ประเด็นโซเซียลแชร์ 8 ปัจจัยเสี่ยง

ประเดน็ โซเชยี ลแชร์ 8 ปจจยั เสยี ง โรคกระดกู พรนุ ศนู ยค์ วามเปนเลศิ โรคกระดกู พรนุ และผสู้ งู อายุ ศนู กยลค์ มุ่วางามนเปอนอเรลโ์ ศิธปโรดคกิ กสร์ ะโรดงกู พพยรานุ บแาลละตผาํ สู้ รงู วอจายุ กลมุ่ งานออรโ์ ธปดกิ ส์ โรงพยาบาลตาํ รวจ

คณะผจู้ ดั ทํา พ.ต.ท.นพ.ธนวัฒน์ อาํ พันทรัพย์ พ.ต.ต.นพ.นิติรัตน์ สถิตย์กิตติ พญ.อติพร เทอดโยธิน นพ.พีระพัฒน์ ตันสกุล นางสาวปภาดา เขียวไพรี นางสาวณัฐธิญาณ์ ชูเลิศ นางสาวธัญณิชา แก้ววังปา นางสาวประนิดา ธรรมษา

1 ในทางการแพทย์โรคกระดูกพรุนคืออะไร และใครที เสียงเปนกระดูกพรุน ? โรคกระดกู พรนุ เปนโรคทเี กดิ จากความหนาแน่นและคณุ ภาพของ กระดกู แยล่ งสง่ ผลใหค้ วามแขง็ แรงของกระดกู ลดลง จนเกดิ ภาวะกระดกู บางและพรนุ ในทสี ดุ ทาํ ใหเ้ กดิ ความเสยี งตอ่ การเกดิ กระดกู หกั เพมิ ขนึ โดยเฉพาะตาํ แหน่งกระดกู ขอ้ มอื กระดกู สนั หลงั และกระดกู สะโพก ปจจยั เสยี งในการเกดิ โรคกระดกู พรนุ มดี ว้ ยกนั หลายปจจยั ไดแ้ ก่ อายทุ มี ากขนึ , เพศหญงิ , นาหนักตวั น้อย, รปู รา่ งผอมบาง, เคยมกี ระดกู หกั งา่ ยมากอ่ นรวมทงั ประวตั คิ นในครอบครวั เคยมกี ระดกู หกั มากอ่ น, การสบู บหุ ร,ี ดมื แอลกอฮอล,์ ประวตั หิ มดประจาํ เดอื นกอ่ นอายุ 45 ป รวมทงั ประวตั กิ ารใช้ยาบางชนิด เช่น ยาสเตยี รอยด์ ยากนั ชัก และยา ลดกรด เปนตน้

2 1. แชรว์ า่ ผหู้ ญงิ หมดประจาํ เดอื น จะขาด ฮอรโ์ มนเอสโตรเจน ทาํ ใหม้ วลกระดกู ลดลงจรงิ หรอื ไม่ ? ตอบ จรงิ ครบั ฮอรโ์ มนเอสโตรเจนเปนฮอรโ์ มนที สาํ คญั ในผหู้ ญงิ เพราะมบี ทบาทสาํ คญั ตอ่ อวยั วะ หลายอยา่ งเชน่ ระบบหวั ใจ ระบบสบื พนั ธ์ ผวิ หนงั รวมทงั กระดกู ดว้ ย เมอื หมดประจาํ เดอื นฮอรโ์ มน เอสโตรเจนจะลดลง สง่ ผลใหเ้ กดิ การสลายของ กระดกู เพมิ ขนึ จากเดมิ 1-2% ตอ่ ป เปน 3-4% ตอ่ ป ในทสี ดุ กจ็ ะทาํ ใหม้ วลกระดกู ลดลงและเกดิ โรคกระดกู พรนุ ครบั

3 2.แชรว์ า่ กนิ เนือสตั วม์ ากไป ทาํ ใหเ้ กดิ ภาวะกรดในเลอื ด รา่ งกายจงึ ตอ้ งดงึ แคลเซียมออกจากกระดกู ไปใช้มากขนึ จรงิ หรอื ไมอ่ ยา่ งไร ? ตอบ ไมจ่ รงิ ครบั เพราะเนือสตั วป์ ระกอบดว้ ยโปรตนี ซึงเปนสว่ นที สาํ คญั ตอ่ ทงั กลา้ มเนือและกระดกู โดยปกตริ า่ งกายจะตอ้ งการ โปรตนี ประมาณ 1-1.2 g/kg/D เทา่ นัน ถา้ รบั ประทานเกนิ จากนี รา่ งกายจะขจดั ออกทางอจุ จาระ ดงั นันในภาวะรา่ งกายปกตจิ ะมี โอกาสน้อยมากครบั ทจี ะเกดิ ภาวะกรดในเลอื ดสงู จนทาํ ใหเ้ กดิ ปญหาตอ่ กระดกู

4 3. แชรว์ า่ กนิ ยาบางชนิดเปนประจาํ เช่น ยาสเตยี รอยด์ ยาลดกรดทมี สี ว่ นผสมของอะลมู เิ นียมหรอื ยาขบั ปสสาวะ เปนปจจยั เสยี งตอ่ การเกดิ กระดกู บาง จรงิ หรอื ไมอ่ ยา่ งไร ? ตอบ จรงิ ครบั นอกจากนียงั มยี าละลายลมิ เลอื ดบางตวั เช่น Heparin ยารกั ษาโรคมะเรง็ เตา้ นมหรอื มะเรง็ ตอ่ มลกู หมากบางชนิดทสี ง่ ผลตอ่ ฮอรโ์ มนเพศทาํ ใหเ้ กดิ การสลายของกระดกู มากขนึ กวา่ ปกตจิ นสง่ ผลให้ เกดิ ภาวะกระดกู บางและพรนุ ในทสี ดุ ดงั นันควรจะใช้ยากลมุ่ นีอยา่ ง ระมดั ระวงั ครบั

5 4. แชรว์ า่ ขาดการออกกาํ ลงั กาย ทาํ ใหค้ วามแขง็ แรง ของกระดกู ลดลง จรงิ หรอื ไมอ่ ยา่ งไร ? ตอบ จรงิ ครบั เพราะการออกกาํ ลงั กายทมี กี ารลงนาหนักนันจะ ทาํ ใหก้ ระดกู สรา้ งเพมิ ขนึ และแขง็ แรงดว้ ยและควรจะเปนการ ออกกาํ ลงั กายกลางแจง้ เพอื กระตนุ้ การสรา้ งวติ ามนิ ดที ผี วิ หนัง ดงั นันควรหมนั ออกกาํ ลงั กายวนั ละ 30 นาทเี ปนประจาํ ทกุ วนั นอกจากนีควรฝกการทรงตวั เพอื ใหก้ ลา้ มเนือแขง็ แรง เปนการปองกนั การหกลม้ อกี ดว้ ย

6 5. แชรว์ า่ ขเี มาหรอื สงิ หอ์ มควนั มผี ลกบั แคลเซยี ม ในรา่ งกาย จรงิ หรอื ไมอ่ ยา่ งไร ? ตอบ จรงิ ครบั งานวจิ ยั ในตา่ งประเทศพบวา่ แอลกอฮอลล์ ด การดดู ซมึ แคลเซยี มทกี ระเพาะอาหาร และมผี ลตอ่ ตบั ทาํ ให้ ตบั แขง็ ซงึ ตบั เปนอวยั วะทสี าํ คญั ในการสรา้ งวติ ามนิ ดี โดย วติ ามนิ ดเี ปนวติ ามนิ ทสี าํ คญั ในการชว่ ยการดดู กลบั ของ แคลเซยี มทลี าํ ไสแ้ ละไต ในสว่ นของการสบู บหุ รนี นั พบวา่ สาร นโิ คตนิ มผี ลลบโดยตรงตอ่ เซลลท์ สี รา้ งกระดกู มผี ลตอ่ ฮอรโ์ มนเอสโตรเจนและมผี ลตอ่ การดดู ซมึ แคลเซยี มจากใน อาหารดว้ ย ดงั นนั ทงั แอลกอฮอลแ์ ละบหุ รจี งึ มผี ลตอ่ ความ แขง็ แรงของกระดกู ครบั

7 6. แชรว์ า่ กนิ เคม็ และหวานจดั เปนปจจยั เสยี งในการ เกดิ โรคกระดกู พรนุ และโรคขอ้ จรงิ หรอื ไม่ ? ตอบ จรงิ แคบ่ างสว่ นครบั เพราะความเคม็ และความหวานไมไ่ ดม้ ผี ล โดยตรงตอ่ ความแขง็ แรงของกระดกู และขอ้ ครบั แตค่ วามเคม็ จะสง่ ผลตอ่ ความเสยี งในการเกดิ โรคไตวายได้ ซงึ ไตเปนอวยั วะที สาํ คญั ในการสรา้ งวติ ามนิ ดแี ละควบคมุ สมดลุ ของแคลเซยี มใน รา่ งกาย ถา้ กนิ เคม็ มาก ๆ กม็ โี อกาสเกดิ ไตวายได้ และมผี ลตอ่ คณุ ภาพและความหนาแนน่ ของกระดกู ลดลง สว่ นถา้ กนิ หวานมากๆ กจ็ ะนําไปสโู่ รคเบาหวานซงึ โรคเบาหวานเปนปจจยั เสยี งทสี าํ คญั ใน การเกดิ โรคกระดกู พรนุ ครบั

8 7. แชรว์ า่ ไมโ่ ดนแดดเลย ขาดวติ ามนิ ดเี สรมิ สรา้ งกระดกู จรงิ หรอื ไม่ ? ตอบ จรงิ ครบั เพราะแหลง่ ทมี าของวติ ามนิ ดมี า จาก 2 แหลง่ คอื จากอาหารและแสงแดดผา่ นการ กระตนุ้ ทผี วิ หนงั ถงึ แมว้ า่ ประเทศไทยจะเปน ประเทศเขตรอ้ น มแี สงแดดทงั ป แตถ่ า้ เราไมโ่ ดน แดดหรอื ทาครมี กนั แดดทงั ตวั กจ็ ะทาํ ใหเ้ ราขาด วติ ามนิ ดไี ดค้ รบั

9 8. แชรว์ า่ ผอมเกนิ ไปไมด่ ี เพราะคนผอมไมม่ ไี ขมนั ทสี ามารถ เปลยี นเปนฮอรโ์ มนเอสโตรเจนไดอ้ ยา่ งคนอว้ น จรงิ หรอื ไม่ ? ตอบ จรงิ ครบั โดยเฉพาะในผหู้ ญงิ วยั หลงั หมดประจาํ เดอื นเพราะ ไขมนั เปนแหลง่ สาํ คญั ในการสรา้ งฮอรโ์ มนเพศ(Sex steroidHormone) ดงั นนั ในผหู้ ญงิ ทผี อมหรอื มคี า่ ดชั นมี วลกายนอ้ ยกวา่ 20 kg/m2 รว่ มกบั ภาวะทฮี อรโ์ มนเอสโตรเจนทลี ดลงทาํ ใหย้ งิ เกดิ ความเสยี งในการเกดิ โรค กระดกู พรนุ ไดง้ า่ ย นอกจากนคี นผอมเมอื หกลม้ หรอื เกดิ อบุ ตั เิ หตจุ ะมี โอกาสทเี กดิ กระดกู หกั งา่ ยขนึ เพราะไมม่ ไี ขมนั หรอื กลา้ มเนอื ทรี องรบั แรงกระแทกอกี ดว้ ย

10 ในทางการแพทยย์ งั มสี าเหตหุ รอื ปจจยั เสยี งของโรค กระดกู พรนุ อกี หรอื ไม่ เชน่ ดมื นาอดั ลม คาเฟอนี เปน ปจจยั เสยี งดว้ ยหรอื ไม่ ? ตอบ ทงั ชา กาแฟ นาอดั ลม ถา้ ดมื ในปรมิ าณทมี ากและเปน ประจาํ จะสง่ ผลใหก้ ารดดู ซมึ แคลเซยี มลดลง สง่ ผลตอ่ ความ แขง็ แรงของกระดกู เชน่ กนั ครบั นอกจากนเี รอื งการหกลม้ กเ็ ปน สาเหตทุ สี าํ คญั ทที าํ ใหเ้ กดิ กระดกู หกั งา่ ยในคนไขโ้ รคกระดกู พรนุ ดงั นนั เราควรจะปองกนั การหกลม้ ดว้ ย เชน่ ตรวจสภาพสายตา เปนประจาํ หลกี เลยี งการใชย้ านอนหลบั และปรบั เปลยี นสภาพ แวดลอ้ มทงั ในและนอกบา้ น เพอื ไมใ่ หส้ ะดดุ และหกลม้ ครบั

11 กระดกู พรนุ สามารถปองกนั ไดห้ รอื ไมอ่ ยา่ งไร ? ตอบ สามารถปองกนั และรกั ษาไดค้ รบั โดยลด ปจจยั เสยี งของโรคกระดกู พรนุ ดงั ทกี ลา่ วมา ขา้ งตน้ รบั ประทานอาหารทมี แี คลเซยี มและ วติ ามนิ ดสี งู ออกกาํ ลงั กายกลางแจง้ เปนประจาํ ฝกการทรงตวั เพอื ปองกนั การหกลม้ และใน ผหู้ ญงิ หลงั หมดประจาํ เดอื นหรอื ผชู้ ายทอี ายุ มากกวา่ 65 - 70 ป ควรมาพบแพทยเ์ ฉพาะทาง ดา้ นโรคกระดกู พรนุ เพอื ตรวจมวลกระดกู และ รกั ษาตอ่ ไปครบั

ททขขัังงออนนขขีีคคออณณบบพพะะผผรรจจูู้้ะะคคดดัั ณณุุ ททํําา พพ.ต.ต.ท.ท.น.นพพ..ธธนนววฒัฒั นน์ ์อาํ อพาํ นั พทนั รพัทยร์พั ย์ ประธานสศาํ นู หยรค์ บั วขามอ้ เมปลู นคเลวศิามโรรคู้ กระดกู พรนุ และ ผสู้ งู อายุ กลมุ่ งานออรโ์ ธปดกิ ส์ โรงพยาบาลตาํ รวจ