บทที่ 1 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับฐานข้อมูล

ความรเู้ บอ้ื งตน้ เกย่ี วกบั ระบบฐานขอ้ มลู ครวู ิไลวรรณ ศรีแสงอ่อน ครชู ำนำญกำรพเิ ศษ คศ.3

ระบบฐานขอ้ มลู • หมายถงึ โครงสรา้ งสารสนเทศ ที่ ประกอบดว้ ยรายละเอียดของขอ้ มลู ที่ เกยี่ วขอ้ งกนั ทจี่ ะนามาใชใ้ นระบบงาน ตา่ ง ๆ รว่ มกนั

นิยามและคาศพั ทพ์ ้ืนฐานเกยี่ วกบั ระบบฐานขอ้ มูล • ระดบั ของหน่วยความจา • บติ (Bit) • ไบต์ (Byte) • เขตขอ้ มูล (Field) • ระเบียน (Record) • แฟ้ มขอ้ มลู (File)

นิยามและคาศพั ทพ์ ื้นฐานเกยี่ วกบั ระบบฐานขอ้ มลู • ศพั ทเ์ กยี่ วกบั ระบบฐานขอ้ มลู • เอนทติ ี (Entity) • แอททรบิ วิ ต์ (Attribute) - แอททรบิ วิ ต์ผสม (Composite Attribute) - แอททรบิ วิ ต์ทแี่ ปลคา่ มา (Derived Attribute) • ความสมั พนั ธ์ (Relationships)

การแสดงความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งเอนทติ ี • จะใชห้ วั ลูกศร เพอื่ แสดงความสมั พนั ธ์ คณะวชิ า รหสั คณะวชิ า ชอื่ คณะวชิ า ทที่ าการคณะ ทอี่ ยู่ นกั ศกึ ษา ความสัมพนั ธ์ รหสั นกั ศกึ ษา ชอื่ นกั ศกึ ษา

การแสดงความสมั พนั ธ์ • ในการระบคุ วามสมั พนั ธ์ระหวา่ งเอนทติ ี้ จะกาหนดโดยใชห้ วั ลกู ศร แตห่ ากพจิ ารณาความสมั พนั ธ์จากเอนทติ นี กั ศกึ ษาไปยงั เอนทติ ี คณะวชิ า สามารถกาหนดความสมั พนั ธ์ได้ ดงั น้ี คณะวชิ า รหสั คณะวชิ า ชอื่ คณะวชิ า ทที่ าการคณะ นกั ศกึ ษา สังกดั อยู่ รหสั นกั ศกึ ษา ชอื่ นกั ศกึ ษา ทอี่ ยู่

การแสดงความสมั พนั ธ์ • ถา้ หากพจิ ารณาความสมั พนั ธ์จากเอนทติ คี ณะวชิ าไปยงั เอนทติ ี นกั ศกึ ษา อาจกาหนดความสมั พนั ธ์ได้ ดงั นี้ คณะวชิ า ชอื่ คณะวชิ า ทที่ าการคณะ รหสั คณะวชิ า นกั ศกึ ษา ประกอบด้วย รหสั นกั ศกึ ษา ชอื่ นกั ศกึ ษา ทอี่ ยู่

ความสมั พนั ธ์ระหวา่ งเอนทติ ี • ความสมั พนั ธ์แบบหนึ่งตอ่ หน่ึง (One-to-one Relationships) อาจารย์ สังกดั อยู่ คณะวิชา อาจารย์ คณะวชิ า 1:1 บริหารโดย 1:1

ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งเอนทติ ี • ความสมั พนั ธ์แบบหน่ึงตอ่ กลุม่ (One-to-many-Relationships) พนกั งานขาย ติดต่อ ลูกคา้ พนกั งานขาย ลกู คา้ 1:m ติดต่อ 1:1

ความสมั พนั ธ์ระหวา่ งเอนทติ ี • ความสมั พนั ธ์แบบกลมุ่ ตอ่ กลมุ่ (Many-to-many-Relationships) ใบสง่ั ซ้ือ สินคา้ นกั ศึกษา 1 1 อาจารยท์ ่ีปรึกษา m 1:m 1

ความเป็ นมาของการจดั การฐานขอ้ มลู โครงการอพอลโลของสหรฐั อเมรกิ า บรษิ ทั IBM พฒั นาระบบขอ้ มูล เรยี กวา่ GUAM (Generalized Update Access Method) การจดั การขอ้ มูลเพอื่ ใชใ้ นงานธุรกจิ ระบบ DL/I (Data Language I) IMS (Information Management System)

ความสาคญั ของการประมวลผลแบบระบบฐานขอ้ มูล 1. สามารถลดความซา้ ซอ้ นของขอ้ มลู ได้ 2. หลีกเลยี่ งความขดั แยง้ ของขอ้ มลู ได้ 3. สามารถใชข้ อ้ มูลรว่ มกนั ได้ 4. สามารถรกั ษาความถกู ตอ้ งเชอื่ ไดข้ องขอ้ มูล 5. สามารถกาหนดความเป็ นมาตรฐานเดยี วกนั ของขอ้ มูลได้ 6. สามารถกาหนดระบบความปลอดภยั ของขอ้ มลู ได้ 7. เกดิ ความเป็ นอสิ ระของขอ้ มูล

รูปแบบของระบบฐานขอ้ มลู 1. ฐานขอ้ มลู เชงิ สมั พนั ธ์ (Relational Database) • เก็บขอ้ มลู ในรูปแบบตาราง (Table) หรือ รีเลชนั (Relation) • มลี กั ษณะเป็ น 2 มติ ิ คอื เป็ นแถว (Row) และเป็ นคอลมั น์ (Column) • เชอื่ มโยงขอ้ มลู ระหวา่ งตารางโดยใชแ้ อททรบิ วิ ต์ (Attribute)

รูปแบบของระบบฐานขอ้ มูล • ตวั อยา่ ง ถา้ ตอ้ งการทราบวา่ พนกั งานรหสั 105 ทางานอยแู่ ผนกใด ก็จะตอ้ งนา รหสั แผนกในตารางพนกั งานไปตรวจสอบกบั รหสั แผนก ซง่ึ เป็ นคยี ์ในตาราง แผนก เพอื่ ดงึ ชอื่ แผนกออกมา พนกั งาน รหสั พนกั งาน ชือ่ พนกั งาน ทีอ่ ยู่ เงนิ เดือน รหสั แผนก แผนก รหสั แผนก ชือ่ แผนก

รปู แบบของระบบฐานขอ้ มูล 2. ฐานขอ้ มูลแบบเครอื ขา่ ย (Network Database) แผนก การขาย พนกั งานขาย ผลงาน หวั ขอ้ ที่เขา้ อบรม

รปู แบบของระบบฐานขอ้ มลู 3. ฐานขอ้ มลู แบบลาดบั ชน้ั (Hierarchical Database) แผนก ทตี่ ง้ั ชอื่ แผนก รหสั แผนก ชือ่ พนกั งาน พนกั งาน เงนิ เดอื น โครงงานทรี่ บั ผดิ ชอบ รหสั พนกั งาน ชือ่ โครงงาน รหสั โครงงาน สถานทที่ าโครงงาน

สรุปคณุ สมบตั ขิ องฐานขอ้ มลู แบบลาดบั ชน้ั 1. หากระเบียนใดเป็ นประเภทพอ่ -แม่ (Parent Record Type) แลว้ จะมีคณุ สมบตั เิ ป็ นประเภทลกู (Child Record Type) ไมไ่ ด้ 2. ทกุ ระเบยี นยกเวน้ ระเบยี นทเี่ ป็ นพอ่ -แม่ สามารถมคี วามสมั พนั ธ์ กบั ระเบยี นทเี่ ป็ นประเภทพอ่ -แมไ่ ด้ หน่ึงความสมั พนั ธ์ 3. ทกุ ระเบยี นสามารถมีคณุ สมบตั เิ ป็ นระเบยี นประเภทพอ่ -แม่ ได้ 4. ถา้ ระเบียนหน่ึงมรี ะเบียนลกู มากกวา่ หน่ึงระเบยี นแลว้ การลาดบั ความสมั พนั ธ์ของระเบยี นทเี่ ป็ นลูก จะลาดบั จากซา้ ยไปขวา

โปรแกรมฐานขอ้ มลู ทนี่ ิยมใช้ • โปรแกรม Access • โปรแกรม FoxPro • โปรแกรม dBASE • โปรแกรม SQL

จงตอบคาถามตอ่ ไปน้ี (ใชก้ ระดาษรายงานวทิ ยาลยั เขียนดว้ ยลายมือของตนเอง) 1. จงอธบิ ายความหมายของระบบฐานขอ้ มลู 2. จงอธบิ ายความหมายของสง่ิ ตอ่ ไปน้ี 2.1 เอนทติ ี หมายถงึ 2.2 แอททรบิ วิ ต์ หมายถงึ 2.3 ความสมั พนั ธ์ หมายถงึ 3. ความสมั พนั ธ์ระหวา่ งเอนทติ มี กี ปี่ ระเภท อะไรบา้ ง จงอธบิ ายพรอ้ มทง้ั ยกตวั อยา่ ง ประกอบ 4. ความสาคญั ของการประมวลผลแบบระบบฐานขอ้ มลู มอี ะไรบา้ ง 5. รูปแบบของระบบฐานขอ้ มลู มกี ปี่ ระเภท อะไรบา้ ง จงอธบิ าย 6. โปรแกรมฐานขอ้ มลู หมายถงึ อะไร จงยกตวั อยา่ งโปรแกรมฐานขอ้ มลู ทนี่ ิยม ใชม้ า 3 ขอ้