8. SINIF HERYERDE TÜRKCE

8. Aşağıdaki seçeneklerde yer alan cümlelerden hangisi eksiltili cümle değildir? A) Bu sıcak havada, denizden esen meltemin serinliği... B) Önümüzde göz alabildiğine bir kumsal… C) Dışarıda hafiften yağmurun sesi… D) Öptü doya doya kundaktaki bebeğini... 9. Özellikle isim cümlelerinde isim soylu sözcükleri yüklem yapan (-dır) eki çoğu kez cümlede yer almaz. Bu nedenle bu tür cüm- leler, yüklemi olmayan eksiltili cümle gibi algılanabilir fakat bu cümleler eksiltili cümle değildir. “Bu ev çok güzel.” cümlesi aslın- da “Bu ev çok güzeldir.” şeklinde de yazılabilir ve cümlenin yüklemi “çok güzeldir.” İfadesidir. Buna göre, Kömürhan Köprüsü Malatya ile Elazığ arasındaki yeni yüzüyle ulaşıma Karakaya Baraj Gölü üzerinde yön verecek yapılan ve türkülere konu olan \"Kömürhan Köprüsü\", bağlantı tüneli ve yeni yüzüyle Doğu Anadolu'yu Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu ve Akdeniz bölgesiyle birleştirecek. 2014'te yapımına başlanan proje tamamlandı. Köprünün orta Orta açıklığı 660 metre açıklığı 25 çelik 380 metre uzunluğunda segmentten oluşuyor. Alanında dünyanın Yapımında Gergin eğik 2x2 4. büyük köprüsü 7 bin ton çelik askılı tipte şeritli kullanıldı. yapıldı. Tamamı yerli teknoloji, 23 metre yerli mühendislik ve iş genişliğinde gücüyle yapıldı. yukarıdaki medya metninde kaç isim cümlesi vardır? C) 5 D) 7 A) 1 B) 3 FÖY - 52

10. Endonezya'da 1,2 milyon kişi patlama riski olan yanardağ çevresinde yaşıyor. Yukarıdaki cümle yüklemin türü ve yerine göre değerlendirildiğinde seçeneklerdeki değerlendirmelerden hangisi doğ- ru olur? A) Kurallı fiil cümlesidir. B) Kurallı isim cümlesidir. C) Devrik fiil cümlesidir. D) Devrik isim cümlesidir. 11. Aşağıdakilerden hangisinde sadece kurallı fiil cümlesine yer verilmiştir? A) GERÇEKTEN AÇ MISIN? B) YAĞ KAYBI NASIL OLUYOR Aç olduğunu Su iç Kısa bir süre düşünüyorsun bekle Kısa bir süre Küçük bir ara öğün Hâlâ aç Yağ Diyet Boyutunu Zamanla su bekle yap gibisin hücreleri yaptığınızda korumak gider ve yağ ile içerisindeki için su ile hücreler doluyor. yağlar erir. tekrar dolar. küçülür. 59 kg 58 kg 60 kg 57 kg Yeterli gelmediyse Yemek ye C) BİLMEDEN KİLO ALDIRAN D) UYKUYA DAHA KOLAY DALMANI KÜÇÜK ALIŞKANLIKLAR SAĞLAYACAK 5 İPUCU KALORİLİ İÇECEKLER YETERLİ PROTEİN MERDİVEN YERİNE İÇMEK TÜKETMEMEK ASANSÖR KULLANMAK Akşam 19:00'dan sonra herhangi Ilık bir duş her zaman keyifli bir bir besin tüketmemelisin. uyku getirir. İçeçeklerden alınan kaloriler Protein daha uzun süre tok Kolay bir antremanı yemekler gibi tok hissettirmez. kalmanıza yardımcıdır. kaçırırsınız. SAĞLIKLI YAĞLARI ÇOK FAZLA SOS ALIŞVERİŞ LİSTESİZ Odanız her zamann serin, temiz Uyumadan önce papatya çayı gibi AŞIRI TÜKETMEK KULLANIMI ALIŞVERİŞ YAPMAK ve sessiz olmalı. çaylara yönelerek rahatlayabilirsin. “Her şeyin aşırısı zararlıdır.” Salata sosu, tüm salatadan Anlık isteklerle tercih Düzenli spor yapmak rahat Işık, gözlerin kapalı olsa dahi gözlerine sağlıklı yağlar için de geçerlidir. daha fazla kalori içerebilir. yapmanızı engelleyebilir. uyumaya ve sağlıklı uykuya da ulaşır. Tamamen karanlık bir yerde 8. Sınıf yardımcı olur. uyumak uykuya dalmana yardımcı olur ve daha sağlıklı bir uykuu sağlar. FÖY - 52

53. föy • Cümle Türleri 2: Anlamlarına Göre Cümleler l: Olumlu/ Olumsuz Cümleler • Cümle türlerini tanır. (ll) 3211 1. Bir olayın, durumun, olgunun gerçekleştiğini veya gerçekleşeceğini ya da bir varlığın var olduğunu, olacağını bildiren cümlele- re anlam yönünden olumlu cümle adı verilir. “Bütün ödevlerini tamamladı.” cümlesinde ödevleri tamamlama işinin gerçekleşti- ği belirtilmiştir. Dolayısıyla bu cümle anlamına göre olumludur. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisi bir olay, durum veya olgunun gerçekleştiğini belirtmez? A) Kervan yolda yavaş yavaş ilerliyordu. B) Öyle sıkıldım ki içim daralıyor. C) Kovid testi pozitif çıkmış. D) Kardeşi hastalanmamış. 2. Olumlu cümleler insanı mutlu eden, neşelendiren bilgi veya durumları ifaden cümleler olarak düşünülmemelidir. Anlam yönünden olumlu olan bir cümlede üzücü bir olay veya durumdan da bahsedilebilir. Çünkü bir cümlenin olumlu olup ol- madığı yansıttığı duygudan değil bildirdiği şeyin gerçekleşip gerçekleşmediğinden anlaşılır. “Bütün köy halkı susuzluk- tan kırılıyor.” cümlesinde üzücü bir durumun varlığı bildirilmektedir. Dolayısıyla bu cümle olumlu bir cümledir. Bu açıklamalara göre aşağıdaki cümlelerden hangisi olumlu cümle değildir? A) Yarışı kaybetmiş. B) Kar yağışı trafiği olumsuz yönde etkiliyor. C) Kuraklık her yeri etkilemiş. D) Haydutlar polisten kaçamamış. 3. Cümlede yükleme -me/-ma, -mez/-maz, -sız/-siz ekleri getirildiğinde cümle olumsuz anlam kazanır. -me/-ma, -mez/-maz fiil cümlelerini; -sız/-siz ise isim cümlelerini olumsuz yapmak için kullanılır. Olumsuz cümle, bildirilen yargının gerçekleşmediğini, gerçekleşmeyeceğini ifade eder. “Toplantıya katılmayacağız.” cümlesinde “katıl-fiiline “-ma” olumsuzluk eki getirilerek cümle olumsuz anlam kazanmış ve bildirilen yargının gerçekleşmeyeceğini ifade etmiştir. Buna göre, Paranın şekli, malzemesi, etkisi değişti ama “gücü” değişmedi. İnsanların 11 bin yıldır kullandığı para, deniz kabuklarından boncuklara ve değerli madenlere kadar pek çok malzeme- den farklı şekillerde yapıldı. Bugün cüzdanlarda ve ceplerde yerini alanlar madeni bozukluklar ile banknotlar oldu. verilen metinde kaç olumsuz cümle vardır? C) 3 D) 4 A) 1 B) 2 8. Sınıf FÖY - 53

4. -me/-ma olumsuzluk eklerindeki “e,a” sesleri bazen ünlü daralmasıyla “i, ı,u,ü” seslerinden herhangi birine dönüşerek “-mı/-mi,- mu/-mü ” şeklini alabilir dolayısıyla bu ekler “mı/mi, mu/mü” soru edatıyla karıştırılmamalıdır. “Ben onu tanımıyorum.” cümle- sinde “tanımıyorum” sözcüğündeki “-mı” eki aslında olumsuzluk eki olan \"-ma” ekidir. Fakat bu ek sözcük içinde daralmaya uğ- rayarak “-mı” şeklini almıştır. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde verilen açıklamayı örnekleyen bir kullanıma yer verilmemiştir? A) Bu maskeler artık kullanılmıyor. B) Ben hiç bilmez olur muyum! C) Bu günlerde benimle pek konuşmuyor. D) Bilemiyorum artık, sen gerekeni söylersin! 5. Olumsuzluk eklerinin dışında cümlede olumsuzluk anlamı “yok, değil” gibi sözcüklerle de sağlanır. Bu sözcükler hem isim hem de fiil cümlelerinde kullanılabilirler. “Kuyuda hiç su yok.” cümlesinde “yok” sözcüğü cümleye olumsuzluk anlamı katmıştır. Di- ğer yandan “Bu adam bize tarif edilen kişi değil.” cümlesinde de “değil” sözcüğü cümleye olumsuzluk anlamı katmıştır. Buna göre, Yunus bu sözleri çatar Benim sizden kendim için hiçbir Ne erenler geldi geçti Sanki balı yağa katar l ll şey istediğim yok. Şeker bile yiye- Bunlar yurdu kaldı göçtü Halka mata'ların satar mez ki kâğıt gibi yanan çocuk. lll Pervaz urup Hakk'a uçtu Yükü cevherdir tuz değil Hüma kuşudur kaz değil yukarıda numaralanmış dizelerden hangisi veya hangilerinde olumsuzluk anlamı hem ek hem de sözcükle sağlanmış- tır? A) Yalnız l B) Yalnız ll C) l ve lll D) ll ve lll 6. Bazı cümleler olumsuzluk anlamı katan “-me/-ma, -sız/-siz, yok, değil” ek veya sözcükleri olmadan da olumsuz anlam kazana- bilir. Bu tür cümlelere yapıca olumlu anlamca olumsuz cümleler denir. “Bu soruları çözmek kolay mı?” cümlesinde soru eki cüm- leye “kolay değil” anlamını katmıştır. Dolayısıyla bu cümlede herhangi bir olumsuzluk eki veya sözcüğü olmadan cümle yapı- ca olumlu anlamca olumsuz olmuştur. “Ne benimle konuşuyor ne de bir başkasıyla.” cümlesinde “ne…ne” bağlaçları cümleye “hiç kimseyle konuşmuyor.” anlamı katarak cümleyi yapıca olumlu anlamca olumsuz hâle getirmiştir. Buna göre, NE İÇİNDEYİM ZAMANIN Ne içindeyim zamanın, Bir garip rüya rengiyle Başım sûkûtu öğüten Kökü bende bir sarmaşık Ne de büsbütün dışında; Uyumuş gibi her şekil, Uçsuz, bucaksız değirmen; Olmuş dünya sezmekteyim, Yekpâre, geniş bir ânın Rüzgârda uçan tüy bile İçim muradına ermiş Mavi, masmavi bir ışık Parçalanmaz akışında. Benim kadar hafif değil. Abasız, postsuz bir derviş; Ortasında yüzmekteyim. Ahmet Hamdi TANPINAR yukarıdaki şiirin kaçıncı dörtlüğünde yapıca olumlu anlamca olumsuz cümleye yer verilmiştir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 8. Sınıf FÖY - 53

7. Bir cümlede iki olumsuzluk unsuru bir arada kullanıldığında cümle yapıca olumsuz anlamca olumlu olur. “Ondan endişelenmi- yor değilim.” cümlesinde \"-ma(-mı)\" olumsuzluk ekiyle “değil” sözcüğü bir arada kullanılarak cümle “endişeleniyorum” anlamı kazanmıştır. Dolayısıyla bu cümle yapıca olumsuz anlamca olumlu bir cümledir. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde yapıca olumsuz anlamca olumlu cümleye yer verilmiştir? A) B) İÇTİNİZ Mİ? ABDİIZYİLMAO, TLAADNIYTLEAK KOLA ADI AKLINIZDA TADI DAMAĞINIZDA KALACAK C) D) BU KYAOMKPYAONKY!ADA Sak Orman Ürünlerinde İlkbahar Kampanyası 8. Olumsuzluk bildiren ek ve sözcükler, soru edatı “-mı/-mı” veya soru kelimelerinden (kim, nerede, hangi vb.) herhangi biriyle be- raber kullanıldığında yapıca olumsuz anlamca olumlu cümleler oluşturur. “Bu olaydan haberi olmaz olur mu hiç” cümlesinde “-maz” olumsuzluk eki mi soru edatıyla birlikte cümleye “haberi olur” anlamı katmıştır. Dolayısıyla cümle yapıca olumsuz an- lamca olumlu hale gelmiştir. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisinde açıklamaya uygun bir örnek yoktur? A) Ben sana hiç hediye almaz mıyım? B) Neden bunları söylediğini anlamıyor değilim? C) Seni görmediğimi sanma? D) Karşıdaki binayı görmüyor değilim. FÖY - 53

9. ANLATAMIYORUM Ağlasam sesimi duyar mısınız, Mısralarımda; Dokunabilir misiniz, Gözyaşlarıma, ellerinizle? Bilmezdim şarkıların bu kadar güzel, Kelimelerinse kifayetsiz olduğunu Bu derde düşmeden önce Bir yer var, biliyorum; Her şeyi söylemek mümkün; Epeyce yaklaşmışım, duyuyorum; Anlatamıyorum. Nisan 1940 (Garip l, 1941) Yukarıdaki şiirde kaç olumsuz cümleye yer verilmiştir? C) 3 D) 4 A) 1 B) 2 9. En çok olumsuz cümle aşağıdakilerden hangisinde kullanılmıştır? A) B) Kartala sordular: Hikmet sahibi bir zat bir yerden geçerken orada- – Yere düşmek gibi bir kokun var mı? kiler ona kötü sözler söylediler. Kartal güldü ve dedi ki; O ise güzel sözlerle karşılık verdi. Sebebi soru- lunca da “Herkes yanında ne varsa onu dağıtır.” – Ben insan değilim ki, biraz yükseldiğim za- dedi. Ne kadar zarif ve ince. man kendimi beğenip havaya gireyim, ben zirvedeyken gözlerim hep aşağıdadır. C) D) BİLL GATES'İN 10 KURALI 8. Sınıf Yaşanmayan sözler, hâl ve 1. Fikirlerine inan. davranışlara aksetmeyen sa- 2. En iyi ürünleri sat mimiyetsiz ifadeler; 3. Kişisel şeyler satın alma 4. Her zaman öğlenci ol İçi boş bardakla ikramda bu- 5. Fantastik ol lunmaktan farksızdır. 6. Saygı kazan 7. Hayır demeyi öğren 8. Bir fark yarat 9. Karamsar olma 10. Rakiplerini küçümseme FÖY - 53

54. föy • Cümle Türleri 3: Soru Cümleleri, Duygu Bildiren Cümle- ler/Ünlem Cümleleri • Cümle türlerini tanır. (lll) 3212 1. Bir işin gerçekleşip gerçekleşmediğini anlamak veya bir durumla ilgili bilgi almak amacıyla oluşturulan cümlelere soru cümlesi denir. Soru cümleleri bir cevap almak üzerine kurulur. Soru cümlelerinde soru anlamı çoğunlukla soru edatı “-mı/-mi” veya so- ru kelimeleriyle sağlanır. “Çocuklar yemek yedi mi?” cümlesinde çocukların yemek yiyip yemediklerini öğrenmek için, “-mi” so- ru edatı kullanılarak cevap almak amacıyla bir soru cümlesi oluşturulmuştur. “Yemekleri kim pişirdi?” cümlesinde soru anlamı “kim” soru kelimesiyle sağlanarak yemeği pişiren kişinin kim olduğu öğrenilmek istenmiştir. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisinde soru anlamı diğerlerinden farklı bir şekilde sağlanmıştır? A) B) C) D) 8. Sınıf 2. Soru cümlelerinde soru anlamı bazen vurgu yoluyla sağlanır ve bu tür cümlelerde “-mı/-mi” soru edatı veya soru kelime- leri kullanılmaz. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisinde soru anlamı, verilen açıklamalara göre sağlanmıştır? A) B) C) D) FÖY - 54 8. Sınıf

3. Bazı cümleler cevap almak amacı taşımasa da soru cümlesi şeklinde oluşturulur. Bu çeşit cümleler “rica, yalanlama, beğenme, onaylatma” gibi anlamlar taşır. Bu tür soru cümlelerine “sözde soru cümlesi” denir. Bu cümleleri oluşturmadaki amaç söze güç kazandırmak, dikkat çekmektir. “O zavallı kime kötülük edecek ki?” cümlesinde amaç bilinmeyen bir şeyi öğrenmek değildir. Dolayısıyla sözde soru cümlesidir. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisinde sözde soru cümlesi vardır? A) Maslahatgüzar nedir? B) Liyakat ne demek? C) Marjinal ne demek? D) Ne demek, gelmiyorum? 4. Soru cümleleri olumlu veya olumsuz da olabilir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi hem olumsuz hem de devrik bir soru cümlesidir? A) B) Makineleşmeyle geliştirdiğimiz hı- Bütün zenginliğin bir avuç aç- zın içine sıkışıp kaldık. Bereket gözlü insanın elinde bulundu- bizi terk etti. Bilgimiz bizi alaycı ğu ve çoğunluğun sefalet kıldı. Aklımız ise anlaşılmaz ve içinde yaşadığı bir toplumda kaba. Çok düşünüp, az hissettik. kimse mutlu olamaz. Teknolojiden çok, insanlığa, zekâdan çok nezakete ihtiyacı- Thomas More mız yok mu? Charlie Chaplin C) D) Hayallerine bile hük- Uygarlığın gerçek ölçüsü ne medemez mi insan? nüfus çokluğu ne kentlerin bü- yüklüğü ne de üretim bolluğu- Oğuz Atay dur. Gerçek ölçü ülkenin yetiş- tirdiği insanların nitelikleridir. Ralph Waldo Emerson 5. “Mı/mi” soru edatı her zaman kullanıldığı cümleye soru anlamı katmaz. Bazı cümlelerde zaman ve pekiştirme görevi de üstle- nebilir. “Haberi duydu mu hemen gelir.” cümlesinde mı/mi soru edatı cümleye zaman anlamı katmıştır. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisinde soru anlamı yoktur? A) Güzel mi güzel bir evdi. B) Gelecek miydin C) Bizi duyuyor musunuz D) Sen burada mısın 8. Sınıf FÖY - 54

6. Kimin, nasıl bir anısı hâline geleceğimizi hiçbirimiz bilemeyiz. Turgut Uyar Yukarıdaki sözde “kim” soru kelimesi kullanıldığı cümleye soru anlamı katmamıştır. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde soru kelimesi kullanıldığı cümleye soru anlamı katmıştır? A) B) adam, Kim nasıl tanıyorsa beni, Ne zaman adam gibi Öyleydim işte, adam oluyor insan? Çok gezdiğinde mi? Sağ tarafında deniz Çok gördüğünde mi? Solunda rüzgâr... Çok ünlü, çok zengin olduğunda mı, Turgut Uyar Çok sevdiğinde mi? Yoksa bunların hepsi bir kenara adam gibi sevdiğinde mi? C) D) Beni hayat yormadı. Yavaş yavaş ölüyoruz Beni değer verdiğim dedi kaplumbağa. “Haklısın.” insanların dedi kelebek. değişmesi yordu. “Ne uzun bir gün!” Hayat, yaşamaya değer, Lakin insanlar Sevilmeye değer mi? Bilmiyorum... 7. Sevinç, heyecan, coşku, üzüntü, şaşırma, özlem, korku, uyarı dikkat vb. ifade eden cümlelere ünlem cümlesi denir. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde ünlem cümlesi vardır? A) B) Gümüşsuyu'ndan Dolmabahçe'ye inen Eyüp sırtlarından Haliç'e bakış. (1916) yol. (1930'lar) D) C) İstanbul Hilton Otelinin arkası. (1976) Hep gidene gurbet sanırdım gittiği yer, FÖY - 54 Oysa gurbet kalana gidenin bıraktığı yermiş.

8. Seçeneklerden hangisinde yukarıdaki kavramlardan herhangi birini yansıtan bir cümleye yer verilmemiştir? A) Öyle bir an geliyor ki, insanın içinde bir şeyler kırılıyor, ne enerji ne istek kalıyor. (Umberto Eco) B) Siz yardım edilmiş yoksullar istiyorsunuz, biz ise ortadan kaldırılmış yoksulluk. (Victor Hugo) C) Her sene öğrendiğine şükret. Kötüleri arka cebine, iyileri aklına koy. (Anonim) D) İyileşen tek şey zamandır. İnsan iyileşmez. (Birhan Keskin) 9. 10. Zeka Küpü Yayınları Yukarıdaki film repliği için yapılan; Yukarıdaki film repliğinde hakim olan duygu aşağıda- l. Ünlem cümlesi vardır. kilerden hangisidir? ll. “-Mı” edatı pekiştirme anlamı katmıştır. lll. Sözde soru cümlesi vardır. A) Teselli B) Pişmanlık Numaralanmış değerlendirmelerden hangisi veya han- C) Çaresizlik D) Hayıflanma gileri doğrudur? FÖY - 54 A) Yalnız l B) Yalnız ll C) l ve ll D) ll ve lll 8. Sınıf

60. föy • Yazım Kuralları 2: Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler, Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler. • Yazdıklarını düzenler. (V) 3218 1 ve 2. soruları aşağıda verilen tablodan yararlanarak cevaplayınız. KURALLAR ÖRNEKLER Birleşme esnasında ses düşmesi veya türemesine uğra- • Cuma + ertesi → Cumartesi (“e” sesi düşmüş) yan birleşik fiil ve isimler bitişik yazılır. 1. • Emir + etmek → Emretmek (“i” sesi düşmüş) • Zan + etmek → Zannetmek (“n” sesi türemiş) 2. Kurallı birleşik fiiller bitişik yazılır. • Yaza + bilmek → Yazabilmek (yeterlilik kurallı birleşik fiili) • Geli + vermek → Gelivermek (tezlik kurallı birleşik fiili) Birleşik kelimeyi oluşturan sözcüklerden her ikisi veya ikin- • Aslan + ağız → Aslanağzı (Hayvan ve organ isimleri an- 3. cisi anlam değişmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik lam değişmesine uğrayıp bir bitki adı olmuştur.) yazılır. • Kuş + burnu → Kuşburnu (Hayvan ve organ ismi anlam değişmesine uğrayıp bitki adı olmuştur.) • Miras + yedi → Mirasyedi (İkinci sözcük çekimli fiildir.) 4. Bir veya iki ögesi çekimli fiil olan ve bir varlık, kavram ve- • Çek + yat → Çekyat (Her iki sözcük emir kipiyle çekimlen- ya eşya ismi olmuş birleşik kelimeler bitişik yazılır. miş.) • Tut + kal → Tutkal (Her iki sözcük emir kipiyle çekimlen- miş.) 1. Yukarıdaki tabloya göre, 8. Sınıf Biri hakkında hissettikleriniz sizi çoğunlukla yanıltmaz. Size değer verilme- diğini hissediyorsanız, gerçekten öyledir. Sevgi, kendini belli eder. Sevildi- ğinizi iliklerinize kadar hissedebileceğiniz bir yeti vardır içinizde. verilen metin için yapılan değerlendirmelerden hangisi doğrudur? A) Kurallı birleşik fiil yanlış yazılmıştır. B) “Hissettiklerimiz” sözcüğü ayrı yazılmalıdır. C) “Belli eder” fiili bitişik yazılmalıdır. D) “Hissediyorsanız” sözcüğü 1. kurala göre doğru yazılmıştır. FÖY - 60

2. Aşağıdaki kitap adlarından hangisinde tablodaki kurallardan herhangi birine uygun olarak yazılmış bir birleşik söz- cük yoktur? A) B) C) D) 3. 1- “-an/-en, -er/-ar/-ır/-ir, -maz/-mez ve –mış/-miş sıfat fiil eklerini almış sözcükler birleşik kelimede ikinci sözcük olursa oluşan kelime bitişik yazılır. (can + kurtaran → cankurtaran) 2- İki veya daha fazla sözcükten oluşmuş il, ilçe, semt vb. yer adları bitişik yazılır. (Gazi + Osman + Paşa → Gaziosmanpaşa Mah. şebin + kara + hisar → Şebinkarahisar, kadı + köy → Kadıköy) 3- “Baş” sözcüğüyle oluşturulan sıfat tamlamaları bitişik yazılır. (baş + rol → başrol) 4- İkinci sözcüğü “ev, hane” olan birleşik kelimler bitişik yazılır. (aş + evi → aşevi, posta + hane → postane) 5- Somut olarak yer bildirmeyen “alt, üst ve üzeri” sözcüklerinin sona getirilmesiyle oluşturulan birleşik sözcükler bitişik yazı- lır. (şuur + altı → şuuraltı) 6- Renk adlarıyla oluşan bitki, hayvan ve hastalık adları birleşik yazılır. (akçaağaç, alabalık, mavihastalık) ÇALI TÜRÜ BİTKİLER  Maki: Akdeniz ikliminde kızılçam ormanlarının tahribiyle oluşur.  Gorig: Akdeniz ikliminde makile- rin tahribiyle oluşur.  Psödomaki: Karadeniz ikliminde ormanların tahribiyle oluşur. Verilen bilgilere göre yukarıdaki görsellerde numaralanmış yazım kurallarından hangileriyle ilgili herhangi bir örnek yoktur? A) 1 ve 5 B) 2 ve 6 C) 3 ve 4 D) 4 ve 6 8. Sınıf FÖY - 60

4. 5. Hava Durumu: Parçalı ve çok bulutlu; Rüzgâr: Güney ve güney batıdan 4 ila 6, öğle saatlerinden sonra gü- neyi 5 ila 7, akşam saatlerinden itibaren 8 kuvvetinde, Dalga: 1,0 ila 2,0 m, yer yer 2,5 m; Görüş: İyi. Kitap önerisi ❤ Zeka Küpü Yayınları İZMİR'de yıkıma neden olan 6,6 büyüklüğündeki dep- remde afet zedelerin yardımına koşmak için bir çok ka- mu kurum ve kuruluşu personeli, seferber oldu. Afetin yaralarını sarmak ve depremden etkilenenlerin yanın- da olmak için bir çok kişi ise gönüllü olarak çalışmala- ra katıldı. Yukarıdaki metinlerde seçeneklerdeki yazım kuralla- rından hangisiyle ilgili bir yazım yanlışına rastlanma- maktadır? A) “zede” ile oluşturulmuş birleşik kelimeler bitişik yazılır. Yukarıdaki kitap kapağında bitişik yazılan birleşik ke- B) “Biraz, çoğu, birkaçı, birçok, hiçbiri, herhangi” sıfat ve- limelerden herhangi birinin bitişik yazılma nedeni han- ya zamirleri bitişik yazılır. gi seçenekte yanlış belirtilmiştir? C) Ara yönleri belirten kelimeler bitişik yazılır. A) Ses düşmesi veya türemesi olan birleşik kelime bitişik D) “Etmek, olmak” gibi yardımcı fiille birleşen sözcükler- yazılır. de ses düşmesi veya türemesi olursa sözcük bitişik ya- zılır. B) Sıfat fiilin sonda olduğu birleşik sözcük bitişik yazılır. C) Bir veya iki ögesi çekimli fiil olan ve bir varlık, kavram veya eşya ismi olmuş birleşik kelimeler bitişik yazılır. 8. Sınıf D) Kurallı birleşik fiiller bitişik yazılır. 6. “Bir” ve “takım” sözcüklerinden oluşan birleşik sözcük “bazı” anlamında kullanılıyorsa bi- tişik, kullanılmıyorsa ayrı yazılır. Yukarıdaki yazım kuralına göre yanda verilen kitabın isminin yazımıyla ilgili şu değer- lendirmeler yapılmıştır. Atakan : “Bir” ve “takım” sözcüklerinden oluşan kelime hatalı yazılmıştır. Ege : Kitabın isminde herhangi bir yazım yanlışı yoktur. Buğra : Kitabın isminde“bir” ve “takım” sözcüklerinden oluşan kelime bitişik yazılma- lıdır. Yunus : Bence kitap isminde “bir”, “takım” sözcüğünü niteleyen sayı sıfatı görevinde- dir ve “bazı” anlamını kazanmıştır. Dolayısıyla herhangi bir değişikliğe gerek yoktur. Buna göre kim veya kimlerin değerlendirmesi yanlıştır? A) Atakan B) Ege ve Yunus C) Buğra D) Atakan ve Buğra FÖY - 60

7. Arkadaşlar, 9. • Zamanla ilgili birleşik kelimeler ayrı yazılır: (bağ bozu- “Sevk etmek” birleşik fiilinin ilk sözcüğün- mu, hafta sonu) de herhangi bir ses türemesi veya ses düş- mesi olmadığı için bu ve bunun gibi “et- • Durum, olgu ve olay bildiren sözlerden biriyle kurulan mek, olmak, eylemek, kılmak” yardımcı birleşik kelimeler ayrı yazılır:( açık oturum, açık öğre- fiilleriyle oluşan birleşik fiiller ayrı yazılır. tim, ana dili, baş ağrısı) Arkadaşlar, Buna göre aşağıdaki sözcüklerden hangisinde yazım “Köpek balığı, uğur böceği, ton balığı, ku- yanlışı vardır? ru incir” gibi birleşik kelimelerde sözcük- lerden hiçbiri veya ikincisi anlam değişik- A) yerçekimi B) Gökyüzü liğine uğramadığı için bu şekilde oluşan C) Ay tutulması D) baş dönmesi birleşik sözcükler ayrı yazılır. Arkadaşlar Dikkat! “-r/-ar/-er,-mez/-maz ve –an/-en” sıfat fiil eklerini alan bir sözcük birleşik kelimenin ilk sözcüğü olursa bu kelime ayrı yazılır: güler yüz, çıkmaz sokak, çalar saat Arkadaşlar, Zeka Küpü Yayınları “İç, dış ve sıra” sözcükleriyle oluşturulan birleşik kelimeler ayrı yazılır: yurt dışı, haf- ta içi, peşi sıra Bu bilgilere göre seçeneklerden hangisinde bütün bir- leşik kelimeler doğru yazılmıştır? A) gök delen/aklı sıra/yanı sıra B) arz etmek/deniz yolu/yarım küre C) at sineği/yok olmak/kurufasulye D) mutlu olmak/biçer döver/uçan daire 8. “Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, 10. küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, tek, çok, çift” sözlerinin ba- yeraltı, Yakın Doğu, kirli sarı, saman rengi, sarıçam şa getirilmesiyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ay- rı yazılır: alt kurul, alt yazı; üst kat, üst küme; ana bilim da- Yukarıdaki sözcüklerden birinde yazım yanlışı vardır. lı, ana dili; ön söz... Buna göre söz konusu yazım yanlışı seçeneklerdeki Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir ya- yazım kurallarından hangisine aykırıdır? zım yanlışı vardır? A) Renk sözcüğü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş A) “Mütevazılık hiçbir zaman gerçek anlamda üstdeğer isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır: Bon- olmamıştır bizde.” (Nuri Bilge CEYLAN) cuk mavisi B) “Hep yarınları bekledi insanlar geldiğini hiç fark etme- B) Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanı- diler.” (Erdem BAYAZIT) lan sıfatlar ayrı yazılır: açık sarı C) “Korkarım, teknoloji bir gün insan iletişiminin önüne ge- C) Yer adlarında kullanılan batı, doğu, güney, kuzey, gü- çecek ve ortaya aptal bir nesil çıkacak.” (Albert EINST neybatı, güneydoğu, kuzeybatı, aşağı, yukarı, orta, iç, EİN) yakın, uzak kelimeleri ayrı yazılır: Güney Aysa, Kuzey- doğu Anadolu D) “Eğer çirkinlik diye bir şey varsa o da gözlerimizdeki ön yargılı ölçekler. (Halil CİBRAN) D) Somut olarak yer belirten alt ve üst sözleriyle oluştu- rulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır: deri altı, 8. Sınıf böbrek üstü bezi, tepe üstü FÖY - 60

61. föy • Yazım Kuralları 3: İkileme ve Pekiştirmelerin Yazımı, Kı- saltmaların Yazımı • Yazdıklarını düzenler. (Vl) 3219 1. İkilemeler ayrı yazılır: baş başa, bir bir, az çok, yavaş yavaş, güzel müzel, adam madam... İkilemeler yazılırken aralarına herhangi bir noktalama işareti konmaz: ağır,ağır (yanlış)  ağır ağır (doğru) Pekiştirmeli sözcükler bitişik yazılır: apaçık, kapkara, masmavi, yemyeşil, çepeçevre... Aşağıdakilerden hangisinde yukarıda verilen yazım kurallarından herhangi birine aykırı bir yazım yanlışı vardır? A) Eski B) Evini temizle fotoğraflara ve düzenle Bisiklete bin bak Günlük tut Kedinle Baş Başa Olabileceğin Anlar Spa günü yap Sevdiğin bir çalma listesini dinle. C) D) Karişik bitki çayi Kaktüsler hep şirin görünür. Bazen kip kirmizi bir çay Manava, sonra firina ve en son bakkala uğradim Babet rahatliği FÖY - 61 8. Sınıf

2. Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları her kelimenin ilk harfinin büyük olarak yazılmasıyla yapılır ve harfler arasına nokta konmaz: TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi), TDK (Türk Dil Kurumu), ABD (Amerika Birleşik Devletleri); KB (Kutadgu Bilig); TD (Türk Dili); B (batı), D (doğu); GB (güneybatı) Bu bilgilere göre aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yer alan kısaltma verilen kurala göre yapılmamıştır? A) B) C) D) BEYAZ KONAK 6APT. 3. Sadece büyük harflerle yapılan kısaltmalarda “Türkiye Cumhuriyeti (T.C.) ve Türkçe (T.)” ifadelerinin dışındaki kısalt- malarda kesinlikle nokta kullanılmaz. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisinde kısaltmanın yazımı yanlıştır? A) B) C) D) TSK MEHMETÇİK VAKFI 4. • Sadece büyük harflerle oluşturulan kısaltmalarda; kısaltma, bir sözcük gibi okunmuyorsa kısaltmanın son harfinin okunu- şuna göre ek getirilir ve bu ek kesme işaretiyle ayrılır: TDK’na (yanlış), TDK’ya (yanlış), TDK’ye (doğru) • Bir kelime gibi okunan ve sadece büyük harflerle oluşan kısaltmalara getirilen ekler kısaltmanın okunuşuna göre getirilir ve bu ekler kesme işaretiyle ayrılır: TÜBİTAK’e (yanlış), TÜBİTAĞ’a (yanlış), TÜBİTAK’a (doğru) “BOTAŞ, SGK, TBMM, MEB” kısaltmalarına ekler getirilecektir. Buna göre verilen kısaltmalardan hangisine getirilen ek yanlış yazılmıştır? A) BOTAŞ'ın B) SGK'nın C) TBMM'nin D) MEB'in 8. Sınıf FÖY - 61

5. Elementlerin ve ölçü birimlerinin kısaltmalarında uluslararası kısaltmalar geçerlidir ve bu kısaltmalarda nokta kullanıl- maz: kilometre (km.) yanlış, kilometre (km) doğru; litre (l.) yanlış, litre(l) doğru; karbon (k) yanlış, karbon (C.) yanlış, karbon (C) doğru. Verilen bilgilere göre görseldeki kısaltma için yapılan aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi doğrudur? A) Kısaltmada herhangi bir yanlışlık yoktur. B) “cm.” santimetrenin kısaltmasıdır ve “sm.” şeklinde olmalıdır. C) “cm.” yerine “sm” yazılmalıdır. D) “cm.” yerine “cm” yazılmalıdır. 6. • Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarıyla ölçü birimlerinin dışında kalan sözcükle- rin kısaltması küçük harflerle yapılır ve bu kısaltmaların sonuna nokta işareti 8.Sınıf konur: edebiyat(ed.), fizik (fiz.) sıfat (sf.) • Özel isim, unvan veya rütbelerin kısaltması yapılırken kısaltmanın ilk harfi bü- yük, diğerleri küçük yazılır ve kısaltmanın sonuna nokta işareti konur: Avukat Mehmet (Av. Mehmet), Meydan Sokak (Meydan Sok.), Albay Reşat( Alb. Re- şat)… Verilen bilgilere göre görseldeki kısaltma için yapılan aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi doğrudur? A) Kısaltmalardaki noktalar kaldırılmalıdır. B) Kısaltmaların ilk harfleri büyük, diğerleri küçük olmalı ve sonuna nokta konulmalıdır. C) Kısaltmalardaki bütün harfler küçük olmalıdır ve nokta kaldırılmalıdır. D) Kısaltmalardaki bütün harfler küçük olmalı ve nokta kullanılmalıdır. 7. Küçük harflerin yer aldığı kısaltmalarda, kısaltmalara getirilen ekler kısaltmanın değil kelimenin okunuşuna göre getirilmelidir ve kısaltmanın sonunda nokta veya üs işareti olabileceği için kesme işaretine gerek duyulmaz: doktorun (dr’nin) yanlış, dokto- run (dr.’un) yanlış, doktorun (dr.un) doğru; metreküpüne(m3ne) yanlış, metreküpün (m3ne) doğru Buna göre, İng.nin, 19.yy.ın... TL'nin kr'un (Türk lirası) (Kurus) yukarıdaki kısaltmalardan kaçının yazımı doğrudur? C) 3 D) 4 A) 1 B) 2 FÖY - 61

8. “Numara” sözcüğünün kısaltması (No.) bir kelime gibi okunduğundan bu kısaltmaya getirilen ek, sözcüğün okunuşuna göre de- ğil kısaltmanın okunuşuna göre getirilmelidir: No.sı (yanlış) No.su (doğru) T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI 13 Nolu KORKUT ATA AİLE SAĞLIĞI MERKEZİ Buna göre yukarıdaki tabelada yer alan “numara” sözcüğünün kısaltmasındaki yazım yanlışı hangi şekilde düzeltil- melidir? A) “Nolu” ifadesi “NO’LU” şeklinde yazılmalıdır. B) Kısaltma “No.lu” şeklinde düzeltilmelidir. C) “ Nolu” ifadesi “no.lu” şeklinde yazılmalıdır. D) Kısaltma “NO.LU” şeklinde yazılmalıdır. 9. Aşağıdaki posta pullarından hangisindeki kısaltma doğru yazılmıştır? A) B) Sivas - Kongre Binası Atatürk ve Etnografya Müzesi AJANS -TÜRK A.Ş. 2009 C) D) 8. Sınıf FÖY - 61

62. föy • Yazım Kuralları 4: De, Ki, Mi'nin Yazımı; Tarihlerin Yazımı • Yazdıklarını düzenler. (Vll) 3220 1. • Türkçede üç farklı görevde kullanılan “ki” vardır: bağlaç olan, zamir olan ve sıfat yapan. • Bağlaç olan “ki” ayrı yazılır ve cümlede genellikle açıklama işlevi görür, cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamı daralır fa- kat bozulmaz: “Baktım ki o gelmiş/ baktım o gelmiş.” • Zamir olan ve sıfat yapan “ki” her zaman bitişik yazılır. Zamir olan “ki” ismin yerini alır, sıfat yapan “ki” ise ismi niteler: “Onun elbisesi yeni. Onunki (elbisesi) yeni”(zamir); “Bahçedeki sandık” (sıfat) Buna göre aşağıdakilerden hangisinde “ki” nin yazımı yanlıştır? A) B) C) D) BİLİYOR MUYDUNUZ? BİLİYOR MUYDUNUZ? BİLİYOR MUYDUNUZ? BİLİYOR MUYDUNUZ? Finlandiya’da kışın Oklahoma’daki rögar 84 Yaşındaki adam, milyon İnsan kalbi, kanı o kadar sıcaklık -40C’ye kadar kapaklarının üzerinde, dolarlık teklifi reddetti, bunun sert bir şekilde pompalar ki düşer, ağaçlar o kadar çok beyaz bir nokta ile şehrin üzerine alışveriş merkezini kanı bir binanın dördüncü kar ve donla kaplıdırki neresinde olduğunuzu başka bir gezegenden gösteren bir şehir haritası evinin çevresine inşa katına kadar fışkırtabilir. manzara gibi görünür. vardır. etmeye zorladı. 2. Bağlaç olan “ki” bazı sözcüklerde kalıplaştığı için ayrı değil bitişik yazılır: mademki, halbuki, sanki, oysaki, çünkü, eğerki, me- ğerki, belki, illaki Buna göre aşağıdakilerden hangisinde “ki” yanlış yazılmıştır? A) “Tek önemli vakit vardır, B) C) D) içinde bulunduğumuz an. Lao Tzu; Anladım ki insanlar: Susa- O an en önemli vakittir, nı korkak, görmezden ge- çünkü sadece o an elimiz- “Eğer bütün insanlığı Bir gün gelir, açmaz leni aptal, affetmeyi bileni den bir şeyler gelebilir. En uyandırmak istiyorsa- dediğin çiçekler açar. çantada keklik sanıyorlar... önemli kişi kiminle bera- nız, bütünüyle kendinizi Gitmez dediğin dertler Oysa ki; biz istediğimiz ka- berseniz odur, zira hiç kim- uyandırın. Dünyadaki dar hayatımızdalar. Göz se bir başkasıyla bir daha gider. yumduğumuz kadar dü- görüşüp görüşmeyeceğini acıları bitirmek Bitmez dediğin zaman rüstler ve sustuğumuz ka- bilemez ve en önemli iş iyi- istiyorsanız, içinizdeki dar insanlar!.. lik yapmaktır, çünkü insa- geçer. nın bu dünyaya gönderil- karanlığı ve negatif Hayat öyle bir sırdır ki; Şems-i Tebrîzî mesinin tek sebebi budur.” enerjiyi yok edin. Aslında dünyaya Önce şükür, (İnsan Ne İle Yaşar?, Lev verebileceğiniz en Sonra sabır, Nikolayeviç Tolstoy) Sonra da inanmak gerek. büyük hediye, kendi değişiminizdir.” Mevlâna FÖY - 62 8. Sınıf

3. ll l • Yukarıda yer alan I. cümledeki “de” bağlaç olan “de” dir. Bağlaç olan “de” her zaman ayrı yazılır ve bulunduğu cümleye pe- kiştirme anlamı katar, cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamında daralma olur ancak cümlenin anlamı bozulmaz. • Yukarıda yer alan II. cümledeki “de” hal eki olan “de” dir. Bu ek her zaman bitişik yazılır, eklendiği kelime veya cümleye yer, zaman, bulunma anlamları katar. Hal eki olan “de” cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamı bozulur. Özel isimlere ve sa- yılara eklendiğinde kesme işaretiyle ayrılır: 1957'de, Ankara'da Buna göre, Evde mutlaka birkaç bitki büyütmeli, sevgini onlarla paylaşmalısın! Onlar büyüdükçe, çiçeklendikçe seninde kalbin büyüyüp çi- çeklenecek. Kaktüs bakımı en kolay bitkilerden biri, onunla başlamaya ne dersin? Yukarıdaki metinde yer alan “de” lerin yazımıyla ilgili yapılan seçeneklerdeki değerlendirmelerden hangisi doğrudur? A) “Evde” sözcüğü “ev de” şeklinde yazılmalıdır. B) “Seninde” sözcüğü “senin’de” şeklinde olmalıdır. C) “Seninde” yerine “senin de” yazılmalıdır. D) “Evde” sözcüğü “ev’de” şeklinde yazılmalıdır. 4. • Bağlaç olan “de” büyük ünlü uyumuna uyarak “da” biçiminde de yazılabilir fakat benzeşme kuralına uymaz yani sert bir ün- süzden sonra “te” veya “ta” şeklinde yazılmaz: “Mert te bu duruma sevindi.” (yanlış); “Mert de bu duruma sevindi.” (doğru). • Hal eki olan “de” büyük ünlü uyumuna ve benzeşme kuralına uyum sağlayarak “-da/-te/-ta” şeklinde yazılabilir. Eğer ben- zeşme kuralı uygulanmazsa yazım yanlışı olur: “Dolmuşda çok yolcu vardı.”(yanlış); “Dolmuşta çok yolcu vardı.” (doğru). • Bağlaç olan “de” “ya” ifadesiyle de kullanılabilir ve her zaman “ya da” şeklinde yazılır. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisinde “de” nin yazımı yanlıştır? A) ZZeeyyttiinnyyaağğıınnıınn iiyyiissii:: B) İBNİ SİNA Erken Meyvemsi Tansiyon yüksekliğine karşı hasat ve çimen kabak suyu için. kokuları Parlak Kalbi güçlendirmek için elma yeşilimsi Soğuk yiyin. sıkım renk Soğukta Boğaz yakan ama Felce yakalananlar da çam eşit donan mide yakmayan fıstığı yesin. bir tat bir yapı C) NEDEN SIK SIK D) ACIKTIĞINI SÖYLEYEYİM! Gün içerisinde yeterli Yeterli miktarda Lifli gıdalar Bütün protein tüketmiyorsun. su içmiyorsun. yemiyorsun. dikkatimi verip te Sağlıklı ara öğünler Sağlıklı yağları Farkında olarak ya da artık yapmıyorsun. tüketmiyorsun. olmadan şeker çalışmam tüketiyorsun. gerek! 8. Sınıf FÖY - 62

5. ‘Güzelliği bulmak için tüm dünyayı dolaşsakta, onu içimizde taşımıyorsak asla bulamayız.’ buna gönülden inanıyorum. İnsanın içideki her neyse gördükleri de içindekilere yakındır. Verilen metinde aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bir yazım yanlışı vardır? A) “De” bağlacı B) Hâl eki olan “de” C) Sıfat görevindeki “ki” D) Bağlaç olan “ki” 6. • Cümleye soru, pekiştirme ve zaman anlamı katan “mı/mi” soru edatı her zaman ayrı yazılır: “Onu gördün mü?” • Zaman ve pekiştirme anlamı katan “mı/mi/mu/mü” soru edatından sonra herhangi bir noktalama işareti getirilmez: “Güzel mi, güzel” (yanlış) “Güzel mi güzel.” (doğru). “İşin bitti mi, (bitince) bana uğra.” (yanlış). “İşin bitti mi bana uğra.” (doğru). • “mı/mi/mu/mü” soru edatı ünlü daralmasına uğrayan olumsuzluk eki“-mı/-mi/-mu/-mü” ile karıştırılmamalıdır, olumsuzluk eki her zaman bitişik yazılır: “Çocuğu gör müyor.” (yanlış) “Çocuğu görmüyor.” (doğru) Buna göre aşağıdakilerden hangisinde “mi”nin yazımıyla ilgili bir yanlışlık vardır? A) B) C) D) 8. Sınıf 7. • Tarihler; gün, ay ve yıl şeklinde yazılır: 01.25.1999 (yanlış), 25.01.1999 (doğru). Eylül 1 1998 (yanlış), 1 Eylül 1998 (doğru) • Tarihlerin yazımında gün ay ve yıl rakamla belirtildiğinde gün, ay ve yıl arasına nokta veya eğik çizgi konur: 10,01,2001 (yanlış); 10.01.2001 veya 10/01/2001 (doğru) • Ayın yazımında Romen rakamı kullanılabilir: 05.V.2007 veya 05/V/2007 • Ay adı yazıyla yazıldığında araya noktalama işareti gelmez: 1.Eylül.2002 veya 1/Eylül/2002 (yanlış); 1 Eylül 2002 (doğru) • Tarihlere getirilen eklerin yazımında son rakamın okunuşuna göre ek getirilir ve gelen ek, kesme işaretiyle ayrılır: 10.02.2002’de veya 10.02.2003’te (doğru); 10.02.2003’de (yanlış) Bu kurallara göre aşağıdakilerden hangisinde tarihlerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık vardır? A) B) C) D) BİLİYOR MUYDUNUZ? BİLİYOR MUYDUNUZ? BİLİYOR MUYDUNUZ? BİLİYOR MUYDUNUZ? United Airlines’a ait uçak Ferrai şirketinin kurucusu Barrow, Alaska’da 18 16.Mayıs.2010 tarihinde 1 Ocak 2017’de Enza Ferrari, 14 Ağustos Kasım’da Güneş batar ve Ay, Venüs ve Jüpiter yan Shangai’dan kalktı ve 1988’de öldü. 2 ay sonra 23 Ocak’ta doğar. 67 gün 31 Aralık 2016’da San 15 Ekim 1988’de, Mesut yana gelerek gülücük boyunca gece yaşanır. oluşturmuştur. Francisco’ya indi. Özil doğdu. FÖY - 62

8. Aşağıdakilerden hangisinde tarihlerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır? D) A) B) C) 9. Aşağıdakilerden hangisinde herhangi bir yazım yanlışı yoktur? A) B) Bir insan hassas diye Belki bir zaman başarmak isteyen şu insanlardan biriyimdir ama... illa ki deli olacak diye bir şey yok. ... benim için boş bir hayalden C) başka bir şey değildir. Anlıyormusun? D) Hayatımın bir trajedi olduğunu düşünürdüm Bırak şemsiyeni ama şu an farkına varıyorum ki, bir komedi. Belkide bu ıslandığın son yağmur. 10. AİLE SEVGİSİ ISLAH EDİCİDİR... Geçtiğimiz günlerde bir kitap okuyordum. Psikopatları çalışan bir profesörün, kendisi de psikopatların girdiği tetkiklere giri- yor ve beyin incelemelerinin onlarınkine özdeş aynı olduğunu görüyor. Kendi köklerini araştırıyor ve ailesinde 5 tane cina- yet görüyor. Diyor ki: Bende bir psikopat olabilirdim, beni koruyan annemin o eşsiz, sarıp sarmalayıcı büyük sevgisiydi. Gen- lerimizi seçme şansımız yok, o genler doğru bir aile terbiyesi ve sevgisiyle ıslah edilebilir. Bakın şiddet de merhamet de ailede başlıyor. Ailede şiddeti gören çocuk “Demek kadınlara şiddet uygulanabilir, kadınlar bu dilden anlıyor.” diyor. Şidde- te maruz kalan çocuk ileri yaşında şiddeti bir yöntem olarak kolaylıkla benimsiyor. Yukarıdaki metinde aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bir yazım yanlışı vardır? A) Bağlaç olan “ki” B) Zamir olan “ki” C) Bağlaç olan “de” D) Hâl eki olan “de” 8. Sınıf FÖY - 62

63. föy • Yazım Kuralları 5: Sayıların Yazımı • Yazdıklarını düzenler. (Vlll) 3221 1. • Sayılar hem yazıyla hem de rakamla yazılabilir: 1955 (doğru), bin dokuz yüz elli beş (doğru) • Para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır: 150.000 lira, 35 kilogram, 10 metre kumaş, 30.000 ki- şi… • Saat ve dakikalar bir metin içinde değilse rakamla, eğer metin içindeyse hem yazıyla hem de rakamla yazılabilir: Saat do- kuzu beş geçe geldi ve epey oturduk, sohbet ettik onunla. Mesela saat onda film henüz başlamamıştı. 17.05’te film sona erecek. • Saatler rakamla yazılırken saat ve dakika arasına sadece nokta getirilir: 18:30, 18;30,18,30,18-30 (yanlış); 18.30 (doğru) • Saatler yazılırken dakika bölümü “00” şeklindeyse getirilen ek, dakikanın değil saatin okunuşuna göre getirilir: 18.00’da (yanlış), 18.00’de (doğru) • Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen bin, milyon, milyar ve trilyon sözleri harf- 8.Sınıf le yazılabilir: 1 milyar 500 milyon kişi, 3 bin 255 kalem, 8 trilyon 412 milyar vb. Günay Öğretmen sayıların yazımıyla ilgili yukarıdaki açıklamaları yaptıktan sonra öğrencilerinden verilen kurallarla ilgili sınıfa yazım yanlışı olan örnek materyaller getirmelerini istemiştir. Bazı öğrencilerin getirdiği materyaller şunlardır: Ece Sude Hiranur Sude BİLİYOR MUYDUNUZ? BİLİYOR MUYDUNUZ? BİLİYOR MUYDUNUZ? BİLİYOR MUYDUNUZ? 1937'de oynanan bir futbol ma- Apple’in kurucusu Steve Jobs, Dünyanın en uzun süren trafik Bir keresinde bir kadın, uçakta çı sis nedeniyle yarıda kesildi. iPhone'u 09:41’de tanıttığı için sıkışıklığı 12 gün sürdü, 100 km kalp krizi geçirdi, hostesler he- Ancak takımlardan birinin ka- her iPhone reklamında saat kuyruk oluştu ve araçlar günde men yolculara “Aranızda dok- lecisinin bundan haberi olmadı 09:41’i gösterir. 1 kilometre ilerleyebildiler. tor var mı?” diye sordu. Bunun ve on beş dakika boyunca bu üzerine on beş kişi ayağa kalk- tı, onlar kardiyoloji konferansı kaleci siste top bekledi. için yolculuk eden doktorlardı. Bu bilgilere göre hangi öğrencinin getirdiği materyal öğretmenin istediğine uygun değildir? A) Ece B) Sude C) Hiranur D) Merve FÖY - 63 8. Sınıf

2. Erkan: Arkadaşlar, üleştirme sayıları sadece harfle yazılır yani “2’şer” değil “ikişer” şeklinde yazılmalıdır. Bu bilgilere göre aşağıdaki görsellerden hangisinde belirtilen kurala uyulmamıştır? A) B) C) D) DÖRDER DÖRDER 100'E KADAR SAYALIM 3. • Birden fazla sözcükten oluşan sayılar ayrı yazılır: Üçyüzaltmışbeş (yanlış), üç yüz altmış beş (doğru) • Para ile ilgili işlemlerle senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır: 650,35 (altıyüzelliTL,otuzbeşkr.) • Adları sayılardan oluşan oyun adları bitişik yazılır: altmışaltı, ellibir, yirmibir, dokuztaş vb. • Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz: % 25, ‰ 50 (yanlış); %25, ‰50 (doğru) Yukarıdaki açıklamalara göre seçeneklerde yer alan görsellerden hangisinde yazım yanlışı yoktur? A) Su içmek B) Kanın %85’ini oluşturur. Kasların %75’ini oluşturur. Vücudu temizler. Besinlerin vücuttaki Kemiklerin %22’sini emilimini sağlar. oluşturur. Besinlerin enerjiye Eklemlere kayganlık dönüşmesine sağlar. destek olur. Nefes alabilmemeiz için Oksijeni nemlendirir. C) D) 8. Sınıf FÖY - 63

4. • Romen rakamları tarihî olaylarda, yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerde ayların yazılışında, kitap ve dergi ciltlerinde, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılır: II. Dünya Savaşı; XX. yüzyıl; III. Selim, XIV. Louis, II. Wilhelm, V. Karl, VIII. Edward; 1.XI.1928; I. Cilt; I)… II) … vb. • Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilm esi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır: 15., 56., XX.; 15’inci, 56’ncı, XX’nci vb. • Sıra sayıları ekle gösterildiklerinde rakamdan sonra sadece kesme işareti ve ek yazılır, ayrıca nokta konmaz: 8.’inci değil 8’inci, 2.’nci değil 2’nci vb. Yukarıdaki bilgilere göre aşağıdakilerden hangisinde yazım yanlışı vardır? A) B) C) D) VICTOR HUGO WILLIAM WILLIAM SHAKESPEARE SHAKESPEARE KRAL VIII. HENRY SEFİLLER ON İKİNCİ GECE -I- HASAN ALİ YÜCEL KLASİKLER DİZİSİ HASAN ALİ YÜCEL KLASİKLER DİZİSİ HASAN ALİ YÜCEL KLASİKLER DİZİSİ İNGİLİZCE ASLINDAN ÇEVİREN HAMİT ÇALIŞKAN İNGİLİZCE ASLINDAN ÇEVİREN SEVGİ SANLI FRANSIZCA ASLINDAN ÇEVİREN VOLKAN YALÇINTOKLU XI. BASIM 5. 8. Sınıf Yukarıdaki görselde seçeneklerde yer alan sayıların yazımıyla ilgili kurallardan hangisine aykırı bir yazım yanlışı var- dır? A) Dört veya daha çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur: 4.567, 326.197, 49.750.812, 28.434.250.310.500 vb. B) Sayılarda kesirler virgülle ayrılır: 15.2 (yanlış) 15,2 (doğru) (15 tam, onda 2); 5,26 (5 tam, yüzde 26) vb. C) Kesirlere getirilecek ekler alttaki sayı esas alınarak yazılır: 4/8’i (dört bölü sekizi), 1/2’si (bir bölü ikisi) vb. D) Bir zorunluluk olmadıkça cümle rakamla başlamaz. FÖY - 63

6. • Yüzdenin yazımı 7. • 4 ve 4’ten fazla basamaklı sayıların yazımı • Saat ve dakikanın yazımı • Sıra sayılarının yazımı Seçeneklerden hangisinde yukarıda belirtilenlerden herhangi birinin yazımıyla ilgili bir yazım yanlışı yok- tur? A) TÜRKİYE’DE EN FAZLA EROZYON GÖRÜLEN HAVZALAR Erozyonun en fazla görüldüğü havzalar arasında Fırat-Dicle Havzası ilk sırada yer alıyor. Fırat-Dicle Kızılırmak Araş %24,89 %7,08 %4,59 Çoruh Doğu %8,23 Akdeniz %5,18 B) Bilgisayar monitörü satışları salgında katlandı Dünya genelindeki kişsel bilgisayar monitörü sevkiyatları 2017 120,8 123,3 2018 milyon milyon 2019 126,1 136,6 2020 milyon milyon Zeka Küpü Yayınları C) D) ABD'DE KIRMIZI ALARM: Yukarıdaki görselde yer alan sayıların yazımıyla ilgili bütün yazım yanlışlıklarının düzeltilmesi için seçenek- LAURA KASIRGASI 4'ÜNCÜ KATEGORİYE ÇIKTI lerdeki önerilerden hangisi yapılmalıdır? ABD'nin güneyinde saatte 225 kilometre hızla ilerleyen kasırganın, yerel saat A) Yüzde işareti rakamlardan önce ve rakamlara bitişik ile perşembe günü saat 01.00 civarı Texas ile Lousiana'ya vurması bekleniyor. yazılmalıdır, 4’ten fazla basamağı olan sayıların ara- sına virgül yerine nokta getirilmelidir. KATEGORİLER Tropikal Kasırga (39 mph) B) Yüzde işareti rakamlardan önce ve rakamlardan ayrı Tropikal Fırtına (39-73 mph) yazılmalıdır, 4’ten fazla basamağı olan sayıların ara- Kategori 1 (74-95 mph) sına virgül yerine nokta getirilmelidir. Kategori 2 (96-110 mph) Kategori 3 (111-129 mph) C) Y üzde işareti rakamlardan önce ve rakamlara bitişik Kategori 4 (130-156 mph) yazılmalıdır, 4’ten fazla basamağı olan sayılar sondan Kategori 5 (157+ mph) başlanarak ikişerli gruplara ayrılmalı ve aralarına vir- gül yerine nokta konulmalıdır. 8. Sınıf D) Yüzde işareti rakamlardan önce ve rakamlara bitişik yazılmalıdır, 4’ten fazla basamağı olan sayılar sondan başlanarak ikişerli gruplara ayrılmalı ve aralarına vir- gül konulmalıdır. FÖY - 63

64. föy • Noktalama İşaretleri 1: Nokta, Virgül ve Noktalı Virgülün Kullanımı • Yazdıklarını düzenler. (lX) 3222 1. Yandaki afişte seçeneklerde yer alan noktanın kullanımıyla ilgili kurallardan hangisine ait bir örnek yoktur? A) Yargının tamamlandığı cümlelerin sonuna konur: Türk Dil Kurumu, 1932 yılında kurulmuş- tur. B) Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur: 29.5.1453, 29.X.1923 vb. C) Bazı kısaltmaların sonuna konur: Alb. (albay), Dr. (doktor), Yrd. Doç. (yardımcı doçent), ATATÜRK VE İNÖNÜ ANKARA Prof. (profesör), Cad. (cadde), Sok. (sokak), s. (sayfa), sf. (sıfat), vb. (ve başkası, ve ben- HİPODROM'DA I. GAZİ KOŞUSUNU zeri, ve benzerleri, ve bunun gibi), Alm. (Almanca), Ar. (Arapça), İng. (İngilizce) vb. İZLERKEN ÇEKİLMİŞTİR. D) Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur: 3. (üçüncü), 15. (on beşinci); II. Mehmet, XIV. Louis, XV. yüzyıl; 2. Cadde, 20. Sokak, 4. Levent vb. 03.06.1927 8. Sınıf 2. • Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur: Tren 09.15’te kalktı. Toplantı 13.00’te başladı. • Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur: 1.000, 326.197, 49.750.812 vb. • Genel ağ adreslerinde kullanılır: http://tdk.gov.tr • Kitap, dergi, tablo, fotoğraf vb.nin künyelerinin sonuna konur: Agâh Sırrı Levend, Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Ev- releri, TDK Yayınları, Ankara, 1960. • Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan sonra nokta konur: 3, 4 ve 7. maddeler: XII – XIV. yüzyıllar arasında vb. Yukarıda noktanın kullanımıyla ilgili bazı kurallara yer verilmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde noktanın kullanımı yanlıştır? A) B) C) D) M.E.B. 100 Temel Eser Dr. Sylvia Loehken Etkili Yedi yılda Yönlerinizi Nasıl Açığa 5.000 Çıkarabilirsiniz. beslenme & diyet içeriği 26.BASKI FÖY - 64 8. Sınıf

3. İŞGALE KARŞI DİRENEN KAHRAMAN ANADOLU KADINI NENE HATUN (1857-1955) Doğum: Çeperli/Erzurum  Osmanlı'nın 93 Harbi'ni kaybetmesinin ardından Erzurum Ruslara tarafından iş- gal edildi.  Şehrin yakınındaki Aziziye tabyaları, Erzurum halkının da yardımıyla Ruslardan geri alındı.  Nene Hatun, bu savaşta henüz 22 yaşınday- ken 3 aylık bebeğini bırakarak Aziziye sa- vunmasına katıldı.  Cumhuriyet Dönemi'nde \"Kırkgöz\" soyadı- nı alan Nene Hatun'un 6 çocuğu oldu. • 3 oğlu l. Dünya Savaşı'nda şehit oldu. Zafer Bayramı kutlamaları Erzurum. (1952)  22 Mayıs 1955'te tedavi gördüğü hastane- de vefat etti. Yukarıdaki görselde virgül, seçeneklerde belirtilen görevlerinden hangisiyle kullanılmıştır? A) Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur: Fırtınadan, soğuktan, karanlıktan ve biraz da korkudan sonra bu sıcak, aydınlık ve sevimli odanın havasında erir gibi oldum. (Halide Edip Adıvar) B) Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur: Umduk, bekledik, düşündük. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu) C) Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için konur: Saniye Hanımefendi, merdivenlerde oğlunun ayak seslerini duyar duymaz, hasretlisini karşılamaya atılan bir genç kadın gibi koltuğundan fırlamış ve ona kapıyı kendi eliyle açmaya gelmişti. (Yakup Kadri Karaosmanoğlu) D) Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplarıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını gös- termek ve anlam karışıklığını önlemek için kullanılır: Bu, tek gözlü, genç fakat ihtiyar görünen bir adamcağızdır. (Halit Ziya Uşaklıgil) 4. l. Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren; hayır, yok, evet, peki, pekâlâ, tamam, olur, hay hay, başüstüne, öyle, haydi, elbette gibi kelimelerden sonra virgül konur: Peki, gideriz. Olur, ben de size katılırım. Hayhay, mem- nun oluruz. Haydi, geç kalıyoruz. ll. Hitap için kullanılan kelimelerden sonra virgül konur: Efendiler, bilirsiniz ki hayat demek, mücadele, müsademe demektir. (Atatürk); Sayın Başkan, Sevgili Kardeşim, lll. Kitap, dergi vb.nin künyelerinde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden sonra virgül konur: Falih Rıfkı ATAY, Tuna Kıyıları, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1938. V. Yazarın soyadı önce yazılmışsa soyadından sonra da virgül konur: ERGİN, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Ankara, 1958. Hangi seçenekte yukarıda belirtilen virgülün kullanımıyla ilgili kurallardan herhangi biriyle ilgili örnek kullanım var- dır? A) Aç bir mide, boş bir cüzdan ve kırılmış bir kalp size hayatın en iyi derslerini verebilir. (Robin WILLIAMS) B) Bence, ne yapılsa da iki insanın hakkı ödenmez. Bunlar: öğretmen ve annedir. (Sefiller/Victor Hugo) C) Sonra öğrendim bunun asla olmayacağını, insanların değişmeyeceğini ve bunun çabalamaya değmediğini! Evet, böyledir. (Suç ve Ceza/Dostoyevski) D) Cumhuriyeti biz kurduk. Onu siz yaşatacak ve idare edeceksiniz. (M. Kemal ATATÜRK) 8. Sınıf FÖY - 64

5. – Azizim, köpeğini kaybetmek istemezsen, Avrupalı bir veteriner bul, göster, dedi. – Veterinerin Avrupalısı ile Asyalısı arasında ne fark olur, dedim. – Çok… Diye güldü. – Ne gibi? – Köpeğini gösterince görürsün. (Pireler/Ömer Seyfettin) Bu bilgilere göre, l. Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına virgül konur: Akşam, yine akşam, yine akşam, ll. Konuşma çizgisinden sonraki alıntı cümlesinin bitimine virgül konur: – Bu akşam Datça’ya gidiyor musunuz, diye sordu. lll. Edebî eserlerde konuşma bölümünden önceki ifadenin sonuna konur: Bahçe kapısını açtı. Sermet Bey’e, – Bu anahtar köşkü de açar, dedi. (Ömer Seyfettin) lV. Tırnak içinde olmayan alıntı cümlelerinden sonra konur: Adana’ya yarın gideceğim, dedi. Aç karnına sigara içmekle hiç de iyi etmiyorsun, dedi. (Necati Cumalı) numaralanmış sözlerden hangisi veya hangilerinde yukarıda belirtilen virgülün kullanımıyla ilgili bir örnek vardır? A) Yalnız l B) l ve ll C) ll ve lll D) ll ve lV 8. Sınıf 6. İstiridyeler dolunayda tam olarak açılırlar; yen- geç açık olduğunu görünce istiridyenin ağzından içeri bir taş ya da yosun atar, böylece istiridye bir daha kapanamaz ve yengecin yemi olur. Bu, ağzını çok fazla açıp kendisini dinleyicinin in- safına bırakan kişinin kaderidir. Leonardo da Vinci En yüksek imdb puanına sahip ilk 10 film 1- Esaretin Bedeli: 9,3 2- The Godfather: 9,2 3- Batman: The Dark Knight: 9,0 4- The Godfather 2: 9,0 5- Joker: 8,9 Verilen görsellerde seçeneklerdeki kurallardan hangisiyle ilgili bir örnek yoktur? A) Sayıların yazılışında kesirleri ayırmak için kullanılır: 38,6 (otuz sekiz tam, onda altı); 0,45 (sıfır tam, yüzde kırk beş) B) Metin içinde art arda gelen zarf-fiil eki almış kelimelerden sonra konur: Ancak yemekte bir karara varıp, arkadaşına dikkat- li dikkatli bakarak konuştu. C) Metin içinde sadece 1 zarf-fiil eki almış kelime varsa bu kelimeden sonra virgül konmaz: Cumaları bahçede buluştukça, (yanlış); buluştukça (doğru) kıza kendisinin adi bir mektep talebesi olmadığını anlatmaya çalışıyordu. (Halide Edip Adıvar) D) Özne olarak kullanıldıklarında bu, şu, o zamirlerinden sonra konur: Bu, benim gibi yazarlar için hiç kolay olmaz. FÖY - 64

7.  Metin içinde ve, veya, yahut, ya … ya bağlaçlarından önce de sonra da virgül konmaz: Nihat sabaha kadar uyuyamadı ve şafak sökerken Faik’e bol teşekkürlerle dolu bir kâğıt bırakarak iki gün evvelki cephe dönüşü kıyafeti ile sokağa fırladı. (Pe- yami Safa)  Tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz: Hem gider hem ağlar. Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeli. (Ata- sözü)  Cümlede pekiştirme ve bağlama görevinde kullanılan da / de bağlacından sonra virgül konmaz: İmlamız lisanımız düzelin- ce, lisanımız da kafamız düzelince düzelecek çünkü o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla değil! (Yahya Kemal Beyatlı)  Şart ekinden sonra virgül konmaz: Tenha köşelerde ağız ağıza konuşurken yanlarına biri gelecek olursa hemen susuyor- lardı. (Reşat Nuri Güntekin). Gör gözlerinle de aklın yatarsa anlatıver millete. (Tarık Buğra)  Metin içinde -ınca / -ince anlamıyla zarf-fiil görevinde kulla nılan mı / mi ekinden sonra virgül konmaz: Ben aç yattım mı kö- tü kötü rüyalar görürüm nedense. (Orhan Kemal). Öyle zekiler vardır, konuştular mı ağızlarından bal akıyor sanırsın. (Atti- la İlhan) Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisinde virgül yanlış kullanılmamıştır? A) B) \" Kaybetmeyi kabul \" İnsanlar yiyecek ekmek edersen, kazanamazsın.\" ve yatacak yer buldular Vince Lombardi mı, düşünmekten kaçınırlar. \" Voltaire C) D) \" İnsanın elindeki güç, ya \" Düşüncelerinde onu dünyanın en iyi inat ve şiddet, insanı yapar, ya da aptallığın en büyük dünyanın en zalim belirtileridir.\" insanı... \" Bertrand Russel Platon/Eflatun 8. l. Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur: Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum. At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır. (Atasözü) ll. İkiden fazla eş değer ögeler arasında virgül bulunan cümlelerde özneden sonra noktalı virgül konabilir: Yeni usul şiirimiz; zevksiz, köksüz, acemice görünüyordu. (Yahya Kemal Beyatlı) lll. Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur: Erkek çocuklara Doğan, Tuğrul, Aslan, Orhan; kız çocuklara ise İnci, Çiçek, Gönül, Yonca adları verilir. Türkiye, İngiltere, Azerbaycan; Ankara, Londra, Bakü. Buna göre, İnsanlar seni yanlış anladığında dert etme; duy- dukları senin sesin, aklından geçirdikleri kendi dü- şünceleridir. Verilen afişteki cümlede yer alan noktalı virgülün kullanımı yukarıda numaralanmış kurallardan hangisi veya hangile- riyle ilgilidir? A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll D) ll ve lll 8. Sınıf FÖY - 64

65. föy • Noktalama İşaretleri 2: İki Nokta, Üç Nokta, Soru İşareti • Yazdıklarını düzenler. (X) 3223 1. l. Kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlenin sonuna konur: Millî Edebiyat akımının temsilcilerinden bir kısmını sıralayalım: Ömer Seyfettin, Halide Edip Adıvar, Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul, Ali Canip Yöntem. ll. Kendisiyle ilgili açıklama verilecek cümlenin sonuna konur: Bu kararın istinat ettiği en kuvvetli muhakeme ve mantık şu idi: Esas, Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. (Atatürk) lll. Edebî eserlerde konuşma bölümünden önceki ifadenin sonuna konur: – Buğdayla arpadan başka ne biter bu topraklarda? Ziraatçı sayar: – Yulaf, pancar, zerzevat, tütün… (Falih Rıfkı Atay) lV. Karşılıklı konuşmalarda, konuşan kişiyi belirten sözlerden sonra konur: Bilge Kağan: Türklerim, işitin! Üstten gök çökmedikçe, alttan yer delinmedikçe ülkenizi, törenizi kim bozabilir sizin? Koro: Göğe erer başımız başınla senin! En gevezeden en az gevezeye burçlar + İkizler Balık Koç Yay Aslan Yengeç Terazi Kova Akrep Oğlak Başak - Boğa Erdem, iki noktanın kullanımıyla ilgili numaralanmış bilgilere bakarak verilen görselde “En gevezeden en az gevezeye burçlar” ifadesinin sonuna iki nokta getirilmelidir, diye doğru bir tespitte bulunmuştur. Buna göre Erdem numaralanmış kurallardan hangisi veya hangilerine göre yukarıdaki tespiti yapmıştır? A) Yalnız l B) Yalnız ll C) l ve lll D) ll ve lV FÖY - 65 8. Sınıf

2. • Genel ağ adreslerinde kullanılır: http://tdk.gov.tr • Matematikte bölme işareti olarak kullanılır: 56:8=7, 100:2=50 vb. • Ses bilgisinde uzun ünlüyü göstermek için kullanılır: a:ile, ka:til, usu:le, i:cat. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde iki noktanın kullanımı yanlıştır? A) B) C) D) www.anadolu.edu.tr 20 15 20 9 Kedim 27 : 9 = 27 x 15 #AÇIKÖĞRETİMSİSTEMİ 18:53 SINAV GİRİŞ BELGELERİ YAYIMLANDI 20 x 9 Sınav giriş belgelerinize = 27 x 15 öğrenci otomastonundan Sıkça Yapılan Yanlışlara Doğrular 4 erişebilirsiniz. (:) Uzun okunan hecenin gösterilişi 180 http://aof.anadolu.edu.tr ✗ şemşiye = 405 9 ✓ şemsiye 4 ✗ hatıra =9 ✓ ha:tıra 3. l. Anlatım olarak tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur: Ne çare ki çirkinliği hemencecik ve herkes tarafından görülüve- riyordu da bu yanı… (Tarık Buğra) ll. Kaba sayıldığı için veya bir başka sebepten dolayı açık yazılmak istenmeyen kelime ve bölümlerin yerine konur: Kılavuzu karga olanın burnu b…tan çıkmaz. lll. Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç kat- mak için konur: Sana uğurlar olsun… Ayrılıyor yolumuz! (Faruk Nafiz Çamlıbel) lV. Alıntılarda başta, ortada ve sonda alınmayan kelime veya bölümlerin yerine konur: … derken şehrin öte başından boğuk boğuk sesler gelmeye başladı… (Tarık Buğra) Yukarıda üç noktanın (…) kullanımıyla ilgili numaralanmış bazı kurallara yer verilmiştir. Buna göre hangi seçenekte yay ayraç içinde belirtilen kural, verilen örnekle uyumlu değildir? lV lll ll l D) A) B) \"Mesafenin önemi yoktur. C) Aziz Nesin: \"Ne mi yoruyor insanı en çok? \"İçinden şiirsiz Burnunun dibinde olsa ne olacak, \"Olaylar gönlümüze Samimiyetsiz, samimiyetler...\" geçilmeyecek kadar derin seni anlamıyorsa? göre gidince onları biz böyle yürütüyoruz sanırız. Kinsun gözleri vardı...\" Ama birisi vardır ki dünyanın öbür ucunda... İnsanoğlunun mutluluk Nun Masalları, Nazan budalalığı işte...\" Bekiroğlu En ihtiyaç duyduğun anda, İki satırıyla bile olsa, Bir çırpıda yanı başında.. Mesafe uzaklıklarda değil, Mesafe fedakârlikta!\" 8. Sınıf FÖY - 65

4. • Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur: Gölgeler yaklaştılar. Bir adım kalınca onu kıyafetinden tanıdılar: – Koca Ali… Koca Ali, be!.. (Ömer Seyfettin) UYARI: Ünlem ve soru işaretinden sonra üç nokta yerine iki nokta konulması yeterlidir: Gök ekini biçer gibi!.. Başaklar daha dolmadan. (Tarık Buğra) Nasıl da akşam oldu?.. Nasıl da yavrucaklar sustu?.. Nasıl da serçecikler yuvalarına sığındı?.. (Necip Fazıl Kısakürek) UYARI: Üç nokta yerine iki veya daha çok nokta kullanılmaz. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde üç nokta açıklamalarda gösterildiği gibi kullanılmıştır? A) B) C) D) Helalleşeceğim Bana neden cevap Dün nedir ki?.. vermiyorsun dedi: Yarını bilen var mı..? Dilim sükût etti diye, insanları sıraya Dedim, “Muhatap Dünya kaç günlük..? koymuş olsam ilk cevaba layık Deyip sarılmalı Gönlümü de lâl mı sıraya kendimi değildir..” bugüne..? sandın...? koyarım çünkü en çok Nazım Hikmet kendime haksızlık ettim.! 8. Sınıf 5. Karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan, eksik bırakılan cevaplarda kullanılır: – Yabancı yok! – Kimsin? – Ali… – Hangi Ali? –… – Sen misin, Ali usta? – Benim!.. Buna göre aşağıdakilerden hangisi açıklamaya uygun bir örnektir? A) B) C) D) Bayan Sorrel, bu adamın bir uzman Acımasızca mıydı bu? olduğu konusunda emin misiniz? – Evet Suçluyla sadece beş dakikalığına karşı karşı gelmiş biri... Yıkmış mıydı beni yine? FÖY - 65 – Derinden Acıyor muydu? – Çok...

6. • Soru eki veya sözü içeren cümle veya sözlerin sonuna konur: Ne zaman tükenecek bu yollar, arabacı? (Faruk Nafiz Çamlıbel) Atatürk bana sordu: – Yeni yazıyı tatbik etmek için ne düşündünüz? (Falih Rıfkı Atay) • Soru bildiren ancak soru eki veya sözü içermeyen cümlelerin sonuna konur: Gümrükteki memur başını kaldırdı: – Adınız? Buna göre aşağıdakilerden hangisinde her iki kuralı da örnekleyen bir kullanım vardır? A) B) C) D) \"Kapıyı kilitlemiyor musun?\" - Hiç bitmeyecek mi senin bu Bir insana \"eksik olma\" demek \"Bir çiçeği büyüten sevgi, insanı diye sordu. okuman? ne güzel bir ifade değil mi? Eksik değiştirmez mi sanıyorsun?\" \"Hiçbir zaman kilitlemedim ki! - Bitmeyecek olma çünkü varlığın çok güzel! Küçük Prens Sözde iki yıldır kilit alacağım...\" - Hiç mi? Amine Ozat Gülümseyerek Sonya'ya baktı: - Niyetin kâtip olmak mı yani? - Hayır \"Kilitleyecek hiçbir şeyi olmayan - Ya? insanlar mutludurlar herhalde, öyle değil mi?\" - İnsan olmak. Orhan KEMAL http://aof.anadoDlous.teodyeuv.strki 7. Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için kullanılır: Yunus Emre (1240 ?-1320), (Doğum yeri: ?) vb. 1496 (?) yılında doğan Fuzuli… Ankara’dan Antalya’ya arabayla üç saatte (?) gitmiş. UYARI: mı/mi ekini alan yan cümle temel cümlenin zarf tümleci olduğunda cümlenin sonuna soru işareti konmaz: Akşam oldu mu sürüler döner. Hava karardı mı eve gideriz. Bahar gelip de nehir çağıl çağıl kabarmaya başlamaz mı içimi geri kalmış bir saat huzursuzluğu kaplardı. (Haldun Taner) UYARI: Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur: Çok yakından mı bu sesler, çok uzaklardan mı? Üsküdar’dan mı, Hisar’dan mı, Kavaklardan mı? (Yahya Kemal Beyatlı) Buna göre aşağıdakilerden hangisinde noktalama yanlışı vardır? FÖY - 65 A) Bir pırıltı gördü mü gözler hemen dalıyor/ Göğüsler çekilerek nefesler daralıyor? B) Arabamız tutarken Erciyes'in yolunu:/ \"Hancı dedim, bildin mi Maraşlı Şeyhoğlu'nu?\" C) Som zümrüt ortasında, muzaffer, akıp giden/Firuze nehri nerde; bugün saklıdır, neden? D) Bu tarihi eserin 1205 (?) yılında yapıldığı tahmin ediliyor. 8. Sınıf

66. föy • Noktalama İşaretleri 3: Ünlem, Kısa Çizgi, Eğik Çizgi, Ters Eğik Çizgi • Yazdıklarını düzenler. (Xl) 3224 1. 1- Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşma gibi duyguları anlatan cümle veya ibarelerin sonuna konur: Hava ne kadar da sıcak! Aşk olsun! Ne kadar akıllı adamlar var! Vah vah! 2- Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra konur: Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri! (Atatürk) Ey Türk gençliği! Birinci vazifen; Türk istiklalini, Türk cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmektir. (Atatürk) Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle! (Yahya Kemal Beyatlı) Dur, yolcu! Bilmeden gelip bastığın Bu toprak bir devrin battığı yerdir. (Necmettin Halil Onan) UYARI: Ünlem işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabileceği gibi cümlenin sonuna da konabilir: Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken Sana uğurlar olsun… Ayrılıyor yolumuz! (Faruk Nafiz Çamlıbel) 8.Sınıf Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisinde ünlem işareti seslenme ve bir uyarıdan sonra kullanılmıştır? A) B) C) D) Değer Ey can, verince kimseyi kırma! Sözden ağırı yoktur. \"değer\" Beden çok yükü kaldırır ama sandık. gönül her sözü kaldıramaz... Nerden bilelim!.. yeterki pesMOLALAR VEREBİLİRSİN etme! 2. Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır: İs- teseymiş bir günde bitirirmiş (!) ama ne yazık ki vakti yokmuş (!) Adam, akıllı (!) olduğunu söylüyor. Buna göre, l. Pencerenin önünde yağan yağmuru seyrediyordu ll. Sen bilmezsin o bu işlerde uzman birisidir lll. Çok çalıştığı için epey yorulmuş bir su mu versek acaba lV. Aman beyefendi çok erkencisiniz biraz daha bekleseydiniz numaralanmış cümlelerden hangisi veya hangilerinde yay ayraç içinde ünlem kullanmaya gerek yoktur? A) Yalnız l B) Yalnız ll C) ll ve lll D) l ve lV FÖY - 66 8. Sınıf

3. • Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna konur: Soğuktan mı titriyordum, yoksa heyecandan, üzüntüden mi bil- mem. • Kelimelerin kökleri, gövdeleri ve eklerini birbirinden ayırmak için kullanılır: al-ış, du-rak, gör-gü-süz-lük vb. • Fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır: al-, dur-, gör-, ver-; başar-, kana-, okut-, taşla-, yazdır- vb. • İsim yapma eklerinin başına, fiil yapma eklerinin başına ve sonuna konur: -ak, -den, -ış, -lık; -ımsa-; -la-; -tır- vb. • Heceleri göstermek için kullanılır: a-raş-tır-ma, bi-le-zik, du-ruş-ma, ku-yum-cu-luk, prog-ram, ya-zar-lık vb. UYARI! • Türkçede ilk hece dışında diğer heceler ünlüyle başlamaz. Bu nedenle satır sonuna sığmayan bitişik yazılan birleşik kelimeler bölünürken bu kurala göre hareket edilir: ilk-o-kul (yanlış), il-ko-kul (doğru) • Satır sonuna sığmayan sözcükler bölünürken üst veya alt satırda tek ünlü harf bırakılmaz: ✦ okul- ✦ oku- a (yanlış) la (doğru) Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisinde kısa çizgi doğru yerde kullanılmıştır? A) Arkadaşım “hanımeli” sözcüğünü şu şekilde hecelerine ayırdı: ha-nı-me-li B) “Konumunu” sözcüğünün gövde ve ek ayrımı şöyledir: kon-um-u-n-u C) “Osmanoğlu” şu şekilde hecelerine ayrılmalıdır: os-man-oğ-lu D) “Yapışkan” sözcüğündeki -kan- ve “kebapçı” sözcüğünde “-çı” ekleri yapım ekidir. 4. • Arasında, ve, ile, ila, …-den …-e anlamlarını vermek için kelimeler veya sayılar arasında kullanılır: Aydın-İzmir yolu, Türk-Al- man ilişkileri, Ural-Altay dil grubu, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, 09.30-10.30, Beşiktaş-Fenerbahçe karşılaşması, Manas Destanı’nda soy-dil-din üçgeni, 1914-1918 Birinci Dünya Savaşı, Türkçe-Fransızca Sözlük vb. UYARI! • Cümle içinde sayı adlarının yinelenmesinde araya kısa çizgi konmaz: On-on beş yıl (yanlış); on on beş yıl (doğru) • Cümle içinde ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için ara sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonuna konur, bitişik yazılır: Küçük bir sürü -dört inekle birkaç koyun- köye giren geniş yolun ağzında durmuştu. (Ömer Seyfettin) • Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır: 50-20=30 • Sıfırdan küçük değerleri göstermek için kullanılır: -2 °C Bu bilgilere göre aşağıdaki medya metinlerinden hangisinde yukarıdaki kurallardan herhangi birinin kullanımına uy- gun örnek yoktur? A) Ankara-Niğde Otoyolu'nun B) İstanbul'da yabancı sermaye tamamı hizmete giriyor. 'V' hareketi yaptı. Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan'ın katılımıyla birinci ve üçüncü İstanbul'da yabancı ortaklı kurulan firma sayısı ve sermaye tutarları, kesimleri 4 Eylül'de törenle açılan Ankara-Niğde Otoyolu'nun, 152 kilo- Kovid-19 salgınında normalleşmenin başladığı 1 Haziran'dan sonra \"V\" metrelik ikinci kesimi de hizmet vermeye başlayacak. şeklinde çıkış yakaladı. C) DÜNYANIN İLK D) Kış mevsiminde en yüksek sıcaklık 27 Türkiye’nin yıllara 1 2010 SİBERNETİK VE dereceyle Rize’de, en düşük sıcaklık göre en sıcak geçen 2018 ROBOTİK BİLGİNİ ise sıfırın altında 34,5 dereceyle Rize’de 2021 Ağrı’da kayıtlara geçti. 27 derece ilk 10 kış mevsimi 2013 CEZERÎ şöyle sıralandı2 2015 2011 (1136-1206) 3 1979 1999 8. Sınıf 4 5 6 Ağrı’da 7 -34,5 derece 8 FÖY - 66

5. Hacivat ve Karagöz’ün kısa replikleri: Hacivat – Hoş geldin sevgili Karagözüm! Hacivat : Aman birader, ne yapıyorsun? Karagöz – Hoş bulduk kel kafalı kara üzüm! Karagöz : Ne yapacağım seni pataklıyorum Hacivat – Nereden gelip nereye gidiyorsun köftehor. bakalım? Hacivat : Aman birader enfiye kutumu kırdın. Karagöz – Bir yere gittiğim yok da, oğlumla Karagöz : Dikkat et nasırıma bastın! kaç saattir okuma-yazma çalıştık Biraz gezeyim dedim. Hacivat : Vah Karagöz'üm maşallah! Karagöz : Selvinin tepesine bin de kuş avla. Yukarıda yer alan metinlerde uzun çizginin kullanımıyla ilgili; l. Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır. Buna konuşma çizgisi de denir. Frankfurt’a gelene herkesin sorduğu şunlardır: – Eski şehri gezdin mi? – Rothschild’in evine gittin mi? – Goethe’nin evini gezdin mi? (Ahmet Haşim) ll. Oyunlarda uzun çizgi konuşanın adından sonra da konabilir: Sıtkı Bey – Kaleyi kurtarmak için daha güzel bir çare var. Gerçekten ölecek adam ister. İslam Bey – Ben daha ölmedim. (Namık Kemal) lll. UYARI: Konuşmalar tırnak içinde verildiğinde uzun çizgi kullanılmaz. Arabamız tutarken Erciyes’in yolunu: “Hancı dedim, bildin mi Maraşlı Şeyhoğlu’nu?” (Faruk Nafiz Çamlıbel) lV. UYARI: Diyaloglarda kişi isminden sonra iki nokta gelirse uzun çizgi kullanılmaz: Nihal: Ayşe sen de mi gidiyorsun? Ayşe: Evet, abla; Ben de gidiyorum. numaralanmış kurallardan hangilerine uygun örnek kullanımlar vardır? A) l ve ll B) ll ve lll C) l ve lV D) ll ve lV 6. Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasına konur. Eğer “daire” sözcüğü bina ile daire numarasının arasında ise kullanılmaz: Altay Sokağı No.: 21/6 Kurtuluş / ANKARA Ülke adı yazılacağında ise: Atatürk Bulvarı No.: 217, 06680 Kavaklıdere / Ankara, TÜRKİYE Yukarıdaki bilgilere göre; GÖNDEREN BİLGİLERİ ALICI BİLGİLERİ Hakan Sarıoğlu Serpil Kocalardan Atatürk Mah. Çağdaş Sk. Mevlana Mah. 1644 Cad. No: 23 Daire 11 Gül sk. No: 44 Daire: 22 35760 Karşıyaka İZMİR 09720 Didim AYDIN verilen mektup zarfında kaç yerde eğik çizgi kullanılmalıdır? C) 3 D) 4 A) 1 B) 2 FÖY - 66

7.  Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur: 18/11/1969, 15/IX/1994 vb.  Dil bilgisinde eklerin farklı biçimlerini göstermek için kullanılır: -a /-e, -an /-en, -lık /-lik, -madan /-meden vb.  Genel ağ adreslerinde kullanılır: http://tdk.gov.tr  Matematikte bölme işareti olarak kullanılır: 70/2=35  Fizik, matematik vb. alanlarda birimler arası orantıları gösterirken eğik çizgi araya boşluk konulmadan kullanılır: g/sn (gram/ saniye)  Ters Eğik Çizgi ( \\ ) bilişim uygulamalarında art arda gelen dizinleri birbirinden ayırt etmek için kullanılır: C:\\Belgelerim\\Türk İşaret Dili\\Kitapçık.indd Yukarıdaki bilgilere göre seçeneklerin hangisinde eğik çizginin kullanımıyla ilgili bir hata yapılmıştır? A) Adayların dikkatine B) •_wdxsln120=VisualStudio.Launcher•_wdxsln120 • Tarayıcınızın adres satırı https://sonucosym.gov.tr/Sorgu.aspx? •_wdxsln140=VisualStudio.Launcher•_wdxsln140 ile başlamıyorsa TC kimlik numaranızı ve şifrenizi kesin- C:\\User\\Emre>tracert likle girmeyiniz. Kullanın: tracert  -d   -h enfazla_sıçrama  -j anabilgisa- • Kişisel bilgi niteliğindeki TC kimlik numaranız ve şifreni- yarlistesi zin hiç kimse ile paylaşılmaması ve ÖSYM dışındaki si- telere girilmemesi gerekmektedir. Aksi durumda ortaya  -w zamanaşımı  -R  -S scraddr  -4  -6 hedef_adı çıkabilecek olumsuzluklardan adayın kendisi sorumlu olacaktır. C) Hızlı Gitmek Ne kazandırır? D) 60 dakikada  120 km yol giden araç: 20 dakikada  x km yol gidecektir. 16 Km Kazanılan Kazada Ölme Hız Ulaşma Zamanı Zaman (Risk) x'i , aradığımız sayıyı bulabilmek için 120'yi 20 ile çarpıp, çıkan sonucu 6'a bölmemiz gerekir. 80 km/saat 12 dk. -x 1220x60=2400 88 km/saat 10 dk. 5t4sn. 1 dk. 6sn. 1,5x 2400\\60=40 sonucuna ulaşırız. 96 km/saat 10dk 2dk 2x Bu durumda saatte 120 km yol giden araç, 20 dakikada 40 km yol gidecektir. 8. Dizeler yan yana yazıldığında aralarına konur: Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak / Sönmeden yurdumun üstün- de tüten en son ocak / O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak / O benimdir, o benim milletimindir ancak. (Mehmet Akif Ersoy) Buna göre; Gülü gülüne ver. Kalbini sevene ver. Sevmek güzel şeydir. Kıymet bilene ver. Hz. Mevlâna Celâleddin Rûmî yukarıdaki şiirin dizeleri yan yana yazıldığında kaç eğik çizgi kullanılmalıdır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 FÖY - 66 8. Sınıf