8. SINIF HERYERDE TÜRKCE

3. Bir Tibet atasözü der ki: “Uzun yaşamak için yarısını yiyin, iki kat yürüyün, üç kat gülün, sınırsız sevin.” Taha ve Eren yukarıdaki atasözüyle ilgili şu değerlendirmeleri yapmıştır: Bu atasözü uzun yaşamak isteyenler için önerilerde bulunmuştur. Eren Bunu nereden anladın? Taha Taha Atasözünde “Yarısını yiyin, iki kat yürüyün, üç kat gülün, sınırsız sevin” gibi ifadeler uzun yaşa- Taha mak için yapılması gerekenlerin neler olduğunu bildirmektedir ve bunlar bir amacı gerçekleştir- mek için söylenmiş cümlelerdir. Bu cümlelere öneri cümlesi denir. Eren Anladım, öneri cümleleri bir amacı gerçekleştirmek için söylenen tavsiyeleri bildiren cümleler- dir öyle mi? Evet, doğru, yalnız öneri cümleleri bir sorunu çözmek için de tavsiye bildirir. Örneğin “Kiloların- dan kurtulmak istiyorsan düzenli spor yapmalısın.” cümlesinde kilo problemi olan birinin bu prob- leminden kurtulması için ona düzenli spor yapması tavsiyesinde bulunulmuştur. Dolayısıyla bu cümle de bir öneri cümlesidir. Verilen açıklamalara göre aşağıdakilerin hangisi bir öneri cümlesi değildir? A) Bu işe sabırlı yaklaşmanız daha doğru olacak. B) Ders çalışırken kısa molalar vermeyi ihmal etmeyiniz. C) B u işin altından başarıyla kalkmayı amaçlıyoruz. D) Konuyu iyice anlamak istiyorsan önce tekrar et, sonra da bol bol soru çöz. 4. Kişiye bir durumdan vazgeçmesi için onu ikaz etmeye, öğütler vermeye uyarma; bu özelliklerin yer aldığı cümlelere de uyarı cümleleri denir. Uyarı cümlelerinde genellikle olumsuz bir durum söz konusudur. Amaçlanan da kişiyi bu olumsuz durumdan kurtarmaktır. “Bu kutuyu taşırken içindeki porselen tabakları kırmamak için dikkat edin.” cümlesinde taşırken porselen tabak- ların kırılması gibi bir olumsuzlukla karşılaşılmaması amaçlanarak uyarı yapılmıştır. Bu bilgilere göre aşağıdakilerin hangisinde bir uyarı söz konusudur? A) Sağlığınız için sigarayı en kısa zamanda bırakın. B) Kapıyı çalan arkadaşlarım olabilir. C) Kara bulutlar birikiyor, fırtına çıkabilir. D) Ders şimdiye çoktan başlamıştır. 5. Meriç ve Kerem yandaki levhada yer alan cümlenin uyarı cümlesi mi yoksa öneri cümlesi FÖY - 18 mi olup olmadığını değerlendirirken Meriç Kerem'e şunları söylemiştir: “Bu cümle öneri de- ğil uyarı cümlesidir. Çünkü bu cümlede ileride yaşanabilecek bir olumsuzluğu engelleme- ye yönelik bir bilgilendirme vardır. Öneri cümlesinde ise gelecekte yaşanması muhtemel olumsuzlukları tehlikeleri engellemeye yönelik bilgilendirmelerden daha çok, kişinin bir so- runla başa çıkabileceği veya hayatına herhangi bir olumlu etki yapabileceği bir konuda ki- şiye fikirler verilir. Yani öneri cümlelerinde söylenen yapılmazsa kişi büyük bir olumsuzluk- la, tehlikeyle karşılaşmaz ancak uyarı cümlelerinde söylenenler yapılmazsa kişi çok büyük olumsuzluk ve tehlikelerle karşılaşabilir.” Bu bilgilere göre aşağıdaki cümlelerden hangisi öneri cümlesidir? A) Kafanı dağıtmak istiyorsan piknik yaparak doğayla buluş bence. B) Kırmızı ışıkta dur, yeşil ışıkta geç ki güvenle ulaşım sağlayasın. C) S igara sağlığa zararlıdır, bağımlılığınıza iradenizle son verin. D) A şırı sıcak havalarda zorunlu değilse dışarı çıkma. 8. Sınıf

6. Gerçekleşmediği halde bir durum veya olayı gerçekleşmiş kabul edip bu durum üzerinden hareketle yapılan değerlendirme cümlelerine varsayım cümlesi denir. Bu cümlelerde “farz edelim ki, diyelim ki, tut ki” vb. ifadelere sıklıkla başvurulur. “Diyelim ki bu uçağa yetişemedin.” cümlesinde kişinin uçağa yetişip yetişemediğiyle ilgili bir durum henüz gerçekleşmemişken uçağı ka- çırdığı kabul edilerek varsayım yapılmıştır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi varsayım cümlesidir? A) Okulda bir duvar gazetesi çıkarmayı planlıyorlardı. B) Bir an için rüyalarının gerçekleştiğini düşün. C) Ö nümüzdeki ay tatile çıkmayı düşünüyorum. D) Bu işin altından başarıyla kalkmayı hedefliyoruz. 7. Varsayım cümleleri geçmişte olmuş bir olayı gerçekleşmemiş kabul ederek de yapılabilir. Örneğin “Diyelim ki I. Dünya Savaşı hiç olmadı. O zaman dünya nasıl olurdu?” cümlesinde geçmişte olmuş bir olayı olmamış kabul ederek varsayım yapılmıştır. Yukarıdaki açıklamaya göre aşağıdaki varsayım cümlelerinden hangisi yapılış yönüyle diğerlerinden farklıdır? A) Kapıyı açamadın diyelim, eşyaları nasıl alacaksın? B) Bir an için öğretmen olduğunu düşün öğrencilerine nasıl davranırdın? C) Kovid-19’un hiç olmadığını düşün yine buradan ev alır mıydın? D) Düşün ki bir roman yazmışsın, kitabına yönelik eleştirileri nasıl karşılardın? 8.Sınıf 8. Eleştiri cümlelerinde, bir şeyi (kişi, eser, durum, olay vb.) eksik ya da üstün yanlarıyla ortaya koyma, olumlu ya da olumsuz yön- leriyle değerlendirme ön plandadır. “Resimlerin dikkate değer; yalnız perspektif ve yeterli derinliğe sahip değil.” cümlesinde “re- simlerin dikkate değer” ifadesinde resimlerin olumlu yönünden, “yalnız perspektif ve yeterli derinliğe sahip değil” ifadesinde ise olumsuz yönünden bahsedilerek değerlendirmeler yapılmış böylelikle yapılan resimlerle ilgili hem olumlu hem de olumsuz bir eleştiride bulunulmuştur. Bu bilgilere göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sadece olumlu eleştiriye yer verilmiştir? A) S ermet Bey; giyimi, konuşması ve işindeki titizliğiyle gerçek bir karakter adamıdır. B) Şiirinde anlamayı güçleştirecek kadar fazla sanata yer vermişsin. C) Takımın yediği ikinci golde, savunma oyuncusunun çok büyük ihmali var. D) Y abancı kelime kullanmayı ustalık sayıyor fakat eserini anlaşılmaz kıldığının farkında değil. 9. Kişinin kendi hatalarını, olumsuz yönlerini dile getirdiği cümlelere öz eleştiri cümlesi denir. Öz eleştiri cümleleri, eleştiri cümle- lerinden farklı olarak sadece olumsuz yönlere odaklanır. “Ne kadar dikkat etsem de dilimi tutmayı öğrenemedim.” cümlesinde kişi dilini tutamadığını kendi ağzıyla söyleyerek öz eleştiri de bulunmuştur. Yukarıdaki açıklamalara göre aşağıdaki afişlerden hangisinde bir öz eleştiri vardır? A) B) C) İçimde kıyametler kopsa da D) Ben biraz ertesi gün gibiyim, Ben baharıyım yarınlarımın, Çiçek açarım her kışın ar- eksiğim, unutkanım, öyle- dından... yim. Nazım Hikmet Ran Edip CANSEVER FÖY - 18

10. “Yol Hipnozu”na Dikkat Sürücülerin seyir sırasında gözü açık zihni kapalı şekilde uyumasına deniliyor. Peki, nasıl önlenebilir? Yorgun olmadan ve en az Aracın iç sıcaklığı Araç sürekli 5 saat uykudan sonra kontrol edilmeli. havalandırılmalı. yola çıkılmalı. 2 3 1 45 Sürücü sıvı tüketmeli, aynı Varsa araçtaki diğer kişiler , ritimde müzik dinlememeli, dikkatini dağıtmadan sürekli aynı yere odaklanmamalı; sürücüyle sohbet etmeli, trafik levhalarını, yol sürekli konuları değiştirmeli. kenarlarındaki ağaçları takip etmeli. Yukarıdaki afiş için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) T anım cümlesine yer verilmiştir. B) Eleştiri cümlesi kullanılmamıştır. C) Ö neri ve uyarı cümleleri kullanılmıştır. D) Varsayıma yer verilmiştir. 11. Sahte İnsanlar Gerçek İnsanlar  Saygıya önem verirler.  Sadece güce saygı duyarlar.  Düşüncelerini açıkça paylaşırlar.  Çoğunlukla dedikodu yaparlar.  Kibar ve yardımseverlerdir.  Sadece çıkarları olduğunda yardım severdiler.  Gösterişi sevmezler.  Gösterişin hastasıdırlar.  Tutacakları sözler veririler.  Kolay söz verir nadiren tutarlar. Yukarıdaki tabloda verilen başlıklar kendi altında bulunan ifadelerle tamamlanarak bir cümle hâline getirilecektir. Örneğin “Ger- çek insanlar” başlığı “saygıya önem verirler” ifadesiyle birleştirilerek “Gerçek insanlar saygıya önem verirler.” cümlesi elde edi- lebilir. Bu açıklamalara göre elde edilecek cümleler için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) T amamı nesnel tanım cümlesidir. B) Tamamı uyarı cümlesidir. C) T amamı öznel tanım cümlesidir. D) Tamamı öneri cümlesidir. 8. Sınıf FÖY - 18

6. Çevremde orta oyununun tiyatrodan üstün olduğunu sa- Zeka Küpü Yayınları 8. Ağır adımlarla kahveye girdi Hasan. Olanları düşündü bir vunan birçok kişi var. Bunu da orta oyununun insanları gül- süre. Otursam mı oturmasam mı? diye tereddüt etti. Ba- dürüp eğlendirmesine bağlıyorlar. İyi de güldürü unsuru badan kalan tütün tabakasını çıkardı, kalınca bir sigara üstün olmak için tek başına yeterli olmaz ve orta oyunu da sardı. Öyle dalmıştı ki masasına konan çay bardağının se- sadece güldürüden ibaret. Oysa tiyatro öyle mi? O çok bo- si bile dikkatini çekmemişti. yutlu bir sanattır, kimi zaman güldürür kimi zaman ağlatır. Verilen metin için aşağıdakilerden hangisi söylenebi- Güldürürken de ağlatırken de seyirciyi eğitir, ona bir şey- lir? ler verir. Bu da tiyatronun orta oyunundan üstün olduğu- nu gösterir. A) Açıklayıcı anlatım vardır. B) Sanatsal öyküleme yapmıştır. Aşağıdaki bilgilerden hangisi yukarıdaki metinde kul- C) B ilgi verme amaçlı öyküleme yapmıştır. lanılan anlatım biçimini belirtir? D) Tartışmacı anlatıma yer verilmiştir. A) Tartışmacı anlatımda düşünce ve kanıları değiştirmek 9. DÜNYADA söz konusudur. Anlatıcı öne sürülen düşünce, duygu ve kanılara katılmıyorsa onları inceler, değiştirmek is- PETROL ter. Yenilenebilir enerji kaynaklarına olan ihtiyaç hız- B) Bu anlatım biçiminde temel amaç bilgi vermek olduğu la artıyor. Buna karşın petrol, doğalgaz ve kömür için belirtilen yargı tartışılmaz; konuyla ilgili karşıt gö- hâlen dünyanın en önemli enerji kaynakları. rüşlere yer verilmez. DÜNYADA ÜRETİLEN C) Y azarın bir konu hakkındaki düşüncelerini ve gözlem- PETROLÜN lerini, olay örgüsü içerisinde okura sunduğu anlatım tekniğine öyküleyici anlatım denir. ÜÇTE BİRİNİ TEK BAŞLARINA D) Metnin içinde geçen yerlerin ve nesnelerin görüntüle- ABD VEÇİN rini, okuyucunun zihninde canlandırmayı amaçlayan KULLANIYOR. anlatıma ise betimleyici anlatım denir. Bu görselin hazırlanışında aşağıdaki anlatım biçimle- 7. rinden hangisi kullanılmıştır? GİRİŞİMCİ RUHU A) Sanatsal Öyküleme B) Açıklayıcı Öyküleme Sylvester Stallone, yüzünün sol alt kısmı felçli doğmuş- C) Açıklayıcı Anlatım D) Tartışma tu ve bu yüzden ağzında biraz eğiklik vardır, konuşması da düzgün değildir. New York'a geldiğinde kimse ona ak- 10. “Yalnızlıktan sıkılıyorum.” diyen insanlara şaşırıyorum. İn- törlükte iş vermedi. O kadar fakirdi ki köpeğiyle otobüs sanın yalnızlığını gideren yalnızca diğer insanlar mıdır? terminalinde 3 hafta yattı. Parası bitip köpeğini tanıma- Kitaplarda insanların arkadaşları değil midir? Onlar sıkın- dığı bir yabancıya 25 dolara satmak zorunda kaldı. Vur- tıyı yok eden en etkili ilaçlardır. Kendinizi bir kitabın kuca- duğu en dip buydu. Bir gün Muhammed Ali'nin bir maçı- ğına bıraktığınızda o sizi alır götürür yeni ufuklara. Kitap- nı izlerken Ali ona ilham kaynağı oldu ve Rocky'nin tüm ların arasında sıkılmak mümkün değildir. senaryosunu 3 günde yazdı. Prodüktör buldu, ona Bu metinle ilgili aşağıdeki bilgilerden hangisi doğru- 125.000 dolar önerdiler ama tek bir sorun vardı, filmde dur? Rocky'i başkası oynayacaktı. Kabul etmedi. Haftalar son- ra ona 325.000 teklif ettiler ama yine kabul etmedi. En A) B ir düşünceyi değiştirmeye yönelik bir metindir. sonunda onun oynamasına izin verdiler ama 35.000 do- B) Bir olayla ilgili açıklama yapmıştır. lar teklif ettiler ve kabul etti. Bu 35.000 doların 15.000 C) Sanatsal öyküleme vardır. dolarını köpeğini satın alan adamı bulmak için harcadı D) Sadece bilgi verme amacıyla yazılmıştır. ve köpeğini geri aldı. Filmde oynattığı köpek Butkus ken- di köpeğiydi. Rocky Sylvester'a toplamda 200 milyon do- FÖY - 30 lar kazandırdı. l. Bilgi verme ll. Öyküleme lll. Tartışma Bu metinde aşağıdakilerden hangisi veya hangileri yoktur? A) Yalnız l B) Yalnız lll C) l ve ll D) ll ve lll 8. Sınıf

36. föy • Sözel Mantık ve Muhakeme 1: Kavramlar ve Çözüm Yöntemleri • Tablo, grafik ve çizelgeyle sunulan bilgileri yorumlar. (l) 3194 1. ZEKA BULMACALARI Zafer' n babasının 5 çocuğu var. 4'ünün s mler sırasıyla Zeze, Zz, 8. Sınıf Zözö, Zuzu se 5.çocuğun adı ned r? Afişte verilen soruda Zafer'in babasının 5 çocuğu olduğu ifade edilmiştir. Bu bilgiye göre Zafer'in 4 kardeşi vardır. Soruda Za- fer'in 4 kardeşine ait isimler verilmiş ve 5. çocuğun isminin ne olabileceği sorulmuştur. Verilen 4 isim Zafer'in kardeşi ise 5. ço- cuğun ismi de Zafer olur. l Mantık 1) Doğru bilgiye ve hakikate ulaşmakta izlenecek yolların her biri. 2) Düşüncede tutarlılık, kendi ken- disiyle çelişmeme durumu. 3) Bilginin yapısını inceleyen, doğru ile yanlış arasındaki akıl yürütmenin ayrımını yapan disiplindir, doğru düşünceye ulaşmanın aracı. ll Muhakeme Akıl yürütme, bir sorunu çözebilmek için çıkar yol arama. lll Eleştiri Bir insan, konu veya yapıtın doğru ve yanlış yönlerini bulup göstermek amacıyla inceleme işi. Yukarıda verilenlere göre sorunun çözümünde açıklaması verilen numaralanmış kavramlardan hangileri kullanılmış- tır? A) Yalnız l B) l ve ll C) Yalnız lll D) ll ve lll FÖY - 36 8. Sınıf

2. Değişken nedir? Kişi, olay, durum, gün, yer, saat, vb. ile ilgili verilen nicel ve nitel bilgilere yani sayılabilen ve Atakan gruplandırılabilen bilgilere denir. Ercan “Kerem ile Sefa aynı sınıfa kaydolmuştur.” “A şehrinden B şehrine doğru gidilecektir.” “Barış futbolla Atakan ege basketbolla ilgilenmektedir.” “Resim kursuna yazılan üç kişidir ve bu kurslar hafta sonu açıktır.” “Birinci rafta kırmızı renkli kitaplar 3. rafta ise sarı renkli kitaplar bulunacaktır.” cümlelerinde hangi bil- giler değişkendir? ...................................................................... Ercan Verilen bilgilere göre Ercan'ın cevabı doğru ve eksiksiz bir şekilde seçeneklerden hangisinde yer almaktadır? A) Kerem, Sefa, sınıf, A ve B şehirleri, Barış, Ege, futbol, basketbol, resim kursu, hafta sonu günleri (cumartesi ve pazar) raf- lar, kırmızı ve sarı renkli kitaplar. B) Kerem, Sefa, sınıf, A ve B şehirleri, gitmek, Barış, Ege, futbol, basketbol, resim kursu, katılmak, hafta sonu günleri (cumar- tesi ve pazar) raflar, kırmızı ve sarı renkli kitaplar. C) Kerem, Sefa, kaydolmak, sınıf, A ve B şehirleri, Barış, Ege, futbol, basketbol, resim kursu, hafta sonu günleri (cumartesi ve pazar) raflar, kırmızı ve sarı renkli kitaplar. D) Kerem, Sefa, A ve B şehirleri, Barış, Ege, futbol, basketbol, resim kursu, hafta sonu günleri (cumartesi ve pazar) raflar, kır- mızı ve sarı renkler. 3. Değişken grubu: Kişi, durum, olay vb. değişkenlerin oluş- 4. Cengiz, Merve, Murat ve Sevgi'nin katıldığı bir koşu yarı- turduğu sınıf veya topluluğa denir. Örneğin; şıyla ilgili bilinenler şunlardır: • Ali roman türündeki eserleri okurken Emrah deneme • Yarış boyunca Merve’nin sırası hiç değişmemiştir. türünden eserleri okumaktadır • Murat yarışı Cengiz’den önce bitirmiştir. • A noktasının kuzeyinde B noktası yer almaktadır. C • Sevgi yarışın son anında ikinciliği kaybetmiştir. noktası ise A noktasının batısındadır. • Şebnem bir X veya Y mağazasından vazo, sehpa ve • Yarışın son anlarında Cengiz’in önündeki yarışmacı masa almıştır, Sevgi olmuştur. • Hafta içi her gün resim veya müzik kurslarından gi- Serap Öğretmen yukarıdaki soruyu çözerken öğrenci- dilmektedir. lerine şu bilgileri vermiştir: Cümlelerinde yer alan değişkenler şu şekilde gruplan- “Bu soru bir sıralama sorusudur. Dolayısıyla bu soruyu çö- dırılabilir: Zeka Küpü Yayınları zerken sıralama yöntemini kullanmamız gerekir. Sıralama yönteminde ilk olarak kaç değişken olduğunu belirlemeli- Kişiler : Ali, Emrah, Şebnem, yiz daha sonra bu değişkenlerin sayısı kadar yatay bir sı- Nesneler: vazo, sehpa, masa ralama yapılmalıdır. Soruya baktığımızda 4 değişken ol- duğu görülmektedir. Böylece şöyle bir tablo yapabiliriz: Mekân : A, B ve C noktaları, kurslar, X ve Y mağazası 12 34 Zaman : Hafta içi günleri (pazartesi, salı, çarşamba, Tablomuzu oluşturduktan sonra sorudaki öncüllere göre perşembe, cuma) değişkenleri yerleştirmemiz gerekir. Bu işlem yapılırken kesin bilgi veren öncülden başlamak en doğrusudur. Bu- Bu bilgilere göre “Farklı alanlarda yapılacak bilgi yarış- na göre ‘Sevgi yarışın son anında ikinciliği kaybetmiştir.’ maları için 8/A ve 8/B sınıflarından Ali, Efe, Sercan, Buse öncülü kesin bilgi vermektedir ve bu öncüle göre Sevgi'nin ve Erdem seçilmiştir. Yarışmacılar tarih, coğrafya, mate- yarışı 3. bitirdiğini bulabiliriz. Sevgi’nin yerinin kesinleşme- matik ve Türkçe dersleri için İzmir, Bursa, Bolu ve Sakar- siyle diğer öncüllerdeki kesinlik durumuna bakılarak sıra- ya şehirlerinden birine gitmiştir.” gibi bilgilerin yer aldığı lamamızı yapmaya devam edebiliriz.” bir soru kökünde değişken gruplarının doğru ve ek- siksiz bir şekilde verildiği seçenek aşağıdakilerden Yukarıda verilenlere göre “Yarışın son anlarında Cen- hangisidir? giz’in önündeki yarışmacı Sevgi olmuştur.” öncülünden hareketle Cengiz yarışı kaçıncı sırada bitirmiş olur? A) Kişiler, sınıflar, şehirler B) Kişiler, sınıflar, şehirler, dersler A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 C) K işiler, sınıflar, yarışma, dersler D) Kişiler, sınıflar, dersler 8. Sınıf FÖY - 36

5. “Hemen, peş peşe, aynı, birlikte, bir üst, bir alt, bir önce, bir sonra, yan yana” vb. ifadelerin yer aldığı öncüllerde ‘bloklama’ yön- temi kullanılabilir. Örneğin: • Ali ve Sinan aynı vapurdadır öncülünde Ali ismini A, Sinan ismini de S olarak kodlayıp şu şekilde bloklayabiliriz. BLOK AS • Kerem ve Yunus teleferiğe birlikte binmiştir: BLOK KY • Arzu Hanım, Neşe Hanım’ın bir alt katında oturmaktadır: BLOK N A Buna göre “Selim, Levent, Mert ve Giray’ın olduğu bir arkadaş grubunda Selim, Levent ve Mert vapurda yan yana oturmuş- tur.” öncülünde yer alan değişkenler aşağıdakilerden hangisindeki gibi blok yapılamaz? A) SLM B) MLS C) LGSM D) LSM 8. Sınıf 6. İkiden fazla değişken grubunun olduğu sorularda tablo oluştururken sınıflandırma yönteminden faydalanılabilir. Örneğin “Ali, Tuğba, Yeşim ve Özlem; resim, piyano, ebru ve ney kurslarına katılacaklardır. Resim ve ebru kur- suna katılacaklar A mahallesine, piyano ve ney kursuna katılacaklar ise B mahallesine gideceklerdir.” şeklinde bilgilerin yer aldığı bir soru kökünde değişkenler; kurslar, mahalleler ve kişiler olarak sınıflandırılabilir. Bu bilgilere göre aşağıdaki soru köklerinden hangisinde sınıflandırma yöntemine başvurmak daha uygundur? A) E ce, Tuna, Betül ve Şeyma yemek pişirme yarışmasının yapıldığı bir tv programına katılmıştır. Bu yarışmayla ilgili bilinen- ler şunlardır: • Ece yarışmada 1. olmamıştır. • Betül’ün yemeği en çok beğenilen yemek olmuştur. • Betül’ün yemeğinden sonra en çok beğenilen Şeyma’nın yemeğidir. B) Bir okulda A, B,C,D,E ve F şubelerinin olduğu 8. sınıflar arasında hafta içi futbol turnuvası düzenlenecektir. Bu turnuvada ilk maç A ve F şubeleri arasında salı günü oynanmıştır. İkinci maç ise ilk maçtan 1 gün sonra C şubesiyle D şubesi arasın- da oynanmıştır. Pazartesi ve cuma günleri maç yapılmamıştır. C) Bir bahçeye erik, kayısı ve şeftali fidanları dikilecektir. Bu dikim işlemiyle ilgili bilinenler şunlardır: • E rik bahçenin ortasına dikilmeyecektir. • K ayısı ile şeftali yan yana dikilecektir. D) Bir basketbol takımında yer alan Uğur, Harun, Erdinç ve Semih adlı oyunculardan en çok basket atan oyuncu uğur olmuş- tur. Semih’in attığı basket sayısı diğerlerinden az olmuştur. Harun attığı basket sayısıyla 2. sıradadır. FÖY - 36

7. Sadece Zafer, Suna, Demir, Melih ve Erkin'nin katıldığı şe- 9. Banu, Efe, Öykü, Levent ve Salih A ve B filmlerine gitmiş- hirler arası bir şarkı yarışmasında yarışmacıların sahne- tir. Bu kişilerle ilgili şunlar bilinmektedir: ye çıkış sıralamasıyla ilgili şunlar bilinmektedir: • Her bir kiş sadece bir filme gitmiştir. • Suna sahneye beşinci sırada çıkmıştır. • İki kişi A filmine gitmemiştir. • Demir ve Suna arasında iki kişi sahneye çıkmıştır. • Öykü ve Levent aynı filme gitmiştir. • Zafer ve Melih sahneye çıkan ilk kişi değillerdir. • Efe ve Salih'in gittiği filmler farklıdır. Buna göre; 1- Melih sahneye çıkan ikinci kişidir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle B filmi- 2- Zafer sahneye çıkan üçüncü kişidir. ne gitmiştir? 3- Erkin sahneye çıkan ilk kişidir. A) Salih B) Öykü C) Banu D) Efe numaralanmış bilgilerden hangileri kesinlikle yanlış- tır? A) Yalnız 1 B) Yalnız 2 C) 1 ve 3 D) 2 ve 3 Zeka Küpü Yayınları 8. Günay, Mert, Elif, Sude ve Murat isimli öğrenciler hafta içi 10. Birkan, Selim, Aslı, Semih, Kenan ve Berk’ten oluşan A, beş gün Türkçe, matematik, fen bilimleri, sosyal bilgiler ve B ve C takımları pas verme oyunu oynayacaklardır. Oyun- İngilizce derslerinden istediklerine canlı bağlantıyla katı- la ilgili bilinenler şunlardır: labileceklerdir. Öğrencilerin hangi gün hangi derse katıl- dıklarıyla ilgili aşağıdakiler bilinmektedir: • Her takımda ikişer oyuncu vardır. • Her öğrenci farklı bir günde derse katılmıştır. • C takımı B takımına, B takımı A takımına ve A takımı da C takımına pas verecektir. • Sosyal bilgiler dersine katılan öğrenci cuma günü ka- tılmıştır. • Aslı, Kenan'a; Semih, Birkan'a; Selim ise Berk'e pas verecektir. • Türkçe dersinin canlı bağlantısı İngilizce dersinden ön- cedir. • Birkan A takımındadır. • Elif matematik dersine katılmıştır. • Semih ve Berk aynı takımdadır. • Fen bilimleri dersi İngilizce dersinden iki gün sonra ya- Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? pılmıştır. A) Birkan ile Aslı aynı takımdadır. • Mert ile Sude iki gün arayla canlı derse katılmıştır. B) Selim ile Kenan farklı takımdadır. C) Semih A takımındadır. Murat’ın katıldığı canlı dersin fen bilimleri olduğu bi- D) Berk C takımındadır. linirse Türkçe dersine hangi öğrenciler katılabilir? FÖY - 36 A) Günay B) Mert C) Sude ve Mert D) Günay ve Mert 8. Sınıf

37. föy • Sözel Mantık ve Muhakeme 2: Değişken ve Değişken Gruplarıyla İlgili Bazı Durumlar, Tablo Oluşturma • Grafik, tablo ve çizelgeyle sunulan bilgileri yorumlar. (ll) 3195 1. Bir soru kökünde iki değişken grubu varsa sayı olarak az 2. Değişken grubu sayısı ikiden fazla ise değişken grupla- olan değişken grubunun tablosu oluşturulmalıdır. Örneğin rından biri özellikle sırası değişmeyecek olan; gün, saat, “Selma, Burak, Didem, Emre, Betül ve Kadir bir alışveriş mevsim vb. sabitlenmeli diğerleri tablonun sol tarafına merkezinden elbise ve kozmetik ürün satın almışlardır. Bu sınıflandırma yöntemi kullanılarak yazılmalıdır. alışverişle ilgili bilinenler şunlardır: • Elbise alan kişiler aynı cinsiyete sahiptir. “Tuna, Ege, Barış, İlkay, Burak, Alper ve Mehmet hafta içi • Emre kozmetik ürün almamıştır. herhangi bir gün bir lokantada yayla, domates, ezogelin, • Herkes sadece bir ürün almıştır.” tavuk ve işkembe çorbalarından herhangi birini içmişler- dir. Kişilerin içtikleri çorbalarla ilgili şunlar bilinmektedir: şeklinde bilgilerin yer aldığı bir soru kökünde kişiler ve sa- • Ezogelin çorbası salı günü içilmiştir. tın alınan ürünler olmak üzere iki değişken grubu vardır. • Barış salı günü Ege'yle aynı çorbayı içmiştir. Burada sayısı az olan, satın alınan ürünler olduğu için bu • Tavuk çorbası perşembe günü İlkay ve Murat tarafın- ürünlerin tablosu oluşturulmalıdır. Sayısı fazla olan değiş- dan içilmiştir. 8. Sınıf kenler ise öncüllerdeki bilgilere göre tabloya yerleştirilme- lidir. • Mehmet cuma günü domates çorbası içmiştir. Yukarıdaki açıklamaya göre oluşturulması gereken • Her gün sadece bir çorba içilmiştir. doğru tablo aşağıdakilerden hangisidir? • İşkembe çorbasını sadece bir kişi içmiştir. A) ELBİSE KOZMETİK Zeka Küpü Yayınları • İlk içilen çorba yayla çorbası değildir. Selma, Burak, Didem Emre, Betül, Kadir Çorbalar Kişiler• Çorba içen ilk kişiler Burak ve Tuna'dır. Pzt. Sal. Çar. Per. Cum. B) ELBİSE KOZMETİK Burak, Ege, Alper İlkay, Mehmet Tuna Barış Murat Selma, Betül, Didem Emre, Burak, Kadir Ezoge- İşkem- Doma- lin be tes Yayla Tavuk C) ELBİSE KOZMETİK Buna göre tablodaki hata aşağıdakilerden hangisiyle giderilir? Emre, Burak, Didem Didem, Betül, Selma A) Çarşamba günü Ege yerine Barış yazılmalıdır. D) ELBİSE KOZMETİK B) Yayla çorbası ile tavuk çorbası yer değiştirmelidir. C) Çarşamba gününe Murat yazılmalıdır. D) Yayla çorbası ile işkembe çorbası yer değiştirmelidir. Didem, Emre, Betül Burak, Selma, Kadir FÖY - 37 8. Sınıf

3. Sözel mantık muhakeme sorularını çözmek için oluşturulan tablolara ilk önce öncüllerde yer alan kesin bilgiler yazılmalıdır. Bu durumda aşağıda yer alan numaralanmış ifadeleri kesinlik yönünden incelediğimizde, I. Erdem'in yarış boyunca sırası hiç değişmemiştir. II. Berna operaya gitmiştir. III. Merve hentbol takımındadır. IV. Hülya sadece dondurma yememiştir. Öncüllerinden I ve IV. öncüller kesin bilgi içermez. I. öncülde Erdem'in kaçıncı sırada olduğu belli değildir. IV. öncülde Hülya’nın dondurma dışında hangi yiyecekleri yediği belli değildir. II ve III. öncüller kesin bilgi içerir. II. öncülde Berna’nın nereye gittiği kesin olarak belirtilmiştir. III. öncülde Merve’nin hangi takımda olduğu kesin olarak bellidir. Dolayısıyla bir tablo oluşturulurken ilk olarak II ve III. öncüllerde verilen bilgiler tabloya yazılmalıdır. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde yer alan bilgiler bir tablo oluşturulurken tabloya ilk olarak yazılmalıdır? A) Derya yarışmada 3. olmamıştır. B) Ece, Ezgi'nin indiği duraktan iki durak önce inmiştir. C) Aslı Hanım pazardan patates almamıştır. D) Şebnem bir kazak almıştır. 4. Bazı sorularda öncüllerin hiçbiri kesin bilgi içermez. Bu durumda öncüllerde yer alan ipucu bilgilerden hareketle ipuç- larının birleştirilmesiyle kesin bilgiler elde edilmelidir. “Burcu, Aykut, Birsen ve Yılmaz bir kelime ezberleme yarışı yapmışlardır. Yarışmayla ilgili bilenler şunlardır: • Aykut, Birsen’den daha çok kelime ezberlemiştir. • Burcu'nun ezberlediği kelime sayısı Aykut'tan fazladır. 1 2 3 4 Burcu Aykut Yılmaz Birsen Bu bilgilere göre sıralamanın verilen tablodaki gibi olması için soru öncülleriyle ilgili yapılan seçeneklerdeki öneriler- den hangisine uyulması gerekir? A) H erhangi bir öncül eklemeye gerek yoktur. B) “Yılmaz ezberlediği kelime sayısıyla Aykut’tan hemen sonraki sıraya yerleşmiştir.” öncülü eklenmelidir. C) “Aykut ezberlediği kelime sayısıyla Yılmaz’dan hemen sonraki sıraya yerleşmiştir.” öncülü eklenmelidir. D) “Burcu sonuncu olmamıştır.” öncülü eklenmelidir. 5. BAZI BAĞLAÇ VEYA EKLERİN ANLAMLARI • A ve B kişileri: 2 kişi • A veya B kişisi: ikisinden biri (1 kişi) • A ya da B kişisi: ikisinden biri (1 kişi) • A gelirse B de gelir: (B'nin gelmesi A'nın gelmesine bağlıdır. Yani A gelmezse B de gelmez.) • Hem A hem B burada: 2 kişi • Ne A burada ne B : hiç kimse Yukarıdaki tabloda verilenlere göre; “Elmalı köyünden Ali ve Şevket, Maden köyünden Servet ya da Kenan, Kirazlı köyünden Cengiz veya Hasan, Yeşiltepe köyün- den hem İrfan hem de Adem, Ulubel köyünden ise ne Yalçın ne de Burhan toplantıya katılmıştır.” cümlesinde kaç kişinin toplantıya katıldığı ifade edilmiştir? A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 8. Sınıf FÖY - 37

6. Ayhan Işık Siyah beyaz filmlerin unutulmaz jönü l Yalçın Granit Türk basketbolunun efsanesi Hayata gözlerini 88 yaşında yuman Yalçın Granit, gerçekleştirdiği ilklerle Türk basketbolunun efsane isimleri arasında yer alıyor. ll Selvi Boylum Al Yazmalım'ın yazarı: Cengiz Aytmatov Yaşamı boyunca çok sayıda esere imza atan, kitapları 100'den fazla dile çev- 8. Sınıf rilen Aytmatov, vefatının 11. yılında anılıyor. Eserlerinden Bazıları Dağlar Devrildiğinde - Edebi Nişanlı 2007 Darağacı - Dişi Kurdun Rüyaları 1988 Gün Olur Asla Bedel 1980 Fuji-Yama (Fuli Dağı'nın Tepesi) 1973 lll Şeyh'ül Müverrihin: 1916 7 Eylül'de İstanbul'da dünyaya geldi. Halil İnalcık 1940 Ortaya koyduğu eserlerle dünya Lisans eğitimini Ankara Üniversitesi Dil Ta- genelinde saygı görmüş ve rih ve Coğrafya Fakültesinde tamamladı. “Tarihçiler Kutbu” olarak nitelendi- rilen Prof. Dr. Halil İnalcık, 1942 vefatının üçüncü yılında anılıyor. “Tanzimat ve Bulgar Meselesi” adlı dokto- ra tezini verdi. lV ...............................................................................................?................................................................................................... Yukarıdaki kişilerin hepsi için haklarında verilen bilgilerden hareketle kesin olan ortak bir yargı cümlesi soru işaretiyle belirtilen boşluğa yazılacaktır. Buna göre “?” işaretiyle belirtilen yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Hiçbiri hayatta değildir. B) Hepsi de kendi alanının en iyisidir. C) Hepsinin ünü dünyaya yayılmıştır. D) Herbiri farklı alanlarda ün kazanmıştır. FÖY - 37

7. Bir araba yarışında A, B,C, ve D markalarına ait araçlar 10. Kerem, Samet, Salih, Hüsrev, Kemal ve Nihal; 10.00-12.00, yarışa katılmıştır. Yarışla ilgili bilinenler şunlardır: 13.00-14.30, 16.00-17.00, 15.00-17.00 seanslarından her- hangi birinde gösterilen A, B, C, ve D filmlerinden herhan- • D aracı üçüncü olmuştur. gi birine gitmişlerdir. Kişiler ve filmlerle ilgili bilinenler şun- • C aracı son anda birinciliği kaybetmiştir. lardır: • A aracı B aracından sonra yarışı bitirmiştir. • Kerem ve Salih aynı filme gitmişlerdir. Buna göre dördüncü olan araç hangisidir? • A filminden hemen sonraki seansta B filmi gösterime A) A B) B C) C D) D girmiştir ve 1 saat 30 dakika sürmüştür. 8. Ahmet Bey, 1 ay içinde deneme, hikâye, biyografi ve ro- • En son başlayan film C filmidir. man türünde kitaplar okumuştur. Ahmet Bey’in okuduğu kitaplarla ilgili bilinenler şunlardır: • Samet C filmine gitmemiştir. • İlk okuduğu kitap deneme değildir. • Kemal ve Nihal en son başlayan filme gitmemiştir. • Deneme türünden sonra biyografi türünde bir kitap • Hüsrev'in izlediği film C filminden önce başlamasına okumuştur. rağmen C filmiyle aynı saatte bitmiştir. • Hikâyeden hemen önce deneme okumuştur. Buna görev aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlış- tır? Buna göre Ahmet Bey'in üçüncü sırada okuduğu ki- tap hangisidir? A) Kerem ve Salih A filmine gitmiştir. B) Nihal ve Kemal B filmine gitmiştir. A) Hikâye B) Deneme C) Hüsrev D filmine gitmemiştir. C) Roman D) Biyografi D) Samet D filmine gitmemiştir. Zeka Küpü Yayınları 9. Buğra, Eda, Gürkan, Selvi ve Arda; kahve, çay veya kola 11. Ceket, buluz ve hırkanın satıldığı bir mağazaya giden Cem- içmek için bir kafede buluşmuşlardır. Kişiler ve içecekler- re, Özlem, Serap ve Didem’le ilgili şunlar bilinmektedir: le ilgili şunlar bilinmektedir: • Cemre hırka almamıştır. • Kolayı sadece bir kişi içmiştir. • Buluz alan sadece iki kişidir. • Arda’nın tercih ettiği içeceği Eda tercih etmemiştir. • Ceket alan Didem veya Özlem değildir. • Buğra Kahve içmiştir. • Serap buluz almamıştır. • Selvi’nin tercih ettiği içeceği hiç kimse içmemiştir. • Herkes sadece 1 ürün almıştır. • Gürkan Eda’nın tercih ettiği içeceği almamıştır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğru- • Serap, Cemre ile aynı aynı ürünü almamıştır. dur? Buna göre Cemre için aşağıdakilerden hangisi kesin- likle yanlıştır? A) Eda çay içmiştir. B) Selvi kola içmiştir. C) Arda kahve içmiştir. D) Gürkan çay içmiştir. A) Ceket almıştır. B) Didem’in aldığı ürünü almamıştır. 8. Sınıf C) Özlem’le aynı ürünü almamıştır. D) Buluz almıştır. FÖY - 37

38. föy • Sözel Mantık ve Muhakeme 3: Yer/Yön Bulma, Masa ve Kat Soruları • Grafik, tablo ve çizelgeyle sunulan bilgileri yorumlar. (lll) 3196 1. Ercan, Tarık, Kadir, Barış ve Serdar’ın oturduğu evlerin konumuyla ilgili bilinenler şunlardır: • Ercan ve Barış’ın evi Tarık’ın evinin güneybatısındadır. • Serdar’la Barış’ın evi yan yanadır. • Kadir’in evi Serdar’ın evinin kuzeybatısındadır. • Barış’ın evi Kadir’in güneyindedir. • Tarık’ın evi Serdar’ın evinin hemen kuzeyindedir. Yukarıdaki soruyla ilgili Erdem şu değerlendirmeleri yapmıştır: “Bu soru bir yer/yön sorusudur. Öyleyse bu soruyu çözmek için ilk önce bir pusula çizmeliyim. Daha son- ra verilen evlerden en merkezde olanı belirleyip ona göre diğerlerinin hangi yönde olduğunu bulmalıyım.” Bu açıklamalara göre hakkında bilgiler verilen kişilerin evlerine ait doğru konum hangi seçenekte doğru şekilde veril- miştir? A) Kadir Tarık B) Tarık Kadir Barış Ercan Serdar Ercan Barış Serdar C) Kadir Tarık D) Kadir Tarık Ercan Barış Serdar Barış Serdar Ercan 2. Yukarıda krokisi verilen Mesudiye Mahallesi ile ilgili bilinenler şunlardır: Postane ile otel yan yanadır, caddenin batı tarafından girişinde park sağdan üçüncü yerdir. Okul parkın hemen yanında ve eczanenin karşısındadır. Sağ- lık ocağıyla okul aynı hizada değildir. Beyaz bina bankadır ve çaprazındaki bina sağlık ocağıdır. Otelle Sinema arasında sağlık ocağı vardır. Yukarıdaki bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Okul gri binadır. K B) Sarı bina oteldir. KB KD C) Sinema bankanın çaprazındadır. D) Okul yeşil binadır. BD GB GD G FÖY - 38 K 8. Sınıf KB KD BD GB GD

3. BUNLARI BİLELİM! • Masa sorularında eğer herhangi bir yön belirtilmemişse saat yönü: sol, saat yönünün tersi sağ taraf olarak kabul edilmelidir. • Masa sorularında; solunda, sağında, hemen sağında, tam karşı soIunda, çaprazında vb. türden ifadeler çok sık geçer. Arda, Sevgi, Evren, Kerem, Başak, Hilal, Gamze ve Nurten ikişerli gruplar oluşturarak bir yuvarlak masa etrafında oyun oyna- mıştır. Aynı grupta yarışan kişiler karşılıklı oturmuşlardır. Kişilerin oturduğu yer ve yarışma sonucuyla ilgili bilinenler şunlardır: • Birinci olan takımın grup üyelerinden Sevgi Arda'nın hemen sağında oturmuştur. • Gamze ile Evren karşılıklı oturmuştur ve dördüncü olmuşlardır. • Hilal, Gamze ile Başak’ın arasındadır. • Arda ile Başak karşılıklı oturmaktadır. • Nurten, Arda’nın hemen solunda oturmuştur ve ikinci olan gruptadır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Arda ve Başak sonuncu olmuşlardır. B) Hilal birinci olan gruptadır. C) Kerem üçüncü olan gruptadır. D) Kerem, Evren'le Başak'ın arasındadır. 4. Kat sorularında; • Bina katları aşağıdan yukarıya doğru sıralanmalıdır. • Katlarda 1’den fazla daire sayısı varsa tablo kattaki daire sayısına göre oluşturulmalıdır. • Hemen üstünde, alt katında, karşılıklı, çaprazında, arasında vb. kavramlara dikkat edilerek tabloya yerleştirmeler ya- pılmalıdır. Bu bilgilere göre “Her katında 4 daire bulunan 5 katlı bir binada; A, B’nin hemen üstünde; C, D ile aynı hizada ve A, C ile çap- raz, D ile yan yanadır.” şeklinde açıklamaların olduğu bir soruda oluşturulacak doğru tablo aşağıdakilerden hangisi olur? A) Kat Daire Daire Daire Daire B) Kat Daire Daire Daire Daire 1 C 5 2 B D 4 A C 3 A 3 B D 4 2 5 1 C) Kat Daire Daire Daire Daire D) Kat Daire Daire Daire Daire 5 5 4 A C 4 A D 3 D B 3 B C 2 2 1 1 8. Sınıf FÖY - 38

5. PENCERE 12 6. 56 KORİDOR 9 10 K 13 14 BD PENCERE17 18 21 22 G Yukarıda verilen bir yolcu otobüsündeki koltuk düzeninde25 26 koltuklar ve yolculardan Engin, Bilal, Cengiz, Alper ve Gök-29 30 Bahçe Krokisi han’ın oturduğu yerlerle ilgili bilinenler şunlardır:33 34 Yukarıda fidanların dikildiği noktaları gösteren dikdörtgen • Bilal ve Cengiz koridor tarafında oturmuştur. şeklindeki bir bahçenin krokisi yer almaktadır. Bu bahçe- • Alper, Bilal’in çaprazında oturmaktadır. 34 KAPI ye erik, şeftali, kayısı, kiraz, elma ve armut fidanlarından • Engin 13 numaralı koltukta oturmaktadır. 78 ikişer tane dikilmiştir. Fidanlar ve dikildikleri noktalarla il- • Cengiz; Bilal ve Engin’le aynı sıradaki koltuklardan bi-11 12 Zeka Küpü Yayınları gili şunlar bilinmektedir: 15 16 rinde oturmaktadır. 19 20 • Armutlar bahçenin doğu tarafındaki köşelere dikilmiş- • Alper Gökhan’la yan yanadır.23 24 tir. Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesin-27 28 likle doğrudur?31 32 • Erikler bahçenin kısa kenarlarına dikilmiştir. A) Alper’in oturduğu koltuğun numarası çift hanelidir. 35 36 B) Cengiz’in oturduğu koltuk numarası sayı olarak En- • Bahçenin batı tarafındaki köşelere kayısılar dikilme- miştir. gin’in koltuk numarasından büyüktür. C) Gökhan 14 numaralı koltukta oturmaktadır. • Bahçenin uzun kenarlarından birinde batıdan doğuya D) K oridor tarafında 3 kişi oturmuştur. doğru sırayla şeftali, iki kiraz ve armut fidanı dikilmiş- tir. • Bahçenin ortasında elma yoktur. • Köşelerde sadece iki tür meyve ağacı vardır. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Armut kayısının çaprazındadır. B) Eriklerden biri şeftalilerin arasındadır. C) Elma, kayısı ve kiraz aynı sıradadır. D) Ş eftali eriğin tam güneyindedir. 7. K BD G “Bulunduğun yerden güneye doğru ilerle, Atatürk Caddesi’ne geldiğinde batı yönünde devam et, Çamlık Sokak’ı geç, beni sol taraftaki binada bulacaksın.” yukarıdaki krokiye göre bulunduğu yeri verilen cümlelerle ifade eden kişi, hangi binada- dır? A) Okul B) PTT C) Sağlık ocağı D) Market FÖY - 38

8. ANTALYA TRAMVAY HAT VE DURAK HARİTASI T3 VARSAK T1B KEPEZPARK AKTOPARK T1A AYDOĞMUŞ KURŞUNLU KARŞIKAYA PINARLI ANFAŞ FATİH ŞELALE SÜLEYMAN DEMİREL KEPEZALTI ULUBATLI HASAN T1B FERROKROM FEVZİ ÇAKMAK VAKIF ÇİTLİĞİ OTOGAR KUZEYYAKA BATIGAR GAZİ SÜTÇÜLER YENİDOĞAN GÜNDOĞDU YEŞİLIRMAK KÜLTÜR ÜNİVERSİTE PİL FABRİKASI YONCA KAVŞAK HASTANESİ DOKUMA ÇALLI SİNAN AKDENİZ EMNİYET ÜNİVERSİTESİ SİGORTA YENİGÖL HAVALİMANI ŞARAMPOL AİRPORT T1A MURATPAŞA ALTINOVA EĞİTİM ARAŞTIRMA T3 CIRNIK HASTANESİ MÜZE T2 T2 Suna, Varsak tramvay durağından binerek hastaneye gelecek, ardından Fatih Durak'ına gidip arkadaşını alarak hava alanına arkadaşıyla geçecektir. Buna göre Suna’nın arkadaşıyla beraber geçtiği duraklardan bazıları hangi seçenekte verilmiştir? A) Üniversite Hastanesi, Kültür, Yenidoğan B) Zafer, Atatürk, Sakarya C) Otogar, Pil Fabrikası, Dokuma D) Kale Kapısı, İsmetpaşa, Doğu Garajı 9. Yukarıda krokisi verilen sınıfta Arda, İsmail, Ahmet, Özlem, Erkan, K SINIF TAHTASI Tuğçe ve Pınar’ın oturma düzenleriyle ilgili bilinenler şunlardır: A • En arkada, kapı tarafından pencereye doğru sırasıyla Arda, İs- P ÖĞRETMEN mail ve Özlem tek başlarına oturmuştur. I MASASI • Öğretmen masasının olduğu hizada Erkan, Tuğçe ve Ahmet ar- ka arkaya oturmuştur. P • Özlem’in hemen önünde Tuğçe vardır. E • Ahmet'le Erkan arasında 1 sıra vardır ve Erkan öndedir. N • Pınar’la Ahmet aynı hizadadır. C E Buna göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır? R E A) Pınar'la Arda arasında üç sıra vardır. B) Erkan en ön sıralardan birindedir. FÖY - 38 C) Özlem'le Ahmet arasında 1 sıra vardır. D) İsmail ortadaki sıraların en arkasındadır. 8. Sınıf

39. föy • Sözel Mantık ve Muhakeme 4: Soyağacı, Şifreleme ve Tablo Soruları • Grafik, tablo ve çizelgeyle sunulan bilgileri yorumlar. (ll) 3197 1. Soyağacı sorularında bir ailedeki akrabalık bağları sorulur. Amaç soyağacında verilen kişiler arasındaki akrabalık bağlarını so- rudaki öncüller yardımıyla belirlemektir. Bu tür soruları daha kolay çözebilmek için ilk önce tabloda birbiriyle evli olan kişiler, kardeş olanlar/olmayanlar ve kuzenler doğru bir şekilde tespit edilmelidir. Daha sonra öncüllerdeki bilgilere göre soru çözülme- lidir. 8. Sınıf l ll lll lV V Vl Bu bilgilere göre yukarıdaki tabloyu incelediğimizde yukarıdan aşağı ilk iki sırada evli çiftler, üçüncü sırada hem evli çiftler hem kuzenler/kardeşler, son sırada ise sadece kuzenler/kardeşler vardır. Yukarıda verilen soyağacıyla ilgili bilinenler şöyledir: • Şükrü Bey’in kardeşi yoktur. • Ayla Hanım’ın sadece 1 erkek kuzeni vardır. • Gökhan, Yeşim Hanım’ın eşidir. • Ayla Hanım Emrah Bey’le evlidir. • Sevgi Hanım Şükrü Bey’le evlidir. Buna göre soyağacında numaralanmış kişilerin isimleri aşağıdakilerden hangisinde doğru bir şekilde verilmiştir? l ll lll lV V Vl A) Gökhan Yeşim Emrah Ayla Şükrü Sevgi B) Emrah Ayla Gökhan Yeşim Şükrü Sevgi C) Emrah Ayla Şükrü Sevgi Gökhan Yeşim D) Gökhan Yeşim Şükrü Sevgi Emrah Ayla FÖY - 39 8. Sınıf

2. Emrah şöyle bir açıklama yapmıştır: 4. Sezar Şifresi Teyzemin tek erkek kardeşi vardır ve Yukarıdaki tabloda mor kutucuklar normal alfabeyi beyaz halamın kız kardeşiyle evlidir. Annemin kutucuklar ise normal alfabedeki harfin hangi harfle şifre- bir kız kardeşi vardır ve amcamla evli- lendiğini göstermektedir. dir. Amcamın tek erkek kardeşinin eşi- Buna göre normal alfabeyle yazılan “HER YERDE TÜRK- nin adı Ayfer’dir. ÇE” ifadesinin tablodaki sisteme göre şifrelenmiş hâ- li aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? Yukarıdaki açıklamalar için aşağıdakilerden hangisi A) FCO UCRBC VŞIAĞC B) FCO UCOBC RŞIAĞC söylenemez? C) FCO UCRBC VZIAĞC D) FCO UCOBC RŞOIAC A) Emrah’ın dayısı halasıyla evlidir. B) Ayfer Emrah’ın annesidir. C) Emrah’ın teyzesi evli değildir. D) Emrah’ın dayısının kız kardeşi Ayfer’dir. Zeka Küpü Yayınları 3. 5. BC Ç BC Ç D E F G ĞH ŞİFRELEME SORULARI A A D E F G ĞH OÖ I İ J K L MN VY Zihinsel becerilerin geliştirilmesi amacıyla; harf, sözcük, Iİ J K L M N OÖ Z şekil, sayı, sembol vs. den oluşturulan belirli bir kurala PR S Ş T U Ü göre sıralama veya eşleştirmeye dayalı soru tipleridir. PR S Ş T U Ü VY Bu soru tiplerinde harfler rakamlarla, bazı sembol veya şekiller, sözcükler belirli bir mantığa göre sıralanır ya da Yukarıdaki tabloya göre “ ” eşleştirilebilir. tırnak içindeki sembollerin ifade ettiği sözcük seçe- Örneğin: neklerden hangisidir? E L NMA A) BAŞLIYOR B) BAŞARACAKSIN 1 2345 C) BAŞARILI D) BAŞARAMAZSIN Yukarıdaki tabloda verilen sayılar karşısındaki harfleri tem- FÖY - 39 sil etmektedir. Bu eşleştirmede 4525 ile “mala”, 2542 ile “lama”, 1245 ile “…………”, 121453 ile “…………” ,1214 ile “…………” sözcükleri elde edilebilir. Buna göre açıklamadaki boşluklara seçeneklerdeki sözcüklerden hangisi getirilemez? A) ELMA B) ELEMAN C) ELEM D) ELEN 8. Sınıf

6. Sözel mantık sorularının bir kısmında tablo oluşturmaya gerek kalmaz. Tablo sorunun kendisinde verilir ve tablodaki ögeler, bilgiler vs. öncüllere göre yorumlanarak bir sonuca varılır. İzmir, Adnan Mendres (ABD) >> İstanbul, Attatürk (İST) 17 Temmuz 2014 Perşembe Sefer No. H. Saati V. Saati Kalkış Varış Fiyat 181 TL TK2305 05:00 06:05 İzmir (ABD) İstanbul (İST) 222 TL SEÇ 48 TL SEÇ TK7001 06:40 07:55 İzmir (ABD) Ankara (ESB) SEÇ TK2123 09:00 10:05 Ankara (ESB) İstanbul (İST) TK2307 07:00 08:05 İzmir (ABD) İstanbul (İST) TK4029 07:00 07:45 İzmir (ABD) İstanbul (İST) 48 TL SEÇ TK2309 08:00 09:05 İzmir (ABD) İstanbul (İST) 111 TL SEÇ TK2311 09:00 10:05 İzmir (ABD) İstanbul (İST) 111 TL SEÇ Barış’ın İzmir’den İstanbul’a gitmek için satın aldığı uçak biletiyle ilgili bilgiler şöyledir: • İlk uçak seferini seçmemiştir. • Aktarmalı sefere bilet almamıştır. • En ucuz biletlerin olduğu seferlerde yer bulamamıştır. • 10.05 te İstanbul’a varmıştır. Buna göre Barış'ın bilet aldığı uçağın sefer no. kodu hangisidir? YACu)) k EEammrıdrraaahhk’’ıiınna dçteaıkyyzlıaesmıs hia ealavlalris idıçyeilnğai leadvşirla.id ğ i rı .d a k i l e r d e n h a n g i s i s ö y l e n e BDm)) e AEzy?mferar hE’mınr daahy’ııns ıannınn eksızid kira. r d e ş i Ayfer’dir. 8. Sınıf 2. Emrah şöyle bir açıklama yapmıştır: A) TK7001 B) TK2309 C) TK2305 D) TK2311 7. • 1 Nisan, Para • 14 Nisan, Cimri NİSAN • 26 Nisan, Keşanlı Ali • 28 Nisan, Cimri PT SA ÇA PE CU CT PZ • 29 Nisan, Para 1234567 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Ayşe, Burak, Cengiz, Defne, Erdem ve Ferda’nın nisan ayında gittiği tiyatro oyunlarıyla ilgili bilinenler şunlardır: • Cengiz ve Defne aynı oyuna gitmişlerdir. • Keşanlı Ali oyununa iki kişi gitmiştir. • Ferda, Ayşe veya Burak’ın gittiği oyuna gitmemiştir. • Erdem Ferda ile aynı oyuna farklı günlerde gitmiştir. • Cengiz oyunu seyretmeye pazar günü gitmiştir. • Herkes sadece bir oyuna gitmiştir. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur? A) Ferda Keşanlı Ali oyununa gitmiştir. B) Defne Cimri oyununa gitmemiştir. C) Erdem Para oyununa gitmiştir. D) Burak’ın gittiği oyun Keşanlı Ali değildir. FÖY - 39

8. Elif, Yelda, Faruk, İlayda ve Cemre bir kafede buluşmuşlardır. Kişilerin yukarıdaki menüden seçtikleriyle ilgili bilinenler şunlar- dır: • Elif’in seçtiği içeceğin fiyatı, Yelda’nın seçtiğinden neredeyse 3 kat daha fazladır. • Faruk’un seçtiği ürünün fiyatı İlayda’nın seçtiğinin iki katından biraz daha fazladır. • Cemre ne içecek ne de sandviç almıştır. • Herkes sadece bir ürün almıştır. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söylenemez? A) Cemre 4 peynir almıştır. B) Faruk buzlu latte içmiştir. C) Yelda elma suyu içmiştir. D) İlayda portakal suyu içmiştir. 9. Yukarıdaki soyağacıyla ilgili şu bilgilere yer verilmiştir: l. Samet'in bir halası vardır. ll. Özge'nin teyzesi yoktur. lll. Özlem'in dayısı Ahmet'tir. Buna göre numaralanmış öncüllerden hangisi veya hangileri tablodaki çocuklardan herhangi birinin ismini belirleme- de kesin bir bilgi verir? A) Yalnız l B) l ve ll C) Yalnız lll D) l ve lll 8. Sınıf FÖY - 39

40. föy • Tablo ve grafik yorumlama • Grafik, tablo ve çizelgeyle ilgili sunulan bilgileri yorumlar. (V) 3198 1. Bilimsel araştırma sonuçları, istatistik verileri vb. bilgilerin daha anlaşılır bir şekilde düzenlenmesiyle oluşturulan çizelgelere tab- lo denir. Tablo soruları da bu verilerin yorumlanmasına ve bu verilerden çıkarım yapmaya dayalıdır. TURİZMİN SON 5 YILI NASIL GEÇTİ? 2017 Turizm Geliri Ziyaretçi Sayısı Kişi Başına Harcama 2018 (Milyar $) (Milyon kişi $) ($) 2019 26,3 2020 29,5 38,6 681 2021 34,5 45,6 647 8,7 51,7 649 20,0 12,0 724 25,0 700 - 750 8. Sınıf Yukarıdaki tablodan: • Turizmden en çok/en düşük gelir elde edilen yıllar • En çok/en düşük ziyaretçinin hangi yıllarda geldiği • Kişi başına en fazla/en az harcama hangi yıl yapılmış vb. çıkarımlar yapılabilir fakat bu tablodan şu çıkarımlar yapılamaz: ........................................................ Buna göre yukarıdaki açıklamada bırakılan boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) 2021 yılı için kişi başına 700-750 dolar arası harcama yapılacağı ön görülmüştür. B) 2020 yılındaki düşüşün sebebi salgın hastalıktır. C) 2019 yılına kadar ziyaretçi sayısında düzenli bir artış olmuştur. D) Kişi başına göre en fazla harcama 2020 yılında olmuştur. 2. Yanda verilen tablo için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle Turizm İstatistikleri 1 Bulgaristan doğrudur? Ocak 2020 2 Gürcistan 3 Rusya Federasyonu A) 2020 yılında en çok turist Bulgaristan’dan gelmiştir. 1.787.435 B) 2020 yılı Ocak ayındaki turist sayısı 2019’un Ocak ayından 4 Almanya To p l a m Artış Oranı fazladır. Ya b a n c ı % 16.11 5 İran C) 2020 Ocak ayında, aynı yılın diğer aylarına göre turist sa- Ziyaretçi Sayısı yısında yüzde 16.11 oranında artış vardır. D) 2 020 yılında en az turist İran'dan gelmiştir. FÖY - 40 8. Sınıf

3. Turizm GSMH Payı (%) 5. İlk okul mezunu 7 6,2 Herhangi bir kurumdan mezun değil 6 Lise ve dengi okul mezunu Orta ve dengi okul mezunu 5 4,3 Yüksek okul ve fakülte mezunu 4 3,1 %9,6 %9,3 %3,8 3,9 2,6 %20 3 2 %57,3 1 0 2013 2014 2015 2016 2017 Sayısal verilerin çizgi, sütun, daire, resim veya halka vb. Türkiye Nüfusunun Eğitim Durumu unsurlarla gösterilip bu veriler arasında karşılaştırma im- kânı sunan çizelgelere grafik denir. Yukarıda sayısal ve- Yukarıda veriler daire grafiğiyle gösterilmiştir. Bu grafiğe rilerin çizgiyle gösterildiği bir çizgi grafiğine yer verilmiştir pasta grafiği de denir. Grafikle ilgili yapılan yorumlar şöy- bu grafikte Turizm gelirlerinin bazı yıllara göre ülkemizin ledir: milli gelirindeki payı gösterilmiştir. Arif : Türkiye’de okuma-yazma oranı %80'e yakın- Verilen grafikten, dır. Mehmet : En yüksek oran ilkokul mezunlarına aittir. l. Milli gelire en yüksek katkı 2015 yılında olmuştur. Fatih : Üniversite mezunu %4’ten azdır. Tarık : Herhangi bir kurumdan mezun olmayanların ll. 2015’e kadar milli gelire katkı oranı sürekli artmıştır. oranı toplumun 4’te 1’ini oluşturmaktadır. lll. 2013’ teki katkı oranı 2017’ye göre daha yüksektir. Buna göre hangi kişinin yorumu yanlıştır? lV. ............................................... A) Arif B) Mehmet ulaşılan sonuçlara göre lV numaralı boşluğa aşağıda-İnşa Edilen Bina Sayısı C) Fatih D) Tarık ki cümlelerden hangisi getirilemez? Zeka Küpü Yayınları A) Milli gelire en düşük katkı 2015’ ten sonra olmuştur. B) 2014 yılındaki katkı 2015’ten sonraki yıllara göre da- ha fazladır. C) 2016’dan sonra gelirler tekrar yükselmeye başlamış- tır. D) En hızlı artış 2013-2014 yılları arasında gerçekleşmiş- tir. 4. 5000 Manavgat Side 6. Geçmiş Temmuz Aylarındaki Genç İşsizlik Oranı 4000 27,1 3000 2000 1000 19,8 21,1 19,9 2016 2017 2018 0 18,2 18,3 2019 1950-19591960-19691970-19791980-1989 1990-2000 2014 2015 Yukarıdaki grafikle ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- Verilen sütun grafiğiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi lenemez? çıkarılamaz? A) 1950-2000 yılları arasında Manavgat ve Side'deki bi- A) 2017’ye kadar Temmuz ayındaki genç işsizlik oranı sü- na sayısında gerçekleşen değişimi göstermektedir. rekli artmıştır. B) 1970’ten sonra Manavgat’taki bina sayısında hızlı bir B) 2017’den sonra Türkiye nüfusundaki tüm işsizlik oran- artış olmamıştır. larında azalma ve artış olmuştur. C) 2 000 yılına gelindiğinde Manavgat’taki bina sayısı Si- C) 2014-2015 arası Temmuz ayı genç işsizlik oranında de’deki bina sayısının 3 katından fazladır. çok az da olsa bir değişim olmuştur. D) 1980’e kadar Side’de yapılan bina sayısı 1000’e ulaş- D) 2 019'da da Temmuz ayı genç işsizlik oranı azalmamış- mamıştır. tır. 8. Sınıf FÖY - 40

7. Bazı grafik sorularında çizgi, sütun, daire vs. bir arada kullanılabilir. Aşağıdaki grafikte nüfus artış hızı çizgiyle, nüfus ise sü- tunlarla gösterilmiştir. 90.000Nüfus (Bin Kişi) 2,50 Nüfus Artış Hızı 80.000 1990 2,00 70.000 2000 1,50 60.000 2010 1,00 50.000 2011 0,50 40.000 2012 0,00 30.000 2013 20.000 2014 10.000 2015 2016 0 2017 2018 Nüfus Nüfus Artış Hızı Bu bilgilere göre verilen grafikten aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) 2013-2014 yıllarında nüfus artış hızında neredeyse hiç değişiklik olmamıştır. B) 1990’dan sonra 2012’ye kadar nüfus artış hızı sürekli azalmıştır. C) 1990’dan 2018’e kadar nüfus sürekli artmıştır. D) Nüfus arttıkça nüfus hızı da artmıştır. 8. EN ÇOK TURİST ÇEKEN BÖLGELER (2018) Fransa Türkiye İspanya 46 ABD Çin İtalya Türkiye Meksika Almanya Tayland İngiltere 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 Milyon Grafikle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) 2018’de Fransa’ya 90 milyon turist gelmiştir. B) Türkiye en çok turist çeken 6. Ülkedir. C) İspanya’ya giden turist sayısı 80 milyonu aşmıştır. D) 50 milyon sınırını aşan ülke sayısı 5’tir. FÖY - 40

9. İŞ GÜCÜ İSTATİSTİKLERİ Türkiye'de işsizlik oranı, haziranda geçen yılın aynı ayına göre değişmeyerek yüzde 10,2 oldu. Söz konusu dönemde işsiz sayısı 64 bin kişi artışla 3 milyon 315 bin kişi olarak kayıtlara geçti. % 15 2015 2016 2017 2018 YILLARA GÖRE İŞSİZLİK ORANI 13 12,7 2005 9,5 12,6 11,8 12,1 2006 9,0 2007 9,2 12 11,3 11,2 11,7 2008 10,0 2009 13,1 11,1 10,9 10,6 10,5 10,7 11,3 11,3 10,8 2010 11,1 10,8 10,5 10,5 2011 9,1 10,2 10,2 2012 8,4 9 9,6 9,7 10,2 10,7 10,6 2013 9,0 10,6 10,1 10,39,6 9,3 9,7 10,1 10,3 10,3 10,3 10,4 2014 9,9 9,3 9,6 9,8 2015 10,3 2016 10,9 6 2017 10,9 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs HaziranTemmuzAğustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yukarıdaki grafikle ilgili seçeneklerde yer alan değerlendirmelerden hangisi söylenebilir? A) Son 3 yılın haziran aylarında işsizlik oranı değişmemiştir. B) Yıllara göre sadece 2006 ve 2013 yıllarında işsizlik oranı aynıdır. C) En düşük işsizlik oranı 2011’de olmuştur. D) Y ıllara göre en düşük işsizlik oranı ile en yüksek işsizlik oranı arasındaki fark yüzde 5'ten fazladır. 10. A BCDE F G H I Radyo Bir Markanın Reklam Verdiği Mecralar Bilboard Diğer Gazete 4.500 Televizyon 5.400 Bilboard 2.900 ? Radyo 1.900 İnternet Siteleri 3.400 El İlanları 1.700 Diğer 200 Gazete Televizyon Toplam 20.000 İnternet siteleri El ilanları Yukarıdaki veriler, “?” işaretiyle belirtilen yerde pasta grafiğiyle gösterilecektir. Buna göre soru işaretinin olduğu yere aşağıdaki pasta grafiklerinden hangisi getirilmelidir? A) B) C) D) 8. Sınıf FÖY - 40

41. föy • Görsel Okuma ve Yorumlama 1: Resim, Fotoğraf, Afiş, Karikatür • Görsellerle ilgili soruları cevaplar. (l) • Görsellerden ve başlıktan hareketle okuyacağı metnin konusunu tah- min eder. (l) 3199 1. Yazılı metin dışındaki; fotoğraf, afiş, karikatür, sembol, şe- 2. Güneş ışınlarının karbondioksit ve metan gibi çeşitli gaz- kil, işaret, harita vb. ögeleri anlamlandırma ve yorumlama lar tarafından tutulmasına “sera etkisi” adı verilmektedir. işine görsel okuma adı verilir. Görsel okumada görselde Bu etki ile gezegen yüzeyindeki ısının bir kısmı tutulur ve yer alan unsurların: Kişi, renk, sembol, şekil, zaman, var- ısı kaybı önlenir. Ancak özellikle fosil yakıtların tüketilme- lık, yer, giyim kuşam vb. dikkatlice incelenip görsele kattı- si sonucunda sera gazları atmosfer içinde daha çok tutu- ğı anlam, görselde bulunuş amacı, görsel hakkında vere- lur olmuş ve böylece dünyanın ısısı artış göstermiştir. İş- bileceği bilgi vs. tespit edilip ortaya çıkarılmalıdır. Bütün te, küresel ısınma sera gazlarının artarak fazla ısı tutması bunlar yapılırken görselde var olan unsurların ifade ettik- sonucunda oluşmaktadır. Orman yangınları, sıcak hava leri/edebilecekleri dışında başka yorumlar yapılmamalıdır. dalgaları ve şiddetli tropikal fırtınalar aşırı hava değişim- lerine neden olan küresel ısınmanın sonuçlarıdır. Yukarıdaki açıklamaya göre seçeneklerdeki görseller- den hangisi küresel ısınmanın sebeplerinden birini yansıtır? A) Zeka Küpü Yayınları B) Yukarıdaki fotoğrafla ilgili şu yorumlar yapılmıştır: C) D) Salih : Bu fotoğraftan hareketle insanların giyim kuşam tarzı hakkında çıkarımlarda bulunabilirim. 8. Sınıf Ömer : Bu fotoğrafa bakarak ulaşım olanakları hakkın- da bir değerlendirme yapabilirim. Gülçin : Bu fotoğrafa bakarak insanların nasıl bir inanç sistemine sahip olduklarını öğrenebilirim. Şermin : Bu fotoğrafın nasıl bir mekânda çekildiğiyle ilgi- li fikir yürütebilirim. Buna göre hangi kişinin yaptığı değerlendirme fotoğ- raftan kesin olarak çıkarılamaz? A) Salih B) Ömer C) Gülçin D) Şermin FÖY - 41

3. Aşağıda, yanda verilen resimdeki çocuklara ait cümlelere yer verilmiştir: Erdem: Elimden geleni yapacağım, pes etmek yok, her ne kadar başarmam zor olsa da yılmayacağım. Ali : Evet şimdilik başarmış gibiyim ama yarış henüz bitmedi, erken konuş- mamak gerek. Murat : Kıran kırana bir yarış, bu yarışın sonunda dördümüzden birinin birinci ol- ma ihtimali çok yüksek ama şansım diğerlerine göre az. Kadir : Sermet’le âdeta burun buruna yarışı sürdürüyoruz, benim çemberim bi- raz ağır ve hantal, eğer Sermet beni geçerse çemberimin yüzünden ola- cak. Bu açıklamalara göre Murat resimde görülen durumda kaçıncı sıradadır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 4. Aşağıdaki karikatürlerden hangisi sosyal medyanın farklı bir yönünü vurgulamaktadır? D) A) B) C) 5. l. Özgürlük ll. Arkadaşlık lll. Özveri Verilen karikatürde kitap okumak numaralanmış kavramlardan hangisi veya hangileriyle daha çok ilişkilendirilmiştir? A) Yalnız l B) Yalnız ll C) l ve ll D) ll ve lll 8. Sınıf FÖY - 41

6. 7. Zeka Küpü Yayınları Yukarıdaki afişin hazırlanış amacıyla ilgili aşağıdaki- Verilen görselle ilgili aşağıdakilerden hangisi kesinlik- lerden hangisi söylenebilir? le çıkarılabilir? A) Milli duyguları harekete geçirmek A) İnanç turizmi ön plana çıkarılmıştır. B) Barış çağrısında bulunmak B) Kültürel ögelere yer verilmiştir. C) İnsani yardım çağrısında bulunmak C) Türkiye Cumhuriyeti’nin bütün kültürel ögelerini yan- D) Bir açık hava toplantısına davet sıtmaktadır. D) Evrensel temalara yer verilmiştir. 8. Sınıf 8. Pirinçler her türlü toprakta yetiştirilebilir. Sulu olan ekim alanlarına pirinç ekilir. İki ila üç kez ekim yapıldıktan sonra toprağın dinlenmesi için pirinç ekilen yere yem bitkileri ekilir ve toprak bu şekilde dinlendirilir ve mineral oranını arttırır. Yukarıdaki bilgiye göre seçeneklerdeki görsellerden hangisi için “Bu bölgede genelde insanlar pirinç tarımıyla uğraşıyor- lar.” değerlendirmesini yapmak diğerlerine göre daha uygundur? A) B) C) D) FÖY - 41

8. Gölün öte kıyısında; yüksek, karlı dağların yükseldiği yamaçları sis kaplamıştı. Güneş zirvelerin ardından yavaş ya- vaş batarken akşam kızıllığı bütün ufku kaplamıştı. Bu kızıllık gölün beri kıyısına da yansıyordu. Ufuk çizgisine yakın bir noktada bir yöne doğru uçuşan birkaç kuş ise bu tablonun hareket eden tek varlıklarıydı sanki.” Yukarıdaki metinde anlatılanları en iyi karşılayan resim hangi seçenekte verilmiştir? A) B) C) D) 8. Sınıf FÖY - 41

42. föy • Görsel Yorumlama ll: Harita, Sembol ve Diğer Görseller • Görsellerle ilgili soruları cevaplar. (ll) 3200 1. 2.KAZAKİSTAN Aral KAZAKİSTAN Aral Muynod Muynod Vahşi Hayvanlar Geçebilir ÖZBEKİSTAN ÖZBEKİSTAN Yukarıdaki trafik işaretinin, seçeneklerde krokisi veri- len yerlerden hangisine ait herhangi bir yol kenarında 1960 Yılı Kıyı Şeridi 1973 Yılı Kıyı Şeridi bulunma ihtimali diğerlerine göre daha yüksektir? KAZAKİSTAN Aral KAZAKİSTAN Aral A) CCAAMMİİ MMAARRKKEETT OOKKUULL Muynod Muynod ÇÇOOCCUUKK MMEEYYDDAANN EECCZZAANNEE ÖZBEKİSTAN PPAARRKKII MMAALLAAZZGGİİRRTT SSOOKKAAKK ÖZBEKİSTAN Zeka Küpü Yayınları MMAANNAAVV BBİİZZİİMM EEVV 1987 Yılı Kıyı Şeridi GGÜÜVVEERRCCİİNN SSOOKKAAKK 1999 Yılı Kıyı Şeridi OOTTOOBBÜÜSS DDUURRAAĞĞII KAZAKİSTAN Aral KAZAKİSTAN Aral Kok- Aral B) İİLLKKOOKKUULL Dike CAMİ PPAAPPAATTYYAA SSUU AAPPAARRTTMMAANNII AAPPAARRTTMMAANNII 11.. CCAADDDDEE MARKET OKUL ÇÇOOCCUUKK PPAAPPAATTYYAA SSUU ÇPPOAARRCKKUIIK AAPPMAAERRYTTDMMAAANNNII AAPPAARRTTMMAANNII Muynod Muynod PARKI ÖZBEKİSTAN ECZANE ÖZBEKİSTAN 22.. CCAADDDDEE 2009 Yılı Kıyı Şeridi 2006 Yılı Kıyı Şeridi GÜVERCİN SOKAK PPAAPPAATTYYAA MALAZGİRT SOKAK LLİİSSEE AAPPAARRTTMMAANNII SSUU Daha önce su ile kaplı OTOBÜS DURAĞI olan alan MAAPPAAANRRATTVMMAANNBII İZİM EV Eski göl tabanındaki 0 30 60 ml C) İLKOFFKIIRRUIINNL POOAKKPUUALLTYA SU MMAANNAAVV uluslararası sınır 0 30 60 90 km 1960 yılı kıyı şeridi APARTMANI APARTMANI Yukarıda 1960’tan 2009 yılana kadar olan süreçte Aral Gö- 1. CADDE EEPVVAİİMMPATYA MMAARRKKEETT lü’ndeki su miktarının değişimini gösteren haritalara yer KKIIRRMMIIZZII SU verilmiştir. ÇOCUEEVVK PARKI APARTMANI APARTMANI Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 2. CADDE PPAARRKK BBAANNKKAA A) Su miktarındaki azalma 1973’ten önce başlamıştır. EEVV PAPATYA B) 1960 yılında gölün su miktarında herhangi bir değişik- APARTMANI SU LİSE APARTMANI lik yoktur. C) Gölün kapladığı alan iki ülke sınırları içerisindedir. D) OKUL MANAV D) G öldeki su miktarının değişimine bağlı olarak iki ülke FIRIN arasındaki sınır da değişmiştir. KIRMIZI EVİM MARKET EV PARK BANKA FÖY - 42 EV 8. Sınıf

3 ve 4. soruları aşağıda verilen infografik ve bilgilerden yararlanarak cevaplayınız. Anlaşılması güç kafa karıştırabilen bilgileri; yazı, görsel, şekil, sembol grafik vb. unsurların yardımıyla daha anlaşılır hâle getiren bilgilendirme grafiklerine infografik adı verilir. İnfografiklerle ilgili sorular çözülürken ilk olarak infografikte yer alan unsurların ne anlattığı, neleri temsil ettiği vb. tespit edilmelidir. Daha sonra verilen bilgiler dışına çıkılmadan sorudaki seçeneklere göre yorum yapılarak infografik soruları çözülmelidir. 5 adımda çatı tipi GES santrali Çatı tipi güneş enerjisi santralleri (GES), hanelerde ortalama 10 bin lira ve sanayide ortalama 600 bin lira yatırımla 30 yıl boyunca ücretsiz elektrik kulla- nılması imkânı sağlayacak. 10 BİN LİRALIK YATIRIMLA 30 YIL ÜCRETSİZ ELEKTRİK AYLIK 100 LİRA ELEKTRİK Elektrik dağıtım şirketine 1 FATURASI ÖDEYEN BİR (EDAŞ) gerekli formlarla 2 VATANDAŞ birlikte başvuru 3 12 AYLIK FATURA X 100 = 1200 LİRA 4 8 YILLIK FATURA X 1200 = 9600 LİRA EDAŞ'ın verdiği uygunluk 5 • Çatılara güneş santrali için yapılacak 10 bin sonrası doğru panel tedariği liralık yatırımla için danışman mühendislik • 23-30 yıl ücretsiz elektrik kullanılabilir. firması ve panel seçimi AYDA 10 BİN LİRA ÖDEYEN Çatı tipi güneş enerji BİR SANAYİCİ santralinin (GES) 1 YILLIK FATURA = 120 BİN LİRA kurulumunun yapılması 5 YILLIK FATURA X 120 BİN = 600 BİN LİRA • 1 sanayici 600 bin lira yatırımla 30 yıl ücret- Mevcut sayacın çift taraflı sayaca dönüştürülerek siz elektrik kullanabilecek. EDAŞ'a kaydedilmesi Elektrik üretiminin başlaması 3. Yukarıdaki infografikte yer alan bilgiler seçenekteki kavramlardan hangisiyle özetlenebilir? A) Güvenlik B) Tasarruf C) Kalite D) Yaşam Konforu 4. Verilen infografikle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? FÖY - 42 A) Projenin gerçekleştirilmesi için bazı ön araştırmalar yapılmalıdır. B) Projenin ömrü sınırlıdır. C) Sadece ev ekonomisine yönelik bir projedir. D) Güneş enerjisinden faydalanma amacı taşımaktadır. 8. Sınıf

5. Pozitif Gökyüzü Pozitif Pozitif Pozitif Pozitif Gökyüzü Gökyüzü Gökyüzü Gökyüzü Toprak Negatif Su Toprak Toprak Toprak Toprak Negatif Negatif Negatif Negatif Denge Ateş Yukarıda beyaz bir zemin üzerine yerleştirilmiş bir ülkenin bayrağındaki şekil vSeusembollSeurin neleri tSeumsil ettiğSi auçıklanmıştır. Bu sembollerin bayraktaki düzeni şu şekildedir: Sağda çizgilerden oluşan şekillerden yukarıdan aşağıya doğru ilk şekil bayrağın sol üst tarafındadır, ikinci şekil sağ alt köşe- de, üçüncü şekil sağ üst köşede, dördüncü şekil ise sağ alt köşede yer almaktadır. Solda yer alan sembollerden kırmızı bölüm zdeamireinn;inayüdsıtntlaığraı,fbınadrDaışeımnvgaeevsi ebvDögleüinymgi eteismesaillteDttaemnragefekınteddairD.oelmngaelıdır ve daire bayrağın tam ortasında yer almalıdır. Bayraktaki beyaz Ateş Ateş Ateş Ateş Bu bilgilere göre hakkında bilgiler verilen bayrağın doğru görünümü aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) 7. Yukarıdaki varlıklar için en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir? A) Evcil Hayvanlar B) Doğal Çevre C) Vahşi Hayvanlar D) Sirk Hayvanları FÖY - 42

8. 2 numara - High-Density Polyethylene HDPE (Yüksek Yoğunluklu Polietilen)'in kısaltmasıdır. Gı- dalarla kullanımının güvenli olduğu kabul edilir. Daha çok; süt, deterjan, oyuncak ve plastik tor- baların imalatında kullanılıyor. Suya herhangi bir kimyasal karıştırmıyor ve uzmanlar tarafından en tercih edilen plastik olarak gösteriliyor. 32 numara -- HPDVPCE v veeyyaa V H (DpPol y(h viginhy dl ecnhsloitryid peo) lyBeut hpylalesntiek) üHrDünPlEer, Hgıidgahl-aDrelan ksuityll aPnoılmyeathmyalelındeır .( Yİçüink- sdek iY zoağraurnlıl umkalud Pdeoleierti igleınd)a'ilna rkaı saızltdmıraırs. ıÇdıor.ğ Gunıdluaklalar lyai ykeuclleakn ıkmapınlaınrı ,g yüuvmenulşi aokld muğaute krayablulel re vdeil ior.y Duan- hcak çlaork içsiünt ,k duelltaenrıjalıyno, ro. ySuunycaa kik vi eto pklsaiks tmik atoterbryaalal krıanr ıimştıarlaabtıinledna b kuu lplalansıltıiyğoinr. ş Sişueylae rhder hkualnlagni ıbmirı ktaimv- syiaysea el kdailmrışiytıormr. ıyor ve uzmanlar tarafından en tercih edilen plastik olarak gösteriliyor. 4 numara - LDPE Low-Density Polyethylene (Düşük Yoğunluklu Polietilen)'in kısaltmasıdır. Kuru temizleme, çöp torbaları, yemek saklama kaplarında bulunur. Zararsızdır. Suya herhangi bir kim- yasal karıştırmasa da, bu plastiğin su şişesi olarak kullanılması yasak. Yine de bu plastiğin kul- lanıldığı bir gıda satın alıyorsanız iki kez düşünmeniz gerekiyor. Zira suya karıştırmadığı kimya- salları, gıdalara bulaştırabilme ihtimaline sahip. 6 numara - PS (polystyrene) Çok farklı amaçlarla kullanılan ucuz ve hafif bir plastik türüdür. Ge- nellikle kullan-at tarzda (yemek paketleri, plastik bardaklar, tabaklar, yumurta kapları ve kaşık) vs. için kullanılıyor. Isındığı zaman kanserojen bileşikler yayabiliyor. Bu yüzden uzun süreli kullanım- larda kesinlikle tavsiye edilmiyor. En çok kullanılan bir şey olmasına rağmen zararlıdır. 7 numara – Diğer Sporcu su şişeleri, biberonlar, yemek saklama kapları ve bazı pet şişelerde kul- lanılıyor. Kullanılan bu plastiğin, en tehlikeli ve uzak durulması gereken plastik olduğu söyleniyor. Karışık polikarbon materyallerden imal edildiği için geri dönüşüme uygun değil. Bunun da ötesin- de, kullanımında BPA (Bisphenol A) kullanıldığı için yemeğe ya da içeceğe kimyasallar karıştıra- biliyor. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi veya hangileri sıcak sütlü bir kahve içmek isteyen biri için en az zararlı plas- tik çeşididir? A) B) C) D) OTHER PS PVC LDPE PVC HDPE 8. Sınıf FÖY - 42

48. föy • Cümlenin Ögeleri 2: Yardımcı Ögeler • Cümlenin ögelerini ayırt eder. (ll) 3206 1. Cümlede öznenin yaptığı işten etkilenen ögeye nesne denir. Nesne cümlede yükleme sorulan “Ne, neyi, kimi?” sorularından herhangi birine cevap verir. “Kapıyı açıp misafirleri içeri aldı.” cümlesinde “aldı” sözcüğü yüklemdir. Bu durumda yükleme “Ki- mi aldı?” sorusunu sorduğumuzda “ misafirleri” cevabını alırız. Dolayısıyla bu cümlede “misafirleri” sözcüğü nesne görevinde- dir. 8. Sınıf Bu bilgilere göre verilen afişin nesnesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Pekmez ile limon B) Söküp atıyor C) Öksürüğü D) Limon 2. Nesne belirtili ve belirtisiz nesne olmak üzere ikiye ayrılır. Belirtisiz nesne yükleme sorulan “ne?” sorusuna belirtili nesne ise “kimi, neyi?” sorularına cevap verir: “Bütün bu yalılar, eski Boğaziçi hatıralarını sayıklar.” cümlesinde yüklem olan “sayıklar” sözcüğüne “neyi sayıklar?” diye sorduğumuzda “Boğaziçi hatıralarını” cevabını alırız. Bu ifade “neyi” sorusuna cevap verdiği için belirtili nesnedir. “Oturacak yer kalmayınca sandalye getirdik.” cümlesinde yüklem olan “getirdik” sözcüğüne “ne getirdik?” sorusunu sorduğumuzda “sandalye” cevabını alırız. Bu sözcük “ne?” sorusuna cevap verdiği için belirtisiz nesne görevindedir. Kimseye kirli ayaklarıyla beyninizde gezme fırsatı vermeyin. Gandhi Gandhi’ye ait yukarıdaki sözde nesne görevinde kullanılan ifade ve bu ifadenin hangi nesne çeşidi olduğu belirlenecektir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) “Kimseye” sözcüğü belirtili nesnedir. B) “Beyninizde gezme fırsatı vermeyin” belirtisiz nesnedir. C) “ Gezme fırsatı” belirtili nesnedir. D) “Kirli ayaklarıyla beyninizde gezme fırsatı” belirtisiz nesnedir. FÖY - 48 8. Sınıf

3. Yükleme sorulan “ne?” sorusu cümlede hem özne hem de nesne buldurduğu için bazen yükleme cevap veren söz- cüğün özne mi yoksa nesne mi olup olmadığı karıştırılabilir. Bu karışıklığı önlemek için önce özne daha sonra nesne bulunmalıdır. Özneyi bulmak için “ne?” sorusunu “yapan ne/eden ne?” şeklinde, nesneyi bulmak içinse “ne yapmış/ ne etmiş?” şeklinde sormak gerekir. “ Koyunlar bu gölden epey su içmiş.” cümlesinde yüklem olan “içmiş” sözcüğüne “İçen ne?” sorusunu sorduğumuzda “koyunlar cevabını “Ne içmiş?” sorusunu sorduğumuzda “su” cevabını alırız. Do- layısıyla bu cümlede “su” belirtisiz nesne “koyunlar” ise özne olur. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde “ne?” sorusu nesne buldurmaya yöneliktir? A) “Yaşlanmak bir dağa tırmanmaya benzer. Çıktıkça yorgunluğunuz artar, nefesiniz daralır ama görüş açınız geniş- ler.”(Ingmar Bergman) B) “Bir yalana inanmak sizi aptal yapmaz, çünkü saf olmak karaktersiz olmaktan çok daha iyidir.” (Victor Hugo) C) “Okumayı bıraktığın gün sonbahardır. Ertesi gün cehaletin kışı başlar...” (Anonim) D) “Her kitap bir okyanustur.” (Anonim) 4. Cümlede yüklemi yaklaşma, yer, yön, yönelme, ayrılma, bulunma ve uzaklaşma bakımlarından tamamlayan ögeye yer tamla- yıcısı denir. Yer tamlayıcısını bulmak için yükleme “Neye, nereye, nerede, nereden, kime, kimde, kimden, neyden” soruların- dan herhangi biri sorulur. “Topladığı meyveleri pazarda satıyor.” cümlesinde “satıyor.” sözcüğü yüklemdir. Bu durumda cüm- lede yükleme sorulan “Nerede satıyor?” sorusuna “pazarda” cevabını alırız. Dolayısıyla bu sözcük cümlede bulunma/yer bildiren yer tamlayıcısı olur. Kitap okumak, Önce cehaletten, sonra sefaletten, daha sonra felaketten kurtarır. Yukarıdaki afişte cümlenin yüklemi “kurtarır” sözcüğüdür. O halde yükleme “Neyden kurtarır?” sorusunu sorduğumuz- da afişteki sözcük veya ifadelerden hangisi bu soruya cevap vermez? A) Cehaletten B) Sefaletten C) Felaketten D) Kitap okumak 5. Cümlede yer tamlayıcısı olan sözcük veya ifadeler -a/-e, -de/-da, -den/-dan eklerini alırlar ancak bu ekler bazen eklendiği söz- cük veya sözcük grubuna zaman, sebep veya durum anlamı da katabilir. Bu durumda -a/-e, -de/-da, -den/-dan eklerini alan sözcük veya sözcük grupları yer tamlayıcısı olamaz. “Yatsıda gelmişler.” cümlesinde yüklem olan “gelmişler” sözcüğüne “ne- rede” sorusunu sorduğumuzda –da hal ekini alan “yatsıda” sözcüğü cevap vermez ancak yükleme “ne zaman?” sorusunu sor- duğumuzda “yatsıda” cevabını alırız. Dolayısıyla bu cümlede yer yamlayıcısı yoktur? Buna göre aşağıdakilerden hangisinde yer tamlayıcısı yoktur? A) “Yorulduğunda dinlenmeyi öğren bırakmayı değil.” (Muhammed Ali) B) “Herkes kalbinin renginde yaşar hayatı. Ve herkes kalbinin rengini bulaştırır etrafına.” (Farid Farjad) C) “Şahsınıza karşı haddi aşan, hududu geçen, küstahlaşanları, altın olsa kesenizde, bal olsa kâsenizde tutmayın.” (Neşat Er- taş) D) “İçimde lise son sınıfın, son cumanın ince kederi var.” (Bir Demet Tiyatro) 8. Sınıf FÖY - 48

6. Yer tamlayıcısını bulmak için yükleme sorduğumuz sorularla bu soruya cevap veren sözcük veya sözcük grubu aynı ekleri al- mak zorundadır. Eğer yükleme cevap veren sözcük veya sözcük grubu soru kelimesiyle aynı eki almamışsa yer tamlayıcısı ol- maz. Örneğin “Bu akşam dışarı çıkacağız.” cümlesinde yüklem olan “çıkacağız” sözcüğüne “Nereye?” sorusunu sorduğumuz- da “dışarı” cevabını alırız ancak “dışarı” sözcüğü “Nereye?” sorusundaki yönelme hal ekini (-a) almadığı için yer tamlayıcısı olmaz. Fakat “dışarı” sözcüğü cümlede “dışarıya” şeklinde kullanılsaydı bu durumda yer tamlayıcısı olurdu. Aynı durum “aşa- ğı, yukarı, ileri, geri, içeri vb.” sözcükleri için de geçerlidir. Bu bilgilere göre, GÜNÜN BİLGİSİ 1920 yılında l. Dünya Savaşı'na giden bir çocuk bisikletini ağaca bağ- lamıştı ancak bir daha geri dönemedi ve sonuç. yukarıdaki metinde kaç yer tamlayıcısı vardır? C) 3 D) 4 A) 1 B) 2 8. Sınıf 7. Cümlede yüklemi sebep, durum, amaç ve zaman yönünden tamamlayan ögeye zarf tamlayıcısı denir. Yükleme sorulan “ne- den/niçin, ne zaman, ne kadar, hangi amaçla, ne ile, nasıl?” sorularına zarf tamlayıcısı cevap verir. Buna göre, \"Komşunun duvarı yandığında bu, sizi ilgilendirir.\" Horatius yukarıdaki sözde zarf tamlayıcısı kaç sözcükten oluşmuştur? C) 3 D) 4 A) 1 B) 2 FÖY - 48

8, 9 ve 10. soruları aşağıda verilen bilgilerden yararlanarak cevaplayınız. 30 AĞUSTOS 1921-13 EYLÜL 1921 Yunan ordusu Sakarya'da 22 gün 22 gece süren kanlı çarpışmaların ar- dından durduruldu. 26 AĞUSTOS 1922 Düşman ordusunu tamamen yurttan atmak amacıyla bir yıl kadar süren hazırlık döneminden sonra Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Büyük Ta- arruz'u başlattı. Topçu ateşleriyle şafak vakti başlayan harekatın devamında Türk askeri, düşman işgalindeki tüm noktaları birer birer ele geçirdi. 30 AĞUSTOS 1922 Büyük Taarruz, Dumlupınar'da Başkomutanlık Meydan Muharebesi'nin ka- zanılmasıyla sonuçlandı. Ardından Mustafa Kemal Paşa, birliklere \" Ordular ilk hedefimiz Akdeniz'dir, İleri.\" emrini verdi. 27 Ağustos Afyonkarahisar, 3 0Ağustos'ta Kütahya'nın kurtuluşunu 1 Eylül'de Emet ve Tavşanlı'nın kurtuluşları izledi. 9 Eylül'de İzmir'de Yunan ordusunu denize döken Türk ordusu, Mustafa Kemal Paşa'nın emrini büyük bir başarıyla yerine getirdi. 8. Yukarıdaki metinden alınan, l. Büyük Taarruz'u ll. Türk askeri lll. Kütahya'nın kurtuluşunu lV. Türk ordusu numaralanmış ifadelerden hangileri nesne görevindedir? A) l ve lll B) ll ve lll C) l ve lll D) l ve lV 9. Aşağıdakilerden hangisi metindeki zarf tamlayıcılarından biri değildir? A) Sakarya'da B) Düşman ordusunu tamamen yurttan atmak amacıyla C) Topçu ateşleriyle harekatın devamında D) 30 Ağustos'ta 10. Metinde yer alan “Mustafa Kemal Paşa’nın emrini” ifadesi hangi görevde kullanılmıştır? A) Belirtisiz nesne B) Belirtili nesne C) Zarf tamlayıcısı D) Yer tamlayıcısı 8. Sınıf FÖY - 48

49. föy • Cümlenin Ögeleri 3: Cümlede Vurgu, Ara Söz/Cümle, Cüm- le Dışı Unsur, Soruyla Öge Bulma, Öge Sıralama • Cümlenin ögelerini ayırt eder. (lll) 3207 1. Cümle içerisinde anlamına veya anlatımına önem verilen bir sözcüğün konuşma veya okuma esnasında diğerlerinden daha baskılı ve kuvvetli söylenmesine cümle vurgusu denir. Yüklemi fiil olan cümlelerde yüklem sonda veya ortada ise vurgu yük- lemden bir önceki öge üzerindedir. “Bu sabah bahçede bir tavşan gördüm.” cümlesinde “gördüm” yüklemdir ve yüklemden bir önceki öge ise “bir tavşan” ifadesinden oluşmuştur. Bu ifade yükleme sorulan “Ne?” sorusuna cevap verdiği için belirtisiz nes- nedir. Dolayısıyla bu cümlede belirtisiz nesne vurgulanmıştır. Bu bilgilere göre, Kişi ihmal edildiği yerde kıymetini sorgular. yukarıdaki sözde vurgulanan öge hangisidir? A) Belirtili nesne B) Belirtisiz nesne C) Zarf tamlayıcısı D) Yer tamlayıcısı 8. Sınıf 2. Yüklemin başta olduğu fiil cümlelerinde ve yüklemi isim olan cümlelerde vurgu yüklemin kendisindedir. “Bakıyor giden gemile- rin ardından.” cümlesinde yüklem fiil olan “bakıyor” sözcüğüdür ve cümlenin başında yer almıştır. Dolayısıyla bu cümlede vur- gu yüklemin kendisindedir. “Her yolculuğun bir amacı vardır.” cümlesinde yüklem olan “vardır” sözcüğü isimdir ve bu cümlede vurgu yüklem üzerindedir. Bu bilgilere göre, I. Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek, II. Bizim diyarımız da bin bir baharı saklar! III. Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek IV. İncinir düz caddede dağda gezen ayaklar numaralanmış dizelerden hangisi veya hangilerinde vurgu yüklemin kendisindedir? A) l ve ll B) ll ve lll C) Yalnız lll D) Yalnız lV 3. 8. Sınıf Buna göre aşağıdakilerden hangisinde özne vurgulanmıştır? A) Eylül toparlandı, gitti işte; ekim filan da gider bu gidişle. (Turgut Uyar) B) Gördün mü? Zaman iyileştiriyor. (Anonim) C) Ey insan! Kadere az bahane bul. Buğday ektin de arpa mı biçtin... (Fuzuli) D) Marifet nedir bilir misin? Taşlara bakan gözlerin, çiçekleri görmesidir... (Mevlânâ) FÖY - 49

4. Cümledeki ögelerle doğrudan bir bağ kurmayan unsurla- 6. ra, cümle dışı unsurlar denir. Bu tür unsurlar, cümlenin ba- Ara söz veya ara cümleler genellikle bir ögenin şında veya sonunda bulunabildiği gibi cümlenin içinde de açıklayıcısı olarak cümlede yer alır ve açıklayıcı- yer alabilir. Cümle dışı unsurlar genellikle cümle içinde sı olduğu öge ile birlikte değerlendirilirler. “O ma- seslenme, hitap, açıklama bildiren ifadeler veya bağlaç- halle - çocukluğumun geçtiği yer - çok büyük bir lardan oluşur. “Ahmet, Ahmet, hey! Beni duyuyor musun?” yerdi.” cümlesinde “O mahalle” ifadesi öznedir ve cümlesinde altı çizili bölüm seslenme bildirdiği için cümle cümledeki altı çizili bölüm özneyle ilgili açıklama dışı unsurdur. yapan bir ara sözdür. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde cümle Buna göre aşağıdakilerden hangisinde ara söz belir- dışı unsur yoktur? tili nesnenin açıklayıcısıdır? A) Her şey bende gizli bir düğüm. A) Bu hediyeyi babama, ilk öğretmenime, aldım. B) Kitap okuyanlardan biri, öğretmen Faik Bey, ağır ağır B) Ulu mabet, seni ancak bu sabah anlıyorum. yerinden kalktı. C) Bahçeye indim, fakat çiçeklerin eski kokusunu alama- C) Yaşlı adam onu, zayıf çelimsiz çocuğu, ağlayarak göğ- dım. süne bastırdı. D) Sana dün bir tepeden baktım aziz İstanbul! D) Dün akşama doğru, saat sekiz gibi, bize geldi. Zeka Küpü Yayınları 7. Ara söz veya cümleler bazen herhangi bir ögenin açıkla- yıcısı olarak cümlede yer almaz. Bu durumda ara söz ve- 5. ya cümleler cümlede, cümle dışı unsur olur. Bir cümlede anlamı biraz daha açıkla- Buna göre ara söz veya cümle aşağıdakilerden hangi- mak, gereksinim duyulan bir anlamı eklemek sinde cümle dışı unsurdur? veya anlatıma zenginlik katmak için araya gi- ren iki virgül veya iki kısa çizgi içinde verilen A) Necip Fazıl, edebiyatımızın mistik şairi, Eyüp’te anıl- söz veya cümleye, ara söz/cümle denir. “Bil- dı. gehan, en iyi arkadaşım, bağlama çalmayı öğ- reniyor.” cümlesinde altı çizili ifade cümle için- B) Siz, kim ne derse desin, derslerinize çok çalışın. de Bilgehan’la ilgili ek bilgi vererek ara söz C) Bir teyze –nur yüzlü bir kadın– bana bakarak gülüm- olmuştur. sedi. D) Yarın, Ramazan Bayramı’nın ilk günü, Bursa’ya gide- ceğiz. 8. Yüklemi fiil olan cümlelerde herhangi bir ögeyi bulmak için yükleme sorulan sorular cümle içinde bir öge olarak da yer alabilir. Bu durumda cümlede yer alan soru kelimesi han- gi ögeyi buldurmaya yönelikse kendi de cümlede o öge- nin yerini alır. “Bu çocukları okula kim götürecek.” cümle- sinde “kim” sözcüğü cümlede özneyi buldurmaya yönelik yükleme sorulan sorulardan biridir. Bu nedenle bu cümle- de de “kim” sözcüğü özne görevindedir? Buna göre, Buna göre aşağıdakilerden hangisinde ara söz veya Ne demiş uçurumdan açan çiçek? cümleye yer verilmemiştir? Yurdumsun ey uçurum! A) Sermet Bey, karşı komşumuz, sitemizin girişine fidan Cemal Süreyya dikmiş. verilen sözdeki soru kelimesi hangi ögeyi buldurma- B) Gölcük’teki evlerine, çok özledikleri yere, dönmek isti- ya yöneliktir? yorlardı. A) Nesne B) Özne C) Ramazan Bayramı’nın ilk günü, İstanbul’a gideceğiz. C) Yüklem D) Zarf tamlayıcısı D) Bu olaydan sonra, sen de anlayacaksın, onlarla ilişki- FÖY - 49 mi kesmiştim. 8. Sınıf

9. Cümledeki herhangi bir ögeyi buldurmaya yönelik sorular ek fiil alarak cümlede yüklem olur ve bu durumda soru kelimesi yük- lemi buldurmaya yöneliktir. “Çantamı bulan kimdi?” cümlesinde “kim” soru kelimesi ek fiil alarak cümlede yüklem olmuştur ve soru kelimesi yüklemi buldurmaya yöneliktir. Buna göre, Bir Umut Mualla Bir evi ev yapan neydi? Raftaki en sevdiğin bardaktı. Koltuğun sağ tarafıydı. Masanın hep köşe kısmıydı. Mutfak penceresi, çiçekli tabak, turuncu elbiseydi. Sana ait bir anı, bir tek senin hatırladığın bir zaman dilimiydi. yukarıdaki afişte yer alan soru kelimesi hangi ögeyi buldurmaya yöneliktir? A) Özne B) Nesne C) Yüklem D) Zarf tamlayıcısı 10. Soru anlamı mı/mi ile sağlanan cümlelerde soru mı/mi edatından önceki ögeyi buldurmaya yöneliktir. – Bugün menüde ne var şefim? – Bolca tebessüm var Ruhi. – Tebessümle karın doyar mı hiç? – Karnımızdan çok ruhumuz aç bizim. – Gülmeli o zaman şefim – Gülmeli Ruhi. Buna göre yukarıdaki diyalog için yapılan değerlendirmelerden hangisi doğru değildir? A) Soru kelimesi özneyi buldurmaya yöneliktir. B) \"Mı\" edatı yüklemi buldurmaya yöneliktir. C) Soru anlamı katan her iki ifade de özneyi buldurmaya yöneliktir. D) Diyaloğun üçüncü cümlesinde vurgu yüklemdedir. FÖY - 49

11. Gizli öznenin olduğu cümlelerde öge sıralaması yapılırken gizli özne sıralamaya dahil edilmez. “Akşama gelirim.” cümlesinde “ben” gizli öznedir ancak bu cümlenin ögeleri sıralanırken sıralama şu şekilde olmalıdır: “zarf tamlayıcısı/yüklem.” Bu durum- da cümle iki ögeden oluşmuştur. Bu bilgilere göre, Kalbinizde yeşil bir ağaç bulundurun, belki şarkı söyleyen bir kuş gelir, konar. Çin Atasözü yukarıda verilen cümlede kaç öge vardır? A) 3 B) 5 C) 7 D) 10 12. Herkes insanlığı değiştirmeyi düşünür ama hiç kimse önce kendini değiştirmeyi düşünmez. (Tolstoy) Yukarıdaki cümlenin ögelerinin dizilişi hangi seçenekte doğru verilmiştir? A) B elirtili nesne/özne/yüklem/cdu/özne/zarf tamlayıcısı/belirtili nesne/yüklem B) Özne/belirtili nesne/yüklem/cdu/özne/zarf tamlayıcısı/belirtili nesne/yüklem C) Ö zne/belirtili nesne/yüklem/ara söz/özne/zarf tamlayıcısı/belirtili nesne/yüklem D) Ö zne/belirtisiz nesne/yüklem/cdu/özne/zarf tamlayıcısı/belirtisiz nesne/yüklem 13. El sendedir, dil sende Diken sende, gül sende Her an imtihandasın Ağlasan da, gülsen de Hz. Mevlana Yukarıdaki dizelerde yer alan ögelerin sırasıyla doğru dizilişi aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) l. Dize: Özne/yüklem/özne/yüklem B) l. Dize: Yüklem/Yüklem ll. Dize: Özne/yüklem/özne/yüklem ll. Dize: Özne/Yüklem lll. Dize: Zarf T./yüklem lll. Dize: Yer T./Yüklem lV. Dize: Zarf T./Zarf T. lV. Dize: Yer T./Yer T. C) l. Dize: Özne/Yüklem/Özne/Yüklem D) l. Dize: Özne/Özne/Yüklem ll. Dize: Özne/Yüklem/Özne/Yüklem ll. Dize: Yüklem/Özne lll. Dize: Zarf T./Yüklem lll. Dize: Yer T./Yer T. lV. Dize: Zarf T./Cdu/Zarf T./Cdu lV. Dize: Zarf T./Cdu/Zarf T./Cdu 8. Sınıf FÖY - 49

50. föy • Fiilde Çatı 1: Özne-Yüklem İlişkisine Göre Fiiller (Etken Fiil, Edilgen Fiil) • Fiillerin çatı özelliklerinin anlama olan katkısını kavrar. (l) 3208 1. Bir fiil cümlesinde yüklemin bildirdiği iş, oluş, hareket ve 3. Yüklemi fiil olan cümlelerde yüklemin bildirdiği iş oluş ve- durumu gerçekleştiren özne belli ise bu cümlenin yüklemi ya hareketi gerçekleştiren özne belli değilse bu cümleler- etken fiildir. “Erdem kapıyı sessizce açıp içeri girdi.” cüm- de edilgen fiil vardır. Edilgen fiil, fiil kök veya gövdelerine lesinde girme eylemini gerçekleştiren özne bellidir: (Er- getirilen -(ı)l veya –(i)n ekleriyle yapılır. Edilgen fiillerde dem). Bu durumda “girmek” fiili etken bir fiildir. Doğa olay- eylemin başkası tarafından gerçekleştirildiği anlamı var- larını anlatan fiil cümlelerinde de yüklem etken çatılıdır. dır. “Kapıyı açtı.” cümlesinde “açtı” geçmiş zamanla çe- \"Bulutlar dağıldı. Hava soğudu. Yapraklar sarardı.” cüm- kimlenmiş etken bir fiildir bu fiile edilgen yapan –l ekini ge- lelerinde yüklemler etken çatılı fiildir. tirdiğimizde cümle şöyle olur: “Kapı açıldı.” Bu durumda açma eylemini kimin gerçekleştirdiği belli olmadığı için Verilen bilgilere göre aşağıdaki cümlelerden hangisin- “açıldı.” çekimli fiili edilgen bir fiil olur. de eylemi gerçekleştirenin kim veya ne olduğu belli değildir? Yukarıdaki bilgilere göre, A) Ali dede bahçesinden topladığı meyveleri pazara gö- türüyordu. B) Kerem bu yıl LGS’ye gireceği için çok ders çalışıyor. C) S abah geldiğimizde evin camları tamamen kırılmıştı. D) Hatice teyze her sabah evin kuyusundan su çekerdi. Zeka Küpü Yayınları BEYİN YAKAN BİLGİ Tom ve Jerry çizgi filminde sadece ayaklarını gördü- 2. Gizli öznenin bulunduğu yüklemi fiil olan cümlelerde de fi- ğümüz kadının yüzü, 14 Ocak 1950'de yayımlanan il etkendir. “Sabahtan beri burada bekliyoruz.” cümlesin- bölümde ilk ve son kez gösterilmiştir. de “biz” sözcüğü gizli öznedir ve bekleme eyleminin kim tarafından gerçekleştirildiği bellidir. Dolayısıyla “beklemek” verilen afişteki cümleyle ilgili aşağıdakilerden hangi- fiili etken fiildir. si doğrudur? A) Açık öznesi olan etken bir fiil vardır. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde etken fiil yok- B) Yüklem edilgen çatılıdır. tur? C) Gizli öznesi olan etken fiildir. D) Birden fazla edilgen çatılı fiil vardır. A) Bazen bir adım geri atmak sizi ve başkalarını ateşten kurtarabilir. 8. Sınıf B) Problemleri onları üretenlerle çözemezsiniz. Önce on- lardan uzaklaşın. (Einstein) C) Ağlarken yanında olmayan bir kimse, \"gülüşünü pay- laşmayı\" hak etmez. (La Edri) D) İnsan en çok, erdemleri yüzünden cezalandırılır. (Nietz- sche) FÖY - 50

4. Bazı fiiller –(ı)l veya –(ı)n eklerini aldıkları halde edilgen fiil olmaz. Çünkü bu fiillerde yüklemin bildirdiği işi gerçekleştiren özne bellidir. “Sema aynanın karşısında saatlerce tarandı.” cümlesinde “tarandı” fiili –n ekini aldığı halde cümlede taranma eylemi- ni gerçekleştiren gerçek bir özneye (Sema) yer verilmiştir. Bu durumda taranmak fiili edilgen değildir. Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde –(ı)l veya –(ı)n eklerinden herhangi birini aldığı halde edilgen olmayan fiile yer verilmiştir? A) Çamaşırlar bir güzel yıkandı. B) Halılar bahçeye serildi. C) İşten gelince duşa girip yıkandı. D) Bahar gelince bütün tarlalar sürüldü. 5. Yukarıdaki şiirde kaç tane edilgen fiil vardır? Unutulmuş gibiyim ben . Ve insan bir bakıma A) 1 B) 2 unutuluş gibidir. D) 4 Bilmem ki nasıl anlatmalı? Yalnız bile değilim. Edip Cansever C) 3 6. Aşağıdakilerden hangisinde eylemi gerçekleştiren özne belirgin değildir? A) B) C) D) 8. Sınıf FÖY - 50

7. The Prestige (2006) Christoher Nolan'ın 2006 tarihli filmi 19. yüzyıl Londra'sında bir- birlerini alt etmek uğruna akla hayale gelmeyecek şeyler yapan iki sihirbazın hikâyesini anlatıyordu. Rakibini yenmek için her şeyi yapabilecek kadar hırslı bu iki adamın mücadelesi, üst dü- zey oyunculuk performanslarının da yardımıyla izleyiciye zevkli ve heyecan verici bir seyirlik sunuyordu. Hâlâ izlememiş olanlara şiddetle tavsiye ederiz. Yukarıda yer alan bir film değerlendirmesi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Bütün fiiller etken çatılıdır. B) Öznesi gizli olan etken fiil yoktur. C) İlk cümlenin yüklemi edilgendir. D) Sadece bir cümlenin yüklemi etken çatılıdır. 8. Aşağıdakilerden hangisinde hem etken hem edilgen fiile yer verilmiştir? 8. Sınıf B) C) D) A) Biliyor Muydunuz? Biliyor Muydunuz? Biliyor Muydunuz? Biliyor Muydunuz? 392 yaşında bir köpek ba- Kar kristalleri sesi yutar. Eğer insanlar kartal gözle- Filmlerde yağmur sahnelerin- lığı bulundu. Öyle ki doğ- Kar yağdığında oluşan rine sahip olsalardı 10 kat- de asıl su ve sütün karışımın- duğunda Osmanlı'nın ba- sessizlik ve huzur ortamı- lı binanın çatısından zemin- dan oluşan bir sıvı kullanılır. şında saha lV. Murat vardı. nın nedeni budur. deki karıncaları görebilirdi. Böylece yağmur taneleri film- de daha iyi belli oluyor. 9. Çölde devesiyle birlikte yürümekte olan biri, güçlükle hareket eden, susuzluktan ölmek üzere olan bir adama rastla- 1 mış. Adam Allah rızası için su istemiş. Bunun üzerine deve sahibi devesinden inip çaresiz adama suyundan vermiş. Suyu içen adam birden ona su veren adamı ittiği gibi deveye atlayıp kaçmaya başlamış. Aldatıldığını gören adam kaçanın arkasından bağırmış: – Tamam deveyi çalıyorsun ama senden bir ricam var. Sakın bu olandan kimseye bahsetme. 2 Bu isteği anlamsız bulan hırsız şaşırmış ve neden diye sormuş. Adam şöyle cevap vermiş: – Eğer bu yaptığını anlatırsan bu dilden dile yayılır ve insanlar bir daha çölde yardıma muhtaç birini görünce yardım etmezler. 3 Hayat akarken yaptığınız iyiliklere, kötülükle bile cevap verseler, yardıma ihtiyaç duyacak bir sonraki kişi için yardım- severliğe devam etmek gerekir. İyilik gibi kötülük de bulaşıcıdır. Yukarıdaki metinde numaralanmış bölümlerden hangisi veya hangilerinde edilgen fiile yer verilmiştir? A) Yalnız 1 B) Yalnız 2 C) 1 ve 3 D) 2 ve 3 FÖY - 50

10. MİLLİ AĞAÇLANDIRMA GÜNÜ kapsamında herkese ücretsiz fidan verilecek Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey, bu yıl \"Milli Ağaçlandırma Günü\" etkinlikleri kapsamında fidan dikimi faaliyetlerinin Kovid-19 salgını tedbirleri imkân verdiği ölçüde gerçekleştirileceğini belirtti. 'GELECEĞE NEFES' AĞAÇLANDIRMA PROJESİ 11 Kasım Toplam 13 milyon Türkiye'de %29 olan % 30 2019'da 81 ilde 791 bin 435 fidan orman varlığının, eş zamanalı toprakla 2023'te ülke yüz 'Geleceğe buluşturuldu. ölçümünün Nefes' adlı %30'una ağaçlandırma 193 bin dekar çıkarılması projesi hayata alan hedefleniyor. geçirildi. ağaçlandırıldı. Türkiye'de 'GELECEĞE NEFES' KAMPANYASI KAPSAMINDA 2008-2012 yıllarında DİKİLEN FİDANLARIN ülke genelinde C Yıllık karbon CO2 Karbondioksit gerçekleştirilen stoklarına etkisi 7 eşdeğeri 319 bin 'Ağaçlandırma Carbon bin 239 ton karbon 401 ton Seferberliği' MİLLİ AĞAÇLANDIRMA GÜNÜ kapsamında büyük ağaçlandırma başarısı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile 11 Kasım 'Milli Ağaçlandırma Günü' ilan edildi. elde edildi. Yukarıdaki görselde yer alan metinlerde kullanılmış etken ve edilgen fiilllerin sayısını gösteren bir grafik oluşturulacaktır. Buna göre doğru grafik aşağıdakilerden hangisidir? A) Etken Edilgen B) Etken Edilgen C) Etken Edilgen D) Edilgen Sayı Sayı Etken Sayı Sayı 57 7 6 5 2 11 Öznesine Öznesine Öznesine Öznesine göre fiiller göre fiiller göre fiiller göre fiiller 8. Sınıf FÖY - 50

51. föy • Fiilde Çatı 2: Nesnesine Göre Fiiller (Geçişli Fiil, Geçişsiz Fiil) • Fiillerin çatı özelliklerinin anlama olan katkısını kavrar. (ll) 3209 1. Nesnesine göre fiiller nesne alabilen ve alamayan olarak isimlendirilir. Nesne alabilen fiillere geçişli fiil denir. Bir fiil cümlesin- de yüklemin geçişli fiil olup olmadığını anlamak için yükleme “ne, neyi, kimi?” sorularından herhangi biri sorulur. “Arabayı biraz ileriye park etti.” cümlesinde “park etti” sözcüğü yüklemdir ve bu yükleme “Neyi park etti?” sorusunu sorduğumuzda “arabayı” cevabını alırız yani bu cümlede yüklem nesne alabilmiştir. Dolayısıyla “park etti” fiili geçişli bir fiildir. Verilen bilgilere göre aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi geçişli fiil değildir? A) Bahçenin eskiyen duvarlarını yaz tatilinde boyadı. B) Hakem itirazlar sonrasında kırmızı kartı verdi. C) M ezuniyet töreninde arkadaşım şiir okudu. D) Söylediklerimi dinlemediğin için artık susuyorum. 2. Nesne alabilen fiillerin yüklem olduğu cümlelerde nesne bazen açıkça belirtilmez. Bu durumda cümleye “onu” sözcüğü ekle- nir ve cümlede anlam bozulmazsa cümlenin yüklemi geçişli fiil olur. Bu açıklamalara göre aşağıdaki cümlelerden hangisine “onu” sözcüğü eklendiğinde cümlenin anlamı bozulur? A) Dışarı çıkınca sahilde biraz yürümüş. B) Dikkatli bakmayınca fark edemezsin. C) Hiç sıkılmadan, büyük bir keyifle dinlerdik. D) Öğretmenimiz derste bize anlatmıştı. 3. Formula 1 DHL Türkiye Grand Prix'sini Hamilton kazandı Takımlar klasmanı şampiyonu Mercedes'in Büyük Britanyalı sürücüsü Lewis Hamilton, DHL Türkiye Grand Prix'sinde puanını 307'ye yükseltip sezonun bitimine 3 hafta şampiyonluğunu ilan etti. Hamilton, Schumacher'i İstanbul'da yakaladı TÜRKİYE C) 3 D) 4 8. Sınıf GRAND PRİX Daha önce 2010 Türkiye Grand Prix'inde birinci olan Hamilton, İstanbul'da 10 yıl sonra yeniden zirveye çıkmayı başardı. TÜRKİYE GRAND PRİX'SİNDE İLK 3 Yukarıdaki görselde kaç geçişli fiile yer verilmiştir? A) 1 B) 2 FÖY - 51

4. Yüklemi fiil olup nesne alamayan cümlelerde fiil geçişsizdir. “Sinema filmlerinin kalitesi epey yükselmiş.” cümlesine “onu” söz- cüğünü getirdiğimizde bu sözcüğün cümleyle uyum sağlamadığı görülmektedir. Çünkü cümlenin yüklemi nesne alamayan bir fiildir. Dolayısıyla “yükselmiş” fiili geçişsiz fiildir. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde yüklem geçişsiz fiil değildir? A) Bütün gün caddede öylesine gezmiş. B) Son günlerde çok değiştin. C) S abahtan beri burada bekliyorum. D) Eve gelir gelmez koltuğa uzandım. 5. Bazı fiiller cümle içindeki kullanımlarına göre bazen geçişli bazen de geçişsiz fiil olabilirler. Bu tür fiillerin geçişli mi yoksa ge- çişsiz mi olup olmadığını anlamak için cümle içindeki kullanımlarına dikkat etmek gerekir. “Eve kadar koştum.” cümlesinde yük- lem olan “koştum” fiili nesne alamayacağı için geçişsizdir. Fakat “Beş yüz metreyi iki dakikada koştum.” cümlesinde “koştum” fiili nesne alabildiği için geçişli fiildir. Buna göre “dolaşmak” fiili aşağıdakilerden hangisinde geçişli fiil olarak kullanılmıştır? A) Sabahleyin içimdeki can sıkıntısını gidermek için evimin yakınındaki sahilde dolaşıyordum. B) Arkadaşım kucağında minik kedisiyle Bayezit’teki birçok tarihi mekânı dolaşmış. C) Kapımızın önünde irili ufaklı birkaç sokak köpeği kaç saattir dolaşıyor. D) O kadar çok halat var ki hepsi de birbirine dolaşmış. 6. Geçişli veya geçişsiz fiiller öznesine göre etken fiil olabilir. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi etken geçişsiz bir fiildir? A) Arkadaşım az önce buradan geçti. B) Son gelişinde Antalya’yı da dolaşmıştı. C) Diploma törenine arkadaşını da davet etti. D) Kimse girmesin diye sonuna kadar kilitledi. 8. Sınıf FÖY - 51

7. Öznesine göre edilgen çatılı olan fiiller de geçişsiz fiildir. Verilen bilgiye göre yukarıdaki görsel için seçeneklerdeki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır? A) Etken geçişli fiil örneği vardır. B) Etken geçişsiz fiile yer verilmiştir. C) Birden fazla edilgen geçişsiz fiil vardır. D) Sadece bir yüklem etken geçişsizdir. 8. Fiilde çatı özelliği sadece yüklemi fiil olan cümlelerde aranır. Dolayısıyla yüklemi isim olan cümlelerde çatı özelliği aranmaz. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisinde çatı özelliği aranmaz? A) \"Suçlar arttıkça utanma duygusu azalır.\" (Friedrich Schiller) B) \"Yaşamındaki sınırlar sadece senin belirlediklerindir.\" (Epiktetos) C) \"İnsanlar sahip olduklarını küçümser, sahip olmadıklarını önemser.\" (Konfüçyus) D) \"Köpekler tanımadıklarına havlar.\" (Herekleitos) FÖY - 51

9. I. Hem geçişli hem de geçişsiz fiile yer verilmiştir. II. Etken geçişsiz fiil örneği vardır. III. Geçişsiz fiil aynı zamanda edilgen fiildir. Yukarıdaki görsel için yapılan numaralanmış değerlendirmelerden hangisi veya hangileri yanlıştır? A) Yalnız l B) Yalnız lll C) l ve ll D) l ve lll 10. Etken geçişsiz fiile örnektir. Edilgen geçişsiz fiile örnektir. Etken geçişli fiile örnektir. Seçeneklerde yer alan kitap kapaklarından hangisi yukarıdaki özelliklerden herhangi birini örneklemez? A) B) C) D) 8. Sınıf FÖY - 51

52. föy • Cümle Türleri 1: Yüklemin Türüne ve Yerine Göre Cümleler • Cümle türlerini tanır. (l) 3210 1. 3. Kalem aklın dilidir. (Horatius) “Cümleler yüklemin türüne göre isim ve fiil cümlesi olmak üzere ikiye ayrılır. Yukarıdaki cümlede yüklem ‘aklın dili- dir.’ ifadesidir ve bu sözcükler isim soyludur dolayısıyla cümlenin yüklemi isimdir. Bu durumda bu cümle, yüklemin türüne göre isim cümlesidir.” Buna göre aşağıdakilerden hangisinde yüklemi isim Bu karışımla eviniz olmayan bir cümleye yer verilmiştir? mis gibi kokacak! A) “Karakteri zengin olanın tercihi sadeliktir.” (Leonardo Da Vinci) 8. Sınıf B) “Düşünmek zor bir sanattır, bu sebepten çoğunluk sü- Öğretmen: Yukarıdaki afişte yer alan cümle yüklemin rüyü takip eder.” (Carl Gustav Jung) türüne göre hangi cümle çeşidine girer? C) “Güzel bir karakter, güzel bir yüzden daha uzun ömür- Zeka Küpü Yayınları Öğrenci : Fiil cümlesi. lüdür.” (Hz. Ali) Öğretmen : Niçin? D) “Duygusal yorgunluk diye bir şey var, fiziksel olarak gayet iyisin ama düşündüklerin ve hissettiklerin yüzün- Öğrenci : Çünkü verilen cümlede yüklem olan “koka- den kılını kıpırdatacak hâlin yok.” (Herekleitos) cak” sözcüğü fiildir. Dolayısıyla yüklemin tü- rüne göre yüklemi fiil olan cümlelere fiil cüm- lesi denir. Buna göre, 2. Yüklemi fiilimsiden oluşan cümleler de yüklemin türüne gö- GÜMÜŞ PARLATMA re isim cümlesidir. “Benim en büyük amacım çalışıp ülke- me hizmet etmektir.” cümlesinde “hizmet etmektir” ifadesi Bir pamuğa diş macunu sıkıp kararan gümüşlerinizi isim fiilden oluşan bir yüklemdir. Dolayısıyla bu cümle yük- ovun. Gümüşlerinizin artık parladığını göreceksiniz. leminin türüne göre isim cümlesidir. yukarıdaki talimatta kaç fiil cümlesi kullanılmıştır? l. Bir gönül inceliğidir, bir insana değerli olduğunu his- settirmek. A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 ll. Hayatta en zor şey, insanın kendi kendini teselli etmek 4. Yüklemin yerine göre cümledeki yüklem sonda olursa bu zorunda kalmasıdır. cümleye kurallı cümle denir. lll. Masallar, küçükken uyuyuncaya kadar, büyüyünce de Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisi kurallı cüm- uyanana kadardır. le değildir? lV. Üzülme sonbahar serttir. Ama sonu aydınlıktır. A) Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır. B) Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak. Yukarıdaki açıklamalar dikkate alındığında numaralan- C) Yeni kitaplardaki mürekkep kokusu beni heyecanlan- mış sözlerden hangilerinde yüklemler fiilimsidir? dırır. A) l ve ll B) ll ve lll C) l ve lV D) ll ve lV D) Bugün hava her zamankinden daha sıcaktı. FÖY - 52 8. Sınıf

5. “Bu afişte kurallı isim cümlesine yer verilmiştir.” açıklamasını yapan Aysun Öğretmen’in incelediği afiş aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) B) Tecrübe; Hayatın sana, Diğer insanların kel kaldıktan sonra hakkınızda ne tarak vermesidir. düşündüğünü kafanıza takarsanız daima onların kölesi olursunuz. Lao Tzu C) D) Eski bir kızılderili Yeryüzü sözü der ki; bize atalarımızdan İki tavşanı miras kaldı. aynı anda Çocuklarımızdan kovalarsan ödünç aldık. hiçbirini yakalayamazsın. Kızılderili Atasözü 6. Yüklemi başta veya ortada olan cümleler yüklemin yerine göre devrik cümle olarak adlandırılır. Okuyamayacağın şiiri yazmayacaktın Sebastian. Yukarıdaki cümlenin yüklemi “ yazmayacaktın” sözcüğüdür ve cümlenin ortasında yer almaktadır. Dolayısıyla devrik bir cüm- ledir. Bu açıklamalara göre aşağıdakilerden hangisinde devrik cümle yoktur? A) Her ışığın ardında gizlidir bir karanlık. B) İstanbul’da okullar kar yağışı yüzünden tatil edilmiş. C) Pek zordu fırtınalı havada denize girmek. D) Hele bir gül de neşelensin herkes. 7. Bazı cümlelerde yüklem söylenmez ve anlam akışına bakılarak cümlenin yüklemi zihinden tamamlanır. Bu tür cümlelere yük- lemin yerine göre eksiltili cümleler denir. “Düğün el ile, harman yel ile…” cümlesinde yüklem yoktur, üç nokta ile belirtilen yer cümlenin anlam akışına göre “olur” şeklinde tamamlanabilir. Dolayısıyla bu cümle eksiltili cümledir. Verilen açıklamalara göre aşağıdakilerden hangisinde eksiltili cümleye yer verilmiştir? A) Aynı gökyüzüne bakan iki yabancı şehiriz B) Tutmayın yol verin gidene gidene C) Kimseye kırgın değilim ama bugün böyleyim D) Toprak yağmura ben kendime 8. Sınıf FÖY - 52