการผลิตสินค๎า แบบบนั ทกึ สมาชกิ กลุมํ 1........................................................................................................................................ 2........................................................................................................................................ 3........................................................................................................................................ ทศิ ทางการตลาด ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ เปูาหมายการตลาด ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................
~ 49 ~ ใบงานท่ี 5 เร่ือง การกาหนดกลยทุ ธ์สูเ่ ปา้ หมาย วิชาพฒั นาอาชพี ใหม้ อี ยู่มีกิน (อช 11003) ระดับประถมศึกษา คาชี้แจง ให๎ผู๎เรียนรวมกลํุมกันกําหนดกลยุทธ์ แล๎ววิเคราะห์กลยุทธ์ให๎สอดคล๎องกับเปูาหมาย การตลาดทไ่ี ดก๎ ําหนดไว๎ 1. กลยุทธก์ ารตลาดมอี ะไรบา๎ ง ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. มีกระบวนการวเิ คราะหก์ ลยทุ ธอ์ ยํางไร ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................
~ 50 ~ ใบงานท6ี่ เรอ่ื ง กจิ กรรมและแผนการพฒั นาการตลาด วชิ าพัฒนาอาชพี ใหม้ อี ยูม่ กี ิน (อช 11003) ระดบั ประถมศกึ ษา กลยุทธ์ที่ 1 ประกอบด๎วยกิจกรรม ให๎ผู๎เรียนรวมกลํุมกันกําหนดกิจกรรมและวางแผนการตลาดตาม กลยุทธท์ ่กี ําหนด แลว๎ บนั ทึกลงในแบบบนั ทกึ 1.............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2.............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3.............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ กลยทุ ธ์ที่ 2 ประกอบดว๎ ย 1.............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2.............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 3.............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................
~ 51 ~ ใบงานที่ 7 เรอื่ งกิจกรรมและแผนพฒั นาการตลาด วิชาพฒั นาอาชีพใหม้ อี ยู่มีกนิ (อช 11003) ระดบั ประถมศกึ ษา ให๎ผ๎ูเรียนนําแผนการพัฒนาการตลาด ไปให๎ผ๎ูร๎ูพิจารณาความเป็นไปได๎ของแผนแล๎วจดบันทึกการ แสดงความคดิ เห็นของผู๎รู๎ และกาํ หนดแนวทางแกไ๎ ขทางกลุํมเรยี นลงในแบบบนั ทกึ สรปุ ความคิดเหน็ จากผร๎ู ๎ู ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ แนวทางการดําเนินงานตามความคิดเหน็ ของผ๎ูรู๎ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................
~ 52 ~ แผนการจัดการเรียนรู้ กลมุํ สาระความรู๎พ้นื ฐาน รายวชิ าพัฒนาอาชีพใหม๎ อี ยํูมีกนิ อช 11003 ระดับชนั้ ประถมศกึ ษา แผนการจดั การเรียนรู๎เรอ่ื งท่ี 3 การพัฒนาธุรกจิ เชงิ รุก พบกลมํุ จาํ นวน 3 ชว่ั โมง ครงั้ ท่.ี .....................วันที่................เดือน..........................................พ.ศ..................เวลา....................น. มาตรฐานการเรียนร้รู ะดับ มคี วามรู๎ ความเข๎าใจในการพฒั นาอาชพี ให๎มีความมั่นคง ตวั ช้วี ดั 1. อธบิ ายความจาํ เปน และคณุ คาของธุรกจิ เชงิ รุก 2. อธบิ ายการแทรกความนิยมเขาสูความตองการของผูบรโิ ภคไดอยางแทจรงิ 3. อธบิ ายการสรางรูปลักษณคณุ ภาพสินคาใหม 4. อธิบายการพัฒนอาชพี ใหมีความมนั่ คง 5. วิเคราะหความเปนไปไดของแผนตาง ๆ 6. เขยี นโครงการพฒั นาอาชพี 7. ตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพัฒนาอาชพี 8. ปรบั ปรุงโครงการพฒั นาอาชีพ สาระสาคัญ 1 ความจําเปนและคณุ คาของธรุ กิจเชงิ รกุ 2 การแทรกความนยิ มเขาสูความตองการของผบู รโิ ภค 3 การสรางรปู ลักษณคณุ ภาพสนิ คาใหม 4 การพฒั นาอาชพี ใหมคี วามมัน่ คง 5. การวเิ คราะหความเปนไปไดของแผน 6. การเขยี นโครงการการพฒั นาอาชีพใหมอี ยูมีกนิ 7. การตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพฒั นาอาชพี 8. การปรับปรุงแกไขโครงการพฒั นาอาชีพใหมีอยูมกี ิน ข้ันตอนการจดั กระบวนการเรยี นรู้ ขน้ั ตอนท่ี 1 การกาํ หนดสภาพปัญหาความต๎องการในการเรียนร๎ู O : (Orientation) - ครแู ละผ๎ูเรยี นรํวมกันอภิปรายความจําเป็นและคุณคาํ ธรุ กจิ เชิงรุก ขนั้ ตอนท่ี 2 การแสวงหาข๎อมูลและจัดการเรยี นรู๎ N:New( ways of learning) - ผูเ๎ รียนศึกษาใบความรเ๎ู ร่ืองความจําเป็นและคุณคําเชิงรกุ - ผูเ๎ รยี นศกึ ษาใบความรเ๎ู รอื่ งการแทรกความนิยมเขา๎ สูคํ วามตอ๎ งการของผ๎บู ริโภค
~ 53 ~ ขัน้ ตอนที่ 3 การปฏิบัตแิ ละนําไปประยุกต์ใช๎(I:Implementation) - ผ๎เู รียนสามารถอธิบายความจาํ เป็นและคุณคาํ เชงิ รกุ - ผ๎ูเรียนสามารถอธบิ ายการแทรกความนิยมเข๎าสคํู วามตอ๎ งการของผ๎บู ริโภค - ครผู ส๎ู อนยกตัวอยาํ งอาชพี การขายสม๎ ตาํ พร๎อมถอดองค์ความรใ๎ู ห๎สอดคลอ๎ งตามหลกั ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียง (๒ : ๓ : ๔) เงือ่ นไขความพอเพียง -ความร๎ู -คณุ ธรรม หลกั ความพอเพยี ง -พอประมาณ -มีเหตุผล -มภี มู ิค๎มุ กนั เปูาหมายสมดุลและพร๎อมรบั การเปล่ียนแปลง ๔ มิติ -ดา๎ นวตั ถุ -ด๎านสงั คม -ดา๎ นส่ิงแวดลอ๎ ม -ด๎านวฒั นธรรม ขัน้ ตอนท่ี 4 การประเมนิ ผล E( : Evaluation) - การสงั เกตการเข๎ารวํ มกิจกรรมของผูเ๎ รียน - ใบงาน - การตรวจสอบการทําใบงาน สอ่ื และแหล่งเรียนรู้ 1.ใบความร๎ู 2แบบทดสอบ 3.หนงั สอื เรียนวชิ าพัฒนาอาชพี ใหม๎ ีอยมูํ กี ิน การวดั ผลและประเมินผล 1. วิธีการวดั - การสงั เกตพฤตกิ รรมจากการพบกลํมุ - การมสี วํ นรวํ มในการแสดงความคดิ เหน็ 2. เคร่ืองมอื - ใบงาน เกณฑก์ ารวัดผลประเมนิ ผล 1. นกั ศึกษามีผลคะแนนในการทดสอบไมนํ อ๎ ยกวําร๎อยละ 50 2. การมีสวํ นรวํ มในกิจกรรมกลํุม
~ 54 ~ แหลง่ การเรียนร้/ู สืบค้นข้อมูลเพิม่ เติม 1. หอ๎ งสมุดประชาชน 2. กศน. ตาํ บล 3. แหลงํ เรียนรู๎สารสนเทศ 4. Internet
~ 55 ~ ใบงานที่ 8 เรอ่ื ง การพฒั นาธรุ กจิ เชงิ รุก วิชาพัฒนาอาชพี ให้มอี ยู่มกี ิน (อช 11003) ระดบั ประถมศึกษา 1. การพัฒนาธุรกจิ เชงิ รุกคอื ………….........................................……………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………..………...……………..………… ……………………………………………………………………………........................................................................... 2. การแขํงขนั ที่ไร๎พรมแดน คือ …………………………………………………………........................................... …………………………………………………………............................................................................................... …………………………………………………………............................................................................................... .......……..………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ความต๎องการของผ๎บู ริโภคแบงํ ออกได๎ 2 ประเภทใหญํ ๆ คอื …………………………………………………………............................................................................................... …………………………………………………………............................................................................................... …………………………………………………………............................................................................................... 4. การพฒั นาผลติ ภัณฑ์ใหมํ หมายถงึ …………………………………………………………............................................................................................... …………………………………………………………............................................................................................... 5. การปรับปรุงผลิตภัณฑเ์ ดมิ คอื …………………………………………………………............................................................................................... …………………………………………………………............................................................................................... …………………………………………………………............................................................................................... 6. การลดตน๎ ทุน คือ …………………………………………………………............................................................................................... …………………………………………………………............................................................................................... .......………………………………………………………………………………………………………………………………………… 7. การยดึ หลักคุณธรรม ทส่ี ํงผลตอํ ความม่ันคงของอาชีพ มอี ะไรบ๎าง …………………………………………………………............................................................................................... .......………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………............................................................................................... .......………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………............................................................................................... .......………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………
1. ชอ่ื โครงการ ~ 56 ~ 2. ชื่อผดู๎ าํ เนินโครงการ 3. อาจารยท์ ี่ปรึกษาโครงการ การเขียนโครงการ 4. หลกั การเหตุผล ทาํ อะไร 5. วตั ถุประสงค์ ใครเป็นผู๎ทาํ 6. เปูาหมาย ใครเป็นผูค๎ อยชํวยเหลอื ให๎คาํ ปรึกษา 7. ระยะเวลาดาํ เนินการ ทําไมจงึ เลือกประกอบอาชีพน้ี 8. สถานท่ี ทําแลว๎ จะได๎อะไร หรอื เกิดประโยชน์อยํางไร 9. งบประมาณ ทําแลว๎ มีผลงานอะไร มากนอ๎ ยเพียงใด 10. ขั้นตอนการดําเนินงาน ทําเมือ่ ใด ทาํ ทไี่ หน ใช๎ทรพั ยากรอะไรบา๎ ง จาํ นวนเทําใด ทาํ อยาํ งไร มีข้นั ตอนทาํ อยํางไร
~ 57 ~ ใบงานท่ี ๙ เรือ่ ง การเขียนโครงการพฒั นาอาชีพให้มอี ยู่มกี ิน วิชาพัฒนาอาชพี ใหม้ ีอยมู่ กี ิน (อช 11003) ระดบั ประถมศกึ ษา คาช้แี จง ให๎ผเ๎ู รียนเขียนโครงการพัฒนาอาชีพให๎มีอยูํมกี ินของทาํ นหรอื อาชีพท่สี นใจ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................
~ 58 ~ แบบทดสอบก่อน/หลังเรียน รายวชิ าพัฒนาอาชพี ใหม้ อี ยู่มกี นิ อช 11003 ระดบั ประถมศกึ ษา คาชแี้ จง จงเลอื กคําตอบทถี่ กู ต๎องทสี่ ุดเพียงคาํ ตอบเดียว (20 คะแนน) 1. ข๎อใดคอื ความหมายของการพฒั นาอาชีพ 6. ขอ๎ ใดเป็นเหตุผลท่ตี ๎องจัดทาํ การวิเคราะห์ ใหม๎ อี ยมํู กี นิ ตําแหนงํ ธุรกิจ ก. การประกอบอาชพี ให๎มรี ายได๎ ก. การสร๎างตัวบํงชี้ ข. การประกอบอาชีพใหไ๎ ดก๎ าํ ไรไมํ ข. การหาผด๎ู าํ เนินงาน ค. การจดั รูปแบบองค์กร ขาดทุน ง. การเสนอแผนการตลาด ค. การประกอบอาชีพทก่ี อํ ใหเ๎ กดิ รายได๎ 7. ขอ๎ ใดไมใํ ชํการวเิ คราะห์ศกั ยภาพธรุ กิจบน เสน๎ ทางของเวลา อยํางตํอเน่อื ง ก. ศกั ยภาพของพ้นื ทต่ี ามลกั ษณะภมู ิ ง. การนาํ หลักเศรษฐกจิ พอเพียงมาใช๎ใน ประเทศและทําเลทีต่ ั้ง การประกอบอาชีพ ข. ศักยภาพของศลิ ปวัฒนธรรม 2.เหตุผลความจาํ เป็นในการพัฒนาอาชพี ใหม๎ ี อยูมํ ีกนิ คอื ข๎อใด ประเพณี และวิถชี วี ิตของแตลํ ะพ้ืนที่ ค. ศักยภาพของทรพั ยากรในแตํละพ้นื ที่ ก. มีการปรับเปล่ียนความเชื่อของ ง. ศกั ยภาพของเทคโนโลยี ผ๎บู ริโภค 8. ขอ๎ ใดเปน็ วธิ กี ารสงํ เสริมการตลาดของ ผู๎ผลิต ข. มกี ารเปล่ียนแปลงของแหลํงวัตถดุ บิ ก. โฆษณาสนิ คา๎ ค. มกี ารเปลย่ี นแปลงของฤดกู าล ข. ลดราคา /แจก / แถมสินค๎า ง. มีการปรับเปลย่ี นทางด๎านเศรษฐกิจ ค. เพม่ิ คุณภาพสนิ คา๎ 3. ข๎อใดไมํใชํความจาํ เป็นของการวเิ คราะห์ ง. ปรบั ปรงุ การผลติ สินคา๎ ศกั ยภาพธรุ กจิ จ. 9. เหตุใดจึงต๎องมกี ารกาํ หนด ก. พงศ์ สรา๎ งความม่นั คงทางการคา๎ เปาู หมายการตลาด ให๎กับผูร๎ ํวมลงทุน ฉ. เพอ่ื พฒั นาทรพั ยากรมนษุ ย์ ข. พีระ ดูความเปน็ ไปได๎ในการพัฒนา ช. เพื่อเพม่ิ พลงั อาํ นาจของผู๎ขาย ซ. เพือ่ วิเคราะห์มาตรฐานสนิ ค๎า ธรุ กจิ ของตน ฌ. เพื่อให๎เป็นไปตามทิศทางการผลติ ค. พล สาํ รวจความตอ๎ งการของลกู ค๎า ง. เพชร ผลติ สนิ ค๎าตามวตั ถุดิบทีม่ ี สินค๎าหรือบริการ คุณภาพ 5. ตาํ แหนงํ ธุรกิจในระยะใดจําเป็นตอ๎ งใช๎ เทคโนโลยเี ขา๎ มาชํวยในการประกอบอาชพี ก. ระยะตกตา่ํ ข. ระยะเรมิ่ ต๎น ค. ระยะทรงตวั ง. ระยะสรา๎ งตัว
~ 59 ~ 10. ข๎อใด ไมใํ ชํ ข้ันตอนการกาํ หนดตลาด 15. การกาํ หนดแผนพัฒนาผลิตภัณฑ์ควร เปาู หมายการผลติ ของตลาดสินคา๎ อปุ โภค พิจารณาในเร่ืองใด บริโภค ก. คณุ ภาพของวตั ถดุ ิบ และจํานวน ก. การพิจารณาจากกลมุํ ผ๎ซู ื้อและ แรงงาน ผบ๎ู ริโภคสนิ ค๎า ข. คุณภาพของแรงงาน และจาํ นวนการ ข. การหาวธิ กี ารทจี่ ะทาํ ให๎จาํ นวนลกู คา๎ ผลิต เพมิ่ ขึน้ ค. คุณภาพของเครื่องมือ และจาํ นวน ค. เปรียบเทียบตลาดเปาู หมายใน แรงงาน ปัจจุบนั กับลักษณะของผ๎ูซื้อ ง. คณุ ภาพของผลติ ภณั ฑ์ และจาํ นวน ง. พจิ ารณากลุมํ เปาู หมายของกลมํุ ผซู๎ ้ือ การผลติ วาํ เปน็ ลูกค๎าประจําหรือไมํ 16. ขอ๎ ใดสมควรไดร๎ บั การพัฒนาระบบการ 11. “ซ้ือ 1 แถม 1” เป็นกลยุทธก์ ารขาย ผลิต สินค๎าทตี่ รงกบั ข๎อใด ก. สนิ ค๎าได๎รบั การพัฒนาตลอดเวลา ก. การใหเ๎ ครดิตสนิ คา๎ ข. การใช๎นาํ้ เหวย่ี งแทนการรดนาํ้ ข. การสํงเสริมการขาย ค. ใชร๎ ะบบการผลติ แบบด้งั เดิม ค. การเพ่มิ การผลติ สินคา๎ ง. ปรบั กลยุทธก์ ารตลาดใหมํ ง. ขายพร๎อมกบั ผลิตภณั ฑใ์ หมj 17. ข๎อมลู ความนิยมสนิ คา๎ ของผ๎บู ริโภคมี 12. ตราสนิ คา๎ เป็นตวั บงํ ชเี้ รอื่ งใดมากท่สี ดุ ประโยชน์ตํอผป๎ู ระกอบการอยาํ งไร ก. การสร๎างความเช่อื มั่นของผู๎บรโิ ภค ก. นาํ ขอ๎ มูลน้ันมาขอลดภาษี ข. การกาํ หนดกลยทุ ธ์ทางการตลาด ข. นาํ ข๎อมลู นน้ั มาพัฒนาการผลติ ค. การมงํุ ยอดขายทางการตลาด ค. นําขอ๎ มูลนั้นมาประมวลเป็นความรู๎ ง. ความนําเชื่อถือของสนิ ค๎า 13. ข๎อใดเปน็ สง่ิ ท่ีควรคาํ นงึ ถงึ ในการกาํ หนด ใหมํๆ คณุ ภาพของผลผลิต ง. นาํ ขอ๎ มลู นัน้ มาพัฒนาสินคา๎ และขยาย ก. การตอบสนองตํอความตอ๎ งการของ ตลาด ลูกคา๎ 18. ปจั จุบนั มีผน๎ู ยิ มบริโภคผักปลอดสารพษิ ข. การแสดงออกถงึ การรักษา เราจะพัฒนาอาชีพปลกู ผกั โดยวธิ ีใด จงึ จะ ปลอดภัยทส่ี ุด ภาพลกั ษณท์ ดี่ ี ค. มคี วามคดิ ริเรม่ิ และมีมนษุ ยสัมพนั ธ์ที่ ก. ไมใํ ช๎สารเคมี แตํใชน๎ ้าํ หมกั ชวี ภาพท่มี ี ประสิทธิภาพแทน ดี ง. การแสดงออกถงึ ความพอใจในสนิ คา๎ ข. ไมํพนํ สารกาํ จดั ศตั รูพืชกอํ นเก็บผัก 7 14. ปจั จยั ใดมีความสาํ คญั ในการประกอบ วัน ธุรกิจมากท่ีสดุ ก. ต๎นทนุ ค. ใช๎สารฆาํ แมลงท่ีมรี าคาแพง แตมํ ี ข. แรงงาน คุณภาพดี ค. วตั ถุดบิ ง. การบรหิ ารจัดการ ง. ปลกู ผกั โดยใช๎ป๋ยุ ชีวภาพรํวมกบั สารเคมี
~ 60 ~ 19. ถ๎านักศกึ ษาจะทาํ โครงการผักปลอด 20. โครงการที่ดีมลี กั ษณะอยาํ งไร สารพิษโดยใชว๎ ัสดทุ ่ีมใี นท๎องถ่ิน ซึง่ มีเศษ ก. ขอ๎ มูลกระชับ และเปูาหมายกวา๎ ง พืชผกั จาํ นวนมาก นกั ศกึ ษามีแผนจะพฒั นา ข. ทันสมยั และข๎อมลู มีความเป็นไปได๎ ป๋ยุ ชนิดใด จงึ จะเหมาะสม ค. ขอ๎ มลู ถกู ต๎อง และไมกํ ําหนด ระยะเวลา ก. ปุ๋ยเคมี ง. เนื้อหามีความสมบูรณ์ และ ข. ปยุ๋ หมกั วัตถปุ ระสงคห์ ลากหลาย ค. ป๋ยุ พืชสด ง. ป๋ยุ ชีวภาพ เฉลย 1) ง. 2) ง. 3) ก. 4) ก. 5) ก. 6) ง. 7) ง. 8) ข. 9) ง. 10) ข. 11) ข. 12) ง. 13) ก. 14) ก. 15) ก. 16) ค. 17) ง. 18) ก. 19) ค. 20) ข.
~ 61 ~ รายวิชาศาสนาและหนาทพ่ี ลเมอื ง สค 11002 กจิ กรรมการเรียนรู้ รายวชิ าศาสนาและหนาทพ่ี ลเมอื ง สค 11002 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2564 หลักสตู รการศกึ ษานอกระบบ ระดบั การศึกษาขั้นพน้ื ฐาน พทุ ธศักราช 2551 ระดบั ประถมศึกษา ครั้งที่ กจิ กรรมการเรยี นรู้ สถานท่ี กศน.อําเภอแสวงหา 1 กจิ กรรมการเรียนการสอน ครั้งที่ 1 วชิ าศาสนาและหนา๎ ที่พลเมอื ง สค 11002 กศน.อาํ เภอแสวงหา เรอ่ื ง ศาสนา กศน.อาํ เภอแสวงหา 2 กจิ กรรมการเรียนการสอน คร้ังที่ 2 วิชาศาสนาและหน๎าทพ่ี ลเมือง สค 11002 กศน.อาํ เภอแสวงหา เร่อื ง วัฒนธรรมประเพณไี ทย 3 กจิ กรรมการเรียนการสอน คร้งั ที่ 3 วชิ าศาสนาและหน๎าที่พลเมือง สค 11002 เรอ่ื ง หน๎าท่พี ลเมอื งไทย 4 กิจกรรมการเรยี นการสอน ครั้งท่ี 4 วชิ าศาสนาและหน๎าทพ่ี ลเมอื ง สค 11002 เรอื่ ง กฎหมายนาํ รู๎
~ 62 ~ คาอธบิ ายรายวิชา รายวชิ า ศาสนาและหนา้ ท่ีพลเมอื ง (สค 11002) ระดบั ประถมศกึ ษา จานวน 2 หนวยกติ มาตรฐานการเรยี นร้รู ะดับ 1. มีความรู ความเขาใจ เห็นคุณคา และสืบทอดศาสนา วัฒนธรรม ประเพณี ทองถิ่นและ ประเทศไทย 2. มีความรู ความเขาใจดําเนินชีวิตตามวิถีประชาธิปไตยกฎหมายเบื้องตนกฎระเบียบของ ชุมชน สงั คม และประเทศ ศกึ ษาและฝกทักษะเกี่ยวกับเรอ่ื งดงั ตอไปน้ี 1. ความหมาย ความสาํ คญั ของศาสนา วัฒนธรรม ประเพณี 2. พทุ ธประวัติ และประวัติศาสดาของศาสนาตาง ๆ ในประเทศไทย 3. หลกั ธรรม และการปฏิบตั ติ นตามหลกั ธรรมของแตละศาสนา 4. บุคคลตวั อยางทใ่ี ชหลกั ธรรมทางศาสนาในการดาํ เนนิ ชีวิต 5. วฒั นธรรมประเพณี คานยิ มท่ีพึงประสงคของชมุ ชน สงั คมในทองถน่ิ และสงั คมไทย 6. สิทธิเสรภี าพ บทบาทหนาทขี่ องพลเมอื งในสงั คมประชาธิปไตย 7. ปญหาและสถานการณการเมือง การปกครองทเ่ี กิดขึ้นในชมุ ชน 8. การมีสวนรวมในการปฏิบตั ิตนตามกฎหมาย 9. กฎหมายในชวี ติ ประจาํ วนั การจดั ประสบการณการเรียนรู จัดใหมีการคนควาหาความรู จากส่ือเอกสาร ตํารา สื่ออิเล็กทรอนิกส ภูมิปญญา ผูรู สถาบันทางศาสนา การฝกปฏิบัติ การทําโครงงาน การจัดกลุมอภิปรายแลกเปล่ียนเรียนรู การวิเคราะห สถานการณจําลอง การสรุปผลการเรียนรู และนําเสนอในรูปแบบตางๆ การวัดและ ประเมินผล ประเมินจากการทดสอบ การสังเกต การประเมนิ การมสี วนรวมในการทํากิจกรรมและการ ตรวจ ผลงาน ฯลฯ
~ 63 ~ รายละเอยี ดคาอธิบายรายวิชา รายวชิ าศาสนาและหนาที่พลเมอื ง (สค 11002) จานวน 2 หนวยกิต 80 ชวั่ โมง ระดบั ประถมศึกษา มาตรฐานการเรียนรรู ะดับ 1. มีความรู ความเขาใจ เหน็ คุณคา และสืบทอดศาสนา วฒั นธรรม ประเพณที องถน่ิ และ ประเทศไทย 2. มคี วามรคู วามเขาใจดาํ เนินชีวติ ตามวถิ ปี ระชาธิปไตยกฎหมายเบ้อื งตนกฎระเบียบของ ชมุ ชน สงั คม และประเทศ ที่ หัวเรื่อง ตวั ชี้วัด เนือ้ หา จานวน (ช่วั โมง) ๑ ศาสนา 1. มคี วามรู ความเขาใจ เกี่ยวกบั 1. ความหมายความสาํ คญั ของ ศาสนา วัฒนธรรม ความหมาย ความสาํ คญั ของ วฒั นธรรม ประเพณี ๒๐ ประเพณี ศาสนา วฒั นธรรม ประเพณี ใน ประเทศไทย 2. พุทธประวัติ และประวัตศิ าสดา ของ 2. มคี วามรู ความเขาใจ เกี่ยวกบั ศาสนาตาง ๆ ในประเทศไทย พทุ ธประวัติ และ ประวตั ิศาสดา - ประวตั ิพระเยซู ของศาสนาตาง ๆ - ประวตั พิ ระมฮู ัมมดั ฯลฯ 3.1 หลักธรรมสาํ คัญของศาสนาพุทธ 3.1 มีความรู ความเขาใจใน - เบญจศลี เบญจธรรม หลักธรรม และการปฏิบตั ิ ธรรม - ฆราวาสธรรม แตละศาสนา - พรหมวิหาร 4 หลกั ธรรมสําคญั ของ 3.2 ตระหนกั ถึงคณุ คา และ เห็น ศาสนา คริสต ศาสนาอิสลาม ศาสนาฮินดู ความสําคัญในการนาํ หลกั ธรรม มาใชในการ ดาํ รงชีวติ 4.1 การปฏิบัติตนตามหลักศาสนา 4. มีทกั ษะในการปฏบิ ตั ิตน ตาม - พุทธ - คริสต - อิสลาม - ฮินดู หลกั ศาสนาท่ตี นนับถอื 4.2 บคุ คลตัวอยางทีใ่ ชหลกั ธรรม ทาง ศาสนาในการดําเนนิ ชวี ิต 5. สามารถอยูรวมกับบคุ คลที่ 5.การแกปญหาความแตกแยกของ บคุ คล ตางความเชอื่ ทางศาสนาใน สงั คม สังคม ชมุ ชน เพราะความ แตกตางความ ไดอยางสนั ตสิ ุข เชอ่ื ศาสนา และ สังคมดวยสันตวิ ิธี (กรณี ตวั อยาง) - จากพทุ ธประวตั ิ - จากประสบ 6. มีความรู ความเขาใจใน การณของผเู รียน วัฒนธรรมประเพณขี องชุมชน 6. วฒั นธรรมประเพณใี นชุมชน ทองถนิ่ ทองถนิ่ และของ ประเทศ ภาคตาง ๆ ของประเทศ ไทย - ภาษา การแตงกาย อาหาร ฯลฯ ของ 7. ตระหนกั ถึง ความสําคัญ ของ ภาคตาง ๆ วัฒนธรรมประเพณขี องชุมชน - ประเพณขี องแตละชมุ ชน ทองถ่ิน ภาค ทองถ่ิน และของ ประเทศ เชน แหเทียนพรรษา, บญุ เดือนสิบ,ลอย กระทง,ประเพณี ว่ิงควาย,ยีเ่ ปง
~ 64 ~ ท่ี หวั เรือ่ ง ตัวชี้วดั เน้อื หา จานวน (ช่ัวโมง) ๒ หนาท่ี 8. มสี วนรวมในการปฏบิ ัติ ตนตาม 8.การอนุรกั ษ และสบื สาน วฒั นธรรม ๒๐ พลเมือง ๒๐ วฒั นธรรมประเพณี ของ ประเพณขี องภาค ๒๐ ทองถนิ่ ตางๆ (กรณีตัวอยาง) 9. นาํ คานยิ มทพ่ี งึ ประสงค 9. การประพฤตปิ ฏบิ ตั ิตน เพ่อื การ อนุ ของสงั คม ชมุ ชน มาประพฤติ รกั ษ และสืบสานวัฒนธรรม ประเพณี ปฏบิ ัติจนเปนนสิ ัย 10. คานิยมท่พี ึงประสงคของชมุ ชน สงั คมไทย 11. การประพฤตปิ ฏิบัติตนตาม คานิยม ของชมุ ชน สงั คมไทยทพ่ี งึ ประสงค กรณี ตวั อยาง) ๑. รแู ละเขาใจในเรอ่ื งสิทธิ 1.1 ความหมายของประชาธปิ ไตย เสรีภาพ บทบาทหนาทีแ่ ละ คณุ คา 1.2 สิทธิ เสรีภาพบทบาท หนาที่ ของ ของความ เปนพลเมือง ดีตาม พลเมอื งในวถิ ปี ระชาธปิ ไตย แนวทางประชาธปิ ไตย ๒. ตระหนักในคุณคาของการ 2. การมสี วนรวมในการปฏิบตั ติ น ตาม ปฏบิ ตั ิตนเปนพลเมอื งดีตาม วิถี กฎหมาย ประชาธิปไตย 3. แยกแยะปญหา และ สถาน 3. ปญหา และสถานการณ การเมืองการ การณการเมอื งการ ปกครองที่ ปกครองที่เกดิ ข้ึนใน ชุมชน (กรณีตัวอยาง) เกดิ ข้ึนในชุมชน 4. รแู ละเขาใจสาระท่วั ไป เกีย่ วกับ 4. กฎหมายทเี่ ก่ียวของกับตนเอง และ กฎหมาย ครอบครัว 5. นําความรกู ฎหมายที่ เกีย่ วของ 5. กฎหมายที่เกี่ยวของกับชุมชน กบั ตนเอง ครอบครวั ชุมชน และ ประเทศชาตไิ ปใชใน ชีวิตประจําวนั ได 6. เห็นคณุ คา และประโยชน ของ 6. กฎหมายอน่ื ๆ เชนกฎหมาย แรงงาน การปฏิบตั ติ นตาม กฎหมาย และสวัสดิการ กฎหมายวา ดวยสทิ ธเิ ด็ก และสตรี
~ 65 ~ แผนการจัดการเรียนรู้ กลํุมสาระความรูพ๎ นื้ ฐาน รายวชิ าศาสนาและหน๎าท่ีพลเมือง สค 11002 ระดบั ประถมศึกษา แผนการจดั การเรียนร๎ูเรอื่ งท่ี 1 ศาสนา เวลา 3 ชวั่ โมง สอนวันท.่ี ..................วนั ท่ี................เดือน....................................พ.ศ..................เวลา....................น. มาตรฐานการเรยี นรู้ระดับ 1. มคี วามรู ความเขาใจ เหน็ คุณคา และสบื ทอดศาสนา วัฒนธรรม ประเพณี ทองถนิ่ และ ประเทศไทย 2. มคี วามรู ความเขาใจดาํ เนินชีวติ ตามวิถปี ระชาธปิ ไตยกฎหมายเบือ้ งตนกฎระเบยี บของ ชุมชน สังคม และประเทศ ตัวชีว้ ัด ๑. มคี วามรู๎ ความเข๎าใจเกี่ยวกับความหมาย ความสําคัญของศาสนา วัฒนธรรม ประเพณีใน ประเทศไทย 2. มคี วามรู๎ ความเขา๎ ใจเก่ยี วกบั พทุ ธประวตั ิ และประวตั ิศาสดาของศาสนาตําง ๆ 3. มคี วามรู๎ ความเข๎าใจในหลักธรรม และการปฏิบัตธิ รรมแตลํ ะศาสนา 4. ตระหนกั ถงึ คุณคํา และเห็นความสําคญั ในการนําหลกั ธรรมมาใชใ๎ นการดํารงชีวติ 5. สามารถอยูํรวํ มกับบุคคลท่ตี าํ งความเชื่อทางศาสนาในสงั คมได๎อยํางสนั ติสุข สาระสาคัญ 1. ความหมาย ความสาํ คญั ของศาสนา วฒั นธรรม ประเพณี 2. พทุ ธประวตั ิ และประวัติศาสดาของศาสนาตางๆ ในประเทศไทย 3. หลักธรรม และการปฏบิ ตั ิตนตามหลักธรรมของแตละศาสนา 4. บคุ คลตัวอยางท่ใี ชหลักธรรมทางศาสนาในการดําเนนิ ชวี ติ 5. วัฒนธรรมประเพณี คานยิ มทพ่ี งึ ประสงคของชมุ ชน สังคมในทองถนิ่ และสงั คมไทย 6. สทิ ธเิ สรภี าพ บทบาทหนาท่ขี องพลเมอื งในสังคมประชาธปิ ไตย 7. ปญหาและสถานการณการเมือง การปกครองท่เี กดิ ข้ึนในชมุ ชน 8. การมสี วนรวมในการปฏิบัตติ นตามกฎหมาย 9. กฎหมายในชีวิตประจาํ วนั จุดประสงค์การเรียนรู้ ๑. อธิบายประวตั ิ หลักคาํ สอน และการปฏิบตั ิตามหลกั ศาสนาทต่ี นนบั ถอื 2. เห็นความสําคัญของวัฒนธรรม ประเพณแี ละมีสวํ นรวํ มในการปฏิบตั ิตนตามวฒั นธรรม ประเพณีท๎องถิน่ 3. ปฏบิ ตั ติ นตามหลักธรรมทางศาสนา วฒั นธรรม ประเพณี
~ 66 ~ 4. ยอมรับและปฏบิ ัติตนเพือ่ การอยรูํ ํวมกนั อยํางสนั ติสุขในสงั คม ทม่ี ีความหลากหลายทาง ศาสนา วัฒนธรรม ประเพณี มีคณุ ธรรม และคํานยิ มพื้นฐานในการอยูํรวํ มกันอยาํ งปรองดอง สมานฉันท์ 5. บอกสทิ ธเิ สรภี าพ บทบาทและหน๎าทต่ี ามกฎหมายของการเป็นพลเมอื งดีตามระบอบ ประชาธิปไตยอันมพี ระมหากษัตริย์ทรงเปน็ ประมขุ 6. เห็นคณุ คําของการปฏิบตั ติ นเป็นพลเมืองดตี ามกฎหมาย 7. มีสวํ นรํวมในการปกครองสํวนทอ๎ งถนิ่ ในระบอบประชาธปิ ไตยอันมพี ระมหากษตั รยิ ท์ รง เป็นประมุข 8. วเิ คราะหก์ ารแกป๎ ญั หาการทุจรติ และมสี วํ นรํวมในการปอู งกันและปราบปรามการทจุ รติ สาระการเรยี นรู้ - ศาสนาตาํ ง ๆ - ประวัตศิ าสดา - หลักธรรมของศาสนาตาํ ง ๆ คณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์ 1. ใฝรุ ๎ไู ผเํ รียน ศกึ ษาใบความร๎ูจากแบบเรยี น 2. มวี นิ ยั ทํางานตามทคี่ รมู อบหมายไดท๎ ันเวลา 3. ขยัน มํงุ มัน่ ในการทาํ งาน ทําใบงาน ทาํ กจิ กรรมกลุมํ 4. มีความสามัคคี มนี าํ้ ใจ มคี วามรับผดิ ชอบ ชํวยเหลอื กนั ทาํ กจิ กรรมกลุํม ช้นิ งาน/ภาระงาน 1. หนังสอื แบบเรียนวิชาศาสนาและหนา๎ ท่ีพลเมอื ง 2. ใบความร๎ูเร่ืองที่ 1 ศาสนาตาํ ง ๆ 3. ใบความรเ๎ู ร่อื งที่ 2 หลักธรรมสาคญั ของศาสนาตําง ๆ 4. ใบงานท่ี 1 ศาสนาตาํ ง ๆ 5. ใบงานที่ 2 หลกั ธรรมสาคญั ของศาสนาตาํ ง ๆ 6. แบบทดสอบกํอนเรยี น กระบวนการจัดการเรียนรแู้ ละกจิ กรรมเพมิ่ เตมิ ขัน้ ตอนที่ 1 การกาํ หนดสภาพ ปัญหา ความตอ๎ งการในการเรยี นรู๎ - ครพู ูดคยุ กบั ผ๎ูเรียนในเรอื่ งของการดูแลตัวเอง เพือ่ ปูองกันโรคตดิ เช้อื ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID - 19) - ครผู ูส๎ อนเลําถงึ ระบบเศรษฐกิจแบบพอเพียง ทพ่ี ระบาทสมเด็จพระเจ๎าอยูหํ ัว ทรงพระราช ดาริและพระราชทานไวใ๎ ห๎เป็นแนวทางในการพัฒนาประเทศแกํคนไทย วตั ถปุ ระสงค์หรือเปูาหมาย หลัก คือ ความสงบสุขของผคู๎ นในสังคม ประชาชนมีกนิ มใี ช๎อยํางเพียงพอแกคํ วามต๎องการ ทีส่ าํ คัญ ต๎องไมํทาํ ตนและผ๎อู นื่ เดอื นรอ๎ น หากวิเคราะหโ์ ดยละเอยี ดก็จะพบวํา ทรงประยุกตม์ าจากหลกั ธรรม ในพระพทุ ธศาสนาน่ันเอง และยกตัวอยาํ งการถอดองค์ความร๎ู (๒ : ๓ : ๔) ในอาชพี ของผู๎เรยี น)
~ 67 ~ ๑. เงื่อนไขความพอเพียง - ความรู๎ - คณุ ธรรม ๒. หลกั ความพอเพียง - พอประมาณ - มเี หตุผล - มภี ูมคิ ุ๎มกัน ๓. เปูาหมายสมดุลและพรอ๎ มรับการเปลยี่ นแปลง ๔ มติ ิ - ดา๎ นวตั ถุ - ด๎านสังคม - ดา๎ นสง่ิ แวดลอ๎ ม - ด๎านวฒั นธรรม ข้นั ตอนที่ 2 การแสวงหาข๎อมูลและจดั การเรยี นร๎ู 1. ครเู ชื่อมโยงส่ิงท่ีไดเ๎ รยี นรู๎ในขัน้ ท่ี 1 โดยแลว๎ ให๎ผเ๎ู รียนดูวดี ีทศั นเ์ รื่องศาสนา ความหมาย ความสาํ คญั ของศาสนา วฒั นธรรม ประเพณี 2. พุทธประวตั ิ และประวัติศาสดาของศาสนาตางๆ ในประเทศไทย 3. หลักธรรม และการปฏบิ ตั ติ นตามหลกั ธรรมของแตละศาสนา 4. บคุ คลตัวอยางทใ่ี ชหลักธรรมทางศาสนาในการดําเนนิ ชวี ติ ข้นั ตอนท่ี 3 การปฏบิ ัติและนาํ ไปประยกุ ตใ์ ช๎ 1. ใหผ๎ ๎ูเรยี นของแตํละกลุํมระดมความคดิ ในการจดั ทาํ กจิ กรรมบนั ทึกรายงาน 2. ให๎ผ๎ูเรียนแสดงความคิดเห็น ลงในใบงาน 3. ครูใหต๎ วั แทนของแตํละคนนาํ เสนอผลงาน 4. ครแู ละผูเ๎ รยี นสรุปสิ่งทไี่ ดเ๎ รียนรู๎รวํ มกัน และผเู๎ รียนบนั ทกึ สรปุ สง่ิ ท่ไี ด๎เรียนร๎ูลงในสมดุ บันทึกกิจกรรม ข้ันตอนท่ี 4 การประเมนิ ผล 1. ครสู งั เกตการทํากิจกรรมกลุมํ การมีสวํ นรํวมและการนาํ เสนอภายในกลํุมของผ๎เู รยี น 2. ครแู ละผูเ๎ รียนสรปุ ส่งิ ทไ่ี ดเ๎ รยี นรรู๎ วํ มกัน และผเ๎ู รยี นบนั ทกึ สรปุ สง่ิ ท่ไี ดเ๎ รยี นรลู๎ งในสมดุ บนั ทึกกิจกรรม 3. แบบทดสอบความรู๎ การมอบหมายงานให๎ผเ๎ู รยี นไปเรยี นรู๎ดว๎ ยตัวเอง ครมู อบหมายงาน ใหผ๎ ูเ๎ รยี นไปเรียนรดู๎ ว๎ ยตนเองและนดั หมายการสงํ งานที่รับผิดชอบตามรายวิชา และเนื้อหา ส่ือการเรียนรู้ 1. หนังสอื แบบเรียน 2. ใบความร๎ู 3. อินเตอร์เน็ต
~ 68 ~ การวัดผลและประเมนิ ผล 1. วิธกี ารวดั - การสงั เกตพฤติกรรมจากการพบกลมํุ - การมสี วํ นรวํ มในการแสดงความคดิ เห็น 2. เครอ่ื งมือ - ใบงาน เกณฑ์การวดั ผลประเมินผล 1. นกั ศึกษามีผลคะแนนในการทดสอบไมํน๎อยกวําร๎อยละ 50 2. การมีสํวนรวํ มในกิจกรรมกลํุม แหลง่ การเรยี นรู้/สืบคน้ ขอ้ มูลเพิม่ เติม 1. ห๎องสมุดประชาชน 2. กศน. ตาํ บล 3. แหลํงเรยี นร๎ูสารสนเทศ 4. Internet
~ 69 ~ ใบความรู้ เรือ่ ง ศาสนา เรือ่ งท่ี 1 ความหมายของศาสนา ความสาคญั ของศาสนา ความหมายของศาสนา “ศาสนา” คือ ลัทธิความเช่ือในหลักการ กรรมวิธี การปฏิบัติตนเพื่อให๎บรรลุจุดมุํงหมาย สูงสุดในชีวิตที่ศาสดาของแตํละศาสนาส่ังสอนหรือบัญญัติไว๎สาเหตุการเกิดศาสนา ประการแรก เกิด จากความกลวั ของมนษุ ย์ เนอื่ งจากมนุษยไ์ มํมีความร๎ูความเข๎าใจ ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ ภัยพิบัติ ตําง ๆ มนุษย์คิดวําสิ่งเหลํานี้เกิดจากอํานาจของวิญญาณและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ดลบันดาลให๎เป็นไป มนุษย์ จงึ แสวงหาวิธีภักดี อํอนนอ๎ มให๎อยูํใต๎อาํ นาจด๎วยการแสดงออกตําง ๆ นานา เชํน การเคารพบูชา การ เซนํ สังเวย การทาํ ทกุ รกริ ิยา เพือ่ ให๎สง่ิ ศกั ด์สิ ิทธ์ิเห็นใจ ประการตํอมา เกิดจาก การค๎นหาความจริงของธรรมชาติ โลกและชีวิต โดยไมํหวังพ่ึงพิง อํานาจศกั ดส์ิ ทิ ธใ์ิ ด ๆ เม่อื คน๎ หาความจรงิ พบแลว๎ จงึ นาํ มาประกาศศาสนา เพอ่ื ให๎ชาวโลกรตู๎ าม คอื พระพุทธเจ๎า เป็นตน๎ องค์ประกอบของศาสนา มอี ยํู ๕ ประการ คอื 1. มศี าสดา คือ ผูก๎ อํ ต้งั ศาสนา เร่ิมตน๎ คิดคําสอน (หลกั ธรรม) เปน็ คนแรก 2. มีคาํ สอน คมั ภรี ์ คอื คาํ สอน (หลักธรรม) ของศาสนา 3. มนี ักบวช หรือผสู๎ ืบทอดศาสนา เป็นผูป๎ ฏบิ ัตติ นตามคําสอนของศาสนา 4. มศี าสนสถาน คอื สถานที่ประกอบพิธีกรรมทางศาสนา เชนํ โบสถ์ วหิ าร สุเหรํา 5. มีสัญลกั ษณ์ คือ เครอ่ื งหมายแสดงทางศาสนา ศาสนพธิ ี หรอื พธิ ีกรรมทางศาสนา เชนํ ไมก๎ างเขน ประเภทของศาสนา จําแนกเปน็ ๔ ประเภท คอื 1. เอกเทวนิยม เชือ่ ในพระเจ๎าองค์เดยี ว เชนํ ศาสนาอสิ ลาม ศาสนาครสิ ต์ เป็นตน๎ 2. พหุเทวนยิ ม เช่ือในพระเจา๎ หลายองค์ เชํน ศาสนาฮินดู ศาสนาชนิ โต เปน็ ตน๎ 3. สัพพัตถเทวนิยม เช่ือวําพระเจ๎าสิงสถิตอยํูในทุก ๆ แหํง เชํน ศาสนาพราหมณ์ บางลทั ธิ เปน็ ตน๎ 4. อเทวนยิ ม ไมํเชือ่ วําพระเจา๎ เปน็ ผูส๎ รา๎ งโลก เชนํ ศาสนาพทุ ธ ศาสนาเซน เปน็ ตน๎ ศาสนาทุกศาสนามีจุดปลายทางเดียวกัน คือ ต๎องการให๎ทุกคนเป็นคนดี อยํูรํวมกันโดยสันติ สังคมมีความสงบสุข ความสาคญั ของศาสนา พอสรุปได้ 7 ประการ คือ 1. เป็นท่ียดึ เหนยี่ วทางจิตใจ ชํวยให๎มนุษย์เกิดความมั่นใจในการดํารงชีวิต และชํวย ให๎รู๎สึกปลอดภัย 2. ชํวยสร๎างความสามัคคีในหมูํมนุษย์ ชํวยให๎มนุษย์รํวมมือกันแก๎ไขปัญหาตําง ๆ ตลอดจนรํวมมือกันสรา๎ งสรรคส์ ง่ิ ทีเ่ ปน็ ประโยชนต์ อํ ศาสนาและชีวติ 3. เป็นเครือ่ งมือขัดเกลาสมาชกิ ในสังคมให๎สมาชิกยึดมั่น เช่ือถือ ปฏิบัติตนเป็นคนดี ตามคาํ สอน กลัวบาปทเ่ี กิดจากความประพฤติไมํดีตําง ๆ 4. ชํวยพัฒนาและยกระดับจิตใจการกระทําของมนุษย์ให๎สูงขึ้น คือชํวยให๎มนุษย์ เสียสละและอดทน อดกล้ันยิ่งขึน้ ทาํ ความดีมากยง่ิ ขน้ึ เปน็ ตน๎
~ 70 ~ 5. เป็นบํอเกิดแหํงศาสตร์ ความรู๎ด๎านศิลปะ ขนบธรรมเนียม ประเพณีตําง ๆ มี กาํ เนดิ จากศาสนา 6. ชํวยให๎มนุษย์มีอิสระ คําสอนของศาสนาเสนอแนวทางท่ีมนุษย์สามารถฝึกตนให๎ พ๎นจากกิเลสมอี ิสระจากกิเลสทัง้ ปวง 7. เป็นสัญลักษณ์ แสดงถึงความดีงาม แสดงพลังสามัคคี ความเป็นน้ําหนึ่งใจ เดยี วกันของคนทน่ี ับถือศาสนาตําง ๆ ในแตํละศาสนา เรือ่ งท่ี ๒ ประวตั ิศาสดา พุทธประวัติ ศาสนาพุทธ เป็นศาสนาประเภทอเทวนิยม คือ ไมํเชื่อวํามีพระเจ๎าสร๎างโลก สร๎างมนุษย์ กําหนดโชคชะตามนุษย์ แตํเช่ือวําทุกอยํางเกิดมาได๎เพราะมีเหตุ ทุกอยํางต๎องอาศัยกัน เป็นเหตุเป็น ปัจจยั ซึ่งกนั และกนั จะมเี พยี งอยํางใดอยํางหน่ึงมิได๎ ศาสนาพุทธ เป็นศาสนาใหญํศาสนาหนึ่งของโลก เปน็ ศาสนาประจาํ ชาติของประเทศไทย ศาสนาพุทธเกิดในชมพูทวีป ปัจจุบันเป็นพ้ืนท่ีของประเทศอินเดีย เนปาล ภูฏาน ปากีสถาน และบงั กลาเทศรวมกนั ศาสดาของศาสนาพุทธ คือ พระพุทธเจ๎า ทรงมีพระนามเดิมวํา เจ๎าชายสิทธัตถะ กําเนิดใน ตระกลู กษัตริย์ในยคุ ทศี่ าสนาฮินดเู จรญิ รํุงเรอื งในชมพูทวีป พระองคป์ ระสูติ ณ ลุมพินีวัน แคว๎นสักกะ เมอื งกบลิ พัสด์ุ (ปัจจบุ ัน คือ เมอื งรมุ มนิ เด ประเทศเนปาล) ทรงประสูติในวันศุกร์ข้ึน 15 คํ่า เดือน 6 ปีจอกํอนพุทธศักราช 80 ปี เมื่อประสูติได๎ 7 วัน พระราชมารดา คือ พระนางสิริมหามายา จึง สิ้นพระชนมพ์ ระราชบดิ าของพระองค์ คือ พระเจา๎ สุทโธทนะ จึงให๎พระเจ๎าน๎า คือ พระนางประชาบดี โคตมี เป็นผ๎ูเลี้ยงดูพระเจ๎าสุทโธทนะได๎เชิญพราหมณ์มาทํานายลักษณะพระโอรส พราหมณ์ได๎ พยากรณ์พระราชกุมารวาํ “ถ๎าออกบวชจะได๎เปน็ ศาสดาเอกของโลก ถ๎าทรงเป็นฆราวาสจะได๎เป็นพระ จักรพรรดิ” ดังนนั้ พระเจา๎ สุทโธทนะจึงปรารถนาจะใหเ๎ จ๎าชายสทิ ธัตถะเพลิดเพลินในความสุขทางโลก เพื่อจะได๎ให๎เจ๎าชายสิทธัตถะเป็นพระจักรพรรดิ พระราชบิดาทรงสร๎างปราสาทที่งดงาม 3 หลัง ให๎ ประทับแตํละฤดูและให๎ศึกษาเลําเรียนศิลปวิทยากับสํานักอาจารย์วิศวามิตร พระองค์ทรงอภิเษก สมรสกบั พระนางพมิ พาถงึ แมพ๎ ระราชบดิ าจะหาส่ิงอํานวยความสุข ความสะดวกสบายให๎พระองค์ แตํ เจา๎ ชายสทิ ธัตถะกม็ ิได๎เพลดิ เพลินกบั ความสุขทางโลก เมอ่ื พระองคเ์ สด็จออกนอกพระราชวัง พระองค์ ทอดพระเนตรเห็นการเกิด การแกํ การเจ็บ การตาย เป็นความทุกข์ พระองค์ทรงครํุนคิดแสวงหาทาง ให๎มนุษยพ์ น๎ ทกุ ข์ และเห็นวาํ การหนที ุกขใ์ นโลกด๎วยการบรรพชา ดงั น้ัน พระองคจ์ งึ เสดจ็ ออกจากวงั ในวันทพ่ี ระนางพมิ พาประสูติพระโอรส คือ เจ๎าชายราหุลพ ระองค์ทรงรําพึงวํา “หํวงเกิดแล๎วหนอ” เมื่อพระองค์เสด็จผํานทรงพบเห็นนางสนมนอนระเกะระกะ อยํูเป็นภาพที่ไมํนําดู ไมํสวยงาม ล๎วนนําปลงสังเวช พระองค์จึงเสด็จออกบวชพร๎อมกับคนรับใช๎ชื่อ นายฉันนะทรงขี่ม๎าชอื่ กณั ฐกะ จากน้ันใหน๎ ายฉนั นะกลับไป แลว๎ พระองค์ทรงปลงผม ถือเพศบรรพชิต และแสวงหาอาจารย์จากสาํ นักตําง ๆ เพ่ือส่ังสอนให๎พระองค์บรรลุธรรมท่ีทําให๎สัตว์โลกพ๎นจากความ ทกุ ข์ ทรงศกึ ษาทสี่ ํานักอาฬารดาบส และอุทกดาบส ฝึกฝนทางจิตจนได๎ ฌานสมาบัติ 8 ซ่ึงเน๎นโยคะ วิธี ทรงเห็นวําไมํใชํทางพ๎นทุกข์ท่ีแท๎จริง ดังน้ัน ตํอมาพระองค์ทรงใช๎วิธีการทรมานตนเองด๎วยการ บําเพ็ญทุกรกิริยา คือ อดอาหาร และทรมานตนด๎วยวิธีตําง ๆ จนรํางกายซูบผอม ทรงพบวํา ทางน้ี มิใชํพน๎ ทุกข์ จึงหันมาเดินสายกลาง และเสวยพระกระยาหารตามเดิม แล๎วหันมาบําเพ็ญเพียรทางจิต
~ 71 ~ ค๎นหาสัจธรรม และทรงค๎นพบสัจธรรมในวันเพ็ญ เดือนวิสาขะ คือ วันขึ้น 15 คํ่า เดือน 6 ปีระกา กํอนพระพทุ ธศกั ราช 45 ปีทรงมพี ระชนมายุ 45 พรรษา ดงั น้ัน ในการแสวงหาทางบรรลุธรรมของพระองค์นนั้ เปรียบเสมือนพิณ 3 สาย ถ๎าขึงสายพิณ ตึงเกนิ ไปสายพิณกจ็ ะขาด ถา๎ ขงึ สายหยอํ นเกินไป เสียงจะไมํไพเราะ ต๎องขึงสายพิณพอดี จงึ จะดีดแล๎ว มีเสียงไพเราะ เชํนเดียวกับมนุษย์ หากเพลิดเพลินในโลกียสุขเหมือนสายพิณที่หยํอนยาน และถ๎าตึง เข๎มงวดในการปฏบิ ัตดิ ๎วยการทรมานตนเองรํางกายจะทนทานไมํไหวเหมือนสายพิณท่ีขึงตึง ดังนั้น จึง ควรเดนิ สายกลาง เชํนเดียวกับสายพิณทขี่ งึ พอดี สัจธรรมที่พระองคต์ รสั ร๎ู คือ ทรงค๎นพบปปุ เพนิวาสานสุ ตญิ าณ คือ อดีตชาตขิ องพระองค์ทรง ค๎นพบจุตูปปาตญาณ คือ การกําเนิดของสัตว์โลก และอาสวักขยญาณ คือ การกําจัดกิเลสให๎หมดส้ิน ไปเพอื่ จะปฏบิ ัตติ นใหพ๎ ๎นทุกขไ์ มตํ ๎องเวียนวํายตายเกิด คือ อรยิ สจั สี่ เปน็ ความจรงิ อนั ประเสรฐิ ซึ่งเป็น หัวใจสําคญั ของพระพทุ ธศาสนา คือ ทุกข์ คอื ปญั หาท้ังหลายท่เี กดิ ขึน้ ในชวี ติ ได๎แกํ ความไมสํ บายกาย ความไมํสบายใจ สมุทัย คือ สาเหตแุ หํงปัญหาที่เกิดขน้ึ ในชีวติ นิโรธ คือ ความจริงวําด๎วยการดับทกุ ข์ การละต๎นเหตขุ องความทุกข์ มรรค คือ ความจริงวําดว๎ ยแนวทางแหํงความดบั ทกุ ข์ หลังจากตรัสร๎ูแล๎วพระองค์ได๎เสด็จไปเทศนาธรรมแกํปัญจวัคคีย์ท้ัง 5 คือ พระโกณฑัญญะ พระวัปปะ พระภัททิยะ พระมหานามะ และพระอัสสชิ ซ่ึงติดตามดูแลพระองค์ชํวงที่แสวงหาธรรม และบาํ เพ็ญทกุ รกริ ยิ า เม่ือพระองค์เลิกบําเพ็ญทุกรกิริยา จึงคิดวําพระองค์ท๎อถอย ไมํบําเพ็ญเพียรจึง พากันหนีไปที่ปาุ อิสิปตนมฤคทายวนั เมือ่ พระองค์เทศนาธรรม คือ ธัมมจักกัปวัตนสูตร ซึ่งแสดงถึงข๎อ ปฏิบตั ิทางสายกลาง คอื มรรค 8 ซงึ่ เปน็ ข๎อปฏบิ ตั ใิ ห๎พน๎ จากความทกุ ข์ คอื 1. สมั มาทิฏฐิ ปญั ญาเห็นชอบ 2. สมั มาสังกัปปะ ความดาํ รชิ อบ 3. สัมมาวาจา วาจาชอบ 4. สัมมากัมมนั ตะ การงานชอบ 5. สมั มาอาชวี ะ ความเล้ยี งชีพชอบ 6. สมั มาวายามะ ความเพยี รชอบ 7. สมั มาสติ ความระลกึ ชอบ 8. สัมมาสมาธิ การตง้ั จติ ชอบ โกณฑัญญะได๎ดวงตาเห็นธรรมเป็นคนแรก และปัญจวัคคีย์ทั้งหมดจึงบวชเป็นภิกษุ จึงถือวํา เกิดพทุ ธศาสนาครบสมบูรณ์ คอื พระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆ์ เป็นไตรสรณคมณ์ ซึ่งเป็นที่เคารพของ ชาวพทุ ธตํอมาพระองค์ทรงเผยแพรํศาสนาอยํู 45 ปี และปรินิพพานท่ีเมืองกุสินาราในวันเพ็ญ เดือน 6 วันเดียวกับท่ีพระองค์ทรงประสูติ ตรัสร๎ู และปรินิพพาน เรียกวํา เป็นวันวิสาขบูชา เป็นวันสําคัญ ของชาวพุทธ ประวัติพระนบีมฮู มั หมัด ศาสนาอิสลามเป็นศาสนา 1 ใน 3 ศาสนาสําคัญของโลก ในประเทศไทยจํานวนผู๎นับถือ ศาสนาอิสลามในประเทศไทย มีจํานวนมากเป็นลําดับที่ 2 ศาสนาอิสลามกําเนิดในประเทศ ซาอดุ อี าระเบีย เมื่อ พ.ศ. 1113 คําวํา อิสลาม มาจากคําวํา อัสลามะ แปลวํา การอํอนน๎อมถํอมตน ตํอพระอลั เลาะหเ์ จา๎ อยําง สนิ้ เชงิ ผนู๎ ับถืออิสลาม เรียกวาํ มุสลมิ หรืออสิ ลามกิ ชน
~ 72 ~ ศาสดาของศาสนาอิสลาม คือ พระนบีมูฮัมหมัด เป็นผู๎ให๎กําเนิดศาสนาอิสลาม ทํานเกิดท่ี เมืองเมกกะ (มักกะ) ประเทศซาอุดีอาระเบีย บิดาชื่ออับดุลเลาะห์ มารดาชื่อ อามีนะห์ ในตระกูล ฮาซิมเผากุเรซ บดิ าสนิ้ ชวี ติ กํอนพระนบมี ูฮัมหมดั เกิด มารดาส้นิ ชีวิตเม่อื ทาํ นมีอายุได๎ 6 ขวบ จึงอยํูใน ความอุปการะของปุูและลุง ตามลําดับ ทํานได๎แตํงงานกับหญิงหม๎าย ช่ือ คอดียะ เป็นเจ๎าของกิจการ คา๎ มีบุตรธิดา รวม 7 คน (ชาย 3 คน หญิง 4 คน) เม่ือทํานอายุได๎ 40 ปี ทํานได๎ข้ึนไปหาความวิเวกที่ถ้ําฮิเราะห์ บนภูเขานูริ เทพยิมรออิลที่ เป็นบริวารของพระอัลเลาะห์เจ๎าได๎ลงมาบอกวํา พระอัลเลาะห์ได๎แตํงตั้งให๎ทํานเป็นศาสดาเผยแผํ ศาสนาอิสลามของพระองค์ ทํานจึงเป็นพระนบี หรือ เป็นศาสนทูต หรือ ตัวแทนของพระเจ๎าบนพ้ืน พิภพ เม่ือ พ.ศ. 1153ขณะที่ทํานมีอายุได๎ 40 ปี โดยใช๎สถานท่ีประดิษฐานหินกาบะห์ เป็นท่ี ประกาศสัจธรรม ระหวํางการเผยแผํศาสนาอิสลาม ทํานต๎องตํอสู๎กับฝุายปรปักษ์จนได๎รับชัยชนะ ประกาศศาสนาอยูํ 23 ปี ทํานถึงแกํกรรมเมอ่ื อายุได๎ 63 ปี นกั บวช หรอื ผ๎สู บื ทอดศาสนา ผป๎ู ฏิบัติตามคาํ สอนของศาสนา และสืบตอํ ศาสนาอิสลาม เชํน อหิ มําม ผูน๎ ําศาสนา และอิสลามมิกชน ศาสนสถาน คือ สถานที่ประกอบศาสนกิจของผู๎นับถือศาสนา อิสลามไดแ๎ กํ สุเหราํ หรอื มสั ยิด ซึ่งเป็นสถานท่ีที่จดั ไวเ๎ พ่ือการละหมาด สัญลักษณ์ของศาสนาอิสลาม เนื่องจากศาสนาอิสลามสอนให๎มีพระเจ๎าองค์เดียว และสอนไมํให๎เคารพบูชาสัญลักษณ์หรือรูปเคารพ ใด ๆรูปพระจันทร์ครึ่งเส้ียว และมีดาว 5 แฉกอยูํตรงกลาง ที่พบตามสุเหรําท่ัวไปน้ันไมํใชํสัญลักษณ์ ทางศาสนา แตํเป็นเครอ่ื งหมายของอาณาจักรออ๏ ตโตมานเตอร์กท่ีรุํงเรืองมากในอดีต ตั้งแตํศตวรรษที่ 15 – 20ที่ประเทศมุสลิมสํวนใหญํตกอยํูในอํานาจของอาณาจักรนี้ ชนชาวอิสลามจึงถือเอา เคร่ืองหมายนั้นเป็นสัญลักษณ์ของตนและชนชาติมุสลิมสืบมา และกลายเป็นสัญลักษณ์ของผู๎นับถือ ศาสนาอสิ ลามไปโดยปรยิ าย ประวัติพระเยซู คริสต์ศาสนา เป็นศาสนา 1 ใน 3 ศาสนาสําคัญของโลก ในประเทศไทยมีจํานวนผ๎ูนับถือ ครสิ ต์ศาสนามากเปน็ อันดบั 3 ศาสนาครสิ ต์พัฒนามาจากศาสนายูดาย คาํ วาํ “ครสิ ต์” มีรากศัพท์ มา จากภาษาโรมนั และภาษากรีก ท่ีแปลมาจาก เมสสิอาห์ ในภาษาฮนิ ดู แปลวาํ ผูป๎ ลดเปล้ืองความทุกข์ พระเยซู เป็นผ๎ูให๎กําเนิดศาสนาครสิ ต์ ทํานเกิดทหี่ มํบู า๎ นนาซาเรท แคว๎นกาลิลี หํางจากนครเยรูซาเล็ม ประมาณ 55 ไมล์ มารดาของพระเยซูชื่อ มาเรีย หรือ มารีย์ บิดาช่ือโยเซฟ อาชีพชํางไม๎ตามประวัติ มาเรยี มารดาของพระเยซนู ้นั ตั้งครรภม์ ากอํ นขณะท่โี ยเซฟยังเป็นคหูํ มัน้ ร๎อนถงึ เทวทูตของ พระเจา๎ คือ พระยะโฮวาห์ หรือ ยาห์เวห์ ต๎องมาเข๎าฝันบอกโยเซฟให๎ร๎ูวําบุตรในครรภ์ของมาเรียเป็น บุตรของพระเจา๎ คือ พระยะโฮวาห์ หรอื ยาหเ์ วห์ เป็นผู๎มีบุญมากให๎ต้ังช่ือวํา พระเยซู ตํอไปคนผู๎น้ีจะ ชํวยไถํบาปให๎ชาวยิวรอดพ๎นจากความทุกข์ท้ังปวง โยเซฟปฏิบัติตามคําของทูตแหํงพระเจ๎า จึง รับมาเรียมาอยูํด๎วยกันโดยมิได๎สมสํูกันเย่ียงสามีภรรยา พระเยซูได๎รับการเล้ียงดูมาอยํางดี มีความร๎ู ภาษากรีกแตกฉานศึกษาพระคัมภีร์เกํา ได๎มอบตัวเป็นศิษย์ของโยฮัน ผ๎ูแตกฉานในคัมภีร์ของยิว เมื่อ ทํานเตบิ โตมาเปน็ ผู๎ใหญํ มีนิสัยใฝสุ งบอยํูในวิเวก ใฝใุ จทางศาสนา เมอื่ ทํานอายุได๎ 30 ปี ได๎รับศีลล๎าง บาปจากจอห์น โดยเยซอู าบนา้ํ ลา๎ งบาปทแี่ มํนา้ํ จอร์แดน ตั้งแตํน้ันมาถือวํา พระเยซู ได๎สําเร็จรูปธรรม สูงสุดในศาสนาคริสต์เป็นศาสดาบําเพ็ญพรต อดอาหาร และพิจารณาธรรมอยํูในปุาสงัด ถึง 40 วัน จากนั้นจึงออกประกาศศาสนา ทํานเผยแพรํศาสนาอยูํ 3 ปี มีผู๎นับถือพระเยซูมากขึ้น จนเป็นเหตุให๎ พวกปุโรหิต พวกธรรมาจารย์และพวกฟาริซี เกลียดชัง ขณะที่พระเยซูพร๎อมสาวก 12 คน กําลัง รับประทานอาหารมอ้ื คํ่าสุดท๎ายพวกทหารโรมันก็จูํโจมเข๎าจับพระเยซู และให๎ข๎อหาเป็นกบฏตํอซีซําร์
~ 73 ~ จักรพรรดิโรมัน ตั้งตนเป็นพระเมสสิอาห์ และถูกตัดสินให๎ลงโทษประหารชีวิต โดยการตรึงไม๎กางเขน ไว๎ จนสิน้ พระชนม์ หลังจากน้ัน3 วนั พระองค์ไดเ๎ สดจ็ กลับคืนชีพและเสด็จขึ้นสวรรค์ นักบวชและผ๎ูสืบทอดศาสนา ผู๎สืบทอดคริสต์ศาสนา คือ สาวก พระบาทหลวง หมอสอน ศาสนาและคริสต์ศาสนิกชน ผ๎ูเลื่อมใสคริสต์ศาสนา ศาสนสถานที่ใช๎ในการประกอบกิจกรรมสําคัญ คือ โบสถ์และวิหาร สัญลักษณ์ท่ีแสดงความเป็นคริสต์ศาสนิกชนทุกนิกายใช๎เคร่ืองหมายกางเขน เหมอื นกนั เพราะแสดงถึงความเสยี สละทยี่ ง่ิ ใหญํ และเป็นนริ นั ดรข์ องพระองค์ ประวัติศาสนาพราหมณ์ - ฮนิ ดู เป็นศาสนาที่มีผู๎นับถือจํานวนมากในโลกเชํนกัน สําหรับในประเทศไทยมีผ๎ูนับถือจํานวน น๎อยที่สุดแตํอยํางไรก็ตามวัฒนธรรมประเพณีไทยหลายอยํางท่ีสืบทอดมาถึงปัจจุบันมีการนําศาสนา พราหมณ์มาปะปนอยูํคอํ นข๎างมาก เชนํ พระราชพธิ ีจรดพระนังคลั แรกนาขวญั ศาสนาพราหมณ์ - ฮินดู เป็นศาสนาประเภทพหุเทวนิยม เช่ือในเทพหลายองค์ คือ พระ อิศวรเป็นผ๎ูสร๎างโลก นอกจากนั้นยังมีพระนารายณ์ พระพรหม พระอุมา พระพิฆเณศ ซ่ึงทําหน๎าท่ี ให๎กับโลกตําง ๆ กันศาสนาพราหมณ์ - ฮินดู ไมํมีศาสดา ผ๎ูสืบทอดศาสนาพราหมณ์ ได๎แกํ พราหมณ์ นักบวช มีหน๎าท่ีศึกษาคัมภีร์รํายเวท เป็นผู๎นําสวดมนต์ และประกอบพิธีกรรมตําง ๆ ทางศาสนา รวมทั้งผู๎ศรัทธาเล่ือมใสศาสนาพราหมณ์ - ฮินดู สถานท่ีใช๎ประกอบพิธีกรรมทางศาสนา ได๎แกํ โบสถ์ สัญลกั ษณข์ องศาสนาพราหมณใ์ ชอ๎ ักษรเทวนาคีรีที่เขียนวํา “โอม” ซ่งึ หมายถงึ เทพเจ๎าท้ัง 3 ที่สําคัญ มากคือ พระพรหม เป็นผ๎ูสร๎างโลกตํางๆ พระวิษณุเป็นผ๎ูค๎ุมครองโลกตําง ๆ นอกจากน้ี ยังนิยมสร๎าง เคร่อื งหมายแนวนอน 3 เสน๎ ไว๎ทห่ี นา๎ ผากเหนอื คิ้ว ซ่งึ หมายถึง ทน่ี งั่ ของสีหะ คือ มหาเทพทีต่ นนบั ถอื เรอ่ื งท่ี ๓ หลักธรรมของศาสนาตา่ ง ๆ หลักธรรมของศาสนาพุทธ ตามท่ีกลําวมาแล๎ววํา ศาสนธรรม เป็นองค์ประกอบท่ีสําคัญของศาสนา คําสอนของ สัมมาสัมพุทธเจ๎า เรียกวํา พระธรรม พระธรรมในศาสนาพุทธ กําหนดไว๎ในพระไตรปิฎก มีอยูํ 3 ตะกรา๎ กลําวคอื คําสอนของพระพุทธเจ๎า ในอดีตจารกึ ไว๎ในสมดุ ขอํ ย และใบลาน แยกไว๎ 3 หมวดหมูํ คอื 1. พระสุตตันตปิฎก เป็นคัมภีร์ท่ีรวบรวมคําสอนของพระพุทธเจ๎าในโอกาสตําง ๆ มีชาดก ประกอบ เชํน สุภมิตตชาดก ท่ี 5 โทษของการไมํรูป๎ ระมาณ ความสรุปวํา เมื่อพระพุทธเจ๎าประทับอยํู ณ พระวิหารเชตะวัน ทรงปรารภถึงภิกษุรูปหน่ึงที่มรณภาพ เพราะฉันมากเกินไปจนอาหารไมํยํอย พระพุทธเจา๎ จึงตรสั วํา แม๎ในกาลกํอนภกิ ษุนี้กต็ ายเพราะบริโภคมาก 2. พระวินัยปิฎก เป็นธรรมท่ีเก่ียวกับระเบียบกฎเกณฑ์ความประพฤติของพระสงฆ์ ซ่ึง พระพทุ ธเจ๎ากาํ หนดไว๎มที งั้ หมด 227 ขอ๎ พระพุทธเจา๎ จะทรงกําหนดขึ้นเมื่อมีเหตุการณ์ที่พระสงฆ์ไมํ ควรประพฤติปฏิบัติ 3. พระอภธิ รรมปิฎก รวบรวมคัมภีร์ท่ีรวบรวมเกี่ยวกับหลักธรรม หรือข๎อธรรมล๎วน ๆ คําสั่ง สอนวาํ เป็นพระสตู รตําง ๆ ของพระพทุ ธเจ๎า ตัวอยําง คอื ธมั มจักกัปวตั นสตู ร ซ่งึ กลําวถึง มรรค 8 ซึ่ง เป็นทางปฏบิ ัตใิ หไ๎ กลจากกิเลส พระธรรมคําสอนของพระพุทธเจ๎าเป็นตัวแทนพระพุทธเจ๎าท่ีปรินิพานไปแล๎ว เมื่อถึงคราวท่ี ศาสนาพุทธเกิดปัญหา มีความเสื่อมลง เนื่องจากพุทธบริษัท คือ ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา ไมํ ปฏิบัติตามคําสั่งสอนของพระพุทธเจ๎า จะมีการนําพระไตรปิฎกมาสังคายนา มีการตรวจสอบชําระให๎
~ 74 ~ ถูกต๎อง วดั ในสมยั เกาํ เก็บพระไตรปิฎกทจ่ี ารึกไวใ๎ นใบลาน สมุดขํอยเก็บไว๎ทีศ่ าลาธรรมทต่ี ง้ั อยกํู ลางนาํ้ เพ่ือปูองกันมอด ปลวก กัดกินทําลายอยํางไรก็ตาม ชาวพุทธควรศึกษาธรรมะเพื่อเข๎าใจ และนํามา ประพฤติปฏิบัตใิ หถ๎ กู ต๎องทีส่ าํ คัญ ๆ คอื โอวาทปาติโมกข์ พระพุทธองค์ทรงประกาศหัวใจของศาสนา พุทธในวันมาฆบูชา เป็นวันข้ึน 15 ค่ําเดือน 3 ซึ่งเป็นวันมหัศจรรย์ คือ พระสงฆ์ 1,250 รูป ล๎วน เป็นพระอรหันต์ มาประชุมโดยมิได๎นัดหมายพระสงฆ์เหลําน้ีล๎วนเป็นผ๎ูที่พระพุทธเจ๎าโปรดประทาน บวชให๎ด๎วยพระองค์เอง ด๎วยวิธีเอหิภิกขุอุปสัมปทาและเป็นวันที่พระจันทร์เสวยฤกษ์เต็มดวง พระพุทธเจา๎ ทรงประกาศหวั ใจของศาสนาพุทธไว๎ในโอวาทปาฏิโมกข์ มีอยํู 3 ขอ๎ คอื 1. การไมํทําบาปอกศุ ลทัง้ ปวง คือ ไมทํ ําชว่ั 2. การทําบญุ กศุ ล คอื ใหท๎ าํ ความดี 3. การทาํ จติ ให๎ผํองใสไกลจากความเศร๎าหมองของกิเลส เบญจศีล ศีล 5 เปน็ ข๎อพื้นฐานท่ีสาํ คญั สําหรบั การปฏิบัตติ นของชาวพุทธ คอื 1. ละเวน๎ การฆาํ สงั หาร ไมํประทุษรา๎ ยตํอชีวิตและรํางกาย 2. ละเว๎นการลกั ขโมย เบยี ดบงั แยงํ ชงิ ไมํประทุษรา๎ ยตอํ ทรัพยส์ ินผอ๎ู น่ื 3. ละเว๎นการประพฤติผิดในกาม ไมํประทุษร๎ายตํอของรักของหวงแหน อันเป็นการ ทําลายเกยี รติภมู แิ ละจิตใจของผู๎อนื่ เชนํ บตุ ร ภริยา ญาตมิ ติ ร 4. ละเว๎นจากการพูดเท็จโกหกหลอกลวง พดู เพอ๎ เจอ๎ ไร๎สาระ พูดคําหยาบคาย 5. เว๎นจากสรุ าเมรัย ไมํเสพเครื่องดองของมึนเมา ส่ิงเสพตดิ อันเป็นเหตุให๎เกิดความ ประมาทมัวเมา กํอความเสียหายผิดพลาด เพราะขาดสติ อันเป็นเหตุให๎เกิดอุบัติเหตุ แม๎อยํางน๎อยก็ เปน็ ผู๎คุกคามตอํ ความร๎ูสกึ ม่นั คงปลอดภยั ของผู๎เข๎ารวํ มสงั คม เบญจธรรม ๕ ประการ เปน็ หลักธรรมที่คนท่วั ไปควรปฏิบตั ิ มี 5 ประการ ดังนี้ 1. เมตตา, กรุณา – ซ่ึงเป็นธรรมะคูํกัน และสนับสนุนศีลห๎า - ข๎อแรก (ฆําสัตว์ – เบียดเบยี น) 2. สัมมาอาชวี ะ - คํแู ละสนบั สนุนศีลข๎อสอง (ลักทรัพย์ ฉ๎อโกง) 3. กามสังวร หมายถึง การสํารวมระวังในความต๎องการ - คูํกับศีลข๎อสาม (การขํม เหงนา้ํ ใจกัน) 4. สจั จะ ความจรงิ ใจ - คํกู บั ศีลข๎อสี่ (โกหก) 5. สติ สัมปชัญญะ - คํกู บั ศีลขอ๎ ห๎า (ทําใหต๎ นเองขาดสติ) พรหมวหิ าร ๔ เปน็ หลักธรรมประจําใจเพื่อใหต๎ นดาํ รงชวี ติ ไดอ๎ ยํางประเสริฐและบริสุทธ์ิ เฉก เชํน พรหม ประกอบด๎วยหลักปฏิบัติ 4 ประการ คอื 1. เมตตา ความปรารถนาอยากให๎ผ๎ูอืน่ มีความสขุ 2. กรุณา ความปรารถนาอยากใหผ๎ ูอ๎ นื่ พ๎นทุกข์ 3. มุทติ า ความยินดที ผี่ ูอ๎ ื่นมีความสขุ ในทางท่เี ป็นกศุ ล 4. อุเบกขา การวางจิตเป็นกลาง การมีเมตตา กรุณา มุทิตา เป็นสิ่งที่ดี แตํถ๎าตนไมํ สามารถชํวยเหลือผู๎น้ันได๎ จิตตนจะเป็นทุกข์ ดังน้ัน ตนจึงควรวางอุเบกขาทําใจให๎เป็นกลาง และ พิจารณาวํา สัตว์โลกยํอมเป็นไปตามกรรมที่ได๎เคยกระทําไว๎ จะดีหรือชั่วก็ตาม กรรมนั้น ยํอมสํงผล อยาํ งยตุ ิธรรมตามท่เี ขาผ๎นู ้ันไดเ๎ คยกระทําไว๎ ฆราวาสธรรม ประกอบด๎วย 2 คํา “ฆราวาส” แปลวํา ผู๎ดําเนินชีวิตในทางโลก, ผ๎ูครองเรือน และ “ธรรม” แปลวํา ความถูกต๎อง, ความดีงาม, นิสัยท่ีดีงาม, คุณสมบัติ, ข๎อปฏิบัติฆราวาสธรรม
~ 75 ~ แปลวํา คุณสมบัติของผ๎ูประสบความสําเร็จในการดํา เนินชีวิตทางโลก ประกอบด๎วยธรรมะ 4 ประการ คอื 1. สจั จะ แปลวํา จริง ตรง แท๎ 2. ทมะ แปลวํา ฝกึ ตน ขมํ จิต และรกั ษาใจ 3. ขันติ แปลวาํ อดทน 4. จาคะ แปลวาํ เสียสละ หลักธรรมของศาสนาอิสลาม หลักธรรมของศาสนาอิสลาม จารึกไว๎ในคัมภีร์อัลกุรอาน ซ่ึงในอดีตถูกจารึกไว๎ในหนังสัตว์ กระดูกสตั ว์ หลักปฏบิ ัติของศาสนาอิสลาม 5 ประการ คอื 1. ต๎องปฏิญาณตนวําจะไมํมีพระเจ๎าองค์อื่นนอกจากพระอัลเลาะห์ โดยมีพระนบีมูฮัมหมัด เป็นศาสนทูตรับคาํ สอนของพระองค์มาเผยแผํใหช๎ าวมุสลมิ 2. ต๎องนมัสการพระอัลเลาะห์ เพื่อสรรเสริญขอพรตํอพระองค์วันละ 5 คร้ัง ในเวลาใกล๎พระ อาทิตยข์ นึ้ บําย เย็น พลบค่าํ และกลางคืน 3. ปีหนึง่ ต๎องถอื ศีลอด (อัศศิยาบา) เป็นเวลา 1 เดือน โดยงดการบริโภคอาหาร น้ําดื่ม ตั้งแตํ พระอาทติ ยข์ ึน้ จนพระอาทิตย์ตก 4. ตอ๎ งบริจาคทาน (ซะกาต) เพอื่ พัฒนาและชําระจติ ให๎สะอาดหมดจด บริสทุ ธ์ิย่งิ ขึน้ 5. ในชํวงชีวิตหนึ่งควรไปประกอบพิธีฮัจญ์ คือ เดินทางไปประกอบศาสนกิจที่มัสยิดไบดุล เลาะห์ ณ เมอื งเมกกะ อยาํ งน๎อย 1 ครัง้ หลักคําสอนของศาสนาอิสลามเป็นเรื่องศรัทธา คือ ความเช่ือเป็นเร่ืองสําคัญที่สุด มุสลิมทุก คน จะตอ๎ งเชื่อและไมรํ ะแวงสงสัย ดงั นี้ 1. เชือ่ วําพระอลั เลาะหม์ จี รงิ มสุ ลิมทกุ คนต๎องเชอื่ วาํ พระเจ๎ามอี งคเ์ ดียว คือ พระอลั เลาะห์ 2. เชอ่ื ในเทพบรวิ าร หรอื เทวทตู ของพระอลั เลาะห์ เพื่อชกั นําไปสหํู นทางท่ีดงี าม 3. เช่ือวําคมั ภีรอ์ ลั กรุ อานเปน็ คมั ภีรท์ สี่ มบูรณ์ท่ีสดุ 4. เช่ือในตวั แทนพระอัลเลาะหห์ รือศาสนฑูต เป็นผู๎นําคําสอนมาเผยแพรํ 5. เช่ือในวันส้ินโลก เมอื่ พระอลั เลาะหท์ รงสร๎างโลกไดก๎ ็ต๎องทาํ ลายโลกได๎ 6. เช่ือในกฎกําหนดสภาวะของพระอัลเลาะห์ กลําวคือ ทุกอยํางเกิดข้ึนโดยพระอัลเลาะห์ และดาํ เนินไปตามประสงค์ของพระองค์ สําหรบั หลักคําสอนทว่ั ไปของศาสนาอิสลามน้ัน สอนให๎ดําเนินชีวิตปฏิบัติตนตํอกันของสังคม เปน็ ไปด๎วยความสงบสขุ เชนํ สอนใหม๎ นุษย์มีความเมตตากรณุ าตอํ กัน สอนใหม๎ คี วามกตัญญกู ตเวทีตํอ บิดา มารดา สอนใหส๎ มรส ห๎ามหยําร๎าง และประพฤติผิดประเพณี สอนไมํให๎ด่ืมสุราเมรัย และยาเสพ ติดตําง ๆสอนไมํให๎กินดอกเบี้ย รับสินบน ให๎สินบน กักตุนสินค๎า และทุจริตคดโกงตําง ๆ สอน หลักการคบหาสมาคม สอนไมํให๎ฆําลูกและตนเอง สอนไมํให๎ถือสิ่งอันทัดเทียมพระอัลเลาะห์ สอน ไมใํ ห๎แตงํ งานกบั คนตํางศาสนา สอนให๎เหน็ ความสําคญั ของเจตนา สอนถึงการกระทาํ ทท่ี ําดไี ด๎ดี ทําชั่ว ไดช๎ ่วั สอนให๎เห็นความสําคัญของความประพฤติ และสอนให๎นึกถึงส่ิงต๎องห๎ามมิให๎นํามาบริโภค ฯลฯ เป็นตน๎ หลกั ธรรมของศาสนาครสิ ต์ พระธรรมคําสอนของศาสดาจะปรากฏในพระคริสตคัมภีร์ คัมภีรไ์ บเบิล ผู๎นับถือคริสต์ศาสนา ทกุ คนต๎องยดึ ม่ันในหลกั ปฏิบัติสําคญั ของครสิ ต์ศาสนา เรยี กวํา บัญญัติ 10 ประการ คือ
~ 76 ~ 1. จงนมสั การพระเจ๎าเพียงองค์เดยี ว อยําเคารพรูปบูชาอนื่ 2. อยาํ ออกนามพระเจา๎ อยาํ งพรอํ ย ๆ โดยไมํสมเหตสุ มผล 3. จงไปวดั วนั พระอนั เป็นวันศกั ด์ิสิทธ์ิ 4. จงเคารพนบั ถือบิดา 5. จงอยําฆําคน 6. จงอยําทาํ ลามก 7. จงอยาํ ลกั ขโมย 8. จงอยาํ พูดเท็จ หรือนินทาผูอ๎ นื่ 9. จงอยาํ ปลงใจในความอลุ ามก 10. จงอยาํ มักไดใ๎ นทรัพย์ของเขา หลักคําสอนของศาสนาครสิ ต์ ท่สี รุปสาํ คัญมา 2 ข๎อ คอื 1. จงรกั พระเจ๎าอยาํ งสดุ จิตสุดใจ 2. จงรักเพ่ือนบ๎าน (เพื่อนมนุษย์) เหมือนรักตัวเองและหลักคําสอนของพระเยซูสํวนใหญํจะ อยูบํ นพ้นื ฐานบญั ญตั ิ 10 ประการ และอธิบายเพ่ิมเติมหรอื อนรุ ักษค์ ําสอนเดมิ ไว๎ เชนํ สอนใหม๎ ีเมตตา กรุณาตํอกัน สอนให๎รักกันระหวํางพี่น๎อง สอนให๎ทําการคบหาซึ่งกันและกัน สอนให๎ตํอต๎านความอ ยุติธรรม สอนเรื่องจิตใจวําเป็นรากฐานแหํงความดีความชั่ว สอนถึงความกรุณาของพระเจ๎า สอนถึง ความขัดแย๎งกันระหวํางพระเจ๎ากับเงิน สอนให๎รักษาศีลรักษาธรรม สอนวิธีไปสวรรค์ สอนเร่ือง ความสุขจากการทาํ ใจใหอ๎ สิ ระ ฯลฯ เป็นต๎น
~ 77 ~ ใบงานที่ ๑ เรอื่ ง ศาสนา วิชาศาสนาและหนา้ ทพ่ี ลเมอื ง ระดับประถมศึกษา ชือ่ -นามสกุล...................................................................กศน.ตําบล...............................จังหวัดอํางทอง คาชี้แจง ให๎ผู๎เรียนศึกษาค๎นคว๎าเน้ือหาเรื่อง หลักธรรมคาสอนของศาสนาตํางๆแล๎วตอบคาถาม ตํอไปนี้ 1. ศาสนาพทุ ธ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………….......... 2. ศาสนาครสิ ต์ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………................................. 3. ศาสนาอิสลาม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………….......... 4. พราหมณ์ ฮนิ ดู ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. แสดงความเห็นเก่ยี วกบั ความขัดแย๎งท่เี กดิ ขน้ึ ในศาสนา (ยกตวั อยาํ งศาสนาใดศาสนาหน่งึ ) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………
~ 78 ~ ใบงานท่ี 2 เร่ือง หลกั ธรรมสาคัญของศาสนาตา่ ง ๆ วิชาศาสนาและหน้าที่พลเมือง (สค 11002) ระดบั ประถมศกึ ษา คาชี้แจง ใหผ๎ เู๎ รยี นเลือกคําตอบท่ีถูกต๎อง 1. ศาสนาพทุ ธเปน็ ศาสนาประเภทใด ก. เอกเทวนยิ ม ข. พหเุ ทวนิยม ค. สพั พัตถเทวนยิ ม ง. อเทวนิยม 2. ศาสดาหมายถึงอะไร ก. ผ๎ปู ฏบิ ัติตามคาํ สอนของศาสนา ข. ผูน๎ บั ถอื ศาสนา ค. ผคู๎ ๎นพบศาสนาและนําคาํ สอนมา ง. สาวกของศาสนาเผยแผํ 3. สัมมาสมาธิอยํใู นธรรมะหมวดใด ก. มรรค 8 ข. อริยสัจ 4 ค. ฆราวาสธรรม ง. พรหมวหิ าร 4 4. คําสอนศาสนาใดทเ่ี น๎นให๎มนษุ ย์มีความรักตํอกัน ก. ศาสนาพทุ ธ ข. ศาสนาคริสต์ ค. ศาสนาอิสลาม ง. ศาสนาพราหมณ์ – ฮินดู 5. มัสยดิ เปน็ ศาสนสถานของศาสนาใด ก. ศาสนาพุทธ ข. ศาสนาครสิ ต์ ค. ศาสนาอสิ ลาม ง. ศาสนาพราหมณ์ – ฮินดู 6. การแก๎ไขปญั หาความขัดแย๎งในสังคม วธิ ีใดเปน็ วิธที ่ีดที สี่ ุด ก. ใชห๎ ลกั ธรรมทางศาสนา ข. ใชห๎ ลักกฎหมาย ค. ใชห๎ ลกั การเจรจา ง. ใช๎คณะกรรมการ 7. สงั คมทม่ี คี วามเจริญกา๎ วหน๎าทางวตั ถุเป็นสังคมวตั ถุนิยม ประชาชนควรมคี าํ นยิ มใดจึงจะเหมาะสม ก. รูร๎ ักสามัคคี ข. ประหยดั และนิยมไทย ค. ใชช๎ วี ิตเรียบงาํ ย ง. มรี ะเบยี บวนิ ยั 8. เมกกะ คือ เมืองสาํ คัญของศาสนาใด ก. ศาสนาพทุ ธ ข. ศาสนาอิสลาม ค. ศาสนาคริสต์ ง. ศาสนาพราหมณ์ – ฮินดู 9. การถอื ศีลอดเป็นข๎อปฏบิ ัตขิ องศาสนาใด ก. ศาสนาพทุ ธ ข. ศาสนาอสิ ลาม ค. ศาสนาคริสต์ ง. ศาสนาพราหมณ์ – ฮนิ ดู 10. ศาสนาใดทีน่ ับถอื เทพเจา๎ หลายองค์ ก. ศาสนาพทุ ธ ข. ศาสนาอสิ ลาม ค. ศาสนาครสิ ต์ ง. ศาสนาพราหมณ์ – ฮนิ ดู
~ 79 ~ แผนการจดั การเรียนรู้ กลุมํ สาระความร๎ูพ้ืนฐาน รายวิชาศาสนาและหน๎าทพี่ ลเมือง สค 11002 ระดับประถมศึกษา แผนการจัดการเรยี นร๎ูเร่ืองท่ี 2 วัฒนธรรม ประเพณี เวลา 3 ชว่ั โมง สอนวันที.่ ..................วันที่................เดือน....................................พ.ศ..................เวลา....................น. มาตรฐานการเรียนรรู้ ะดบั 1. มีความรู ความเขาใจ เหน็ คุณคา และสืบทอดศาสนา วฒั นธรรม ประเพณี ทองถิ่นและ ประเทศไทย 2. มคี วามรู ความเขาใจดาํ เนินชวี ติ ตามวิถปี ระชาธปิ ไตยกฎหมายเบื้องตนกฎระเบียบของ ชมุ ชน สังคม และประเทศ ตัวช้ีวัด 1. มีความรู๎ ความเข๎าใจในวัฒนธรรมประเพณีของชุมชน ท๎องถนิ่ และประเทศ 2. ตระหนักถงึ ความสาคัญของวฒั นธรรมประเพณขี องชุมชน ทอ้ งถิ่น และของประเทศ 3. มีส่วนร่วมในการปฏบิ ัตติ นตามวฒั นธรรมประเพณีของทอ้ งถิน่ 4. นาํ คาํ นยิ มทีพ่ งึ ประสงคข์ องสงั คม ชมุ ชนมาประพฤติปฏิบัตจิ นเปน็ นิสัย สาระสาคัญ 1. ความหมาย ความสาํ คญั ของ วัฒนธรรม ประเพณี 2. วัฒนธรรมประเพณีในชุมชน ทอ้ งถิ่น ภาคตา่ งๆ ของประเทศไทย - ภาษา การแต่งกาย อาหาร ฯลฯ ของภาคตา่ งๆ - ประเพณขี องแต่ละชมุ ชน ท้องถนิ่ ภาค เช่น แหเ่ ทยี นพรรษา, บุญเดือนสิบ, ลอย กระทง, ประเพณวี งิ่ ควาย, ยีเ่ ป็ง 3. การอนุรกั ษ์ และสืบสานวฒั นธรรมประเพณีของภาคตา่ งๆ (กรณีตัวอยา่ ง) ๔. การประพฤติปฏบิ ัติตน เพื่อการอนรุ กั ษ์ และสบื สานวัฒนธรรมประเพณี จดุ ประสงค์การเรียนรู้ ๑. มคี วามร้คู วามเขา้ ใจในวฒั นธรรมประเพณขี องชุมชนท้องถน่ิ และของประเทศ 2. ตระหนกั ถงึ ความสาคญั ของวฒั นธรรมประเพณีของชมุ ชนทอ้ งถิ่นและของประเทศ ๓. มสี ่วนรว่ มในการปฏบิ ตั ติ นตามวัฒนธรรมประเพณีของท้องถ่ิน สาระการเรยี นรู้ 1. ความหมายความสาํ คญั ของวัฒนธรรมประเพณี 2. วฒั นธรรมประเพณีที่สาํ คัญของทอ๎ งถิ่นและของประเทศ 3. การอนุรกั ษส์ ืบสานวฒั นธรรมของประเพณไี ทย 4. คาํ นิยมทีพ่ งึ ประสงค์ของไทยและของท๎องถนิ่ 5. การประพฤตปิ ฏบิ ตั ติ นตามคํานยิ มทีพ่ งึ ประสงค์
~ 80 ~ คุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ 1. ใฝุรู๎ไผเํ รียน ศกึ ษาใบความรู๎จากแบบเรียน 2. มีวินยั ทาํ งานตามที่ครูมอบหมายได๎ทนั เวลา 3. ขยนั มุํงม่ันในการทํางาน ทําใบงาน ทํากจิ กรรมกลมํุ 4. มคี วามสามัคคี มนี ้ําใจ มคี วามรบั ผดิ ชอบ ชวํ ยเหลือกนั ทาํ กจิ กรรมกลํมุ ชนิ้ งาน/ภาระงาน 1. หนังสอื แบบเรียนวชิ าศาสนาและหนา๎ ทพ่ี ลเมือง 2. ใบงานท่ี 3 เรื่อง วฒั นธรรมประเพณีในประเทศไทยและประเทศตําง ๆ ในโลก 3. ใบงานท่ี 4 เร่อื ง การอนรุ กั ษ์ และสบื ทอดวฒั นธรรมประเพณี 4. แบบทดสอบความรู๎ กระบวนการจดั การเรียนร้แู ละกิจกรรมเพิ่มเตมิ ขั้นที่ 1 การกําหนดสภาพ ปัญหา ความตอ๎ งการในการเรยี นร๎ู - ครูพูดคุยกับผู๎เรียนในเร่ืองของการดูแลตัวเองเพ่ือปูองกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID - 19) - ครูพูดคุยกบั ผ๎ูเรียนในเรื่องความหมายวฒั นธรรม ประเพณีของชุมชน ท๎องถ่ินการประพฤติ ปฏิบัตติ น เพ่ือการอนรุ กั ษ์ และสืบสานวัฒนธรรมประเพณี ขน้ั ตอนท่ี ๒ การแสวงหาข๎อมูลและจัดการเรียนร๎ู - ครูพูดคุยกับผู๎เรียนในเร่ืองของการดูแลตัวเอง เพื่อปูองกันโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID - 19) - ครูกลําวทักทาย “ คนในชุมชนของผ๎ูเรียนนับถือศาสนาใดมากที่สุด” ผ๎ูเรียนตอบ “ใน ท๎องถ่นิ ของผ๎ูเรียนมีวฒั นธรรมประเพณีอยาํ งไร” ผ๎เู รยี นตอบ - ครใู ห๎ผ๎ูเรยี นวาดภาพเกยี่ วกบั ประเพณที ี่มอี ยูํในทอ๎ งถิ่นของตนเอง - ครูใหผ๎ เู๎ รียนคน๎ คว๎าหวั ข๎อวัฒนธรรมประเพณี ๑. ประเพณีสงกรานต์ 2. วัฒนธรรมการไหว๎ 3. ประเพณีแหํเทียนเข๎าพรรษา แล๎วเขียนจดบันทึกลงในสมุดบันทึกความดี พร๎อม ทั้งมอบหมายใบงานที่ 3 เรื่อง วัฒนธรรมประเพณีในประเทศไทยและประเทศตําง ๆ ในโลก และ ใบงานท่ี 4 เรื่อง การอนุรกั ษ์ และสบื ทอดวัฒนธรรมประเพณี ข้ันตอนท่ี 3 การปฏิบตั ิและนาํ ไปประยุกตใ์ ช๎ - ให๎ผ๎ูเรยี นของแตํละกลุํมระดมความคิด ในการจัดทํากจิ กรรมบนั ทกึ รายงาน - ให๎ผเ๎ู รียนแสดงความคิดเห็น ลงในใบงาน - ครใู หต๎ ัวแทนของแตลํ ะคนนําเสนอผลงาน - ครูและผู๎เรียนสรุปสิ่งท่ีได๎เรียนรู๎รํวมกัน และผ๎ูเรียนบันทึกสรุปส่ิงท่ีได๎เรียนรู๎ลงในสมุด บนั ทกึ กิจกรรม ข้ันตอนท่ี 4 การประเมนิ ผล - ครูสังเกตการทํากิจกรรมกลํุม การมสี ํวนรํวมและการนาํ เสนอภายในกลํมุ ของผูเ๎ รยี น
~ 81 ~ - ครูและผู๎เรียนสรุปส่ิงที่ได๎เรียนรู๎รํวมกัน และผู๎เรียนบันทึกสรุปสิ่งที่ได๎เรียนร๎ูลงในสมุด บนั ทึกกจิ กรรม - แบบทดสอบความรู๎ การมอบหมายงานให๎ผเู๎ รยี นไปเรียนรดู๎ ๎วยตัวเอง ครูมอบหมายงานให๎ ผ๎เู รียนไปเรยี นร๎ูดว๎ ยตนเองและนดั หมายการสงํ งานทรี่ บั ผดิ ชอบ ตามรายวิชา และเน้ือหา สอื่ การเรยี นรู้ 1. หนงั สอื แบบเรยี น 2. ใบความร๎ู 3. อนิ เตอรเ์ นต็ การวดั ผลและประเมนิ ผล 1. วธิ กี ารวดั - การสงั เกตพฤติกรรมจากการพบกลมุํ - การมีสวํ นรํวมในการแสดงความคิดเหน็ 2. เครอ่ื งมอื - ใบงาน เกณฑ์การวัดผลประเมินผล 1. นกั ศึกษามีผลคะแนนในการทดสอบไมํน๎อยกวาํ รอ๎ ยละ 50 2. การมสี ํวนรวํ มในกจิ กรรมกลํมุ แหล่งการเรยี นรู้/สบื ค้นข้อมูลเพิ่มเตมิ 1. หอ๎ งสมุดประชาชน 2. กศน. ตาํ บล 3. แหลํงเรยี นรส๎ู ารสนเทศ 4. Internet
~ 82 ~ ใบความรู้ เร่อื ง วัฒนธรรม ประเพณี เรื่องท่ี 1 ความหมาย ความสาคัญของวฒั นธรรม ประเพณี ความหมายความสาคญั วัฒนธรรม คือ มรดกแหํงสังคมที่มนุษย์ได๎สร๎างสรรค์ข้ึน และได๎รับการถํายทอดกันมาจาก อดีตสํูปัจจุบัน เป็นผลผลิตที่แสดงถึงความเจริญงอกงามท้ังด๎านวัตถุและท่ีไมํใชํวัตถุ เชํน อุดมการณ์ คาํ นยิ ม ประเพณี ศีลธรรม กฎหมาย และศาสนา เปน็ ต๎น พระราชบัญญัติวัฒนธรรมแหํงชาติ พุทธศักราช 2485 กลําววํา วัฒนธรรม หมายถึง ลักษณะท่แี สดงถึงความเจริญงอกงาม ความเป็นระเบียบเรียบร๎อย ความกลมเกลียวก๎าวหน๎าของชาติ และศีลธรรมอนั ดีงามของประชาชน สรุปได๎วํา วัฒนธรรม หมายถึง วิธีการดํารงชีวิตของมนุษย์ที่แสดงถึงความเจริญงอกงามใน การอยํูรํวมกัน เป็นการสร๎างสรรค์ของมนุษย์ท่ีแสดงออกในลักษณะวัตถุและไมํใชํวัตถุ แล๎วถํายทอด สืบตํอกนั มา ความสาคัญของวัฒนธรรม มีอยู่ 5 ประการ คือ 1. วัฒนธรรม ชํวยให๎มนุษย์สะดวกสบายข้ึน ชํวยแก๎ปัญหาและสนองความต๎องการตําง ๆ ของมนุษย์ สามารถเอาชนะธรรมชาติได๎ เพราะสร๎างวฒั นธรรมขน้ึ มาชํวย 2. วัฒนธรรม ทาํ ให๎สมาชิกในสังคมมีความเปน็ อันหนึง่ อนั เดียว 3. วัฒนธรรม แสดงถงึ เอกลกั ษณข์ องชาติ ชาติทม่ี วี ฒั นธรรมสูงยอํ มได๎รบั การยกยํองและเป็น หลักประกนั ความมนั่ คงของชาติ 4. วฒั นธรรม กาํ หนดพฤติกรรมของคนในสังคม ชวํ ยใหค๎ นในสังคมอยรํู ํวมกนั อยํางสันติสุข 5. วัฒนธรรม ทาํ ใหป๎ ระเทศชาตมิ คี วามเจริญรงุํ เรือง ความหมายความสาคญั ของประเพณี ประเพณี หมายถงึ แบบความประพฤตทิ ่คี นสํวนรวมถือเป็นธรรมเนียมหรือระเบียบแบบแผน และปฏิบตั ิสบื ตํอกนั มาชา๎ นาน จนเกิดเป็นแบบอยํางความคิดหรือการกระทําท่ีได๎สืบตํอกันมา และ ยังมีอิทธิพลอยํูในปัจจุบัน ซึ่งอยูํในรูปแบบของ จารีต ประเพณี ขนบประเพณี และขนบธรรมเนียม ประเพณี จารีตประเพณี คือ ประเพณีท่ีเก่ียวข๎องกับศีลธรรมและจิตใจ เชํน การตอบแทนบุญคุณบิดา มารดา บพุ การี การเล้ยี งดเู ม่อื ทํานแกํเฒาํ การเคารพเชอ่ื ฟงั ครู อาจารย์ การนับถอื บรรพบุรษุ ขนบประเพณี คือ ประเพณที ี่ประพฤตปิ ฏบิ ตั กิ นั อยูํท่ัวไปมาอยํางเป็นระเบียบ บังคับให๎คนใน สังคมน้ัน ๆ ยึดถือและปฏิบัติตาม เชํน กฎหมาย กฎระเบียบ และข๎อบังคับตําง ๆ และมี ขนบประเพณที ี่คนในสังคมไมตํ อ๎ งปฏิบตั ิตามเสมอไป เชนํ ประเพณีการโกนจกุ เปน็ ต๎น ธรรมเนียมประเพณี คือ ประเพณีท่ีเก่ยี วข๎องกับการปฏิบัติระหวํางบุคคลท่ีสังคมยอมรับ เชํน การทกั ทาย การไหว๎ การเดนิ กิรยิ ามารยาท เปน็ ต๎น นอกจากนี้ยังมีประเพณีทางศาสนา เชํน วันโกน วันพระ ประเพณีเก่ียวกับการเกิด การตาย การโกนผมไฟ ประเพณีเก่ียวกับครอบครัว เชํน การปลูกเรือน ประเพณีเก่ียวกับเทศกาลตําง ๆ เชํน ตรุษไทยวันสงกรานต์ วันลอยกระทง และแตํละภาค แตํละท๎องถิ่นมีประเพณีแตกตํางกันออกไป ความสําคญั ของประเพณี มอี ยํู 5 ประเภท คือ
~ 83 ~ ๑. เป็นเครอ่ื งบอกความเจริญของชาตินั้น ๆ ชาติท่ีเจริญในปัจจุบันมีประเพณีตําง ๆ ทแี่ สดงถึงความเจรญิ กา๎ วหน๎า 2. ประเพณีสํวนมากสืบค๎นความเป็นมาของประเพณีนั้น ๆ ต้ังแตํอดีตเชื่อมโยงถึง ปัจจุบนั ประเพณีจึงสามารถใชเ๎ ปน็ แนวทางในการศึกษาประวัติศาสตร์ไดเ๎ ปน็ อยํางดี 3. ประเพณีทําให๎คนในสังคมเกิดความภาคภูมิใจในความดีงามของเผํา และชาติ บ๎านเมอื งตนเอง 4. ประเพณีทําใหค๎ นในสงั คมไดท๎ ํากจิ กรรมรวํ มกัน อันเป็นการดํารงความรักสามัคคี ทําใหค๎ นในเผํา ชมุ ชน ภาค และเป็นชาตมิ ีความม่ันคงสืบตํอกันมา 5. ประเพณีเปน็ สัญลักษณท์ ส่ี าํ คัญ ซึ่งแสดงออกความเปน็ เผาํ ชุมชน ภาค เปน็ ชาติ เรื่อง วฒั นธรรมประเพณที ่สี ําคัญของท๎องถ่ิน และของประเทศ วัฒนธรรมที่สําคัญของท๎องถ่ิน และของประเทศท่ีแสดงออกถึงความเป็นไทยที่สําคัญตําง ๆ คือ ภาษา การแตํงกาย อาหาร และมารยาทภาษา ภาษาที่ใช๎ส่ือสารกันในสังคม มี 2 ลักษณะ คือ ภาษาทางกาย และภาษาทางวาจาในเผํา ในชุมชน ภาค จะมีภาษาถิ่น สําเนียงถ่ิน กิริยาอาการ แสดงออกของท๎องถ่ิน และจะมีภาษากิริยาอาการ คนไทยจะใช๎ภาษาไทยกลาง ซึ่งเป็นภาพรวมของ ประเทศ ดังนัน้ วัฒนธรรมทางภาษา จะบงํ บอกทม่ี าของกําเนดิ ซึง่ ควรจะเป็นความภูมใิ จในตัวตน ไมํ เป็นสิ่งเชย นาํ อาย หรอื ลา๎ สมยั ในการแสดงออกทางภาษาถิน่ ภาษาไทยกลางของคนไทย การแตงํ กาย การแตํงกายของคนในสังคมไทยในปจั จุบันไดร๎ ับอทิ ธพิ ลจากวัฒนธรรมตะวันตก ในชีวิตประจําวันคนไทยจึงแตํงตัวแบบสากลตํอเมื่อมีงานบุญ ประเพณีตําง ๆ หรือในโอกาสสําคัญ ๆ จึงนําการแตงํ กายประจาํ ถ่นิ ท่ีแสดงออกมาเปน็ เผาํ ชมุ ชน และภาค อยํางไรกต็ าม เรายังเห็นคนรํุนเกํา รนํุ พอํ แมํ ปุู ยํา ตา ยาย ในท๎องถิน่ บางแหงํ ยังคงมีวัฒนธรรมการแตํงกายที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ ให๎เราเห็นไดใ๎ นชีวิตประจําวัน อาหาร เน่ืองจากการติดตํอสื่อสารของโลกปัจจุบันเป็นโลกไร๎พรมแดน เราจึงสามารถ รับประทานอาหารไทยที่ร๎านในเมืองลอสแองแจลิส เมืองฮํองกงได๎ด๎วย วัฒนธรรมทางอาหารการกิน ของคนไทยในท๎องถ่ิน และไทยยังคงสืบตํอต้ังแตํอดีตมาจนถึงปัจจุบัน เพราะสภาวะแวดล๎อมทาง ภูมิศาสตร์ทรัพยากรตําง ๆ สํงผลให๎วัตถุดิบท่ีใช๎ในการประกอบอาหารท๎องถิ่นไทย ยังคงมีอยํูและ นาํ มาใชใ๎ นการประกอบอาหาร การกินได๎ตลอดมา แตํอาหารบางชนิดเริ่มสูญหายไป เด็กไทยปัจจุบัน เริ่มจะไมํร๎ูจักคุ๎นเคยอาหารบางชนิด เชํน ขนมกง ซึ่งประเพณีแตํงงานภาคกลาง ในอดีตจะมีขนมกง เป็นขนมทําจากถ่ัวทองป้ันเป็นรูปวงกลม มีซี่เหมือนล๎อเกวียน เพื่อให๎ชีวิตแตํงงานราบร่ืนก๎าวไป ขา๎ งหนา๎ เป็นต๎นมารยาท มารยาทของคนไทยทอ่ี าศัยอยํูเป็นเผํา ชุมชน ภาค ตลอดจนไทยกลางได๎รับ การสืบทอดมาจากบรรพบุรษุ แตํเมือ่ กลําวโดยรวมแล๎วมารยาทไทยน้ันทวั่ โลกยอมรับวํามีความงดงาม อํอนช๎อย การไหว๎ การกราบ บํงบอกถึงความเป็นชาติท่ีมีวัฒนธรรมอันดีงาม ทําให๎คนตํางประเทศ ประทบั ใจ สงํ ผลให๎อตุ สาหกรรมการทอํ งเที่ยวเจรญิ ก๎าวหน๎า เร่อื งท่ี 2 การอนุรักษ์สบื สานวฒั นธรรมประเพณีไทย ความสาคญั ในการอนรุ ักษ์สบื สานวฒั นธรรมประเพณไี ทย การอนรุ กั ษ์สบื สานวฒั นธรรมประเพณีไทย เป็นสง่ิ สําคัญทคี่ นไทยทกุ คนพึงตระหนักถึงหน๎าท่ี ท่ที ุกคนพงึ กระทาํ ทั้งน้ี เพราะวัฒนธรรมประเพณีประจําชาติและท๎องถิ่น จัดเป็นสิ่งท่ีมีคุณคําควรแกํ
~ 84 ~ การอนรุ กั ษ์ โดยเฉพาะอยํางย่ิงขนบธรรมเนียมประเพณี โบราณสถาน โบราณวัตถุ ภาษาวรรณกรรม ตําง ๆ ซ่ึงได๎บรรจุ และสั่งสมความร๎ู ความหมาย คุณคําที่มีมาต้ังแตํอดีตให๎คนไทยปัจจุบันได๎เรียนร๎ู เพือ่ ร๎จู กั ตนเองและมคี วามภมู ใิ จในความเปน็ ชาติไทย และสิ่งเหลาํ นี้จะสญู หายหากขาดการเอาใจใสํใน การอนุรกั ษ์ และสํงเสรมิ ในทางที่ถูกทคี่ วร แนวทางในการอนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณีของไทย 1. ศกึ ษา คน๎ คว๎า วิจัย วัฒนธรรม ประเพณีไทย และทอ๎ งถ่ินท่ยี ังไมํไดร๎ วบรวมศกึ ษาไว๎เพ่ือให๎ มีความรค๎ู วามเข๎าใจถอํ งแท๎ ทําใหเ๎ กิดความร๎สู ึกยอมรับในคุณคาํ จะไดห๎ วงแหน ภูมิใจ และเผยแพรํให๎ เกดิ ประโยชน์ตอํ ไป 2. สร๎างความเข๎าใจให๎คนไทยทุกคนเข๎าใจ ปรับเปล่ียน ตอบสนองวัฒนธรรมประเพณีอื่น ๆ จากภายนอกอยาํ งเหมาะสม 3. ขยายขอบเขตเร่ืองการอนุรักษ์ วัฒนธรรม ประเพณีไทยให๎คนไทยทุกคนเห็น เป็นหน๎าท่ี สําคญั ทจี่ ะต๎องรวํ มกนั ทะนุบํารงุ รักษาทงั้ ด๎วยกาํ ลังกาย และกําลงั ทนุ ทรพั ย์ 4. สํงเสริมการแลกเปล่ียนเรียนรู๎วัฒนธรรมประเพณีระหวํางเผํา ชุมชน ภาค เพ่ือสื่อสาร สร๎างความสัมพนั ธร์ ะหวาํ งกัน 5. ชํวยกันจัดทําระบบข๎อมูลสารสนเทศทางวัฒนธรรมประเพณี เพื่อใช๎เป็นฐานความร๎ูของ สังคม เพ่ือใช๎ในการประชาสัมพันธ์และสํงผลถึงภาวะอุตสาหกรรมที่เก่ียวข๎องท่ีสําคัญ คือ อุตสาหกรรมทํองเทีย่ วเชงิ อนรุ กั ษจ์ ะสํงผลตอํ เศรษฐกิจของชาติโดยรวม เรอื่ งท่ี 3 คา่ นยิ มที่พึงประสงค์ของไทยและของทอ้ งถน่ิ คํานิยมท่ีพึงประสงค์ของไทยในเมื่อคํานิยมเป็นส่ิงที่กําหนดความเชื่อ ซ่ึงสํงผลถึงพฤติกรรม ของคนในสังคมแลว๎ การกําหนดคาํ นยิ มทีพ่ ึงประสงคข์ องทอ๎ งถิ่นและของไทย จึงควรที่คนในสังคมไทย ทง้ั ในทอ๎ งถนิ่ จนถงึ ระดบั ชาติอยํางไรก็ตาม มผี แ๎ู จกแจงคํานิยมของสังคมไทยไว๎ดังนี้ คือ สมเด็จฯ กรม พระยาดาํ รงราชานุภาพไดต๎ รสั วํา คํานิยมของสังคมไทยมี 3 ประการ คือ 1. รักความเปน็ ไทย 2. คนไทยไมํชอบการเบยี ดเบยี นและหาเรอ่ื งกบั คนอ่นื 3. การรู๎จักประสานประโยชน์ ร๎ูจักการประนีประนอม โอนอํอนผํอนตาม ทําให๎ เมืองไทยไมตํ กเป็นอาณานิคมของประเทศใด ศาสตราจารย์ ประเสริฐ แย๎มกล่มิ ฟุูง จําแนกคํานิยมของคนไทย ไวด๎ งั น้ี 1. ความรกั อสิ รภาพหรือความเปน็ ไทย 2. ยา้ํ ความเปน็ ตัวของตวั เอง 3. ความมักน๎อย 4. ยํา้ หาความสขุ จากชีวิต สงํ ผลให๎เกิด คําวํา “สยามเมืองยิ้ม” 5. เคารพ เชือ่ ฟังอํานาจ โดยชอบธรรม คนไทยเคารพผูอ๎ าวโุ ส 6. ชอบความโอํอํา มีใจนักเลง กล๎าได๎ กล๎าเสีย บริโภคนยิ ม 7. มีน้ําใจเอือ้ เฟื้อเผอ่ื แผํ คนไทยมลี กั ษณะเป็นมติ รกบั คนทุกคน ในปัจจุบันสังคมไทยมีปัญหา คนขาดคุณธรรม จริยธรรม ปัญหาเรื่องเพศ เรื่องความรุนแรง และอบายมุข ในปี 2549 กระทรวงศึกษาธิการ จึงกําหนดลักษณะเชิงพฤติกรรมที่เป็น 8 คุณภาพ พื้นฐานเพ่อื เป็นรากฐานในการพัฒนาเดก็ และเยาวชนใหเ๎ ป็นคนดี สงํ ผลใหส๎ ังคมไทยเป็นสังคมท่ดี ี คอื
~ 85 ~ 1. ขยนั คือ ต้งั ใจเพยี รพยายามทําหน๎าที่การงานอยาํ งตอํ เนอ่ื ง สมํ่าเสมอ อดทน 2. ประหยัด คือ รู๎จักเก็บออมถนอมใช๎ทรัพย์สินแตํพอควรพอประมาณให๎เกิด ประโยชนค์ ุม๎ คํา ไมํฟมุ เฟือย ฟุงู เฟูอ 3. ซ่ือสัตย์ คือ ประพฤติตรงไมํเอนเอียง ไมํมีเลํห์เหล่ียม มีความจริงใจ ปราศจาก ความรส๎ู กึ ลําเอยี ง หรอื อคติ 4. มีวินัย คอื ยดึ มนั่ ในระเบียบแบบแผน ขอ๎ บงั คับ และขอ๎ ปฏิบัติ มีทั้งวินัยในตนเอง และวินยั ตํอสงั คม 5. สภุ าพ คอื เรียบร๎อย อํอนโยน ละมุนละมอํ มมีกิริยามารยาททง่ี าม มสี ัมมาคารวะ 6. สะอาด คือ ปราศจากความมัวหมองทั้งกาย ใจ และสภาพแวดล๎อมความผํองใส เปน็ ทเี่ จรญิ ตา ทําให๎เกดิ ความสบายใจแกํผพ๎ู บเห็น 7. สามคั คี คือ ความพร๎อมเพียงกัน ความกลมเกลียว ความปรองดองกัน รํวมใจกัน ปฏบิ ัตงิ านบรรลุผลตามท่ีต๎องการเกิดการงานอยํางสร๎างสรรค์ ปราศจากการทะเลาะวิวาท ไมํเอารัด- เอาเปรียบกัน เป็นการยอมรับความมีเหตุผล ยอมรับความแตกตํางหลากหลาย ความคิด เช้ือชาติ หรอื อาจเรยี กอกี อยาํ งวาํ ความสมานฉนั ท์ 8. มนี ํา้ ใจ คือ มคี วามจรงิ ใจ ไมเํ หน็ แกํตวั และเรื่องของตัวเอง แตํเห็นอกเห็นใจ เห็น คณุ คําในเพื่อนมนุษย์ มคี วามเอือ้ อาทรเอาใจใสํให๎ความสนใจในความต๎องการ ความจําเปน็ ความทกุ ข์ สุขของผอ๎ู ่นื และพรอ๎ มท่ีจะใหค๎ วามชวํ ยเหลือเกือ้ กลู กันและกัน ค่านยิ มท้องถ่ิน คํานิยมของท๎องถ่ิน จะบํงบอกลักษณะนิสัยเดํนของคนในท๎องถ่ิน เชํน คนภาคเหนือมี มารยาทอํอนโยน พูดจาอํอนหวาน คนภาคใต๎มีความรักใครํพวกพ๎องตําง ๆ เหลํานี้สามารถศึกษาได๎ จากลักษณะของคนในชุมชน วิถีชีวิตการแสดงออก สถาบันทางการศึกษา ศาสนา และครอบครัวมี สวํ นสําคญั ในการสร๎างเสรมิ คํานิยมใหมํ ๆ ให๎เกดิ ข้ึนในครอบครัว ชมุ ชน สงั คม
~ 86 ~ ใบงานที่ 3 เรอื่ ง วัฒนธรรมประเพณใี นประเทศไทยและประเทศต่าง ๆ ในโลก วิชาศาสนาและหนา้ ท่ีพลเมือง (สค 11002) ระดบั ประถมศกึ ษา คาช้ีแจง ให๎ผ๎ูเรยี นเลอื กคําตอบทถ่ี กู ต๎อง 1. ข๎อใดคอื วัฒนธรรม ก. อาหาร ข. การแตงํ กาย ค. ภาษาพดู ง. ถูกทุกขอ๎ 2. ขอ๎ ใดคอื ประเพณี ก. การพูดทักทาย ข. การแตงํ งาน ค. การรบั ประทานข๎าว ง. การถือศลี 8 3. ประเพณีวิง่ ควายอยํูในจังหวดั ใด ก. ชัยนาท ข. อาํ งทอง ค. ชลบรุ ี ง. สมุทรปราการ 4. ประเทศไทยได๎รบั อิทธิพลวัฒนธรรมประเพณจี ากท่ีใด ก. อารยธรรมตะวันตก ข. อารยธรรมจนี ค. อารยธรรมอนิ เดยี ง. ถูกทุกขอ๎ 5. การตอบแทนบญุ คุณ บดิ า มารดา บพุ การี จดั เปน็ อะไร ก. ประเพณี ข. จารีตประเพณี ค. ขนบประเพณี ง. ธรรมเนียมประเพณี 6. ภาษาไทยไดร๎ ับอิทธิพลจากภาษาอะไรบ๎าง ก. ภาษาบาลี - สันสกฤต ข. ภาษาองั กฤษ ค. ภาษาจนี ง. ถกู ทกุ ข๎อ 7. ประเพณีใดที่มีทกุ ภาคของประเทศไทย ก. สงกรานต์ ข. แขงํ เรือ ค. วงิ่ ควาย ง. สารทเดือน 10 8. ประเพณีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญได๎รับอิทธิพลจากศาสนาใด ก. ศาสนาพุทธ ข. ศาสนาครสิ ต์ ค. ศาสนาอิสลาม ง. ศาสนาพราหมณ์ – ฮนิ ดู 9. วฒั นธรรม ประเพณีมคี วามสําคัญตํออุตสาหกรรมใด ก. กีฬา ข. การทอํ งเทย่ี ว ค. พาณชิ ยกรรม ง. นนั ทนาการ 10. ในความเป็นชาตแิ ตลํ ะชาติมีความแตกตาํ งในด๎านใด ก. วัฒนธรรมประเพณี ข. ภาษา ค. ศิลปะ ง. ถกู ทกุ ขอ๎
~ 87 ~ ใบงานท่ี 4 เรือ่ ง การอนรุ ักษ์และสืบทอดวัฒนธรรมประเพณี วิชาศาสนาและหน้าทพี่ ลเมือง (สค 11002) ระดับประถมศกึ ษา 1. การอนุรักษแ์ ละสืบทอดวัฒนธรรมประเพณีมคี วามสาํ คัญอยํางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. จงบอกแนวทางในการอนรุ กั ษว์ ัฒนธรรมประเพณีของไทยมาอยาํ งนอ๎ ย 3 ข๎อ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. จงอธิบายคาํ นิยมของคนไทยในปจั จบุ นั ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………
~ 88 ~ แผนการจดั การเรียนรู้ กลุํมสาระความร๎ูพ้ืนฐาน รายวชิ าศาสนาและหนา๎ ทพ่ี ลเมือง สค 11002 ระดับประถมศกึ ษา แผนการจดั การเรยี นร๎เู ร่อื งที่ 3 หน๎าท่ีพลเมืองไทย เวลา 3 ชั่วโมง สอนวันท่.ี ..................วันท.่ี ...............เดอื น....................................พ.ศ..................เวลา....................น. มาตรฐานการเรยี นรูร้ ะดับ 1. มคี วามรู ความเขาใจ เหน็ คุณคา และสืบทอดศาสนา วัฒนธรรม ประเพณี ทองถน่ิ และ ประเทศไทย 2. มคี วามรู ความเขาใจดําเนนิ ชีวติ ตามวถิ ีประชาธิปไตยกฎหมายเบ้อื งตนกฎระเบียบของ ชุมชน สังคม และประเทศ ตวั ชี้วดั 1. ร๎ูและเข๎าใจในเร่ืองสิทธิ เสรีภาพ บทบาทหน๎าท่ี และคุณคําของความเป็นพลเมืองดีตาม แนวทางประชาธิปไตย 2. ตระหนักในคณุ คาํ ของการปฏบิ ัตติ นเป็นพลเมอื งดตี ามวถิ ีประชาธปิ ไตย 4. มีความร๎ูความเขา๎ ใจเก่ยี วกบั พระพทุ ธประวัติ และประวัติศาสดาศาสนาตํางๆ 5. ร๎แู ละเขา๎ ใจสาระทั่วไปเกีย่ วกบั กฎหมาย 6. นําความร๎ูกฎหมายท่ีเกี่ยวข๎องกับตนเอง ครอบครัว ชุมชน และประเทศชาติไปใช๎ใน ชีวติ ประจาํ วนั ได๎ 7. เหน็ คุณคํา และประโยชนข์ องการปฏบิ ัตติ นตามกฎหมาย สาระสาคญั ๑. ความเป็นมาและสาเหตุของการเปล่ียนแปลงรัฐธรรมนูญ ความหมายของประชาธปิ ไตย 2. สทิ ธเิ สรีภาพ บทบาทหนา๎ ท่ขี องพลเมอื งในวิถีประชาธปิ ไตย สาระการเรยี นรู้ 1. การปกครองระบบประชาธปิ ไตย 2. สิทธิ เสรีภาพ และหน๎าทีข่ องพลเมอื งไทย 3. ความรูเ๎ บ้อื งต๎นเกี่ยวกับกฎหมาย คณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค์ 1. ใฝรุ ๎ูไผเํ รียน ศึกษาใบความร๎ูจากแบบเรยี น 2. มวี นิ ัย ทาํ งานตามท่ีครมู อบหมายได๎ทนั เวลา 3. ขยนั มงํุ มน่ั ในการทาํ งาน ทาํ ใบงาน ทาํ กจิ กรรมกลํมุ 4. มีความสามัคคี มีน้ําใจ มคี วามรับผิดชอบ ชวํ ยเหลอื กนั ทาํ กิจกรรมกลุํม ชิน้ งาน/ภาระงาน 1. หนังสือแบบเรียนวิชาศาสนาและหนา๎ ที่พลเมือง
~ 89 ~ 2. ใบงานท่ี 5 เร่อื ง ทาํ แบบฝกึ หดั เรือ่ งสิทธเิ สรีภาพ บทบาทหน๎าท่ีของพลเมืองในวิถี ประชาธปิ ไตย กระบวนการจัดการเรียนรูแ้ ละกิจกรรมเพ่ิมเตมิ ขนั้ ที่ 1 การกําหนดสภาพ ปัญหา ความต๎องการในการเรยี นร๎ู - ครพู ูดคุยกบั ผ๎ูเรยี นในเรอ่ื งของการดแู ลตัวเองเพื่อปอู งกันโรคตดิ เช้ือไวรสั โคโรนา 2019 (COVID - 19) - ครพู ดู คุยกับผู๎เรียนในเรือ่ งความเป็นมาและสาเหตุของการเปลย่ี นแปลงรฐั ธรรมนูญ ความหมายของประชาธปิ ไตย สิทธเิ สรภี าพ บทบาทหน๎าที่ของพลเมอื งในวิถีประชาธปิ ไตย ข้ันตอนท่ี ๒ การแสวงหาข๎อมูลและจดั การเรยี นร๎ู - ครพู ดู คยุ กับผู๎เรยี นในเร่อื งของการดแู ลตัวเอง เพ่อื ปูองกันโรคตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID - 19) - ครกู ลาํ วทักทาย นกั ศกึ ษาคน๎ ควา๎ ในหนังสือเรียนเรอ่ื งการมีสวํ นรวํ มในการปฏิบัตติ นตาม กฎหมาย - ใบงานที่ 5 เรอ่ื ง ทาํ แบบฝกึ หดั เร่อื งสทิ ธิเสรภี าพ บทบาทหนา๎ ที่ของพลเมอื งในวถิ ี ประชาธปิ ไตย - ความหมายของประชาธปิ ไตย - หลกั การสาํ คญั ของการปกครองระบอบประชาธปิ ไตย - ลกั ษณะของสังคมประชาธปิ ไตย - ความสาํ คัญของการปฏบิ ตั ิตนเป็นพลเมอื งดีตามวถิ ปี ระชาธปิ ไตย ข้ันตอนท่ี 3 การปฏบิ ัติและนาํ ไปประยกุ ต์ใช๎ 1. ใหผ๎ ูเ๎ รยี นของแตํละกลํุมระดมความคดิ ในการจัดทาํ กจิ กรรมบนั ทึกรายงาน 2. ให๎ผู๎เรียนแสดงความคิดเหน็ ลงในใบงาน 3. ครูใหต๎ ัวแทนของแตลํ ะคนนําเสนอผลงาน 4. ครแู ละผ๎เู รยี นสรุปส่งิ ทีไ่ ด๎เรยี นร๎ูรวํ มกนั และผูเ๎ รยี นบันทกึ สรุปสิง่ ทไ่ี ด๎เรียนรล๎ู ง ในสมดุ บนั ทึกกิจกรรม ข้นั ตอนท่ี 4 การประเมนิ ผล - ครูสงั เกตการทํากจิ กรรมกลุํม การมีสวํ นรํวมและการนาํ เสนอภายในกลุํมของผ๎เู รียน - ครูและผู๎เรยี นสรปุ สง่ิ ที่ได๎เรียนรูร๎ วํ มกนั และผเ๎ู รียนบันทกึ สรุปสิง่ ท่ไี ดเ๎ รียนรูล๎ งในสมดุ บันทกึ กจิ กรรม - แบบทดสอบความรู๎ การมอบหมายงานให๎ผู๎เรยี นไปเรยี นรด๎ู ว๎ ยตัวเอง ครูมอบหมายงานให๎ ผเ๎ู รียนไป ส่ือการเรยี นรู้ 1. หนงั สือแบบเรียน 2. ใบความร๎ู 3. อินเตอร์เน็ต
~ 90 ~ การวัดผลและประเมนิ ผล 1. วิธกี ารวดั - การสังเกตพฤติกรรมจากการพบกลมํุ - การมสี ํวนรวํ มในการแสดงความคดิ เห็น 2. เครอ่ื งมือ - ใบงาน เกณฑ์การวดั ผลประเมินผล 1. นกั ศึกษามีผลคะแนนในการทดสอบไมํน๎อยกวําร๎อยละ 50 2. การมีสํวนรวํ มในกิจกรรมกลํุม แหลง่ การเรยี นรู้/สบื คน้ ข้อมลู เพิม่ เติม 1. ห๎องสมุดประชาชน 2. กศน. ตาํ บล 3. แหลํงเรียนร๎ูสารสนเทศ 4. Internet
~ 91 ~ ใบความรู้ เรอ่ื ง การปกครองระบอบประชาธิปไตย ความหมายของประชาธปิ ไตย ประชาธปิ ไตย เปน็ รูปแบบการปกครองในประเทศ มาจากคํา 2 คาํ ดงั นี้ “ประชา” หมายถึง ประชาชนทีเ่ ป็นพลเมืองของประเทศ “อธิปไตย” หมายถงึ อาํ นาจสงู สดุ ในการปกครองประเทศ ดงั นัน้ ประชาธิปไตย จงึ หมายถงึ ประชาชนปกครองหรือการปกครองโดยประชาชน พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 ให๎ความหมายของประชาธิปไตยไว๎วํา“ระบอบการ ปกครองท่ีถือมติของปวงชนเป็นใหญํ หรือการถือเสียงข๎างมากเป็นใหญํ” และศาสตราจารย์ ดร.กมล ทองธรรมชาติ ให๎ความหมายวํา “ประชาธิปไตย เป็นการปกครองของประชาชน โดยประชาชนเพื่อ ประชาชน” สรปุ ประชาธปิ ไตย หมายถึง การท่ีประชาชนหรือพลเมืองของประเทศมีอํานาจและมีสํวน รํวมในการกําหนดนโยบายในการปกครองประเทศ โดยคํานึงถึงประโยชน์ของประชาชนสํวนรวมเป็น หลัก หลกั การสาคัญของการปกครองระบอบประชาธปิ ไตย 1. หลักอํานาจอธิปไตยเป็นของปวงชน หมายถึง ประชาชนเป็นเจ๎าของอํานาจสูงสุดใน การปกครองประเทศ 2. หลักความเสมอภาค ประชาชนทุกคนมีความเทําเทียมกันภายใต๎กฎหมาย ความเทํา เทียมกันทางการเมือง 3. หลกั สิทธิ เสรีภาพ และหน๎าท่ี ได๎แกํ การท่ีประชาชนมีอํานาจอันชอบธรรมในการเป็น เจ๎าของทรัพย์สิน มีอิสระในการกระทําในขอบเขตของกฎหมาย และมีแนวทางปฏิบัติตนท่ีเป็นอิสระ ภายใต๎ขอบเขตของกฎหมาย 4. หลักนิติธรรม การปกครองในระบอบประชาธิปไตย มีหลักกฎหมายเป็นกฎเกณฑ์และ กติกาของประเทศ คือ การท่ีประชาชนใช๎กฎหมายเป็นหลักในการทํางาน เพ่ือการอยํูรํวมกันอยําง สันติสุขและเกดิ ความยุติธรรมในสังคม 5.หลกั การยอมรับเสยี งข๎างมาก คอื การท่ีประชาชนในรัฐใชม๎ ตขิ องประชาชนสํวนใหญํเป็น หลกั ในการทาํ งาน 6. หลักการใช๎เหตุผล คือ การที่ประชาชนใช๎หลักเหตุผลเป็นหลักในการหาข๎อสรุปเพ่ือ ทาํ งานรํวมกันหรือการอยํรู วํ มกนั 7. หลักการประนีประนอม คือ การท่ีประชาชนไมํใช๎ความรุนแรงในการแก๎ไขปัญหา แตํใช๎ การตกลงรํวมกนั ในการขจดั ขอ๎ ขดั แย๎งทีไ่ มํเห็นดว๎ ย 8. หลกั ความยนิ ยอม คือ การท่ปี ระชาชนใช๎วิจารณญาณในการตัดสินใจ เป็นตัวของตัวเอง โดยปราศจากการบังคับ มีความเห็นตรงกัน จึงตัดสินใจผํานตัวแทนของประชาชนในการดําเนินงาน ทางการเมอื งและการปกครอง ลกั ษณะของสังคมประชาธิปไตย ในสังคมประชาธปิ ไตย ประชาชนจะปฏบิ ตั ิตอํ กัน ดงั นี้ 1. การเคารพในสทิ ธิและเสรภี าพของบุคคล ตามขอบเขตทบี่ ัญญตั ไิ วใ๎ นกฎหมาย 2. การใช๎หลักเหตผุ ลในการตดั สินปัญหา ข๎อขัดแยง๎
~ 92 ~ 3. การเคารพในกฎกติกาของสังคม เพ่ือความสงบสุขและความเป็นระเบียบเรียบร๎อยใน สังคม 4. การมีสํวนรํวมในกจิ กรรมของสํวนรวมและสงั คม 5. การมีน้ําใจเป็นประชาธิปไตยยอมรับฟังความคิดเห็นของผู๎อื่น และเห็นแกํประโยชน์ สวํ นรวมมากกวาํ สวํ นตน 6. การยึดมั่นในหลักความยุติธรรม และการปฏิบัติตํอกันอยํางเสมอภาคเทําเทียมกันของ สมาชิกทกุ คนในสงั คม วิถีประชาธปิ ไตย สงั คมประชาธิปไตยที่สมบูรณ์ เป็นสังคมท่ีปลูกฝังความเป็นประชาธิปไตยให๎แกํประชาชนทั้ง ในแงคํ วามคดิ อดุ มการณ์ และวิธกี ารดําเนินชวี ติ ตั้งแตํเด็กเป็นต๎นไป โดยในชีวิตประจําวันของบุคคล ในครอบครัว ชุมชน และสังคม จะดําเนินไปอยํางสงบสุขได๎เมื่อทุกคนที่เป็นสมาชิกเข๎าใจ และ ตระหนักถงึ ความสําคญั ของการใช๎คุณลกั ษณะประชาธปิ ไตยเปน็ แนวทางในการดําเนนิ ชีวิต ดงั น้ี ประชาธิปไตยในครอบครัว ประชาธปิ ไตยในครอบครวั จะเรมิ่ ได๎ก็ตํอเมื่อพํอแมํคิดและประพฤติปฏิบัติตํอกันตํอลูก ๆและ ตํอบคุ คลอ่นื อยาํ งเป็นประชาธปิ ไตย ในการดาํ เนนิ ชีวติ ประจําวันทุก ๆ ดา๎ น ได๎แกํ 1. การแสดงความคดิ เหน็ อยาํ งมีเหตผุ ล 2. การรับฟงั ความคดิ เห็นของผูอ๎ ื่น 3. การตดั สนิ ใจโดยใชเ๎ หตผุ ลมากกวาํ อารมณ์ 4. การแกป๎ ัญหาโดยใชเ๎ หตุผล 5. การลงมติโดยใช๎เสียงสวํ นใหญํ 6. การเคารพกฎระเบียบของครอบครัว 7. การกลา๎ แสดงความคดิ เห็นตอํ สํวนรวม ๘. การยอมรบั เม่ือผ๎อู ่ืนมเี หตุผลทีด่ ีกวาํ ตนเอง ประชาธิปไตยในชุมชนท้องถน่ิ วิถชี ีวติ ประชาธิปไตยในการดําเนินกิจกรรมตําง ๆ ภายในชุมชน เป็นการรวมกลุํมของบุคคล ภายในชุมชน สมาชกิ ในชุมชนต๎องมคี ุณลักษณะประชาธปิ ไตยท่สี ําคัญ คือ 1. การเคารพในระเบียบ กฎหมายของท๎องถนิ่ และกฎหมายบา๎ นเมอื ง 2. การมสี ํวนรวํ มในการพัฒนาชมุ ชนและท๎องถิน่ 3. การยอมรบั ฟงั ความคิดเหน็ ของผ๎ูอนื่ 4. การตัดสินใจในสํวนรวมโดยใชก๎ ารลงมตเิ สียงสวํ นใหญํ 5. การตัดสินใจโดยใช๎วิธีการลงมติเสยี งสวํ นใหญํ 6. การแสดงความคดิ เหน็ อยาํ งมเี หตผุ ลตอํ ชมุ ชน 7. การรํวมกนั วางแผนในการทาํ งานเป็นกลมํุ หรอื ตัวแทนของกลํุม
~ 93 ~ เร่อื ง สถานภาพ บทบาท สิทธิ เสรีภาพ และหน้าที่ของพลเมืองในวถิ ีประชาธิปไตย ความหมาย ความสาคญั 1.1 สถานภาพ สถานภาพ หมายถงึ ฐานะหรือเกียรตภิ มู ขิ องบุคคลที่อยํูในสงั คม เป็นตาํ แหนงํ ของ บุคคลหน่ึงที่ได๎รับความนับถือจากสาธารณชนสถานภาพเป็นสิ่งท่ีสังคมกําหนดขึ้น เป็นส่ิงกําหนด เฉพาะตวั บุคคลท่ที าํ ให๎แตกตาํ งจากผอู๎ น่ื สถานภาพ แบงํ เป็น 2 ประเภท คือ 1. สถานภาพทีต่ ิดตัวมาตง้ั แตํกําเนดิ ได๎แกํ - สถานภาพทางวงศาคณาญาติ เชนํ เป็นลูก หลาน พีน่ ๎อง ฯลฯ - สถานภาพทางเพศ เชํน เพศหญงิ เพศชาย ๒.สถานภาพทางอายุ เชนํ เดก็ วัยรนุํ ผูใ๎ หญํ - สถานภาพเช้ือชาติ เชํน คนไทย คนองั กฤษ - สถานภาพทางถนิ่ กําเนิด คนในภาคเหนือ คนในภาคใต๎ - สถานภาพทางชนช้นั ในสังคม เชนํ เชอื้ พระวงศ์ คหบดี หรือชนชัน้ ตาํ ง ๆ ในกลุมํ ชนที่ นบั ถือศาสนาฮนิ ดู เชํน ชนชน้ั พราหมณ์ ฯลฯ 2. สถานภาพท่ีได๎มาภายหลัง หมายถึง สถานภาพที่ได๎มาจากแสวงหาหรือได๎มาจาก ความสามารถของตนเอง ได๎แกํ - สถานภาพทางการศึกษา เชํน จบการศกึ ษาระดบั ปรญิ ญาตรี ปริญญาโท ปริญญาเอก - สถานภาพทางอาชพี เชํน เปน็ ครู เปน็ หมอ เป็นนักการเมือง - สถานภาพทางการเมือง เชํน เป็นสมาชิกสภาผ๎ูแทนราษฎร เป็นนายกรัฐมนตรีเป็น รฐั มนตรี - สถานภาพทางการสมรส เชํน โสด สมรส หม๎าย 1.2 บทบาท บทบาท หมายถงึ การทําหน๎าท่ีตามสถานภาพท่ีสังคมกําหนด เชํน นายเอกมีสถานภาพเป็น พํอ ต๎องดําเนินบทบาทในการให๎การอบรมเล้ียงดู สั่งสอนบุตรให๎เป็นคนดี สํงเสียบุตรให๎ได๎รับ การศึกษาทสี่ มควรตามวัย สํวนนายโทมีสถานภาพเป็นบุตรท่ีต๎องดําเนินบทบาทเชื่อฟังคําส่ังสอนของ บดิ ามารดา ตัง้ ใจหมัน่ เพียรในการศึกษา ชํวยเหลอื บิดามารดาในการทํางานบ๎านตามควรแกวํ ัย 1.3 สทิ ธิ เสรภี าพ และหน๎าท่ี “สิทธิ” หมายถึง อํานาจหรือผลประโยชน์อันชอบธรรมของบุคคลที่มีกฎหมายให๎ความ คุม๎ ครอง เชนํ สทิ ธใิ นการนับถอื ศาสนา การประกอบอาชพี การได๎รบั การศกึ ษา ฯลฯ “เสรภี าพ” หมายถึง ความมีอิสระในการกระทําของบุคคล ซ่ึงการกระทํานั้นจะต๎องไมํขัดตํอ กฎหมาย เชํน การแตํงกาย การแสดงความคดิ เหน็ “หน๎าท่ี” หมายถงึ ภาระหรือความรบั ผดิ ชอบท่บี ุคคลจะต๎องปฏบิ ัติตามกฎหมายสทิ ธิเสรภี าพ เปน็ รากฐานสําคัญในการปกครองตามระบอบประชาธิปไตย การที่จะรู๎วําการปกครองของประเทศใด มคี วามเป็นประชาธปิ ไตยได๎มากน๎อยเพียงใด ต๎องดูทส่ี ิทธิเสรีภาพของประชาชนในประเทศนั้น ๆ เป็น สําคัญ ถ๎าประชาชนมีสิทธิเสรีภาพมาก ความเป็นประชาธิปไตยของประเทศนั้นก็มีมาก หากสิทธิ เสรภี าพของประชาชนถูกจาํ กดั หรอื ลิดรอนโดยผูม๎ ีอาํ นาจในการปกครอง
~ 94 ~ ประชาธิปไตยก็จะมีไมํได๎ ด๎วยเหตุน้ีกฎหมายรัฐธรรมนูญของไทยทุกฉบับ จึงได๎บัญญัติค๎ุมครองสิทธิ เสรภี าพของประชาชนไว๎อยาํ งแจ๎งชัด สํวนหน๎าที่ นั้น เป็นกรอบหรือมาตรฐานของการปกครองในระบอบประชาธิปไตยท้ังน้ีก็ เพราะวํา การปกครองระบอบประชาธิปไตย นั้น ต๎องอาศัยกฎหมายเป็นหลักในการดําเนินการหาก ประชาชนไมํร๎จู ักหน๎าที่ของตน ไมํปฏบิ ัตติ ามกฎหมายระบอบประชาธิปไตยกจ็ ะดํารงอยูํตอํ ไปไมไํ ด๎ ดังนัน้ สทิ ธิ เสรีภาพ และหนา๎ ที่ จงึ มีความสาํ คญั อยาํ งยงิ่ ในการปกครองตามระบอบ ประชาธิปไตยซึ่งขาดเสยี มิไดเ๎ ดด็ ขาด 1.4 ความสําคัญของสิทธิ เสรภี าพ และหน๎าท่ี 1. การที่รัฐได๎บัญญัติ สิทธิ เสรีภาพ และหน๎าที่ ของบุคคลในรัฐธรรมนูญ ทําให๎ประชาชน ได๎รับความคม๎ุ ครอง และปฏบิ ัติอยํางเทําเทียมเสมอภาค และยุติธรรม 2. บุคคลทุกคนจะต๎องรับทราบ และพึงปฏิบัติตามขอบเขตสิทธิ เสรีภาพ และหน๎าที่ท่ีได๎ บญั ญตั ิใช๎ในรฐั ธรรมนญู 3. การใช๎อํานาจรัฐจะต๎องคํานงึ ถึงสิทธิ เสรภี าพของประชาชน 4. ท้ังรัฐและประชาชนพึงปฏิบัติตามหน๎าท่ีที่บัญญัติใช๎ในรัฐธรรมนูญอยํางเครํงครัดยํอม กอํ ใหเ๎ กิดความสงบรมํ เย็นผาสุกในชาติ 5. หนา๎ ทขี่ องประชาชนในระบอบประชาธปิ ไตย ไดแ๎ กํ 5.1 หน๎าทีใ่ นการรักษาไว๎ซึ่งชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ และการปกครองตามระบอบ ประชาธิปไตยอันมพี ระมหากษตั รยิ ท์ รงเป็นประมุข 5.2 หน๎าที่ในการปูองกันประเทศ ได๎แกํ การชํวยสอดสํองดูแลและแจ๎งให๎เจ๎าหน๎าที่ บ๎านเมืองทราบถึงภัยที่จะเกิดข้ึนแกํประเทศชาติ เชํน การแจ๎งข๎อมูลเก่ียวกับการค๎ายาเสพติด การ สมัครเปน็ อาสาสมัครรกั ษาดนิ แดน เป็นตน๎ จะทาํ การอยาํ งใดอยาํ งหน่งึ ตรงกนั หรอื เสมอเหมือนกนั ซึ่งความสมานฉันท์จะเปน็ ตวั ลดความขดั แย๎ง เรอ่ื งท่ี 3 คณุ ธรรมและคํานิยมพืน้ ฐานในการอยรูํ วํ มกันอยาํ งปรองดองสมานฉันท์ ความหมายของ คณุ ธรรม คาํ นยิ ม และ ความสมานฉันท์ คุณธรรม คือ ความดีงามท่ีถูกปลูกฝังข้ึนในจิตใจ มีจิตสํานึกที่ดี ความละอาย และเกรง กลัวในการที่จะประพฤติชั่ว ถึงแม๎วําคุณธรรมจะเป็นเร่ืองภายในจิตใจ แตํสามารถสะท๎อนออกมาได๎ ทางพฤติกรรม เชํน ความซอื่ สตั ย์ ความกตัญญูกตเวที ความมรี ะเบียบวนิ ยั เปน็ ต๎น ความปรองดอง หมายถงึ ออมชอม ประนีประนอม ยอมกนั ไมํแกงํ แยงํ กัน ตกลงกันด๎วย ความไกลเํ กลยี่ ตกลงกนั ด๎วยไมตรีจติ (พจนานกุ รม ฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน พ.ศ. 2554) คาํ นยิ ม คอื ความคดิ พฤตกิ รรมและส่ิงอ่นื ที่คนในสงั คมหน่ึงเห็นวาํ มีคณุ คํา จงึ ยอมรบั มา ปฏิบัติและหวงแหนไว๎ระยะหน่ึง คํานิยมมักเปล่ียนแปลงไปตามกาลสมัยและความคิดเห็นของคนใน สังคม ความสมานฉันท์ แปลตามศัพท์ คือ ความพอใจรํวมกัน ความเห็นพ๎องต๎องกัน มีความ ตอ๎ งการทีแ่ ละนาํ ไปสคูํ วามสามคั คี
~ 95 ~ เรอื่ ง รฐั ธรรมนญู รัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดหรือเป็นกฎหมายหลักของประเทศที่ออกโดยฝุายนิติบัญญัติ คือรฐั สภา อนั ประกอบด๎วยตัวแทนของประชาชน ดังน้ัน รัฐธรรมนูญจึงเป็นกฎหมายที่ประชาชนสํวน ใหญใํ หค๎ วามเห็นชอบ ความสําคญั รัฐธรรมนูญ เป็นกฎหมายที่สําคัญท่ีสุด เป็นเสมือนกฎเกณฑ์หรือกติกาที่ประชาชนในสังคม ยอมรับให๎เป็นหลักในการปกครอง และการบริหารประเทศ ซ่ึงการออกกฎหมายใด ๆ ยํอมต๎อง ดําเนินการภายในกรอบของบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญ กฎหมายใดที่ขัดแย๎งตํอรัฐธรรมนูญจะไมํ สามารถใช๎บงั คับได๎ สาเหตุท่ีมีรฐั ธรรมนญู ในประเทศไทย สาเหตุท่ีสําคัญมาจากการท่ีประเทศไทยเกิดการเปล่ียนแปลงทางการปกครองจากระบอบ สมบูรณาญาสิทธิราชย์เป็นระบอบประชาธิปไตย ซ่ึงเริ่มมีแนวคิดต้ังแตํรัชกาลที่ 6 โดยกลุํมบุคคลที่ เรยี กตนเองวํา “คณะราษฎร์” ประกอบดว๎ ย ขา๎ ราชการ ทหาร พลเรอื น ได๎เข๎าถงึ อํานาจการปกครอง พระบาทสมเด็จพระปกเกล๎าเจ๎าอยํูหัว จึงได๎ทรงลงพระปรมาภิไธย ในรํางรัฐธรรมนูญการปกครอง แผํนดินฉบับช่ัวคราวท่ีคณะราษฎร์ได๎เตรียมไว๎ นับวําเป็นรัฐธรรมนูญฉบับแรกของไทย เมื่อวันท่ี 10 ธ.ค. 2475 ถอื ไดว๎ ําประเทศไทยมกี ารเปลย่ี นแปลงการปกครองจากระบอบสมบรู ณาญาสิทธิราชย์มา เปน็ การปกครองระบอบประชาธิปไตย นบั แตนํ นั้ มา จนถึงปัจจุบันได๎มีการเปล่ียนแปลงแก๎ไข และประกาศใช๎รัฐธรรมนูญการปกครองหลายฉบับเพื่อให๎ เหมาะสม สอดคล๎องกับสภาวการณ์บ๎านเมืองที่ผันแปรเปล่ียนในแตํละยุคสมัย โดยมีสาระสําคัญ เหมือนกัน คือ ยึดมั่นในหลักการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข จะมีเนื้อหาแตกตํางกันก็เพื่อให๎เหมาะสมกับสถานการณ์ของบ๎านเมืองในขณะน้ัน ประเทศไทยมี รัฐธรรมนูญมาแล๎วจํานวน 18 ฉบับ และปัจจุบันใช๎รัฐธรรมนูญแหํงราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 หลักการสาคญั ของรัฐธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย พุทธศกั ราช 2๕๕๐ รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันมีหลักการและเจตนารมณ์ท่ีจะธํารงรักษาไว๎ซึ่งเอกราชและความ ม่ันคงของชาติ เทิดทูนพระมหากษัตริย์ ซึ่งหลักการสําคัญของรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550 ได๎ระบุไว๎ใน หมวด 1 บทท่วั ไป สรปุ ไดด๎ งั น้ี 1. ประเทศไทยเป็นราชอาณาจักรอนั หนง่ึ อันเดยี ว จะแบงํ แยกมไิ ด๎ 2. มกี ารปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอนั มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมขุ 3. อาํ นาจอธิปไตยเป็นของปวงชนชาวไทย 4. ศักด์ิศรีความเป็นมนุษย์ สิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาคของบุคคลต๎องได๎รับความ ค๎มุ ครอง 5. ประชาชนชาวไทยทกุ คนไมํแยกเพศ ศาสนา และยํอมได๎รบั ความค๎ุมครองเทําเทยี มกนั
~ 96 ~ ใบงานท่ี 5 เร่ือง บทบาทหนา๎ ทข่ี องพลเมอื งในวิถปี ระชาธิปไตย วิชาศาสนาและหนา้ ท่ีพลเมอื ง (สค 11002) ระดับประถมศกึ ษา ๑. ให๎ผูเ๎ รยี นวเิ คราะห์ความสาํ คัญหรือความจาํ เป็นของการนาํ คุณธรรม คาํ นิยม ไปปฏิบัติเพ่อื การอยํู รํวมกนั อยํางปรองดองสมานฉนั ท์ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 2. ในฐานะที่ผเู๎ รยี นเป็นบคุ คลในสงั คม ผเู๎ รยี นคดิ วําจะปฏบิ ตั ิตนตามคาํ นิยมพ้ืนฐาน 12 ประการ อยํางไรจงึ จะได๎ชอ่ื วาํ เปน็ พลเมอื งดตี ามวถิ ปี ระชาธปิ ไตยอนั มีพระมหากษตั ริย์ทรงเปน็ ประมุข ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ๓.ผ๎ูเรียนคดิ วาํ กรณีศึกษานี้จะกอํ ใหเ๎ กิดปญั หาและความขัดแยง๎ ได๎อยาํ งไร ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ 4. ผ๎เู รียนคิดวาํ คาํ นยิ มพนื้ ฐาน 12 ประการ ทจ่ี ะชวํ ยแก๎ปัญหาและความขัดแยง๎ คือคาํ นยิ มเร่อื ง อะไร และแก๎ปญั หาไดอ๎ ยํางไร ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................
~ 97 ~ แผนการจัดการเรียนรู้ กลมุํ สาระความรพ๎ู น้ื ฐาน รายวชิ าศาสนาและหนา๎ ทีพ่ ลเมอื ง สค 11002 ระดับประถมศึกษา แผนการจัดการเรียนร๎เู ร่ืองท่ี 4 กฎหมายหน๎าร๎ู เวลา 3 ชว่ั โมง สอนวันท่.ี ..................วนั ที่................เดือน....................................พ.ศ..................เวลา....................น. มาตรฐานการเรียนรูร้ ะดบั 1. มีความรู ความเขาใจ เห็นคณุ คา และสืบทอดศาสนา วฒั นธรรม ประเพณี ทองถิน่ และ ประเทศไทย 2. มคี วามรู ความเขาใจดําเนินชีวติ ตามวถิ ปี ระชาธปิ ไตยกฎหมายเบือ้ งตนกฎระเบยี บของ ชมุ ชน สงั คม และประเทศ ตัวชี้วัด 1. ร๎แู ละเขา๎ ใจสาระทว่ั ไปเกี่ยวกับกฎหมาย 2. นําความร๎ูกฎหมายที่เกี่ยวข๎องกับตนเอง ครอบครัว ชุมชน และประเทศชาติไปใช๎ใน ชวี ติ ประจาํ วันได๎ 3. เหน็ คุณคํา และประโยชนข์ องการปฏิบัตติ นตามกฎหมาย สาระสาคัญ ๑. ความเป็นมาและสาเหตขุ องการเปล่ยี นแปลงรฐั ธรรมนญู วามหมายของประชาธปิ ไตย 2. สทิ ธิเสรภี าพ บทบาทหน๎าทขี่ องพลเมอื งในวิถีประชาธิปไตย สาระการเรยี นรู้ 1. ความรู๎เบ้อื งตน๎ เกย่ี วกบั กฎหมาย 2. กฎหมายสาํ คญั ท่ีควรร๎ู คณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์ 1. ใฝรุ ไ๎ู ผํเรยี น ศกึ ษาใบความรู๎จากแบบเรียน 2. มวี นิ ัย ทํางานตามทคี่ รูมอบหมายได๎ทันเวลา 3. ขยัน มํงุ มน่ั ในการทํางาน ทําใบงาน ทาํ กิจกรรมกลํมุ 4. มีความสามคั คี มนี ํ้าใจ มีความรับผดิ ชอบ ชํวยเหลือกนั ทาํ กิจกรรมกลมุํ ชนิ้ งาน/ภาระงาน 1. หนงั สอื แบบเรยี นวชิ าศาสนาและหน๎าที่พลเมอื ง 2. ใบงานท่ี 6 เรอ่ื ง กฎหมายของไทย
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
