20'li Branş Deneme Fen Bilimleri

15 FEN BİLİMLERİ Lahana suyu 11. • Asitler bazlarla tepkimeye girerek tuz ve su oluşturur. • Asitler metal ve mermer yüzeyleri aşındırarak bu yüzeylere zarar verir. • Bazlar cam yüzeylere zarar vererek matlaştırır. Bir maddenin asit, baz ya da nötr madde olup olmadığını anlamamızı sağlayan maddelere belirteç denir. Bu be- lirteçlerden biri de kırmızı lahana suyudur. Nötr ortamda mor renkli olan kırmızı lahana suyunun asidik ve bazik ortamlarda aldığı renkler şu şekilde tespit edilmiştir: 2 3 5 7 8 10 11 İçerisinde lahana suyu bulunan kaplara X, Y ve Z sıvıları konulduğunda renk değişimleri şekildeki gibi olmuştur. XY Z Kaplardaki renk değişimlerine göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Y sıvısı limon suyu olabilir. B) X ile Z sıvısı tepkimeye girdiğinde tuz ve su oluşur. C) X sıvısı cam yüzeyleri matlaştırır. D) Y sıvısı metal kaplarda saklanmamalıdır. 12. Fen bilimleri öğretmeni öğrencilerinden bezelye bitkisinde bulunan karakterlere ait alellerden hangisinin çekinik olduğunu bir çaprazlama yaparak belirlemelerini istiyor. Emel Ceyda Mert Arda ✕ ✕ ✕ ✕ Düz Buruşuk Mor Beyaz Yeşil Yeşil tohum tohum çiçek çiçek bezelye bezelye Yanda Yanda çiçek çiçek Yanda Düz Mor çiçek çiçek Sarı tohum bezelye Buna göre hangi öğrencinin çaprazlaması amacına uygundur? A) Emel  B) Ceyda  C) Mert  D) Arda 8. Sınıf 6

FEN BİLİMLERİ 15 13. Aşağıda elektrik yüklü cisimlerle ilgili 1, 2 ve 3 ile gösterilen düzenekler hazırlanarak etkinlikler yapılmıştır. 1. 2. 3. İpek kumaş Yün kumaþ Cam Nötr Ebonit Nötr 1. Önce ipek kumaşa sürtülen cam çubuk naylon iple asılan nötr alüminyum topa sol tarafından yaklaştırılıyor, sonra cam çubuk uzaklaştırılmadan alüminyum top sağ tarafından iletken tel ile toprağa bağlanıyor ve toprak bağlantısı kesilip cam çubuk uzaklaştırılıyor. 2. Yün kumaşa sürtülen ebonit çubuk naylon iple asılan nötr alüminyum topa dokunduruluyor. 3. Her iki düzenekteki alüminyum toplar naylon iplerle yan yana asılıyor. Buna göre 3 numaralı düzenekte alüminyum topların denge durumu hangi seçenekteki gibi olur? A) B) C) D) 14. Maddeler Buharlaşma - Yoğuşma Isısı (j / g) Su 2257 Alkol 854,97 Yukarıdaki tabloda buharlaşma - yoğuşma ısıları verilen su ile alkolün farklı miktarlarının farklı sayıdaki ısıtıcılar- la hazırlanmış düzenekleri şu şekildedir: 100 g 100 g 50 g 50 g su alkol su alkol I II III IV 8. Sınıf Bu iki maddenin buharlaşma sıcaklıklarında hazırlanan yukarıdaki düzeneklerine göre, ▲ Kaplarda bulunan sıvıların tamamının buharlaşması için gerekli ısı miktarı en az olan düzenek ■ Kaplarda bulunan sıvıların tamamının buharlaşması için gerekli süre en fazla olan düzenek hangi seçenekte doğru verilmiştir? A) B) C) D)  IV II III IV  I III II III 7

15 FEN BİLİMLERİ 15. Karbondioksit (CO2) Çürümüş bitki ve Kömür hayvan kalıntıları Doğalgaz Petrol Canlı ve cansız çevre arasında karbonun dolanımına karbon döngüsü denir. Canlıların yapısında bulunan karbon elementinin kaynağı atmosferde bulunan karbondioksittir. Döngüdeki bazı olaylar atmosferdeki karbondioksit ora- nını azaltırken bazı olaylar artırır. Buna göre verilen bilgi ve tablo dikkate alındığında, I. Hayvan ve bitkilerin solunumu, yanardağ patlaması ve fosil yakıtların yanması atmosferdeki CO2 oranını artırır. II. Bitkiler fotosentez ile atmosferdeki CO2 oranını artırırken solunum ile azaltır. III. Ölmüş üretici ve tüketicilerin ayrıştırıcılar tarafından parçalanması ile yapılarındaki karbon, fosil yakıta dönü- şür ve yandıktan sonra karbondioksit olarak yine atmosfere verilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II  B) Yalnız III  C) I ve III  D) II ve III 16. Asitler sulu çözeltilerinde tamamen iyonlarına ayrılıyorsa kuvvetli asit, tamamen iyonlaşmıyorsa zayıf asit adını alır. Hidroklorik asit, nitrik asit gibi asitler kuvvetli asitlere örnek iken yiyeceklerde bulunan asitler zayıf asitlere örnektir. Bazlar da asitler gibi sudaki iyonlaşma derecelerine göre kuvvetli ve zayıf olarak adlandırılır. 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 HCl Domates Kabartma Amonyak 1,2 4,5 tozu 11,0 8,3 Verilen bilgi ve görsele göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Kabartma tozu sulu çözeltide tamamen iyonlarına ayrılır. B) Amonyak sulu çözeltiye kabartma tozuna göre daha büyük oranda H+ iyonu verir. C) HCl sulu çözeltide büyük oranda iyonlarına ayrılır. D) Domates sulu çözeltide büyük oranda OH – iyonu vererek iyonlarına ayrılır. 8. Sınıf 8

FEN BİLİMLERİ 15 17. Cumhuriyet döneminde ilk kimya sanayi tesisleri devlet tarafından kurulmuşken ilerleyen yıllarda Türk özel sektö- rü de kimya sanayisinde yatırıma yönelmiştir. Ülkemizde kurulan yabancı firmalar ise kapasitelerini büyütmüştür. Devlet 1970’de küçük kapasiteli petrokimya tesisini Yarımca’da, 1985’te ise büyük kapasiteli Aliağa Petrokimya Tesisi’ni İzmir’de kurmuştur. Aşağıda mevcut TÜİK verilerine göre hazırlanmış iki tablo verilmiştir. Kimya Sektörünün İllere Göre Girişimci Dağılımı Kimya Sektörü Ölçeksel Dağılımı Yüzde (%) Yüzde (%) 38,6 83 6,6 6,5 5,4 3,3 2,8 2,7 2,4 2,4 1,6 14 Ölçek İl 2,5 0,5 tipi İstanbul Mikro Küçük Orta Büyük İzmir ölçek ölçek ölçek ölçek Ankara Bursa Konya Antalya GazKioacntaeelpi Adana Mersin Buna göre verilen bilgi ve tablolar incelendiğinde, I. Kimya sektöründeki girişimcilerin büyük bölümü büyük şehirlerde toplanmıştır. II. Sektörde faailyet gösteren tesislerin büyük çoğunluğu mikro ölçeklidir. III. 0,5 oranındaki büyük ölçekli tesisler yabancı firmalar ve devlet tarafından kurulmuşken %83 oranındaki mikro ölçekli tesisler Türk özel sektöre aittir. çıkarımlarından hangileri yapılabilir? A) Yalnız II  B) I ve II  C) I ve III  D) I, II ve III 18. Fen bilimleri öğretmeni öğrencilerine gazların da sıvılar gibi basınç uyguladığını gösterebilmek için aşağıdaki de- neyi yapıyor. Teneke kutu Maşa Teneke kutuyu bir süre ısıtıyor. Su Su Teneke kutunun ağzını kapatıp Bir süre sonra teneke kutunun içe doğru maşa ile kovadaki suya bırakıyor. büzüştüğünü gözlemliyor. Buna göre yapılan deney ile ilgili, I. Teneke kutunun ısıtılmasının amacı kutu içindeki açık hava basıncını azaltmaktır. II. Teneke kutuya kovada iken hem sıvı hem de açık hava basıncı etki etmektedir. III. Kovada iken teneke kutu içindeki gaz basıncı, kutuya uygulanan dış basınçtan fazladır. ifadelerinden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I  B) Yalnız III  C) I ve II  D) II ve III 8. Sınıf 9

15 FEN BİLİMLERİ 19. Periyodik sistemde elementler artan atom numaralarına göre dizilir; aynı zamanda metal, yarı metal ve ametal olmak üzere üç farklı sınıfta bulunur. Periyodik sistemdeki ●, ▲, ★ ve ■ elementlerine ait şu bilgiler bilinmektedir: • ●’nin atom numarası ★’in atom numarasından büyüktür ve ★ ametallerinin özel bir grubundadır. • ■ elementi elektrik ve ısıyı iyi iletir. • ● ve ■ kendi aralarında alaşım oluşturabilir. • ▲ kırılgan değildir, bu yüzden işlenebilir. Buna göre özellikleri verilen elementlerinin periyodik sistemdeki yerleri hangi seçenekteki gibi olabilir? A) ● B) ▲ ■ ■ ★ ▲ ★ ● C) D) ■ ● ▲ ★ ■ ★ ▲ ● 20. Nötr elektroskop Yüklü küre İletken tel Yük dağılımı şekilde verilen metal kürenin iletken Zeka Küpü Yayınları telle toprak bağlantısı yapılıyor ve anahtar kapatılı- Soru yor. Daha sonra ise toprak bağlantısı kesilip nötr Soru elektroskoba dokunduruluyor. Öğrenci No CEVAPLAR Yukarıdaki deney ile ilgili olarak aşağıdaki ifadeler- 100355 ABCD ABCD den hangisi yanlıştır? 0 1 11 A) Anahtar kapatıldığında küre nötr hâle gelir. B) Topraklanan küre, elektroskoba dokundurulun- 1 2 12 ca elektroskobun yaprakları açılır. 2 3 13 C) Topraktan küreye negatif yük akışı olur. D) Küre anahtar kapatılmadan önce pozitif yük ile 3 4 14 yüklüdür. 4 5 15 5 6 16 6 7 17 7 8 18 8 9 19 9 10 20 8. Sınıf 10

8. FEN BİLİMLERİ 16 SINIF BRANŞ DENEMELERi 1556 1. Çevre şartlarının insan embriyosuna ait DNA’lar üzerindeki etkilerini öğrenmek isteyen bilim insanları canlı kullan- mak yerine bir simülasyon geliştirir. Simülasyona girecek DNA parçası KKN L LN L NK L LOK KO KOL 3. gen 1. gen 2. gen (Parmak sayısı) (Dudak şekli) (Saç şekli) Simülasyonda sadece radyasyon aktif olduğunda DNA parçasının durumu KNN L L N L NK L LOK KOKOL Simülasyonda aşırı sıcaklık ve radyasyon aktif olduğunda DNA parçasının durumu KNN L NLNK L LOK OKOL Yukarıdaki simülasyon sonuçlarına göre çevre şartlarının insan embriyosundaki etkileri hakkında yapılan yorum- lardan hangisi yanlıştır? A) Radyasyon verilmiş DNA’ya sahip bu embriyoda onarılabilir hasar oluşmuştur. B) Aşırı sıcaklık embriyoda tavşan dudaklılığa neden olabilir. C) Çevre koşulları genlerin yapısını değiştirerek kalıtsal hastalıklara neden olabilir. D) Embriyonun saç şekli radyasyon ve aşırı sıcaklıktan etkilenmiştir. 2. Yh h 2X Damla özdeş araba, ip, makaralar ve farklı eğik düzlemler kullanarak yukarıdaki düzeneği kurmuştur. Arabada bulunan X ve Y blokları sürtünmelerin yok sayıldığı sistemde dengede durduğuna göre, I. II. 2r III. r XY Y XY X düzeneklerinden hangilerinde X ve Y blokları dengede kalabilir? A) Yalnız I  B) I ve III  C) II ve III  D) I, II ve III 8. Sınıf 1

16 FEN BİLİMLERİ 3. Eda, çaprazlama konusuyla ilgili iki hipotez öne sürmektedir. 1. hipotez: Baskın karakterli iki bireyin çaprazlanması sonucu çekinik karakterli bireyler oluşabilir. 2. hipotez: Çekinik ve baskın karakterli iki bireyin çaprazlanması sonucu çekinik karakterli bireyler oluşabilir. Bu hipotezlerini bezelye bitkisi üzerinde ispatlayacaktır. Bezelye bitkisinin bazı özelliklerinin baskınlık ve çekinik- lik durumu şu şekildedir: Canlı çeşidi Karakter Baskın özellik Çekinik özellik 1. hipotez 2. hipotez Bezelye Tohum şekli Yuvarlak (Düz) tohum Buruşuk tohum Tohum rengi ■■ ▲ Boy uzunluğu Sarı tohum Yeşil tohum Çiçek rengi Uzun boy Kısa boy ●▲ Mor çiçek Beyaz çiçek Eda, yukarıdaki hipotezlerle ilgili iki ayrı çaprazlama yapıyor ve fenotipleri sembollerle gösteriyor. Buna göre çaprazlamalardaki bezelyelerin ■, ●, , ▲ sembolleri ile ifade edilen genotip ve fenotip özellikleri aşa- ğıdakilerden hangisindeki gibi olabilir? ■ ●▲ A) Homozigot düz tohum Heterozigot düz tohum Yeşil tohum Yeşil tohum B) Heterozigot düz tohum Buruşuk tohum Heterozigot sarı tohum Yeşil tohum C) Heterozigot uzun boy Kısa boy Homozigot mor çiçek Beyaz çiçek D) Homozigot mor çiçek Heterozigot mor çiçek Beyaz çiçek Heterozigot mor çiçek 4. Fen bilimleri öğretmeni derste kapalı bir kap içindeki X maddesini 30 °C’tan 90 °C’a kadar ısıtıyor. Deney esnasın- da maddedeki değişime göre sıcaklık - zaman grafiğini ve deneyle ilgili ifadelerin olduğu tabloyu hazırlıyor. Sıcaklık (°C) 1 Madde erirken aldığı ısıyı molekülleri arasın- 90 daki bağların koparılmasında kullanmıştır. 66 48 2 Maddenin sıvı hâldeki öz ısısı katı hâldekin- 30 den daha fazladır. 0 Zaman (dk.) 3 Maddenin saf hâldeki erime ve kaynama sı- 10 20 35 60 70 caklığı sırasıyla 48 °C ve 66 °C'tur. 4 Maddenin erimesi için gerekli ısı, buharlaşma- sı için gerekli ısıdan fazladır. Deneyi ve tablodaki ifadeleri inceleyen öğrencilerden hangisinin değerlendirmesi doğrudur? Murat Tarık Yavuz Beyza A) 1 D   B) 1 D   C) 1 Y   D) 1 Y 2D 3D 2D 2Y 2D 4D 3D 3Y 3Y 4Y 4D 4D 8. Sınıf 2

FEN BİLİMLERİ 16 5. Türkiye’de kimya sanayi 1950’li yılların başında faaliyete geçen şirketlerle başlamış; 1960’lar ve 1970’lerde geliş- me göstermiştir. 1980 yıllarda ise kamuya ait Petkim ve Tüpraş şirketleri kimya endüstrisine önemli katkılarda bu- lunmuştur. Aynı yıllarda çok sayıda küçük ve orta büyüklükte özel şirketler de kurulmuştur. 2000’li yıllarda sektör ihracat hızında önemli oranda büyüme katetmiştir. Aşağıdaki tabloda 2000’li yıllarda kimya endüstrisinde gerçekleşen ithalat - ihracat rakamları verilmiştir. Ürünler Dış ticaret (bin) 2007 2008 2009 2010 2011 Mineral yakıtlar / İthalat 33.883.135 48.291.193 29.905.305 38.497.229 20.544.539 Yağlar İhracat 5.147.932 7.531.776 3.921.300 4.469.479 2.645.705 İnorganik İthalat 1.104.669 1.684.704 1.091.697 1.423.788 716.964 kimyasallar İhracat 516.648 679.620 611.669 930.672 469.997 Organik İthalat 3.995.871 4.421.378 3.341.722 4.4400.214 2.236.446 kimyasallar İhracat 374.384 486.560 347.698 520.499 252.522 Eczacılık İthalat 3.523.665 4.360.581 4.080.491 4.410.051 1.964.356 ürünleri İhracat 357.776 421.134 429.061 558.172 242.207 İhracatın ithalatı karşılama oranı %21,2 %21,7 %22,5 %21,5 %21,1 Tabloya göre, I. Türkiye’de kimya endüstrisine ait işletmeler cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte hemen faaliyete geçmiş ve 30 yıl içinde kamuya ait büyük şirketler kurulmuştur. II. İhracat - ithalat dengesinin en iyi olduğu 2009 yılında bile kimya endüstrisi büyük oranda dışa bağımlıdır. III. 2011 yılına kadar bütün sektörlerde ithalat - ihracat değerlerinde görülen değişimler istikrarlı şekilde ve olum- lu yönde değişmiştir. ifadelerinden hangilerine ulaşılamaz? A) I ve II  B) II ve III  C) I ve III  D) I, II ve III 6. Fen bilimleri dersinde kimyasal tepkimelerde kütlenin Potasyum Gaz korunduğunu öğrenen İlker, deney grubu arkadaşla- klorat Potasyum rıyla birlikte aşağıdaki deneyi yapıyor. klorür Deneyin yapılışı: 1. aşama: Hassas terazide erlenmayerin darası alınır ve 10 g potasyum klorat eklenir. 2. aşama: Sacayağının üstüne oturtulan erlenmaye- rin içindeki madde ısıtılmaya başlanır. 3. aşama: Potasyum klorattaki değişim ve gaz çıkışı bitinceye kadar ısıtıldıktan sonra erlenmayer tekrar tartılır. İlker ve arkadaşları deneyin sonucunda hassas terazide ölçülen değerin, başta ölçtükleri değerden az olduğunu fark ediyor. Buna göre deneyin bekledikleri gibi sonuçlanmamasının nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Tepkime sonucu bazı maddelerin yok olması B) Erlenmayerin ağzının açık olması C) Tepkime sonucunda toplam atom sayısının değişmesi D) Potasyum kloratın bir kısmı gaza dönüşürken atom cinslerinin de değişmesi 3 8. Sınıf

16 FEN BİLİMLERİ 7. Akın ve Bora’nın aşağıdaki düzeneği kullanarak 300 N’luk yükü 1 metre yükseğe çıkarması gerekiyor. Bu amaç- la Akın, sepetteki dört bloktan iki blok eksiltmeyi isterken Bora bir blok eksiltmeyi istemiştir. Bora Akın Dengeleyici ağırlık 600 N 300 N 1m 1m Sepet 200 N Buna göre her iki görüşün uygulanması durumunda yükün durumuyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bora’nın görüşü uygulanırsa yük 1 metre yükseğe çıkacağından rahatlıkla alabilir. B) Sepetten iki tuğla alınırsa yük Bora’dan daha yükseğe çıkacağından kolayca alamaz. C) Her iki basit makine de kuvvet kazancı sağlar. D) Sepetten alınan her blok dengeleyici ağırlığın etkisini artırır. 8. Fen bilimleri öğretmeni laboratuvar masasının üzerine cam, kumaş, bir parça et, erlenmayer içinde magnezyum metali parçaları ve bir parça mermer koyup bu maddelerin üzerlerine damlalık yardımıyla derişik hidroklorik asit damlatıyor. Erlenmayerin ağzına balon geçiriyor. Magnezyum metali Hidroklorik parçaları asit Cam Kumaş Et Mermer Öğrenciler, damlatma işleminden sonra erlenmayerin ağzındaki balonun şiştiğini; kumaşın, etin ve mermerin tah- riş olduğunu; camın yapısında ise herhangi bir değişiklik olmadığını gözlemliyor. Buna göre öğrencilerin deney sonucuna göre aşağıda verilen çıkarımlardan hangisini yapması beklenemez? A) Laboratuvar ortamında çalışırken mutlaka eldiven ve koruyucu gözlük kullanılmalıdır. B) Asitler metallerle kimyasal tepkimeye girer ve gaz çıkışı gözlenir. C) Banyo ve lavabolar temizlenirken farklı temizlik malzemelerinin karışmamasına dikkat edilmelidir. D) Mermer tezgahlar üzerinde limon kesilmemeli ve sirke damlatılmamalıdır. 8. Sınıf 4

FEN BİLİMLERİ 16 9. Birleşmiş Milletler (BM) bünyesinde faaliyet gösteren Dünya Meteoroloji Örgütü (DMÖ), sera gazı salımı hakkın- daki raporunu 25.11.2019 tarihinde yayımladı. Madrid’de düzenlenecek BM İklim Zirvesi öncesi yayımlanan raporda, atmosfere sera gazı salım oranında geçen 10 yıl ortalamasından daha hızlı bir artış gerçekleştiği uyarısı yapıldı. DMÖ gelecek nesillerin büyük sorunlar ya- şayacağını ve 2016’da yürürlüğe giren Paris İklim Antlaşması’na rağmen atmosferdeki karbondioksit (CO2) kon- santrasyonunun 350 ppm sınır değerinin çok üzerinde olduğunu söyledi. Karbondioksit konsantrasyonu (ppm) 410 Yıllar 400 Haziran 2018: 410,79 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 Haziran 2017: 408,84 390 Haziran 2016: 406,81 380 370 360 350 340 330 320 310 1960 1965 1970 1975 Yukarıda 1960 - 2015 yılları arasında dünyadaki sera gazı salımlarındaki değişimin gösterildiği bir grafik yer al- maktadır. Verilenler dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisi bu değişime bağlı gelecekte karşılaşacağımız sonuçlardan biri değildir? A) B) C) D) 5 8. Sınıf

16 FEN BİLİMLERİ 10. Biyoteknoloji ve genetik mühendisliğinin çalışma alanlarından biri de babalık testidir. Biyolojik yapımıza ait tüm karakterlere ait genlerden bir tanesi anneden diğeri babadan gelir. Böylece genetik özelliklerimizin yaklaşık yarı- sını annemizden diğer yarısını da babamızdan alırız. Dolayısıyla hem anne hem de babamızla ortak gen bölge- lerimiz bulunur. Bu bilgi doğrultusunda yapılan babalık testinde çocuk ile baba arasında tamamen ortak olması gereken gen bölgelerinin analizi yapılmaktadır. Eğer çocuk ile babanın analiz edilen gen bölgeleri aynı ise test edi- len baba adayı çocuğun gerçek babasıdır. Aşağıdaki grafikte 4 kişi arasında yapılan DNA testleri bulunmaktadır. bc I ce II de III ad IV Buna göre hangi seçenekteki DNA örneklerinin anne, baba ve çocuğa ait olma ihtimali en yüksektir? A) B) C) D) Anne I I IV IV Baba II III III II Çocuk III II II I 11. Termik santrallerin çalışma prensibi, kömür ve- Buhar ya doğal gazın yakılarak elektrik enerjisine çev- rilmesidir. Suyun yüksek basınç altında ve yük- Buhar türbini Jeneratör sek sıcaklıkta buharlaştırılması ile başlayan faaliyetler, söz konusu yüksek basınçlı buharın Isıtma kazanı Buhar kazanı türbinleri harekete geçirmesi ile devam eder. Tür- binlerin dönmesiyle hareket enerjisi elektrik ener- jisine dönüşür. Buna göre verilen bilgilerden yararlanarak aşa- ğıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz? A) Termik santrallerde düşük kalorili kömürler yakılarak ekonomiye kazandırılabilir. B) Termik santrallerde suyun yüksek basınçlı buhara dönüşmesi türbinlerin dönüş hızını etkiler. C) Termik santrallerde gerçekleşen enerji dönüşümü “Kimyasal enerji → Isı enerjisi → Hareket enerjisi → Elektrik enerjisi” şeklindedir. D) Termik santraller çevreyi çok kirletmesine rağmen enerjiyi ucuza üretmesi nedeniyle fazla tercih edilmelidir. 8. Sınıf 6

FEN BİLİMLERİ 16 12. Işık şiddetinin artması ile fotosentezin de artışı belirli bir ışık şiddetine kadar devam eder, daha sonra ışık şiddeti artsa bile fotosentez hızı sabit kalır. Bu ışık şiddeti sınır değerleri bitki türlerine göre değişir. Aynı durum ortam sı- caklığı için de geçerlidir. Çiğdem, üç farklı bitkinin farklı sıcaklık ve ışık şiddeti altındaki fotosentez hızlarını gösteren grafikleri aşağıdaki gibi çizmiştir. Fotosentez Fotosentez hızı hızı I III II I II III I II III Sıcaklık (°C) Işık şiddeti 10 25 30 40 50 Buna göre I, II ve III bitkileri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) II bitkisi fotosentez yapabilmek için I ve III bitkilerine göre daha yoğun Güneş ışığına ihtiyaç duymaktadır. B) Aynı yaprak genişliğinde, 30 °C sıcaklık değerinde I bitkisinin üreteceği oksijen gazı miktarı en fazladır. C) Bitkiler şiddeti aynı olan ışıklı ortama koyulursa II ve III bitkileri fotosentez yaparken I bitkisi yapmayabilir. D) III bitkisi soğuk bölgelerde yaşayan bir bitki türüyken, I ve II bitkileri sıcak iklim bitkileri olabilir. 13. Fen bilimleri laboratuvarında bir ekoloji piramidinde canlı- 1 damla 1 damla 3 damla 3 damla 4 damla ların vücutlarında biriken zehir miktarını gösteren bir dü- zenek hazırlamak isteyen Lara yandaki etkinliği yapmıştır. Lara, özdeş deney tüplerini bazılarını yarısına kadar bazı- larını tamamen su ile doldurarak etkinliğinde, bu deney tüplerinin canlıların vücutlarını temsil ettiğini belirtmiştir. Daha sonra yandaki gibi damlalık yardımıyla tüplere mü- rekkep damlatmış ve etkinlik sonunda deney tüplerindeki X Y Z T P suyun koyulaştıkça kirliliğin arttığını söylemiştir. Buna göre, I. Bu ekoloji piramidinde X canlısından P canlısına doğru gidildikçe canlı vücudunda biriken zehir oranı artar. II. Bu ekoloji piramidinde vücut büyüklüğü en fazla olan canlı T olabilir. III. T canlısının vücudunda biriken zehir oranı Z canlısının vücudunda biriken zehir oranından fazladır. IV. Bu canlılarla oluşacak ekoloji piramidi X → Y → Z → T → P şeklindedir. ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) I ve IV  B) II ve III  C) I, II ve III  D) I, II, III ve IV 7 8. Sınıf