8. Sınıf Din Kültürü-KASB

1ÜNİTE: KADER İNANCI Kader ve Kaza İnancı İnsanın İradesi ve Kader Kaderle İlgili Kavramlar Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Musa (as.) Bir Ayet Tanıyorum: Ayet el-Kürsi ve Anlamı

1. Ünite Kader İnancı 1. Kader ve Kaza İnancı Civcivin yaratılışını “kader”, yumurtadan çıkmasını ise Kader “kaza” olarak ifade edebiliriz. • Kelime anlamı: Ölçü, miktar, bir şeyi belirli ölçüye Konu ile ilgili ayetler: göre yapmak, belirlemek, bir şeye hükmetmek, gü- cü yetmek. “O, karanlığı yarıp sabahı çıkarandır. Ve O, geceyi dinlenme zamanı, güneşi ve ayı birer hesap ölçüsü • Terim anlamı: Yüce Allah’ın (cc.), evrende var olmuş kılmıştır. Bütün bunlar mutlak güç sahibinin, hakkıy- ve olacak her şeyin zamanını, yerini, özelliğini, nite- la bilenin takdiridir.” liğini, sonsuz olan ezeli ilmi ile bilerek planlaması ve takdir etmesidir. Zeka Küpü Yayınları (En’âm Suresi, 96. Ayet) Kaza “Böylece onları, iki günde (iki evrede) yedi gök olarak yarattı ve her göğe kendi işini bildirdi. En yakın göğü • Kelime anlamı: Emir, hüküm, bitirmek, yaratmak, ka- kandillerle süsledik ve onu koruduk. İşte bu, mutlak rara bağlamak. güç sahibi ve hakkıyla bilen Allah’ın takdiridir.” • Terim anlamı: Ezelde bilinen ve takdir edilen şeyin, (Fussilet Suresi, 12. Ayet) zamanı ve yeri geldiğinde Allah (cc.) tarafından tak- dire uygun olarak yaratılmasıdır. Örnek 1 Kader bir işin planlanması, kaza ise bu planın gerçek- “Her ümmet için takdir edilmiş belli bir süre vardır. Bu leşmesidir. Önce kader sonra kaza gelir. Kader Allah’ın sürenin sonu geldiğinde artık onu ne bir an geciktirebi- (cc.) ilim ve irade sıfatlarıyla, kaza ise kudret ve yarat- lirler, ne de bir an öne alabilirler.” ma sıfatlarıyla ilgili kavramlardır. Buna göre evrende meydana gelmiş ve gelecek olan her şey, Allah’ın (cc.) (A’raf Suresi, 34. Ayet) ilmi, dilemesi, takdiri ve yaratmasıyla gerçekleşir. Ayette verilen altı çizili ifade aşağıdaki kavramlar- Örnek: dan hangisi ile ilişkilendirilebilir? 1. cemrenin havaya (19-20 Şubat), 2. cemrenin suya A) Kaza  B) Kader  C) Tevekkül  D) Cüzî irade (26-27 Şubat), 3. cemrenin toprağa (5-6 Mart) düşece- ğinin bilinmesi “kader”; cemrelerin suya, havaya ve toprağa düşmesi “kaza” kavramı ile ifade edilir. Çözüm 1 Terim olarak kader; Allah’ın (cc.) sonsuz ilmi ve kudre- tiyle, evrende olmuş ve olacak olan her şeyi takdir et- mesidir. Cevap B 2 8. Sınıf

1. Ünite Kader İnancı 1.1. Allah Her Şeyi Bir Ölçüye Göre Yaratmıştır “Gerçekten hayvanlarda da sizin için bir ders (ibret) • Evrende var olan her şey Allah’ın (cc.) yaratmasıy- vardır; karınlarının içinde olanlardan size içirmekteyiz ve onlardan sağladığınız daha başka birçok faydalar la oluşmuştur. Bu yaratma planlı ve ölçülüdür. Kur’an-ı da vardır...” Kerim’de “O yedi göğü tabaka tabaka yaratandır. Rahman’ın yaratışında hiçbir uyumsuzluk göre- (Müminun Suresi, 21. Ayet) mezsin. Bir kere daha bak! Hiçbir çatlak ve dü- zensizlik görüyor musun?” buyrularak kâinatta var olan düzene dikkat çekilmektedir. • Yüce Allah (cc.) hiçbir varlığı amaçsız yaratmamış- Zeka Küpü Yayınları “O, geceyi, gündüzü, güneşi ve ayı yaratandır. Bunla- tır. Evrende yaratılan her varlığın bir amacı ve sebe- rın her biri bir yörüngede yüzmektedirler.” bi vardır. Bu durum Kur’an-ı Kerim’de “Biz göğü, yeri ve ikisi arasındakileri boş yere yaratmadık…” (Enbiyâ Suresi, 33. Ayet) ayetiyle ifade edilmektedir. Tüm bu örnekler Allah’ın (cc.) her şeyi bir ölçü ve düze- • Yüce Allah (cc.), ölçü ve denge ile yaratmış olduğu ne göre yarattığının delilidir. Kur’an-ı Kerim’de bu du- bu düzenin bozulmaması gerektiğini Rahman su- rum “Biz her şeyi bir ölçüye göre yarattık.” şeklinde resinin 7-8. ayetlerinde “Göğü yükseltti ve ölçü- ifade edilmektedir. yü koydu. Ölçüde haddi aşmayın.” şeklinde bil- dirmiştir. Konu ile ilgili ayetler: Allah’ın (cc.) her şeyi bir ölçü ve düzene göre yarattığı “Biz, gerçekten insanı en güzel biçimde yarattık.” Kur’an-ı Kerim’in birçok ayetinde yer almaktdır. Bunlar- dan bazıları şunlardır: (Tin Suresi, 4. Ayet) “… Sizi yaratan; size kulaklar, gözler ve kalpler veren “Allah her şeyi yaratmış, ona bir ölçü, biçim ve düzen O’dur…” vermiştir.” (Mülk Suresi, 23. Ayet) (Furkan Suresi, 2. Ayet) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi “Gökten bir ölçüye göre suyu indiren O’dur. Biz onun- la (kupkuru), ölü bir memlekete hayat veririz…” (Zuhruf Suresi, 11. Ayet) “Gerçekten biz, her şeyi bir ölçü ve dengede yarattık. O yaratıp şekillendiren, ahenk veren ve düzene ko- yandır. O, (her şeyi) ölçüyle yapıp yönlendirendir.” (A’la Suresi, 2-3. Ayetler) 3

Kader İnancı 1. Ünite Örnek 2 1.2. Kader ve Evrensel Yasalar Gözün yaklaşık 40 ayrı hassas parçanın birleşmesin- Evrendeki her şey, Allah’ın (cc.) koymuş olduğu yasa- den oluşan çok karmaşık bir sistemi vardır. Bu parçalar- lara göre hareket etmektedir. Kur’an-ı Kerim’de “Her şe- dan sadece birinin üzerinde düşünelim. Örneğin göz yin kaynağı bizim katımızdadır ve biz her şeyi kusur- merceği... Biz çoğu zaman farkında olmayız, ama cisim- suzca belirlenmiş bir ölçüye, bir uyuma göre indi- leri net görmemizi sağlayan şey, göz merceğinin her sa- ririz.” buyrularak bu gerçeğe dikkat çekilmiştir. Allah’ın niye hiç durmadan “otomatik odaklama” yapmasıdır. İs- (cc.) evrene koymuş olduğu bu yasalara sünnetullah terseniz bu konuda küçük bir deney yapabilirsiniz: İşaret veya âdetullah denir. Sünnetullah (evrensel yasalar) parmağınızı havada tutun. Sonra bir parmağınızın ucu- kavramını fiziksel, biyolojik ve toplumsal yasalar olmak na, bir de arkasındaki duvara bakın. Bakışınızı parma- üzere üç grupta inceleyebiliriz. ğınızdan duvara doğru her çevirdiğinizde bir “ayarlama” olduğunu hissedeceksiniz. Bu ayar, göz merceğinin et- Evrensel Fiziksel Yasalar rafındaki küçük kaslar tarafından yapılmaktadır. Her ba- Yasalar Biyolojik Yasalar kış değişiminde bu kaslar devreye girer ve merceğin şiş- (Sünnetullah) kinliğini değiştirerek ışığın doğru açıda kırılmasını ve istediğiniz cismi net olarak görmenizi sağlar. Toplumsal Yasalar Verilen metinden çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir? Zeka Küpü Yayınları Fiziksel Yasalar A) İnsan vücudundaki bu işleyiş sadece bilimsel verile- Fiziksel yasalar; madde ve enerjinin oluşumu, değişimi, re dayalıdır. hareketi ve maddeler arası ilişkilerle ilgili yasalardır. Fi- ziksel yasalar evrensel ve koşullara göre değişmeyen B) İnsan bedenindeki olağanüstü birçok olgu kendiliğin- bir niteliğe sahiptir. Bu yasalar deney, gözlem ve araş- den meydana gelmiştir. tırmalar sonucu ortaya konmuştur. Yer çekimi kanunu, suyun kaldırma kuvveti, atmosfer basıncı, yağmurun C) İnsanın bu olağanüstü yaratılışı, bir ölçüye ve düze- yağması, ısınan suyun buharlaşması, gecenin, gündü- ne göre yaratıldığının göstergesidir. zün ve mevsimlerin oluşması fiziksel yasalara örnek ola- rak verilebilir. D) İnsanın vücudundaki eşsiz tasarım rastlantılar sonu- cu ortaya çıktığı gözlenmektedir. “... O’nun koyduğu yasalarla denizde akıp gitsin diye gemileri de hizmetinize verdi...” Çözüm 2 (İbrahim Suresi, 32. Ayet) Verilen metinde göz merceğinin muhteşem sisteminden bahsedilerek, insan vücudundaki denge ve düzene dik- 8. Sınıf kat çekilmiştir. Cevap C 4

1. Ünite Kader İnancı Konu ile ilgili ayetler: Toplumsal Yasalar “Gece ile gündüzü birbiri ardınca getiren Allah’tır…” Toplumun sağlıklı bir şekilde varlığını sürdürebilmesi için (Furkan Suresi, 62. Ayet) uyması gereken yasalara toplumsal yasalar denir. Allah (cc.) evrendeki düzen için fiziksel ve biyolojik yasalar “O, size şimşeği korku ve umut olarak gösteren, (yağ- koyduğu gibi toplumların düzeni için de yasalar koymuş- mur yüklü) ağırlaşmış bulutları (inşa edip) ortaya çı- tur. Bu yasalar toplumsal olaylar arasında var olan se- karandır.” (Ra’d Suresi, 12. Ayet) bep - sonuç ilişkisini ifade eder. Adalet ve eşitliğin olma- dığı toplumlarda kaosun oluşması, kuraklık sonrası “Onlara bir delil de gecedir ki biz ondan gündüzü sı- susuzluk ve açlık yaşayan insanların yaşanabilir yerle- yırıp çekeriz de birden karanlığa gömülürler. Güneş re göç etmesi, gelir dağılımının eşit olduğu toplumlarda de akar gider yörüngesinde. İşte bu çok güçlü ve her fakirliğin azalması gibi durumlar toplumsal yasalara ör- şeyi bilen Allah’ın yaratmasıdır.” (Yasin Suresi, 37-40. nek verilebilir. Ayetler) Zeka Küpü Yayınları Biyolojik Yasalar Evrendeki yasalardan biri olan biyolojik yasalar; canlıla- rın oluşumu, gelişimi, üremesi ve canlılık özellikleriyle il- gili yasalardır. Fiziksel yasalar gibi biyolojik yasalar da deney, gözlem ve araştırmalar sonucu keşfedilir ve ev- renseldir. Yüce Allah (cc.) bitki, hayvan ve insanların ya- pı ve işlevlerini biyolojik yasalara bağlı kılmıştır. İnsan- ların topraktan yaratılmış olması, develerin çöl iklimine uygun yaratılması, bitkilerin renk, koku ve şekillerinin bir- birinden farklı olması, fotosentez ve soluk alıp verme gi- bi durumlar biyolojik yasalara örnek gösterilebilir. Penguenler, yaşadıkları iklime uygun yaratılmışlardır. Konu ile ilgili ayetler: “… Allah için şahitlik yaparak adaleti titizlikle ayakta Konu ile ilgili ayetler: tutan kimseler olun…” “O (Allah), insanı alaktan (embriyodan) yarattı.” (Alak Suresi, 2. Ayet) (Nisâ Suresi, 135. Ayet) “Allah sizi topraktan, sonra nutfeden yarattı. Sonra da “Onlar yeryüzünde gezip kendilerinden öncekilerin sizi birbirinize eş kıldı. O’nun bilgisi olmadan hiçbir di- sonunun nasıl olduğuna bakmazlar mı?...” şi ne gebe kalır ne doğurur…” (Fâtır Suresi, 11. Ayet) “Allah, bütün canlıları sudan yarattı. İşte bunlardan (Fâtır Suresi, 44. Ayet) bir kısmı karnı üzerinde sürünür, kimi iki ayak üzerin- “… Şüphesiz ki bir topluluk kendi durumunu değiştir- de yürür, kimisi dört ayak üzerinde yürür…” (Nûr Su- medikçe Allah onların durumunu değiştirmez…” resi, 45. Ayet) (Ra’d Suresi, 11. Ayet) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi “Bir de öyle bir fitneden sakının ki o, içinizden sade- ce zulmedenlere erişmekle kalmaz (genel halka ula- şır ve hepsini perişan eder)...” (Enfâl Suresi, 25. Ayet) “Sizden önceki milletlerin başından nice olaylar gelip geçmiştir. Yeryüzünde gezin dolaşın da yalancıların sonunun nasıl olduğuna bir bakın.” (Âl-i İmran Suresi, 137. Ayet) 5

Kader İnancı 1. Ünite Örnek 3 Örnek 4 GAZETE Sonbahar geldiği zaman Güneş’in gücü azalır, bundan Zeka Küpü Yayınları Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta büyük can kaybı ve ha- dolayı bitkiler ışık alıp kendilerine besin yapamaz olurlar. sara yol açan şiddetli patlamanın ardından, Türkiye Biliyoruz ki bitkilerin temel besin kaynağı su ve Güneş’tir. ’den Lübnan’a yardım malzemeleri, ekipmanlar ve ara- Kendine besin alamayan bitkiler o zaman bütün gücünü ma-kurtarma personeli ile Ankara’dan havalanan Türk gövdesine verir ve artık üzerine giysi olan, nefesini sağ- Silahlı Kuvvetleri’ne ait uçağın indiği bildirildi. layan yapraklara verecek besini kalmaz. Bundan dolayı da besinsiz kalan yapraklar, günden güne sararır ve dö- Türkiye’nin yapmış olduğu bu yardımlaşma ve da- külür. Bahar geldiği zaman tekrardan Güneş’in besinini yanışma, aşağıdaki evrensel yasalardan hangisine alan bitkiler yeniden canlanır ve yeşerir. Güneş’ten alınan örnek oluşturur? ışınlarla besin sağlayan bitkiler yapraklar açmaya başlar. Verilen metin aşağıdaki evrensel yasalardan hangi- si ile ilişkilendirilebilir? A) Fiziksel Yasalar B) Ekonomik Yasalar A) Biyolojik Yasalar B) Kimyasal Yasalar C) Fiziksel Yasalar D) Toplumsal Yasalar C) Biyolojik Yasalar D) Toplumsal Yasalar Çözüm 3 Çözüm 4 Verilen metin de bitkilerin temel besin kaynağına, son- Yukarıda verilen gazete haberi toplumsal yasalarla ilgi- bahar da bitkilerin neden yapraklarını döktüğüne ve ilk- lidir. Çünkü bu yasalar, sevgi, kardeşlik ve dostluk, in- baharda yeniden canlandığına yer verilmiştir. Bütün bun- sanlar arasındaki ilişkiyi güçlendiren, toplumun birbiriy- ların gerçekleşmesi biyolojik yasalarla ilgilidir. le kaynaşmasını sağlayan en önemli faktörlerdir. Cevap C Cevap D Örnek 5 Bir yusufçuğu ilk gördüğümüzde helikoptere ne kadar da benzediğini fark etmemek pek olası değil. Biz ona yerel dilde helikopter böceği desek de o helikopterlerden önce de vardı. Uçuş stili ve denge sistemiyle helikop- ter firmaları yusufçuğu tasarımlarına adapte etmişlerdir. Verilen bilgilerden hareketle; I. Günümüzde kullandığımız bazı teknolojik ürünler Allah’ın (cc.) evrene koyduğu fiziksel yasalar sayesinde üretil- mekte ve kullanılmaktadır. II. Yusufçuğun sahip olduğu uçuş stili ve denge sistemi biyolojik yasalarla ilgilidir. III. Yusufçuğun, helikopter böceği diye isimlendirilmesi toplumsal yasalarla ilişkilidir. Hangilerine ulaşılamaz? A) Yalnız I  B) Yalnız III  C) I ve II  D) II ve III Çözüm 5 Helikopterlerin tasarımları yapılırken yusufçuktan ilham alınması fiziksel yasalarla ilgilidir. Yusufçuğun sahip olduğu ya- ratılış özelliği, biyolojik yasalarla ilgilidir. Ancak yusufçuğun farklı bir adla isimlendirilmesi toplumsal yasalarla ilgili değil- dir. Toplumsal yasalar, toplumun sağlıklı bir şekilde varlığını sürdürebilmesi için uyması gereken yasalardır. Cevap B 6 8. Sınıf

PEKİŞTİRME TESTİ 1 TEST 1337 3. Yüce Allah (cc.), evreni kusursuz bir düzen ve den- ge üzerinde yaratmıştır. İnsanoğlu evrendeki bu dü- 1. “Medyen halkına da kardeşleri Şuayb’ı peygamber zen ve ahengi bozacak davranışlardan kaçınmalıdır. olarak gönderdik. Dedi ki: Ey kavmim! Allah’a kul- Çünkü yeryüzündeki hayat Allah’ın (cc.) yarattığı bu luk edin, sizin ondan başka ilahınız yoktur. Size düzen ve denge sayesinde sürmektedir. Rabb’inizden açık bir delil gelmiştir; artık ölçüyü, tar- tıyı tam yapın, insanların eşyalarını eksik verme- Aşağıdaki ayetlerden hangisi metindeki altı çi- yin…” zili cümleye aykırı davranıldığını göstermekte- dir? (A’râf Suresi, 85. Ayet) A) “Gerçekten biz, her şeyi bir ölçü ve dengede ya- Hz. Şuayb’ın (as.) ayetteki sözleri, evrendeki; rattık. O yaratıp şekillendiren, ahenk veren ve düzene koyandır. O, (her şeyi) ölçüyle yapıp yön- I. fiziksel, lendirendir.” II. biyolojik, (A’la Suresi, 2-3. Ayetler) III. toplumsal B) “Size tohumlar, bitkiler, sarmaş dolaş olmuş bağ- yasalardan hangileriyle ilişkilendirilebilir? lar, bahçeler yetiştirmeniz için yağmur yüklü bu- lutlardan bol yağmur indirdik.” A) Yalnız I B) I ve II (Nebe’ Suresi, 14-16. Ayetler) C) Yalnız III D) II ve III C) “Biz gökleri, yeri ve ikisi arasındakileri ancak hak 2. Zeka Küpü Yayınları ile ve belirli bir süre için yarattık…” (Ahkâf Suresi, 3. Ayet) G AZETE D) “İnsanların kendi işledikleri (kötülükler) sebebiy- Gümüşhane’de Yoğun Kar Yağışı! le karada ve denizde düzen bozuldu. Dönmele- ri için Allah, yaptıklarının bazı (kötü) sonuçları- Karadeniz üzerinden bölgeyi etkisi altına alan soğuk nı (dünyada) onlara tattıracaktır.” ve yağmurlu hava dalgası Gümüşhane’nin yüksek (Rum Suresi, 41. Ayet) kesimlerinde kar yağışı olarak gerçekleşiyor. Geçtiğimiz günlerde Meteoroloji’nin yaptığı uyarı ile 4. Aşağıdaki ayetlerden hangisi diğerlerine göre bölgeyi “Sarı Uyarı” kategorisine almasının ardından farklı bir evrensel yasaya örnektir? il genelinde etkili olan yağmur, yüksek kesimlerde yerini kar yağışına bıraktı. A) “Allah (cc.) sizi topraktan, sonra nutfeden yarat- tı. Sonra da sizi birbirinize eş kıldı. O’nun bilgisi Verilen gazete haberine göre Meteoroloji’nin uya- olmadan hiçbir dişi ne gebe kalır ne doğurur…” rıları sonucunda kar yağışının gerçekleşmesi (Fâtır Suresi, 11. Ayet) aşağıdaki kavramlardan hangisine işaret etmek- tedir? B) “Bir de öyle bir fitneden sakının ki o, içinizden sadece zulmedenlere erişmekle kalmaz (genel A) Kader B) Tevekkül halka ulaşır ve hepsini perişan eder)...” C) Cüzî irade D) Kaza (Enfâl Suresi, 25. Ayet) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi C) “Her toplumun belirlenmiş bir eceli vardır. Ecel- leri geldiğinde onu ne bir an erteleyebilirler ne de bir an öne alabilirler.” (A’raf Suresi, 34. Ayet) D) “Onlar yeryüzünde gezip kendilerinden önceki- lerin sonunun nasıl olduğuna bakmazlar mı?...” (Fâtır Suresi, 44. Ayet) 7

1TEST PEKİŞTİRME TESTİ 5. Spor yapan bireylere sıklıkla önerilen yumurta, kas ve kemik gelişiminde önemli rol oynar. Kalp sağlığı ile ilgili problemle- rin önüne geçilmesinde de yardımcı olur. İçerisinde bulundur- duğu demir sayesinde vücudun demir ihtiyacını karşılar. Zeytinyağı tüketimi kötü kolesterol seviyesini (LDL) azaltır, vücuttaki iyi kolesterolü (HDL) destekler. Bu da kalp hastalık- ları riskini azaltmaya yardımcı olur. Zeytinyağı, antidepresan görevi gören birkaç gıdadan biridir ve depresyon tedavisine yardımcı olan serotonin seviyesini artırır. Antioksidan ve anti kanserojen maddeler içeren armut kan basıncının yükselmesini engeller. İçeriğinde bakır ve C vita- mini bulunan meyve hücreleri koruduğundan kanseri önleyi- ci etkiye sahiptir. Bu bilgiler ile aşağıdaki ayetlerden hangisinin verdiği mesaj örtüşmektedir? A) “O, yedi göğü tabaka tabaka yaratandır. Rahmân’ın yaratışında hiçbir uyumsuzluk göremezsin. Bir kere daha bak! Hiçbir çatlak ve düzensizlik görüyor musun?” (Fâtır Suresi, 13. Ayet) B) “Allah’ın göklerde ve yerde bulunan şeyleri hizmetinize verdiğini, nimetlerini gizli ve açık olarak önünüze bol- ca serdiğini görmez misiniz?…” (Lokman Suresi, 20. Ayet) C) “Allah sizi topraktan, sonra nutfeden yarattı. Sonra da sizi birbirinize eş kıldı. O’nun bilgisi olmadan hiçbir dişi ne gebe kalır ne doğurur…” (Fâtır Suresi, 11. Ayet) D) “O, karanlığı yarıp sabahı çıkarandır. Geceyi dinlenme zamanı, Güneş’i ve Ay’ı da ince birer hesap ölçüsü kıl- dı. Bütün bunlar mutlak güç sahibinin, hakkıyla bilenin takdiridir.” (En’âm Suresi, 96. Ayet) 6. “Onlar ayaktayken, otururken ve yanları üzerine yatarken Allah’ı anarlar. Göklerin ve yerin yaratılışı üzerinde dü- şünürler. ‘Rabb’imiz! Bunu boş yere yaratmadın, seni eksikliklerden uzak tutarız. Bizi ateş azabından koru.’ derler.” (Âl-i İmran Suresi, 191. Ayet) Bu ayette evrendeki varlıkların; I. bir amaç için yaratıldığı II. yaratıcısının Allah (cc.) olduğu III. sonlu olduğu ilkelerinden hangileri vurgulanmaktadır? A) Yalnız II  B) I ve II  C) I ve III  D) II ve III 8 8. Sınıf

PEKİŞTİRME TESTİ 1 TEST 7. 9. Şu sonsuz göklere bak Milyonlarca yıldız var Iğdır Valiliği “Dolabında durmasın, sokaktakiler ısın- Zeka Küpü Yayınları Bir yörünge üstünde sın’’ sloganıyla ‘Askıda Elbise’ kampanyası başlattı. Şaşmadan dolanırlar. Atatürk Caddesi Yeraltı Çarşısı üzerinde kurulan ça- dırda kıyafetler bugün saat 13.30 itibariyle ihtiyaç sa- Bu dörtlük aşağıdaki ayetlerden hangisinin ver- hipleri ile buluşturulacak. diği mesajı vurgulamaktadır? Iğdır Vali Yardımcısı Mevlüt Özmen, “Çeşitli sebep- A) “Eğer Rabb’in dileseydi, yeryüzündeki insanla- lerle giyilmeyen elbiselerin askılara bırakılacağı bu rın tümü toplu halde mutlaka iman ederlerdi.” kampanyayla ihtiyaç sahiplerinin yüzü gülecek. Kam- (Yunus Suresi, 99. Ayet) panyaya bütün Iğdırlıları davet ediyorum.” dedi. B) “İşte bunlar dünyada da ahirette de çabaları bo- Haber metninde bahsedilen uygulama Allah’ın şa giden kimselerdir. Onların hiçbir yardımcısı (cc.) evrene koymuş olduğu yasalardan hangi- da yoktur.” si ile ilgilidir? (Âl-i İmran Suresi, 22. Ayet) A) Fiziksel yasalar B) Biyolojik yasalar C) “Gökleri yedi kat yaratan O’dur. Rahmân’ın ya- C) Toplumsal yasalar D) Kimyasal yasalar ratmasında bir düzensizlik göremezsin…” (Mülk Suresi, 3. Ayet) 8. D) “Şüphesiz bir topluluk kendi durumunu değiştir- Görselde bir civcivin oluşum sürecine yer verilmiştir. medikçe Allah onların durumunu değiştirmez…” (Rad Suresi, 11. Ayet) Civcivin oluşum süreci aşağıdaki evrensel ya- salardan hangisiyle ilgilidir? 10. “Kader” kelime olarak bir şeye gücü yetmek, biçim- lendirmek, planlamak, ölçü ile yapmak gibi anlam- A) Fiziksel Yasalar B) Toplumsal Yasalar lara gelmektedir. Terim olarak ise; Allah’ın (cc.) her C) Biyolojik Yasalar D) Kimyasal Yasalar şeyi önceden bilmesi yani neyin, ne zaman, nere- de olacağını belli bir ölçü, düzen ve plan dahilinde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi yaratmasıdır. Bu metne göre aşağıdaki ayetlerin hangisinde “kader”den söz edilmektedir? A) “Göklerde, yerde ne varsa hepsini Allah’ın sizin hizmetinize verdiğini ve açıkça yahut gizlice üze- rinizdeki nimetlerini tamamladığını görmediniz mi?...” (Lokmân Suresi 20. Ayet) B) “… Kararını verdiğin zaman da artık Allah’a da- yanıp güven. Çünkü Allah, kendisine dayanıp güvenenleri sever.” (Âl-i İmrân Suresi, 159. Ayet) C) “Artık kim zerre ağırlığınca bir hayır işlerse onun mükâfatını görecektir. Kim de zerre ağırlığınca bir kötülük işlerse onun cezasını görecektir.” (Zil- zâl Suresi, 7-8. Ayetler) D) “O, karanlığı yarıp sabahı çıkarandır. Geceyi din- lenme zamanı, Güneş’i ve Ay’ı da ince birer he- sap ölçüsü kıldı. Bütün bunlar mutlak güç sahi- binin, hakkıyla bilenin takdiridir.” (En’âm Suresi, 96. Ayet) 9

Kader İnancı 1. Ünite 2. İnsanın İradesi ve Kader Allah’ın (cc.) insana verdiği en büyük nimetlerden biri olan akıl, insanı diğer canlılardan ayıran en temel özelliktir. Yü- ce Allah (cc.), insana akıl ve düşünme yeteneği vererek onu, iyiyi ve kötüyü, doğruyu ve yanlışı birbirinden ayırt ede- bilecek özellikte yaratmıştır. İslam dinine göre Allah’ın (cc.) emir, yasak ve öğütlerine insanın muhatap olmasının se- bebi onun akıl sahibi olmasıdır. Bu gerçeği Kur’an-ı Kerim şöyle ifade etmektedir: “Bu Kur’an; kendisiyle uyarılsınlar, Allah’ın ancak tek ilah olduğunu bilsinler ve akıl sahipleri düşünüp öğüt alsınlar diye insanlara bir bildiridir.” Kur’an-ı Kerim’de aklı kullanmanın ve düşünmenin önemi “... Aklınızı kullanmıyor musunuz?”, “Hiç düşünmüyor musunuz?” şeklinde birçok ayette vurgulanmıştır. Allah (cc.), insanlara doğru tercihlerde bulunabilmeleri için peygamberler ve ilahi kitaplar göndermiştir. Bu durum Be- led suresinin 10. ayetinde şöyle ifade edilmektedir: “Ona iki yolu (iyi ve kötüyü) gösterdik.” Bu imkânları insana bahşeden Allah (cc.), seçimlerini insanın özgür iradesine bırakmıştır. İnsan aklı ve iradesiyle tercihleri ve seçimlerinde özgür bir varlıktır. Bu yüzden tercihleri sonucunda ortaya çıkan du- rumlardan dolayı sorumlu tutulmuştur. Allah’ın (cc.) insana vermiş olduğu seçme ve tercihte bu- lunma özelliğine cüzî irade denir. İnsan iradesi kapsamın- İnsanoğlu, iyi yolu da kötü yolu da kendi özgür da yazabilir, konuşabilir, çalışabilir, iyi veya kötüyü tercih iradesiyle seçer. edebilir. Ancak insanın iradesi dışında olan durumlar da vardır. Ne zaman, nerede, hangi anneden doğacağımız; göz rengi, ten rengi, saç rengimiz; kalbimizin çalışması, ne- fes alış verişimiz bizim irademiz dışında Allah’ın (cc.) takdiri ile gerçekleşir. Allah’ın (cc.) bu iradesine ise küllî irade denir. Küllî irade kapsamındaki durumlardan insan sorumlu değildir. İnsanın Özgürlüğü İle İlgili Ayetler İnsanın Sorumluluğu İle İlgili Ayetler “Şüphesiz biz ona doğru yolu gösterdik. İster şükredi- “Kim iyi bir iş yaparsa faydası kendisinedir ve kim ci olsun ister nankör.” kötülükte bulunursa zararı kendisinedir…” (İnsan Suresi, 3. Ayet) (Fussilet Suresi, 46. Ayet) “…Dileyen iman etsin dileyen inkar etsin…” “...Yapmakta olduğunuz şeylerden mutlaka sorguya (Kehf Suresi, 29. Ayet) çekileceksiniz.” (Nahl Suresi, 93. Ayet) Örnek: Ten İnsanın renklerinin farklı giyeceği elbiseyi olmasını küllî seçmesini cüzî iradeyle açıkla- iradeyle açıklaya- yabiliriz. biliriz. 10 8. Sınıf

PEKİŞTİRME TESTİ 2 TEST 1338 Türk matematikçi ve bilim insanı Ord. Prof. Dr. Cahit Arf, cebir konusunda yaptığı çalışmalarla dünyaca ün kazandı. 10 liralık bantnotta portresi yer alan Arf, vefatının 21. yılında anılıyor. 1. 1910 Sentetik geometri problemle- 11 Ekim’de Selanik’te rinin cetvel ve pergel yardı- dünyaya geldi. mıyla çözülebilirliliği konusun- da çalışmalar yaptı. Beşinci sınıftayken tanıştığı genç bir öğret- Arf değişmezi ve Arf halkaları men sayesinde matema- olarak anılan çalışmalarının tikle ilgilendi. yanı sıra “Hasse-Arf Teorimi”ni de matematik bilimine Lisede ise okul arkadaşla- kazandırdı. rının çözemediği matema- TRT HABER tik sorularını çözüyordu. 26 Aralık 1997 1932 İstanbul’da hayatını kaybetti. Fransa’da yükseköğ- renimini tamamladı. 1983-1989 Türk Matematik 1938 Derneğinin başkanlığını Almanya’nın Göttingen Üniversitesinde doktorasını yaptı. bitirdi ve Türkiye’ye döndü. İstanbul Üniversitesi Fen 1974 Fakültesi’nde profesör Matematiğe (1943) ve ordinaryüs yapmış olduğu profesörlüğe (1955) katkılardan dolayı TÜBİTAK BİLİM yükseldi ve 1962’ye kadar Ödülü’ne layık üniversitede çalışmalarını görüldü. sürdürdü. 1963 Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunda ilk bilim kurulu başkanı oldu. Yukarıdaki görselde kronolojik sırayla Türk matematikçi ve bilim insanı Cahit Arf’ın hayatına yer verilmiştir. Buna göre verilen tarihlerden hangileri cüzî irade kapsamında değerlendirilebilir? A) 1910 – 1932 -1963 - 1989 B) 1932 – 1938 – 1963 - 1974 C) 1932 – 1974 – 1983 - 1997 D) 1932 – 1938 – 1974 – 1997 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 11

2 PEKİŞTİRME TESTİTEST 2. Kung Fu Panda adlı animasyon filminde Usta Shifu ve Usta Oogway arasında geçen diyalog aşağıda verildiği gibidir. Usta Oogway: Shifu, şu ağaca bak! istediğim zaman çiçek aç- masını sağlayamam ya da zamanından önce çiçek vermesini. Usta Shifu: Ama meyvelerin düşmelerini kontrol edebilirim, to- humu nereye ekeceğimi de. İşte bu hayal değil usta. Usta Oogway: Evet ama ne yaparsan yap bu tohum şeftali ağa- cına dönüşecek. Elma ya da portakal isteyebilirsin belki. Ama şeftali olacak. İki usta arasında geçen bu konuşmadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Şeftali tohumunun, tekrar şeftali ağacı olması küllî irade kapsamındadır. B) Oogway’in ağaca vaktinden önce çiçek açtıramaması cüzî iradenin sınırlı olmasındandır. C) Shifu’nun tohumu düşürüp toprağa ekmesi küllî irade kapsamında değerlendirilir. D) Şeftali ağacından elma veya portakal beklemek küllî iradeye ters düşmektedir. 3. “Başınıza her ne musibet gelirse, kendi yaptıklarınız yüzündendir…” (Şûrâ Suresi, 30. Ayet) Bu ayette verilmek istenen mesaj ile aşağıdaki dizelerden hangisinin mesajı örtüşmektedir? A) Ey yiğit! Yükleme kendi suçunu başkasına. B) Büyük randevu… Bilsem nerede, saat kaçta? Tabutumun tahtası, bilsem hangi ağaçta? Kendindendir, gölgenden değil çektiklerin. N. Fazıl Kısakürek Mevlana D) Bir avuç toprak, biraz da suyum ben, Neyimle övüneyim, işte buyum ben. C) Sahipsiz vatanın batması haktır. Yunus Emre Sen sahip çıkarsan bu vatan batmayacaktır. M. Akif Ersoy 4. Ünlü futbolcu Frank Pierre Ribêry 7 Nisan 1983 tarihinde Fransa’da dünyaya geldi. Ribery iki yaşında iken ailesi onun da arabada oldu- ğu bir trafik kazası geçirdi ve Ribery’nin kaza sonrası yüzüne yakla- şık yüz dikiş atıldı. Ribéry’nin yüzündeki yara izinin sebebi budur. Koç burcu olan ünlü futbolcu 170 cm boyunda, 72 kg ağırlığındadır. 2002 yılında Cezayir asıllı Müslüman Wahiba Belhami ile evlendi. 2004 yı- lında ise Kur’an-ı Kerim’i defalarca okuduğunu belirterek İslam’ı seç- tiğini açıkladı. Ülkemize de yolu düşen ünlü futbolcu bir dönem Gala- tasaray’da top koşturdu. Kariyerine şu an İtalya’nın Fiorentina takı- mında devam etmektedir. Buna göre Frank Ribêry’nin; I. Koç burcu ve 170 cm boyunda olması II. Galatasaray’da futbolculuk yapması III. İslam dinini seçmesi IV. Fransa’da dünyaya gelmesi durumlarından hangileri küllî irade kapsamında değerlendirilir? A) I ve II  B) II ve III  C) I ve IV  D) II ve IV 12 8. Sınıf

1. Ünite Kader İnancı 3. Kaderle İlgili Kavramlar İnsan helal yoldan çalışarak rızkını aramalıdır. İslam dini kumar, şans oyunları, gasp, hırsızlık gibi hak- İslam dininde ve halk arasında deyim ve sözlere yansı- sız kazanç yollarını yasaklamıştır. Çalışmadan, dilene- yan ve kaderle ilişkilendirilen birçok kavram vardır. Ka- rek geçinmeyi de hoş görmemiştir. Hz. Muhammed (sav.), der dinî literatürde rızık, emek, ömür, ecel, tevekkül, ba- “Kimse kendi elinin emeğinden daha hayırlı bir rızık şarı, başarısızlık, sağlık, hastalık gibi kavramlarla bir- yememiştir…” buyurarak bu gerçeği ifade etmiştir. likte ele alınmıştır. Halk arasında yaygın olarak kullanı- Rızkı verenin Allah (cc.) olduğu her ne kadar ifade edil- lan kaderle ilgili bazı ifadeler ise, “Kaderim böyleymiş!”, se de insanın çalışıp çaba göstererek rızkını helal yol- “Kısmette ne varsa o olur.”, “Alın yazısı”, “Kader mahkû- dan kazanması gerekmektedir. “Allah (cc.) ne de olsa mu”, “Kötü talih” şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Doğru rızkımı veriyor çalışmasam da olur.” diyerek insanın ça- bir kader anlayışı için bu ifadelerin kaderle ilişkilerini sağ- lışmamaya ve tembelliğe yönelmesi doğru değildir. Doğ- lıklı bir şekilde kurmak gerekir. ru olan davranış, insanın çalışarak rızkını Allah’tan bek- lemesidir. Başarı ve Başarısızlık Ömür ve Kaderle Rızık ve Ecel İlgili Emek Kavramlar Tevekkül Sağlık ve Hastalık 3.1. Rızık ve Emek Zeka Küpü Yayınları Konu ile ilgili ayet ve hadisler: Rızık; kelime olarak azık, yenilen, içilen ve faydalanılan “Gerçekten insan için kendi çalışmasının karşılığın- şey anlamlarına gelir. Terim olarak ise Allah’ın (cc.) can- dan başka bir şey yoktur ve çalışması da ileride gö- lıların varlıklarını devam ettirebilmeleri için onlara verdi- rülecektir. Sonra karşılığı ona tastamam verilecektir.” ği bütün nimetlerdir. Yediklerimiz, içtiklerimiz, giydikleri- miz, edindiğimiz bilgiler, teneffüs ettiğimiz hava kısacası (Necm Suresi, 39-41. Ayetler) maddi manevi tüm ihtiyaçlarımız rızık kavramına örnek- tir. “Allah’ın sana verdiğinden (O’nun yolunda harcaya- rak) ahiret yurdunu iste; ama dünyadan da nasibini İslam dinine göre rızkı veren sadece Allah’tır (cc.). Bu unutma. Allah’ın sana iyilik yaptığı gibi sen de (insan- durum Kur’an-ı Kerim’de şöyle ifade edilir: “Yeryüzün- lara) iyilik et…” de yaşayan bütün canlıların rızkı Allah’a aittir…” Bu- nun için Allah’ın (cc.) güzel isimlerinden biri olan “er (Kasas Suresi, 77. Ayet) Rezzak” (Rızık veren) ismi Kur’an-ı Kerim’de sadece Allah (cc.) için kullanılır. Rızkı veren Allah (cc.), rızka ih- “Artık Allah’ın size helal ve temiz olarak verdiği rızık- tiyacı olanlar ise bütün canlılardır. lardan yiyin...” Emek; bir işin yapılması için harcanan beden ve kafa (Nahl Suresi, 114. Ayet) gücüdür. Diğer bir ifadeyle, insanın bir amaca ulaşma- sı, bir yarar elde etmesi için zihinsel ve bedensel olarak “Sizden herhangi birinizin sırtına bir bağ odun yükle- çaba sarf etmesi, gayret göstermesidir. İnsan, barınma nip satması, herhangi bir kişiden dilenmesinden ha- ve beslenme gibi ihtiyaçlarını karşılamak için çalışmak yırlıdır...” zorundadır. Kur’an-ı Kerim’de, “İnsan için ancak çalış- masının karşılığı vardır.” buyrularak çalışmanın öne- (Hadis-i Şerif) mine dikkat çekilmiştir. “Kesinlikle hiç kimse kendi el emeğinden daha hayır- Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi lı bir yemek yememiştir…” (Hadis-i Şerif) 13

Kader İnancı 1. Ünite 3.2. Ömür ve Ecel 3.3. Başarı ve Başarısızlık Canlıların doğumundan ölümüne kadar geçen zaman Başarı, insanın istediği ve bunun için çaba gösterdiği dilimine ömür; Allah’ın (cc.) takdir ettiği ve planladığı bu bir işin üstesinden gelerek güzel sonuçlar elde etmesi- zaman diliminin sona ermesine ise ecel denir. dir. Başarısızlık ise çeşitli sebeplerden dolayı kişinin ar- zu ettiği sonuca ulaşamamasıdır. Evrendeki hiçbir varlık sonsuz değildir. Her varlık ken- disi için belirlenmiş bir ömre sahiptir. Her canlı gibi in- İnsan sahip olduğu akıl ve irade sayesinde başarıya san da dünyaya gelir, belli bir süre yaşar ve ölür. Ben- gidecek yolları öğrenir ve bazı tercihlerde bulunur. Ki- zer şekilde tohum tanesi toprağa atıldığında filizlenir, şinin başarılı veya başarısız olması bu tercihleri sonu- gelişip büyür ve bir süre sonra kuruyup toprağa karışır. cunda gerçekleşir. Tercih söz konusu olduğu için ba- “Yaratılan her varlığın bir sonu vardır.” kuralı Kur’an-ı şarılı ya da başarısız olmanın sorumluluğu kişinin Kerim’de şöyle belirtilmiştir: “Her canlı, ölümü tada- kendisine aittir. Örneğin; bir sporcunun başarılı olabil- caktır. Sonunda bize döndürüleceksiniz.” Sonsuz mesi için beslenmesine, antrenmanlarına, uyku düze- olan tek varlık Allah’tır (cc.). O, hiçbir şey yokken de var- nine dikkat etmesi gerekir. Bu sayede sağlıklı bir hayat dı, her şey yok olduktan sonra da var olacaktır. Kur’an-ı sürdürerek spor yapmanın asıl amacına da ulaşması Kerim’de şöyle buyrulur: “Ancak azamet ve ikram sa- mümkün olur. hibi Rabb’inin zatı baki kalacaktır.” Zeka Küpü Yayınları Konu ile ilgili ayetler: Hak ve doğruluktan ayrılarak zulüm ve haksızlıkla elde “Yeryüzünde bulunan her canlı sonludur. Sadece Ke- edilen neticeler başarı sayılmaz. Haksızlıkla ve adalet- rem sahibi, yüce Rabb’inin varlığı süreklidir.” sizlikle sözde başarılar elde etmiş insanlarla ilgili Kur’an-ı Kerim’de, “İşte bunlar dünyada da ahirette de çaba- (Rahman Suresi, 26-27. Ayetler) ları boşuna giden kimselerdir. Onların hiçbir yardım- cısı da yoktur.” buyrulmaktadır. Başarı için dürüstlük- “Biz, gökleri, yeri ve ikisi arasında bulunanları hak ve ten ayrılmayanların ise, “… Allah katından bir yardım hikmete uygun olarak ve belirli bir ecel için yarattık…” ve yakın bir zafer vardır. İnananlara müjde ver.” aye- tiyle mükafatlandırılacağı bildirilmiştir. (Ahkâf Suresi, 3. Ayet) İnanan insan başarı yolunda sorumluluklarını yerine ge- “O (Allah), sizi bir çamurdan yaratan, sonra size bir tirdikten sonra başarının Allah’ın (cc.) bir lütfu olduğunu ecel, (bir ömür süresi) tayin edendir…” da bilir. Bu konuya Kur’an-ı Kerim’de şöyle değinilmiş- tir: “… Ben sadece gücümün yettiği kadar ıslah et- (En’am Suresi, 2. Ayet) mek istiyorum. Fakat başarmam ancak Allah’ın yar- dımı iledir. Yalnız O’na dayandım ve yalnız O’na “Allah’ın izni olmadan hiçbir kişi ölmez. (Ölüm) Belir- döneceğim.” Dolayısıyla başarı, azim, gayret, sebat ve li bir süreye göre yazılmıştır…” sabır gibi tutum ve davranışlar Allah’ın (cc.) bizlere bir ikramıdır. (Âl-i İmran Suresi, 145. Ayet) 8. Sınıf “Nerede olursanız olun, sağlam ve tahkim edilmiş ka- leler içinde bulunsanız bile ölüm size ulaşacaktır…” (Nisâ Suresi, 78. Ayet) 14

1. Ünite Zeka Küpü Yayınları Kader İnancı 3.4. Sağlık ve Hastalık 3.5. Tevekkül Kişinin bedenen, ruhen ve sosyal yönden iyi olma duru- Kaderle ilgili kavramlardan birisi de tevekküldür. Tevek- muna sağlık denir. Kişinin biyolojik, psikolojik ve sosyal kül, kelime olarak Allah’a (cc.) teslim olmak, güvenmek, yönlerden normal işleyişini değiştiren rahatsızlıklarını dayanmak ve sığınmak demektir. Dini terim olarak ise ifade eden her türlü duruma ise hastalık denir. bir amaca ulaşmak için elden gelen tüm gayreti göste- Sağlık, Allah’ın (cc.) insana bahşettiği nimetlerin başın- rip gerekli olan her türlü tedbiri aldıktan sonra, o işin so- da gelir. İnsan bu nimetin değerini hasta olduğunda da- nucunun Allah’a (cc.) bırakılmasıdır. ha iyi anlar. Örneğin, tedavisi zor olan hastalıklarla mü- Tevekkül eden bir kimse, üzerine düşen sorumlulukları cadele edenler ve sürekli yatağa bağımlı yaşayanlar yerine getirir ve sonucu Allah’tan (cc.) bekler. Kur’an-ı sağlığın ne kadar büyük bir nimet olduğunun farkına va- Kerim’de şöyle buyrulur: “… Bir kere de karar verip rır. azmettin mi artık tevekkül et (O’na dayanıp güven.) Şüphesiz Allah, tevekkül edenleri sever.” Kur’an-ı Ke- Hastalıklara çare aramak ve tedavi olmak, doğru rim de insanlara bir iş yapmadan önce gerekli tedbirle- kader anlayışının gereklerindendir. ri almaları gerektiği “Ey iman edenler! Tedbirinizi alın…” ayetiyle bildirilmiştir. İslam dini, insanın beden ve ruh sağlığının korunması- Bunları Biliyor musunuz? na büyük önem verir. İslam dininde helal ve temiz olanı tercih etmek, haramdan uzak durmak beden ve ruh sağ- Bir gün sahabilerden biri, “Ey Allah’ın Resulü! Deve- lığı açısından önemlidir. Bu konuyla ilgili Kur’an-ı Ke- mi bağlayıp da mı Allah’a tevekkül edeyim yoksa bağ- rim’de şöyle buyrulmuştur: “Ey insanlar! Yeryüzünde- lamadan mı tevekkül edeyim?” diye sorar. Hz. Mu- ki şeylerin helal ve temiz olanlarından yiyin!..” hammed (sav.) ise ona şöyle cevap verir: “Önce onu Beden, elbise ve çevre temizliğine özen göstermekle il- bağla, sonra tevekkül et.” gili Müddessir suresinin 4-5. ayetlerinde “Giysilerini te- miz tut. Kötü şeylerden sakın.” buyrularak bu konuya Tevekkül bir işin başında, ortasında ve sonunda üzeri- dikkat çekilmiştir. mize düşen her türlü sorumluluğu yerine getirmeyi ge- Haramlardan uzak durulmasının beden ve ruh sağlığı rektiren bir durumdur. Örneğin; çalışma ortamında ge- açısından önemi ile ilgili ise Kur’an-ı Kerim şöyle buyur- rekli iş tedbirlerinin alınmamasından kaynaklanan iş muştur: “Ey inananlar! İçki, kumar, putlar ve fal ok- kazalarında kaderin bir sonucu denilerek sorumluluktan ları şüphesiz şeytan işi pisliklerdir; bunlardan kaçı- kaçmamak gerekir. Hem işveren hem de işçi her türlü nın ki saadete eresiniz.” tedbiri almak zorundadır. Alınan tedbirlere rağmen insan yine de hasta olabilir. Böyle durumlarda “Hasta olmak benim kaderimde var- Tevekkül çalışmaya engel değildir. İslam dininde çalış- mış.” diyerek tedavi olmamak doğru bir kader anlayışı mayı bırakıp “Allah’ın (cc.) dediği olur.” diyerek kenara değildir. Hasta olan kişi bilinen tüm tedavi yollarına baş- çekilmek, kendi yapmamız gereken şeyleri Allah’tan (cc.) vurmalıdır. Hz. Muhammed (sav.) “Ey Allah’ın kulları! beklemek doğru bir tevekkül anlayışı değildir. Doğru te- Tedavi olunuz. Şüphesiz Allah her hastalığın şifası- vekkül anlayışı, çalışıp çaba gösterdikten sonra sonu- nı yaratmıştır.” buyurarak bu konuda bizlere yol gös- cun hayırlı olması için Allah’a (cc.) dua edip O’na gü- termiştir. venmektir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 15

Kader İnancı Zeka Küpü Yayınları 1. Ünite Konu ile ilgili ayetler: Örnek 7 “Ölümsüz ve diri olan Allah’a güvenip dayan. O’nu hamd ile tesbih et…” Aşağıdaki ayetlerden hangisi yay ayraç içinde veri- len kavramla ilişkilendirilemez? (Furkan Suresi, 58. Ayet) “… Müminler yalnız Allah’a tevekkül etsinler.” A) “Gerçekten insan için kendi çalışmasının karşılığın- dan başka bir şey yoktur ve çalışması da ileride gö- (Teğâbun Suresi, 13. Ayet) rülecektir. Sonra karşılığı ona tastamam verilecek- tir.” (Emek) Doğru ve yanlış tevekkül anlayışına dizelerde değinil- (Necm Suresi, 39-41. Ayetler) miş şu örnekleri verebiliriz: Doğru tevekkül anlayışı B) “Yeryüzünde bulunan her canlı sonludur. Sadece Ke- Çok istediğin bir şey olmuyor diye üzülme. rem sahibi, yüce Rabb’inin varlığı süreklidir.” (Ecel) Elinden geleni yap ve tevekkül et… (Rahman Suresi, 26-27. Ayetler) Yine olmuyorsa, sen yine üzülme. Tevekkülde tekerrür (devam) et… C) “… Bir kere de karar verip azmettin mi artık Allah’a Tüh deme, vardır bir hayır de. dayanıp güven. Şüphesiz Allah, kendisine dayanıp Çünkü senin için en iyisini Allah (cc.) bilir yine… güvenenleri sever.” (Tevekkül) (Âl-i İmran Suresi, 159. Ayet) Ezgin Kılıç D) “Biz, gökleri, yeri ve ikisi arasında bulunanları hak Yanlış tevekkül anlayışı ve hikmete uygun olarak ve belirli bir ecel için yarat- “Çalış!” dedikçe dinimiz, çalışmadın, durdun, tık…” (Rızık) Onun hesabına birçok hurafe uydurdun! (Ahkâf Suresi, 3. Ayet) Sonunda bir de “tevekkül” sokuşturup araya, Zavallı dini çevirdin maskaraya! Çözüm 7 M. Akif Ersoy A, B ve C seçeneklerindeki ayetler yay ayraç içerisinde verilen kavramlarla ilgilidir. D seçeneğindeki ayette ise Örnek 6 rızık kavramı değil ecel kavramı anlatılmıştır. “Ey insanlar! Yeryüzündeki şeylerin helal ve temiz olan- Cevap D larından yiyin!..” Örnek 8 (Bakara Suresi, 168. Ayet) Ayette verilen mesaj aşağıdaki kavramlardan hangi- Bu dünyada sebepsiz hiçbir şey mey- si ile ilgilidir? dana gelmez. A) Sağlık ve hastalık O yüzden, rızık istiyorsan peşine dü- B) Ömür ve ecel şüp aramak lazım. C) Tevekkül D) Başarı ve başarısızlık Mevlana Çözüm 6 Mevlana’nın sözündeki altı çizili bölümde aşağıdaki kavramlardan hangisi vurgulanmaktadır? Ayette öğütlenen durum beden ve ruh sağlığının korun- ması açısından önemlidir. A) Başarı B) Ömür C) Emek D) Tevekkül Cevap A Çözüm 8 16 Mevlana altı çizili bölümde rızkın kazanılması için çaba gösterilmesi gerektiğini ifade etmiştir. Gösterilmesi ge- reken bu çabayı emek olarak tanımlarız. Cevap C 8. Sınıf

PEKİŞTİRME TESTİ 3 TEST 1339 3. Allah’a dayan, sa’ye sarıl, hikmete râm ol, Yol varsa budur, bilmiyorum başka çıkar yol. 1. Aşağıda verilen ayetlerden hangisi kaderle ilgi- li kavramlar ile ilişkilendirilemez? M. Akif Ersoy A) “Her can, ölümü tadacaktır. Sonunda bize dön- Verilen dizelerde aşağıdaki kavramlardan han- dürüleceksiniz.” gisi vurgulanmaktadır? (Ankebût Suresi, 57. Ayet) A) Başarı B) Rızık B) “Şüphesiz biz ona doğru yolu gösterdik. İster C) Tevekkül D) Ömür şükredici olsun ister nankör.” (İnsan Suresi, 3. Ayet) Zeka Küpü Yayınları 4. Başarılı insanlar, Çalışırlar durmadan. C) “Bilsin ki insan için kendi çalışmasından başka Boş duramaz hiç onlar, bir şey yoktur…” Uyumaz okumadan. (Necm Suresi, 39. Ayet) Çalışmak hayat tarzı, D) “… Kararını verdiğin zaman artık Allah’a daya- Başarılı insanın. nıp güven. Çünkü Allah, kendisine dayanıp gü- İşinden alır hazzı, venenleri sever.” Hasmıdır boş duranın. (Âl-i İmran Suresi, 159. Ayet) Prensipli, dakiktir, 2. Planlıdır her ânı. Sermayesi vakittir, Küresel bir salgına neden olan Covid-19 virüsü Kıymetlidir zamanı. kapsamında maskesiz ve eldivensiz sokağa çı- kan kişiler ile ilgili; Pes etmeyi bilmezler, Zor anlarında bile. I. sadece kendi canlarını tehlikeye attıkları, Asla geri dönmezler, Verirler mücadele. II. tedbir almamalarının sorumsuz bir davranış ol- duğu, Sefa Koyuncu III. “Tedbir bizden takdir Allah’tandır.” atasözüne ay- Verilen şiire göre başarılı insanlar için aşağıda- kırı davrandıkları kilerden hangisi söylenemez? ifadelerinden hangileri söylenemez? A) Kararlı bir tavır sergiledikleri B) Zorluklar karşısında pes etmedikleri A) Yalnız I B) Yalnız III C) Vakitlerini iyi değerlendirdikleri C) I ve III D) I, II ve III D) Her zaman yeniliklere açık oldukları Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 17

3TEST PEKİŞTİRME TESTİ 5. İslam dini, kumar, şans oyunları, gasp, hırsızlık gi- 7. bi haksız kazanç yollarından gelir elde etmeyi ya- saklamış; çalışmadan, dilenerek geçinmeyi de hoş GAZETE görmemiştir. Hz. Muhammed (sav.): “Kimse ken- di elinin emeğinden daha hayırlı bir rızık yememiş- Ümraniye’de hastaneden kaçan tir…” buyurarak bu konuya dikkat çekmiştir. korona hastası yakalandı! Metinde anlatılanlar doğrultusunda aşağıdaki- İstanbul Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastane- lerden hangisi söylenemez? si’nde koronavirüs hastası kadın tedavi olmamak için acil binasının yanındaki durağa kaçtı. Kadının A) İslam dini, emeğe dayalı kazancı hayırlı görür. kaçtığını fark eden sağlık çalışanları, durumu po- B) İnsan rızkını temin etmek için çalışmalıdır. lis ekiplerine bildirerek hastayı ikna etmek için ya- C) Kazanç sağlamak için her yol meşrudur. nına gitti. Doktor ve hemşireler uzun süre kadı- D) İnsan rızkını helal yoldan kazanmalıdır. nın tedavi olması gerektiğini belirtse de korona hastası kadın, tedaviyi reddetmekte direndi. İh- bar üzerine olay yerine gelen polis ekipleri de ka- dını ikna etmek için uzun süre uğraştı. Polis ve sağlık ekiplerinin çabalarının sonuç vermesi üze- rine kadın ikna edilerek getirilen sedye ile tekrar hastaneye götürüldü. 6. Zeka Küpü Yayınları Verilen haberdeki hasta, aşağıdaki seçenekler- den hangisinin verdiği mesaja aykırı davranmış- Her insanın ve bütün yaratılmışların sahip olduğu tır? bir ömür süresi vardır. Ömür fanidir; başlangıcı ve A) “Ey insanlar! Yeryüzündeki şeylerin helal ve te- sonu vardır. Hiç kimse ve hiçbir şey bu dünyada ebedi değildir. Bu ilahi kanun, tüm varlıklar için ge- miz olanlarından yiyin!..” çerlidir. Her canlı genel kaide gereği doğar, büyür (Bakara Suresi, 168. Ayet) ve ölür. B) “Evlerinizin önünü ve civarını temiz tutun.” Bu metne göre; (Hadis-i Şerif) C) “Giysilerini temiz tut. Kötü şeylerden sakın.” I. insan ömrünün sınırlı olduğu, II. yaratılmış her varlığın bir sonu olduğu, (Müddessir Suresi, 4-5. Ayetler) III. her canlının yaşam süresinin farklı olduğu D) “Ey Allah’ın kulları! Tedavi olunuz. Şüphesiz Al- yargılarından hangilerine ulaşılabilir? lah her hastalığın şifasını yaratmıştır…” (Hadis-i Şerif) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III 8. Yanlış kader anlayışına sahip bir kimsenin aşa- ğıdaki ifadelerden hangisini kullanması beklen- 18 mez? A) Kendim ettim kendim buldum. B) Allah (cc.) yazdıysa bozsun. C) Alın yazım böyleymiş. D) Kaderim böyleymiş, ne yapsam boş! 8. Sınıf

PEKİŞTİRME TESTİ 4 TEST 1340 Zeka Küpü Yayınları 3. 1. Kelime olarak güvenmek, dayanmak gibi anlamlara Amasya’nın Gümüşhacıköy ilçesinde 60 yıldır aynı gelen tevekkül, terim olarak ise Allah’a (cc.) dayanıp dükkânda bakkallık yapan 83 yaşındaki Kazım güvenmek, çalışıp çabalarken Allah’ı (cc.) daima ya- Erdoğan, çalışma azmi ve çocuk sevgisiyle dikkat nımızda bilmek ve işlerin sonucunu Allah’a (cc.) bı- çekiyor. Erdoğan, ilerlemiş yaşına ve sağlık sorun- rakmak demektir. larına rağmen baba yadigârı bakkal dükkânını açık tutmanın ve çocukların “bakkal amcası” olmanın Verilen açıklamaya göre aşağıdaki örneklerden mutluluğunu yaşıyor. hangisi tevekkül olarak değerlendirilemez? Esnaf komşusu, “Kazım amca 60 yıllık esnaftır. Es- naf olarak onu kendimize örnek alıyoruz. Her gün A) Ahmet Bey, eşi ve çocuklarını hafta sonu pikni- sabah erkenden besmeleyle bakkalı açıp, hayırlı ve ğe götürmek için arabasının bakımını yaptırmış, bol kazanç için Allah’a (cc.) dua ederek işe başlar. arabaya bindiklerinde ailesinden emniyet kemer- Çalışma azmi ve esnaflığını takdir ediyoruz. Zaten lerini takmalarını ve kazasız bir yolculuk için dua bu özellikler olmasa bu kadar yıl ayakta duramaz- etmelerini istemiştir. dı.” değerlendirmesinde bulundu. Verilen metinde kaderle ilgili aşağıdaki kavram- B) İnşaat mühendisi Emre Bey, “Devir tasarruf dev- lardan hangisine değinilmemiştir? ri” diyerek inşaatta kullanılması gereken demir- A) Emek B) Tevekkül lerin bir kısmını bir sonraki inşaatta kullanmak C) Sağlık – Hastalık D) Ecel üzere ayırmış ve inşaatının sağlam olması için de Allah’a (cc.) dua etmiştir. C) Elif’in çiftçi olan babası tarladaki süt mısırların bakımını yaptıktan sonra mahsulü bol ve kalite- li almak için Allah’a (cc.) dua etmiştir. D) Firdevs Hanım, köydeki annesini ziyaret etmek için evden ayrılırken kapıyı kilitleyerek, görünür görünmez tehlikelerden evinin korunması için Allah’a (cc.) dua etmiştir. 2. Tevekkül Ömür Rızık Yukarıda verilen kaderle ilgili kavramlar seçe- 4. “Yeryüzünde hiçbir canlı yoktur ki rızkı Allah’a ait ol- neklerdeki tanımlar ile eşleştirildiğinde hangisi masın…” dışta kalır? (Hud Suresi, 6. Ayet) A) Kişinin bedenen, ruhen ve sosyal yönden iyi ol- “İnsan için ancak çalışmasının karşılığı vardır.” ma halidir. (Necm Suresi, 39. Ayet) B) Çalışıp çabalarken Allah’ı (cc.) daima yanımız- Bu ayetlerden rızık ile ilgili; da bilmek ve işlerin sonucunu Allah’a (cc.) bı- rakmak durumudur. I. kaynağının Allah (cc.) olduğu, II. kazanmak için insanın çaba göstermesi gerek- C) İnsan ve diğer canlıların yaşayabilmeleri için ye- dikleri ve içtikleri her şeydir. tiği, III. emeğin karşılığı olarak verildiği D) İnsanın ve diğer canlıların doğumundan ölümü- ne kadar geçen sınırlı zaman dilimidir. sonuçlarından hangilerine ulaşılabilir? Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi A) Yalnız III B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 19

TEST4 PEKİŞTİRME TESTİ 5. 6. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Hz. Süleyman (as.) bir karıncaya bir yıllık yiyeceği- Zeka Küpü Yayınları Gerekli güvenlik tedbirleri alınmadığı için yaşanan ni sormuş. Karınca, “Bir buğday tanesi yerim.” de- iş kazalarının kadere yüklenmesi bizleri sorumluluk- miş. Cevabın doğru olup olmadığını kontrol etmek tan kurtarmaz. Hem işveren hem de işçi her türlü isteyen Hz. Süleyman (as.), karıncayı ve bir buğday önlemi almak zorundadır. tanesini hava alacak şekilde bir şişeye kapatmış. Verilen açıklama ile seçeneklerdeki sözlerden Hz. Süleyman (as.) bir yıl sonra bakmış ki karınca, hangisi çelişmektedir? buğday tanesinin sadece yarısını yemiş. Karınca- ya niçin hepsini yemediğini sorduğunda karınca: A) “Zorlukları bertaraf edenler, daha “Daha önce benim rızkımı Yüce Allah (cc.) verirdi. zorluk meydana çıkmadan tedbi- Ben de O’na güvenerek bir buğday tanesinin tama- rini alanlardır.” mını yerdim. Çünkü Allah (cc.) beni asla unutmaz (Sun Tzu) ve ihmal etmezdi. Fakat bu işi bir insan üzerine alın- ca pek güvenemedim, bir yıllık yiyeceğimin yarısı- B) nı yiyip diğer yarısını da ertesi yıla bıraktım.” “Size bir fikrimi söyleyeyim; pek akıllı, fazla tedbirli olmayı istemek Aşağıdaki ayetlerden hangisinin verdiği mesaj hatadır.” (Machiavelli) kıssada anlatılanlarla örtüşmektedir? C) A) “Onlar, gayba inanırlar, namazı dosdoğru kılar- “Akıl sonradan ah çekmek için de- lar ve kendilerine rızık olarak verdiklerimizden ğil, düşünüp tedbir almak içindir.” infak ederler.” (Mevlana) (Bakara Suresi, 3. Ayet) D) “Felaket başa gelmeden önce önle- B) “Ey iman edenler! Size rızık olarak verdiklerimi- yici ve koruyucu tedbirleri düşünmek zin temiz olanlarından yiyin ve yalnızca O’na kul- lazımdır, geldikten sonra dövünme- luk ediyorsanız, (yine yalnızca) Allah’a şükre- nin bir yararı yoktur.” (Atatürk) din.” (Bakara Suresi, 172. Ayet) 7. Sular hep aktı geçti Kurudu vakti geçti C) “Yeryüzünde kımıldayan hiçbir canlı yoktur ki Nice han, nice sultan onun rızkı Allah’a ait olmasın. Allah her canlının Tahtı bıraktı geçti hayatını geçirdiği yeri de, öleceği yeri de bilir. Dünya bir penceredir Bütün bunlar apaçık bir kitaptadır.” Her gelen baktı geçti (Hüd Suresi, 6. Ayet) Yunus Emre Verilen dizeler aşağıdaki kavramlardan hangisi- D) “Allah’ın size rızık olarak verdiklerinden helal ve ne işaret etmektedir? temiz olarak yiyin. Kendisine inanmakta olduğu- nuz Allah’tan korkup sakının.” A) Emek  B) Ecel  C) Tevekkül  D) Rızık (Mâide Suresi, 88. Ayet) 8. Sınıf 20

1. Ünite Kader İnancı 4. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Musa (as.) Hz. Musa’nın Doğumu ve Nehre Bırakılması Mısır’da dünyaya gelen Hz. Musa (as.) İsrailoğulları so- yundan gelmektedir. O dönemde köle sınıfında bulunan İsrailoğullarına, Mısır kralı Firavun çokça zulmediyordu. Bir gün Firavun çok etkilendiği bir rüyasını yorumculara anlattı. Rüya yorumcuları Firavun’a İsrailoğullarından ye- ni doğan bir erkek çocuğun kendisinin saltanatına son ve- receğini haber verdiler. Bunun üzerine Firavun askerleri- ne yeni doğan tüm erkek bebeklerin öldürülme emrini verdi. Hz. Musa (as.) tam da bu dönemde dünyaya gel- mişti. Yüce Allah (cc.) annesine; “… Onu emzir, başına bir şey gelmesinden endişe ettiğinde onu nehre bı- rak. Korkup kaygılanma. Biz onu sana geri döndüre- ceğiz ve onu peygamberlerden biri yapacağız…” di- ye vahyederek Hz. Musa’yı (as.) askerlerin elinden kurtaracağını bildirdi. Hz. Musa’nın (as.) nehirdeki yolcu- luğu Firavun’un sarayında bitti. Firavun’un eşi bebeği görünce ona karşı derin bir sevgi hissettiğinden Firavun’un da izni ile Hz. Musa’yı (as.) evlat edindi. Böylece Musa bebek Firavun’un sarayında büyüyecekti. Bunları Biliyor musunuz? Saraya kabul edilen Musa bebek, sütanne olarak saraya gelen kadınlardan hiçbirinin sütünü içmedi. Annesi, bebeğinin sarayda olduğunu ve ona sütanne aradıklarını duyunca saraya gitti. Firavun’un karısı Musa bebeğe sütanne olmak isteyen onca kadına rağmen onu sütanne olarak kabul etti. Böylece kimsenin haberi olmaksızın kendi oğlunu Firavun’un sarayında büyüttü. Bu olay, Kur’an-ı Kerim’de şöyle anlatılır: “Biz önceden onun, başka sütanneleri kabul etmesini engellemiştik… Böylelikle biz annesinin gönlü rahatlasın, gam çekmesin ve Allah’ın vaadinin gerçek olduğunu bilsin diye onu annesine geri verdik…” Medyen’e Gidiş ve Peygamberlik Hz. Musa (as.), bir gün sokakta İsrailoğullarından biriyle Mısırlı birinin kavga ettiğini gördü. İsrailoğullarından olan, kendi- sinden yardım istedi. Hz. Musa (as.) ona yardım ettiği sırada kazara Mısırlının ölümüne sebep oldu. Bunun üzerine nazil olan ayette şu ifadeler geçmektedir: “… Rabb’im! Şüphesiz ben kendime zulmettim. Beni affet, dedi. Allah da onu affetti…” Sonrasında şehirden bir adam Hz. Musa’ya (as.) gelerek, “… Ey Musa! İleri gelenler seni öldürmek için ara- larında senin durumunu görüşüyorlar. Şehirden hemen çık…” deyince Mısır’dan ayrılarak Medyen şehrine gitti. Hz. Musa (as.), Medyen şehrine gittiğinde burada Hz. Şuayb’ın (as.) iki kızıyla karşılaştı ve onlara yardım etti. Sonra- sında bu iki kızın babası Hz. Musa’yı (as.) evine davet ederek onunla tanıştı. Hz. Musa’yı (as.) çok seven Hz. Şuayb (as.), kendileriyle birlikte kalarak onlara yardımcı olmasını istedi. Burada 10 yıla yakın çobanlık yapan ve Hz. Şuayb’ın (as.) kızlarından biriyle evlenen Hz. Musa (as.), bir müddet sonra Mısır’a dönmeye karar verince eşiyle birlikte yolda giderken kendisine Allah (cc.) tarafından peygamberlik görevi verildi. Anahtar Bilgi Hz. Harun (as.) ile Desteklenmesi Hz. Musa (as.) kendisine verilen görevin ağırlığının farkındaydı. Bunun için Allah’a (cc.) dua ederek kendisine yardım etmesini istedi. Yüce Allah (cc.) da onun duasını “… Seni kardeşinle destekleyeceğiz ve size öyle bir güç vere- ceğiz ki bu sayede size erişemeyecekler, mucizelerimizle siz ve size tabi olanlar üstün geleceksiniz.” buyura- rak kabul etti. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 21

Kader İnancı 1. Ünite Firavun ve Mısır Halkına Çağrı Yüce Allah (cc.), elçilerine Firavun’a gitmelerini söyleyerek onu hakka davet ederken yumuşak bir dil kullanmalarını “İkiniz beraber Firavun’a gidin, çünkü o sınırı çok aştı. Yine de ona söyleyeceklerinizi yumuşak bir üslûpla söyleyin, ola ki aklını başına toplar veya içine bir korku düşer.” ayetiyle belirtmiştir. Hz. Musa’nın (as.) davetini kabul etmeyen Firavun onu zindana atmakla tehdit etti. Yüce Allah (cc.), Hz. Musa’yı (as.) birtakım mucizelerle desteklemesine rağmen inkârda ısrarını devam ettiren Firavun, ülkenin en iyi sihirbazlarını top- layarak Musa’yı (as.) mağlup etmek istedi. Bunun üzerine sihirbazlar ve Hz. Musa (as.) halkın önünde yarışa girişti- ler. Allah’ın (cc.) yardımıyla Hz. Musa (as.) galip gelince sihirbazlar secdeye kapanıp Allah’a (cc.) iman ettiler. Mısır’dan Ayrılış ve Kızıldeniz Firavun inkârında ısrar ederek insanlara karşı zulmünü artırdı. Bunun üzerine Hz. Musa (as.) kavmini toplayarak Filis- tin’e doğru yola çıktı. Firavun da ordusuyla beraber peşlerinden gitti. Firavun ve ordusunu görünce korkuya kapılan İsrailoğullarının önlerinde Kızıldeniz, arkalarında ise Firavun’un ordusu vardı. Hz. Musa’nın (as.) beraberindekiler bir süre sonra “Eyvah yakalandık ey Musa!” diye söylenmeye başladılar. Bu olayın devamı ayette şöyle geçmektedir: “Mu- sa: ‘Asla!’ dedi, ‘Rabb’im şüphesiz benimledir, bana yol gösterecektir.’ dedi. Bunun üzerine Musa’ya, ‘Asân ile denize vur!’ diye vahyettik. Deniz derhal yarıldı, her parça koca bir dağ gibi oldu. Ötekilerini de oraya getirdik. Musa’yı ve beraberindekilerin hepsini kurtardık...” Firavun ve ordusunun denizde boğulmalarına karşılık Hz. Musa (as.) ve beraberindekilerin kurtulması Allah’ın (cc.) kendisine sığınanları koruduğunun apaçık delilerindendir. Kızıldeniz Sonrası Hz. Musa (as.), İsrailoğulları ile birlikte Kızıldeniz’i geçip Sina Dağı’nın eteklerine geldi. Burada Hz. Harun’u (as.) ye- rine vekil bırakarak ibadet etmek için Sina Dağı’na çıktı. Orada geçirdiği 40 günlük süre içerisinde kendisine Tevrat in- dirildi. Hz. Musa (as.) kavminin yanına döndüğünde onların Samiri adlı birinin ayartması ile ziynet eşyalarını eriterek put ya- pıp bunlara taptıklarını gördü. Hz. Harun (as.) onları: “… Ey kavmim! Siz bununla yalnızca imtihan edildiniz. Doğ- rusu Rabb’iniz ancak Rahman’dır. Öyleyse bana uyun ve emrime itaat edin.” sözleriyle uyarmıştı. Hz. Musa (as.) bu manzarayla karşılaşınca çok öfkelendi ve kavmine dönerek: “… Ey kavmim! Rabb’iniz size güzel bir vaadde bu- lunmamış mıydı? Peki size bu süre çok mu uzun geldi, yoksa Rabb’inizin gazabına uğramak istediniz de onun için mi bana verdiğiniz sözden döndünüz!” dedi. Hz. Musa (as.) ve Hz. Harun’un (as.) tevhit mücadelesindeki sergiledikleri asil ve sabırlı duruşları kötülüklerle müca- dele konusunda hepimiz için güzel bir örnektir. 22 8. Sınıf

1341 PEKİŞTİRME TESTİ 5 TEST 1. Hz. Musa (as.) Kızıldeniz ? Firavun ? ? Hz. Musa (as.) ile ilgili kavram haritası hazırlayan Zehra, birkaç kavramı hatırlayamamıştır. Buna göre şemadaki “?” ile belirtilen yerlere aşağıdaki kavramlardan hangisi getirilemez? A) Ticaret  B) İsrailoğulları  C) Hz. Harun  D) Âsa 2. “(Sihirbazlar), ‘Ey Musa! Ya önce sen at ya da önce atanlar biz olalım.’ dediler. (Musa), ‘Siz atın.’ dedi. Bunun üze- rine onlar (ellerindekini) atınca insanların gözlerini büyülediler ve onlara korku saldılar. Büyük bir sihir yaptılar. Biz de Musa’ya ‘Asânı at!’ diye vahyettik. Bir de baktılar ki bu, onların uydurduklarını yakalayıp yutuyor! Böylece ger- çek ortaya çıktı ve onların yaptıklarının asılsız olduğu anlaşıldı. İşte Firavun ve kavmi orada yenildiler ve küçük düşüp yarıştan çekildiler. Sihirbazlar derhal secdeye kapandılar. ‘Âlemlerin Rabb’ine, Musa ve Harun’un Rabb’i- ne iman ettik.’ dediler.” (A’raf Suresi, 115-122. Ayetler) Verilen ayetlerden hareketle aşağıdaki seçeneklerden hangisine ulaşılamaz? A) Sihirbazlarla Hz. Musa’nın (as.) mücadeleye girdiğine B) Allah’ın (cc.) Hz. Musa’yı (as.) mucizeyle desteklediğine C) Sonunda sihirbazların iman ettiğine D) Firavun’un mucizelere rağmen inkarında ısrar ettiğine 3. “Kardeşim Harun’un dili benimkinden daha düzgündür. Onu da benimle birlikte, beni doğrulayan bir yardımcı ola- rak gönder. Çünkü ben, onların beni yalanlamalarından korkuyorum.” (Kasas Suresi, 34. Ayet) “İkiniz beraber Firavun’a gidin, çünkü o sınırı çok aştı. Yine de ona söyleyeceklerinizi yumuşak bir üslupla söyle- yin, ola ki aklını başına toplar veya içine bir korku düşer.” (Taha Suresi, 43-44. Ayetler) Bu ayetlerden Hz. Musa (as.) ile ilgili; I. Allah’tan (cc.) Hz. Harun’un (as.) kendisine yardımcı olmasını istediği, II. Firavun’a karşı tebliğde güzel bir üslûp kullanması gerektiği, III. Yüce Allah’ın (cc.) kendisini mucizelerle desteklediği durumlarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız II  B) I ve II  C) II ve III  D) I, II ve III Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 23

5 PEKİŞTİRME TESTİTEST 4. Hz. Musa (as.), kendisine verilen peygamberlik görevinin ne kadar ağır bir yük olduğunun farkındaydı. Bu sebep- le Allah’a (cc.) şöyle dua etti: “Kardeşim Harun’un dili benimkinden daha düzgündür. Onu da benimle birlikte, be- ni doğrulayan bir yardımcı olarak gönder. Çünkü ben, onların beni yalanlamasından korkuyorum.” Buna göre aşağıdaki ayetlerden hangisi Hz. Musa’nın (as.) duasına karşılık verilen cevap olabilir? A) “… Onu emzir, başına bir şey gelmesinden endişe ettiğinde onu nehre bırak. Korkup kaygılanma. Biz onu sa- na geri döndüreceğiz ve onu peygamberlerden biri yapacağız…” (Kasas Suresi, 7. Ayet) B) “… Seni kardeşinle destekleyeceğiz ve size öyle bir güç vereceğiz ki bu sayede size erişemeyecekler, muci- zelerimizle siz ve size tabi olanlar üstün geleceksiniz.” (Kasas Suresi, 35. Ayet) C) “Musa demişti ki: Eğer siz ve yeryüzündekilerin tümü inkar edecek olsanız bile şüphesiz Allah hiçbir şeye muh- taç değildir, övülmüştür.” (İbrahim Suresi, 8. Ayet) D) “... Ey kavmim! Siz bununla yalnızca imtihan edildiniz. Doğrusu sizin Rabb’iniz ancak Rahman’dır. Öyleyse ba- na uyun ve emrime itaat edin.” (Taha Suresi, 90. Ayet) 5. Hz. Musa (as.) yanındakilerle beraber Kızıldeniz’in kıyısına ulaştığında Firavun da ordusuyla birlikte arkalarından yetişti. İki ordu birbirine yaklaşınca Hz. Musa’nın (as.) yanındakiler, yakalanmaktan korktular. Allah’ın (cc.) emriy- le Hz. Musa (as.) asâsını denize vurdu; denizde kupkuru bir yol açıldı. Yolun kenarındaki sular büyük dağlar gi- biydi. Hz. Musa (as.) o yol üzerinden İsrâiloğulları ile birlikte karşıya geçti. Firavun ve ordusu da bu yola girerek, İsrâiloğulları’nı takip ettiler ve o yol birden kapandı, büyük dağlar gibi su kütleleri birbirine girdi. Böylece sular ara- sında kalan Firavun ve askerleri cezalandırılmış oldular. Bu metinde Hz. Musa (as.) ile ilgili seçeneklerdeki sorulardan hangisinin cevabı yoktur? A) Hz. Musa (a.s.) hangi mucizeyi göstermiştir? B) Hangi kavme peygamber gönderilmiştir? C) Hz. Musa’ya (as.) kavmi niçin inanmamıştır? D) Firavun ve ordusunun sonu nasıl olmuştur? 6. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmeni Burcu Hanım, “Bir Peygamber Tanıyorum” bölümlerinin tamamını derste öğrencilerine anlatmıştır. Sonrasında öğrencilerinden peygamberlerle ilgili yazılmış olan şiirleri araştırmalarını is- temiştir. Buna göre öğrencilerin araştırdığı şiirlerden hangisi Hz. Musa (as.) ile ilgilidir? A) Gemiye her şeyden depo edildi, B) Gördü rüyada sadece on bir yıldız, Nebat tohumları dahi eklendi, İzahat getiremedi buna yalnız, İnsanlar alay edip de güldüler, Danışmakta buldu babası Yakub’a, Sen kim, kainatı korumak kim dendi. Kimse duymasın dedi Yakup, anlamsız. C) Bu kavim, ölçü ve tartıda çalar, D) Kahin Firavuna dedi: “Bir çocuk yıkacak, Hırsızlığı güzel bir amel sayar, İsrailoğullarından bugünlerde doğacak,” Medyen ve Eyke denir bu kavme, Firavunu bir korku saldı o günlerde, Akabe Körfez civarında yaşar. Buyurdu ki; “Öyleyse bulun, ölmeli o çocuk” 24 8. Sınıf

1. Ünite Kader İnancı 5. Bir Ayet Tanıyorum: Ayet el-Kürsi ve Anlamı • Bakara suresinin 255. ayetidir. • İçinde “Kürsi” kelimesi geçtiği için bu ismi almıştır. • Yüce Allah’ın (cc.) eşsiz sıfatlarını ve gücünü anlatır. • Allah’ın (cc.) varlığı ve birliği anlatılır. Bismillâhirrahmânirrahîm Rahman ve Rahîm olan Allah’ın adıyla Allahü lâ ilâhe illâ hüvel hayyül kayyum. Allah’tan başka hiçbir ilah yoktur. O daima diridir (hayydır), Lâ te’huzühû sinetün velâ nevm. bütün varlığın idaresini yürüten (kayyum)dir. Lehû mâ fis semâvâti ve mâ fil ard. O’nu ne uyuklama tutar ne de uyku. Men zellezî yeşfeu indehû illâ bi iznihi Ya’lemü mâ beyne eydîhim ve mâ halfehüm. Göklerde ve yerde ne varsa hepsi O’nundur. Ve lâ yühîtûne bi şey’in min ilmihî illâ bimâ şâ’e Vesia kürsiyyühüs semâvâti vel ard. İzni olmadan huzurunda şefaat edecek olan kimdir? Ve lâ yeûdühû hifzuhümâ, ve hüvel aliyyül azîm. O, kullarının önlerinde ve arkalarında ne varsa hepsini bilir. Onlar ise O’nun dilediği kadarından başka ilminden hiçbir şey kavrayamazlar. O’nun sonsuz kudreti, gökleri ve yeri kaplar. Onları görüp gözetmek O’na ağır gelmez. Gerçekten yüce ve büyük olan yalnızca O’dur. Bu ayette Allah’ın (cc.) yüceliği, sıfatları, kâinatta meydana gelen büyük olayların tamamen onun iradesi doğrultusun- da gerçekleştiği, onun isteği ve izni olmadan hiç bir kimsenin başkasına şefaat edemeyeceği, O’nun kürsüsü, gökler- de ve yerdekilerin ona ait olduğu hakkında bilgi verilmektedir. Ayet el-Kürsi, farz namazlardan sonra Allah’tan (cc.) yardım ve korunma istemek için okunur. Hz. Peygamber “Bir farz namazın ardından Ayet el-Kürsi’yi okuyan kimse, sonraki namaza kadar Allah’ın (cc.) himayesi altındadır.” bu- yurarak namazlardan sonra okunmasını tavsiye etmiştir. Hayy Varlığı devamlı olan, hayat sahibi. Kayyum Yarattıklarına hakim ve onları koru- yup gözeten. Ayet el- Kürsi’de Alim Gizli açık her şeyi en ince detayla- Yer Alan rına kadar çok iyi bilen. Allah’ın (cc.) İsimleri Aliyy İzzet, şeref ve hükümdarlık bakımın- dan en yüce, aşkın olan. Azim Zatının ve sıfatlarının mahiyeti an- laşılamayacak kadar ulu olan. Anahtar Bilgi Tevhit; Yüce Allah’ın (cc.) varlığına, birliğine, tüm yetkin niteliklerin kendisinde toplandığına, eşi ve benzeri bulunma- dığına inanmaktır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 25

TEST 6 PEKİŞTİRME TESTİ 1342 1. “Allah’tan başka ilah yoktur. O, hayat sahibidir ve 4. Asude, Ayet el-Kürsi’de geçen Allah’ın (cc.) isimle- diridir. Kendisine ne uyku gelir, ne de uyuklama. riyle ilgili aşağıdaki not kâğıtlarını hazırlamıştır: Göklerde ve yerdekilerin hepsi O’nundur. İzni olma- dan O’nun katında kim şefaat edebilir? O, kulları- I. Aliyy II. Kayyum nın yaptıklarını ve yapacaklarını bilir. Kullar O’nun diledikleri dışında O’nun ilminden hiçbir şeyi kavra- Gizli açık her şeyi Yarattıklarına hakim yamazlar. Kürsüsü gökleri ve yeri kaplamıştır. On- en ince detaylarına ve onları koruyup ları korumak O’na zor gelmez. O yücedir, büyüktür.” kadar çok iyi bilen gözeten (Bakara Suresi, 255. Ayet) III. Hayy IV. Azim Bu ayette; Varlığı devamlı Büyüklüğünün I. Yüce Allah’ın (cc.) eşsiz sıfatlarına, olan, hayat sınırı, ölçüsü II. tevhit inancına, sahibi III. başlıca ibadetlere olmayan hangileri ile ilgili bilgilere değinilmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II Asude notlarını kontrol ederken bir yanlışlık oldu- C) I ve II D) II ve III ğunu fark etmiştir. Zeka Küpü Yayınları Buna göre kaç numaralı not kâğıdında yanlışlık vardır? A) I  B) II  C) III  D) IV 2. Alim Tevhid Kayyum Verilen kavramlar ile aşağıdaki Ayet el-Kürsi’nin bölümleri eşleştirildiğinde hangi seçenek dışar- da kalır? A) “Allah’tan başka hiçbir ilah yoktur.” 5. Yüce Allah (cc.), Ayet el-Kürsi’de İslam inancına B) “Her şeyin varlığı O’na bağlı ve dayalıdır.” ait hususları bizlere özet bir şekilde bildirmiştir. Bu C) “Onların önlerinde ve arkalarında olanları O bilir.” ayette Allah’ın (cc.) birliği vurgulanarak İslam’ın en D) “O’nun izni olmadıkça katında hiçbir kimse şe- temel ilkesi olan tevhit inancı üzerinde durulmuş- tur. Kâinattaki bütün olayların O’nun ilmi, iradesi faat edemez.” ve gücüyle gerçekleştiğine değinilmiştir. Yüce Al- lah’ın (cc.) bütün kâinatın sahibi olduğu, her şeyin 3. “Bir farz namazın ardından Ayet el-Kürsi’yi okuyan Allah’a (cc.) ait olduğu, bütün işlerin ancak O’nun kimse, sonraki namaza kadar Allah’ın himayesi al- izniyle gerçekleşeceği ayette geçen diğer husus- tındadır.” lardandır. (Hadis-i Şerif) Bu hadisi şerifte Ayet el-Kürsi’nin hangi yönü Yukarıda altı çizili bölüm ile Ayet el-Kürsi’nin vurgulanmaktadır? hangi cümlesi aynı doğrultudadır? A) Önemi B) Yüceliği A) “Allah’tan başka hiçbir ilah yoktur.” C) Koruyuculuğu D) Konusu B) “O daima diridir, bütün varlığın idaresini yürü- 26 tendir.” C) “Göklerde ve yerde ne varsa hepsi O’nun’dur.” D) “O, kullarının önünde ve arkasında ne varsa hep- sini bilir.” 8. Sınıf

BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 1 TEST 1343 1. Bir yaz günü Nasreddin Hoca biraz serinlemek için 3. 8. sınıf öğrencisi olan İrem, evrensel yasalar ile ba- ceviz ağacının gölgesine oturmuş. Biraz ilerideki ko- zı görselleri eşleştirmeye çalışmıştır. caman kabaklar gözüne ilişince, kendi kendine: Buna göre seçeneklerdeki eşleştirmelerin han- gisi yanlıştır? “Şu Allah’ın (cc.) işine bak, otun üstünde koskoca A) kabak yetişiyor, şu dalları göğe uzanmış, bir evlek- lik yer tutan ceviz ağacının meyveleri ise ufacık!” Toplumsal Yasalar diye düşünürken, tam o sırada başına bir ceviz düş- B) müş. Zeka Küpü Yayınları Ah başım! diyerek fırlamış Hoca. “Tövbe ya Rabb’im, bir daha senin işine asla karışmam! Ya ağaçta ce- viz yerine kabak yetişseydi!” demiş. Bu parçada anlatılmak istenen ana düşünce aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) Allah (cc.) her şeyin tek yaratıcısıdır. B) İnsan etrafına bakıp verilen nimetler için şükret- melidir. C) Allah’ın (cc.) yaratmış olduğu hiçbir nimet kü- çümsenmemelidir. D) Kâinatta Allah’ın (cc.) koymuş olduğu bir denge ve düzen vardır. Biyolojik Yasalar 2. Toplumsal yasalar; toplumun sağlıklı bir şekilde C) Fiziksel Yasalar varlığını sürdürebilmesi için uyması gereken yasa- D) lardır. Allah (cc.) evrendeki düzen için fiziksel ve biyolojik yasalar koyduğu gibi toplumların düzeni Fiziksel Yasalar için de yasalar koymuştur. Bu yasalar toplumsal olaylar arasında var olan sebep - sonuç ilişkisini 27 ifade eder. Buna göre aşağıdakilerden hangisi toplumsal yasalar kapsamında değerlendirilemez? A) Sağlığına dikkat eden toplumların yaşam süre- sinin uzun olması B) Dere yatağına yapılan evlerin sel sebebiyle za- rar görmesi C) Savaş bölgelerindeki insanların daha güvenli yerlere göç etmesi D) Adalet ve eşitliğin olmadığı toplumlarda karga- şa yaşanması Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi

TEST 1 BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 4. “Biz her insanın kaderini; kendi çabasına bağlı kıl- Zeka Küpü Yayınları 6. dık.” (İsrâ Suresi, 13. Ayet) GAZETE “İnsan için ancak çalıştığının karşılığı vardır.” (Necm Suresi, 39. Ayet) İskele halatının kopması sonucu Bu ayetler aşağıdaki örneklerden hangisiyle iliş- 2 işçi yaralandı! kilendirilemez? Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu ilçesinde sıva ça- A) Antrenmandan yeni çıkan sporcunun terliyken lışması için kurulan dayanıksız iskele halatının kop- soğuk su içmemesi ması sonucu 2 inşaat işçisi yaralandı. Yaralanan işçilere ilk yardım yapan arkadaşları, durumu sağ- B) Üniversite sınavını kazanmak isteyen öğrenci- lık ekiplerine bildirdi. 112 Acil Servis ekiplerince nin planlı şekilde ders çalışması kentteki hastanelere kaldırılan yaralıların hayati tehlikelerinin bulunmadığı öğrenildi. C) Hasta olan kişinin evde kendi kendine iyileşme- ye çalışması Verilen haberde işçi ve işverenlerin aşağıdaki ha- dislerden hangisini göz ardı ettiği söylenebilir? D) Araç kullanan şoförün yolculuk esnasında em- A) “Deveni önce sağlam kazığa bağla sonra tevek- niyet kemerini bağlaması kül et...” 5. B) “Hiçbir kimse, kendi elinin emeği ile kazandığın- Uzun ince bir yoldayım dan daha hayırlı bir lokma asla yiyemez.” Gidiyorum gündüz gece C) “Dünya için çalışmakta hırs göstermeyin. Çün- Bilmiyorum ne haldeyim Gidiyorum gündüz gece kü herkes dünyada kendisi için ne takdir edil- Dünyaya geldiğim anda mişse ona kavuşur.” Yürüdüm aynı zamanda D) “İnsanın yiyip içtiklerinin en hayırlısı, bereketli İki kapılı bir handa ve helal olanı; çalışıp kazanarak elde ettiğidir.” Gidiyorum gündüz gece Aşık Veysel Şatıroğlu Bu dizelerde aşağıdaki kavramlardan hangisine değinilmiştir? A) Emek B) Rızık C) Tevekkül D) Ömür 7. Kutup bölgelerinde gökyüzünde görülen, yeryüzünün manyetik ala- nı ile Güneş’ten gelen yüklü parçacıkların etkileşimi sonucu orta- ya çıkan doğal ışımalara Kutup ışıkları ya da Kutup aurorası adı verilir. Bu durum Allah’ın (cc.) evrene koyduğu …….. yasalar kap- samında değerlendirilir. Verilen boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? A) fiziksel B) biyolojik C) toplumsal D) bireysel 28 8. Sınıf

BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 1 TEST 8. GAZETE Van’da yaşayan iş adamı Ömer Kasap, kardeşlerinin önerisi üzerine iki yıl önce Fransa’dan kaz yumurtası al- dı. Ömer Kasap, getirttiği yumurtalardan Ankara’da kuluçka sistemiyle aldığı civcivleri Van merkez Tuşba il- çesine getirerek kaz çiftliği kurdu. Yüksek verimli Fransız G35 ve G36 kazları dağlarda yetişen nane ve ke- kikle besleyerek, bu kazlardan elde ettiği civcivleri de satışa sundu. Civcivlerin satışına başlayan Kasap, taleplere yetişemiyor. Buna göre verilen haberin konusu aşağıdaki ayetlerden hangisinin kapsamına girer? A) “Herkes kazandığı şeyler karşılığında rehin tutulmuştur.” (Tûr Suresi, 21. Ayet) B) “(Yer) Üzerinde bulunan her canlı fânidir.” (Rahmân Suresi, 26. Ayet) C) “Artık Allah’ın size helal ve temiz olarak verdiği şeylerden yiyin…” (Nahl Suresi, 114. Ayet) D) “Yeryüzüne dağılın ve Allah’ın lütfundan nasibinizi arayın.” (Cuma Suresi, 10. Ayet) 9. Dünya halterinin efsane ismi, olimpiyat şampiyonu eski milli halterci Naim Süleymanoğlu, kariyeri boyunca uluslararası arenada pek çok kez göğsümüzü kabartan bir isim. 23 Ocak 1967’de dünyaya gelen ve halterde 16 yaşında ilk dünya rekorunu kıran Süleymanoğlu, 1984, 1985 ve 1986 yıllarında dünyada yılın haltercisi seçilirken, 1992 yı- lında da Uluslararası Halter Basın Komisyonu tarafından dünyanın en iyi sporcusu ilan edildi. Gençlere nasihatte bulunan Asbaşkanı- mız Süleymanoğlu; “Hayatım sporla geçti. Haltere çok küçük yaşta başladığım için başka bir spor düşünemiyorum. Herkes spor yapma- lıdır. Sporda mutlaka başarılı olunacak diye bir şey yok. Herkes al- tın madalya kazanamaz ama spor yapan her zaman daha zinde olur. Ben halterde her türlü başarıyı ve heyecanı yaşadım. Sporcular ça- lıştığında mutlaka başarıya ulaşacaktır.” dedi. Naim Süleymanoğlu’nun hayat hikâyesinin anlatıldığı bu metinde aşağıdaki kavramlardan hangisine de- ğinilmemiştir? A) Emek B) Başarı C) Tevekkül D) Azim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 29

TEST 1 BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 10. II 12. “Allah ki O’ndan başka ilah yoktur. I III O; diridir, varlıkların işine hakimdir. O’nu ne uyuklama ne de uyku tutar. Sen Kendim Alın yazım Göklerde ve yerde ne varsa O’nundur. elinden geleni ettim kendim böyleymiş, İzni olmadan O’nun katında kim şefaat edebilir. yap, sonucu ne yapsam O, kullarının yaptıklarını da yapacaklarını da bilir. buldum. O dilemedikçe insanlar O’nun ilminden hiçbir şey Allah’a boş. kavrayamazlar. bırak. O’nun kürsüsü gökleri ve yeri içine alır. Onları koruyup gözetmek kendisine zor gelmez. Tedbir Kader O; yücedir, büyüktür.” kuldan takdir utansın. (Bakara Suresi, 255. Ayet) Allah’tandır. Ayet el-Kürsi’de altı çizili bölüm Allah’ın (cc.) IV V isimlerinden hangisini ifade etmektedir? Yukarıdaki ifadelerden hangileri yanlış kader A) Alim B) Hayy inancına örnektir? C) Kayyum D) Aliyy A) I – III B) II – IV C) III – V D) IV – V Zeka Küpü Yayınları 13. 11. Emek, bir işin yapılması için harcanan beden ve zi- Balık avı mevsimi geldiğinde balıkçılar, ağlarının sö- hin gücüdür. kük ve parçalanmış kısımlarını büyük bir incelikle onarırlar. Ardından denize açılıp onardıkları ağları- Aşağıdaki ayetlerin hangisinde “emek” kavramı- nı denize atarak sabırla beklerler. Günün sonunda na değinildiği söylenebilir? ağları bazen balıkla dolar bazen de boş kalan ağ- ları toplar ve evlerine dönerler. A) “Her can, ölümü tadacaktır. Sonunda bize dön- dürüleceksiniz.” I. Ecel (Ankebût Suresi, 57. Ayet) II. Rızık B) “Yeryüzünde yaşayan bütün canlıların rızkı Al- lah’a aittir…” III. Emek (Hûd Suresi, 6. Ayet) Yukarıda verilen kavramlardan hangilerinin bu C) “İnsan için ancak çalışmasının karşılığı vardır. parçada örneği yoktur? Onun çalışması ileride kesinlikle gözler önüne serilecektir…” A) Yalnız I B) Yalnız II (Necm Suresi, 39-40. Ayetler) C) I ve III D) II ve III D) “… Kararını verdiğin zaman artık Allah’a daya- 8. Sınıf nıp güven. Çünkü Allah, kendisine dayanıp gü- venenleri çok sever.” (Âl-i İmran Suresi, 159. Ayet) 30

ÇIKMIŞ SORULAR 1 TEST 1344 Zeka Küpü Yayınları 3. • ”Ölçtüğünüz zaman tastamam ölçün ve doğru terazi ile tartın. Bu, hem daha iyidir hem de ne- 1. • “Biz gökleri, yeri ve bunlar arasında bulunanla- ticesi bakımından daha güzeldir.” (İsrâ Suresi, rı oyun ve eğlence olsun diye yaratmadık.” 35. Ayet) (Enbiyâ Suresi, 16. Ayet) • “Ey iman edenler! Karşılıklı rızaya dayanan ti- • “Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündü- caret hâli müstesna, mallarınızı bâtıl (haksız ve haram yollar) ile aranızda yemeyin…” (Nisâ Su- zün birbiri ardınca gelip gidişinde selim akıl sa- resi, 29. Ayet) hipleri için elbette ibretler vardır.” Bu ayetler, evrendeki; (Âl-i İmrân Suresi, 190. Ayet) I. biyolojik, II. toplumsal, Bu ayetlerden aşağıdaki yargıların hangisine ula- şılamaz? III. fiziksel A) Evrenin yaratıcısı Allah’tır. yasalardan hangileriyle ilgilidir? B) Yaratılan her şeyin bir sonu vardır. C) Kur’an, aklın kullanılmasını teşvik eder. A) Yalnız I  B) Yalnız II   C) I ve III  D) II ve III D) Her varlık bir amaç doğrultusunda yaratılmış- MEB Örnek Soru tır. MEB Örnek Soru 2. “Hz. Yakup, ‘Oğullarım! (Şehre) hepiniz bir kapıdan 4. • “Kim iyi bir iş yaparsa kendi lehinedir. Kim de girmeyin, ayrı ayrı kapılardan girin. Ama Allah’tan kötülük yaparsa kendi aleyhinedir…” (Kehf Su- gelecek hiçbir şeyi sizden uzaklaştıramam. Hüküm resi, 29. Ayet) Allah’tan başkasının değildir. Ben yalnız O’na gü- venip dayandım. Güvenecek olanlar yalnız O’na gü- • “Andolsun, size içinde sizin için öğüt bulunan bir venip dayansınlar.’ kitap indirdik. Hâlâ aklınızı kullanmayacak mısı- nız?” (Enbiyâ Suresi, 10. Ayet) (Yûsuf Suresi, 67. Ayet) Bu ayetlerden insan ile ilgili; Hz. Yakub’un bu öğüdüne uygun olan ilke aşa- ğıdakilerden hangisidir? I. Tercihlerinde özgürdür. II. Eylemlerinden sorumludur. A) Can tehlikesi olan yerlere gidilmemelidir. III. Düşünebilme yeteneğine sahiptir. B) Tedbir aldıktan sonra Allah’a güvenilmelidir. C) Her şehre birden çok giriş kapısı yapılmalıdır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? D) Tehlikeden korunmak için tedbir almak yeterlidir. A) Yalnız I  B) I ve II  C) II ve III  D) I, II ve III MEB Örnek Soru MEB Örnek Soru 5. “O, karanlığı yarıp sabahı çıkarandır. Geceyi dinlenme zamanı, Güneş’i ve Ay’ı da ince birer hesap ölçüsü kıldı. Bütün bunlar mutlak güç sahibinin, hakkıyla bilenin takdiridir.” (En’âm Suresi, 96. Ayet) Bu ayetteki altı çizili cümleyi karşılayan kavram aşağıdakilerden hangisidir? A) Kaza  B) Kader  C) Tevekkül   D) Cüzî irade MEB Örnek Soru Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 31

TEST 1 ÇIKMIŞ SORULAR 6. Kendimi bildim bileli yazıyorum. Bazen bir satır, ba- 9. “Allah, kendisinden başka hiçbir ilah olmayandır; di- zen sayfalarca. Bunun bana hediye edilmiş bir ye- ridir, her şeyin varlığı O’na bağlı ve dayalıdır. Ne tenek olduğunu biliyorum. Arkadaşlarım sinemaya, uykusu gelir ne de uyur. Göklerde ve yerde ne var- tiyatroya giderken ben masamda oturup yazmayı sa hepsi O’nundur. O’nun izni olmadıkça katında tercih ediyorum. Saatlerce uykusuz kalsam da yaz- hiçbir kimse şefaat edemez. Onların önlerinde ve dıklarımın beğenilmesi tüm yorgunluğumu alıyor. arkalarında olanları O bilir. O’nun bildirdiklerinin dı- Bazen kendi kendime soruyorum. Kelimelerim ol- şında insanlar O’nun ilminden hiçbir şeyi tam ola- mazsa ben kimim? rak bilemezler...” Bu metin, kader ile ilgili aşağıdaki kavramlardan (Bakara Suresi, 255. Ayet) hangisiyle ilişkilendirilemez? Ayet’el-Kürsi’nin Türkçe mealindeki altı çizili bö- A) Emek B) Külli irade lümler Allah’ın isimleriyle eşleştirildiğinde aşa- C) Cüzi irade D) Sağlık ğıdakilerden hangisi dışta kalır? LGS A) Rezzak B) Hayy C) Alîm D) Kayyum MEB Örnek Soru 7. Bir adam, Hz. Muhammed’e (sav.) gelerek hasta ol- Zeka Küpü Yayınları CEVAP ANAHTARI duğunu söyler ve ondan iyileşmesi için dua etme- KADER İNANCI sini ister. Bunun üzerine Hz. Muhammed (sav.) “Ba- na gelmeden önce bir hekime gittin mi?” diye sorar. PEKİŞTİRME TESTİ Adam gitmediğini söyleyince o da öncelikle hekime TEST - 1 1-C 2-D 3-D 4-A 5-B 6-B 7-C 8-C 9-C 10-D gitmesi gerektiğini ifade eder. TEST - 2 1-B 2-C 3-A 4-C TEST - 3 1-B 2-A 3-C 4-D 5-C 6-C 7-D 8-A Bu parçada aşağıdakilerden hangisi vurgulan- TEST - 4 1-B 2-A 3-D 4-D 5-C 6-B 7-B maktadır? TEST - 5 1-A 2-D 3-B 4-B 5-C 6-D TEST - 6 1-C 2-D 3-C 4-A 5-C A) Sağlık, insana verilen en büyük nimetlerdendir. B) Hastalıkların şifasını veren Allah’tır. BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ C) İnsan, hasta olmadan gerekli tedbirleri almalıdır. TEST - 1 1-D 2-B 3-C 4-C 5-D 6-A 7-A 8-D 9-C 10-C D) İnsan, hastalık durumunda tedavi olmalıdır. 11-C 12-A 13-A LGS ÇIKMIŞ SORULAR 8. Dere yatağına ev yapan Mustafa Bey yaşanan sel TEST - 1 1-B 2-B 3-B 4-D 5-B 6-D 7-D 8-D 9-A felaketinden sonra \"Ne yapayım? Kaderim böyley- miş.\" diye yakınır. 8. Sınıf Buna göre onun kader anlayışıyla ilgili, I. Kaderi pasif bir duruş olarak görmüştür. II. Kaderde, insanın sorumluluğunun olmadığına inanmıştır. III. Kaderi, önünde duramayacağı bir güce boyun eğme olarak anlamıştır. sonuçlarından hangileri çıkarılabilir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III MEB Örnek Soru 32

3ÜNİTE: DİN VE HAYAT Din, Birey ve Toplum Dinin Temel Gayesi Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Yusuf (as.) Bir Sure Tanıyorum: Asr Suresi ve Anlamı

3. Ünite Din ve Hayat 1. Din, Birey ve Toplum Din, akıl sahibi bireyleri kendi özgür iradeleriyle iyiye ve doğruya yönelten ve onların mutluluğunu amaçlayan ilahî ku- rallar bütünüdür. İnsani ve ahlaki olgunluğa ulaşmak için tutulacak en doğru yoldur. Birey, toplumları oluşturan ve düşünsel, duygusal, iradeyle ilgili nitelikleri toplum içinde belirlenen insanların her biri, fert, kişi anlamına gelir. Toplum, aynı toprak parçası üzerinde bir arada yaşayan ve temel çıkarlarını sağlamak için işbirliği yapan insanların tümü, insan topluluğu, cemiyet anlamına gelir. 1.1. Din - Birey İlişkisi İnsanlar tarih boyunca her zaman yüce bir varlığa güvenme, ona sı- Ordu’da yapılan arkeolojik kazılarda, ğınma ve ondan yardım dileme ihtiyacı hissetmişlerdir. Bu sığınma ve Türkiye’de tahtında oturan ilk Ana Tanrıça güvenme duygusunu da din ile karşılamışlardır. Kutsal kitaplar, bilim- sel araştırmalar ve arkeolojik kazılar dinin, tarihin her döneminde var Kibele Heykeli’nin bulunduğu olduğunu ortaya koymuştur. Bu durum Kur’an-ı Kerim’de şöyle ifade 2 bin 300 yıllık Kurul Kalesi’nde kazı edilmiştir: “Biz her millete bir peygamber gönderdik...” çalışmaları devam etmektedir. İnsandaki inanma ihtiyacı fıtrî yani doğuştandır. İnsanda her zaman yüce ve güçlü bir varlığa güvenme, ona sığınma ve ondan yardım is- teme eğilimi vardır. İnsanın dine yönelmesinin fıtrî olduğu Kur’an-ı Kerim’de şöyle ifade edilmiştir: “Sen yüzünü hanif olarak dine, Al- lah insanları hangi fıtrat üzere yaratmış ise ona çevir. Allah’ın ya- ratmasında bir değişme yoktur. İşte dosdoğru din budur fakat in- sanların çoğu bilmezler.” Bu konu ile ilgili Hz. Muhammed (sav.) şöyle buyurmuştur: “Dünyaya gelen her insan fıtrat üzere (tek olan Allah’a inanma eğiliminde) doğar…” İnsan, yüce bir varlığa sığınma ihtiyacı hisseder. İnsanlar tarih boyunca “Ben kimim? Niçin yaratıldım? Nereye gideceğim? Dünyanın sonu ne olacak?” gibi sorula- ra doğru cevaplar bulmaya çalışmışlardır. İnsanın bu tür sorularına doğru cevabı da din vermiştir. 2 8. Sınıf

3. Ünite Din ve Hayat Din, insanı hem içten hem dıştan kuşatan, onun düşünce ve davranışlarında kendini gösteren bir disiplindir. Din; yal- nızlık, çaresizlik, korku, keder, hastalık, ölüm, musibet ve felâketler karşısında insana ümit, teselli ve güven sağla- yan bir sığınak niteliğindedir. Din ve Birey Ben kimim; niçin Dünya ve ahiret Kulluk vazifesini İnsanların manevi Bireyi, iyiye yaratıldım, Dünya’nın hayatında yerine getirmede ihtiyaçlarını ve güzele sonu ne olacak gibi karşılar. yönlendirir. mutlu olmayı yardımcı soruları cevaplar. amaçlar. olur. Örnek 1 “Sen yüzünü hanif olarak dine, Allah insanları hangi fıtrat üzere yaratmış ise ona çevir. Allah’ın yaratmasında bir de- ğişme yoktur. İşte dosdoğru din budur fakat insanların çoğu bilmezler.” (Rum Suresi, 30. Ayet) Yukarıdaki altı çizili bölümde verilmek istenen mesaja aşağıdaki seçeneklerden hangisi en yakındır? A) Doğru din anlayışı; Allah’ın (cc.) varlığı ve birliği esası üzerine kuruludur. B) İnsan, Yüce Allah (cc.) tarafından bildirilen tevhit inancını benimsemeye yatkın olarak yaratılmıştır. C) İslam dininde Allah’a (cc.) hiçbir şeyi ortak koşmamak ve yalnızca O’na kulluk edip ancak O’ndan yardım dilemek emredilir. D) İslam dini güçlü, sağlam ve güvenilir bir toplum oluşturmayı amaçlar. Çözüm 1 Altı çizili bölümde, her insanın tevhit inancını benimsemeye yatkın olarak yaratıldığı vurgulanmaktadır. Ayrıca din, insa- nın aklına ve duygularına hitap ederek onu doğuştan getirdiği inanma duygusunu en doğru biçimde eğitmesini sağlar. Cevap B 1.2. Din ve Toplum İlişkisi Din, toplumların barış ve huzur içinde yaşamalarını ister. Toplumların birlik ve beraberlik içerisinde yaşamalarına kat- kı sağlar. Din, toplumsal hayatın içinde birlikte yaşamanın verdiği hak ve sorumlulukları hatırlatır. Örf, âdet, kanun ve ahlakla birlikte toplum hayatına yön verir. Din; inanç, ibadet ve ahlak yönüyle toplumu kuşatır. Hem bireyleri hem de toplumları iyiye ve güzele yöneltmek üze- re hükümler ortaya koyar. Din; şefkat, sevgi Din; zekât, sadaka ve merhametin gibi sosyal ve yaygınlaşmasını iktisadi yönü öne sağlayarak çıkan ibadetlerle toplumda insanlara, birbirleri- huzurun oluşması- ne karşı hak ve görevlerini hatırlata- na rak daha mutlu bir yardımcı olur. ortamın oluşmasını sağlar. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 3

Din ve Hayat 3. Ünite Din; adaleti, yardımlaşma ve dayanışmayı, akraba ve komşularla iyi ilişkiler içinde olmayı öğütler. Kur’an’da şöyle buy- rulmaktadır: “Şüphesiz Allah, adaleti, iyilik yapmayı, yakınlara yardım etmeyi emreder; hayâsızlığı, fenalık ve azgınlığı da yasaklar. O, düşünüp tutasınız diye size öğüt veriyor.” I Din ve toplum arasında karşılıklı etkileşim bulunmaktadır. Din II Din, toplumun her alanında etkili bir yapıya ve Toplum sahiptir. III Din, toplumları, ahlaki ve ekonomik yönden etkileyerek sosyal düzenin sağlanmasında önemli bir görev üstlenir. IV Din, içinde bulunduğu kültürü etkileyebileceği gibi içinde bulunduğu kültürden de etkilenebilir. V Din, toplumu etkileyen büyük olayların meydana gelmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Örnek 2 Din, toplum hayatına yön veren, toplumun ortak değerlerinin oluşmasına büyük katkısı olan temel unsurdur. Örneğin; I. Her yıl Muharrem ayında komşulara aşure dağıtılır bu sayede paylaşma ve cömert olma konusunda hem mahal- le halkına örnek olunur hem de bu geleneğin devam etmesi sağlanır. II. Asker uğurlama törenlerinde vatan savunması görevine giden gençler hep birlikte yapılan dualarla uğurlanır ve ih- tiyaçları için harçlık verilir. Böylelikle toplum içindeki birlik ve beraberlik duygusu pekişmiş olur. III. Namaz kılmak bazı insanlar için bir kulluk görevi olmasının yanısıra aynı zamanda yaşadığı sıkıntıların yükünden kurtaran, zihni dinlendiren bir limandır. Namaz kılarak insan kendisine ağır gelen yaşama dair içinde bir umut bes- ler. IV. Osmanlı kültüründe iftar sofralarına ihtiyaç sahibi kişiler misafir edilerek onlara küçük hediyeler vermek bir adetti. Buna “Diş Kirası” denirdi. Böylelikle toplumda yoksul ve zengin arasındaki sevgi, saygı bağları kuvvetlenir. Hoşgö- rü ve empati ortamının yaygınlaşma imkanı olurdu. Cümlelerinden hangileri bu duruma örnek gösterilebilir? A) I ve II B) III ve IV C) I,II ve III D) I, II ve IV Çözüm 2 Cevap D 8. Sınıf I, II ve IV. maddeler din ve toplum ilişkisiyle ilgiliyken III. madde din ve birey ilişkisi ile ilgilidir. 4

PEKİŞTİRME TESTİ 1 TEST 1353 2. Din, bireylerin hayatlarında sosyal, ekonomik, kül- türel, eğitim ve öğretim yönünden yerine getirilme- 1. Gamze Öğretmen, öğrencilerine “Dinin bireysel fay- si gereken ödevler ortaya koymaktadır. Böylece adil, daları” konusunu anlatırken; ‘Dinî tavsiye ve öğüt- iyi, güzel ve insanlığı öne çıkararak birlik ve bera- ler; insanın aklına hitap eder, kalbine dokunur ve berliğin oluşmasını sağlayan değerlerin yaşanma- ruhunu aydınlatır. İnsanın bireysel hayatını kendi sına neden olmaktadır. Bu bakımdan İslam hem bi- yararına olacak şekilde düzenler.’ demiş ve öğren- reysel hem de toplumsal olarak yaşanan bir dindir. cilerinden bu konu ile ilgili bilgi içerikli görsel çalış- ma yapmalarını istemiştir. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi verilen açık- Buna göre seçeneklerdeki görsellerden hangisi lamaya örnek oluşturmaz? ödevin konusuna ters düşmektedir? A) A) “Allah size, mutlaka emanetleri ehli olanlara ver- menizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman Din, bedensel temizlik sağlar. adaletle hükmetmenizi emreder. Allah size ne ka- dar güzel öğütler veriyor!...” (Nisa Suresi, 58. Ayet) B) B) “Size bir selâm verildiği zaman, ondan daha gü- Zeka Küpü Yayınları zeliyle veya aynı selâmla karşılık verin. Şüphe- siz Allah, her şeyin hesabını gereği gibi yapan- dır.” (Nisâ Suresi, 86. Ayet) C) “İşte bunlar ahirette de dünyada da çabaları bo- şa giden kimselerdir. Onların hiçbir yardımcısı da yoktur.” (Âl-i İmran Suresi, 22. Ayet) D) “Kim iyi bir iş yaparsa faydası kendisinedir ve kim kötülükte bulunursa zararı kendisinedir…” (Fussilet Suresi, 46. Ayet) Din, insanlar arasındaki birlik ve 3. İnsanın kendisini aşan konularda başkalarından yar- beraberliği güçlendirir. dım istemesi fıtratında vardır. Çünkü insan bireysel yönü olduğu kadar sosyal yönü olan bir varlıktır. Yar- C) dım talebi ya diğer insanlarla ya da Yüce Allah (cc.) ile gerçekleşebilir. Burada asıl olan yardımın her şe- Din, insanı iyi işler yapmaya yönlendirir. yin sahibi Allah’tan (cc.) gelmesidir. Dualarda kişinin D) ruh hali ve orada cereyan eden ihtiyaçlar sergilen- mektedir. İnsanlar yaratılışları ve imkânları itibariyle Din, ruhsal açıdan insanı dinlendirir. her hususta Allah’a (cc.) muhtaçtır. Müminin inancı- Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi na göre bütün çareler tükense bile, yaratıcısının ça- resi tükenmez. Aşağıda verilen ayetlerden hangisi yukarıdaki metne cevap niteliğindedir? A) “Onlar yeryüzünde gezip kendilerinden önceki- lerini sonunun nasıl olduğuna bakmazlar mı?” (Fâtır Suresi, 44. Ayet) B) “...Yapmakta olduğunuz şeylerden mutlaka sor- guya çekileceksiniz.” (Nahl Suresi, 93. Ayet) C) “Göklerin, yerin ve içlerindeki her şeyin mülki- yeti Allah’ındır. O, her şeye hakkıyla kâdirdir.’’ (Mâide Suresi, 120. Ayet) D) “… Haberiniz olsun, kalpler yalnızca Allah’ın zik- riyle tatmin bulur.” (Ra’d Suresi, 28. Ayet) 5

Din ve Hayat 3. Ünite 2. Dinin Temel Gayesi Bireylerin can güvenliğini tehlikeye düşüren önemli so- runlardan biri de iş kazalarıdır. Bu konuda hem işçi İslam dininin temel gayesi, dünyada ve ahirette insan- hem de işveren, bireyin can güvenliğinin korunmasın- ların mutluluğunu sağlamasıdır. Bir ayette bu duruma dan sorumludur. Bizler de Allah’ın (cc.) bize emanet şöyle işaret edilir: “Allah esenlik yurduna çağırıyor. ettiği bedenimizi her türlü tehlikeden korumalı ve sağ- Dileyene (mutluluğa ulaştıracak) doğru yolları gös- lığımız konusunda gerekli tedbirleri almalıyız. teriyor.” İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ İslam dini tüm insanların iyiliğini ister. Bunun için; insan- ların yararına olan güzel işlerin yapılmasını, insanlara zarar veren çirkin işlerden kaçınılmasını emreder. Tüm insanlara Allah’ın (cc.) gönderdiği kurallara bağlı kalma- larını tavsiye eder. İslam dinine göre insan, hayatını devam ettirebilmesi için bazı temel haklara sahiptir. Söz konusu haklar, Al- lah’ın (cc.) kullarına hiçbir ayrım gözetmeden verdiği haklardır. Her insan, huzurlu bir hayat yaşayabilmek için bu hak ve özgürlüklere ihtiyaç duyar. Bu haklar, kişiye özel olup gasp edilemez ve bir başkasına devredilemez. Dinin gayelerinden biri de bu hakların korunmasıdır. İslam’ın Korunmasına Önem Zeka Küpü Yayınları Verdiği Temel Haklar I AKIL IV Bunları Biliyor musunuz? CAN NESİL Hz. Muhammed (sav.) birçok hadisinde can güvenli- ği konusunda Müslümanları uyarmıştır. Ok ve yayıy- III la mescide uğrayan birine, “Onun temrenine (demir ucuna) sahip çık.” buyurarak çevre güvenliğinin sağ- MAL DİN lanmasına vurgu yapmıştır. II V Bunları Biliyor musunuz? 2.1. Canın Korunması Anayasa m.17/1, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi m. 2 ve Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi m. 6, in- Canın korunması, İslam dinine göre en temel haktır. İs- san yaşamının korunması konusunda temel bir hük- lam’a göre canın dokunulmazlığı, insanın daha doğma- me yer vermektedir. Buna göre insan yaşamı kanu- dan önce anne karnında iken kazandığı bir haktır. Ay- nun koruması altındadır. rıca insanın kendi canına kıyması veya haksız yere bir insanı öldürmesi de yasaklanmıştır. İslam dininde bir 2.2. Malın Korunması canı kurtarmak bütün insanlığı kurtarmak olarak değer- lendirilirken bir cana kıymak ise bütün insanlığı öldür- Mal, insanın hayatını devam ettirebilmesi için gerekli mek kadar büyük bir günah olarak değerlendirilmiştir. olan ihtiyaçlardandır. İslam’a göre herkes kendi imkân Bu konuda Yüce Allah (cc.) şöyle buyurmaktadır: ve ölçüsünde mal ve mülk edinme ve kazandığı malı “… Kim bir kimseyi öldürürse bütün insanları öl- harcama hakkına sahiptir. İslam dini insanları çalışma- dürmüş gibi olur. Kim de bir can kurtarırsa bütün ya ve üretmeye teşvik eder. Bu konuda Yüce Allah (cc.) insanların hayatını kurtarmış gibi olur…” şöyle buyurmuştur: “İnsan için kendi çalışmasından başka bir şey yoktur. Ve çalışması da ileride görüle- 6 cektir.” 8. Sınıf

3. Ünite Din ve Hayat Malı koruma yollarından biri de israftan kaçınmaktır. İs- raf, insanları ve toplumları yoksullaştıran kötü davra- nışlardan sayılmıştır. İslam dini, yeme içme gibi temel ihtiyaçların karşılanmasında dengeli davranılmasını is- temektedir. Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmaktadır: “…Yiyin, için fakat israf etmeyin. Çünkü Allah israf edenleri sevmez.” İslam, insanoğlunun yeme, içme ve harcama konusun da dengeli davranmasını öğütler. İslam dini, hile, rüşvet, kumar gibi haksız kazanç yolla- Zeka Küpü Yayınları Malın korunmasına yönelik uyulması gereken durumlar- rıyla insanların ellerinden mallarının alınmasını yasak- dan biri de hak edilen emeğin eksiksiz ödenmesidir. Bu lanmıştır. Kur’an-ı Kerim’de, tartıda hile yaparak haksız konu ile ilgili Kur’an-ı Kerim’de: “İnsanların mallarını ve kazanç elde edenler kınanmıştır. Bu konuda Yüce Allah haklarını eksiltmeyin. Yeryüzünde bozgunculuk ya- (cc.) şöyle buyurmaktadır: “Eksik ölçüp noksan ya- parak karışıklık çıkarmayın.” buyrulmaktadır. Peygam- pan hilekârlara yazıklar olsun! Onlar insanlardan berimiz Hz. Muhammed (sav.) de bu konuda şöyle bu- alırken ölçüp tarttıklarında tam, onlara vermek için yurmuştur: “Çalışana ücretini teri kurumadan veriniz.” ölçüp tarttıklarında ise eksik ölçer ve tartarlar. On- lar düşünmezler mi ki, tekrar diriltilecekler!” 2.3. Aklın Korunması Ceza Kanunumuzda, “Kazanç kastı ile oynanan, kâr ve zararı baht ve talihe (şansa) bağlı bulunan oyun” olarak Akıl, sadece insanda var olan; yararlı ile zararlıyı, iyi ile tarif edilen kumar isteyerek riske girme temelinde, ka- kötüyü, güzel ile çirkini ayırt etme yeteneğidir. zanan ve kaybeden tarafların olduğu ve her iki tarafta da bir üretim işi olmaksızın servetin yeniden dağılımına İslam, aklını kullanamayanları dinî emir ve yasaklardan verilen addır. Günümüzde hoşça vakit geçirme, eğlen- sorumlu tutmaz. Bu konuda Peygamberimiz şöyle bu- ce ve dinlenme aracı olarak sunulan, şans ve bahis oyun- yurmuştur: “Şu üç kimseden sorumluluk kaldırılmış- larını da içine alan geniş bir yelpazeye sahiptir. Kumar; tır: Ergenlik çağına gelinceye dek çocuklardan, uya- kişiye, aileye ve topluma; psikolojik, sosyolojik ve eko- nıncaya kadar uyuyandan, akli dengesi yerinde nomik açıdan çok büyük zararları olan ve insanlarda olmayandan.” olumsuz yönlü bağımlılık oluşturan bir şans oyunudur. Akıl, dinimizce korunması gereken beş temel esastan Haksız kazanç elde edilen yollardan biri de rüşvettir. biridir. Bundan dolayı akla zarar veren içki, uyuşturucu İslam dininde rüşvet olarak alınan ve verilen her şey ve diğer zararlı maddelerin kullanımı dinimizce yasak- haramdır. lanmıştır. Bu konuda Yüce Allah (cc.) şöyle buyurmak- tadır: “Ey iman edenler! Şarap, kumar, dikili taşlar Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (putlar), fal ve şans okları birer şeytan işi pisliktir; bunlardan uzak durun ki kurtuluşa eresiniz. Şeytan içki ve kumar yoluyla ancak aranıza düşmanlık ve kin sokmak; sizi, Allah’ı anmaktan ve namazdan alı- koymak ister. Artık (bunlardan) vazgeçtiniz değil mi?” Peygamberimiz de bir hadisinde şöyle buyurmuş- tur: “İçki bütün kötülüklerin anasıdır.” 7

Din ve Hayat 3. Ünite 2.4. Dinin Korunması İslam dininin temel kaynakları Kur’an-ı Kerim ve Hz. Muhammed’in (sav.) sünnetidir. Dinin korunması için doğru anla- şılması, doğru anlaşılması için de temel kaynaklardan yararlanılması gerekir. Bu nedenle Kur’an ve sünnete dayan- mayan din anlayışları kabul edilemez. Bu konuda Hz. Muhammed (sav.) şöyle buyurmuştur: “Sözlerin en hayırlısı Allah’ın kitabı Kur’an-ı Kerim’dir. Yolların en hayırlısı Muhammed’in yoludur. İşlerin en kötüsü sonradan orta- ya çıkarılan bidatlerdir. Bütün bidatler de dalalettir.” Bunları Biliyor musunuz? Bir kişinin bir dine inanıp inanmaması tamamen kendi tercihine bağlıdır. Örneğin, Ensar’dan Husayn ismindeki bir zatın iki gayr-ı müslim oğlu vardı ve bir türlü Müslüman olmaya yanaşmıyorlardı. Babaları ise, onları zorla müslü- manlaştırmak istiyordu. Bunun üzerine şu ayet indirilmiştir. “Dinde zorlama yoktur. Doğru yol sapkınlıktan, hak bâtıldan ayrılıp belli olmuştur. Artık kim, tağutu (Allah’ın dışında ibadet edilen her şey) reddedip Allah’a iman ederse, işte o, kopması mümkün olmayan en sağlam kulba yapışmıştır. Allah her şeyi işitir, bilir.” Dinin korunması için dine sonradan giren ve din olarak algılanan hususlara dikkat etmek gerekir. Hurafe ve batıl inanç olarak adlandırılan bu durumlar dinin özüne zarar vermektedir. Genellikle ruh çağırma, sihir ve büyü olarak karşımıza çıkan bu durumlar bilgi eksikliğinden, merak duygusundan ve gelecekten haberdar olma isteğinden kaynaklanır. Bu tür batıl inanç ve hurafeler insanların sağlam ve sağlıklı bir inanca sahip olmasına engel olurlar. Bu nedenle İslam di- ni, Kur’an-ı Kerim’den ve Peygamberimizin hadislerinden öğrenilmelidir. Kötülüklerden koruduğuna inanarak bir boncuğu kutsal saymak; ağaca bağlanan çaputta, havuza atılan parada kısmet aramak dinimizin yasakladığı davranışlardır. Bunları Biliyor musunuz? Anayasanın 24. Maddesi ile din ve inanç özgürlüğü güvence altına alınmıştır. “Herkes, vicdan, dini inanç ve kana- at hürriyetine sahiptir. Kimse, ibadete, dini ayin ve törenlere katılmaya, dini inanç ve kanaatlerini açıklamaya zor- lanamaz; dini inanç ve kanaatlerinden dolayı kınanamaz ve suçlanamaz.” 2.5. Neslin Korunması Neslin korunması, temel hak ve hürriyetlerden biri olmakla birlikte bu korunma ancak sağlıklı bir aile kurmakla müm- kün olabilir. Bu nedenle İslam dininde aile kurmaya büyük önem verilmektedir. Yüce Allah (cc.), Kur’an-ı Kerim’de; “Kendileri ile huzur bulasınız diye sizin için türünüzden eşler yaratması ve aranızda bir sevgi ve merhamet var etmesi de O’nun (varlığının ve kudretinin) delillerindendir…” buyurarak ailenin önemini bildirmiştir. İslam dini aileye büyük önem verir. Çünkü aile, bireyin ilk eğitimini aldığı yerdir. İnsan, iyi ve güzel davranışları ailede öğrenir. Millî ve manevi değerler, sevgi, şefkat, merhamet, toplum içindeki davranış kuralları vb. gibi ahlaki değerler aile ortamında kazanılır. Nitekim Peygamber Efendimiz (sav.) bir hadisinde “Hiçbir baba, çocuğuna güzel terbiye- den daha üstün bir hediye bırakamaz.” buyurmuştur. Aile kurumunun devam etmesinde çocukların anne – babaya karşı görev ve sorumluluklarını yerine getirmeleri önem- lidir. Ana-babaya itaat etmek, onların gönüllerini hoş edip kendilerine iyi davranmak, başta Allah Teâlâ’nın (cc.) emri- dir. Çocuklar kendilerini yetiştirip büyüten, bu fedakâr ve vefakâr insanlara karşı görevlerini yerine getirmek zorunda- dırlar. Çünkü güzel ahlak iyiliğe iyilikle; vefaya vefa ile karşılık verilmesini gerektirir. 8 8. Sınıf

3. Ünite Din ve Hayat Örnek 3 Değişik çağlarda pek çok toplum çevrelerinde gördükleri bir takım eşyalarda, hayvanlarda ve tabiat olaylarında uğur- suzluk bulunduğuna inanmıştır. Çağımızda bu uğursuzluk anlayışını üzerinden atamamış pek çok insan görülür. Bu tipteki insanlar, uğursuz olarak niteledikleri şeylerden, kendilerine bir kötülük ve zarar geleceği inancındadır. Aslında hiçbir şeyde uğursuzluk yoktur; hiçbir şey doğuştan uğurlu değildir. Halk arasında sık sık kullanılan bu sözlerin İslam dininde yeri yoktur. Yukarıda verilen metin temel haklardan hangisiyle ilgilidir? A) Malın korunması B) Dinin korunması C) Neslin korunması D) Aklın korunması Çözüm 3 Verilen metin dinin korunmasıyla ilgilidir. Çünkü İslam dininin içerisinde batıl inançlara yer yoktur. Kişi bu tarz yanlış inanç- lardan hem dinini hem de kendisini korumalıdır. Cevap B Örnek 4 GAZETE Kars’ta polis ekipleri, Kurban Bayramı öncesi hayvan pazarındaki satıcılara sahte paranın gerçeğinden nasıl ayırt edileceğini uygulamalı anlattı. Polisler, sahte paranın özelliklerinin yer aldığı broşürleri kurbanlık satıcılarına dağıt- tı. Broşürde, “Para üzerinde parlak emniyet şeridi olup olmadığını kontrol edin, aldığınız paranın sert, pürüzlü ve üzerindeki yazıların soluk olmadığına dikkat edin, alışveriş sırasında aldığınız paranın sahte olup olmadığını kont- rol edin, aynı anda gelen birden fazla müşteriye karşı dikkatli ve duyarlı olun.” ifadelerine yer verildi. Yukarıdaki haber metni İslam’ın korunmasını istediği ilkeler göz önüne alındığında ayetlerden hangisiyle iliş- kilendirilemez? A) “İnsan için ancak çalıştığının karşılığı vardır.” (Necm Suresi, 39. Ayet) B) “Ey iman edenler! Karşılıklı rızaya dayanan ticaret dışında mallarınızı haksızlıkla yemeyin…” (Nisa Suresi, 29. Ayet) C) “İnsanların mallarını ve haklarını eksiltmeyin. Yeryüzünde bozgunculuk yaparak karışıklık çıkarmayın.” (Şuara Su- resi, 183. Ayet) D) “Haklı bir sebep olmadıkça Allah’ın dokunulmaz kıldığı cana kıymayın...” (İsra Suresi, 33. Ayet) Çözüm 4 Verilen gazete haberinde polis ekipleri satıcıları sahte para hususunda uyarmaktadır. İnsanları sahte para ile kandır- maya çalışmak malın korunması kapsamında değerlendirilir. A,B ve C şıklarında verilen ayetler malın korunması, D şıkkındaki ayet ise canın korunmasıyla ilgilidir. Cevap D Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 9

Din ve Hayat 3. Ünite Örnek 5 Birey ve toplum sağlığını korumak devletin görevleri arasındadır. Anayasada yer alan “Devlet, gençleri alkol düşkünlüğünden, uyuşturucu maddelerden, suçluluk, kumar ve benzeri kötü alışkanlıklardan ve cehaletten korumak için gerekli tedbirleri alır.” hük- mü de bunu ifade eder. Bu madde gereği toplu kullanıma açık veya kapalı alanlarda sigara yasağı uygulanır. Sigara, uyuşturucu ve alkol bağımlılığı gibi rahatsızlıkların tedavisi için gerekli sağlık birimleri oluşturulmuştur. Yanda verilen metinde İslam’ın korunmasını istediği temel haklardan hangisine değinilmemiştir? A) Canın Korunması  B) Malın Korunması  C) Dinin Korunması  D) Aklın Korunması Çözüm 5 Alkol ve uyuşturucu kullanmak aklın korunması, kumar malın korunması, açık veya kapalı alanlarda sigara içmek ise ca- nın korunmasıyla ilgilidir. Ancak metinde dinin korunmasına yönelik bir ifade yer almamaktadır. Cevap C Örnek 6 GENEL İZLEYİCİ 13 YAŞ ALTI İZLEYİCİ 7 YAŞ VE ÜZERİ 15 YAŞ VE ÜZERİ 7 YAŞ ALTI İZLEYİCİ KİTLESİ KİTLESİ AİLE İZLEYİCİ KİTLESİ İZLEYİCİ KİTLESİ KİTLESİ AİLE EŞLİĞİNDE İZLEYEBLİİR EŞLİĞİNDE İZLEYEBİLİR 13 YAŞ VE ÜZERİ ŞİDDET VE KORKU 15 YAŞ ALTI İZLEYİCİ OLUMSUZ ÖRNEK 18 YAŞ VE ÜZERİ İZLEYİCİ KİTLESİ UNSURLARI İÇERİR KİTLESİ AİLE OLUŞTURABİLECEK İZLEYİCİ KİTLESİ DAVRANIŞLAR İÇERİR EŞLİĞİNDE İZLEYEBİLİR Televizyon, bilgisayar, cep telefonu… Hayatımızı kolaylaştıran teknolojik aletler. Bunlar içerisinde, en yaygın olanı te- levizyon, hemen hemen her eve giriyor ve yapılan yayınlar, toplumu birebir etkiliyor. Bu nedenle son dönemlerde ar- tan olaylarının ardından dizilerdeki olumsuz içerikteki sahneler eleştirilmeye başlandı. Pedagoji Derneği tarafından ya- yınlanan “Çocuk ve Dizi” başlıklı makalede “Çocuklar dizilerde yaşlarının çok üstünde duygulara ve davranışlara şahit olmaktadır. Masumiyetin yaşanması gereken çocukluk yılları, yetişkin duygularıyla örtülmekte ve çocuklar içinde bu- lundukları yaşı doyasıya yaşayamamaktadır. Çocukça yaşanmayan yıllar, ileriki yaşlarda psikolojik rahatsızlıklara ka- pı aralayabilmektedir. Bu nedenle televizyon bilgisayar gibi teknolojik aletlerin kullanımı çocuklara ebeveynlerin kont- rolünde izin verilmelidir” deniliyor. Yapılan bu açıklama İslam’ın korumasını istediği temel haklardan hangisiyle ilgilidir? A) Aklın Korunması  B) Dinin Korunması  C) Neslin Korunması  D) Canın Korunması Çözüm 6 Verilen metin temel haklardan olan neslin korunmasıyla ilgilidir. Çünkü çocukların TV ekranlarında izledikleri programlar ebeveynlerin kontrolünde ve sorumluluğun da olmalıdır. Cevap C 10 8. Sınıf

PEKİŞTİRME TESTİ 2 TEST 1354 2. 1. ARAŞTIRMAYA SİLİNDİR DEĞİŞTİRME Zeka Küpü Yayınları Yukarıda verilen görsel aşağıdaki ayetlerden KATILANLARIN ALIŞKANLIĞIMIZ YOK hangisiyle örtüşmektedir? % 40’I SADECE TAŞINMA, A) “Ey iman edenler! Karşılıklı rızaya dayanan ti- HIRSIZ GİRMESİ, caret dışında birbirinizin malını haksızlıkla ye- ÇELİK KAPILARIN ANAHTAR KAYBETME meyiniz…” (Nisâ Suresi, 29. Ayet) GÜVENLİK DURUMLARINDA DEĞİŞTİRİLİYOR. B) “Şüphesiz Rabbin, dilediğine rızkı bol bol verir, SEVİYELERİNİN dilediğine de kısar…” (İsrâ Suresi, 30. Ayet) FARKLI OLDUĞUNU C) “Yine o iyi kullar, harcama yaptıkları zaman ne BİLMİYOR. saçıp savururlar ne de cimrilik ederler; harca- maları bu ikisi arasında makul bir dengeye gö- Yukarıda verilen reklam broşürü İslam’ın korun- re olur.” (Furkan Suresi, 67. Ayet) masını istediği temel haklardan, I. Canın Korunması, D) “Kim Allah için elindekinden verir ve sakınıp O’nu II. Malın Korunması, tasdik ederse, biz onun işlerini kolaylaştırır, onu III. Aklın Korunması başarılı kılarız.” (Leyl Suresi, 5-7. Ayetler) hangileri ile ilişkilendirilebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III 3. İnsanlar, gerek ana-babalarına gerekse diğer insanlara karşı muamelelerinde edep ve nezâket kurallarına uyar- sa, son derece huzurlu ve gıpta edilmeye lâyık bir toplum meydana gelir. Nitekim Fransız yazar Brayer, Osman- lı toplumunda gözlemlediği hayat tarzlarını, bazı kıyaslar yaparak şöyle ifade etmiştir: “Osmanlı’da çocuklar, bel- li bir yaşa geldikleri zaman, anne ve babalarının yanında bulunmakla gurur duyarlar. Anne-babaları küçükken kendilerine nasıl şefkat gösterdilerse, çocuklar da aynı şekilde karşılık vermekten mutlu olurlar. Oysa diğer mem- leketlerde çocuklar olgunluk çağına girer girmez, ana ve babalarından ayrılırlar. Maddî menfaatleri hususunda onlarla çekişe çekişe münakaşa ederler. Hatta bazen kendileri refah içinde yaşadıkları hâlde onları sefalete ya- kın bir hayat içinde bırakırlar. Kendilerine en çok ihtiyaçları olduğu bir dönemde anne-babalarına karşı âdeta ya- bancılaşırlar.” Yukarıda verilen metin İslam’ın korunmasını istediği temel haklardan hangisiyle ilişkilidir? A) Canın Korunması B) Malın Korunması C) Aklın Korunması D) Neslin Korunması Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 11

2TEST PEKİŞTİRME TESTİ 4. Sakarya Hendek’te havai fişek fabrikasındaki patlamadan yaralı kurtulan işçi, mallar aşırı ısındığı için patlamanın meydana gelmiş olabileceğini iddia etti. Nuray Cihangir, patlamanın arka depoda meydana geldiğini belirterek; “Patlama üretim sırasında olmadı. Depolara konulan mallar aşırı ısındıkları için patlama meydana geldi. Malların dışına kâğıttan bir jelatin sarılır. O jelatin mallarda ısınma yapmış. 4 gündür söylüyordum ve yanımdaki işçileri de uyarıyordum. Malları dışarı serdim. Benim bölümümde ölüm yok. Kapının önüne karton bir şey koymayın da her an kaçabilelim diye bütün bölümleri uyarıyordum.” şeklinde konuştu. Yukarıda verilen haberin konusu dikkate alındığında İslam’ın korunmasını istediği temel haklardan hangi- sinin ihlal edildiği söylenebilir? A) Canın Korunması  B) Malın Korunması  C) Aklın Korunması  D) Neslin Korunması 5. Peygamberimiz bir gün, amcasının oğlu Abdullah b. Abbas’la yolculuk yaptığı esnada ona şu tavsiyelerde bulun- du: “Delikanlı! Sana bazı şeyler öğreteceğim. Allah’ı gözet ki Allah da seni gözetsin. Allah’ı gözet ki O’nu daima yanında bulasın. Bir şey istediğinde Allah’tan iste! Yardıma muhtaç olduğunda Allah’tan yardım dile! Şunu bil ki bütün insanlar sana fayda vermek için toplansa Allah’ın takdiri dışında sana fayda veremezler. Bütün insanlar sa- na zarar vermek için toplansa Allah’ın takdiri dışında sana hiçbir zarar veremezler...” Hz. Muhammed’in (sav.) tavsiyeleri İslam’ın korunmasını istediği temel haklardan hangisine yöneliktir? A) Canın Korunması  B) Neslin Korunması  C) Aklın Korunması  D) Dinin Korunması 6. Yanda verilen yetenek yarışmasının öncelikli amaç- Sağlıklı gelecek, ları arasında; yeteneğinle şekillenecek. I. Gençlerin zararlı alışkanlıklara karşı bilinçli bir şe- kilde yetişmelerine destek vermek, Yeteneğini göster. Kendi şehrinde II. Akla zarar veren sigara, alkol, uyuşturucu bağımlı- birinci ol. Türkiye finalinde yarış. lıklarının olumsuz ve yıkıcı etkilerini kavramalarını sağlamak, İlkokul - Ortaokul - Lise III. Gençlerin daha güvenli ve daha sağlıklı bir hayat Konu: Bağımlılık sürmelerine katkıda bulunmak Edebi Katagori Şiir, Hikâye, Kompozis- hangileri yer alır? yon, Deneme, Öykü, Anı A) Yalnız I  B) Yalnız III  C) II ve III  D) I, II ve III Görsel Katagori Afiş, Resim, Karikatür, Kısa Video 12 8. Sınıf

3. Ünite Zeka Küpü Yayınları Din ve Hayat 3. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Yusuf (as.) Yusuf’u (as.) Kurt Kaptı Akşam olunca ağlayarak babalarının yanına geldiler. Ara- • Hz. Yusuf (as.) Kur’an-ı Kerim’de ismi geçen pey- larında düzenledikleri bir yarış esnasında eşyalarının ba- gamberlerden biridir. şında bıraktıkları Hz. Yusuf’un (as.) kurtlar tarafından yen- diğini söylediler. Yalanlarını ispatlamak için de Hz. Yu- • O’nun hayatı Yusuf suresinde “kıssaların en güzeli” suf’un (as.) gömleğine sürdükleri uydurma bir kan leke- olarak nitelenir. sini babalarına gösterdiler. Babaları onlara şöyle dedi: “…Hayır! Nefisleriniz sizi aldatıp böyle bir işe sürük- • Hz. Yusuf (as.), Hz. Yakub’un (as.) on iki oğlundan ledi. Artık bana düşen, güzel bir sabırdır. Anlattıkla- biridir. rınıza karşı yardımı istenilecek de ancak Allah’tır.” Hz. Yakup’un (as.) Oğluna Duyduğu Sevgi Kuyudan Çıkarılan Hz. Yusuf’un (as.) Mısır’a Küçük yaşta annesini kaybeden Hz. Yusuf (as.), çok gü- Gitmesi zel yüzlü, çok zeki ve yetenekli bir çocuktu. Bu sebeple Yakup Peygamber Hz. Yusuf’u (as.) çok sever ve onun- Hz. Yusuf (as.) kuyudayken bir kervan çıkageldi. Kuyu- la özel olarak ilgilenirdi. Babalarının bu aşırı ilgisi abile- dan su almak istediler. Hz. Yusuf (as.) kuyuya sarkıtılan rinin onu kıskanmasına sebep olmuştu. kovayla birlikte kuyudan çıktı. Kervancılar kuyudan çı- kan bu çocuğu bir ticaret malı olarak saklayıp ucuz bir Hz. Yusuf’un (as.) Rüyası fiyata sattılar. Mısır’da varlıklı bir kişi Hz. Yusuf’u (as.) Hz. Yusuf (as.) bir gece gördüğü rüyayı babasına anlat- köle olarak satın aldı. Yüce Allah’ın (cc.) yardımı ve hi- tı. Rüyasında on bir yıldızın, Güneş’in ve Ay’ın kendisi- mayesi sayesinde Hz. Yusuf (as.) tehlikelerden kurtula- ne secde ettiklerini gördüğünü söyledi. Hz. Yakup (as.) rak Mısır’ın ileri gelen devlet adamlarından birinin evin- bu rüyanın, onu gelecekte önemli bir kişilik olacağına de yaşamaya başladı. Kur’an’da bu durum şöyle an- işaret ettiğini anlayıp rüyadan kimseye bahsetmemesi latılır: “…İşte böylece biz Yusuf’u o yere (Mısır’a) yer- için Hz. Yusuf’u (as.) tembihledi. leştirdik ve ona (rüyadaki) olayların yorumunu öğ- retelim diye böyle yaptık. Allah işinde galiptir fakat Kardeşleri Tarafından Kuyuya Atılması insanların çoğu bunu bilmezler.” Hz. Yakup’un (as.) büyük oğulları gitgide artan kıskanç- lıklarından dolayı Hz. Yusuf’u (as.) öldürmeye karar ver- Zindana Atılması diler. Ancak babalarından çekindikleri için, “İçlerinden Hz. Yusuf (as.) kısa sürede herkesin sevgisini kazanmış- biri: ‘Yusuf’u öldürmeyin, onu bir kuyunun derinlik- tı. O varlıklı adamın yanında iyi eğitim görmüş, bilgisini lerine bırakın. Böyle yaparsanız yolculardan onu ve görgüsünü artırmıştı. Biraz daha büyüyüp çocukluk- bulup alan olur.’ dedi.” Böylece onu öldürmeden Hz. tan çıkınca uğradığı bir iftira sonucu zindana atıldı fakat Yusuf’tan (as.) kurtulacaklar ve babalarının sevgisini tüm zorluklara rağmen hiçbir zaman Allah’a (cc.) isyan üzerlerinde toplayacaklardı. Bu kararı gerçekleştirmek etmedi. için de babalarından gezmeye gitmek bahanesi ile izin alarak kardeşleri Hz. Yusuf’u (as.) kırlara götürdüler ve 13 onu bir kuyuya attılar. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi

Din ve Hayat 3. Ünite Zindanda Peygamberlik Görevi Zindanda iken peygamberlik görevi verilen Hz. Yusuf (as.), Allah’tan (cc.) aldığı vahiyleri zindandaki arka- daşlarına anlatarak onları bir olan Allah’a (cc.) iman etmeye davet ediyordu. “Ey zindan arkadaşlarım! Ayrı ayrı ilâhlar mı daha iyidir, yoksa mutlak hâ- kimiyet sahibi olan tek Allah mı? Siz Allah’ı bıra- kıp; sadece sizin ve atalarınızın taktığı birtakım isimlere (düzmece ilâhlara) tapıyorsunuz. Allah, onlar hakkında hiçbir delil indirmemiştir. Hüküm ancak Allah’a aittir. O, kendisinden başka hiçbir şeye tapmamanızı emretmiştir. İşte en doğru din budur fakat insanların çoğu bilmezler.” Ahlaklı ki- şiliği ve güzel davranışları ile tevhit inancını ve bu- nun gereklerini anlatan Hz. Yusuf (as.), zindandaki- lerin de sevgisini ve güvenini kazanmıştı. Rüya Yorumlama Kabiliyeti Hz. Yusuf (as.) uzun yıllar zindanda kaldı. Mısır hükümdarının ekmekçisi ve şerbetçisi de onunla birlikteydi. Hz. Yusuf (as.) zindandayken hastaları ziyaret eder, geceleri namaz kılar, Rabbini zikrederdi. Allah (cc.), kendisine rüya tabiri il- mini öğretti. Hz. Yusuf (as.), Mısır hükümdarının ekmekçisi ve şerbetçisinin görmüş oldukları rüyaları tabir ederek, bi- rinin kurtulup işine devam edeceğini, diğerinin ise öleceğini söyledi. Sonunda dediği çıktı. Hz. Yusuf (as.), kurtulan ar- kadaşından Mısır hükümdarının yanında kendisini anmasını istedi. Hz. Yusuf (as.) zindandayken Mısır hükümdarı rüyasında, yedi semiz ineğin yedi zayıf ineği yediğini ve yedi yeşil ba- şakla yedi kurumuş başak görmüştü. Bu rüyanın yorumunu yaptırmak istedi. Hz. Yusuf’un (as.) rüya yorumu yaptığı- nı öğrendi ve onu yanına çağırarak rüyasını anlattı. Hz. Yusuf (as.), “Yedi sene bolluk, sonra yedi sene kıtlık ola- cak. Bollukta saklayın, kıtlıkta bunları yersiniz.” dedi. Hükümdar Hz. Yusuf’un (as.) suçsuz olduğunu ve senelerdir zindanda boşuna kalmış olduğunu öğrendi ve bunun üzerine Hz. Yusuf’a (as.) devlet hazinesinin sorumluluğunu ver- di. Hz. Yusuf (as.) bolluk senelerinde çok ekip, ekinlerin sapları ile beraber ambarlara koyulmasını istedi, bu şekilde hem ekinlerin bozulmadan kalacağını hem de saplar ile hayvanların yem ihtiyacının giderileceğini söyledi. Kıtlık Yılları Uzun yıllar süren kıtlık, Hz. Yusuf’un (as.) babasının memleketi olan Kenan diyarını da etkilemişti. Hz. Yusuf’un (as.) abileri Mısır’da bir devlet görevlisinin yoksul halka erzak dağıttığı haberini duymuşlardı. Bu nedenle buğday almak için iki kere Kenan ilinden Mısır’a geldiler. Hz. Yusuf (as.) onları tanımıştı ama onlar kardeşlerini tanıyamamışlardı. Hz. Yu- suf (as.), kendisini tanıtınca yıllar önce yaptıklarından büyük utanç duydular. Hz. Yusuf’un (as.) Kardeşlerini Affetmesi Hz. Yusuf (a.s.) onları affettiğini söyleyerek ailesinin tamamını Mısır’a davet etti. Hz. Yusuf’un (as.) ailesi, Mısır’a var- dığında Anne ve babasını makamına çıkarttı; diğer on bir kardeşi ise Hz. Yusuf’un önünde saygıyla eğildiler. O zaman Hz. Yusuf (a.s.); “Babacığım, işte bu vaktiyle gördüğüm rüyanın gerçekleşmesidir. Rabbim onu gerçekleştirdi. Şeytan benimle kardeşlerimin arasını bozmuştu. Beni hapisten çıkaran, sizi çölden getiren Rabbim, bana pek çok iyiliklerde bulundu. Doğrusu Rabbim, dilediğine lütufkârdır. O şüphesiz, bilendir, hâkimdir.” dedi. Bu şe- kilde İsrailoğullarının tarihinde Mısır dönemi başlamış oldu. 14 8. Sınıf

PEKİŞTİRME TESTİ 3 TEST 1355 Zeka Küpü Yayınları 2. Rehber Öğretmen Emre Bey bir seminerinde öğ- rencilerine şunları söylemiştir. “Geçmişi düşünüp 1. durmayın. Olan olmuştur. Artık düzeltilemez. Ne ka- Yusuf’u götürüp bilmem nettiler dar uğraşırsanız uğraşın geçmişi değiştiremezsiniz. Yusuf’un gömleğin al kan ettiler Kötü bir şey yapıldığında, hayatınızda ilerleyebil- Kurtlar yemiş diye bühtan ettiler mek ve elinizden gelenleri onarabilmek için yapıla- Ağlar Yakup ağlar Yusuf’um diye cak tek şey bağışlamaktır.” Bir bezirgân geldi üç günlük yoldan Yusuf’u çıkardı kuyudan gölden Emre Öğretmen’in söyledikleri aşağıdaki ayet- Hak Teâla kıldı Mısır’a Sultan lerden hangisiyle aynı doğrultudadır? Ağlar Yakup ağlar Yusuf’um diye Derviş Yunus bunu böyle söyledi A) “…Yusuf ve kardeşi (Bünyamin) babamıza biz- İnip aşkın deryasını boyladı den daha sevgilidir. Doğrusu babamız açık bir Kul iken Mısıra sultan eyledi yanılgı içindedir.” Ağlar Yakup ağlar Yusuf’um diye (Yusuf Suresi, 8. Ayet) Yunus Emre B) “Babacığım! Gerçekten ben (rüyada) on bir yıl- Verilen dizelerde Hz. Yusuf’un (as.) kıssasıyla il- dız, Güneş’i ve Ay’ı gördüm. Gördüm ki onlar gili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? bana boyun eğiyorlardı, demişti.” (Yusuf Suresi, 4. Ayet) A) Hz. Yakup (as.) oğlunun kurtlar tarafından yen- diğini duyduğunda büyük üzüntüye kapılmıştı. C) “Bugün kınanacak değilsiniz. Allah sizi affetsin. O, merhametlilerin en merhametlisidir.” B) Hz. Yusuf (as.), kardeşlerinin kendisine yaptığı (Yusuf Suresi, 92. Ayet) kötülükleri affetmiş, karşılaşmış olduğu zorluk- lara sabretmiştir. D) “Anne ve babasını makamına çıkarttı; diğer on bir kardeşi ise Hz. Yusuf’un önünde saygıyla C) Kardeşleri yalanlarını ispatlamak için Hz. Yu- eğildiler...” suf’un (as.) gömleğine kan lekesi sürmüşlerdi. (Yusuf Suresi, 100. Ayet) D) Hükümdarın rüyasını yorumladıktan sonra Hz. Yusuf (as.), Mısır’da devlet hazinesinin sorum- luluğuna getirildi. 3. Hz. Yusuf’un Kıssasında Öne Çıkan Ahlaki Değerler I. İffet II. Sabır ve Tevekkül III. Vefa ve Sadakat IV. Affetmek Buna göre, “Hz. Yusuf (as.) hayatı boyunca yaşamış olduğu zorluklara karşı üstün bir ahlak örneği sergilemiştir. Kardeşlerinin kendisine yaptığı kötülükleri affetmiş, karşılaşmış olduğu zorluklara katlanmış ve Allah’a (cc.) gü- venmiştir.” cümlesi numaralandırılarak verilen kavramlardan hangileriyle ilişkilidir? A) I ve II  B) III ve IV  C) II, III ve IV  D) I, II, III ve IV Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 15

TEST 3 PEKİŞTİRME TESTİ 4. Yusuf dedi ki: “Babacığım! İşte daha önce gördüğüm rüya- nın manası buymuş; Rabbim onu gerçekleştirdi. Doğrusu Kuyular yıldırmaz asla onları, Rabbim bana lütuflarda bulundu: Beni zindandan çıkardı, sizi çölden (çıkarıp buraya) getirdi, üstelik şeytan benimle Sabır - Şükür Hak’tan kopmaz; zindan olsa sonları, kardeşlerimin arasını bozduktan sonra! Şüphesiz Rabbim Mevla’nın yoluna feda canları. dilediğine çok lütufkârdır.” (Yusuf Suresi, 100. Ayet) Merhamet Pusu kurdu kardeşler her şey güzel giderken, “Gömleğinin üstünde sahte bir kan ile geldiler. (Yakub) de- Kan gömleğe bulaştı teslimiyet kaderden. di ki: Bilakis nefisleriniz size (kötü) bir işi güzel gösterdi. Ar- tık (bana düşen) hakkıyla sabretmektir. Anlattığınız karşı- sında (bana) yardım edecek olan, ancak Allah’tır.” (Yusuf Suresi, 18. Ayet) Tarihte az görülmüş bir edebin örneği, “Kadının kocası gömleğin arkadan yırtılmış olduğunu gö- İffet Yok deyince harama, yırtılıyor gömleği. rünce şöyle konuştu: “Bu sizin tuzaklarınızdandır. Sizin tu- zaklarınız gerçekten çok yamandır.” (Yusuf Suresi, 28. Ayet) Tevekkül Sönmüştü on bir yıldız, boyunları büküktü, “Yusuf dedi ki: ‘Bugün size kınama yok, Allah sizi affetsin’ Doldurdu çuvalları, affetmek büyüklüktü. O, merhametlilerin en merhametlisidir.” (Yusuf Suresi, 92. Ayet) Yukarıda verilen tabloda Hz. Yusuf’un (as.) hayatına ait şiir-ayet-kavram eşleştirmesinde bir yanlışlık yapılmıştır. Bu yanlışlığın giderilmesi için aşağıdaki kavramlardan hangileri yer değiştirmelidir? A) İffet - Merhamet  B) Merhamet - Tevekkül  C) Sabır / Şükür - İffet  D) Sabır/ Şükür - Tevekkül 5. Hz. Yusuf (as.), kardeşleri tarafından kuyuya atıldığında asla isyan etmemiş hatta onlarla karşılaştıktan sonra da yapmış olduklarını onlara hatırlatmayarak ,“Bugün (benim tarafımdan) size bir kınama (bir başa kakma) yok! Al- lah sizi affetsin! Çünkü O, merhamet edenlerin en merhametlisidir.” diyerek onları affetmiştir. Yukarıda verilen metinde Hz. Yusuf’un (as.) aşağıdaki özelliklerinden hangisine değinilmemiştir? A) Hoşgörü  B) Bağışlama  C) Sabır  D) Dürüstlük 6. Ana Hatlarıyla Hz. Yusuf’un (as.) Hayatı 1. Hz. Yusuf’un 2. Bir kervan 3. Hz. Yusuf’u 4. Hz. Yusuf’a 5. Hz. Yusuf (as.) annesi Hz. Yusuf’u (as.) kuyuya (as.) peygam- (as.) kardeşle- kardeşi (as.) kuyudan berlik görevi, rinin yaptıkları- Bünyamin’i çıkarıp, Mısır’a atan doğururken kendi Mısır’a vali na rağmen vefat etmiştir. vali tayin kardeşleriydi. olduktan sonra onları affetmiş- etmiştir. verilmiştir. tir. Hz. Yusuf (as.) ile ilgili verilen bilgilerin doğru kabul edilebilmesi için kaç numaralı maddelerin çıkarılma- sı gerekir? A) 1 ve 2  B) 1 ve 3  C) 2 ve 4  D) 3 ve 5 16 8. Sınıf

3. Ünite Din ve Hayat 4. Bir Sure Tanıyorum: Asr Suresi ve Anlamı • Asr suresi, Kur’an-ı Kerim’in 103. suresidir. • 3 ayetten oluşmaktadır. • Mekke döneminde indirilmiştir. • Sure, adını birinci ayette geçen “asr” kelimesinden alır. • Asr; zaman, çağ, ikindi vakti gibi anlamlara gelir. • Surenin başında zamana yemin edilerek onun insan hayatındaki yerine ve önemine dikkat çekilmiştir. Okunuşu Anlamı Bismillâhirrahmânirrahîm Rahman ve Rahîm olan Allah’ın adıyla 1. Andolsun zamana ki, 1. Vel asr. 2. İnnel insane le fi husr. 2. İnsan gerçekten ziyan içindedir. 3. İllellezine âmenu ve amilü’s sâlihâti ve tevâsav bi’l 3. Ancak, iman edip de sâlih ameller işleyenler, birbirlerine hakkı ve tevâsav bi’s sabr. hakkı tavsiye edenler, birbirlerine sabrı tavsiye edenler başka (onlar ziyanda değillerdir). Allah (cc.), asr’a, yani zamana yemin ederek, bazı özelliklere sahip olanlar dışında, insanların zararda olduğunu bil- dirmektedir. Zararda olmayanların sahip olduğu dört özelliği ise peş peşe şöyle sıralamaktadır: • Allah’a (cc.) ve O’nun bildirdiklerine iman etmek • Salih amel, yani Allah (cc.) rızasına uygun yararlı işler ve çalışmalar yapmak • Sürekli doğrudan yana olmak ve doğruluğu tavsiye etmeye çalışmak • Sabırlı ve kararlı olmak ve bunu yaygınlaştırmaya çalışmak Allah (cc.), bu dört özelliğe sahip olanların yaşam sınavında başarılı olduğunu, geri kalanların ise kaybedenler gru- bunda yer aldığını bildirmekte ve zamanı bize şahit göstermektedir. Görüldüğü gibi Asr suresi en kısa surelerden biri olmakla birlikte Kur’an-ı Kerîm’deki bütün dinî ve ahlakî yükümlülük- lerin özü sayılmaya eşdeğer bir anlam zenginliğine sahiptir. Bu sebeple İmam Şafii’nin sure hakkında, “Şayet Kur’an’da başka bir şey nâzil olmasaydı, şu pek kısa sure bile insanlara yeterdi. Bu sure Kur’an’ın bütün ilimlerini ku- caklıyor.” dediği nakledilmiştir. Örnek 7 Asr suresinde birbirlerine sabrı tavsiye edenlerin kurtuluşa erecekleri ve pişman olmayacakları anlatılmaktadır. Buna göre aşağıdaki örnek olaylardan hangisi yukarıdaki cümle ile ilişkilendirilemez? A) Ramazan Ayı’nda tuttuğu oruç sebebiyle bitkin düşen ve orucunu bozmaya karar veren Ali’ye arkadaşı Selim’in; “İftara şunun şurasında ne kaldı! Az daha dayan. Yüce Allah (cc.) bunun karşılığını sana verecektir.” demesi. B) LGS sınavına hazırlanan Fatma’nın; “Yapamıyorum, galiba olmayacak” dediği bir esnada annesinin ona; “Hede- finde başarılı olanlar asla yılmayanlardır.” demesi. C) Eklem rahatsızlıkları sebebiyle acı çeken ancak bir doktora gözükmek istemeyen Hakan’a arkadaşı Arda’nın onu onaylayarak; “En güçlü insanlar, sıkıntılarıyla baş edenlerdir.” demesi. D) Vatanî vazifesi için askere giden Mehmet’in nöbet tuttuğu esnada gözlerinin kapandığı gören asker arkadaşı Ali’nin kendisine; “Uyuma Memet! Düşman pusuda bekler.” demesi. Çözüm 7 Asr suresinde insanların birbirine sabrı tavsiye etmesi öğütlenmektedir. A,B ve D şıklarında verilen örnek olaylar da sabır tavsiye edilirken, C şıkkında Arda ilk önce arkadaşına doktora gitmesini tavsiye etmesi gerekirdi. Cevap C Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 17