7. Sınıf Sosyal Soru Bankası

Hücreleme Kazanım Baraj Yeni Sisteme Nitelikli Özgün . Sistemli Sıralı Aşamalı Uygun Sorular TUAAYHKUTIMLALLYIUA MEB Örnek Sorularına Benzer SOSYAL BİLGİLER SORU BANKASI MANTIK VE MUHAKEME DESTEKLİ

www.zekakupuyayinlari.com.tr Copyright © Batuksan Eğitim ve Yayıncılık Hizmetleri A.Ş. Bu kitabın her hakkı saklıdır (Noter huzurunda ve patent merkezinde). Hangi amaçla olursa olsun, kitabın tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayınlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve kitabın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır. Grafik & Tasarım Zeka Küpü Grafik Tasarım Servisi ISBN: 978-605-7534-37-8 Baskı - Cilt () İrtibat Adresi Batuksan Eğitim ve Yayıncılık Hizmetleri A.Ş. Sinanpaşa Mah. Ortabahçe Cad. No: 5 Beşiktaş / İstanbul Telefon: (0 212) 227 00 91 - (0 212) 227 89 00 Bu kitaptaki soruların herhangi bir şekilde fotokopi ile veya diğer kayıt cihazlarıyla çoğaltılmasına, başka bir kaynakta kullanılmasına ve depolanmasına rastladığınızda bu durumu bize bildirirseniz millî gelirin kaybolmasını engellemiş olursunuz. İrtibat telefonu: (0 212) 227 89 00

İSTİKLÂL MARŞI Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Bastığın yerleri \"toprak!\" diyerek geçme, tanı: Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; Sen şehid oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: O benimdir, o benim milletimindir ancak. Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ? Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ! Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl... Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl! Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüdâ. Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Ruhumun senden, İlâhi, şudur ancak emeli: Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Değmesin mabedimin göğsüne nâ-mahrem eli. Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Bu ezanlar -ki şehadetleri dînin temeli- Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli. Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Her cerîhamdan, İlâhi, boşanıp kanlı yaşım, Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir îmânı boğar, Fışkırır ruh-ı mücerred gibi yerden na'şım; \"Medeniyet!\" dediğin tek dişi kalmış canavar? O zaman yükselerek arşa değer belki başım. Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın. Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın... Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl: Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın. Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet; Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl! Mehmet Âkif Ersoy

İÇİNDEKİLER ÜNİTE 1: Birey ve Toplum ............................................................................................................................................................ 5 ÜNİTE 2: Kültür ve Miras............................................................................................................................................................ 25 ÜNİTE 3: İnsanlar, Yerler ve Çevreler ........................................................................................................................................ 59 ÜNİTE 4: Bilim, Teknoloji ve Toplum .......................................................................................................................................... 80 ÜNİTE 5: Üretim, Dağıtım ve Tüketim........................................................................................................................................ 97 ÜNİTE 6: Etkin Vatandaşlık .......................................................................................................................................................117 ÜNİTE 7: Küresel Bağlantılar ................................................................................................................................................... 131 CEVAP ANAHTARI.................................................................................................................................................. 141

BİREY VE TOPLUM 1 TEST İNSANDAN İNSANA GİDEN YOL 1. İletişim bilgi üretme, aktarma ve anlamlandırma sürecidir. İletişimin amacı “anlaşılmak”tır. İletişimde kullanılan yöntemler ve yollar birbirinden çok farklı olsa da canlıların ortak özelliklerinden biri de birbirleriyle ilişkilerini sürdürmeleridir. Ayrıca insan diğer canlılar- dan farklı olarak iletişimi geliştirme şansına sahiptir. Aşağıdakilerden hangisi iletişimi geliştirmek için kullanılacak yollardan biri de- ğildir? A) İletişimde anlaşmazlıkların önüne geçmek için insanların birbirlerini etkili dinleme- leri gerekir. Dinlemek insanların birbirini anlamasını kolaylaştırarak yanlış anlaşıl- maları en aza indirir. B) İyi bir dinleyici, iletişim kurduğu kişinin yalnızca söylediklerine değil, vücut hareketlerine de dikkat eder. Çün- kü yüz ifadeleri, el ve kol hareketleri, duruş biçimi, ses tonu gibi sözsüz mesajlar iletişimin bir parçasıdır. C) Karşımızdaki kişinin farklılıklarına saygılı olmak, görüş ve fikirlerine hoşgörülü yaklaşmak iletişimi artırır. İn- sanlar akıl, beden, kültür, cinsiyet vb. özellikler bakımından birbirinden farklıdır. D) Farklı dil konuşan, farklı kültürlere sahip insanlarla anlaşmak zordur. Bu nedenle, farklı milletlerden insanlarla iletişim kurmak sağlıklı olmayacağı için ilişkiler devam ettirilmemelidir. 2. • Sözlü iletişim, toplumsal yaşamın her alanında, herkes tarafından kullanılan iletişim türüdür. Yüz yüze görüş- meler, sözlü bilgilendirmeler, hitaplar, telefonla yapılan görüşmeler, uyum programları ve eğitim kursları gibi çeşitli şekillerde kurulur. En önemli unsuru dildir. • Mesajların karşı tarafa yazı dili kullanılarak aktarıldığı iletişim türü yazılı iletişimdir. Mektuplar, raporlar, ma- kaleleler, tutanaklar, basın bildirileri, gazeteler, broşürler, afişler yazılı iletişim kurmanın yolları arasında gös- terilir. • Beden hareketleri, jest ve mimikler, ses tonu, fiziksel görünüm ve kıyafetler sözsüz iletişim unsurlarıdır. Söz- süz iletişimde ne söylendiğinden çok nasıl söylendiği önemlidir. Bu yönüyle sözlü iletişimin niteliğini etkiler. I II III IV Buna göre yukarıda verilen bilgiler ile görseller eşleştirildiğinde seçeneklerden hangisi doğru olur? A) Sözlü İletişim Yazılı İletişim Sözsüz İletişim B) C) I, II III IV D) I, III II IV III IV I, II 7. Sınıf I, III IV II 5 Sosyal Bilgiler

TEST 1 BİREY VE TOPLUM 3. (I) İnsanın insanla, toplumla, doğayla ve insanın 5. Aynı sınıfta okuyan dört öğrencinin okul gezisi için kendisiyle kurduğu ilişkilerdir. (II) Hayvanlar kokla- ailelerinden izin alırken kullandıkları cümleler aşa- şarak, hareketleriyle ya da çıkardıkları seslerle ile- ğıda verilmiştir. tişim kurarlar. (III) Biz insanlar ise iletişim kurmak I. \"Baba, haftaya okulumuzun düzenlediği gezi var. için çok çeşitli yöntemler kullanırız. Konuşarak is- Ben de bu geziye katılıyorum...\" teklerimizi, kaygılarımızı, duygularımızı ifade ede- II. \"Anne, haftaya okulumuzun bir gezisi var. Bu biliriz. geziye mutlaka katılmam gerekiyor...\" III. \"Anne, okulumuzda haftaya bir gezi düzenleni- Yukarıdaki paragrafta iletişim ile ilgili bazı kavram- yor. Öğretmenlerimizin de yararlı olacağına inan- lar numaralandırılarak verilmiştir. dığı bu geziye izniniz olursa katılmak istiyorum...\" IV. \"Baba, okulumuz haftaya bir gezi düzenliyor. Öğ- Numaralandırılmış ifadelerin ilgili oldukları kav- retmenimiz bu geziye herkesin katılmasını isti- ramlarla eşleştirilmiş hâli aşağıdakilerin hangi- yor. Bu nedenle ben de katılacağım...\" sinde verilmiştir? Buna göre kaç numaralı cümleyi kuran öğrenci ailesiyle doğru iletişim yolunu seçmiştir? I II III Sözlü Sözsüz A)  I  B)  II  C)  III  D)  IV A) İletişim İletişim İletişim 6. Okuldan gelen Gönül heyecan içinde zile basar. Ev- B) Sözlü İletişim Sözsüz de temizlik yapan annesi kapıyı açar. İletişim İletişim Anne: Sözlü – Hemen çantanı kenara koy ve elini yüzünü yıka! C) Sözsüz İletişim İletişim Gönül: İletişim – Tamam anne ama sana anlatacağım şeyler var. Sözsüz Sözlü Anne: D) İletişim İletişim İletişim – Sakın üzerini değiştirmeden koltuğa oturma. Gönül (heyecanla): 4. Olumlu iletişimin yolları, Zeka Küpü Yayınları – İnanabiliyor musun anne Türkçe yazılısından 100 aldım ve matematik dersinde öğretmenin sor- • Konuştuğu kişi ile göz teması kurmak duğu soruyu sınıfta sadece ben çözebildim. Anne (Temizliğe devam ederek): • Konuşmacının sözünü kesmeden dikkatlice din- – Tamam, harika. Hadi sana söylediklerimi yap. lemek Gönül (Üzgün bir şekilde): – Neyse anne boşver, sadece konuşmak istemiş- • Gerçek sorunun ne olduğunu anlayana kadar tim. yargıda bulunmamak Aşağıdakilerden hangisi bu diyalogdaki iletişim hatalarından birisi değildir? • Karşısındakinin duygu ve düşüncelerini anlama- ya çalışmak A) Emir vermek, yönlendirmek B) Empati kuramamak Buna göre aşağıdaki davranışlardan hangisi C) Etkin dinlememek olumlu iletişime örnek değildir? D) Alay etmek A) Fatih’in, sınavdan düşük not aldığı için üzülen Çağrı’ya, onu anladığını ve üzüntüsünü paylaş- tığını söylemesi B) Okulda arkadaşları ile yaptığı faaliyetleri heye- canla annesine anlatan Elif’i, annesinin dikkat- lice dinlemesi C) Bahadır’ın yolda karşılaştığı arkadaşıyla konu- şurken güneş gözlüklerini çıkarması D) Annesinin, sokakta oyun oynarken arkadaşıyla kavga eden Zeynep’e, onu dinlemeden yaptığı- nın doğru olmadığını söylemesi Sosyal Bilgiler 6 7. Sınıf

BİREY VE TOPLUM 1 TEST 7. İnsan, çevresiyle ve kendisiyle sürekli iletişim hâlindedir. İletişim kurmak için çok çeşitli yöntemler kullanırız. Çün- kü bizler konuşma, dinleme ve dinlediklerini anlamlandırma kabiliyetine sahibiz. Konuşma ile isteklerimizi, kaygı- larımızı ve duygularımızı ifade edebiliriz. Bu nedenle iletişimde konuşma ve dinlemenin önemi büyüktür. Ancak “nerede” ve “nasıl” konuşacağımızı iyi bilmemiz gerekir. Buna göre olumlu iletişim kurmanın toplumsal ilişkilerdeki önemi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? A) İletişimde etkili konuşma ile duygularımızı daha doğru aktarabiliriz. B) \"Nerede\" ve \"nasıl\" konuşacağımızı bilmek iletişimi kuvvetlendirir. C) Etkili dinlemek insanlar arasındaki iletişimin kalitesini artırır. D) Sadece beden dili kullanılarak sağlıklı iletişim kurmak mümkündür. 8. I II III Verilen görsellerin hangilerinde karşılıklı iletişim kurulduğu söylenebilir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III III Baraj Sorusu I II 9. İlk insanların yaşantılarını Afrika yerlilerinin tamtam Kızılderililerin dumanla yansıttıkları mağara resimleri dansı ile iletişim sağlamaları iletişim kurmaları Verilen görsellere bakılarak ulaşılabilecek ortak yargı aşağıdakilerden hangisidir? A) Eski Çağlarda yaşayan insanlar savaşçılık ruhunu resimlerine yansıtmışlardır. B) Farklı toplumlar iletişim gereksinimlerini karşılamak için farklı yöntemler kullanmışlardır. C) Afrikalılar dans ederek yağmurun yağacağına inanmışlardır. D) Ateşi ilk kez iletişim amaçlı kullananlar Kızılderililer olmuştur. 7. Sınıf 7 Sosyal Bilgiler

TEST 2 BİREY VE TOPLUM İLETİŞİMİN GÜCÜ 3. Etkili Dinleme 1. Hacivat : Yar bana bir eğlence!.. Karagöz : İ şte Hacivat geliyor. Ben şuraya sakla- Bir konuşmacıyı dinlerken: nayım. • Dikkatimizi ona vermeliyiz. Hacivat : Yar bana bir eğlence, • Sözünü kesmemeliyiz. Severim sevilince, • Önemli yerleri not almalıyız. Karagöz’üm gelince, • Başka işlerle uğraşmamalıyız. Oynarım bir delice. Karagöz : K aragöz’ün gelince yersin kafana bir Farklılıklara Saygı Göstermek kepçe! Hacivat : Karagöz’üm sen dil bilir misin? Toplum içinde bir arada yaşayan bireylerin birbi- Karagöz : Bilirim. rinden farklı fiziksel ve duygusal özellikleri vardır. Hacivat : Hangi dilleri? İletişim kurarken bu farklılıkları göz önünde bu- Karagöz : Koyun dili, manda dili... Haşlamaları bir lundurmak gerekir. güzel olur ki! Hacivat : Öyle değil Karagöz’üm. Empati Kurmak Karagöz : Ya nasıl? Hacivat : Yabancı dil, yabancı... Bir kişinin kendisini karşısındakinin yerine koya- Bu diyalogda Hacivat ve Karagöz’ün sağlıklı ile- rak o kişinin duygu ve düşüncelerini anlaması, tişim kuramamalarının sebebi aşağıdakilerden hissetmesi ve durumu ona iletmesine empati denir. hangisidir? Zeka Küpü Yayınları Yukarıda iletişimi olumlu etkileyen tutum ve davra- A) Birbirlerinin duygularını önemsememeleri nışlara örnekler verilmiştir. B) Kelimelerin farklı anlamlarını kastetmeleri C) Etkili konuşmamaları I. Diyalog: D) Birbirlerine öğüt vermeleri Çocuk: Anne sınavdan düşük not aldım. Anne Düşük not aldığın için üzüldüğünü biliyorum. 2. Nasreddin Hoca’ya sormuşlar: – Bilge bir kişi olmanın yolu nedir? Senin bu notu yükselteceğine inanıyorum. Nasreddin Hoca: – Bileni can kulağı ile dinleyeceksin. Söylerken de II. Diyalog: ağzından çıkanı kulağın duyacak, demiştir. Beyza: Derste izin almadan konuşmamalıyız. Nasreddin Hoca, olumlu iletişim kurulabilmesi için Yusuf: Doğru söylüyorsun. Ayrıca öğretmenin an- iletişimin hangi özelliğine dikkat çekmiştir? lattığı önemli bilgileri not almalıyız. A) Yargılamadan konuşmak B) Empati kurmak III. Diyalog: C) Etkili dinlemek, etkili konuşmak Fatih: Serhat senin tenis oynamayı sevmediğini D) Beden dilini kullanmak biliyorum. İstersen senin sevdiğin gibi fut- bol oynayalım. Serhat: Teşekkür ederim, çok sevinirim. Verilen örnekler ile iletişimi olumlu etkileyen tu- tum ve davranışlar eşleştirildiğinde aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğru olur? Etkili Farklılıklara Empati Dinleme Saygı Göstermek Kurmak A) III I II B) III II I C) I II III D) II III I Sosyal Bilgiler 8 7. Sınıf

BİREY VE TOPLUM 2 TEST 4. Ben Dili Sen Dili • \"Ben\" ile başlar veya \"ben\" ile biter. • \"Sen\" ile başlar veya \"sen\" ile biter. • Kişinin kendi duygularını açıklamasına yöneliktir. • Yargılayıcı, eleştirici ve suçlayıcı olabilir. • Anlaşmazlıkları azaltır. • Öfke ve kızgınlık duyguları taşıyabilir. Yukarıda \"ben dili\" ve \"sen dili\"nin özellikleri verilmiştir. Buna göre, I. Sözüm kesildiğinde bana saygısızlık yapıldığını düşünüyorum. II. Hiç susmadan sürekli konuşmandan bıktım. III. Konuşmaya başlayıp sonunu getiremeyince üzülüyorum. IV. Ne kadar gevezesin, hiç susmuyorsun. V. Niçin bu kadar gereksiz konuşuyorsun? numaralandırılmış cümleler aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak gruplandırılmıştır? Ben Dili Sen Dili A) I - II III - IV - V B) III - IV - V C) I - III I - II D) II - IV - V II - IV - V I - III 5. Yıllar önce Avustralya’nın güneyinde meydana gelerek kuzeye doğru ilerleyen kasırganın, Hindistan ve Çin’e ulaşıp yüz binlerce insanın hayatını etkilemesi beklenirken aniden yönünü okyanusa çevirmesiyle büyük bir felaketten kurtulmuş olunur. Bilim insanlarının büyük bir yıkıma yol açmasını bekledikleri fırtınanın nasıl okyanusa yöneldiğini araştırma- ları sonucu, Avustralya’da her yıl bu dönemde bir yerden başka bir yere göç eden kelebeklerin hafif kanat çır- pışlarının birleşerek kasırganın yön değiştirmesinde etkili olduğu ortaya çıkar. Kelebeklerin küçük kanat çırpışlarının neden olduğu durum gibi günlük yaşamımızda ortaya konulacak olumlu davranışlarla da olumsuz durumların önüne geçilebilir. Buna göre, I. Okulda ve sınıfta yerlere çöp atmamak veya gördüğümüz çöpleri toplayarak çevremizdekilerin de aynı davra- nışı göstermeye başladıklarını görmek II. Açık alanlarda ve otobüs, metro gibi toplu taşıma araçlarında kitap okumak, insanlara örnek olmak III. Trafik kurallarına uymak, kırmızı ışıkta durmak, emniyet kemeri takmak IV. İnsanların kullanmadığı bir köşeye çöp atmak, bir süre sonra burasının çöp yığını olduğunu görmek durumlarından hangilerinin toplumsal ilişkilerde \"kelebek etkisi\" oluşturarak bazı olumsuz durumların önüne geçebilecek davranışlara örnek olduğu söylenebilir? A) I ve III B) II ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV 7. Sınıf 9 Sosyal Bilgiler

TEST 2 BİREY VE TOPLUM 6. Bir şirkette iletişim uzmanı olarak çalışan Neslihan Hanım, işe yeni başlayan mesai arkadaşlarına müşterilerle iyi bir iletişim kurma konusunda aşağıdaki tavsiyeleri vermiştir: • Hiç kimseye karşı ön yargılı olmamalıyız. • Müşterilere olumlu yaklaşmalı ve onlara karşı nazik olmalıyız. • Empati kurmalıyız. • Müşterilerle konuşurken “beden dilini” etkili kullanmalıyız. • Müşterilere saygı duymalı, onları önemsemeliyiz. • Müşterilerin söylediklerini can kulağıyla ve dikkatle dinlemeliyiz. • Müşterilerin jest ve mimiklerine dikkat etmeliyiz. • Konuşurken müşterilerimizle göz teması kurmalıyız. • Müşterilere karşı anlayışlı ve sabırlı olmalıyız. • Müşterilerimizle konuşurken kendimizi tam ve doğru ifade etmeliyiz. Neslihan Hanım’ın bu tavsiyelerini dinleyen şirket çalışanlarından, I. Esat Bey, kılık kıyafeti düzgün olmayan müşterilerle ilgilenmemiştir. II. Özlem Hanım, aldığı hizmeti beğenmeyen müşterisini dikkatle dinlemiş ve parasını iade etmiştir. III. Azra Hanım, sorununu anlatan müşterisine cep telefonuna bakarak cevap vermiştir. IV. Burak Bey, şirketin verdiği hizmeti müşterilerine jest ve mimiklerini etkili kullanarak anlatmıştır. Buna göre şirket çalışanlarından hangileri Neslihan Hanım’ın tavsiyelerine uymamıştır? A) I ve II  B) III ve IV  C) II ve IV  D) I ve III 7. Osmanlı Dönemi’nde kapı tokmakları başlı ba- şına bir kültürdür. Bu kültür Osmanlı insanının sosyal hayata bakışını yansıtır. Evlerin kapı tokmakları çift halkadan oluşurdu. Bunlardan, arslan motifli ve büyük olan kalın, çiçek motifli ve küçük olanı ise ince ses çıkar- tırdı. Eğer eve bir erkek misafir gelmişse kalın sesli tokmağı tıklatır, ev sahibi gelenin beye- fendi olduğunu anlar, kapıyı evin beyi açar, bey yoksa mahremiyete uygun olarak kapı açılırdı. İnce sesli tokmağın sesi duyulmuşsa gelenin bir hanım olduğu anlaşılır, kapıyı evin hanımı açardı. Verilen bilgilere bakılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Sözsüz iletişim unsurları sosyal hayatta yerini almıştır. B) Osmanlı toplumunda sözlü iletişim unsurları kullanılmamaktadır. C) Osmanlı toplumunda farklı kültürler bir arada yaşamıştır. D) Türk devletlerinde toplumsal hayatta kadına daha fazla yer verilmiştir. Sosyal Bilgiler 10 7. Sınıf

BİREY VE TOPLUM 2 TEST 8 - 11. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız. Papazın biri dünyanın en akıllı adamını bulmak için diyar diyar geziyormuş. Sıra Nasreddin Hoca’nın köyüne gel- miş ve köylülere: – Sizin köyün en akıllı adamı kim? demiş. Köylüler de: – Nasreddin Hoca, demişler. Bunun üzerine papaz köy meydanında Hoca ile görüşmeye başlamış ve eline bir ço- mak alarak yere bir daire çizmiş. Nasreddin Hoca da çomakla daireyi ortadan ikiye bölmüş. Papaz bir doğru da- ha çizerek daireyi dörde bölmüş, Hoca ise dörde bölünmüş dairenin üç dilimine çarpı işareti koymuş. Papaz el- leriyle aşağıdan yukarıya doğru hareket yapmış, Hoca da yukarıdan aşağıya doğru hareket yapınca papaz büyük bir hayranlıkla hocayı tebrik etmiş. Olup bitenden bir şey anlamayan halk, papaza ne olduğunu sormuş, papaz da: – Bu adam gerçekten dünyanın en akıllı adamı. Yere dünya çizdim, o ortadan Ekvator geçer, dedi. Ben dünyayı dörde böldüm, o da dörtte üçü sudur dedi. Ben yerden buharlaşma so- nucunda ne olur dedim, o da yağmur yağar, dedi. Bu sefer halk hocaya neler olduğunu sorar. Hoca da: – Bu adam oburun biri, yere bir tepsi baklava çizdi ben de yarısı benim dedim. Daha sonra tepsiyi dörde böldü, o zaman dörtte üçü benim dedim. O, tepsi altından ateşi hafif hafif ver- meli dedi. Ben de üstüne fındık fıstık eklersek daha iyi olur dedim. 8. Verilen metinde etkili iletişim yöntemlerinden hangisi kullanılmamıştır? A) Sözsüz iletişim B) Beden dili C) Jest ve mimikler D) Sözlü iletişim 9. Metne göre doğru anlaşılmak için aşağıdakilerden hangisi gereklidir? A) Konuşmak B) Dinlemek C) Jest ve mimikleri kullanmak D) Farklılıklara saygı duymak 10. Metinden yola çıkarak iletişimle ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) İletişimde hem konuşmak hem de dinlemek önemlidir. B) Sağlıklı bir iletişim için sözler de gereklidir. C) Sadece beden dilini kullanmak iletişim için yeterli değildir. D) İletişim kurmak için aynı dili konuşmak şarttır. 11. Nasreddin Hoca ile papaz farklı şeyleri ifade etmelerine rağmen nasıl anlaşmışlardır? A) Beden dillerini, kendi düşüncelerine göre yorumladıkları için B) Daha önceden tanıştıkları için C) Konuyu daha önceden konuştukları için D) Aynı dili konuştukları için 7. Sınıf 11 Sosyal Bilgiler

TEST 2 BİREY VE TOPLUM 12. Verilen tanımların ilgili olduğu kavramları aşağıdaki bulmacaya uygun bir şekilde yerleştiriniz. Soldan sağa 1. İnsanın kendisini karşısındakinin yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamaya çalışmasına denir. 2. Kişiler arası ilişkilerde kullandığımız yargılayıcı, suçlayıcı sözlerle kurulan iletişime denir. 3. Karşıdaki kişiye empatiyle yaklaşarak ve insanları kırmayarak kurulan olumlu iletişime denir. 1234567 1 2 3 Bulmaca doğru bir şekilde doldurulduğunda 6 numaralı sütunda aşağıdakilerin hangisinde verilen harflerin bulunması gerekir? A) A B) İ C) L D) E D L İ S D L İ B Baraj Sorusu 13. Çınar yaprağı oyası, uzun ömür Portakal çiçeği oyası, doğumla ve bilgelik temennisi için işlenir. ölümü, gençlikle olgunluğu ifade eder. Eşine kızan kadın acı biber oya- Kayınvalidesi ile arasının iyi ol- lı başörtü örterek kızgınlığını ifa- masını isteyen, \"Aramız çayırlar de eder. gibi püfür püfür, çimenler gibi iç açıcı olsun.\" demek isteyen ge- lin kayınvalidesine çayır çimen oyalı yemeni hediye eder. Yukarıdaki görseller ve bilgiler birlikte değerlendirildiğinde Anadolu insanı ile ilgili, I. Dolaylı iletişim yöntemini kullandığı II. Duygu ve düşüncelerini oya motifleriyle yansıttığı III. Oya motiflerini sözsüz iletişim unsuru olarak kullandığı yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I  B) II ve III  C) Yalnız III  D) I, II ve III 7. Sınıf Sosyal Bilgiler 12

BİREY VE TOPLUM 3 TEST HIZLI İLETİŞİM GÜÇLÜ TOPLUM 3 ve 4. soruları aşağıda verilen metne göre cevap- layınız. 1. Günlük yaşantımızda birçok kitle iletişim aracını kul- lanıyoruz. Bu sayede ülkemizde ve dünyada yaşa- Sosyolog Ömer Bey, televizyonun toplumsal kültü- nan gelişmelerden haberdar oluyor; okuduklarımız- rün değişimine etkisiyle ilgili aşağıdaki açıklamaları dan, izlediklerimizden ya da dinlediklerimizden yapmıştır: etkileniyoruz. Çevremizdekilerle ortak fikir etrafın- (I) Gereğinden fazla televizyon seyreden insanlar ar- da birleşip yaşanan olumsuzluklara karşı önlemler kadaş ortamından uzak kalırlar. (II) Bu nedenle di- almaya çalışıyoruz. ğer insanlarla ilişki kurmakta zorlanırlar. (III) Televiz- Bu bilgilere bakılarak kitle iletişim araçları ile il- yon yeme içme alışkanlıklarımızı değiştirmiştir. gili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (IV) Televizyonlardaki reklamlarda sürekli gösterilen çikolata, cips, hamburger, pizza vb. yiyecekler top- A) Kitle iletişim araçları bizi yaşanan gelişmelerden lum tarafından tercih edilmekte ve bundan dolayı haberdar eder. kendi yemek kültürümüzden uzaklaşılmaktadır. (V) Bu besinler kilo aldırıcı olduğundan çocukların B) Kamuoyu oluşturmada kitle iletişim araçlarının çağın hastalığı obeziteye yakalanma riski artmakta- etkisi büyüktür. dır. (VI) Ayrıca insanlar televizyon başında hareket- siz kaldıklarından kas, iskelet ve sinir sistemi rahat- C) İşitsel kitle iletişim araçlarının halk üzerinde et- sızlıklarına yakalanabilirler. kisi daha fazladır. Zeka Küpü Yayınları 3. Ömer Bey’in numaralandırılmış cümlelerinden D) Kitle iletişim araçları, kullanım amaçlarına göre hangilerinde aşırı televizyon kullanımının top- farklı duyu organlarına hitap edebilmektedir. lumsal ilişkilere verdiği zarar vurgulanmıştır? 2. A) Yalnız III B) I ve II C) I, II, III ve IV D) I, II, V ve VI Günümüzde Genel Ağ (e-posta vb.), telgraf, tele- 4. fon, faks gibi haberleşme araçları; gazete, radyo, televizyon gibi kitle iletişim araçları; uydular ve bil- Televizyonun toplumun gisayarlar (Genel Ağ) birer iletişim aracı olarak ile- yemek kültürünü değiş- tişimin ayrılmaz parçaları hâline gelmiştir. tirmesine örnek verir mi- siniz? Bu iletişim araçları, kurdukları haberleşme ağıyla kültürler arası etkileşimi sağlamıştır. Öğretmenin bu sorusu Ömer Bey’in numara- landırılmış cümlelerinden hangileri ile cevap- Buna göre aşağıdakilerden hangisi uluslararası lanabilir? kültürel etkileşime örnek gösterilemez? A) Yalnız IV B) III ve V A) Venezuella’dan Kenya’ya herkesin dünyaca ün- C) I, II, III ve IV D) III, IV, V ve VI lü bir restorandan hamburger yemesi B) Pakistan’dan Norveç’e birçok insanın aynı mar- ka ayakkabıyı giymesi C) Almanya’dan Türkiye’ye, İsveç’ten Amerika’ya rock müziğinin dinlenmesi D) Türkiye’de düğünlerde halay çekilmesi, da- vul ve zurna çalınması 7. Sınıf 13 Sosyal Bilgiler

TEST 3 BİREY VE TOPLUM 5 ve 6. soruları aşağıda verilen metne göre cevap- Zeka Küpü Yayınları 7. Kitle iletişim araçlarının, layınız. • Habercilik • Kamuoyu oluşturma Ünlü Kanadalı İletişim Bilimci Marshall McLuhan, • Eğitim yazılı kültüre geçişle birlikte sözlü kültürün kabile top- • Ulusal bütünlüğün sağlanması lumunda ortadan kalktığını, toplumsal değerleri algı- gibi işlevleri vardır. lamamızı etkileyen iletişim araçlarının ortak kullanı- mıyla dünyanın evrensel bir köy hâline dönüş- Buna göre kitle iletişim araçlarının sözü edilen tüğünü ileri sürer. Dünyanın her tarafı görüntülerle işlevleri ile seçenekler eşleştirildiğinde aşağı- ve mesajlarla kaplanmıştır. Köylerde nasıl herkes her dakilerden hangisi dışarıda kalır? şeyden haberdar oluyor ve herkesi tanıyorsa, kitle iletişim araçları sayesinde dünyanın her yerindeki A) Dünyada ve ülkedeki gelişmeleri en hızlı ve en olaylardan anında haberdar olmak mümkün hâle gel- doğru bir şekilde topluma aktarmak miştir. Uydu haberleşmesinin gelişmesi zaman ve mekân farklarını ortadan kaldırmıştır. Örneğin; Ay’a B) Toplumu ilgilendiren konularda değişik siyasal gidişi milyonlarca insan aynı anda canlı olarak izleme ve bilimsel görüşlerin serbestçe ortaya atılma- imkânı bulmuştur. sını sağlamak 5. Marshall McLuhan’ın altı çizili sözle ifade etmek C) Eşya ve hizmetlerin tanıtılmasına ve satılması- istediği düşünce aşağıdakilerin hangisinde ve- na yardım etmek rilmiştir? D) Ulusal kültürün ve değerlerin geniş kitlelere yay- A) İletişim teknolojisinin gelişmesiyle kitle iletişim gınlaştırılması ve mâl edilmesini sağlamak araçları insanları olumsuz yönde etkilemiştir. 8. Mustafa Kemal: Gazeteniz var mı? B) Dünyanın en etkili kamuoyu oluşturan kitle ileti- şim aracı televizyondur. Basri Bey: Yok Paşam. Fakat bendeniz İstanbul’dan makine getirttim. Bir haftaya kadar \"İstiklâl\" adlı bir C) Kitle iletişim araçları yanlış ve zararlı bilgilerin gazete çıkaracağım. yayılmasında etkilidir. Mustafa Kemal: Gazete gerekli... Az önce Millî Eği- D) Günümüzde teknolojik gelişmeler sayesinde, tim Müdürü genel bilgisizlikten söz etti. Bunun için dünyanın her tarafındaki gelişmeler anında ya- yalnız okullara önem vermek yeterli değildir. Şimdi- yılmaktadır. ye kadar cahil kalanlara da fikir vermek ihtiyacı var- dır. Ve bunun için de önemli araç basındır. Bir de 6. Bu metne verilebilecek en uygun başlık aşağı- matbaalar elimizde olunca ufak broşürler çıkarıla- dakilerden hangisidir? rak köylere ulaştırılır. Yalnız ulaştırmak yeterli de- ğil, onları okutmalıdır. Basının önemini inkâr etmek A) En Çok Kullanılan Kitle İleşitim Araçları mümkün değildir. Memleketin uygarlık düzeyi ve ka- B) Kitle İletişim Araçları Dünyayı Ayağımıza Getirdi muoyu nedir? Bunu içe ve dışa anlatacak basındır. C) Kitle İletişim Araçlarının Zararları Nelerdir? D) Kitle İletişim Araçları Nasıl Kullanılmalı? Verilen bu diyaloğa göre Mustafa Kemal basın- la ilgili aşağıdakilerden hangisine değinme- miştir? A) Yapılan işgallerin haksızlığını dünyaya duyur- manın tek yolu basındır. B) Kamuoyu oluşturmak için basın gereklidir. C) Ülkenin uygarlık düzeyini artırmak ve ülkeyi dı- şarıya tanıtmak basın ile olur. D) İnsanları eğitmenin, bilgilendirmenin bir yolu da basındır. Sosyal Bilgiler 14 7. Sınıf

BİREY VE TOPLUM 3 TEST 9. Yanda verilen araştır- Araştırma 11. ma konusuyla ilgili çok Konusu sayıda kaynaktan bil- Roma Senatosu aldığı kararları papirüsten gi toplayan 7. sınıf öğ- İnternetin üretilen kâğıtlara yazdırarak senato duvarlarına rencisi Kaan, elde et- Bireyler Arası tiği bilgileri aşağıdaki İletişime Etkisi astırmıştır. Böylece alınan kararlar halka şekilde yazmıştır: duyurulmuştur. • Yüz yüze gelip de konuşma fırsatı olmayan bir- Osmanlı Devleti'nde önemli haberler halka açık çok insan, kaygı duymadan internet ortamında yerlerde tellallar aracılığıyla davul eşliğinde rahat rahat konuşabilmektedir. bağırılarak duyurulmuştur. • Sosyal ağlar sayesinde insanlar sevdikleriyle ra- hat bir şekilde görüşebilmektedir. • İnterneti aşırı kullanan bireyler yüz yüze iletişim- den uzaklaşmaktadır. • Yazılı iletişime alışan bireyler sözlü iletişimde zorlanmaya başlamaktadır. • İnternette geçirilen uzun vakitler nedeniyle bi- reyler arasında aile, akraba ve komşuluk ilişki- leri zayıflamaya başlamıştır. Kaan’ın bulduğu bu bilgilere göre, I. İnternet kullanımının bireyler arası iletişime olum- Zeka Küpü Yayınları lu ve olumsuz etkileri vardır. II. Yüz yüze iletişimden kopmamak için interneti aşırı kullanmamak gerekir. III. İnterneti kullanan tüm bireylerin aile, akraba ve komşuluk ilişkileri zayıflar. çıkarımlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III 10. II III IV Gutenberg’in 15. yüzyılda matbaayı icat etmesi I toplumsal, bilimsel, kültürel ve siyasi alanlarda toplumların değişimini ve gelişimini hızlandırmıştır. V VI VII Matbaanın bulunuşu gazeteciliğin gelişmesini ve bir meslek olarak ortaya çıkmasını sağlamıştır. Yukarıdaki görsellerde geçmişten günümüze kulla- nılan iletişim araçları verilmiştir. Yukarıda verilen görsel ve bilgilere göre seçe- neklerdeki yargılardan hangisine ulaşılamaz? Verilen görsellerden hangilerinin sosyal deği- şimde daha fazla etkili olduğu söylenebilir? A) Geçmişte milletler kitlelere ulaşmak için farklı yöntemler kullanmışlardır. A) I, II ve III B) II, III ve IV C) IV, V ve VII D) V, VI ve VII B) İnsanlara haber ulaştırma isteği eski dönemler- den beri önemini korumuştur. 7. Sınıf 15 C) Her dönemde birbirinden farklı da olsa haberleş- me araçları kullanılmıştır. D) En önemli kitle iletişim aracı Almanya'da yapı- lan çalışmalar sonucunda icat edilmiştir. Sosyal Bilgiler

TEST 3 BİREY VE TOPLUM 12. Ahmet Öğretmen, öğrencilerinden cep telefonunun Baraj Sorusu icadı ile sosyal hayatta nelerin değiştiğine dair fark- lı bakış açılarıyla değerlendirme yapmalarını iste- 13. Ortaokullarda dijital okuryazarlık dersleri veren ay- miştir. Bunun için öğrencileri gruplara ayırarak altı nı zamanda cyberwise.org’un kurucusu olan Diana şapkalı düşünme tekniğini uygulamıştır. Bu tekniğe Graber, dijital vatandaşlık ve dijital okuryazarlık be- göre her grup kendi şapka renginin gerektirdiği dü- cerilerini edinmelerinde yetişkinlere ve öğrencilere şünme şekliyle fikirlerini sunacaktır. Buna göre; yardımcı olmak amacıyla aşağıdaki önerileri ver- mektedir: (Tarafsız İletişimde daha hızlı ve daha ra- ve Objektif) hat bir döneme geçildi. 1. H içbir Zaman “Teknolojiden Çok Fazla Anlamı- yorum” Demeyin Beyaz Teknoloji o kadar günlük hayatımızın içinde ki “Tekno- (Duygusal) Cep telefonunun icadı ile eski lojiden çok fazla anlamıyorum.” demek, neredeyse ne- Kırmızı sohbetler, muhabbetler kalmadı. fes almıyorum demeye benziyor. Arama motorunda bir konu araştırmadığınız, kısa mesaj göndermediği- (Karamsar) Cep telefonu radyasyon yayıyor, niz veya gelen bir çağrıyı cevaplamadığınız bir gün Siyah bu yüzden yasaklanmalı. geçiriyor musunuz? Kabul edin, teknolojiyle çevrilmiş dünyada basitçe yaşarken bile farkında olsanız da ol- (İyimser) Cep telefonu ile ailemle istedi- Zeka Küpü Yayınları masanız da teknolojiden anlıyorsunuz. Sarı ğim zaman görüntülü konuşu- yorum. 2. G erçeği Kabullenin: En Önemli Dijital Beceri, Sosyal Beceridir (Yaratıcı) Cep telefonu kamerası ile kısa Yeşil film çekebilirim. Çoğu çocuk, uygulama indirmeyi, herhangi bir sos- yal medya platformunda sahte doğum tarihi girerek (Özetleyici, Cep telefonunun olumlu ve olum- hesap açmayı zaten biliyor. Onların yardıma ihtiyaç Birleştirici) suz yanları vardır. Doğru kulla- duydukları konular, teknolojiyi güvenli ve akıllı kul- nılırsa faydalı olur ama insan iliş- lanmak. Örneğin; hangi fotoğrafı paylaşmanın uy- Mavi kilerini azaltırsa olumsuz yanları gun olduğunu, arkadaşına kısa mesaj atması için ortaya çıkmış olur. gece yarısının geç bir saat olduğunu bilmek gibi ko- nularda çocukların yönlendirilmeleri gerekiyor. Öğrencilerin farklı bakış açılarını yansıttığı şap- kaların hangilerinde cep telefonunun insanlara 3. Rol Modelin Bir Numarası Olsun fırsatlar sunduğu ifade edilmiştir? İnanılır gibi görünmese de araştırmalar, çocukların A) Beyaz şapka - Sarı şapka - Yeşil şapka dijital becerileri evde, çoğunlukla ebeveynlerini göz- B) Mavi şapka - Siyah şapka lemleyerek ve taklit ederek edindiklerini gösteriyor. C) Kırmızı şapka - Beyaz şapka - Mavi şapka Onlar için bu konuda rol model olun. Gerçek hayat- D) Yeşil şapka - Kırmızı şapka ta başkalarıyla iletişime geçme imkânınız olan bir ortamda telefonunuzu elinize alma isteği duyduğu- nuzda kendinizi durdurun. Unutmayın, karşınızda sizi örnek alacak genç bir insan olabilir. Bu önerilere göre dijital okuryazarlıkla ilgili aşa- ğıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Medya ve iletişim araçlarının çocuklara olan et- kisini olumlu hâle getirmek için ebeveynlere bü- yük sorumluluklar düşmektedir. B) Hayatımızın her anında yer alan teknolojiden anlamıyorum demek doğru değildir. C) Çocuklar, teknolojinin doğru ve güvenli bir şekil- de kullanımını öğrenme konusunda yönlendiril- melidir. D) Çocuğun sosyal hayatın içinde yer almasını sağ- lamak için yetişkinlerin cep telefonlarından ta- mamen vazgeçmesi gerekir. Sosyal Bilgiler 16 7. Sınıf

BİREY VE TOPLUM 4 TEST İLETİŞİM ÖZGÜRLÜĞÜ 3. T.C. Anayasası'nda temel hak ve özgürlükler bazı maddelerle güvence altına alınmıştır. 1. Bir televizyon kanalında yapılan haberin yan- lış olduğu daha sonradan anlaşılmıştır. \"Kitle iletişim araçları sayesinde dünyanın herhan- 1 gi bir yerinde meydana gelen bir olay ya da geliş- me; anında internet, radyo ve televizyonlardan du- 2 Eğlence çıkışı görüntü vermek istemeyen ün- yurulmaktadır. Basın özgürlüğü sayesinde ka- lü sanatçı objektiflere yakalanmıştır. muoyuna gerçekleri öğrenme hakkı verilmiştir. An- cak iletişimin, bilginin ve haberin geliştiği günümüz Televizyonda yayınlanan açık oturuma katı- dünyasında alınan haberlerin doğruluğu tartışılmak- 3 lan vatandaşlar, eğitim konusundaki fikirlerini tadır. Kitle iletişim araçlarıyla yayın yapan basın ku- ruluşlarının doğru bilgiyi alma ve aynı zamanda ver- özgürce tartışmıştır. me zorunluluğu vardır. Basın, haber yaparken adaletin önüne geçici ve yargılayıcı bir tavır alma- Bu tabloda numaralandırılmış örnekler sırasıy- malı, kişileri mahkeme kararı olmadan suçlu ilan et- la aşağıdaki temel hak ve özgürlüklerden han- memelidir. Özel hayatın gizliliğine ve konut doku- gileriyle ilişkilendirilebilir? nulmazlığına saygı göstermelidir.\" A) Doğru bilgi B) Kitle iletişim Buna göre yukarıdaki paragraf anayasamızdaki 1 alma hakkı 1 özgürlüğü hangi maddenin içeriği ile ilgili değildir? 2 Özel hayatın 2 Özel hayatın A) Madde 20 → Özel hayatın gizliliği hakkı gizliliği hakkı gizliliği hakkı B) Madde 22 → Haberleşme hürriyeti Düşünceyi Düşünceyi 3 açıklama 3 açıklama C) Madde 27 → Bilim ve sanat hürriyeti özgürlüğü özgürlüğü D) Madde 28 → Basın özgürlüğü C) Özel hayatın D) Doğru bilgi Zeka Küpü Yayınları 4. 1. Bilgi 1 gizliliği hakkı alma hakkı 1 Özgürlük kişinin herhangi bir kısıtlama olmadan başkasına zarar vermeyecek şekilde dilediğini ya- 2 Basın 2 Kitle iletişim pabilmesidir. özgürlüğü özgürlüğü 2. Bilgi 3 Mülkiyet 3 Özel hayatın hakkı gizliliği hakkı Anayasamızın 28. maddesinde \"Basın hürdür, san- sür edilemez.\" ifadesi yer alır. 2. T.C. Anayasası, 26. madde: 3. Bilgi Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim Anayasamızın 20. maddesinde \"Herkes, özel ha- veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak yatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini iste- açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Ancak bazı me hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatı- durumlarda düşünceyi açıklama özgürlüğü kısıt- nın gizliliğine dokunulamaz.\" ifadeleri yer alır. lanabilmektedir. Bu bilgileri dikkate alarak belli konularla ilgili te- Aşağıdakilerden hangisi düşünceyi açıklama öz- levizyon programı ve haber yapmak isteyen bir gürlüğünün kısıtlanabileceği durumlardan biri televizyon kanalının aşağıda verilen haberler- değildir? den hangisini yapması doğru olmaz? A) Ulusal güvenliğin tehlike altına düşmesi A) Yerel seçimler için belediye başkanı adayı olan B) Kamu düzeninin sağlanmaya çalışılması Mehmet Bey’in projelerini anlatması C) Suç işlenmesinin önüne geçilmek istenmesi D) Kamu mallarının korunmak istenmesi B) Yeni açıklanan eğitim sistemiyle ilgili eğitim uz- manlarının tartışması C) Vefat eden yazar Nesrin Hanım’ın anılarının ai- lesinin isteğiyle yayınlanması D) Ünlü bir oyuncunun yaz tatiliyle ilgili özel fotoğ- raflarının izni olmadan yayınlanması 7. Sınıf 17 Sosyal Bilgiler

TEST 4 BİREY VE TOPLUM 5. GAZETE Zeka Küpü Yayınları 7. Sosyal Medyada Tatil Fotoğrafı Paylaşmayın! Görüntüleri çekilen ünlü şarkıcı Hakan, sav- cılığa suç duyurusunda bulundu. TV muhabir- Yaz aylarının gelme- lerinin bahçesine zorla girdiklerini ve görüntü- siyle birlikte insanla- lerini izinsiz yayımladıklarını, bu nedenle rın sosyal medya- savcılığa suç duyurusunda bulunduğunu be- dan sürekli tatil fo- lirten Hakan, mağdur olduğunu dile getirdi. toğrafları paylaşma- sı başlarına dert Verilen gazete haberine bakılarak aşağıdaki yo- açabilir. Sosyal medyanın büyülü bir dünya oluş- rumlardan hangisine ulaşılamaz? turduğunu, ancak bu büyünün geçici olduğunu ifade eden Doktor Öğretim Üyesi Ali Murat Kı- A) Şarkıcı Hakan’ın konut dokunulmazlığı hakkı ih- rık şu ifadeleri kullandı: \"Sosyal paylaşım ağ- lal edilmiştir. ları her gün milyonlarca paylaşıma sahne olu- yor. Kullanıcılar diledikleri fotoğraf, video ve B) TV muhabirleri kişi hak ve özgürlüklerine saygı- içerikleri paylaşarak tatil yörelerinden canlı ya- lı davranmışlardır. yın gerçekleştirebiliyor. Ancak bu durum tabiri caizse yeni nesil hırsızların ekmeğine yağ sü- C) Şarkıcı Hakan, anayasanın kendisine tanıdığı rüyor. Hatta bazı kullanıcılar ev adreslerini bi- haklardan faydalanmıştır. le paylaşabiliyor. Bu paylaşımlar başlangıçta oldukça masumane gözüküyor ancak; ev ad- D) TV muhabirleri özel yaşamın gizliliği hakkına resinin bile paylaşılması ne yazık ki ev soygun- saygı göstermemişlerdir. larına zemin hazırlıyor.\" Sosyal medyanın ya- pısının paylaşıma açık sanal bir alan olduğunu 6. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982) ifade eden Kırık; “Elbette sosyal medyada pay- 20. Madde: Herkes, özel hayatına ve aile haya- laşım yapacağız, fotoğraf, video ve içerikleri tına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahip- sunacağız; ancak öncelikle yapmamız gereken tir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine do- tanımadığımız kişileri sosyal ağlarımıza ekle- kunulamaz. memek ve sürekli olarak korumalı hesap kul- 22. Madde: Herkes haberleşme hürriyetine sa- lanmaktır. Çünkü hırsızlar sahte hesaplar kul- hiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır. lanarak kişisel hesapları önce takip altına alıyor, 28. Madde: Basın hürdür, sansür edilemez. daha sonra durum analizi yaparak faaliyete ge- çiyorlar. Yine herkese açık paylaşımlar da ye- Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Be- ni nesil hırsızların ekmeğine yağ sürüyor ve yannamesi (1948) paylaşılan konum bilgileri tek tek depolanarak 12. Madde: Kimsenin özel yaşamına, ailesine, hırsızların işini kolaylaştırıyor. Bu nedenle sos- konutuna ya da haberleşmesine keyfî olarak ka- yal medyada mahremiyete dikkat etmek gerek- rışılamaz. mektedir.” değerlendirmesini yaptı. 19. Madde: Herkesin, düşünce ve anlatım öz- gürlüğü vardır. Verilen Genel Ağ haberinden yola çıkarak, Verilen maddelere bakılarak aşağıdaki yorum- I. Sosyal medyadan uzak durmak gerekir. lardan hangisine ulaşılamaz? II. Sosyal medya kullanırken dikkat etmemiz gere- A) Ülkemizde kişi hakları anayasa ile güvence al- ken bazı sorumluluklar bulunmaktadır. tına alınmıştır. III. Sosyal medyada başkalarının özel bilgi, resim B) Dünyanın her yerinde insanlar için özel hayatın ve yazılarını izinsiz kopyalayabiliriz. gizliliği esastır. IV. Sosyal ağları kullanırken korumalı hesap kullan- C) Özgürlükler gerekli durumlarda kısıtlanabilir. mak, hırsızlara engel olmamaktadır. D) Kişisel hak ve özgürlükler hem ulusal, hem de değerlendirmelerinden hangileri yapılabilir? uluslararası alanda koruma altına alınmıştır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) II, III ve IV Sosyal Bilgiler 18 7. Sınıf

BİREY VE TOPLUM 4 TEST 8. Tekzip Gazetemizin 02 - 05.05.2015 tarihli nüshalarında yayınlanan \"Türkiye Gıda Sanayi İşverenleri Sendikası\"na ait 09 Mayıs 2015 - 16 Mayıs 2015 toplantı tarihlerini içeren ilanlar geçersizdir. Duyurulur. Türkiye Gıda Sanayi İşverenleri Sendikası /TÜGİS OLAĞANÜSTÜ GENEL KURULU Türkiye Gıda Sanayi İşverenleri Sendikası Yönetim Kurulu Genel Kurul yapılması kararı almıştır. Olağanüs- tü Genel Kurulun ilk toplantısı 30 Mayıs 2015 Cumartesi günü, saat: 10.00’da, çoğunluk sağlanamadığı tak- dirde ikinci toplantı yine TÜGİS Merkezinde yetersayı aranmaksızın 06 Haziran 2015 (Cumartesi) tarihinde saat: 10.00’da yapılacaktır. Toplantı gündemi aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. Gündem: 1. Açılış 2. Başkanlık Divanının oluşması ve Başkanlık Divanına Olağanüstü Genel Kurul tutanaklarının imzalanma yetkisinin verilmesi, 3. Saygı duruşu ve İstiklal Marşı, 4. Seçimlerin yapılması, a. Yönetim Kurulu Asil ve Yedek Üyelerinin seçimi (dokuzar kişi) b. Denetleme Kurulu Asil ve Yedek üyelerinin seçimi (üçer kişi) c. Disiplin Kurulu Asil ve Yedek Üyelerin seçimi (üçer kişi) 5. Olağanüstü Genel Kurulun sona erişi. Tekzip bir düzeltme ve cevap yazısıdır. Tekzip metni, yayınlanan yazı içeriğinin doğru olmadığı veya kişilerin şe- ref ve haysiyetini ihlal edici olduğunun belirtilmesi ve ilgili cevabın yayınlanmasını kapsar. Medyada yazılı, görsel, işitsel veya internet yoluyla kişilerin \"kişilik haklarına\" saldırı da tekzip gerektirir. Yukarıda verilen örnek ve bilgi birlikte değerlendirildiğinde tekzip ile ilgili, I. Kişi veya kurumların haklarını korumak amacıyla yayınlanır. II. Doğru bilgi vermeyi amaçlar. III. Medyadaki her hatalı haber için yapılmak zorunda değildir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I  B) Yalnız II  C) I ve II  D) I ve III Baraj Sorusu 9. Yayın organları, insanlar hakkında yaptığı yanlış yayınlar ile ilgili düzeltme yazısı yayınlamak zorundadır. Bunun yanında, hakların ihlal edildiği durumlarda yetkili kurumlara başvurmak bir vatandaşlık görevidir. İnsan hak ve öz- gürlükleri, kamu sağlığı ve kamu güvenliği söz konusu olduğunda, kanunlar çerçevesinde sınırlandırılabilir. Ka- nunlarda gösterilen hâller dışında hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması söz konusu olamaz. İnsan hak ve özgür- lüklerinin yaşanılan toplumda daha etkin uygulanması için önlemler alınmalıdır. Örneğin, insanların özel hayatına saygı gösterilmeli, onların izni olmaksızın basın-yayın organlarında özel hayatlarına dair bilgiler yer almamalıdır. Yargı kararı olmadıkça hiç kimsenin özel yaşamına, ailesine ve evine karışılamaz, müdahale edilemez. Bu konuy- la ilgili Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 16. maddesinde şöyle denilmektedir: “Hiçbir çocuğun özel yaşamına, aile- sine, konutuna veya iletişimine, keyfî ya da haksız olarak müdahale edilemez. Hiçbir çocuğun onuruna ve itibarı- na haksız saldırılamaz.” Bu metindeki bilgilerden yola çıkarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Yayın organlarının mağdur ettiği kişiler için tekzip metni yayınlamaları gerektiğine B) Basının insanların özel hayatına dair bilgileri onların izni olmadan yayınlamaması gerektiğine C) Haklarımız ihlal edildiğinde hakkımızı aramamızın sorumluluklarımız arasında yer aldığına D) Devletin temel hak ve özgürlükleri keyfî bir şekilde kısıtlama hakkının olduğuna 7. Sınıf 19 Sosyal Bilgiler

TEST 5 BAŞARI ÖLÇME TESTİ 1. Çevrenizde olumlu izlenim bırakacak olan beden dilinin özellikleri: 1. Göz teması: İnsanların yüzüne bakanlar bakmayanlardan daha çok hoşa gider. İnsanlarla onları rahatsız etmeyecek ölçüde mümkün olduğu kadar göz teması kurun. 2. Yüz ifadesi: Canlı olun, mümkün olduğu kadar sıcak ve dostça tebessüm edin ve gülün. Yüzünüz çevreni- ze olan ilginizi yansıtsın, donuk ve ifadesiz görünmekten kaçının. 3. Baş hareketleri: Karşınızdaki kişi konuşurken sık sık başınızı hafifçe aşağı yukarı hareket ettirerek onu din- lediğinizi ve anladığınızı hissettirin. Söyleneni kabul edip etmemeniz önemli değildir. Sizinle konuşan kişi- ye anlaşıldım duygusunu yaşatın. 4. Jestler: Çok aşırıya kaçmadan jestlerinizi kullanın; ellerinizi cebinizde tutmaktan, kollarınızı kavuşturmak- tan, ellerinizle ağzınızı örtmekten kaçının. Açık ve anlaşılır jestleri tercih edin. 5. Beden duruşu: Ayaktaysanız dik durun. Oturuyorsanız sandalye ve koltuğunuzu tam olarak doldurun ve ar- kanıza yaslanın. Birisi ile konuşurken ve birisi doğrudan sizinle konuşurken öne eğilin ve ilginizi gösterin. 6. Yakınlık: İnsanlara daima onları rahatsız etmeyecek şekilde mümkün olan en yakın mesafede durmaya gayret edin. 7. Yöneliş: Daima konuştuğunuz veya sizinle konuşan insana dönük durun. İkiden fazla insanla bir grup oluştu- ruyorsanız sizin için önemli olanların dışındakilere merkezinizi kapatmayın. Mümkün olduğu kadar çok kişiye açık olun. 8. Dış görünüş: Toplumsal rol ve statünüze uygun giyinin, giyiminize mümkün olduğunca renk katın. Kadınlar erkeklerden daha çok renk kullanabilirler. Kendinize gösterdiğiniz özen kendinize verdiğiniz değerin ifade- sidir. 9. Konuşmanın sözel özellikleri: Çok fazla ve hızlı konuşmaktan kaçının. Bir topluluk içinde dinlediğiniz kadar konuşmaya gayret edin. Sesinizin yüksekliğini ve tonunu bulunduğunuz çevreye göre ayarlayın.  Uzm. Uğur Kaya - www.antalyaozelegitim.com Verilen bilgilerden yola çıkarak, • İş görüşmesine eski kıyafetlerle giden Esra Hanım • Konuşurken iş arkadaşına çok yaklaşan Mahmut Bey • Konuşurken arkadaşının yüzüne bakmayı ihmal etmeyen Nebahat Hanım • Bir kişinin karşısında ellerini cebine atan Cafer Bey davranışlarını sergileyen bireylerden hangisinin beden dilini olumlu kullandığı söylenebilir? A) Esra Hanım  B) Mahmut Bey  C) Nebahat Hanım  D) Cafer Bey 2. İletişim, bireyler arasındaki duygu, düşünce, davranış ve bilgi alışve- rişidir. ..................... Çünkü başkalarına karşı ön yargısız olmak ve onla- ra karşı kırıcı davranışlarda bulunmamak olumlu iletişim kurmamıza yardımcı olabilir. Karşımızdaki kişi bizden ne kadar farklı olursa olsun iyi iletişim kurabilmek için ona saygı duymalı, söylediklerini can kula- ğıyla dinlemeli, mimik ve jestlerine dikkat etmeliyiz. Sağlıklı iletişim kurmak için düşüncelerimizi açıkça söylemeliyiz. Karşımızdaki kişiyle göz teması kurarak davranışlarını gözlemleyebiliriz. Bireylerin hare- ketlerine ve beden diline bakarak onlarla olumlu iletişim kurabiliriz. Bu metinde boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdaki cümlelerden hangisi getirilmelidir? A) İletişimimizi etkileyen önemli davranışlardan biri de kendimizi tam ve doğru biçimde ifade etmektir. B) Başkalarıyla iyi iletişim kurabilmek için kişilere olumlu bakmalı ve nazik davranmalıyız. C) Sürekli eleştirmek, küçük görmek, önemsememek, olumsuz iletişime yol açar. D) Sağlıklı iletişim kurmak için karşımızdaki kişiyle göz teması kurarak davranışlarını gözlemleyebiliriz. Sosyal Bilgiler 20 7. Sınıf

BAŞARI ÖLÇME TESTİ 5 TEST 3 ve 4. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız. Mağara resimleri, posta güvercinleri, boru sesleri ve duman işaretleriyle başlayan iletişim, yazının icadıyla büyük ge- lişme gösterdi. Yazılı iletişime geçilmesiyle konuşma dilinin zaman ve mekândaki sınırlılıkları ortadan kaldırıldı. Uzak- tan haberleşme, bilgi ve deneyimleri biriktirme imkânı açısından sözlü iletişime göre çok daha güvenilir ve kalıcı olan yazı, en etkili iletişim şekli olarak karşımıza çıktı. Matbaanın icadıyla yazılı iletişim kaynakları hızla çoğaldı ve artık insanlar dış çevreyle ilgili haberleri gazete, dergi ve kitaplardan okumaya başladılar. 19. yüzyılda sırasıyla telgraf, telefon ve radyonun bulunması ile iletişim alanında önemli gelişmeler oldu. Televizyonun yayına başlaması, arka- sından bilgisayarın ve daha sonra da Genel Ağ'ın kullanılması iletişimde yeni bir dönemin başlangıcı oldu. 3. Verilen bilgilere bakılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) İnsanlar arasındaki iletişim yazının icadıyla daha kalıcı hâle gelmiştir. B) Yazının icadı kitle iletişim araçlarının gelişmesini sağlamıştır. C) Kitle iletişim araçları sayesinde iletişim daha da hızlanmıştır. D) Günümüzde en etkili ve hızlı kitle iletişim aracı televizyon olmuştur. 4. Metne göre iletişimi kalıcı kılan ilk ve en önemli buluş aşağıdakilerden hangisidir? A) Yazı  B) Televizyon  C) Radyo  D) Genel Ağ 5. Kategori 6. Yaz Kampı Macera Peşinde Bizim Köy Zeka Küpü Yayınları \"Ne kadar bilirsen bil söylediklerin karşındakinin an- Macera Adası ladığı kadardır.\"  Mevlânâ \"Aynı dili konuşanlar değil, aynı duyguları paylaşan- lar anlaşabilir.\"  Mevlânâ \"Bir söyle on dinle.\" Atasözü Yukarıda verilen sözler doğrultusunda seçenek- lerdekilerden hangisi iletişimde dikkat edilmesi gereken davranışlardan biri değildir? 14 yaşındaki Alp 16.00’da okuldan gelince 20.00’ye A) Dikkatli dinlemek kadar ders çalışıp 22.00’de uyumaktadır. B) Karşımızdakinin bilgi, deneyim ve düşünceleri- Buna göre dizi izlemeyi sevmeyen Alp, televiz- ni dikkate almak yonda hangi programı izleyebilir? C) Empati kurabilmek A) Kelime Cambazı B) Bizim Köy C) Tatlı Cadı D) Macera Adası D) Bilgilerimizin doğru olduğunu karşımızdakine ka- bul ettirmek 7. Sınıf 21 Sosyal Bilgiler

5 BAŞARI ÖLÇME TESTİTEST 7 - 9. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız. İnsanlığın ilk çağlarında iletişim adına yalnızca ses vardı. İnsanlar birbirlerine seslenerek haberleşebiliyorlardı. \"Ba- ğırarak\" haberleşme yöntemi mesafe olarak çok kısıtlı kaldığından, haberleşmeyi daha uzak mesafelere taşıma- nın yollarını aradı insanlar. Ses çıkarmanın başka yollarını keşfetmeye başlayan insanoğlu, davullarla daha uzak mesafelere haber gönderebileceğini fark etti önce. Sonrasında daha da uzağa, uzak tepelere haber ulaştırmak için ateş ve dumanın kullanılması süreci başladı. Antik çağlarda görsellik devreye girdi. İnsanlar, anlatmak istediklerini duvarlara çizdikleri figürlerle aktarmaya başla- dılar. MÖ 3000’lere doğru gelindiğinde dönemin büyük medeniyeti Antik Mısır’da hiyeroglifler kullanılmaya başlandı. Yazıyla haberleşmenin gelişimi, tarihin en önemli olaylarından birinin meydana gelmesine sebep oldu ve matbaa icat edildi. İnsanoğlu ses, ateş derken yeni bir icada selam durdu: \"Telgraf\". Alexander Graham Bell, elektrik telle- ri üzerinden ilk kez bir ses iletmeyi başardı ve bu icadına Tele-Phone, yani \"Uzaktan Konuşma\" adını verdi. 1946 yılına gelindiğinde ENIAC, elektrikle çalışan ve elektronik veri işleme kapasitesine sahip bilinen ilk bilgisayar oldu. 7. Bu metinde verilen bilgilere bakılarak aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenemez? A) Yazı bulunmadan önce insanların haberleşme için çeşitli araçlar kullandıkları B) Zaman içinde insanoğlunun birçok teknolojik araç icat ettiği C) Telefonun Avrupa’da icat edildikten çok uzun yıllar sonra ülkemize getirildiği D) Yazının icadıyla birlikte tüm dünyada iletişimle ilgili birçok yeniliğin ortaya çıktığı 8. Bu metnin konusu aşağıdakilerden hangisidir? A) Yazının tarih içerisindeki gelişimi B) Dünyadaki teknolojik gelişmeler C) İletişim faaliyetlerinin zamana bağlı olarak değişmesi D) Yazının icadının sağladığı yenilikler 9. Bu metinde insanoğlunun iletişim için aşağıdakilerden hangisini kullandığından söz edilmemiştir? A) B) C) D) Sosyal Bilgiler 22 7. Sınıf

BAŞARI ÖLÇME TESTİ 5 TEST 10. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 Aşağıda bazı kelimeler ve bu kelimelerin eş anlamlılarının kullanıldığı cümleler verilmiştir. Bu kelimeleri cümlele- rin içinden bularak bulmaca üzerinde soldan sağa gelecek şekilde numaralarına da dikkat ederek yerleştiriniz. Kelimeler: 1. Vücut dili 2. Haberleşme 3. Duygudaşlık 4. Basın, yayın Cümleler: • Olayın medyaya sızması üzerine polis ekipleri harekete geçti. • Onunla aramızda iletişim kopukluğu yaşıyoruz. • Olaya biraz empati ile baksan sorunlar daha çabuk çözülür. • Sınavı kazanması onu çok mutlu etmiş, mutluluğu beden diline yansımıştı. Buna göre bulmacanın 4. sütununda yer alan harfler aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) B   B) E   C) D   D) E İ L E T E M P A M E D Y 11. İnternet ve özellikle sosyal medya hayatımıza girdikten sonra ne yazık ki dilin kullanımında ciddi değişiklikler ya- şandı, yaşanmaya da devam ediyor. Özellikle gençler, yalnızca birbirlerinin anlayabileceği bir dil oluşturmuş du- rumda. Öyle bir dil ki gençlerin yazıp da anne ve babaların anlayamadığı bir dil. Öyle ki bir kişi yöresel ağızla ya- zı yazsa bunu garipseriz konuştuğu şekilde yazıyor diye. Hâlbuki bugün sosyal medyada ve mesajlaşılan diğer ortamlarda, garipsediğimiz yöresel ağızla konuşulan dilden bile oldukça uzak bir iletişim dilinin kuşatması altında- yız. Öyle bir dil ki içinde yabancı kelimeler, simgeler, yarı Türkçe yarı yabancı aralara serpiştirilen kelimeler, jar- gon ifadeler, anlamsız kısaltmalar, mesajlarda ve sosyal medyada cirit atıyor. Bırakın dilin zarar görmesini düşün- meyi, bunun çok havalı bir şey olduğunu bile düşünenler olabiliyor. Biz farkına varmasak da tüm bunlar dilimizi, yani öz kültürümüzü ve millî kimliğimizi bir virüs gibi kemiriyor. Gençler arasında mesajlarda tamam yerine “okey”, güle güle yerine “bye” ifadeleri sıklıkla kullanılıyor. İnternet ortamında kullanılan bu dil ne yazık ki gerçek hayatı da etkilemektedir. Kullanıcılar hislerini, duygularını, düşüncelerini, ruh hâlini yansıtırken simgelere başvurabilmek- tedir. Sürekli simgelerin kullanılması dilin niteliklerine zarar vererek dili zedeleyebilmektedir. Verilen bilgilere bakılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) İnternet kullanımı bilgiye ulaşmayı ve haberleşmeyi kolaylaştırmıştır. B) İnternet kullanımının artmasıyla insanlar arasındaki yüz yüze ilişkiler de artmıştır. C) İnternet kullanımının artması insan sağlığı üzerinde olumsuz etkilere sebep olmuştur. D) İnternet kullanımının yaygınlaşmasıyla millî kültürümüze ait bazı değerlerin gelişimi olumsuz etkilenmiştir. 7. Sınıf 23 Sosyal Bilgiler

TEST 5 BAŞARI ÖLÇME TESTİ 12. Burak Öğretmen, tutum ve davranışların sağlıklı ile- 13. tişime faydalarıyla ilgili öğrencilerine şu bilgileri ver- miştir: Basın yayın kuruluşlarının kitle iletişiminde • Sorunlara çözüm bulabiliriz. önemli görevleri vardır. Basın yayın kuruluşla- • İnsanlar ile iyi ilişkiler kurabiliriz. rının toplumu haberdar etme, herhangi bir ko- • T oplumsal düzenin sağlanmasına katkıda bulu- nuyla ilgili toplumsal bilinç uyandırma, ülkemi- nabiliriz. zi yurt dışında tanıtma görevleri vardır. Bu • Bilgi alışverişini hızlandırırız. görevlerinin yanında yapmaları gereken bazı • Duygu ve düşüncelerimizi kolayca aktarabiliriz. sorumlulukları da vardır. Kamu düzenin korun- ması, suçu ve suçluyu övmeme, doğru haber Dersin sonunda ise; öğrencilerinden bir sonraki der- yapma ve yayma bunların başında gelir. Ta- se konuyla ilgili şiirler bulup okumalarını istemiştir. rafsız olmak, kişisel haklarımızı gözetmek ve özel hayata saygılı olmak basın yayın kuruluş- Buna göre öğrencilerin aşağıdaki şiirlerden han- larının uyması gereken ilkelerdendir. gisini seçmeleri uygun olur? Zeka Küpü Yayınları Bu bilgilerle Mustafa Kemal'in, A) Dost dost diye nicesine sarıldım Benim sadık yarim kara topraktır. I. \"Basın, milletin müşterek sesidir. Bir milleti ay- Beyhude dolandım, boşa yoruldum dınlatma ve doğru yolu göstermede, bir millete Benim sadık yarim kara topraktır. muhtaç olduğu fikrî gıdayı vermekte, özetle bir Âşık Veysel milletin hedefi saadet olan müşterek bir istika- mette yürümesini teminde, basın başlı başına B) Yola çıkınca her sabah, bir kuvvet, bir mektep, bir rehberdir.\" Bulutlara selam ver. Taşlara, kuşlara, II. \"Basının tam ve geniş hürriyeti iyi kullanması- Atlara, otlara nın, ne derecede nazik bir vaziyet olduğunu söy- İnsanlara selam ver. lemeye lüzum görmem. Her türlü kanuni kayıt- Sonra çıkarıp cebinden aynını, lardan evvel bir kalem sahibinin ilme, ihtiyaca Bir selam da kendine ver. ve kendi siyasi telakkilerine (anlayışlarına) oldu- Üstün Dökmen ğu kadar vatandaşların hukukuna ve memleke- tin, her türlü hususi telakkilerin üstünde olan, C) Varsın biraz da yollar çeksin benim cefamı yüksek menfaatlerine de dikkat ve hürmet et- Artık verin çocuklar, artık verin asamı!. mek manevi zorunluluğu, asıl bu mecburiyettir Bir başka kainata, bir başka yurda yol var; ki umumi düzeni temin edebilir.\" Siz örtünün garipler siz örtünün abamı! Yorgun düşüp uzandım altında asumanın; III. \"Gazete lazım... Bunun için yalnız okullara önem Gölgende buldum ey dal bir anne ihtimamı. vermek yeterli değildir. Şimdiye kadar cahil ka- Şahane manzaraydı dünya sınırlarında lanlara da fikir vermek ihtiyacı vardır. Ve bunun Bir kubbenin rüku’u, bir zirvenin kıyamı. için de önemli vasıta basındır.\" Arif Nihat Asya IV. \"Basının önemi inkâr edilemez. Memleketin me- D) Ben geldim geleli açmadı gökler deniyet derecesi ve kamuoyunun durumu ne- Ya ben bulutları anlamıyorum dir? Bunu içe ve dışa anlatacak basındır... Ba- Ya bulutlar benden bir şeyler bekler sın mensuplarını korumak lazımdır. Gazeteciler Hayat bir ölümdür aşk bir uçurum Türkiye dâhilinde milletin fikrini aydınlatma ve Ben geldim geleli açmadı gökler kamuoyunu açık bir şekilde oluşturma çalışma- Sezai Karakoç larında tamamen serbest olmalıdırlar.\" düşüncelerinden hangileri arasında ilişki kuru- labilir? A) Yalnız III B) II, III ve IV C) III ve IV D) I, II, III ve IV Sosyal Bilgiler 24 7. Sınıf

KÜLTÜR VE MİRAS 1 TEST BEYLİKTEN CİHAN DEVLETİNE 1. Malazgirt Zaferi'nden sonra yurt edinmek için Dobruca KARADENİZ Sinop Anadolu’ya gelen boylardan biri de Kayılar- Niş Niğbolu Samsun dı. Türkiye Selçuklu Sultanı I. Alaeddin İstanbul Bolu Trabzon Keykubat, eski gücünü yitirmiş olan ve taht Makedonya İznik Erzincan kavgaları ile uğraşan Bizans Devleti sınırına uç beyleri yerleştiriyordu. Selçuklu Sultanı Bursa Söğüt Ankara - Karacadağ Alaeddin Keykubat, Ertuğrul Bey idaresinde- Balıkesir ki Kayıları ilk olarak Ankara yakınlarındaki Sivas Ahlat Karacadağ yöresine yerleştirdi. Daha sonra EGE DENİZİ Van Kayılara Söğüt ve Domaniç yörelerini yaylak İzmir Konya ve kışlak olarak verdi. Antalya Maraş Alanya Adana Kayıların Göç Yolu AKDENİZ Kıbrıs Verilen harita ve bilgiler birlikte değerlendirildiğinde Kayılar hakkında; I. Su kaynaklarının yakınına yerleştirildiği II. Batısında siyasi ve askerî açıdan güçlü bir devlet olduğu III. Bizans’a karşı alınan askerî başarıdan sonra Anadolu’ya geldikleri çıkarımlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I  B) Yalnız III  C) I ve III  D) II ve III 2. Türkiye Selçuklu Devleti’nin 1243 yılında Moğollarla yaptığı Kösedağ Savaşı’nı kay- betmesi üzerine Anadolu’da iktidar boşluğu ortaya çıkmıştır. Bu durum Anadolu’nun çe- şitli bölgelerine yerleştirilen Türkmen boyla- rının bağımsızlıklarını ilan etmelerine yol aç- mıştır. Osman Bey de bu dönemde beyliğini kurmuştur. Osmanlı Beyliği kurulduğu sırada, • Konya’da Karamanoğulları • Sinop’ta Candaroğulları • Kütahya’da Germiyanoğulları • Aydın’da Aydınoğulları • Göller Yöresi’nde Hamitoğulları beylikleri hüküm sürmekte idi. Verilen harita ve bilgiler birlikte değerlendirildiğinde Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu dönem ile ilgili aşa- ğıdaki çıkarımlardan hangisi yapılabilir? A) Anadolu’da siyasi birliğin olmadığı B) Anadolu’da can ve mal güvenliğinin kalmadığı C) Anadolu Türk beylikleri arasında denge politikasının izlendiği D) En güçlü Türk beyliğinin Osmanlı Beyliği olduğu 7. Sınıf 25 Sosyal Bilgiler

1TEST KÜLTÜR VE MİRAS 3. • Osmanlı Beyliği, Bizans İmparatorluğu'nun bü- Zeka Küpü Yayınları 4. Bizans Koyunhisar Osmanlı yük kent ve kasabalarının yakınlarında kurulmuş- tu. Önemli ticaret yolları üzerindeki bu şehirlerle Savaşı yapılan ticaretten Osmanlı Beyliği gelir elde edi- yordu. Buraların fethedilmesi ticari kaynakların 1302 Osmanlı Beyliği'nin eline geçmesini sağladı. Bizans Koyunhisar Osmanlı • Osmanlı Beyliği'nin kurulduğu sırada Anadolu ve Balkanlarda güçlü devletlerin olmaması bey- • BizBainzsa nilse ilk defaMS asavaltaevşpaıeşıldı. SavOaşsm kaanzlaınıldı. liğin büyümesini kolaylaştırmıştır. Bu dönemde • Bursa kuşatıldı amSaav aşlıınamadı. Bizans İmparatorluğu da iç karışıklıklarla uğra- şıyordu. • İlk Osmanlı parası bastırıldı. • Anadolu’da komşu olan Türk beylikleri toprakla- • İvnee Ygöeln, iYşeehniihr iBsaizra, 1nK3sa0’rt2aacna ahliısnadrı,. Bilecik, Mudurnu rını genişletebilmek için birbirleriyle mücadele 1329 ederken Osmanlı Beyliği daha çok Bizans ile mücadele etti. Osmanlı’nın gaza ve cihat anla- Bizans Maltepe Osmanlı yışıyla yaptığı bu mücadeleler diğer Türk bey- Savaşı liklerinin Osmanlı’ya olan sempatisini artırdı, ko- nargöçer Türklerin de Osmanlı topraklarına yerleşmek istemelerine neden oldu. Verilen bilgilere bakılarak, 1329 I. Osmanlı Beyliği’nin kurulduğu bölge önemli eko- • İznik alındı. nomik avantajlar sağlamıştır. • İzmit ve Kocaeli Yarımadası tamamen fethedildi. II. Komşu devletlerin siyasi durumu Osmanlı’yı Sözü edilen savaşların sonuçları incelendiğinde olumlu etkilemiştir. aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlış olur? III. Osmanlı Beyliği’nin devlet hâline gelmesinde A) Osmanlı’nın Anadolu toprakları üzerinde hâki- Anadolu'daki beyliklerle yaptığı mücadeleler et- miyeti artmıştır. kili olmuştur. B) Fetih hareketleri doğuya doğru ilerlemiştir. IV. Kurulduğu coğrafya, Osmanlı Beyliği'nin toprak- C) Bizans ile yapılan ilk savaşlardır. larını genişletmesini ve devlet hâline gelmesini D) Osmanlı Devleti, Bizans İmparatorluğu'na karşı hızlandırmıştır. gücünü ispatlamıştır. V. Moğol baskısından uzak olması iç karışıklıkları önlemiştir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) I, II ve IV B) II, III ve V C) III, IV ve V D) I, IV ve V 5. Orhan Bey Dönemi’nde Bizans’ta taht mücadeleleri vardı. Hükümdar adaylarından Kantakuzen rakiplerine karşı başarı kazanmak için Orhan Bey’den yardım istedi. Orhan Bey, oğlu Süleyman Paşa’yı Kantakuzen’e yardım et- mekle görevlendirdi. Kantakuzen, bu yardımlar sayesinde Bizans tahtına oturdu. Kantakuzen, Gelibolu’daki Çim- pe Kalesi’ni yardımları karşılığında Osmanlı Devleti'ne verdi. Bundan sonra Rumeli’ye geçmek amacıyla burayı üs olarak kullanacak olan Osmanlı Devleti için bu durum çok önemli bir gelişmeydi. Verilen bilgilere bakılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Kantakuzen, Osmanlı Devleti'nin yardımıyla Bizans tahtına geçmiştir. B) Osmanlı, Gelibolu’da toprak elde etmiştir. C) Çimpe Kalesi, Osmanlı’nın Rumeli’deki ilk toprağı olmuştur. D) Osmanlı, Çimpe Kalesi’ni sadece üs olarak kullanmış, buraya yerleşmeyi düşünmemiştir. Sosyal Bilgiler 26 7. Sınıf

KÜLTÜR VE MİRAS 1 TEST 6. (I) Osmanlı Beyliği, taht kavgalarının yaşandığı zor 8. Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Dönemi’nde meydana durumdaki Bizans sınırında kuruldu. (II) Komşusu gelen bazı gelişmeler şunlardır: olan beyliklerden bazıları kendisinden daha güçlüy- dü. Buna rağmen Osmanlı Beyliği daha çok zayıf- • Orhan Bey Dönemi'nde, Karesioğulları Bey- lamış olan Bizans topraklarını ele geçirerek bu bey- liği’nde çıkan iç karışıklıklar değerlendirilerek likler arasından sıyrılıp devlet hâline geldi. (III) Yö- beylik Osmanlı topraklarına katılmıştır. neticilerin adaletli ve hoşgörülü bir politika izlemesi ve planlı iskân politikası devletin sınırlarını genişlet- • I. Murat Dönemi'nde Hamitoğullarının toprakla- ti. (IV) Büyüme döneminde Anadolu’daki diğer Türk rının bir kısmı para karşılığında, Germiyanoğul- beylikleriyle mücadele etmek yerine batıya Bizans larının topraklarının bir kısmı ise çeyiz yoluyla üzerine seferler düzenlemesi kısa sürede büyüme- alınmıştır. sine neden oldu. Verilen gelişmelere bakıldığında aşağıdakiler- Buna göre Osmanlı Beyliği’nin kısa sürede bü- den hangisine ulaşılabilir? yüyerek devlet hâline gelmesinde numaralandı- rılmış bilgilerle ilgili, A) Osmanlı Devleti, Anadolu siyasi birliğini sağla- mak için farklı yöntemler kullanmıştır. I. Coğrafi konumu B) Osmanlı Devleti, sınırlarını Bizans yönünde ge- II. Uyguladığı strateji nişletmiştir. III. Uygulanan politikalar C) Osmanlı Devleti Anadolu’nun tek hâkimi olmuştur. D) Karesioğulları, Osmanlı Devleti ile en fazla mü- IV. Planlı hareket etmesi cadele eden beylik olmuştur. eşleştirmelerinden hangileri doğrudur? 9. Osmanlı’nın küçük bir beylikten büyük bir devlet A)  I ve III  B)  II ve IV  Zeka Küpü Yayınları hâline gelmesinde, C) II, III ve IV  D)  I, II, III ve IV • Anadolu’da siyasi birliğin olmaması 7. Osmanlı Devleti’nin, fethedilen bölgelerde nüfus üs- tünlüğünü sağlamadan sadece askerî tedbirlerle tu- • Coğrafi konumunun elverişli olması tunamayacağı gerçeğini görmesi iskân politikasına temel oluşturmuştur. I. Murat Dönemi'nde başlatı- • Merkezî otoriteye önem verilmesi lan iskân politikası devlete siyasi, askerî, ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda önemli yararlar sağla- gibi faktörler etkili olmuştur. mıştır. Verilen öncüller aşağıdaki yorumlarla eşleştiril- Buna göre aşağıdakilerden hangisi \"iskân politi- diğinde seçeneklerden hangisi dışarıda kalır? kasının\" Osmanlı Devleti’ne sağladığı ekonomik yararlar arasında gösterilebilir? A) Söğüt ve Domaniç’te kurulan Osmanlı Beyliği, Türk beylikleri ile mücadele etmek yerine kom- A) Balkanlardaki Türk egemenliğinin güçlenmesi, şusu olduğu zayıf Bizans topraklarına yönel- Balkanların Türk yurdu hâline gelmesi miştir. B) Fethedilen bölgelerde yeni yerleşim yerlerinin B) Kösedağ Savaşı ile Türkiye Selçuklu Devleti kurulması ile Türk kültürünün yayılma alanı bul- Anadolu’daki hâkimiyetini kaybetmiştir. Güçlü ması bir otoriteden yoksun olan Anadolu, beyliklerin mücadelelerine sahne olmuştur. C) Fethedilen yerlerdeki toprakların işlenerek boş kalmasının engellenmesi sayesinde tarımsal C) Kuruluş Dönemi'nde tahta çıkan Osmanlı padi- faaliyetlerin gelişmesi şahlarının tecrübeli, bilgili ve ileri görüşlü olma- sı devletin büyümesinde önemli rol oynamıştır. D) Fethedilen yerlere nakledilen nüfus sayesinde Ayrıca yetkiler padişahta toplanarak güçlü bir ordunun daha ileri mesafelere gitme imkânının otorite oluşturulmuştur. doğması D) Osmanlı, fethettiği yerlerde yaşayan halka bas- kı yapmamış; millî kimliklerini korumalarına, iba- detlerini özgürce yapmalarına izin vermiştir. 7. Sınıf 27 Sosyal Bilgiler

TEST 1 KÜLTÜR VE MİRAS 10. (I) Osmanlı Devleti’nde uygulanan iskân politikası 13. • Bizans toprakları yönünde .....1..... ile, Balkanlara yerleştirilen ailelerin bu bölgeye yakın genişleme politikası izledi. .....2..... yerlerden olmasına dikkat edilmiştir. (II) Anadolu’da .....3..... anlaşmazlık içinde olan ailelerden bir kısmı göçmen • Asya ve Avrupa kıtalarının olarak Rumeli’ye yerleştirilmiştir. (III) Fethedilen yer- birleştiği noktada ve önemli yollar lere öncelikle konargöçer Türkmenler yerleştirilmiş- üzerinde kurulması ticareti tir. (IV) Devlet, iskân ettirilenlerden belirli bir süre canlandırdı. vergi almamış, göç eden ailelere verimli ve zengin topraklar verilmiştir. • Zayıf durumda bulunan Bizans sınırında bir uç beyliği olarak Numaralandırılmış ifadelerde uygulanan iskân kurulmuş olması ve Selçuklu politikası ile ulaşılmak istenen hedefler seçenek- Devleti’nin yıkılması bağımsızlığını lerin hangisinde yanlış verilmiştir? ilan etmesini kolaylaştırdı. A) I  İskân ettirilen ailelerin uyum sorunu ya- • Türklerin Rumeli’ye geçişleri ve şamasının önüne geçilmek istenmiştir. yerleşmeleri sistemli hâle getirildi. B) II  İç çatışmalar engellenerek toplumun hu- • Fethedilen topraklar imar ve iskân zuru korunmuştur. edildi. C) III  Göçebe Türkmenlerin ülkeden çıkarılma- • Osmanlı topraklarında yaşayan sı amaçlamıştır. Müslüman ve gayrimüslim halk düzen, adalet ve barışa kavuştu. D) IV  Göçler teşvik edilmek istenmiştir. • Düzenli ordu kurularak sınırlar 11 ve 12. soruları aşağıda verilenlere göre cevap- Zeka Küpü Yayınları genişletildi. layınız. • Tımar sistemi ile hem I. Beylikten devlete geçiş olmuştur. Anadolu’nun güvenliği sağlandı, II. Yaya ve müsellemlerden oluşan ilk düzenli ve hem de devlet maaş ödeme yükünden kurtuldu. sürekli ordu kurulmuştur. III. Bütçe gelirlerinde artış olmuştur. Yukarıda Osmanlı Devleti’nin siyasi güç olarak or- IV. Divan teşkilatı kurulmuştur. taya çıkışında etkili olan gelişmeler verilmiştir. V. İznik’te ilk Osmanlı medresesi açılmıştır. Bu gelişmelerin nedenleri sırasıyla seçenekle- 11. Orhan Bey Dönemi’ndeki bu gelişmeler aşağı- rin hangisinde doğru verilmiştir? dakilerden hangisinin sonucudur? A) 1 İskân politikasının faydaları A) Ülke sınırlarının genişlemesinin B) Yapılan bütün savaşların kazanılmasının 2 Kurulduğu coğrafyanın avantajı C) Anadolu Selçuklu Devleti’ne bağlılığın devam 3 Ekonomik durumun faydaları etmesinin D) Merkezî otoritenin sarsılmasının B) 1 Kurulduğu coğrafyanın avantajı 2 İskân politikasının faydaları 3 Askerî yapının sağladığı faydalar 12. Yukarıdaki bilgilerden hangileri Osmanlı Devle- C) 1 Askerî yapının sağladığı faydalar ti'nde siyasi alanda yapılanmaya önem verildiği- 2 İskân politikasının faydaları nin göstergesidir? 3 Toplumsal yapının faydaları A) I ve II B) Yalnız IV D) 1 Kurulduğu coğrafyanın avantajı C) II ve III D) I ve IV 2 Toplumsal yapının faydaları 3 İskân politikasının faydaları Sosyal Bilgiler 28 7. Sınıf

KÜLTÜR VE MİRAS 1 TEST 14. 1402 yılında yapılan Ankara Savaşı’nda yenilen Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezid, Timur’a esir düştü. Anadolu’ya giren Timur aldığı yerleri Osmanlı Devleti'nin kendisine kattığı Anadolu beyliklerine geri verdi. Osmanlı Devleti, Yıldırım Bayezid'in dört oğlu arasında 11 yıl süren taht mücadelesi sebebiyle karışıklık içine girdi. Kardeşlerini yen- meyi başaran Çelebi Mehmet, Osmanlı tahtına çıkarak devleti eski gücüne kavuşturdu. Soru 1 Osmanlı’da karışıklık yaşanmasının sebebi nedir? 2 Timur’un ele geçirdiği yerleri Anadolu beyliklerine vermesinin sonucu nedir? 3 Osmanlı Devleti’nin yıkılmasının önüne geçerek devleti yeniden toparlayan padişah kimdir? 4 Ankara Savaşı kimler arasında yapılmıştır? Metinde verilen bilgilere göre tabloda sorulan sorulara verilen cevaplar şunlardır: 1. Taht kavgalarının meydana gelmesi 2. Siyasi birliğin bozulması 3. Çelebi Mehmet 4. Yıldırım Bayezid - Timur arasında Buna göre soruların kaç tanesine doğru cevap verilmiştir? A) 1  B) 2  C) 3  D) 4 15. 1 2 Balkanlarda yaşayan gayrimüslim ailelerin çocukları an- Devletin, tımar adı verilen dirlik topraklarını ne babalarının rızasıyla alınır, Anadolu’da bir Türk aile- verdiği komutanlar, elde ettiği gelirin bir kıs- nin yanına yerleştirilerek Türkçeyi ve Türk kültürünü öğ- mı ile kendi ihtiyaçlarını karşılarken bir kıs- renmeleri sağlanırdı. Daha sonra Acemi Ocağında mı ile de devlete atlı asker yetiştirirdi. Baş- askerlik eğitimi alarak göreve başlarlardı. Askerlik süre- kent dışında yer alan bu ordu savaş zamanı since başka bir işle uğraşmaları ve evlenmeleri yasaktı. orduya katılır, barış zamanında ise askerî Üç ayda bir ulufe adı verilen maaş alan yeniçeri askerle- eğitim alırdı. Bu sistemle merkeze uzak yer- ri savaş zamanı orduya katılıp, savaş dışında ise baş- lerde toprakların güvenliği ve üretimin de- kentin ve sarayın güvenliğini sağlamakla görevlilerdi. vamlılığı sağlanırdı. Yukarıda verilen metinlerle ilgili, I. 1. metinde \"devşirme sistemi\" ile oluşturulan askerî teşkilat anlatılmıştır. II. 2. metinde tımar sisteminin faydaları anlatılmıştır. III. 1 ve 2. metinde anlatılan askerî grupların her ikisi de başkentte görev yapmıştır. IV. İki metinde de gönüllülük esasıyla oluşturulan askerî birlikler anlatılmıştır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) I ve II  B) II ve IV  C) I, II ve III  D) II, III ve IV Sosyal Bilgiler 7. Sınıf 29

1 KÜLTÜR VE MİRASTEST 16. Türklerin Rumeli’ye geçişleri ve yerleşmeleri sistemli bir şekilde olmuştur. Fetihlerle beraber sınırlar genişle- dikçe bu verimli ve boş topraklar Anadolu’daki Türkleri buraya çekmeye başladı. Osmanlı Devleti bu göçleri destekledi. Osmanlı fetihleri daha önce baskı, sıkıntı içinde yaşayan Hristiyan halkı düzen, adalet ve barışa kavuşturdu. Böylece Osmanlı idaresi benimsendi ve kalıcı hâle geldi. Osmanlı’nın aldığı haraç daha önce on- ların Bizans’a ödedikleri vergiden daha fazla değildi. Rumeli’de fetihler ilerledikçe arkada kalan bölgelerde şehirler yükselmeye, kasabalar oluşmaya, köyler yayılmaya ve ıssız, harap, işlenmemiş topraklar şenlenme- ye başladı.  Feridun Emecen, Osmanlı Klasik Çağında Siyaset Bir gün Germiyanoğulları Beyliği'nden gelen bir kişi Bilecik Rumlarından bir tüccardan bardak satın almış, ancak parasını ödememişti. Bu tüccar Osman Bey’e gelerek şikâyette bulundu, bunun üzerine Osman Bey adamı çağırarak Rum tüccarın hakkını ondan aldı. Bu olayın ardından da pazarda tellallar gezdirip kimsenin kimseye zulmetmemesini, haksızlığa uğrayanların kendisine müracaat etmesini duyurdu.  Ahmet Şimşirgil, Kayı I Bu parçalarda Osmanlı Devleti'nin uyguladığı, I. İskân politikası II. Adalet anlayışı III. İmar faaliyetleri IV. Devşirme sistemi gibi unsurların hangilerinin üzerinde durulduğu söylenebilir? A) Yalnız III  B) I ve II  C) I, II ve III  D) I, II, III ve IV 17. I. Bayezid (Yıldırım) Dönemi II. Murat Dönemi (1389 - 1402) (1421 - 1451) • İstanbul’u kuşatan ilk Osmanlı padişahıdır. • İstanbul’u kuşattı ancak alamadı. • Niğbolu Savaşı’nda (1396) Haçlıları yendi. • Anadolu’da Osmanlı siyasi birliğini sağlama yo- • Anadolu’da düzeni sağladıktan sonra Macarlarla 1444 yılında Edirne-Segedin Antlaşması’nı imza- lunda önemli adımlar attı. ladı. • 1402 yılında Timur ile yapılan Ankara Savaşı’nı • 1444 yılında Varna Savaşı’nda, 1448 yılında kaybetti. Bu savaşın ardından Osmanlı Devleti II. Kosova Savaşı’nda Haçlıları yenilgiye uğrattı. 11 yıl süren Fetret Devri’ne girdi. Buna göre I. Bayezid ve II. Murat dönemleri ile ilgili, I. Anadolu’da düzeni sağlamaya çalışmaları II. İstanbul’u ele geçirmek istemeleri III. Haçlılara karşı mücadele vermeleri IV. Devlet yönetimini kendi istekleriyle bırakmaları durumlarından hangilerinin ortak olduğu söylenebilir? A) I ve IV  B) II ve III  C) I, II ve III  D) II, III ve IV 7. Sınıf Sosyal Bilgiler 30

KÜLTÜR VE MİRAS 1 TEST 18. Bilecik Söğüt Karesioğulları (1281 – 1326) (1326 – 1362) Verilen haritaya bakılarak, I. Söğüt ve Bilecik, Osman Bey Dönemi'nde Osmanlı toprakları hâline gelmiştir. II. Bursa ve Karesioğulları Beyliği, Orhan Bey Dönemi’nde Osmanlı’ya bağlanmıştır. III. Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi'nde hem doğu hem de batı yönünde fetihler gerçekleştirilmiştir. IV. Rumeli’ye geçiş Orhan Bey Dönemi’nde gerçekleşmiştir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) I ve III  B) II ve IV  C) II, III ve IV  D) I, II, III ve IV Baraj Sorusu 19. Öğretmen : .............................................. Öğrenci : O smanlı Devleti’nde nüfusun büyük bir kısmı köylerde yaşıyordu. Köylerde tarımla uğraşan halk üret- tiği ürünün bir kısmını vergi olarak ödüyordu. Konargöçerler ise hayvancılıkla uğraşıyor; şehirlerin et, yoğurt, tereyağı ve peynir ihtiyacını karşılıyordu. Öğrencinin verdiği cevaba göre öğretmenin sorduğu soru aşağıdakilerden hangisidir? A) Osmanlı Devleti’nde divan teşkilatı nasıl işlerdi? B) Osmanlı Devleti’nde toplumsal ve ekonomik yapı nasıldı? C) Osmanlı Devleti’nin askerî yapısı nasıldır? D) Osmanlı Devleti’nde iskân politikası nasıl uygulanmıştır? 7. Sınıf 31 Sosyal Bilgiler

TEST 2 KÜLTÜR VE MİRAS İNSANI YAŞAT Kİ DEVLET YAŞASIN 3. Osmanlı Devleti, beylikten devlete doğru ilerlerken birçok fetih yapmış ve devletin sınırlarını büyük öl- 1 ve 2. soruları aşağıda verilen metne göre cevap- çüde genişletmiştir. Osmanlı Devleti, ülkenin sınır- layınız. larını genişletirken aynı zamanda birçok politikayı benimseyip uygulayarak fethettiği toprakları ve bu- Şeyh Edebali’nin Osman Gazi’ye Nasihatı ralarda yaşayan halkı kaybetmemek için çaba gös- termiştir. Osmanlı Devleti’nin fethettiği topraklar \"Ey oğul, artık Bey’sin! Bundan sonra öfke bize, uy- üzerinde o bölgelerin halkına karşı uyguladığı po- sallık sana. Güceniklik bize, gönül almak sana. Suç- litikalardan birisi de istimalet politikası olmuştur. lamak bize, katlanmak sana. Acizlik bize, hoş gör- Bu politika ile Osmanlı Devleti fethettiği topraklar- mek sana. Çatışmalar, anlaşmazlıklar bize, adalet da bulunan halkın dinine, örfüne, âdetine ve ya- sana. Kötü söz, şom ağız, haksız yorum bize, ba- şam biçimine saygı göstermiştir. ğışlamak sana. Bölmek bize, bütünlemek sana... Buna göre aşağıdakilerden hangisi istimalet po- Güçlüsün, kuvvetlisin, akıllısın, kelamlısın! Ama bun- litikasına örnek değildir? ları nerede ve nasıl kullanacağını bilmezsen, öfken ve nefsin bir olup aklını yener. Sabah rüzgârlarında A) Bosna’nın fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet’in savrulur gidersin. Daima sabırlı, sebatlı ve iradene bölge halkı için ahitname vererek inançlarını ser- hâkim olasın. bestçe yaşayabileceklerini bildirmesi Ey oğul! Sabretmesini bil. Vaktinden önce çiçek aç- B) Fetihler sonunda Osmanlı sınırları içinde yaşa- maz. Şunu da unutma, insanı yaşat ki devlet yaşasın. maya başlayan gayrimüslimlerin can ve mal gü- venliğinin sağlanması Ey oğul! Ananı, atanı say. Bereket büyüklerle bera- berdir. C) Fethedilen bölgelerde kilise ve manastırlara ver- gi muafiyetinin getirilmesi 1. Ahi Teşkilatı lideri Şeyh Edebali’nin Osman Bey’e Zeka Küpü Yayınları verdiği bu nasihate bakılarak; D) İstanbul fethedildikten sonra Ayasofya’nın ca- miye dönüştürülmesi I. Devlet idaresi ile ilgili tavsiyelerde bulunduğu II. Ekonomiyi nasıl güçlü tutacağına dair fikirler ver- 4. İstanbul’daki Rum Patriği Diyanlsyos (Diyaniyos) vefat etmiştir. Cenazesi kaldırılacağı gün Moda’da diği halkın büyük ilgi gösterdiği kayık yarışları yapıla- III. İnsan unsuru üzerinde durduğu caktır. İşte bu durum Rumları hayli endişeye sevk etmiştir. Çünkü herkes kayık yarışlarında olacağın- yargılarından hangilerine ulaşılabilir? dan cenaze merasimine çok kişi gelmeyecektir. Rumlar padişaha başvurarak \"...Bu hususu, padi- A) Yalnız I B) I ve III şahın dikkatine sunup kayık yarışlarının birkaç gün C) Yalnız III D) I, II ve III ertelenmesi için kendisinin iradesi sağlanabilirse Or- todoks tebaa minnettar kalacaktır.\" denilmiştir. Bu- 2. Metinde geçen \"insanı yaşatmak\" ifadesi ile Şeyh nun üzerine Sultan II. Abdülhamit yarışları ertele- Edebali’nin aşağıdakilerden hangisini anlatmak miş, padişah yaveri ve üst düzey devlet görevli- istediği söylenebilir? lerinin katılımıyla Patrik Diyonlsyos Efendi’ye büyük bir cenaze merasimi düzenlenmiştir. A) İnsana adaletle muamele etmek, hoşgörü ile yak- laşmak gerekir ki devlet de ayakta durabilsin. Bu paragrafa verilebilecek en uygun başlık aşa- ğıdakilerden hangisidir? B) İnsanın var olabilmesi ancak devletin varlığına bağlıdır. A) Osmanlı’da Azınlıklar B) Osmanlı’da Hoşgörü C) Devletin güçlü olabilmesi için ekonominin güçlü C) Osmanlı’da Adalet olması gerekir. D) Osmanlı’da Kayık Yarışları D) Askerî açıdan güçlü olan devletler uzun ömürlü olur. Sosyal Bilgiler 32 7. Sınıf

KÜLTÜR VE MİRAS 2 TEST 5. Osmanlı Devleti’nde fetihler sadece silah yoluyla gerçekleşmemiştir. Askerlerden önce fethedilecek bölgeye gide- rek insanların gönüllerini kazanmaya çalışan kişilerin de fetihlerde büyük rolü vardır. Bu gönüllü insanlara derviş manasına gelen “Abdâl” veya “Abdalân-ı Rum” adı verilmiştir. Tarihçi Aşıkpaşazade fetihlerin kalıcı olmasında büyük katkısı olan bu teşkilatları; • Abdalân-ı Rum (Dervişler) • Ahiyân-ı Rum (Ahiler) • Baciyân-ı Rum (Kadınlar) • Gaziyân-ı Rum (Gaziler ve Alpler) şeklinde dört gruba ayırmıştır. Fetihlerden önce şehir ve kasabalara yerleşen bu dervişlerin faaliyetleri Anadolu’da İslamiyet’in yayılmasını sağ- ladı. Yerleştikleri yerleri yaşanır hâle getirerek bölge halkıyla yakın temas kurdular. Halk arasında cihat ve gaza anlayışını yaydılar. Osmanlı Devleti’nin siyasi güç olarak ortaya çıkmasında bu durumun önemli katkısı oldu. Aşağıdakilerden hangisinin bu duruma örnek olduğu söylenemez? A) Bursa kuşatması sırasında susuzluktan perişan olan askerlere ayran dağıtarak susuzluklarını gideren Doydu Baba, askerlerin morallerini yüksek tutmaya çalışan Abdal Murad B) İbn Batuta’nın Denizli seyahati sırasında dükkânların önünden geçerken dükkânlarından çıkan Ahilerin kendi- sini misafir etmek için birbirleriyle tartışmaları C) Kadın Ana da denilen Ahi Evran’ın eşi Fatma Bacı’nın kadınlardan oluşan bir sivil toplum örgütü kurarak el sa- natlarıyla ekonomiye katkı sağlayıp gerektiğinde de vatan savunmasında yer almaları D) Orhan Bey’in, Bizans Kralı Kantakuzen’in yardım isteği üzerine oğlu Süleyman Paşa’yı görevlendirmesi 6. Dobruca Niş Niğbolu Makedonya KARADENİZ Sinop Trabzon Keşan Samsun İstanbul Avlonya İznik Bolu Bursa Erzincan Midilli Balıkesir Ankara Sivas Mora EGE DENİZİ İzmir Konya Antalya Maraş Alanya Adana Rodos Osmanlı Devleti Girit AKDENİZ Diğer Devletler Kıbrıs 0 II. Murat Dönemi Osmanlı Devleti Toprakları (1421-1451) İstanbul, ticaret yollarının geçtiği önemli bir merkezdi. Verilen harita ve ifadeye bakılarak Osmanlı Devleti'nin İstanbul'un fethini gerçekleştirmek istemesinde etkili olan, I. Osmanlının Anadolu ile Avrupa toprakları arasındaki bütünlüğü sağlamak istemesi II. Osmanlı Devleti'nin ekonomik açıdan kâr elde etmek istemesi III. Hz. Muhammed’in (sav.), İstanbul’un fethi ile ilgili hadisine mazhar olabilmek istenmesi IV. Bizans’ın Haçlıları Osmanlı Devleti’ne karşı kışkırtması durumlarından hangileri hakkında bilgi sahibi olunabilir? A) I ve II  B) II ve III  C) III ve IV  D) I ve IV 7. Sınıf 33 Sosyal Bilgiler

TEST 2 KÜLTÜR VE MİRAS 7. I II III IV Rumeli Hisarı'nın Şahi toplarının Tekerlekli kulelerin Ege kıyılarında donanma inşa edilmesi döktürülmesi yapılması hazırlanması Yukarıdaki görsellerde II. Mehmet’in İstanbul’un fethi için yaptığı bazı hazırlıklar verilmiştir. Bu tedbirleri, a. Surları yıkabilmek b. Denizden gelebilecek Haçlı yardımını önlemek c. Kuzeyden gelecek yardımları engellemek d. Surlara tırmanabilmek amacıyla almıştır. Fetih için yapılan hazırlıklar ve amaçları eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi doğru olur? I II III IV A) c a d b B) b a c d C) c d a b D) a b d c 8. (I) İstanbul, sahip olduğu coğrafi konumu ve ticaret yolları üzerinde bulunmasından dolayı tarih boyunca önemli bir merkez olmuştur. 29 defa kuşatılmış olan İstanbul’u birçok devlet almak istese de başarılı olamamıştır. (II) 1451 yılın- da II. Murat’ın ölümü üzerine Osmanlı tahtına çıkan II. Meh- met zamanında devletin Anadolu ve Rumeli’de geniş top- rakları vardı. (III) II. Mehmet bu toprakları hem korumak hem de genişletmek istiyordu. (IV) Bunun için Anadolu ile Rume- li arasındaki toprak bütünlüğünü bozan ve Osmanlı Devle- ti için sürekli tehdit oluşturan Bizans İmparatorluğu’nun mer- kezi olan İstanbul’un alınması gerekiyordu. Buna göre İstanbul’un fethi ile ilgili numaralandırılmış cümlelerle aşağıdaki ifadelerden hangisi eşleştirilemez? A) I → İ stanbul’un fethinin önemi belirtilmiştir. B) II → I I. Mehmet’in ne zaman padişah olduğu belirtilmiştir. C) III → İ stanbul’un fethinin sonucu belirtilmiştir. D) IV → İ stanbul’un fethedilmek istenmesinin nedenleri belirtilmiştir. Sosyal Bilgiler 34 7. Sınıf

KÜLTÜR VE MİRAS 2 TEST 9. Olay 1 11. Fatih Sultan Mehmet, İstanbul’un fethinin ardından yayınladığı emirle, \"Bu şehirde yaşayan insanlar ar- Bursa’nın Osmanlılar tarafından fethi sırasında tık saklandıkları yerlerden çıksınlar. Özgür oldukla- şehirde yaşayan Rumlar hiçbir direniş gösterme- rı için kendilerine soru sorulmayacak. Şehri daha den şehri teslim etmiştir. Rumlara bu durumun ne- önce terk etmişlerin ve mülklerini kaybetmişlerin eş- denini soran Orhan Gazi’ye, \"Sizin devletinizin yaları hak sahiplerine tekrar verilecek. Durumları günden güne yükseldiğini ve bizim devletimizi geç- düzelinceye kadar vergi alınmayacak. Şayet evle- tiğini anladık. Babanızın idaresine geçen köylüle- rine dönecek olurlarsa rütbe ve dinlerine bakılmak- rin memnun kalıp bir daha bizi aramadıklarını gör- sızın eski haklarına sahip olacaklardır.\" diyerek hal- dük ve biz de bu rahatlığa heves ettik.\" derler. kı rahatlatmıştır. Olay 2 Metne göre Osmanlı Devleti’nin uyguladığı \"isti- malet politikası\" ile ilgili aşağıdakilerden hangisi Tarihçi Nikolas Jargo, İstanbul kuşatması sırasın- söylenemez? da en fazla direnişin Rumlardan çok 4. Haçlı Se- feri ile İstanbul’a yerleşen Latinler tarafından ya- A) Fetih sonrası halkın yönetime alışması amaç- pıldığını belirtir. Kuşatma günlerini bizzat gören lanmıştır. Bizans tarihçisi Ducas ise Latinlerin baskısından bıkan halkın \"İstanbul'da Latin külâhı görmekten- B) Adil bir yönetim anlayışı benimsenmiştir. se Türk sarığı görmek evladır.\" sözünü söyledik- lerini belirtir. C) Halka din, dil ve kültürel alanda özgürlükler ta- nınmıştır. Verilen örnek olaylarla ilgili, Zeka Küpü Yayınları D) Gayrimüslim halka ekonomik yükümlülükler ge- I. Her iki olayda da gayrimüslim ahalinin Osman- tirilmiştir. lı yönetimine girmeye istekli olduğu 12. Fatih Sultan Mehmet'in Bosnalı Din Adamları II. Fethedilen topraklarda yaşayan yerli halkın Os- İçin Yayımladığı Ahidname: manlı yönetiminden memnun kaldığı Ne padişahlık eşrafından ne vezirlerden ne de III. Osmanlı Devleti’nin fethettiği topraklarda yaşa- hizmetkârlarımdan hiç kimse bu insanların onu- yan halktan vergi almadığı runu kırmayacak ve onlara zarar vermeyecek- tir. Hiç kimse bu insanların hayatlarına, malla- yargılarından hangilerine ulaşılabilir? rına ve kiliselerine saldırmasın. Bu padişah fermanını ilan ederek burada Allah ve peygam- A) Yalnız II B) I ve III berimizin adına yemin ediyorum ki emrime uya- C) I ve II D) I, II ve III rak bana sadık kaldıkları sürece tebaamdan hiç kimse bu fermanda yazılanların aksini ya- 10. • Fatih Sultan Mehmet, İstanbul’da kapatılmış olan şamayacaktır. Ortodoks Kilisesini açtırmış, halka din ve inanç özgürlüğü tanımış, İstanbul’da camilerin yanın- 1 Mayıs 1478 da kilise ve sinagog (dinî mekân) yapımına mü- Fatih Sultan Mehmet saade etmiştir. Ahidnameye göre Osmanlı Devleti’nin hoşgörü • II. Bayezid, İspanya’daki Katoliklerin Müslüman siyaseti için aşağıdakilerden hangisini söylemek ve Yahudilere yaptığı soykırım karşısında ses- doğru olmaz? siz kalmamış, gemiler göndererek soykırımdan kaçanları İstanbul’a getirtmiştir. A) Osmanlı Devleti ele geçirdiği bölgedeki gayri- müslim halkın devlete olan güvenini ve bağlığı- Bu bilgilerden yola çıkarak Osmanlı Devleti ile nı artırmaya çalışmıştır. ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? B) Osmanlı Devleti’nde gayrimüslim halkın can, mal A) Gayrimüslimlere en geniş ayrıcalıklar II. Bayezid ve namus güvenliği devletin garantisi altına alın- Dönemi'nde verilmiştir. mıştır. B) Osmanlı sınırları içinde yaşayan toplumlar ara- C) Osmanlı Devleti’nin hoşgörü siyaseti yalnız Bos- sında kültürel ayrım yapılmamıştır. na halkı için geçerlidir. C) Osmanlı Devleti, toplumların ibadetlerine karış- D) Osmanlı Devleti’nde gayrimüslim halka ibadet mamıştır. özgürlüğü tanınmıştır. D) Osmanlı Devleti çok uluslu bir yapıya sahiptir. 7. Sınıf 35 Sosyal Bilgiler

TEST2 KÜLTÜR VE MİRAS Zeka Küpü Yayınları13 - 15. soruları aşağıda verilen metne göre cevap-14. Verilen metinden, layınız. I. Osmanlı teokratik bir özellik kazandı. Yavuz Sultan Selim, 1516’da II. Baharat Yolu’nun kontrolü Osmanlı Devleti'ne çıktığı Mısır Seferi sonucun- da Suriye, Filistin ve Mısır’ı geçti. ele geçirdi. Venedik, Kıbrıs III. Memlük Devleti yıkıldı. için Memlük Devleti’ne öde- diği vergiyi Osmanlı Devleti’ne yargılarından hangilerine ulaşılabilir? ödemeye başladı. Memlük Devleti’ne son verilmesiyle A) I ve III B) II ve III halifelik makamı ve Memlük C) Yalnız I D) I, II ve III hazinesi Osmanlı Devleti’ne geçti. 15. Halifeliğin Osmanlı Devleti’ne geçmesi aşağıda- 13. Metne göre Osmanlı Devleti, Mısır Seferi sonu- kilerden hangisine yol açmamıştır? cunda aşağıdaki alanların hangisinde kazanç sağlamamıştır? A) Yavuz Sultan Selim \"halife\" unvanını kullanan ilk Osmanlı padişahı olmuştur. A) Ekonomik B) Dinî C) Hukuki D) Siyasi B) Osmanlı Devleti, İslam dünyasında söz sahibi olmuştur. C) Yönetimde yalnız dinî kurallar geçerli olmuştur. D) Hicaz’daki kutsal emanetler İstanbul’a getiril- miştir. Baraj Sorusu Akkirman Kırım (1484) (1477) 16. Kili 0 100 km (1484) KARADENİZ İstanbul Amasra Sinop (1459) (1460) OSMANLI DEVLETİ Trabzon (1461) Osmanlı Devleti Diğer Devletler İpek Yolu Osmanlı Devleti, İstanbul'un fethinden sonra sırasıyla Amasra, Sinop, Trabzon, Kırım, Akkirman ve Kili'yi ele ge- çirmiştir. Verilen haritaya ve bilgilere bakılarak, I. Karadeniz bir Türk gölü hâline getirilmiştir. II. Akdeniz'de Osmanlı hâkimiyeti güçlenmiştir. III. Osmanlı Devleti, İpek Yolu üzerinde söz sahibi olmuştur. yorumlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız I  B) I ve III  C) Yalnız II  D) I, II ve III Sosyal Bilgiler 36 7. Sınıf

KÜLTÜR VE MİRAS 3 TEST AVRUPA’DA UYANIŞ 3. Bizler, Osmanlı ülkesinde ya- 1. Durum Sonuç şayan tüccarlarız. Avrupalılar Coğrafi Keşifleri gerçekleştirin- Coğrafi Keşifler sonu- Osmanlı İmparator- ce ticaret yolları yön değiştirdi I cunda Avrupalılar, ye- luğu bu durumdan ve bizim ticaret yaptığımız ker- van yolları önemini kaybetti. Biz ni ticaret yolları buldu. olumsuz etkilendi. bu durumdan büyük zarar gör- dük. Macellan ve Del Ka- Aşağıdakilerden hangisi Coğrafi Keşifler sonu- no isimli gemiciler cunda Osmanlı tüccarlarının yaşayabileceği olumsuzluklara örnek olarak gösterilemez? II yaptıkları yolculuk so- Kiliseye olan güven nucunda dünyanın sarsıldı. A) Akdeniz kıyısındaki limanların önemini kaybet- mesi yuvarlak olduğunu is- B) Gelirlerinin eskiye göre azalması pat ettiler. C) Ticari faaliyetlerin durgunlaşması D) Hristiyanlığın keşfedilen yerlerde yayılması III Yeni kıtalar, ülkeler Hristiyanlık yeni yayıl- keşfedildi. ma alanları buldu. Coğrafi Keşifler ile IV Avrupa’da mesen adı Avrupa gerileme dö- verilen sanatsever bir nemine girdi. grup oluştu. Yukarıda verilen durum ve sonuç eşleştirmele- Zeka Küpü Yayınları 4. rinden hangisi yanlıştır? Rahmi Koç Müzesinde Leonardo Da Vinci’nin sergisi vardı. O güne kadar sadece Mona Lisa A) I B) II C) III D) IV tablosu ile bildiğim bir sanatçıydı Da Vinci. Ne var ki müzeyi gezdikten sonra Rönesans’ın dünya 2. Eski dönemlerin önemli ticaret yolları olan İpek ve medeniyetine en büyük hediyesinin Da Vinci ol- Baharat yolları Müslüman ve Türklerin elindeydi. Bu duğunu anladım. \"Bir insan her alana hâkim ola- ticaret yolları üzerinden Avrupa’ya ulaşan mallar, iki bilir mi?\" sorusunun cevabını bulmuştum. Harika üç kez el değiştirdiği için pahalıya mal oluyordu. Av- resimlerinin yanında helikopterden vince kadar rupalılar ticaret yollarını ele geçirmek ve malları da- birçok makinenin motorsuz hâlini yapmış olduğu- ha ucuza almak için Haçlı Seferlerini başlattılar. Bun- nu gördüm. Da Vinci, anatomi çalışmaları ile tıp da başarılı olamayınca yeni ticaret yolları aramaya bilimine de büyük katkılarda bulunmuş bir bilim başladılar. Avrupalıların 15. yüzyılın sonunda baş- insanıdır. layıp 16. yüzyılın sonuna kadar devam ettirdikleri yeni yerler keşfetme girişimleri Coğrafi Keşifler ola- Aşağıdakilerden hangisi Leonardo Da Vinci ile rak bilinir. ilgili olarak metinden çıkarılabilecek bir yargı de- ğildir? Buna göre Batı dünyasını yeni yerler keşfetmeye zorlayan sebepler arasında aşağıdakilerden han- A) Teknik alanda çalışmalar yapmıştır. gisi yoktur? B) Rönesans Dönemi'nde yaşamıştır. C) Astronomi alanında önemli çalışmaları vardır. A) Ticaret yollarının Müslümanların elinde olması D) Bugünkü bilimsel ilerlemeye katkıları olmuştur. B) Avrupalıların ekonomik güçlerini arttırma çabası içinde olmaları C) Doğudan gelen ürünlerin pahalıya mal olması D) Avrupalıların Müslümanlarla iş birliği yapmak is- temeleri 7. Sınıf 37 Sosyal Bilgiler

TEST 3 KÜLTÜR VE MİRAS 5. “Matbaanın icat edilmesiyle çok sayıda İncil Zeka Küpü Yayınları 7. (I) Osmanlı Devleti’nin ekonomisinin başlıca gelir basıldı ve birçok dile çevrildi. İncil’i okuyunca kaynağı tarım ürünleriydi. Avrupa’da sanayi hızla rahiplerin bize dayattığı birçok geliştiği için tezgâhlara ve el sanatlarına dayanan inancın İncil’de olmadığı- üretim Avrupa'yla rekabet edecek durumda değildi. nı öğrendik. Düşünce- (II) Bütün olumsuzluklara rağmen sanayinin geliş- ler ve inançlar üzerin- mesi için çalışmalar yapıldı. Ordunun ihtiyacını kar- de çok baskı var. Din şılamak için fabrikalar kuruldu. Ayrıca tuğla, pamuk- adamları para karşılı- lu kumaş, çini ve cam fabrikaları açılmaya başlandı. ğında günahlara af bel- (III) Sanayi İnkılabı’na bağlı olarak ekonomi, tekno- gesi veriyorlar. Kiliseler loji ve toplumsal koşullarda gelişmeler ve iyileşme- ve din adamları çok zengin. ler oldu. İnsanların hayat koşulları gelişti ve olanak- Kilisenin dayattığı fikirlerden başka fikri savun- lar arttı. (IV) Sanayinin gelişmesine bağlı olarak mak mümkün değil. Bu duruma artık dur de- çevre kirliliği arttı. Petrol ve kömür gibi fosil yakıtla- mek lazım.” rın enerji ve ısı elde etmek için kullanılması, atmos- fere normalden daha fazla karbon salınmasına ne- Martin Luther, bu anlatımında aşağıdakilerden den oldu. hangisine değinmemiştir? Metinde verilen numaralandırılmış ifadelerden hangisi Sanayi İnkılabı'nın ekonomik alandaki A) Reform Hareketleri ile Hristiyanlar arasındaki etkilerinden biri değildir? birliğin bozulduğuna A) I B) II C) III D) IV B) Kilisenin özgür düşünce ortamının oluşmasını engellediğine 8. C) İncil’in ulusal dillere çevrilmesinin Hristiyanlık inancına ait esasların öğrenilmesini sağladığına D) Din adamlarının yaşantısının Hristiyanlar ara- sında tepkilere neden olduğuna 6. Sanayi İnkılabı Sonrası Yaşanan Sonuçları Gelişmeler I Büyük fabrikalar ku- Üretim hız kazandı. Sanayi İnkılabı ile basit aletlerin yerini makineler ruldu. almış, daha hızlı ve daha fazla sayıda mal üreten fabrikalar kurulmuştur. Sanayi ve ticaret gelişmiş, II İşçi sınıfı ortaya çıktı. Sömürgecilik arttı. ulaşım hızlanmış, çok sayıda insana iş imkânı doğ- muştur. Buna bağlı olarak üretim ve pazarlama ih- III Köyden kente göçler Kentlerde sorunlar tiyaçları artmıştır. Sanayileşmesini tamamlayan devletler bu ihtiyaçlarını gelişmemiş ülkelerden kar- arttı. çoğaldı. şılamışlardır. IV Ham madde ve pazar Sendikalar kuruldu. Parçaya göre aşağıdakilerden hangisi Sanayi ihtiyacı arttı. İnkılabı'nın sonuçlarından biri değildir? Tabloda verilen sonuçlardan hangi ikisinin yeri A) Üretim miktarının artması karşılıklı olarak değiştirilirse doğru eşleştirme B) İşçi sınıfının ortaya çıkması yapılmış olur? C) Sömürgecilik yarışının hızlanması D) Fransız İhtilali’ne zemin hazırlanması A) I ve II B) II ve III C) II ve IV D) I ve IV 7. Sınıf Sosyal Bilgiler 38

KÜLTÜR VE MİRAS 3 TEST 9. Akdeniz limanları eski önemini yitirdi, Atlas Okyanusu limanları önem kazandı. Bu durum Osmanlı Devleti’ni ekonomik olarak olumsuz etkiledi. 1 2 Kâğıdın bol ve ucuz olması, matbaanın yaygınlaşması Avrupa’da edebiyat, bilim ve sanat alanında geliş- meleri sağladı. 3 XV. ve XVI. yüzyılda Avrupa’daki gelişmeler yeni bir dönemi ortaya çıkardı. Bilimsel gelişmeler hız kazandı. Her alanda akla ve bilime öncülük eden bir düşünce sistemi ortaya çıktı. Yukarıdaki numaralandırılmış ifadelerin ilgili olduğu olaylar seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir? A) 1 Rönesans Hareketleri B) 1 Coğrafi Keşifler 2 Reform Hareketleri 2 Aydınlanma Çağı 3 Coğrafi Keşifler 3 Rönesans Hareketleri C) 1 Coğrafi Keşifler D) 1 Aydınlanma Çağı 2 Rönesans Hareketleri 2 Reform Hareketleri 3 Aydınlanma Çağı 3 Rönesans Hareketleri 10. Kristof Kolomb, okyanus şartlarına dayanıklı olarak yap- tırdığı Santa Maria adlı gemisi, Mortellus’un (Mortelyus) çizdiği harita ve yanındaki pusula sayesinde kaybolma- yacağı düşüncesi ile denize açıldı. Kolomb, günlük not- larında onu harekete geçiren düşüncenin İslam dünya- sını arkadan kuşatmak, Hindistan ticareti için deniz yolunu açmak, Batı ve Doğu Hristiyanlarının iş birliğiy- le Kudüs’ü almak olduğunu açıklamaktadır. Yukarıda verilen metinle ilgili öğrenciler aşağıdaki yo- rumları yapmışlardır: Seda : Bilimsel gelişmeler gemicilerin cesaretini artırmıştır. Ahmet : Y eni ticaret yolları bulmak amacıyla keşifler başlamıştır. Fatih : M üslümanların elinde bulunan toprakları almak amacıyla Hristiyan birliği kurulmak istenmiştir. Melek : Yeni sömürgeler elde etmek amaçlanmıştır. Buna göre öğrencilerden hangilerinin yaptığı yorumlar doğrudur? A) Seda ve Melek B) Ahmet, Fatih ve Melek C) Seda, Ahmet ve Fatih D) Seda, Fatih ve Melek 7. Sınıf 39 Sosyal Bilgiler

TEST 3 KÜLTÜR VE MİRAS 11. Coğrafi Keşiflerin Sebepleri İlgili Olduğu Alan Siyasi, Ekonomik İpek ve Baharat yollarının Osmanlı Devleti ve İslam devletlerinin elinde olması, yapılan ti- caret sayesinde bu devletlerin zenginleşmesi Bilimsel Ekonomik Coğrafya bilgisinin ilerlemesi, okyanuslara dayanıklı gemilerin yapılması ve pusulanın ge- liştirilmesi Dinî Marco Polo’nun “Seyahatler” adlı kitabında anlattığı Asya’nın zenginliklerine ulaşma dü- şüncesinin Avrupalıları yeni yollar bulmaya sevk etmesi Avrupalıların Hristiyanlığı yeni yerlere yaymak istemeleri Verilen tabloya bakılarak, I. Coğrafi Keşiflerin başlamasında birçok faktör etkili olmuştur. II. Önemli ticaret yollarının Osmanlı Devleti’nin elinde olması Coğrafi Keşiflerin hem siyasi hem ekonomik neden- lerini oluşturmuştur. III. Keşifler sonucunda Hristiyanlık tüm kıtalarda yayılmıştır. IV. Coğrafi Keşiflerin başlamasında seyyahların faaliyetleri de etkili olmuştur. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I  B) II ve III  C) II, III ve IV  D) I, II ve IV 12. Macellan'ın dünyayı dolaşması (1519 - 1522) Kolomb'un ilk seyahati (1492 / 1493) 750 1 500 3 000 Amerigo Vespucci'nin seyahati (1499) Bartolomeu Dias'ın seyahati (1486) 0 km Vasco da Gama'nın seyahati (1498) Verilen haritaya bakılarak Coğrafi Keşiflerle ilgili, I. Macellan’ın başlattığı seyahat sonucunda dünyanın yuvarlak olduğunun anlaşıldığı II. Amerigo Vespucci’nin Amerika kıtasına ulaştığı III. Keşifleri Avrupalı devletlerin gerçekleştirdiği IV. Keşfedilen toprakların zamanla sömürge hâline getirildiği yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) I ve II  B) III ve IV  C) I, II ve III  D) I, II, III ve IV Sosyal Bilgiler 40 7. Sınıf

KÜLTÜR VE MİRAS 3 TEST 13. Osmanlı Devleti Yeni Ticaret Yolları İpek ve Baharat Yolları İpek ve Baharat yolları İslam coğrafyası ve Osmanlı Devleti’nin topraklarından geçiyordu. İstanbul’un Türkler tara- fından fethedilmesi ile Avrupa ekonomik ve siyasi olarak zor durumda kaldı. Avrupalılar Osmanlıya ve diğer Müslü- man ülkelere vergi ödememek, ticaret mallarına daha kolay ve ucuz yoldan ulaşabilmek amacıyla Çin ve Hindistan’a ulaşacak yeni yollar aramaya başladılar. Bunun sonucunda Avrupalılar yeni ticaret yollarıyla birlikte Amerika kıtasını keşfettiler. Verilen harita ve metin birlikte değerlendirildiğinde, I. Coğrafi Keşiflerle birlikte ticaret yollarının sayısında artış meydana gelmiştir. II. Avrupalılar, Çin ve Hindistan’a ulaşmanın farklı yollarını bulmuştur. III. Yeni yolların bulunması, İpek ve Baharat yollarının canlılığını etkilemiştir. IV. Osmanlı Devleti, Coğrafi Keşiflerin sonuçlarından etkilenmiştir. çıkarımlarından hangileri yapılabilir? A) I ve III  B) II, III ve IV  C) I, II ve IV  D) I, II, III ve IV 14. Avrupa’da modernleşmenin başladığı Rönesans Dönemi ile ilgili Matbaa Avrupa’da İtalya bir kavram haritası hazırlayan Çağrı, haritasına örnekler de ekle- Bilim Modernleşmenin Sanat mek istemektedir. Başlaması: Rönesans Buna göre Çağrı’nın aşağıdaki örneklerden hangisini kavram haritasına eklemesi beklenmez? A) Avrupa’da sorgulayıcı ve eleştirici düşüncenin önünün açılma- sı sonucu bilimsel alanda çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Kopernik, Dünya’nın yuvarlak olduğunu ve Güneş'in et- rafında döndüğünü açıklamıştır. B) Avrupa’da matbaanın kullanılmasıyla farklı alanlardaki eserler çoğaltılmaya başlandı. Kâğıdın ucuza mal edil- mesi ve eserlerin çoğaltılması maliyetin ucuzlamasını sağladı. Bu da eserlerin geniş kitlelere ulaşmasını; bi- lim, kültür ve sanat alanlarındaki gelişmelerin hızlanmasını sağladı. C) Roma'nın merkezi olan İtalya'da, eski Roma ve Yunan kültürüne ait birçok eser vardı. Ayrıca İtalya'nın birçok krallıktan oluşması ve özgür yönetim anlayışı nedeniyle halk da daha özgür yaşamaktaydı. Özgür düşüncenin varlığı bilimin gelişmesine katkı sağlamıştır. D) Katolik Kilisesinin söylediklerinin doğru olmadığının ortaya çıkmasıyla kiliseye olan güven azaldı. Kilisenin eski gücünü kaybetmesi sonucu Avrupa’da Reform Hareketleri başladı. Bunun sonucunda Hristiyan mezhep birliği parçalandı. 7. Sınıf 41 Sosyal Bilgiler

TEST 3 KÜLTÜR VE MİRAS 15. Rönesans’ın Ülkelere Göre Gelişimi İtalya Rönesans, İtalya’da en çok sanat alanında ön plana çıkmıştır. Resim, mimari ve güzel sanatlar- Almanya da birçok eser ortaya konulmuştur. Özellikle Leonardo da Vinci Mona Lisa portresi, Milano’da İngiltere bir manastırdaki Son Akşam Yemeği ve birçok şehir planı gibi çalışmalar yapmıştır. Dönemin di- Fransa ğer önemli sanatçıları ise Michelangelo ve Rafael’dir. Polonya Almanya’da Rönesans’ın etkisiyle Erasmus, Röklen ve Luther gibi hümanistler dinî metinleri in- celemeye başladılar. Luther, İncil’i Almancaya çevirdi. Bu çalışmalar Reform Hareketlerine ze- min hazırladı. İngiltere’de edebiyat alanında Shakespeare; Hamlet, Makbet, Otello, Kral Lear adlı tiyatro eserle- rini yazmıştır. Fransa’da kralların desteğiyle başlayan Rönesans Hareketleri birçok alanda etkisini göstermiş- tir. Eski Yunan ve Roma eserleri tercüme edilmiştir. Montaigne, Rönesans Dönemi'nde yetişmiş ve önemli edebi eserler yazmıştır. Rönesans, Polonya’da daha çok bilimsel alanda etkili olmuştur. Kopernik, Dünya’nın yuvarlak olduğunu ve Güneş'in etrafında döndüğünü açıklamıştır. Bu tabloda verilen bilgilere bakılarak, I. Rönesans Hareketleri, Avrupa ülkelerinde farklı alanlarda gelişmelerin yaşanmasına yol açmıştır. II. Rönesans; bilim, sanat, resim ve mimari gibi çeşitli alanlarda ortaya çıkmıştır. III. Eski Yunan ve Roma eserlerinin tercüme edilmesi farklı alanlarda eserlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. IV. Rönesans’ın İtalya’da başlamasının en önemli nedeni özgür düşünce ortamının olmasıdır. V. Rönesans Hareketleri, Almanya’da Reform hareketlerine zemin hazırlamıştır. yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) Yalnız II  B) I ve III  C) IV ve V  D) Yalnız IV Baraj Sorusu 16. Amerika, uçsuz bucaksız tarım arazileri olan, yeni kıta sö- mürgecileri için müthiş bir üretim potansiyeline sahip bir yer- di. Fakat Amerikan yerlileri köleliğe uygun değildi. Zaten yer- lilerin büyük bir kısmı değerli maden peşindeki ilk kâşifler tarafından yok edilmişlerdi. Afrika’nın siyah derili insanları artık yeni bir gelir kaynağı olacaktı. \"Neden onlar?\" sorusuna R. Luragi eserinde şöyle cevap veriyor: \"Zenciler tatlı bir yaradılışa sahip, güçlü, kolayca disiplin altına alınabilen, öğ- renmeye hevesli oldukları için köleliğe kolayca alışabilen in- sanlar.\" diye cevap vermektedir. Üç yüz elli yıl kadar süren köle ticareti sırasında gemilerle Afrika’nın en güçlü, en genç, en sağlıklı milyonlarca insanı Amerika’ya taşındı.  Dönüşü Olmayan Kapı Afrika'dan Amerika'ya Köle Ticareti  Ömer Aymalı Bu metinde bahsedilen olumsuzlukların Avrupa’da yaşanan aşağıdaki gelişmelerin hangisinden sonra ortaya çıktığı söylenebilir? A) Rönesans  B) Reform  C) Coğrafi Keşifler  D) Sanayi İnkılabı Sosyal Bilgiler 42 7. Sınıf

KÜLTÜR VE MİRAS 4 TEST DEĞİŞEN DÜNYADA DEĞİŞEN OSMANLI 1 - 4. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız. II. Osman, genç yaşına rağmen ileri görüşlü ve ıslahatçı bir padişahtı. Devlet mekanizmasında aksayan yönleri iyi görmüş, bu aksaklıkları çözmek amacıyla çok ciddi projeler geliştirmiştir. Özellikle devlet yönetiminin, ordunun ve sarayın millîleştirilmesini planlamıştır. Bunun için devşirmelerden oluşan Yeniçeri Ocağını kal- dırarak yerine tamamı Türklerden oluşan askerî birlik oluşturmak istemiştir. Fakat tecrübe- sizliğinden dolayı yapmak istediği bu faaliyetler yeniçeriler tarafından duyulmuştur. Bu ge- lişmeler üzerine yeniçeriler II. Osman’ı yakalayıp Yedikule zindanlarına hapsetmişler daha sonra da öldürmüşlerdir. Bu acı son Osmanlı ıslahatlarını olumsuz etkilemiştir. II. Osman’dan sonra en etkili ıslahat hareketlerini yapacak olan padişah, kardeşi IV. Murat’tır. IV. Murat, ağabeyi Osman’ın başına gelenleri bildiği için daha tedbirli hareket etmiştir. Yaptığı çalışmalarla Osmanlı Devleti’ni kısa bir süre için de olsa eski gücüne kavuşturmuştur. Osmanlı’nın en yenilikçi padişahlarından olan III. Selim, Osmanlı ülkesinde hemen hemen her alanda yenilik yapmaya çalışmış, özellik- le askerî alanda yapmış olduğu ıslahatlarla tanınmıştır. Kurmuş olduğu Nizam-ı Cedit Ordusu oldukça başarılı olmuştur. Ancak yeniçeriler kendilerine alternatif ve tehdit ola- rak gördükleri bu gelişmeleri önlemek için III. Selim’i öldürmüşlerdir. Böylece bir ıslahat dönemi daha acı sonla bitmiştir. 1. Verilen metne göre Osmanlı Devleti özellikle hangi alanda değişime ihtiyaç duymuştur? A) Eğitim B) Yönetim C) Askerî D) Dinî 2. Metinde geçen \"ordunun millîleştirilmesi\" ifadesi ile anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Ülkeyi daha güçlü bir padişahın yönetmesini sağlamak B) Ülkede sadece Türklerin yaşamasını sağlamak C) Orduyu tamamen Türklerden oluşturmak D) Türk kültürüne uygun ıslahatlar yapmak 3. Metne göre Osmanlı Devleti'nde yeniliklerin önündeki en büyük engel aşağıdakilerden hangisidir? A) Avrupa tarzı ıslahatlar B) Yeniçeri Ocağı C) Padişahların yeniliklere açık olmaması D) Teknolojinin zayıf olması 4. Metne göre Osmanlı Devleti'nde yapılan ıslahatlarla ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisine ulaşılamaz? A) Hemen her alanda değişime ihtiyaç duyulmuştur. B) Yapılan yenilikler daha çok askerî içerikli olmuştur. C) Yeniçeri Ocağını kaldırmak hedeflenmiştir. D) En fazla yatırım eğitim alanındaki yeniliklere yapılmıştır. 7. Sınıf 43 Sosyal Bilgiler

TEST 4 KÜLTÜR VE MİRAS 5. Osmanlı Devleti’nde, Avrupa’nın üstünlüğünün Zeka Küpü Yayınları 7. Avrupa’ya karşı askerî üstünlüğünü kaybeden Os- kabul edildiği Lale Devri’nde çeşitli yenilikler yapan manlı Devleti yeni fetihler yapamayınca ekonomisi III. Ahmet’ten sonraki padişahlar da yenilik yapma- daha da bozuldu. Bu duruma çözüm bulmak ama- ya devam etmişlerdir. cıyla XVII. yüzyılda padişahlar ve bazı devlet adam- ları çareler aramaya başladı. Bu amaçla dönemin Bunlardan bazıları şunlardır: aydınları devletin bozulan kurumlarıyla ilgili rapor- lar hazırladı. Bu raporlar doğrultusunda yenilikler • İlk devlet matbaası kuruldu. yapılmaya çalışıldı. Bu raporların en önemlilerin- • Avrupa'da açılan geçici elçilikler sürekli hâle ge- den bir tanesi Koçibey Risalesi’dir. Aşağıda, Koçi Bey’in risalesinde yer alan bazı tavsiyelere yer ve- tirildi. rilmiştir. • Yeniçeri Ocağı kaldırıldı, yerine Asakir-i Man- 1 sure-i Muhammediye Ordusu kuruldu. Evvelce ev başına kırkar, ellişer akçe • Takvim-i Vekayi adı ile ilk resmî gazete yayın- alınırken şimdi her kişiden iki yüz akçe ve her landı. ev halkından üç yüz akçe, her koyun başına • Nizam-ı Cedit Ordusu kuruldu. • İlk posta teşkilatı kuruldu. bir akçe tayin olundu. Verilen bilgilere bakılarak, 2 Padişahlar, Sultan Süleyman Han Gazi'ye I. Kültürel alanda yenilikler yapılmıştır. gelinceye kadar bizzat Divanıhümayun'da II. Askerî alanda yeni düzenlemelere gidilmiştir. bulunur, memleket ve millet, bütün halk, III. Haberleşme alanında çalışmalar yapılmıştır. IV. Avrupa ile ilişkiler geliştirilmeye çalışılmıştır. hazine, para ve diğer büyük küçük işler ile tam manasıyla meşgul olurlar idi. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? 3 A) I ve II B) III ve IV İlmiyeye ait yüksek makamların şunun bunun C) II, III ve IV D) I, II, III ve IV aracılığı ile verilmesi doğru değildir. En bilgili kişi kimse ona verilmesi gerekir. 6. • 1827’de ilk buharlı gemi satın alındı. Koçibey Risalesi’nde yer alan bu maddelere ba- • 1851’de deniz ulaşımı için Şirket-i Hayriye ku- kılarak, ruldu. I. 1. maddede halktan alınan vergilerin ağırlaştı- • 1856’da İzmir-Aydın arası ilk demir yolu hattı rıldığından söz edilmiştir. inşa edildi. II. 2. maddede padişahların eski dönemlerde dev- • 1888’de İstanbul’u Avrupa’ya bağlayan demir let işleriyle daha yakından ilgilendiği belirtilmiş- yolu açıldı. tir. Verilen bilgilerle ilgili aşağıdaki sonuçlardan III. 3. maddede padişahın bilimsel gelişmelere ön- hangisine ulaşılabilir? cülük etmesi gerektiği belirtilmiştir. A) Osmanlı Devleti'nde sanayi faaliyetlerini geliş- IV. Devletin gerilemesinde etkili olan ekonomik, si- tirmek için ulaşım alanındaki çalışmalara ağırlık yasi ve bilimsel etkenlerden söz edilmiştir. verilmiştir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? B) Devlet, ulaşım alanında çeşitli çalışmalar yap- mıştır. A) I ve III B) II ve IV C) I, II ve IV D) II, III ve IV C) Osmanlı’daki ulaşım teknolojisi diğer devletler- den üstündür. D) Osmanlı’daki ulaşım araçları yabancı devletle- rin kontrolündedir. Sosyal Bilgiler 44 7. Sınıf

KÜLTÜR VE MİRAS 4 TEST 8. Lale Devri (1718-1730) Lale Devri, zevk ve sefa devri olarak nitelendirilse de Osmanlı Devleti'nde Batı tarzında ıslahatların yapıldığı ilk dönemdir. Bu dönem 1718 yılında Pasarofça Antlaşması'yla başlayıp 1730 yılında çıkan Patrona Halil İsyanı ile sona ermiştir. Lale Devri Islahatları • 1727'de İbrahim Müteferrika ve Sait Efendi tarafından ilk Türk matbaası kurulmuştur. Hattatların işsiz kalma- sını önlemek için matbaada dinî kitapların basılması yasaklanmıştır. • Matbaada basılan ilk eser, Vani Efendi tarafından yazılan Van Kulu Lügati'dir. • İlk defa Avrupa'nın önemli başkentlerinde geçici elçilikler açılmıştır. • Kütüphaneler açılmıştır. Doğu klasikleri Türkçeye tercüme edilmiştir. • Sivil mimari gelişmiştir. Saray ve köşkler yaptırılmıştır. • Minyatür sanatı gelişmiştir. Ünlü minyatür sanatçısı Levni bu dönemde yetişmiştir. • Yeniçerilerden ilk itfaiye teşkilatı kurulmuştur. (Tulumbacılar Ocağı) • İlk kez çiçek aşısı yapılmıştır. • Yalova'da kâğıt fabrikası, İstanbul'da kumaş ve seramik fabrikaları açılmıştır. Lale Devri ile ilgili yukarıdaki bilgileri tahtaya yansıtan Elif Öğretmen, verdiği bilgilerle ilgili öğrencilerinden yorum yapmalarını istemiştir. Öğrencilerin yorumları aşağıdaki gibidir: Seda : B u dönemde ekonomik, kültürel, mimari ve sağlık alanlarında çalışmalar yapılmıştır. Fatih : H attatlık mesleğiyle uğraşanların ekonomik zarara uğramaması amacıyla önlemler alınmıştır. Hülya : Avrupa’daki gelişmeleri yakından takip edebilmek amaçlanmıştır. Özgün : Matbaa, bilginin yayılmasını hızlandırmıştır. Matbaada basılan ilk eser de bir sözlüktür. Sinem : Y eni fabrikalar açılarak Sanayi İnkılabı’nın olumsuz etkilerine son verilmiştir. Buna göre öğrencilerden hangilerinin yorumları doğrudur? A) Seda, Hülya ve Özgün B) Fatih ve Sinem C) Hülya, Özgün ve Sinem D) Seda, Fatih, Hülya ve Özgün 9. Bütün kuvvetimle Anadolu demir yollarının inşasına hız verdim. Bu yolun gayesi Mezopo- II. Abdülhamit tamya ve Bağdat’ı, Anadolu’ya bağlamak, İran Körfezi’ne kadar ulaşmaktır. Eskiden tarla- larda çürüyen hububat şimdi iyi sürüm bulmaktadır. Madenlerimiz dünya piyasasına arz D) 5 edilmektedir. Anadolu için iyi bir istikbal hazırlanmıştır. Sosyal Bilgiler II. Abdülhamit’in bu sözlerine göre demir yollarının inşa edilmesi Osmanlı Devleti’nde, • Tarım ürünlerinin ihracatının kolaylaşması • Yer altı kaynaklarının değerlendirilmesi • Gelirlerin artması • Çiftçinin zarar etmesinin önüne geçilmesi • Avrupa’nın sanayisiyle baş edebilecek konuma gelinmesi sonuçlarından kaç tanesine yol açtığı söylenebilir? A) 2 B) 3 C) 4 7. Sınıf 45

TEST 4 KÜLTÜR VE MİRAS 10. Osmanlı Devleti’nde 18. Yüzyılda Yapılan Islahat Hareketleri I II III • 1727'de ilk Türk matbaası ku- • Avrupa'dan askerî uzmanlar • Avrupa'da geçici ve daimi el- ruldu. getirildi. çilikler kuruldu. • Avrupa'dan kitaplar tercüme • Topçu ve istihkâm ocakları • Reisülküttap, kalemiye ve yö- edildi ve kütüphaneler kuruldu. düzenlendi. netimde etkin hâle getirildi. • Avrupa'ya öğrenciler gönderildi. • Nizam-ı Cedit Ocağı kuruldu. • Kubbealtı vezirliği kaldırıldı. • Kumaş ve kâğıt fabrikaları ku- • Subay yetiştirmek amacıyla • Şeyhülislam divan toplantıla- ruldu. kara ve deniz mühendishane- rına dâhil edildi. leri kuruldu. • Osmanlı'da ilk çiçek aşısı uy- gulandı. • Devlet esham adıyla iç borç- lanmaya gitti. Yukarıda verilen numaralandırılmış bilgilerle ilgili seçeneklerde yapılan yorumlardan hangisi yanlıştır? A) I numarada Osmanlı Devleti'nin eğitim, kültür, ekonomi ve sağlık alanlarında yaptığı yenilikler hakkında bilgi verilmiştir. B) II ve III numaralarda Avrupa'nın gelişen teknolojisini takip etmek ve bu teknolojiden yararlanmak amaçlanmıştır. C) II numarada sözü edilen askerî yenilikler başarılı olmuş, Osmanlı Devleti amacına ulaşmıştır. D) II numarada sözü edilen yeniliklerin amacı Osmanlı Devleti'ni eski gücüne kavuşturmaktır. 11. İstanbul şehri Türkler tarafından alındıktan Cumhuri- yet devrinde merhum Vali Haydar Bey'in kurduğu İt- faiye Teşkilatına kadar, günlerce devam eden büyük yangın afetleri geçirmiştir. Bu yangınlarda bazen se- kizde birini, bazen dörtte birini, bazen yarısını kaybet- miştir. Şehrin simasını değiştiren sarayları, konakları, hanları, hamamları, çarşıları, ecdat yadigârı abideleri, nice sanat eserini, Türk irfanının ve tarihinin hazinele- ri olan kütüphaneleri maddi kıymet değerinde millî ser- veti bir çırpıda yutup yok eden yangın facialarına kar- şı ilk koruyucu tedbir, ancak 18. yüzyılın ortalarına doğru Lale Devri'nin padişahı III. Ahmet’in büyük Ve- ziri Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından Yeniçe- ri Ocağına bağlı bir tulumbacı ocağı kurulmasıyla alın- mıştır. Ondan evvel geçen iki yüz yetmiş yıl boyunca yangınlar, semt semt asayiş ve inzibat için kurulmuş yeniçeri neferleri ile halk tarafından söndürülmüştür. www.ibb.gov.tr Verilen görsel ve bilgiler birlikte değerlendirildiğinde Lale Devri’nde, I. Sosyal II. Siyasal III. Ekonomik IV. Sağlık alanlarından hangilerinde yaşanan sorunları ortadan kaldırmaya yönelik ıslahat yapıldığı söylenebilir? A) Yalnız I B) II ve III C) I ve IV D) III ve IV Sosyal Bilgiler 46 7. Sınıf

KÜLTÜR VE MİRAS 4 TEST 12. I. Mahmut (1730-1754) III. Mustafa (1757-1774) • Topçu ve Humbaracı ocakları ıslah edildi. • Tophane ıslah edildi, yeni toplar döktürüldü. • Orduda; takım, tabur, bölük ve alay teşkilatı ku- • Sürat Topçuları birliği kuruldu. • Maliye alanında düzenlemeler yapıldı. ruldu. • Donanmaya subay yetiştirmek amacıyla Deniz • Orduya subay yetiştirmek için Kara Mühendisha- Mühendishanesi açıldı. nesi açıldı. I. Abdülhamit (1774-1789) III. Selim (1789-1807) • İstihkâm Okulu açıldı. • Avrupa tarzında Nizam-ı Cedit Ordusu kuruldu. • Sürat topçularının sayısı artırıldı. • Ordunun eğitimi için Fransa ve İsveç'ten subay- • Kara ve deniz kuvvetlerini ıslah etmek için lar getirildi. Avrupa'dan subaylar ve uzmanlar getirildi. • Avrupa'yı yakından takip edebilmek için Londra, Paris, Viyana ve Berlin'de sürekli elçilikler kuruldu. • Okullarda yabancı dil uygulaması başlatılarak Fransızca zorunlu yabancı dil hâline getirildi. Yukarıda 18. yüzyılda Osmanlı padişahlarının yaptığı bazı yenilikler verilmiştir. Verilenlere göre bu ıslahatlar ile ilgili ortak yargı aşağıdakilerden hangisidir? A) Eğitim, kültür ve ekonomi alanında tamamen Avrupa örnek alınmıştır. B) Daha çok askerî alandaki yeniliklere ağırlık verilmiştir. C) Medreseleri düzeltmek için Avrupa'dan uzmanlar getirilmiştir. D) Avrupa'yı yakından takip etmek amacıyla elçilikler kurulmuştur. 13. Yenilik 4 1876 I. Meşrutiyet'in ilanı 1856 Islahat 3 Fermanı'nın kabulü 1839 Tanzimat 2 Fermanı'nın kabulü 1808 Sened-i 1 İttifak'ın imzalanması Vergi ve askerlik Padişah kendi Müslüman ve Padişahın yanında Sonuç konularında gücünün üstünde gayrimüslimler meclisin de olduğu kanun gücünün eşit hâle getirildi. yönetim sistemine padişahın yetkileri olduğunu kabul etti. kısıtlandı. geçildi. Yukarıda verilen numaralandırılmış yenilikler ve sonuçlarıyla ilgili, 1. Belli konularda ilk kez padişah kendi yetkilerinin sınırlandırılmasını kabul etmiştir. 2. Hukukun üstünlüğü ilkesi benimsenmiştir. 3. Eşitlikçi bir toplum oluşturularak Avrupalı devletlerin Osmanlı’nın iç işlerine karışması engellenmek istenmiştir. 4. Padişahın yönetimle ilgili yetkileri kaldırılmış ve bu yetki Mebusan Meclisine geçmiştir. yorumlarından hangileri doğrudur? A) Yalnız 1  B) 1 ve 3  C) 1, 2 ve 3  D) 1, 2, 3 ve 4 7. Sınıf 47 Sosyal Bilgiler

TEST 4 KÜLTÜR VE MİRAS 14. Avrupa'yı iyi tanıyan Mustafa Reşit Paşa'nın çalışmaları sonucunda; • Azınlık isyanlarına engel olmak • Devletin bütünlüğünü korumak • Devletin iç işlerine karışılmasını önlemek amacıyla Tanzimat Fermanı hazırlandı. Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla birlikte, I. Müslüman ve Hristiyan halkın can, mal ve namus güvenliğinin sağlanması II. Vergilerin herkesin gelirine göre düzenli bir şekilde toplanması III. Askere alma ve terhis işlerinin sağlam esaslara dayandırılması IV. Herkesin kanun önünde eşit sayılması, mahkemelerin açık yapılması V. Herkesin mal ve mülk sahibi olması VI. Padişahın bu esaslara uyacağına ve yapılacak kanunlara bağlı kalacağına dair yemin etmesi kabul edildi. Buna göre, 1. Tanzimat Fermanı ile gayrimüslimlere hangi alanda ayrıcalık verildiği söylenemez? 2. Numaralandırılmış cümlelerin hangisinde padişah kanun gücünün üstünlüğünü kabul etmiştir? sorularının doğru cevapları aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) 1. Askerî B) 1. Ekonomik C) 1. Dinî D) 1. Hukuki 2. III ve V 2. II ve IV 2. IV ve VI 2. I ve VI Baraj Sorusu 15. (I) Mustafa Reşit Paşa, maliye ile ilgili çeşitli çalışmalar yapmıştır. İlk kâğıt para onun girişimleriyle bastırılmış ve yabancı paralar yasaklanmıştır. (II) Paranın değerinin düşmesi nedeniyle Avrupa paralarının değerine eşit \"meci- diye\" basımına başlanmıştır. (III) Tanzimat Fermanı sonrasında Osmanlı Devleti'nde birçok alanda olduğu gibi ekonomik alanda da yenilikler yapılmıştır. (IV) 1838 yılında imzalanan Balta Limanı Ticaret Antlaşması ile yaban- cıların Osmanlı vatandaşlarından daha az vergi ödeyerek ticaret yapabilmelerine imkân sağlanmıştır. (V) Yaban- cı sermaye yatırımlarının Osmanlı ülkesinde artması Osmanlı ekonomisini sarsmıştır. (VI) 1881 yılında Osmanlı Devleti'nin dış borçlarını ödeyememesi üzerine Düyûn-u Umumiye İdaresi (Genel Borçlar Dairesi) kurulmuştur. Numaralandırılmış cümlelerin hangilerinde Osmanlı Devleti'nin ekonomisindeki olumsuzluklardan bahse- dilmiştir? A) I, II ve IV  B) II, IV, V ve VI  C) III ve VI  D) I, II ve IV Sosyal Bilgiler 48 7. Sınıf

KÜLTÜR VE MİRAS 5 TEST OSMANLI’DAN KALAN MİRASIMIZ Zeka Küpü Yayınları 2. Osmanlı Devleti’nin bıraktı- ğı hayrat hangi çeşit olursa 1. 1630’lara kadar, Türk diyarını gezmiş olan Avrupalı olsun bizdekinden fazladır. seyyahların eserleri ile görmeden yazanlarınki ara- Dört sultan tarafından yapı- sında pek fark görülmez. Öyle ki Türkler, okuma yaz- lan dört büyük caminin etra- ma bilmeyen, tembel, tamahkâr, aşırı gururlu, kaba fı hayrat ile doludur. Kasa- ve Hristiyanları ezen insanlar olarak anlatılmıştır. 1630 balar ve tenha yol kıyılarına sonrası eserlerde ise yavaş yavaş peşin hükümlerin yolcular için kervansaraylar azaldığı görülür. Osmanlı’da kanun ve kurumların iyi yaptırır, yollar açtırırlar. Su işleyişi, Türk sosyal yapısının sağlamlığı üzerinde du- olmayan yerlere çeşmeler ve rulur. 17. yüzyıl ve sonrasındaki Fransız seyyahların tuvaletler yaptırırlar. Halkın ücretsiz faydalan- yazdıkları, Türklerle ilgili düşüncelerin düzelmesinde dığı bu yapılar öyle muhteşemdir ki saraya ben- etkili olmuştur. Türklerle kaynaşan Fransızları, Türk- zerler. lerin merhameti, iyi yürekliliği etkilemiştir. Fransızlar Türkiye’nin Dört Yılı (1552- 1556) ayrıca Türk yemeklerini sevmişler ve Avrupa’da Türk- Manuel Serrano Sanz lerin iftiraya uğradıklarını itiraf etmişlerdir. Bu seyyahın anlatımından yola çıkarak Osman- Seyahatnamelerden edinilen bu bilgilere göre lı Devleti hakkında aşağıdakilerden hangisi söy- aşağıdakilerden hangisi Avrupalıların Türklerle lenemez? ilgili düşüncelerinin değişmesini sağlayan olay- lar arasında gösterilemez? A) Hayır amaçlı eserler yaptıkları A) Türklere karşı artan korku B) Padişahın hayır işlerine katıldığı B) Türklerle Fransızların kaynaşması C) Türklerin, merhametli ve iyi yürekli insanlar ol- C) Farklı alanlarda halkın ihtiyaçlarını karşılamaya çalıştıkları duğunun anlaşılması D) Fransız seyyahların yazdıkları olumlu görüşler D) Hayır eserlerini olabildiğince sade yapmaya ça- lıştıkları 3. Çini, toprağın pişirildikten sonra şekil verilip tabak, vazo ve sürahi gibi eşyalar üretil- mesine dayalı bir el sanatıdır. Fayans, porselen, tabak gibi eşyaların süslenmesin- de kullanılan bir yüzü sır, renkli dekor ve motiflerle işlenmiş eşyalara çini denir. Çini- cilik pek eski olup tarih bakımından Asurlular zamanına varan bir doğu sanatıdır. Porselen ve fayansların ilk defa Çin'den getirilmiş olmasından dolayı, \"Çin işi\" anla- mında ortaya çıkmış bir kelimedir. Ebru, Türkistan'da ortaya çıkıp oradan İpek Yolu ile dünyaya yayıldığı düşünülen bir sanat dalıdır. Ebru sanatı Türk medeniyeti tarafından benimsenmiş, hat sanatı ile iler- lemiştir. Ebru kıvamlı suyun üzerine gül dalı ve at kılından yapılmış fırçalar yardımıy- la sığır ödü ilave edilerek ayarlanmış, suda erimez boyaların yüzeye serpilip kâğıda alınmasıyla oluşan kâğıt bezeme (süsleme) sanatıdır. Verilen bilgiler ve görseller karşılaştırıldığında bu iki sanat ile ilgili, I. Kullanılan motifler II. Ortaya çıktıkları yerler III. Kullanılan malzemeler özelliklerinden hangilerinin benzerlik gösterdiği söylenemez? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III Sosyal Bilgiler 7. Sınıf 49

TEST 5 KÜLTÜR VE MİRAS Baraj Sorusu 4. \"Yerli ve yabancı eserlerde Osmanlı Devleti’nin; • Sağlığa verdiği önem • Hayvanlara verdiği değer • Sosyal devlet anlayışı vurgulanmaktadır.\" Bu sözleri söyleyen bir tarihçi aşağıdaki alıntı metinlerinden hangisini sözlerine kanıt olarak gösteremez? A) B) Türkler vücudu temiz tutmak için olduğu Yaşlılara ve çocuklara saygı gösterirler. kadar sağlıkları için de sık sık hamama gi- Leylekler, kırlangıçlar kovulma korkusun- derler. Bu sebeple bu ülkede birçok güzel dan uzak, Türklerin evlerine yuva yapabi- hamam vardır. Hepsi de aynı tarzda yapıl- lirler. Köpekler sürüler hâlinde sokaklarda mışlardır, bazılarının diğerlerinden daha dolaşır. Onlara kötü davrananın vay hâline! büyük veya daha çok mermerle süslü olu- Sokaklarda kedilere et atan çok insan gö- şundan başka aralarında hiçbir fark yoktur. rebilirsiniz. Jan Thevenot, 1655-1656’da Türkiye Ümit Meriç, Seyyahların Aynasında Şehirlerin Sultanı İstanbul C) D) Onların en sık yedikleri, pilav adını verdik- Bütün camilerinin hayır işlerinde kullanıl- leri yemektir. Pilav; piliç, koyun, sığır eti mak üzere büyük gelirleri vardır. Bu gelir- yahut sadece bunlardan birisi veya et ol- ler; akıl hastalarının, fakir halkın bakımı ve madığı takdirde tereyağı ile pişirilen pirinç- çocukların eğitimi gibi hayır işlerinde kul- tir. Yemek zamanı gelince yere sofra adı lanılmak üzere yapılan bağışlarla verilen verilen deriden yuvarlak bir masa örtüsü hediyelerden oluşmaktadır. Bunun yanı sı- yayarlar. Onun üzerine pilav ve eti koyar- ra onlar, camilerin yanındaki imaretlerde lar, ekmeği parçalara bölerek dağıtırlar fakir halka bin okka pilav ve yeterli miktar- sonra da sofranın etrafına ayaklarını altla- da et dağıtırlar. rına alarak otururlar ve Bismillah yani ‘Allah’ın adıyla’ diyerek yemeğe başlarlar. Gülgün Üçel Aybet, Avrupalı Seyyahların Gözünden Osmanlı Dünyası ve İnsanları Jan Thevenot, 1655-1656’da Türkiye. (1530-1699) Sosyal Bilgiler 50 7. Sınıf