Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore นนทำงาน

นนทำงาน

Description: นนทำงาน

Search

Read the Text Version

วารสารคนทางาน มิถนุ ายน 2562 วารสารคนทางาน มถิ ุนายน 2562 [หนา้ 1] องค์กรแรงงานเผย ภาคประชาชนห่วงการ พบครูสิงคโปร์ 'งานไมม่ ่ันคง' ใน ดัชนี 10 ประเทศ แก้ไขปัญหาการค้า ทางานยาวนานกวา่ ทัศนะ 'มาร์คซสิ ต์' 'ยอดแย'่ ของ มนุษย์ โดยเฉพาะการ ค่าเฉลี่ยของกลุ่ม [หนา้ 21] 'คนทางาน' ปี 2562 บงั คบั ใช้แรงงานใน ประเทศ OECD [หน้า 10] ประเทศไทย [หนา้ 13] [หนา้ 14]

วารสารคนทางาน มถิ ุนายน 2562 [หนา้ 2] รอบโลกแรงงาน ผหู้ ญิงญ่ีป่ ุนรณรงค์ #KuToo เลกิ บงั คบั สวม คนงานกวา่ รอ้ ยคนประจาโรงงานผลติ นเู ทลลา สน้ สูงในทท่ี ำงำน ช็อคโกแลต็ ถ่วั ฮาเซลนทั แบรนดด์ งั ปิดโรงงานท่ี ใหญ่ทสี่ ดุ ในโลก ในแควน้ นอรม์ งั ดี เป็นเวลา มกี ลมุ่ ผหู้ ญิงญี่ป่ นุ ออกมารณรงคภ์ ายใตช้ ่ือ เกือบ 1 สปั ดาห์ เพ่อื กดดนั ใหม้ กี ารเจรจาเรอ่ื ง #KuToo ท่คี ลา้ ยกบั แคมเปญ #MeToo แตเ่ ป็น เงินเดือน ทางสหภาพแรงงานของนเู ทลลาใน การใชค้ าภาษาญี่ป่ นุ 'kutsu' ที่แปลวา่ 'รองเทา้ ' ฝร่งั เศส ระบวุ า่ มคี นงาน 160 คน จาก 350 คนที่ กบั 'kutsuu' ที่แปลวา่ 'เจ็บปวด' เพื่อ รว่ มผละงานประทว้ ง เพือ่ เรยี กรอ้ งใหบ้ รษิ ัทเฟอร์ เปลยี่ นแปลงบรรทดั ฐานสงั คมเรอ่ื งการแตง่ กาย เรโรของอติ าลี ที่เป็นเจา้ ของแบรนดด์ งั กลา่ ว ให้ ของผหู้ ญิงในทท่ี างาน ทีแ่ มไ้ มก่ ฎเขียนไว้ แตก่ ็ ปรบั ขนึ้ เงินเดือนรอ้ ยละ 4.5 และใหโ้ บนสั 900 ยู เป็นเงื่อนไขทางพฤตินยั วา่ พนกั งานหรอื ผสู้ มคั ร โร รวมทงั้ เรยี กรอ้ งสวสั ดิภาพในการทางานท่ีดขี นึ้ งานผหู้ ญิงจะตอ้ งสวมรองเทา้ สน้ สงู แตท่ างบรษิ ัทเฟอรเ์ รโร ยินยอมที่จะขนึ้ เงินเดอื น ใหร้ อ้ ยละ 1.7 ใหโ้ บนสั สงู สดุ 400 ยโู ร ซงึ่ โดยผรู้ เิ รมิ่ รณรงค์ #KuToo คือ Yumi Ishikawa สหภาพแรงงานมองวา่ ไมเ่ พียงพอตอ่ คา่ ครองชีพ นกั แสดงและนกั เขยี นอสิ ระพรอ้ มกบั ผสู้ นบั สนนุ ในพนื้ ท่ี ไดย้ ่ืนคารอ้ งตอ่ กระทรวงสาธารณสขุ แรงงาน และสวสั ดิการญ่ีป่ นุ เมอื่ ตน้ เดือน มิ.ย. 2019 อยา่ งไรกต็ าม ทางบรษิ ัทเฟอรเ์ รโร ออก พรอ้ มรายช่ือผเู้ ห็นดว้ ยเกือบ 2 หม่ืนช่ือจากเวบ แถลงการณเ์ มอื่ วนั จนั ทร์ ขวู่ า่ จะปรบั เงิน ไซต์ change.org พนกั งานที่ออกมาปิดโรงงานประทว้ ง หลงั การ เจรจาทีล่ ว่ งเลยมากวา่ 6 วนั นนั้ ยงั ไมไ่ ดข้ อ้ สรุปท่ี ที่มา: VOA, 4/6/2019 ชดั เจน ขณะที่การหารอื ระหวา่ งสหภาพแรงงาน และบรษิ ัทเฟอรเ์ รโรจะมขี นึ้ อกี ครงั้ ในวนั ท่ี 13 คนงำนฝร่งั เศสปิ ดโรงงำน 'นูเทลลำ' ขอขนึ้ มถิ นุ ายนนี้ คำ่ แรง

วารสารคนทางาน มิถนุ ายน 2562 [หนา้ 3] โรงงานผลติ นเู ทลลาใหญ่ที่สดุ ในโลก ทแ่ี ควน้ ผอู้ านวยการศนู ยก์ ิจการแรงงานขา้ มชาติ กรม นอรม์ งั ดี มีกาลงั การผลติ 600,000 กระปกุ ตอ่ วนั พฒั นากาลงั แรงงาน ระบวุ า่ วา่ การยื่นเรอ่ื งผา่ น น่นั เทา่ กบั ปรมิ าณนเู ทลลาทผ่ี ลติ ไดร้ าว 1 ใน 4 ระบบออนไลน์ ชว่ ยประหยดั เวลาลงไดอ้ ยา่ งมาก ของโลก การยนื่ แบบดงั้ เดิม เฉพาะสง่ เอกสารและสง่ กลบั ตอ้ งใชเ้ วลาประมาณ 12 วนั หากเอกสารไมค่ รบ ท่ีมา: VOA, 5/6/2019 ตอ้ งเพมิ่ เตมิ จะนานกวา่ นี้ แตก่ ารย่ืนผา่ นระบบ ออนไลน์ ตงั้ แตย่ นื่ เรอื่ งจนอนมุ ตั ใิ ชเ้ วลา ไมเ่ กิน 7 เผยยน่ื ขอว่ำจำ้ งแรงงำนตำ่ งชำติผ่ำนระบบ วนั นอกจากประหยดั เวลาแลว้ ยงั ชว่ ยนายจา้ ง ออนไลน์ ชว่ ยนำยจ้ำงประหยดั ค่ำใช้จำ่ ยได้ และบรษิ ัทจดั หางานประหยดั คา่ ใชจ้ า่ ยในการ ปี ละ 33 ล้ำนเหรยี ญไตห้ วนั เดนิ ทางดว้ ย เฉพาะคา่ เดินทางและคา่ แสตมป์ สามารถประหยดั ไดป้ ีละ 33 ลา้ นเหรยี ญไตห้ วนั เพ่อื เป็นการเพม่ิ ประสทิ ธิภาพการทางานและ อานวยความสะดวกแก่นายจา้ งท่ปี ระสงคจ์ ะ ท่ีมา: Radio Taiwan International, 7/6/2019 วา่ จา้ งแรงงานตา่ งชาติ เรมิ่ ตงั้ แตต่ น้ ปี 2019 มา นี้ กระทรวงแรงงานไตห้ วนั ไดเ้ ปลยี่ นรูปแบบการ เวยี ดนำมตัง้ เป้ำยตุ กิ ำรใช้แรงงำนเด็กในปี ย่ืนคารอ้ งขออนญุ าตวา่ จา้ งแรงงานตา่ งชาตจิ าก 2025 เดมิ ทตี่ อ้ งนาเอกสารทเี่ ป็นแผน่ กระดาษเดินทาง ไปย่นื ขอยงั เคานเ์ ตอรข์ องกระทรวงแรงงานใน รฐั มนตรกี ระทรวงแรงงานและสวสั ดกิ ารสงั คม เวลาทาการ มาเป็นยื่นขอผา่ นระบบออนไลน์ อยู่ ของเวยี ดนามระบใุ นเวทปี ระชมุ เสวนาเน่ืองในวนั ที่บา้ นก็ทาไดแ้ ละย่นื ขอไดต้ ลอด 24 ช่วั โมง ไม่ ตอ่ ตา้ นการใชแ้ รงงานเดก็ โลก (World Day เพียงแตช่ ว่ ยใหป้ ระหยดั เวลาจากเดิมทตี่ อ้ งใช้ against Child Labour 2019) วา่ เวยี ดนาม ประมาณ 12 วนั ทาการ ลดลงเหลอื 7 วนั ทาการ ตงั้ เปา้ หมายทจ่ี ะยตุ กิ ารใชแ้ รงงานเดก็ ในปี 2025 นอกจากนี้ ยงั ช่วยใหน้ ายจา้ งประหยดั เวลาและ คา่ ใชจ้ า่ ยในการเดินทาง รวมถงึ คา่ แสตมป์ ใน ทม่ี า: Vietnam News Agency, 7/6/2019 การสง่ เอกสารยนื่ คารอ้ ง คิดเป็นเงินปีละ ประมาณ 33 ลา้ นเหรยี ญไตห้ วนั ขอวซี ำ่ เขำ้ อเมรกิ ำตอ้ งแจ้งบญั ชีโซเชียล มีเดียยอ้ นหลงั 5 ปี

วารสารคนทางาน มถิ ุนายน 2562 [หน้า 4] ตงั้ แตว่ นั ที่ 3 มิ.ย. 2019 ท่ีผา่ นมา สหรฐั ฯ ในครอบครวั มีสว่ นเก่ียวขอ้ งกบั กจิ กรรมการกอ่ กาหนดใหผ้ ขู้ อวซี า่ เขา้ ประเทศเกือบทกุ คนแจง้ การรา้ ยหรอื ไม่ ขอ้ มลู สว่ นตวั เก่ียวกบั กิจกรรมตา่ งๆ ทางโซเชียล มีเดียของตน นอกจากนผี้ ทู้ ่ขี อวซี า่ เขา้ สหรฐั ฯ กระทรวงการตา่ งประเทศกลา่ วในแถลงการณว์ า่ ตอ้ งแจง้ ท่ีอยอู่ เี มลและหมายเลขโทรศพั ทท์ ี่เคย ขอ้ กาหนดใหมน่ มี้ วี ตั ถปุ ระสงคเ์ พื่อปรบั ปรุง ใช้ ขอ้ กาหนดใหมน่ คี้ าดวา่ จะสง่ ผลกระทบตอ่ กระบวนการคดั กรองเพอื่ ปกปอ้ งความม่นั คงของ ชาวตา่ งชาตปิ ระมาณ 15 ลา้ นคนที่ตอ้ งการขอวี ชาติ ซา่ เขา้ สหรฐั ฯ ในแตล่ ะปี ในอดตี ทผ่ี า่ นมา ประวตั กิ ารใชส้ อื่ สงั คมออนไลน์ รฐั บาลของประธานาธิบดที รมั ป์ เสนอกฎนเี้ ป็น อีเมล และหมายเลขโทรศพั ทน์ นั้ เป็นที่ตอ้ งการ ครงั้ แรกเมอ่ื เดือน มี.ค.2018 นโยบายนเี้ ป็นสว่ น จากผทู้ ไี่ ดร้ บั การตรวจสอบเพือ่ ขนั้ ตอนตอ่ ไปแลว้ หนงึ่ ของกระบวนการ “ตรวจคดั กรองแบบเขม้ ” เทา่ นนั้ กลมุ่ ผยู้ ่ืนขอวซี า่ กลมุ่ นีม้ ปี ระมาณ ของรฐั บาลสหรฐั ฯ สาหรบั ผอู้ พยพยา้ ยถิ่นฐาน 65,000 คนรวมถงึ ผทู้ ี่เคยเดนิ ทางไปยงั พนื้ ทีท่ ่ถี กู และนกั ทอ่ งเทยี่ วทกุ คน มีเพยี งผยู้ ืน่ ขอวซี า่ ที่เป็น ควบคมุ โดยกลมุ่ ผกู้ ่อการรา้ ยดว้ ย ผยู้ น่ื ขอวซี า่ นกั การทตู หรอื ขา้ ราชการเทา่ นนั้ ที่ไมต่ อ้ งอยู่ จะตอ้ งระบรุ ายละเอยี ดเกี่ยวกบั การใชบ้ รกิ าร ภายใตก้ ฏนี้ กระทรวงการตา่ งประเทศสหรฐั ฯ โซเชียลมเี ดยี ของสหรฐั ฯ เชน่ Facebook ยืนยนั เมอ่ื สปั ดาหท์ ่ีแลว้ วา่ ไดเ้ ปลยี่ นแบบฟอรม์ Google Instagram LinkedIn Twitter และ การย่นื ขอวีซา่ ทงั้ สาหรบั ผอู้ พยพยา้ ยถ่ินฐานและ YouTube นอกจากนจี้ ะตอ้ งใหร้ ายละเอยี ด ผทู้ ี่ไมไ่ ดย้ า้ ยเขา้ เมืองเพอ่ื ขอขอ้ มลู เพมิ่ เตมิ เก่ียวกบั การมีสว่ นรว่ มในการใชบ้ รกิ าร แบบฟอรม์ ดงั กลา่ วจะถามชื่อบญั ชีโซเชยี ลมีเดยี อินเทอรเ์ นต็ ระหวา่ งประเทศท่ีสาคญั เชน่ หมายโทรศพั ท์ กิจกรรมการเดินทางระหวา่ ง Douban Tencent QQ และ Sina Weibo ของ ประเทศและประวตั กิ ารเนรเทศในระยะเวลา 5 ปี ประเทศจีน นอกจากนผี้ ขู้ อวซี า่ จะตอ้ งตอบคาถามวา่ สมาชิก สอ่ื ออนไลน์ The Hill รายงานวา่ ผยู้ ืน่ ขอวซี า่ สามารถเลอื กทจ่ี ะบอกวา่ ตนไมม่ บี ญั ชีโซเชียล

วารสารคนทางาน มิถนุ ายน 2562 [หน้า 5] มีเดยี ได้ อยา่ งไรก็ตาม กระทรวงการตา่ งประเทศ Air New Zealand ยกเลิกกฎหำ้ มพนักงำนมี เตอื นวา่ การโกหกเก่ียวกบั กจิ กรรมโซเชยี ลมีเดีย รอยสัก จะมีผลรา้ ยแรงตอ่ การตรวจคนเขา้ เมืองสาหรบั ผู้ ขอวซี า่ สายการบินแอรน์ วิ ซีแลนด์ (Air New Zealand) ออกแถลงการณว์ า่ ตงั้ แตว่ นั ท่ี 1 ก.ย. 2019 นี้ สหภาพเสรภี าพพลเมืองอเมรกิ นั หรอื ACLU สายการบนิ จะยกเลกิ กฎหา้ มพนกั งานมีรอยสกั และกลมุ่ สทิ ธิสว่ นบคุ คลหลายกลมุ่ คดั คา้ น แตจ่ ะตอ้ งเป็นรอยสกั ท่ไี มท่ าใหเ้ กิดความขนุ่ เคือง ขอ้ กาหนดใหมน่ ตี้ งั้ แตม่ ีการเสนอเป็นครงั้ แรก ทงั้ นกี้ ารเปลย่ี นกฎเรอ่ื งนมี้ าจากการทาวจิ ยั เม่ือปีทีแ่ ลว้ ในเวลานนั้ ACLU ไดเ้ ตอื นวา่ การ ในชว่ ง 5 เดอื นทผ่ี า่ นมา กบั ผโู้ ดยสารและ เปลยี่ นแปลงนจี้ ะสง่ ผลรา้ ยแรงตอ่ เสรภี าพในการ พนกั งานของสายการบนิ รวมทงั้ กบั ชาว แสดงความคดิ เห็นออนไลน์ แตท่ างกระทรวงการ นิวซแี ลนดท์ ่ีอาศยั อยทู่ งั้ ในและตา่ งประเทศ ตา่ งประเทศสหรฐั ฯ ระบวุ า่ มาตรการนไี้ มเ่ ป็น การละเมดิ สทิ ธิความเป็นสว่ นตวั เพราะสง่ิ ที่ ท่ีมา: BBC, 10/6/2019 ปรากฎอยใู่ นโซเชยี ลมีเดยี นนั้ ถกู เปิดเผยตอ่ สาธารณะอยแู่ ลว้ แรงงำนตำ่ งชำตใิ นไตห้ วนั เพม่ิ ต่อเนื่อง อินโดนีเซยี มำกสุดครองสัดสว่ นร่วม 40% Hina Shamsi ผอู้ านวยการโครงการความม่นั คง แรงงำนไทยลดเหลอื 8.49% แหง่ ชาติของ ACLU กลา่ ววา่ ตอนนผี้ คู้ นตา่ ง สงสยั วา่ สงิ่ ทต่ี นโพสตอ์ อนไลนอ์ าจจะถกู เขา้ ใจ กระทรวงแรงงานไตห้ วนั เปิดเผยสถิตลิ า่ สดุ ของ ผิดโดยเจา้ หนา้ ทขี่ องรฐั และวา่ ยงั ไมม่ หี ลกั ฐาน แรงงานตา่ งชาติ ณ สนิ้ เดอื น เม.ย. 2019 ทผ่ี า่ น วา่ การตรวจสอบโซเชียลมเี ดยี นนั้ มปี ระสทิ ธิภาพ มานี้ ยอดจานวนแรงงานตา่ งชาติท่ีเดินทางมา หรอื ถกู ตอ้ งจรงิ หรอื ไม่ ทางานในไตห้ วนั 706,060 คน เพม่ิ ขนึ้ ใน อตั ราสว่ น 3.3% ตอ่ ปี โดยในจานวนนี้ เป็น ทมี่ า: VOA, 8/6/2019 แรงงานอินโดนเี ซยี มากท่ีสดุ 270,890 คน คิด เป็นอตั ราสว่ น 38.4% อนั ดบั 2 ไดแ้ กเ่ วยี ดนาม 221,479 คน คดิ เป็นอตั ราสว่ น 31.4% ตามดว้ ย

วารสารคนทางาน มถิ นุ ายน 2562 [หนา้ 6] แรงงานฟิลปิ ปินส์ 153,742 คน ครองสดั สว่ น กลมุ่ ผหู้ ญิงในสวติ เซอรแ์ ลนดอ์ อกมาชมุ นมุ 21.8% แรงงาน 3 ชาตแิ รกครองสดั สว่ นกวา่ รอ้ ย ประทว้ งเพ่ือเรยี กรอ้ งใหจ้ ่ายคา่ ตอบแทนเทา่ ละ 90 สว่ นแรงงานไทยลดลงเหลอื 59,947 คน เทียมกนั นบั เป็นการชมุ นมุ ท่วั ประเทศครงั้ แรกใน หรอื 8.49% รอบเกือบ 30 ปี หลงั จาก 10 ปีกอ่ นนนั้ ทีม่ ีการ ระบเุ นอื้ หาความเทา่ เทียมทางเพศไวใ้ น หากจาแนกตามเพศแลว้ พบวา่ แรงงานตา่ งชาติ รฐั ธรรมนญู สวสิ ซงึ่ มีผหู้ ญิง 500,000 คนรว่ ม เพศหญิงมีจานวนมากกวา่ เพศชาย ในสดั สว่ น ชมุ นมุ ตามจดุ ตา่ งๆ ท่วั ประเทศ 55 ตอ่ 45 กลา่ วคอื แรงงานเพศหญิงมี 385,281 คน ซงึ่ สว่ นใหญ่เป็นผอู้ นบุ าลจากอนิ โดนเี ซีย ทีม่ า: Euro News, 14/6/2019 สว่ นเพศชาย มี 320,779 คน สว่ นใหญ่หรอื รอ้ ย ละ 45 เป็นแรงงานเวยี ดนามทีท่ างานอยใู่ น ญีป่ ่ ุนจะเปิ ดทำกำรศนู ยบ์ ริกำรแรงงำน โรงงาน แตห่ ากจาแนกตามประเภทของงานท่ที า ชำวต่ำงชำตแิ บบครบวงจรทีเ่ ขตชนิ จกู ุของ แลว้ ภาคการผลติ ไดแ้ กโ่ รงงาน ไซตง์ านก่อสรา้ ง กรุงโตเกียว เป็นตน้ มจี านวนแรงงานตา่ งชาติทางานอยมู่ าก ทส่ี ดุ คดิ เป็นอตั ราสว่ น 63.3% หรอื 446,916 คน รฐั บาลญ่ีป่ นุ ไดอ้ นมุ ตั มิ าตรการชว่ ยเหลอื แรงงาน ซง่ึ สว่ นใหญ่เป็นแรงงานตา่ งชาตเิ พศชาย และใน ชาวตา่ งชาติท่ีมจี านวนมากขนึ้ ซงึ่ รวมถงึ การ จานวนนี้ 76.2% อายตุ า่ กวา่ 35 ปี อนั ดบั สอง จดั ตงั้ สานกั งานบรหิ ารแบบครบวงจรท่ี ไดแ้ กภ่ าคสวสั ดกิ ารสงั คม 259,144 คน คิดเป็น กรุงโตเกียว บรรดารฐั มนตรที ี่มีสว่ นเกยี่ วขอ้ ง อตั ราสว่ น 36.7% และรอ้ ยละ 99.3 เป็นผู้ หารอื เกีย่ วกบั มาตรการดงั กลา่ วในวนั ท่ี 18 มิ.ย. อนบุ าลเพศหญิง 2019 ที่มา: Radio Taiwan International, 14/6/2019 สานกั งานแบบครบวงจรซง่ึ จะมศี นู ยจ์ ดั หางาน ของรฐั และสานกั งานตรวจคนเขา้ เมอื ง จะเปิดทา ผหู้ ญิงท่วั สวิสประทว้ งเรียกร้องคำ่ ตอบแทน การในเขตชินจกู ขุ องกรุงโตเกยี วในปีงบประมาณ เท่ำเทยี มกนั หนา้ ซงึ่ จะเรม่ิ ขนึ้ ในเดอื น เม.ย. 2020 ทปี่ ระชมุ ยงั ไดต้ ดั สนิ ใจออกมาตรการเพ่อื บรรเทาการ

วารสารคนทางาน มถิ นุ ายน 2562 [หนา้ 7] กระจกุ ตวั ของแรงงานตา่ งชาติในพนื้ ท่ีเมอื งซงึ่ New York Times รายงานวา่ นกั ศกึ ษาปรญิ ญา คา่ แรงสงู กวา่ เม่ือเทยี บกบั ท่ีอื่น และกระจาย โททีค่ ณะวารสารศาสตรข์ องมหาวทิ ยาลยั แรงงานไปยงั พนื้ ทีช่ นบทเพอื่ ช่วยแกไ้ ขปัญหา โคลมั เบยี จานวนหนง่ึ ตอ้ งเลอื่ นวนั เรมิ่ ตน้ ทางาน แรงงานขาดแคลนในภมู ภิ าค ทางการและศนู ย์ ในฐานะลกู จา้ งฝึกงานออกไป และมนี กั ศกึ ษาที่ จดั หางานของรฐั ในทอ้ งถ่ินจะไดร้ บั การสง่ เสรมิ มหาวทิ ยาลยั พรนิ ซต์ นั หลายคนที่ถกู ยกเลกิ งาน ใหร้ ว่ มแรงกนั เพอื่ ช่วยเหลอื แรงงานตา่ งชาตใิ ห้ ช่วงฤดรู อ้ น และจาเป็นตอ้ งเดินทางกลบั ประเทศ สามารถหางานในบรษิ ัทขนาดเลก็ และกลางนอก บา้ นเกิด สว่ นท่ีมหาวิทยาเยล นกั ศกึ ษาตอ้ งรบี พนื้ ทเ่ี มือง ลงทะเทียนในวชิ าพเิ ศษทมี่ หาวิทยาลยั จดั ขนึ้ เพ่อื เปิดทางใหท้ างานชว่ งฤดรู อ้ นได้ ท่มี า: NHK WORLD-JAPAN, 18/6/2019 ในรายงานของ New York Times หนว่ ยงานออ กำรออกวีซำ่ ไมท่ นั ทำให้ 'นักศกึ ษำตำ่ งชำต'ิ กวีซา่ ของสหรฐั ฯ U.S. Citizenship and ขอเลอ่ื นวันเริ่มงำนในอเมริกำ Immigration Services หรอื USCIS กลา่ ววา่ ระยะเวลาการออกเอกสารทน่ี านขนึ้ มาจาก นกั ศกึ ษาตา่ งชาตใิ นสหรฐั ฯทไ่ี ดร้ บั การตอบรบั จานวนผยู้ นื่ ขอทางานในอเมรกิ าทีม่ ากขนึ้ และ เป็นลกู จา้ งฝึกงานชว่ งฤดรู อ้ นกาลงั ประสบ หนว่ ยงานนกี้ าลงั แกป้ ัญหางานลน้ มอื เพอ่ื ให้ ปัญหาไมไ่ ดว้ ซี า่ ทางานทนั เวลาวนั เรมิ่ งาน ระยะเวลาการพิจารณาการขอวซี า่ ทางานเป็นไป เนอื่ งจากหนว่ ยงานอนมุ ตั ิวซี า่ ของรฐั บาล ตามระดบั ปกตมิ ากขนึ้ อเมรกิ นั ใชเ้ วลามากขนึ้ ในการออกเอกสาร หนงั สอื พมิ พ์ New York Times รายงานวา่ ท่มี า: VOA, 19/6/2019 นกั ศกึ ษาหลายคนเขยี นจดหมายถึงผบู้ รหิ าร มหาวิทยาลยั ในอเมรกิ า ถงึ ปัญหาดงั กลา่ ว ดว้ ย NGO ไต้หวนั ระบุกำรแกก้ ฎหมำยอนุญำตให้ ความตื่นตระหนกวา่ อาจจะไดว้ ีซา่ ทางานไม่ แรงงำนตำ่ งชำตติ ่อสัญญำใหม่ที่ไตห้ วนั ได้ ทนั เวลา ไมไ่ ดช้ ว่ ยลดปัญหำถกู บริษัทจดั หำงำนขูดรีด แตอ่ ยำ่ งใด

วารสารคนทางาน มิถนุ ายน 2562 [หนา้ 8] หลงั สภานติ ิบญั ญตั ขิ องไตห้ วนั ไดผ้ า่ นกฎหมาย แรงงานตา่ งชาติบางสว่ นจงึ ใชว้ ธิ ีหลบหนี การจา้ งงาน ฉบบั แกไ้ ขมาตรา 52 ยกเลกิ กลายเป็นแรงงานผิดกฎหมาย ซงึ่ ทาใหอ้ ตั ราการ ขอ้ บงั คบั ใหแ้ รงงานตา่ งชาตทิ างานครบ 3 ปี ตอ้ ง หลบหนยี งั คงสงู เชน่ เดิม เดนิ ทางกลบั ประเทศอยา่ งนอ้ ย 1 วนั อนญุ าตให้ ตอ่ สญั ญาใหมท่ ไี่ ตห้ วนั ได้ ซงึ่ มเี จตนารมณช์ ่วย กอ่ นแกก้ ฎหมายการจา้ งงาน ยอดจานวน ลดภาระหนสี้ นิ ใหแ้ กแ่ รงงานตา่ งชาติ ไมต่ อ้ ง แรงงานตา่ งชาตหิ ลบหนีทย่ี งั ไมถ่ กู ตรวจพบ กลบั ไปเสยี คา่ หวั คิวมารอบใหม่ ขณะเดียวกนั ประมาณ 53,000 คน หลงั จากแกก้ ฎหมายผา่ น จะช่วยลดการหลบหนกี ลายเป็นแรงงานผดิ ไปแลว้ กวา่ 2 ปี ยอดจานวนการหลบหนีของ กฎหมายได้ แตจ่ ากสถิติของสานกั งานตรวจคน แรงงานตา่ งชาตยิ งั คงสงู กวา่ 50,000 คน สาเหตุ เขา้ เมอื ง ณ สนิ้ เดอื น เม.ย. 2019 ทผ่ี า่ นมา ยงั มี ที่เป็นเชน่ นี้ กลมุ่ NGO กลา่ ววา่ มาจากบรษิ ัท จานวนสงู ถงึ 50,557 คน กลมุ่ NGO วจิ ารณว์ า่ จดั หางานอาศยั ช่องทางกมุ โอกาสการทางาน ไมไ่ ดช้ ่วยลดปัญหาถกู บรษิ ัทจดั หางานขดู รดี ลง ของแรงงานตา่ งชาติไวเ้ กือบทงั้ หมด แลว้ เรยี ก แตอ่ ยา่ งใด ก่อนหนา้ นไี้ มน่ าน มขี า่ วแรงงาน เก็บคา่ ใชจ้ า่ ยทส่ี งู ลบิ ลวิ่ สง่ ผลใหเ้ จตนารมณท์ ่ดี ี ตา่ งชาตผิ ดิ กฎหมายรายหนงึ่ ขณะหลบหนกี าร ของการแกก้ ฎหมายไมไ่ ดล้ ดปัญหาแตอ่ ยา่ งใด จบั กมุ ของเจา้ หนา้ ท่ีตารวจ พลดั ตกลงมาจากที่ สงู เสยี ชีวิตในไซตง์ านก่อสรา้ งอาคารโรงเรยี น ท่ีมา: Radio Taiwan International, 21/6/2019 แหง่ หนง่ึ ในเมอื งเหมียวล่ี แสดงวา่ ปัญหาการ หลบหนีของแรงงานตา่ งชาตยิ งั อยใู่ นภาวะรุนแรง บทวิเครำะหร์ ะบุ 'หุน่ ยนต'์ จะมำแทนที่ กลมุ่ NGO กลา่ ววา่ สาเหตสุ าคญั สบื แรงงำน 20 ลำ้ นตำแหน่ง ในปี 2030 เน่อื งมาจาก แมจ้ ะมกี ารแกก้ ฎหมายอนญุ าตให้ ตอ่ สญั ญาใหมท่ ี่ไตห้ วนั ได้ แตย่ งั คงมบี รษิ ัท Oxford Economic บรษิ ัทดา้ นการวิเคราะห์ จดั หางานจานวนมาก เรยี กรบั คา่ ซือ้ ตาแหนง่ งาน เศรษฐกิจ ระบวุ า่ งานในภาคการผลติ ท่วั โลกสงู คา่ ตอ่ สญั ญาใหมห่ รอื ไมก่ ็บงั คบั ใหเ้ ดินทางกลบั ถึง 20 ลา้ นตาแหนง่ อาจถกู แทนทดี่ ว้ ยหนุ่ ยนต์ ประเทศไปทาเรอื่ งและเสยี คา่ หวั ควิ มารอบใหม่ ในปี 2030 สว่ นตาแหนง่ งานในภาคบรกิ ารก็จะ ถกู หนุ่ ยนตม์ าแทนทดี่ ว้ ยสว่ นหนง่ึ เชน่ กนั อยา่ งไร ก็ตามการเพ่มิ ขนึ้ ของหนุ่ ยนตก์ ็มสี ว่ นช่วยกระตนุ้

วารสารคนทางาน มิถนุ ายน 2562 [หน้า 9] การเตบิ โตทางเศรษฐกิจและเพมิ่ ตาแหนง่ งาน อยา่ งไรกต็ ามขณะทกี่ ารทางาน 8 ช่วั โมงตอ่ ดว้ ย สปั ดาหด์ จู ะใหค้ าตอบท่ีดีท่ีสดุ สาหรบั การรกั ษา สขุ ภาพจิตใหด้ สี มบรู ณ์ นกั วจิ ยั พบวา่ ทีม่ า: BBC, 26/6/2019 ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งจานวนช่วั โมงการทางาน ตอ่ สปั ดาหก์ บั ความพงึ พอใจในชีวิตของตวั เอง งำนวจิ ัยระบุทำงำน 8 ช่ัวโมงตอ่ สปั ดำหช์ ว่ ย นนั้ เปลย่ี นไป โดยนกั วิจยั พบวา่ ผชู้ ายไดร้ บั ความ สุขภำพจติ ไดม้ ำกทีส่ ุด พงึ พอใจเพิม่ ขนึ้ ราว 30% จากการทางานทีไ่ ด้ คา่ ตอบแทนสปั ดาหล์ ะ 8 ช่วั โมงขณะทีส่ าหรบั นกั วิจยั จากมหาวทิ ยาลยั Cambridge และ ผหู้ ญิงนนั้ ความพงึ พอใจในชวี ิตตวั เองจะขนึ้ ถงึ มหาวิทยาลยั Salford ขององั กฤษศกึ ษาสารวจ จดุ สงู สดุ เม่อื ทางานสปั ดาหล์ ะ 20 ช่วั โมง ความเกี่ยวพนั เรอื่ งช่วั โมงการทางานตอ่ สปั ดาห์ กบั สขุ ภาพจิตและความพงึ พอใจในชีวติ จากกลมุ่ จากการเพม่ิ ขนึ้ และการคกุ คามจากเทคโนโลยี คนทางานกวา่ 71,000 คนในองั กฤษเป็นเวลา อตั โนมตั ิรวมทงั้ ปัญญาประดิษฐ์ ขณะนบี้ รษิ ัท เกา้ ปี โดยกลมุ่ ตวั อยา่ งถกู ตงั้ คาถามเรอื่ งประเดน็ ตา่ งๆ กาลงั ใหค้ วามสนใจทบทวนเรอ่ื งบรรทดั ตา่ งๆ เชน่ ความกระวนกระวายใจและปัญหา ฐานการทางานและช่วั โมงการทางานตอ่ สปั ดาห์ การนอนหลบั ซงึ่ มผี ลตอ่ สขุ ภาพจติ ของคนงานมากขนึ้ เพือ่ สง่ เสรมิ ใหค้ นงานมี ความสขุ รกั งานที่ทา รวมทงั้ มสี ขุ ภาพจิตทด่ี ีและ นกั วจิ ยั ไดค้ าตอบวา่ ช่วั โมงการทางานที่ สามารถทางานไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพสงู ที่สดุ เหมาะสมที่สดุ ตอ่ สขุ ภาพจติ คอื 8 ช่วั โมงหรอื โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ เพอื่ ใหเ้ กิดสงิ่ ทเ่ี รยี กวา่ work- หนงึ่ วนั ตอ่ สปั ดาห์ และการทางานเกิน 8 ช่วั โมง life balance สาหรบั คนทางาน ตอ่ สปั ดาหจ์ ะไมส่ รา้ งประโยชนเ์ พม่ิ เติมเกี่ยวกบั เรอื่ งสขุ ภาพจิตแตอ่ ยา่ งใด ทีม่ า: VOA, 26/6/2019 ท่มี า: สานกั ขา่ วประชาไท

วารสารคนทางาน มถิ ุนายน 2562 [หนา้ 10] เรือ่ งจากปก องคก์ รแรงงานเผยดชั นี 10 ประเทศ 'ยอดแย่' ของ 'คนทางาน' ปี 2562 ที่มาภาพ: petcharavejhospital.com

วารสารคนทางาน มถิ ุนายน 2562 [หน้า 11] จากรายงาน ITUC Global Rights Index 2019 – The World’s Worst Countries for Workers ของ สมาพนั ธส์ หภาพแรงงานสากล (International Trade Union Confederation หรอื ITUC) ระบวุ า่ จากการ ประเมินประเทศทงั้ หมด 145 ประเทศ พบวา่ รอ้ ยละ 85 ของประเทศทงั้ หมด ยงั มกี ารละเมดิ สทิ ธิการหยดุ งานของคนทางาน, รอ้ ยละ 80 มกี ารปฏิเสธการเจรจาตอ่ รอง (บางสว่ นหรอื ทงั้ หมด) กบั คนทางาน, รอ้ ย ละ 59 เจา้ หนา้ ท่รี ฐั ขดั ขวาง-เป็นอปุ สรรคตอ่ การจดทะเบยี นสหภาพแรงงาน และรอ้ ยละ 72 ของประเทศ ทงั้ หมด พบวา่ คนทางานยงั เขา้ ถงึ กระบวนการยตุ ิธรรมไดอ้ ยา่ งจากดั นอกจากนยี้ งั พบวา่ มปี ระเทศทต่ี ดั เรอื่ งการเขา้ รว่ มและรวมตวั กนั เป็นสหภาพแรงงานออกจากสทิ ธิแรงงาน ขนั้ พนื้ ฐานในประเทศนนั้ ๆ เพม่ิ จาก 92 ประเทศในปี 2561 เป็น 107 ประเทศ ในปี 2562, มี 54 ประเทศ จากดั สทิ ธิเสรภี าพในการแสดงความคิดเห็นและการชมุ นมุ , มีการจบั กมุ คนทางานเพม่ิ ขนึ้ จาก 59 ประเทศ ในปี 2561 เป็น 64 ประเทศ ในปี 2562, คนทางานถกู กระทารุนแรงใน 52 ประเทศ และมกี าร สงั หารสมาชิกสหภาพแรงงานใน 10 ประเทศ ไดแ้ ก่ บงั กลาเทศ, บราซลิ , โคลมั เบีย, กวั เตมาลา, ฮอนดรู สั , อติ าล,ี ปากีสถาน, ฟิลปิ ปินส,์ ตรุ กี และซิมบบั เว

วารสารคนทางาน มถิ ุนายน 2562 [หน้า 12] รายงานฉบบั นยี้ งั ไดจ้ ดั อนั ดบั ประเทศที่เลวรา้ ยที่สดุ สาหรบั คนทางาน 10 อนั ดบั ไดแ้ ก่ แอลจีเรยี , บงั กลาเทศ, บราซลิ , โคลมั เบีย, กวั เตมาลา, คาซคั สถาน, ฟิลปิ ปินส,์ ซาอดุ อี าระเบีย, ตรุ กี และซมิ บบั เว สาหรบั 'บราซลิ ' และ 'ซิมบบั เว' ติดอนั ดบั 10 ประเทศทเี่ ลวรา้ ยทีส่ ดุ เป็นครงั้ แรก ดว้ ยการผา่ นกฎหมายที่ ถอยหลงั สาหรบั ประเดน็ สทิ ธิแรงงาน การปราบปรามอยา่ งรุนแรงตอ่ ผปู้ ระทว้ งในประเทศ รวมทงั้ การขม่ ขู่ และคกุ คามผนู้ าสหภาพแรงงาน สว่ นประเทศทีอ่ นั ดบั แยล่ งอย่างเห็นไดช้ ดั ไดแ้ ก่ เบลเย่ียม, บราซลิ , เอ สวาตีน,ี อิรกั , เซยี รร์ าลโี อน, ไทย และเวียดนาม 2019 ITUC Global Rights Index ไดจ้ ดั ทาดชั นปี ระเทศตามตวั ชีว้ ดั 97 ตวั โดยมีระดบั ความรุนแรงของ การละเมดิ สทิ ธิแรงงานจากมากไปหานอ้ ยอีก 6 ระดบั (ตงั้ แต่ +5,5,4,3,2 และ 1) 1 กำรละเมดิ สทิ ธิเป็ นระยะๆ: มี 12 ประเทศ (เช่น ไอซแ์ ลนด์ และสวเี ดน) 2 กำรละเมิดสทิ ธิซำ้ แลว้ ซำ้ อกี : มี 24 ประเทศ (เชน่ เบลเยยี ม และสำธำรณรัฐคองโก) 3 กำรละเมิดสทิ ธิอยำ่ งสม่ำเสมอ: 26 ประเทศ (เชน่ แคนำดำ และรวันดำ) 4 กำรละเมิดสทิ ธิอยำ่ งเป็ นระบบ: 39 ประเทศ (เชน่ ชลิ ี และไนจีเรยี ) 5 ไม่มีกำรรบั ประกนั สทิ ธิแรงงำน: 35 ประเทศ (เชน่ บรำซลิ และเอรเิ ทรีย) 5+ ไม่มีกำรรับประกันสทิ ธิแรงงำนเน่ืองจำกควำมงอ่ นแงน่ ของระบบนิติธรรมในประเทศ: 9 ประเทศ (เชน่ ปำเลสไตน์ ซดู ำน ซเี รีย และเยเมน) เผยแพรค่ รงั้ แรกในสานกั ขา่ วประชาไท

วารสารคนทางาน มิถนุ ายน 2562 [หนา้ 13] ทุกข์คนทางาน ภาคประชาชนหว่ งการแกไ้ ขปญั หาการคา้ มนุษย์ โดยเฉพาะการบงั คบั ใช้แรงงานใน ประเทศไทย มูลนิธิเพอ่ื สทิ ธิมนษุ ยชนและการพฒั นา (มสพ.) ออกแถลงการณ์ 'แสดง ความกงั วลตอ่ การแก้ไขปัญหาการค้ามนษุ ย์ โดยเฉพาะการบังคบั ใช้ แรงงานในประเทศไทย' ชี้ปญั หาการคา้ มนุษย์ยังคงไมไ่ ด้รบั การแก้ไขอยา่ ง เหมาะสม โดยเฉพาะอย่างยงิ่ การบังคับใช้กฎหมายอยา่ งมปี ระสิทธิภาพ และสอดคล้องกับเจตนารมณข์ องกฎหมาย การชดใช้เยียวยาผู้เสียหาย

วารสารคนทางาน มถิ ุนายน 2562 [หนา้ 14] 22 ม.ิ ย. 2562 มลู นธิ ิเพ่อื สิทธิมนษุ ยชนและการ ท่จี ะไม่ประเมนิ ใหม้ ีบคุ คลใดเขา้ ขา่ ยเป็นผเู้ สยี หาย พฒั นา (มสพ.) ไดอ้ อกแถลงการณ์ 'แสดงความ เน่อื งจากกลวั ว่าจะเกดิ ผลกระทบกบั ตนเอง กงั วลต่อการแกไ้ ขปัญหาการคา้ มนษุ ย์ โดยเฉพาะ การบงั คบั ใชแ้ รงงานในประเทศไทย' โดยระบวุ ่า - ในปีท่ผี ่านมา ประเทศไทยไดใ้ หค้ วามชว่ ยเหลอื เม่ือวนั ท่ี 20 มิ.ย. 2562 กระทรวงการต่างประเทศ ผเู้ สยี หายจานวน 631 คน โดยมผี เู้ สยี หายจานวน สหรฐั อเมรกิ า ไดน้ าเสนอรายงานสถานการณ์ 149 คนท่ไี มแ่ น่ใจวา่ เป็นผเู้ สียหายจากการคา้ การคา้ มนษุ ย์ (Trafficking in Persons Report : มนษุ ยป์ ระเภทใด TIP report) โดยมวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื ประเมิน มาตรฐานการคมุ้ ครองผเู้ สยี หายจากการคา้ มนษุ ย์ - สถานคมุ้ ครองสวสั ดภิ าพผเู้ สียหายจากการคา้ ของแต่ละประเทศวา่ เป็นไปตามมาตรฐานขนั้ ต่า มนษุ ยข์ องรฐั ยงั คงมีปัญหาในการดแู ลผเู้ สียหาย ของประเทศสหรฐั อเมรกิ าหรอื ไม่ รายงานฉบบั นี้ ในดา้ นการเยยี วยาจิตใจ ขาดล่ามแปลภาษาเพ่อื ส่งผลตอ่ การประเมนิ ของประเทศสหรฐั อเมรกิ าใน ใชส้ ่ือสารกบั ผเู้ สียหาย การสนบั สนนุ ประเทศไทยในดา้ นต่างๆ โดยในปีท่ี ผา่ นมาประเทศไทยไดร้ บั การประเมินใหอ้ ย่ใู น - แมว้ ่าประเทศไทยจะมีพฒั นาการทางกฎหมาย ระดบั ท่ี 2 (Tier 2) กล่าวคือ ประเทศไทยยงั มี เพ่อื อานวยความสะดวกใหผ้ เู้ สียหายสามารถ มาตรการในการแกไ้ ขปัญหาการคา้ มนษุ ยต์ ่ากว่า เรยี กรอ้ งคา่ สนิ ไหมทดแทนจากผกู้ ระทาความผิด มาตรฐานของสหรฐั อเมรกิ าแต่เหน็ ไดช้ ดั ว่ามคี วาม ไดส้ ะดวกย่งิ ขนึ้ แต่กลบั ไมม่ ีรายงานระบจุ านวนค่า พยายามท่จี ะแกไ้ ขปัญหา สินไหมทดแทนท่ีแทจ้ รงิ ท่ผี เู้ สียหายไดร้ บั จาก ผกู้ ระทาความผดิ ในปีนปี้ ระเทศไทยไดร้ บั การประเมินใหอ้ ยใู่ นระดบั - แมก้ ฎหมายว่าดว้ ยการปอ้ งกนั และปราบปราม ท่ี 2 ดงั ในปีท่ผี า่ นมาโดยรายงานระบวุ า่ ประเทศ การคา้ มนษุ ยจ์ ะวางหลกั ใหม้ กี ารคมุ้ ครองผทู้ ่ี ไทยยงั คงตอ้ งพฒั นาและแกไ้ ขปัญหาต่างๆ อนั รอ้ งเรยี นการคา้ มนษุ ย์ (whistleblower) ตอ่ นาไปสกู่ ารคา้ มนษุ ย์ โดยประเด็นท่นี า่ สนใจใน เจา้ หนา้ ท่รี ฐั กต็ าม แต่ในปีท่ผี ่านมาเจา้ หนา้ ท่กี ลบั รายงานมีดงั นี้ ยนิ ยอมใหน้ ายจา้ งหรอื ผปู้ ระกอบการแจง้ ความ ขอ้ หาหม่นิ ประมาทแกแ่ รงงานและผทู้ ่แี จง้ ความแก่ - เจา้ หนา้ ท่ผี มู้ สี ว่ นเก่ยี วขอ้ งในการปอ้ งกนั และ เจา้ หนา้ ท่รี ฐั ปราบปรามการคา้ มนษุ ยย์ งั คงประสบปัญหาไม่ สามารถคดั แยกผเู้ สียหายจากกรคา้ มนษุ ยไ์ ดอ้ ย่าง - นอกจากกฎหมายว่าดว้ ยการปอ้ งกนั และ มีประสิทธิภาพ โดยพบวา่ บางกรณีเจา้ หนา้ ท่เี ลอื ก ปราบปรามการคา้ มนษุ ยแ์ ลว้ ประเทศไทยยงั มี

วารสารคนทางาน มิถุนายน 2562 [หน้า 15] พฒั นาการในกฎหมายคมุ้ ครองแรงงานและ พยายามนาเสนอตอ่ รฐั บาลไทยและหนว่ ยงานท่ี นโยบายการจา้ งแรงงานขา้ มชาติ ทงั้ นใี้ นทาง เก่ยี วขอ้ งมาตลอดเพ่อื ส่งเสรมิ ใหแ้ รงงานสามารถ ปฏิบตั ิกลบั พบวา่ แรงงานขา้ มชาติยงั คงถกู ละเมิด เขา้ ถงึ สิทธิอนั พงึ มขี องตนเองและเพ่อื ขจดั ปัจจยั ท่ี อาทิเช่น แรงงานยงั คงถกู เรยี กเงินจากนายหนา้ นาไปสปู่ ัญหาการคา้ มนษุ ยด์ า้ นการบงั คบั ใช้ จดั หางานในราคาท่สี งู กว่ามาตรฐาน แรงงานภาค แรงงานอยา่ งย่งั ยืน ซง่ึ มลู นิธิฯ กงั วลว่าปัญหา เกษตรยงั คงไดค้ า่ จา้ งท่ตี ่ากว่าอตั ราค่าจา้ งท่ี การคา้ มนษุ ยย์ งั คงเกดิ ขนึ้ ตอ่ ไป หากรฐั ไทยไม่ กฎหมายกาหนด ขาดแนวปฏบิ ตั ทิ ่ีชดั เจนในการ สามารถแกไ้ ขปัญหาเหลา่ นไี้ ด้ ย่งิ ไปกวา่ นนั้ มลู นิธิ ตรวจสอบเง่อื นไขการทางานของแรงงานประมง ฯ มีความวติ กกงั วลมากย่งิ ขนึ้ จากการแถลงข่าว รวมถงึ ประเทศไทยยงั คงจากดั สิทธิในการรวมกล่มุ ของรฐั มนตรวี า่ การกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ของแรงงานขา้ มชาติ ซง่ึ ปัญหาในทางปฏิบตั ิ เม่ือวนั ท่ี 19 มิถนุ ายนท่ผี ่านมา วา่ รฐั บาลกาลงั เหลา่ นเี้ ป็นตน้ เหตใุ นการนาไปส่ปู ัญหาการคา้ ดาเนนิ การอยา่ งเรง่ ด่วนเพ่อื แกไ้ ข พระราชกาหนด มนษุ ยใ์ นแรงงานรูปแบบต่างๆ ประมง พ.ศ. 2560 ถงึ 16 มาตรา โดยขาดการ ปรกึ ษาหากบั ผมู้ สี ่วนเก่ยี วขอ้ งทกุ ภาคส่วน ซง่ึ มลู นิธิเพอ่ื สทิ ธิมนษุ ยชนและการพฒั นา (มลู นธิ ิฯ) อาจจะกระทบต่อมาตรการในการปอ้ งกนั และ ในฐานะองคก์ รภาคประชาสงั คมทใ่ี หค้ วาม แกไ้ ขปัญหาการคา้ มนษุ ยใ์ นภาคประมงทะเล ช่วยเหลือแรงงานขา้ มชาติและผเู้ สยี หายจาก การคา้ มนษุ ยจ์ ากการบงั คบั ใชแ้ รงงาน เหน็ ว่าแม้ ดงั นน้ั เพ่อื ใหก้ ารแกไ้ ขปัญหาเป็นไปอยา่ งย่งั ยนื รฐั ไทยไดม้ ีความพยายามแกไ้ ขปัญหาการคา้ มลู นิธิเพ่อื สทิ ธิมนษุ ยชนและการพฒั นา จงึ มี มนษุ ยม์ าตลอด โดยเฉพาะอย่างยง่ิ ในชว่ ง 5 ปีท่ี ขอ้ เสนอตอ่ รฐั บาลดงั ต่อไปนี้ ผา่ นมาหลงั จากท่ปี ระเทศไทยถกู ประเมินวา่ เป็น ประเทศท่ไี มป่ ฏิบตั ิตามมาตรฐานขน้ั ต่า (Tier 3) (1) รฐั ไทยควรจดั ใหม้ หี นว่ ยงานกลางในการ แต่ปัญหาการคา้ มนษุ ยย์ งั คงไม่ไดร้ บั การแกไ้ ข ตรวจสอบกระบวนการคดั แยกผเู้ สยี หายจาก อย่างเหมาะสม โดยเฉพาะอย่างย่งิ การบงั คบั ใช้ การคา้ มนษุ ยท์ ่ดี าเนินการโดยเจา้ หนา้ ท่ที อ้ งถ่นิ กฎหมายอย่างมีประสทิ ธิภาพและสอดคลอ้ งกบั เพ่อื ใหม้ ่นั ใจวา่ กระบวนการคดั แยกผเู้ สยี หายจาก เจตนารมณข์ องกฎหมาย การชดใชเ้ ยยี วยา การคา้ มนษุ ยเ์ ป็นไปอย่างเหมาะสมและมี ผเู้ สยี หาย ประสิทธิภาพ อีกทง้ั ควรมมี าตรการสง่ เสรมิ ในการ ใหส้ ทิ ธิแก่บคุ คลท่ไี ดร้ บั การประเมนิ วา่ เป็น ประเดน็ ท่ไี ดถ้ กู กลา่ วขนึ้ ในรายงานสถานการณ์ ผเู้ สยี หายและผทู้ ่ไี ดร้ บั การประเมนิ วา่ ไมใ่ ช่ การคา้ มนษุ ยฉ์ บบั นี้ ซง่ึ เป็นประเดน็ ท่ี มลู นธิ ิฯ ได้

วารสารคนทางาน มิถนุ ายน 2562 [หน้า 16] ผเู้ สยี หายจากการคา้ มนษุ ย์ แต่เป็นผเู้ สียหายตาม ประชาสงั คมท่เี ก่ยี วขอ้ ง เพราะการแกไ้ ขในหลาย กฎหมายอ่นื ใหส้ ามารถเขา้ ถงึ สิทธิของตนเอง ประเดน็ เชน่ การผ่อนปรนการใชเ้ คร่อื งติดตามเรอื เป็นตน้ อาจกระทบตอ่ มาตรการในการปอ้ งกนั และ (2) รฐั ไทยตอ้ งเรง่ สรา้ งกลไกและแนวปฏบิ ตั ใิ นการ ช่วยเหลือผเู้ สยี หายจากการคา้ มนษุ ยใ์ นกิจการ บงั คบั คดีคา้ มนษุ ย์ รวมถงึ สรา้ งหลกั ประกนั ใหแ้ ก่ ประมงได้ ผเู้ สยี หายว่ารฐั ไทยจะใหค้ วามชว่ ยเหลอื เยยี วยา แก่ผเู้ สียหายอยา่ งเพียงพอและทนั ท่วงทจี นกว่าจะ (6) รฐั ไทยตอ้ งมีมาตรการท่จี รงิ จงั เรง่ ดว่ น เพ่อื ไดร้ บั คา่ สนิ ไหมทดแทนตามคาพิพากษา ปอ้ งกนั มใิ หม้ กี ารฟอ้ งรอ้ งดาเนนิ คดที ง้ั ทางแพ่ง และอาญาตอ่ แรงงงานหรอื ผใู้ หข้ อ้ มลู โดยสจุ รติ (3) รฐั ไทยควรจดั สรรงบประมาณในการแกไ้ ข (Strategic Litigation Against Public ปัญหาการคา้ มนษุ ยอ์ ย่างเหมาะสมและครอบคลมุ Participation : SLAPP) ทง้ั นีเ้ พ่อื ใหส้ อดคลอ้ งกบั ในทกุ กระบวนการ เพ่อื ลดปัญหาการขาดแคลน เจตจานงคท์ างกฎหมายและนโยบายของรฐั ใน บคุ ลากรในการใหค้ วามช่วยเหลือผเู้ สยี หายจาก เร่อื งการปอ้ งกนั และปราบปรามการคา้ มนษุ ยแ์ ละ การคา้ มนษุ ย์ เช่น ล่ามแปลภาษา เป็นตน้ แผนปฏิบตั กิ ารระดบั ชาติวา่ ดว้ ยธรุ กจิ กบั สิทธิ มนษุ ยชน (4) รฐั ไทยตอ้ งสรา้ งหลกั ประกนั วา่ เจา้ หนา้ ท่จี ะ บงั คบั ใชก้ ฎหมายอยา่ งถกู ตอ้ ง มแี นวปฏิบตั ิท่ี (7) รฐั ไทยตอ้ งมนี โยบายอยา่ งป็นรูปธรรมในการ ชดั เจน โดยม่งุ เนน้ คมุ้ ครองแรงงานและผทู้ ่ใี ห้ จดั ใหม้ กี ารมีส่วนรว่ มระหว่างหนว่ ยงานภาครฐั กบั ความช่วยเหลือแรงงาน ภาคประชาสงั คมท่ที างานดา้ นการต่อตา้ นการคา้ มนษุ ยแ์ ละการบงั คบั ใชแ้ รงงานในการปอ้ งกนั (5) รฐั ไทยควรทบทวนความรเิ ร่มิ ท่จี ะแกไ้ ข พระ แกไ้ ขปัญหาการคา้ มนษุ ย์ และปกปอ้ งและ ราชกาหนดประมง พ.ศ. 2560 โดยควรจะตอ้ งรบั คมุ้ ครองสิทธิมนษุ ยชนของผเู้ สยี หายอย่างจรงิ จงั ฟังความเห็นจากผเู้ ก่ยี วขอ้ ง โดยเฉพาะแรงงาน ผเู้ สยี หายจากการคา้ มนษุ ยแ์ ละองคก์ ารภาค เผยแพรค่ รงั้ แรกในสานกั ขา่ วประชาไท

วารสารคนทางาน มถิ ุนายน 2562 [หนา้ 17] เปิดชีวิตคนทางาน พบครสู งิ คโปรท์ างานยาวนานกว่าค่าเฉล่ีย ของกลุ่มประเทศ OECD พบครใู นประเทศสิงคโปร์ทางาน 46 ชว่ั โมง/สปั ดาห์ ซึ่งมากกว่าคา่ เฉลยี่ ขององค์การเพ่ือความ ร่วมมือและการพฒั นาทางเศรษฐกจิ (OECD) ที่ 39 ช่ัวโมง/สปั ดาห์ (ที่มาภาพประกอบ: The Straits Times) ครูในประเทศสงิ คโปรย์ งั คงทางานหลายช่วั โมง สถานการณด์ ีขนึ้ แลว้ จากผลสารวจที่เผยแพร่ ซงึ่ มากกวา่ คา่ เฉลยี่ ขององคก์ ารเพือ่ ความรว่ มมอื เมอื่ วนั ที่ 19 มิ.ย. 2019 ที่ผา่ นมา และการพฒั นาทางเศรษฐกิจ (OECD) แต่

วารสารคนทางาน มถิ นุ ายน 2562 [หนา้ 18] กลา่ วคอื ครูในสงิ คโปรท์ างาน 46 ช่วั โมงตอ่ 3.8 ช่วั โมงในปี 2018 ซง่ึ ยงั สงู กวา่ คา่ เฉลย่ี ใน สปั ดาหใ์ นปี 2018 จากการสารวจการเรยี นการ กลมุ่ ประเทศ OECD คอื 2.7 ช่วั โมง สอนระดบั นานาชาติ (TALIS) ของครูระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน้ ซงึ่ สงู กวา่ คา่ เฉลย่ี ของกลมุ่ “จานวนช่วั โมงทีค่ รูทางานธรุ การเป็นเรอ่ื งสาคญั ประเทศ OECD คอื 39 ช่วั โมง ช่วั โมงทางานนนั้ มาก เนอ่ื งจากเราเคยทางานดา้ นนมี้ าแลว้ รวมถงึ การทางานนอกโรงเรยี นดว้ ย ตวั อยา่ งทีส่ าคญั ทสี่ ดุ คือการทาเครอื่ งหมายเขา้ งานในแอปลเิ คช่นั ชว่ ยใหค้ รูประหยดั เวลามาก ทาใหอ้ าชีพครูในสงิ คโปรเ์ ป็นงานหนกั อนั ดบั 7 ขนึ้ ” กระทรวงฯ กลา่ ว ของการสารวจระบบการศกึ ษาทงั้ หมด 48 ระบบ โดยครู ม.ตน้ ในญ่ีป่ นุ ทางานยาวนานท่สี ดุ งานธรุ การท่วั ไปอ่ืน ๆ เชน่ การขอรบั แบบฟอรม์ ตามมาดว้ ยครูในประเทศคาซคั สถาน และรฐั ยินยอมสาหรบั ทากิจกรรม เช่น ออกไปทศั น แอลเบอรต์ า ประเทศแคนาดา ศกึ ษา ไดร้ บั การปรบั ปรุงผา่ นแอป ท่อี นญุ าตให้ ผปู้ กครองใหค้ วามยินยอมทางอเิ ลก็ ทรอนกิ สไ์ ด้ มคี รูและผบู้ รหิ ารโรงเรยี นประมาณ 3,300 คน จากโรงเรยี นของรฐั 157 แหง่ และโรงเรยี น เวลำที่ใชใ้ นกำรให้คะแนนก็น้อยลง เอกชน 12 แหง่ ถกู สมุ่ เลอื กเขา้ รว่ มในการสารวจ ทางออนไลน์ จากช่วั โมงทางานทงั้ หมด 46 ช่วั โมงตอ่ สปั ดาห์ ครูใชเ้ วลาสอนเพียง 18 ช่วั โมง กำรลดงำนธุรกำร ช่วั โมงทางานของครูไดร้ วมการวางแผนและการ เมื่อปี 2013 เคยมกี ารสารวจช่วั โมงทางานของ เตรยี มบทเรยี น ทากจิ กรรมหลกั สตู รรว่ มและการ ครูสงิ คโปรเ์ ชน่ นี้ ซงึ่ ขณะนนั้ ครูทางานนานกวา่ ใหค้ ะแนนเดก็ เมอื่ ถงึ เวลาใหค้ ะแนน ครูก็จะใช้ 48 ช่วั โมงตอ่ สปั ดาห์ แพลตฟอรม์ ออนไลนท์ ่แี สดงช่องวา่ งการเรยี นรู้ ของนกั เรยี นเพ่อื ทาเครอ่ื งหมาย” กระทรวงฯ กระทรวงศกึ ษาธิการของสงิ คโปร์ ใหส้ มั ภาษณ์ กลา่ ว และ “น่นั ช่วยประหยดั เวลา” วา่ เวลาทางานลดลงอยา่ งมาก เนอื่ งจากมีการ ลดงานธุรการ จานวนช่วั โมงที่ทางานธรุ การ ครูใชเ้ วลา 7.5 ช่วั โมงตอ่ สปั ดาหใ์ นการให้ ลดลงจาก 5.3 ช่วั โมงตอ่ สปั ดาหใ์ นปี 2013 เป็น คะแนนในปี 2018 ซงึ่ ต่ากวา่ 8.7 ช่วั โมงในปี

วารสารคนทางาน มถิ ุนายน 2562 [หนา้ 19] 2013 เมือ่ เปรยี บเทยี บกบั กลมุ่ ประเทศ OECD การพฒั นาคนหนมุ่ สาว และประมาณรอ้ ยละ 70 ครูใชเ้ วลา 4.2 ช่วั โมงในการนี้ ของครูกลมุ่ นี้ เลอื กอาชีพสอนเป็นตวั เลอื กแรก เมอื่ ถกู ถามวา่ รฐั บาลสงิ คโปรจ์ ะพยายามทา ผลการวิจยั ยงั แสดงใหเ้ ห็นวา่ ครูไดฝ้ ึกและ ตามอยา่ งกลมุ่ ประเทศ OECD ท่ีครูทางานเฉลย่ี ยกระดบั ทกั ษะการสอนอยา่ งตอ่ เนือ่ ง โฆษก สปั ดาหล์ ะ 39 ช่วั โมงหรอื ไม่ โฆษก กระทรวงฯ กลา่ ว กระทรวงศกึ ษาธิการกลา่ ววา่ “คาถามท่เี รามกั ถกู ถามคือ การเทยี บมาตรฐานทถ่ี กู ตอ้ งนนั้ คือ OECD ชื่นชมสงิ คโปรว์ า่ เป็นประเทศที่ “การ อะไร?” คาตอบตอ้ งเป็นสงิ่ ท่ีเราคดิ วา่ เราควรทา พฒั นาอาชีพครูอยา่ งตอ่ เน่อื งคือวิสยั ทศั นข์ อง อะไรเพือ่ นกั เรยี นของเราใหม้ คี วามพรอ้ มสาหรบั การเรยี นรูแ้ บบมอื อาชีพของโรงเรยี น” กระทรวงฯ อนาคต จานวนเวลาที่ถกู ตอ้ งควรเป็นเทา่ ไรนนั้ กลา่ วเพิ่มเติม ไมม่ ีใครสามารถบอกได”้ ความตอ้ งการฝึกอบรมเพ่มิ เตมิ เพอ่ื รองรบั ความ เขาเสรมิ วา่ จดุ เนน้ ของกระทรวงฯ คอื การดแู ลครู ตอ้ งการพเิ ศษของนกั เรยี น เป็นอยา่ งดี และเมือ่ ครูทางานหนกั ก็แสดงวา่ พวก เขามคี วามหลงใหลและรูส้ กึ ดที ีไ่ ดช้ ่วยนกั เรยี นใน อยา่ งไรก็ตาม ครูบางคนรูส้ กึ วา่ ความจาเป็น หลาย ๆ ทางเทา่ ท่จี ะทาได้ สาหรบั การพฒั นาวชิ าชีพ คือการสอนนกั เรยี นท่ี มคี วามตอ้ งการดา้ นการศกึ ษาพเิ ศษ ในปี 2018 “สง่ิ ทก่ี ลา่ วนนั้ เป็นปัจจยั ท่ีสาคญั กวา่ ช่วั โมง ครูรอ้ ยละ 20 มองเหน็ ความจาเป็นของการ ทางาน” เขากลา่ วเสรมิ พฒั นาวชิ าชีพดงั กลา่ ว เม่อื เทียบกบั ปี 2013 อยู่ ทีร่ อ้ ยละ 15 กลุ่มครู ม.ตน้ ทหี่ ลงใหลในงำน “สงิ่ นสี้ ะทอ้ นใหเ้ ห็นถงึ ความตอ้ งการของครูของ ผลการสารวจยงั แสดงใหเ้ ห็นวา่ ครูระดบั เราในการเตรยี มทกั ษะและความสามารถที่ มธั ยมศกึ ษาตอนตน้ ของสงิ คโปรก์ ระตือรอื รน้ ช่ืน จาเป็นเพ่ือตอบสนองตอ่ ความตอ้ งการการเรยี นรู้ ชอบงาน กระทรวงฯ กลา่ ว ครู ม.ตน้ เกือบ ท่หี ลากหลายของนกั เรยี นมากขนึ้ เนอื่ งจาก ทงั้ หมด (รอ้ ยละ 98) ระบวุ า่ พวกเขาเป็นครู โรงเรยี นของเรารองรบั นกั เรยี นทม่ี คี วามสามารถ เพราะงานนเี้ ปิดโอกาสใหพ้ วกเขามีอทิ ธิพลตอ่ หลากหลายมากขนึ้ ” กระทรวงฯ กลา่ ว

วารสารคนทางาน มถิ นุ ายน 2562 [หนา้ 20] ปัจจบุ นั โรงเรยี นทกุ แหง่ จะมคี รูแกนนากลมุ่ หนงึ่ กาแบบสารวจ เทยี บกบั ปี 2013 อยทู่ ร่ี อ้ ยละ 72 ที่มีทกั ษะในการสอนนกั เรยี นท่ีมคี วามตอ้ งการ และในกลมุ่ ประเทศ OECD ปี 2018 อยทู่ ีร่ อ้ ยละ พิเศษ 58 สดั สว่ นของครูท่ีมีสว่ นรว่ มในการพฒั นาวชิ าชีพ หวเู่ ซยี วฮอง อธิบดดี า้ นการศกึ ษา กลา่ ววา่ ครู ดา้ นการสอนนกั เรยี นที่มคี วามตอ้ งการพเิ ศษ สงิ คโปรห์ ลงใหลกบั งานพฒั นานกั เรยี นใหม้ ี เพิ่มขนึ้ จากรอ้ ยละ 23 ในปี 2013 เป็นรอ้ ยละ 35 ศกั ยภาพเต็มที่ ในปี 2018 “การสรา้ งพลเมอื งท่เี รยี นรูต้ ลอดชีวิตเป็นบทบาท จากรายงานผลสารวจ ครูท่ีนย่ี งั ใชแ้ บบฝึกหดั ที่ ของครูมากทสี่ ดุ เพ่ือชว่ ยใหน้ กั เรยี นมคี วาม สง่ เสรมิ การเรยี นรูท้ ่ลี กึ ซงึ้ ยง่ิ ขนึ้ และม่นั ใจทจี่ ะใช้ พรอ้ มสาหรบั อนาคต และทีส่ าคญั กวา่ นนั้ คอื การ วิธีการประเมนิ การเรยี นรูท้ ่หี ลากหลาย ยงั รกั ษาความตอ้ งการเรยี นรูต้ ลอดชีวติ ผลการ สารวจนใี้ หเ้ ราไดเ้ ขา้ ใจดา้ นตา่ ง ๆ ท่เี ราสามารถ ครูยงั อทุ ิศกบั การใหข้ อ้ เสนอแนะเชิงคณุ ภาพอกี นาไปใชไ้ ด้ เพราะเรายงั คงสนบั สนนุ ครู ซงึ่ เป็น ดว้ ย กลา่ วคือ ในปี 2018 ครูรอ้ ยละ 77 ท่ีตอบ งานสาคญั ท่เี ราทาอย”ู่ กลา่ ว แบบสารวจไดเ้ ขยี นขอ้ เสนอแนะ นอกเหนอื จาก แปลและเรียบเรียงจำก https://www.channelnewsasia.com/news/singapore/singapore-teachers-work-longer-hours- than-oecd-average-11641480 แปลและเรียบเรยี งโดย พชั ณีย์ คาหนกั , เผยแพรค่ รงั้ แรกใน TCIJ

วารสารคนทางาน มิถุนายน 2562 [หนา้ 21] บทความ บทบาทของสหภาพแรงงานในการแกป้ ญั หา ช่องว่างคา่ จ้างระหว่างเพศ ชวนอา่ นบทความ 'งานไม่มั่นคงในทัศนะมารค์ ซิสต์' (Precarious work: a Marxist explanation) โดย แมกซ์ ไคลน์ (Max Klein) นกั ศกึ ษากลุ่มมารค์ ซสิ ต์แคมบรดิ จ์ แปลและเรียบเรยี งโดย พชั ณยี ์ คาหนัก กลมุ่ สงั คมนิยม แรงงาน (ทีม่ าภาพ: marxiststudent.com)

วารสารคนทางาน มถิ นุ ายน 2562 [หนา้ 22] การทาใหง้ านประจาเป็นงานช่วั คราวนนั้ ไมใ่ ช่เรอื่ งผดิ ปกติอนั ใดในระบบทนุ นยิ ม เพราะมนั เป็นตรรกะของ ระบบทอ่ี ยบู่ นพนื้ ฐานของการแสวงหากาไร งานช่วั คราวหรอื งานไมม่ ่นั คงคอื ผลพวงของกระบวนการ ภายในระบบทนุ นิยมท่ีคารล์ มารค์ ซอ์ ธิบายไวเ้ มือ่ 150 ปีก่อน ในงานเศรษฐศาสตรเ์ ลม่ แรก “วา่ ดว้ ยทนุ ” มารค์ ซอ์ ธิบายวิธีการทน่ี ายจา้ งทากาไรจากการขดู รดี แรงงาน ไวว้ า่ “ทนุ คือแรงงานทต่ี ายแลว้ , เปรยี บเสมือนผีดิบ, มชี ีวติ อยไู่ ดด้ ว้ ยการดดู เลอื ดแรงงานท่ีมชี ีวติ ยิง่ ทนุ เจรญิ เทา่ ไร ก็ย่ิงดดู เลอื ดแรงงานมากขนึ้ เทา่ นนั้ เวลาของคนทางานคือเวลาที่นายทนุ ใช้พลงั แรงงานของ คนงาน” โดยพนื้ ฐานแลว้ แรงขบั เคลอ่ื นของสงั คมทนุ นยิ มคือ การรบิ เอามลู คา่ ทีผ่ ลติ โดยแรงงาน ซง่ึ สงู กวา่ ตน้ ทนุ ของคา่ จา้ งแรงงาน หรอื เรยี กวา่ มลู คา่ สว่ นเกินในเศรษฐศาสตรม์ ารค์ ซิสต์ มลู คา่ สว่ นเกินท่ผี ลติ โดย แรงงานนที้ สี่ ดุ ก็คอื แหลง่ ทม่ี าของกาไรของนายทนุ ตวั อยา่ งเช่น The Rideshare Guy บลอ็ กเกอรแ์ ละนกั จดั รายการวทิ ยอุ อนไลน์ ทใ่ี หค้ วามรูแ้ ก่คนทางานใน อตุ สาหกรรมการขบั ขี่รถ เขาอธิบายวา่ อเู บอรเ์ อาสว่ นแบง่ ไป 30% ของคา่ โดยสาร/คา่ บรกิ ารทงั้ หมด สว่ น ที่เหลอื 70% เป็นของคนขบั ซง่ึ จะใชเ้ ป็นคา่ บารุงรกั ษาเครอ่ื งยนต์ คา่ นา้ มนั และคา่ อ่นื ๆ ที่เกี่ยวขอ้ งกบั การขบั ขีร่ ถและเป็นคา่ จา้ งของคนขบั ซงึ่ แปรไปเป็นคา่ อาหาร คา่ เช่า เป็นตน้ ดงั นนั้ 30% ของเวลาทางาน ของคนขบั อเู บอร์ จงึ เป็นการทางานท่ไี มไ่ ดค้ า่ ตอบแทน หากคนขบั รถบางคนทางานได้ 50 ช่วั โมงตอ่ สปั ดาห์ ก็เทา่ กบั ทางานใหบ้ รษิ ัทไป 15 ช่วั โมงโดยไมไ่ ดค้ า่ ตอบแทนเลย ภายใตร้ ะบบทนุ นยิ ม การตอ่ สรู้ ะหวา่ งทนุ กบั แรงงานในเรอื่ งการทางานท่ไี มไ่ ดค้ า่ ตอบแทนนี้ คอื กระดกู สนั หลงั ของการตอ่ สทู้ างชนชนั้ เป็นการตอ่ สเู้ รอื่ งระยะเวลาในการทางาน ท่มี ารค์ ซอ์ ธิบายวา่ เป็นแกน่ แกน ของความขดั แยง้ ระหวา่ งชนชนั้ แรงงานและนายทุน ดงั คาพดู ของมารค์ ซว์ า่ “นายทนุ มอี านาจในฐานะผซู้ ือ้ (พลงั แรงงานหรอื ความสามารถในการทางานของคนงาน-ผแู้ ปล) ที่ พยายามขยายช่วั โมงทางานใหน้ านท่สี ดุ เทา่ ทจ่ี ะทาได้ อกี ดา้ นหนง่ึ ลกั ษณะเฉพาะของสนิ คา้ ทข่ี ายไปมี นยั ถึงการจากดั การใชพ้ ลงั แรงงานของผซู้ ือ้ [นายทนุ ] สว่ นกรรมกรอยใู่ นฐานะผขู้ าย (พลงั แรงงาน-ผแู้ ปล)

วารสารคนทางาน มิถุนายน 2562 [หน้า 23] ก็ตอ้ งการลดวนั ทางานใหเ้ ป็นเวลาปกตแิ นน่ อน ตรงนจี้ งึ มลี กั ษณะขดั กนั ของสองฝ่าย ซง่ึ ตา่ งเขา้ มาอยใู่ น กฎของการแลกเปลยี่ น ดงั นแี้ ลว้ ในประวตั ศิ าสตรข์ องการผลติ แบบทนุ นยิ ม การกาหนดวนั ทางานจงึ เป็น ผลของการตอ่ สรู้ ะหวา่ งทนุ [ชนชนั้ นายทนุ ] กบั แรงงาน [ชนชนั้ แรงงาน]\" เช่นเดยี วกบั การขยายวนั ทางาน มารค์ ซส์ งั เกตทกุ วธิ ีการอืน่ ๆ ท่นี ายทนุ พยายามท่ีจะเอามลู คา่ สว่ นเกินไป จากแรงงานมากทีส่ ดุ วิธีการเหลา่ นนั้ รวมถึงการลงทนุ ดา้ นเทคโนโลยมี ากขนึ้ เพอื่ ใหผ้ ลผลติ ถกู ลง นวตั กรรมของการจดั การในสถานทที่ างานและอื่น ๆ การแสวงหากาไรจงึ นาไปสกู่ ารพฒั นาระบบ อตุ สาหกรรมในพนื้ ท่ีตา่ งๆ เชน่ ในประเทศองั กฤษ ยกตวั อยา่ ง ในช่วงปลายทศวรรษที่ 1940, 50 และ 60 ถือไดว้ า่ เป็นช่วงทด่ี ที ีส่ ดุ ของระบบทนุ นยิ มทีจ่ า้ ง งานประจา แตส่ งครามโลกครงั้ ทสี่ องไดท้ าใหก้ ารผลติ และอตุ สาหกรรมในสหรฐั อเมริกาเติบโตอยา่ งมาก ซงึ่ ไดม้ กี ารนาความสาเรจ็ นีไ้ ปปฏิรูปเศรษฐกิจในประเทศแถบยโุ รปตะวนั ตกและลงทนุ มหาศาล รวมทงั้ ขยายสทิ ธิแรงงานและผลประโยชนท์ างสงั คม สง่ิ นชี้ ว่ ยเพ่ิมความม่นั คงในการทางาน คา่ จา้ งและอานาจ ตอ่ รอง รวมทงั้ การใหบ้ รกิ ารทางสงั คมจากภาครฐั มากขนึ้ ยง่ิ กวา่ นัน้ คนรวยสามารถใหป้ ระโยชนแ์ กช่ นชนั้ แรงงานตราบเทา่ ท่ีกาไรของพวกเขายงั คงสงู และเศรษฐกิจเฟื่องฟู (ยคุ รฐั สวสั ดิการ-ผแู้ ปล) แตเ่ น่ืองจากตรรกะของระบบทนุ นยิ มทีม่ กั กอ่ วกิ ฤติ ความเจรญิ หลงั สงครามโลกไมส่ ามารถคงอยไู่ ดต้ ลอด กาลและรฐั บาลประเทศตา่ ง ๆ พบวา่ ตวั เองไมส่ ามารถแก้ไขวกิ ฤติเศรษฐกจิ ในยคุ 70 ได้ เป็นผลใหต้ รรกะ การขดู รดี กลบั มา รฐั บาลแทตเชอรแ์ ละเรแกนใชน้ โยบายลดกฎระเบียบกติกา ลดบรกิ ารสงั คม ลดภาษีท่ี เก็บจากคนรวย ทาลายสหภาพแรงงานและอื่น ๆ ชว่ งหลงั สงครามโลกถือเป็นความผิดปกตขิ องกลไกในระบบทนุ นยิ ม พอมายคุ 70 ก็กลบั คืนสภู่ าวะปกติ ของมนั คอื การหากาไรสงู สดุ มกี ารลดบรกิ ารภาครฐั สง่ เสรมิ อตุ สาหกรรมเทคโนโลยีดจิ ิทลั เศรษฐกิจ การเงิน ใชแ้ รงงานราคาถกู ในประเทศโลกทส่ี าม นายทนุ สามารถรกั ษาอตั รากาไรสงู ดว้ ยการลดมาตรฐาน การครองชีพของชนชนั้ แรงงานอยา่ งตอ่ เน่อื ง จนมาถงึ ตน้ ปี 2008 ทีเ่ กิดวกิ ฤตหนี้ นาไปสภู่ าวะถดถอยของ เศรษฐกิจโลก ดงั นนั้ ภายใตล้ ทั ธิทนุ นยิ มในปัจจบุ นั การลงทนุ นวตั กรรมและผลผลติ ทเ่ี พ่ิมขนึ้ ไมส่ ามารถสรา้ งกาไรให้ นายทนุ อกี ตอ่ ไป แทนทจี่ ะลงทนุ พฒั นาพลงั การผลติ (แรงงาน) นายจา้ งกลบั ทาใหช้ นชนั้ แรงงานเป็นผู้

วารสารคนทางาน มถิ ุนายน 2562 [หน้า 24] แบกรบั วกิ ฤต ดว้ ยการลดคา่ จา้ ง ขยายเวลาทางานและทางานยดื หยนุ่ ขนึ้ มชี ่วั โมงการทางานท่ตี อ่ เนือ่ ง จา่ ยนอ้ ยลง ซงึ่ เป็นสง่ิ ทคี่ นทางานท่วั โลกกาลงั เผชิญ การแทนที่งานประจาดว้ ยงานเหมาชว่ ง (outsource) สญั ญาจา้ งช่วั คราว จา้ งงานไมเ่ ป็นทางการและสรา้ ง เศรษฐกิจนอกระบบ ทาใหช้ ่วั โมงการทางานยืดหยนุ่ มากขนึ้ คาดเดาไมไ่ ดแ้ ละไมป่ ระจา เชน่ งานรบั จา้ ง อิสระ งานเหมา (Gig economy) เช่น งานในบรษิ ัท อเู บอร,์ Deliveroo, Lyft, Rover, Handy และอน่ื ๆ อีกมากมาย งานรบั จา้ งเป็นครงั้ คราวนมี้ าพรอ้ มกบั รูปแบบการจา้ งงานไมม่ ่นั คงรูปแบบอืน่ ๆ และโฆษณา วา่ เป็นงานอิสระ เป็นนายตวั เอง ซงึ่ เป็นมายาคติ เพราะในความเป็นจรงิ เป็นการจา้ งงานท่ีคกุ คามคนงาน ตวั อยา่ งการขดู รดี แรงงานอยา่ งรุนแรงในระบบจา้ งงานอสิ ระ คือ คนขบั อเู บอร์ หลายคนตอ้ งทางานหลาย ช่วั โมงในชว่ งเวลาทค่ี า่ โดยสารสงู ขนึ้ เพราะกลวั วา่ จะไมเ่ ห็นคา่ โดยสารที่เพ่มิ ขนึ้ แบบนนั้ อกี สบื จาก รายงานจาก USA Today เลา่ วา่ “เชา้ วนั หนงึ่ เม่อื ปลายปีทแี่ ลว้ นายเจมส์ ลนิ เซย์ คนขบั อเู บอร์ มองเหน็ โอกาสทเ่ี ขาจะทาเงินไดส้ งู กวา่ คา่ จา้ งปกติ 8 ดอลลารต์ อ่ ช่วั โมงถึงกวา่ สองเทา่ คณุ โพรโว วยั 48 ปี ผอู้ าศยั ในยทู าหเ์ ลา่ วา่ ในวนั นนั้ อตั ราคา่ จา้ งกระโดดไปถึงช่วั โมงละ 20 ดอลลารโ์ ดยไมม่ เี หตผุ ลชดั เจน เขาจงึ ขบั รถนานถึง 20 ช่วั โมงเลย ทเี ดียว” บางคนมองวา่ นคี่ อื เศรษฐกิจแบบ “แบง่ ปัน” ของอเู บอร์ และ Airbnb มีลกั ษณะเหมือนระบบสงั คมนยิ ม คือเป็นโลกที่การผลติ นนั้ ไมไ่ ดเ้ ป็นของคณุ และจากดั การใชง้ านของผอู้ ืน่ เช่นครอบครวั และเพอ่ื น แตย่ งั สามารถใหบ้ รกิ ารชมุ ชนและทกุ คนไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพสงู สดุ แตแ่ ทจ้ รงิ แลว้ ไมม่ ีการแบง่ ปันในระบบ เศรษฐกิจทนุ นยิ ม ในโลกที่ผลกาไรและการสะสมทนุ เป็นมนตราของระบบเศรษฐกจิ นี้ สง่ิ ที่ \"แบง่ ปัน\" นนั้ แทจ้ รงิ เป็นของเอกชนและนาไปแลกเปลยี่ นในตลาด การผลติ จึงถกู ทาใหเ้ ป็นสนิ คา้ เพ่อื หากาไร \"การแบง่ ปัน งานท่ียดื หยนุ่ \" เป็นปรากฏการณท์ ซ่ี อ่ นความจรงิ ทว่ี า่ มนั คือการแสวงหากาไรใหไ้ ดม้ ากท่สี ดุ ผสู้ นบั สนนุ งานอิสระมองวา่ เป็นอดุ มการณข์ องการทางานเสรี แตซ่ อ่ นความจรงิ ที่ นายทนุ และผถู้ ือหนุ้ ไมไ่ ดส้ รา้ งมลู คา่ ใด ๆ ดว้ ยตนเอง ในระบบเศรษฐกิจการจา้ งงานอสิ ระ หรอื รบั งานไปทาเป็นครงั้ ๆ ในทาง เทคนิคคนทางานไมใ่ ช่พนกั งาน ดงั นนั้ พวกเขาไมจ่ าเป็นตอ้ งไดร้ บั การฝึกอบรม มเี ครอ่ื งมอื และอนื่ ๆ ทีจ่ ะ ช่วยสรา้ งมลู คา่ สงิ่ นจี้ ะเพ่ิมผลกาไรใหบ้ รษิ ัท ทวา่ ทาใหเ้ ศรษฐกิจและชีวิตของคนทางานแยล่ ง แทนทจี่ ะ

วารสารคนทางาน มิถุนายน 2562 [หนา้ 25] ลงทนุ เพ่ือพฒั นาทกั ษะฝีมอื และเครอ่ื งมอื ของพนกั งาน ซง่ึ ชว่ ยเพมิ่ ผลติ ภาพทงั้ ภาคสว่ น บรษิ ัทเหลา่ นมี้ วั แตค่ า้ กาไรจากความซบเซาของระบบทนุ นยิ ม การเพม่ิ ขนึ้ ของการจา้ งงานอสิ ระ งานครงั้ คราว ไลเ่ รยี งมาพรอ้ มกนั กบั ขอ้ เท็จจรงิ ทางเศรษฐกิจอน่ื ๆ ที่ แพรห่ ลายตงั้ แตย่ คุ 1970 คอื การแปรรูปและการเหมาชว่ ง เช่น ในระบบสขุ ภาพแหง่ ชาติ (NHS) 11% มา จากการลงทนุ ของเอกชน ผลที่ตามมาคอื ลกู จา้ งจานวนมากในโรงพยาบาลไมไ่ ดร้ บั การวา่ จา้ งจากรฐั แต่ เป็นลกู จา้ งของหนว่ ยงานภายนอกและบรษิ ัทเอกชนที่กดขี่ขดู รดี พวกเขา งานเหมาชว่ งก็เกดิ ขนึ้ ใน ภาคเอกชนเชน่ กนั โดยมีหลายบรษิ ัทจา้ งหนว่ ยงานภายนอกมาใหบ้ รกิ ารบางอยา่ ง เช่น งานรกั ษาความ ปลอดภยั และงานทาความสะอาด คนทาความสะอาดในบรษิ ัทเหมาชว่ งมรี ายไดน้ อ้ ยกวา่ คนทเ่ี ป็นลกู จา้ ง โดยตรง 7% ยามรกั ษาความปลอดภยั มรี ายไดน้ อ้ ยกวา่ 24% งานไมม่ ่นั คงเป็นกระแสมากขนึ้ โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ในประเทศทนุ นิยมทพ่ี ฒั นาแลว้ เช่นองั กฤษและ สหรฐั อเมรกิ า ชมุ ชนทางตอนเหนอื ขององั กฤษหรอื ใน Rust Belt ในอเมรกิ าทีซ่ ง่ึ ผมู้ ีรายไดเ้ พยี งคนเดียว สามารถเลยี้ งครอบครวั ดว้ ยคา่ จา้ งเพยี งอยา่ งเดยี ว แตต่ อนนพี้ วกเขาถกู ทาใหย้ ากจน ปัจจบุ นั 70% ของ คนยากจนในองั กฤษทางานเตม็ เวลา การตดั สวสั ดกิ ารทาใหผ้ คู้ นตอ้ งหนั ไปหาองคก์ รการกุศลเพ่ือใหไ้ ดร้ บั ปัจจยั ยงั ชีพพนื้ ฐาน ปรมิ าณธนาคารอาหารเพิ่มขนึ้ จาก 41,000 ในปี 2010 เป็น 1.2 ลา้ นในปี 2018 เนือ่ งจากชนชนั้ แรงงานท่วั โลกเพมิ่ ขนึ้ สองเทา่ จากการขยายตวั ของระบบทนุ นิยมไปสปู่ ระเทศคอมมิวนิสต์ เช่นรสั เซยี และจีน การแขง่ ขนั ภายในชนชนั้ แรงงานและสหภาพแรงงานท่ีออ่ นแอนเี้ ป็นสาเหตเุ บอื้ งหลงั ของตวั เลขการ วา่ งงานต่าทเี่ ราเห็นในองั กฤษและสหรฐั อเมรกิ า และสอดคลอ้ งกบั ผคู้ นจานวนมากทีถ่ กู บงั คบั ใหท้ างาน ดว้ ยคา่ แรงท่ีต่าลงเน่อื งจากความจาเป็นทางเศรษฐกิจ ตวั อยา่ งเชน่ ในสหรฐั อเมรกิ าตงั้ แตป่ ี 1960 ถึง 2012 เปอรเ์ ซน็ ตข์ องครวั เรอื นที่มคี นทางานหารายไดส้ องคนกบั เดก็ อายตุ ่ากวา่ 18 ปีเพม่ิ ขนึ้ จาก 25% เป็น 60% สบื เน่อื งจากการลดลงของคา่ จา้ งและความออ่ นแอของสหภาพแรงงาน ครอบครวั จงึ มรี ายได้ โดยรวมลดลงแมจ้ ะทางานทงั้ คู่ ตงั้ แตป่ ี 1970 และโดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ตงั้ แตเ่ กิดวกิ ฤตการเงินปี 2008 เป็นทีช่ ดั เจนวา่ เราอาศยั อยใู่ นยคุ ของความไมม่ ่นั คง การทาใหง้ านประจาเป็นงานช่วั คราวเป็นลกั ษณะพนื้ ฐานของระบบทนุ นยิ มทีม่ าจาก การขดู รดี แรงงานเพ่ือกาไร นี่คือโฉมหนา้ แทจ้ รงิ ของระบบเนา่ ๆ ท่ีเราถกู บงั คบั ใหท้ างานเพ่ือทนุ

วารสารคนทางาน มิถนุ ายน 2562 [หน้า 26] ระบบทนุ นิยมที่กลายเป็นระบบไมม่ ่นั คงในชว่ งเวลาทเี่ กิดวกิ ฤติ กไ็ มม่ อี ะไรใหม่ เช่นท่ีเกดิ ขนึ้ ในปี 1848 (พ.ศ.2391) ในแถลงการณค์ อมมิวนสิ ตก์ ลา่ ววา่ “การแขง่ ขนั อยา่ งรุนแรงของชนชนั้ นายทนุ และวกิ ฤตการณท์ างการคา้ ท่ีเกดิ ขนึ้ ทาใหค้ า่ จา้ งแรงงานผนั ผวนมากขนึ้ การปรบั ปรุงเครอื่ งจกั รเพมิ่ มากขนึ้ การพฒั นาอยา่ งรวดเรว็ ยงิ่ ขนึ้ ทาใหก้ ารดารงชวี ติ ของ คนงานแยล่ งเรอ่ื ย ๆ การปะทะกนั ระหวา่ งคนงานและนายทนุ ทาใหเ้ ห็นถึงลกั ษณะของความขดั แยง้ ระหวา่ งสองชนชนั้ ” อยา่ งทม่ี ารค์ ซอ์ ธิบายและอยา่ งทเี่ ราเห็นกนั ทกุ วนั นี้ งานช่วั คราวคอื ธาตแุ ทข้ องระบบทนุ นยิ ม ดงั นนั้ จึงไม่ ถกู ตอ้ งท่ีจะบอกวา่ แรงงานช่วั คราวเป็นกลมุ่ คนที่แยกจากชนชนั้ แรงงานทเ่ี หลอื เพราะจรงิ ๆ พวกเขามี ผลประโยชนร์ ว่ มกนั แตต่ า่ งกนั กบั นายจา้ งและเจา้ ของทด่ี นิ แมก้ ระท่งั ลกั ษณะงานดงั้ เดมิ ของพวกชนชนั้ กลาง เชน่ งานวชิ าการและงานพฒั นาเทคโนโลยีก็ยงั ถกู ทาใหเ้ ป็นงานช่วั คราวได้ อาจารยแ์ ละ ศาสตราจารยก์ วา่ 30% ในองั กฤษไดร้ บั คา่ จา้ งเป็นรายช่วั โมง สง่ิ ทแ่ี ตกตา่ งจากชนชนั้ แรงงาน คอื คนงานรบั จา้ งอสิ ระขาดสทิ ธิประโยชนม์ ากมาย เม่อื เทยี บกบั การจา้ ง งานแบบดงั้ เดิม เช่น ประกนั สงั คมและเสรภี าพในการรวมกลมุ่ เป็นสหภาพแรงงาน พวกเขามอี านาจ ตอ่ รองนอ้ ยลงในการเจรจาสญั ญาจา้ งกบั นายจา้ ง เพือ่ ลดเวลาทางานหรอื เพมิ่ คา่ จา้ ง อยา่ งท่เี ราเหน็ การ แพรห่ ลายของงานรบั จา้ งอิสระ งานเหมาชิน้ มีผชู้ นะและผแู้ พท้ ี่ชดั เจน คือนายทนุ ไดป้ ระโยชนอ์ ยา่ งมาก จากการ outsource งาน แตใ่ นทางกลบั กนั คนงานรบั จา้ งอิสระเป็นกลมุ่ ทถ่ี กู เอารดั เอาเปรยี บมากท่ีสดุ กลมุ่ หนง่ึ ในสงั คม การจดั ตงั้ และการรวมกลมุ่ อาจซบั ซอ้ นขนึ้ เมือ่ คณุ ไมม่ นี ายจา้ งทแ่ี นน่ อน ก็ไมม่ สี หภาพแรงงาน ไมม่ เี พื่อน รว่ มงานชดั เจน ฯลฯ ในสถานทีท่ างานแบบดงั้ เดิม คณุ จะมเี จา้ นายในบรษิ ัท คณุ มเี พื่อนรว่ มงานพอที่จะ รวมตวั กนั ได้ แตใ่ นภาคเศรษฐกจิ นอกระบบ การโตต้ อบกบั นายจา้ งมเี พียงการโตต้ อบผา่ นแอปลเิ คช่นั คณุ อาจทางานในสถานทท่ี างานที่แตกตา่ งกนั ไปในแตล่ ะวนั คณุ จะโดดเดยี่ วและอยหู่ า่ งจากเพ่ือน รว่ มงาน

วารสารคนทางาน มถิ นุ ายน 2562 [หนา้ 27] กระนนั้ คณุ ก็ยงั สามารถจดั ตงั้ ได้ เพราะมเี ทคโนโลยีใหม่ เช่น แอปอยา่ ง WhatsApp ไดถ้ กู นามาใช้ ประสานการตอ่ สรู้ ะหวา่ งคนงานรบั จา้ งอสิ ระ และไมว่ า่ ในกรณีใด การตอ่ สดู้ ิน้ รนจะรุนแรงมากขนึ้ เม่อื คนงานตกอยใู่ นวกิ ฤต มีหลายคนท่ีพยายามทจี่ ะยตุ กิ ารจา้ งงานช่วั คราว ดว้ ยการเปลย่ี นแปลงเลก็ ๆ นอ้ ย ๆ คนเหลา่ นสี้ ว่ นใหญ่ เสนอวธิ ีแกป้ ัญหา ดว้ ยการกลบั ไปสยู่ คุ เฟื่องฟหู ลงั สงครามโลกครงั้ ทส่ี อง น่นั คือ การจดั เก็บภาษีทส่ี งู ขนึ้ เพิ่มสทิ ธิเสรภี าพในการรวมกลมุ่ สหภาพแรงงาน เป็นตน้ บางคนเสนอรายไดข้ นั้ พนื้ ฐาน (universal basic income) ซง่ึ เป็นขอ้ เสนอทค่ี มุ้ ครองคนทางานเหมาชว่ ง รบั จา้ งอิสระ หรอื คนวา่ งงาน ใหส้ ามารถดารงชีพ ดว้ ยปัจจยั ขนั้ พนื้ ฐาน แนน่ อนวา่ เราตอ้ งสนบั สนนุ การตอ่ สเู้ พ่ือการปฏริ ูปที่กา้ วหนา้ ซงึ่ จะปรบั ปรุงคณุ ภาพชีวติ ของคนงานไมว่ า่ ทางใดก็ทางหนงึ่ เราทกุ คนควรอยใู่ นแนวหนา้ ของการตอ่ สเู้ พอื่ สทิ ธิเสรภี าพในการจดั ตงั้ สหภาพแรงงาน และเรยี กรอ้ งคา่ จา้ งทสี่ งู ขนึ้ แตเ่ ราตอ้ งคานงึ เสมอวา่ การปรบั ปรุงคณุ ภาพชีวติ เลก็ ๆ นอ้ ยๆ ไมเ่ พียงพอท่จี ะเปลยี่ นแปลงแนวโนม้ การ จา้ งงานรูปแบบนี้ เพราะการจา้ งงานช่วั คราวเป็นกฎของพฒั นาการของระบบทนุ นิยมที่ไมม่ วี นั ทวนเขม็ นาฬิกาได้ ชนชนั้ นายทนุ จะพยายามกาหนดคา่ แรงตา่ และขยายเวลาทางานใหน้ านทีส่ ดุ เทา่ ทจี่ ะทาได้ เราจงึ ไม่ควร ใหพ้ วกเขารกั ษาอานาจทางการเมอื งและเศรษฐกิจตอ่ ไป ผลประโยชนข์ องทนุ แตกตา่ งจากเรา ผลประโยชนข์ องเขาเป็นปรปักษก์ บั เรา ทผ่ี ลกั ดนั ใหเ้ ราตอ้ งลงทอ้ งถนน แสดงพลงั ของแรงงานผา่ นการ ตอ่ สรู้ วมหมู่ ตวั อยา่ งลา่ สดุ มกี ารนดั หยดุ งานของพนกั งานแมค็ โดนลั ดใ์ นองั กฤษ การรณรงคเ์ พิ่มคา่ จา้ ง ขนั้ ต่าในสหรฐั อเมรกิ า และการนดั หยดุ งานของคนขบั Deliveroo สะทอ้ นใหเ้ ห็นวา่ คนทางานรบั จา้ งอิสระ เรม่ิ ตระหนกั ถึงความเขม้ แขง็ ของตวั เอง มเี พยี งชนชนั้ ทจ่ี ดั ตงั้ อยา่ งเขม้ แขง็ นเี้ ทา่ นนั้ ทจี่ ะมีโอกาสโคน่ ลม้ ระบบช่วั รา้ ยและตอ่ สเู้ ปลยี่ นแปลงสงั คม ตอ่ ไปได้

วารสารคนทางาน มิถนุ ายน 2562 [หน้า 28] แปลและเรยี บเรียงจำก http://marxiststudent.com/precarious-work-a-marxist-explanation/ แปลและเรยี บเรียงโดย พชั ณีย์ คาหนกั , เผยแพรค่ รงั้ แรกใน TCIJ

วารสารคนทางาน มิถนุ ายน 2562 [หน้า 29] ทีม่ าภาพปก: skeeze วารสารออนไลนค์ นทางานมวี ตั ถุประสงคเ์ พอ่ื เปน็ ส่อื กลางในการส่อื สารดา้ นแรงงาน ไม่สงวน ลิขสิทธใิ์ นการเผยแพร-่ ทาซา้ รบั ขา่ วสาร-ขอ้ มูล หรือสง่ ขา่ วด้านแรงงานทางอนิ เตอรเ์ น็ตไดท้ ่ี: [email protected] ติดตามวารสารคนทางานย้อนหลงั ได้ท่ี: http://prachatai.com/labour/newsletter http://ebooks.in.th/workazine facebook.com/workazine


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook