8. Sınıf İnkılap Soru Bankası

Hücreleme Kazanım Baraj Yeni Sisteme Nitelikli Özgün Sistemli Sıralı Aşamalı Uygun Sorular ÇTÖVAZİMDÜAEMOMLIÜ TUAAYHKUTIMLALLYIUA MEB Örnek Sorularına Benzer T.C. İNKILAP TARİHİ ve ATATÜRKÇÜLÜK SORU BANKASI MANTIK VE MUHAKEME DESTEKLİ

www.zekakupuyayinlari.com.tr Copyright © Batuksan Eğitim ve Yayıncılık Hizmetleri A.Ş. Bu kitabın her hakkı saklıdır (Noter huzurunda ve patent merkezinde). Hangi amaçla olursa olsun, kitabın tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayınlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar, gerekli cezai sorumluluğu ve kitabın hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır. Grafik & Tasarım Zeka Küpü Grafik Tasarım Servisi ISBN: 978-605-7534-32-3 Baskı - Cilt WPC Matbaacılık San. Tic. A.Ş. Osmangazi Mah. Mehmet Deniz Kopuz Cad. No: 17 Esenyurt / İSTANBUL Telefon: (0 212) 886 83 30 Sertifika No: 35428 İrtibat Adresi Batuksan Eğitim ve Yayıncılık Hizmetleri A.Ş. Sinanpaşa Mah. Ortabahçe Cad. No: 5 Beşiktaş / İstanbul Telefon: (0 212) 227 00 91 - (0 212) 227 89 00 Bu kitaptaki soruların herhangi bir şekilde fotokopi ile veya diğer kayıt cihazlarıyla çoğaltılmasına, başka bir kaynakta kullanılmasına ve depolanmasına rastladığınızda bu durumu bize bildirirseniz millî gelirin kaybolmasını engellemiş olursunuz. İrtibat telefonu: (0 212) 227 89 00

İSTİKLÂL MARŞI Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Bastığın yerleri \"toprak!\" diyerek geçme, tanı: Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; Sen şehid oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: O benimdir, o benim milletimindir ancak. Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ? Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ! Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl... Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda, Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl! Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüdâ. Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Ruhumun senden, İlâhi, şudur ancak emeli: Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Değmesin mabedimin göğsüne nâ-mahrem eli. Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Bu ezanlar -ki şehadetleri dînin temeli- Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım. Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli. Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Her cerîhamdan, İlâhi, boşanıp kanlı yaşım, Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir îmânı boğar, Fışkırır ruh-ı mücerred gibi yerden na'şım; \"Medeniyet!\" dediğin tek dişi kalmış canavar? O zaman yükselerek arşa değer belki başım. Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın. Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl. Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın... Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl: Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın. Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet; Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl! Mehmet Âkif Ersoy

İÇİNDEKİLER ÜNİTE 1: Bir Kahraman Doğuyor ................................................................................................................................................. 5 ÜNİTE 2: Millî Uyanış: Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar....................................................................................................... 26 ÜNİTE 3: Millî Bir Destan: Ya İstiklal Ya Ölüm! .......................................................................................................................... 56 ÜNİTE 4: Atatürkçülük ve Çağdaşlaşan Türkiye ........................................................................................................................ 87 ÜNİTE 5: Demokratikleşme Çabaları ........................................................................................................................................114 ÜNİTE 6: Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası........................................................................................................................... 123 ÜNİTE 7: Atatürk’ün Ölümü ve Sonrası.................................................................................................................................... 135 CEVAP ANAHTARI.................................................................................................................................................. 149

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR 1 TEST 2462 Zeka Küpü Yayınları 2. Osmanlı Devleti’ni etkileyen gelişmelerden bazıları şunlardır: UYANAN AVRUPA VE SARSILAN OSMANLI • Fransız İhtilali’yle (1789) birlikte hürriyet, eşitlik, 1. adalet ve milliyetçilik gibi fikirler dünyaya yayıl- dı. Özellikle milliyetçilik fikri çok uluslu impara- Avrupalı devletler, zamanla bilimsel bilgiyi tekno- torlukları olumsuz etkiledi. Fransızlar milliyetçi- lojiye aktarıp buhar gücüyle çalışan gemiler icat lik fikrini “Her millete bir devlet” sloganıyla dış ettiler ve dokuma fabrikaları kurdular. Böylece politikada bir araç olarak kullandılar. Bu fikrin en Sanayi İnkılabı doğdu. Küçük üretim atölyeleri- fazla etkilediği devletlerden biri de Osmanlı Dev- nin yerini büyük fabrikalar, insan gücünün yerini leti oldu. makine gücü aldı. Makineler sayesinde üretim hızla arttı. Artan üretimle birlikte ham madde ve • Osmanlı Devleti XIX. yüzyılda Avrupalı devlet- pazar ihtiyacı da arttı. lerden yüksek faizle borç alarak giderlerini kar- Sanayileşmesini tamamlayan Avrupalı devletler şılamaya çalıştı. İlk kez Kırım Savaşı sırasında ihtiyaç duydukları ham maddeyi henüz sanayi- alınan borçlar büyük oranda israf edildi. Devlet, leşmemiş ülkelerden karşılayıp ürettikleri ürünle- otuz yıl içinde borçlarının faizini dahi ödeyemez ri de aynı ülkelerde pazarladılar. Böylece devlet- hâle gelerek iflas etti. Bunun üzerine alacaklı ler arasında sömürgecilik yarışı hız kazandı. devletler -Osmanlı yönetiminin çağrısıyla- bir Sömürge yarışında başı çeken İngiltere “üzerin- araya gelerek Düyûn-u Umûmiye adında ulus- de güneş batmayan” geniş bir sömürge impara- lararası bir teşkilat kurdular. torluğu kurdu. İngiltere’yi diğer Avrupalı devletler takip etti. Avrupalı devletler arasında başlayan • Azınlık isyanları devam ederken XIX. yüzyılın sömürge yarışı ham madde ve pazar rekabetini ortalarına doğru Osmanlı Devleti’nde aydın bir de artırdı. Artan bu rekabet de I. Dünya Savaşı’na grup kendini göstermeye başladı. Fransız İhti- zemin hazırladı. lali ile dünyada yayılmaya başlayan hürriyet, eşitlik, adalet gibi fikirlerden etkilenen ve Jön 1. Metinde I. Dünya Savaşı’nın çıkmasında hangi- Türkler olarak bilinen bu grup, azınlık isyanlarını sinin etkisinden söz edilmemiştir? önlemek için farklı bir fikir ortaya koydu. Jön Türk- lere göre azınlıkların isyan etmesinin temel ne- 2. İngiltere için “üzerinde güneş batmayan” impa- deni, padişahın ülkeyi tek başına yönetmesiydi. ratorluk denilmesinin nedeni nedir? Bu gelişmelerin; Yukarıda sorulan sorulara verilmesi gereken ce- vaplar seçeneklerin hangisindeki gibi olmalıdır? I. Osmanlı Devleti’nin gelir kaynaklarına el konuldu. Ekonomik bağımsızlığını kaybeden Osmanlı A) 1. Pazar arayışı Devleti’nin siyasi bağımsızlığı da zayıfladı. 2. Dünyanın süper gücünün İngiltere olması II. Osmanlı toprakları uluslararası ortak pazara dö- B) 1. Sanayi İnkılabı nüşürken ülkenin limanları Avrupa’dan gelen 2. Sanayi İnkılabı'nın İngiltere’de başlaması ucuz mallarla doldu. Kendi ürünlerini satama- yan yerli esnaf üretimi durdurunca Osmanlı sa- C) 1. Sömürgecilik nayisi yavaş yavaş çöktü. 2. İngiltere’nin ham madde ihtiyacının olma- ması III. Azınlık isyanları nedeniyle özellikle Balkan top- raklarında huzur bozuldu. Sınırları daralan Os- D) 1. Milliyetçilik akımı manlı Devleti dağılma tehlikesi ile karşı karşıya 2. İngiltere’nin sömürgeleri sayesinde sınırları- kaldı. nın çok genişlemesi IV. Meşrutiyet yönetimine geçildi. Böylece padişa- hın yanında din, dil ve ırk ayrımı gözetmeksizin herkesin eşit bir şekilde yönetime katılması sağ- landı. sonuçlarından hangilerine neden olduğu söyle- nebilir? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I, III ve IV 8. Sınıf 5 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 1 BİR KAHRAMAN DOĞUYOR 3. İslamcılık 4. Azınlıkları devlete bağlamak ve onların bağımsızlık Osmanlıcılık isteklerini yatıştırmak amacıyla yürütülen politika- lar, bütün ülke halkını eşit vatandaş sayan anaya- Türkçülük Batıcılık sanın ilanı ile sonuçlandı. Semra Öğretmen, öğrencilerine yukarıdaki fikir akım- 1876’da ilan edilen larını verdikten sonra Fatih, Serhat, Beyza ve Yu- anayasa (Kanun-i suf adlı öğrencilerine fikir akımlarından birini araş- Esasi) ile Türk tari- tırıp sınıf arkadaşlarına anlatmaları için görev hinde ilk defa anaya- vermiştir. Öğrenciler, araştırma sonuçlarıyla ilgili sal düzene geçilmiş aşağıdaki bilgileri sınıf arkadaşlarına sunmuşlardır. oldu. Bu yeni dö- nem, Osmanlı tari- Fatih : Mehmet Emin Yurdakul ve Ziya Gökalp gi- Zeka Küpü Yayınları hinde “Meşrutiyet bi aydınlar tarafından savunulan bu fikir, Dönemi” olarak ad- azınlıkların ayrılmasıyla daha da güçlendi. landırılır. Bu fikir akımı Millî Mücadele’nin başarıya ulaşmasında da etkili oldu. Padişahın tek kişi egemenliğine daya- Serhat: Bu fikir akımını benimseyen Osmanlı ay- lı yönetimini kabul dınları 20. yüzyılda özellikle Selanik’te ör- eden fakat onun halk gütlenmişlerdir. Bu aydınlar çeşitli gazete adına denetlenmesi ve dergiler çıkararak fikirlerini yaymışlar ve gerektiğini savunan padişah II. Abdülhamit’e meşrutiyeti ilan bu yeni düşüncenin öncüleri Genç Osmanlılar ol- ettirmişlerdir. muştur. Devlet, artık padişahın kişisel isteklerine gö- re değil, anayasadaki kurallara göre yönetilecektir. Beyza : Tevfik Fikret gibi aydınlar tarafından savu- nulan bu fikir akımı Atatürk Dönemi'nde in- Anayasada, kişiler arası eşitlik, mal ve konut doku- kılaplar yapılırken de etkili oldu. Bu fikir akı- nulmazlığı, eğitim hakkı, vicdan hürriyeti, basın hür- mına göre, devletin kurtuluşunun tek yolu, riyeti ve mahkemelerin bağımsızlığı gibi kişi hak ve çağın fikir ve ihtiyaçlarına uygun medeni hürriyetlerine yer verilmiştir. Ancak padişaha tanı- bir millet ve devlet hâline gelmektir. nan geniş yetkiler de vardır. Üyeleri halk tarafından seçilen meclisi açma, kapatma, tatil etme, meclise Yusuf : Mehmet Âkif ve padişah II. Abdülhamit ta- yasa çıkarması için izin verme ve çıkardığı yasala- rafından da desteklenen bu fikir akımı rı onaylama yetkileri padişaha aittir. Padişahın ba- I. Dünya Savaşı yıllarında bazı Arap lider- kanları göreve getirme ve görevden alma, kişileri lerinin Osmanlı Devleti’ne isyan etmesi so- sürgüne gönderme yetkileri de vardır. Anayasanın nucunda geçerliliğini kaybetmiştir. padişaha tanıdığı bu yetkiler, onun denetlenmesini ve sınırlandırılmasını güçleştirmiştir. Buna göre öğrencilerin anlattığı fikir akımları hangi seçenekte doğru verilmiştir? Verilen bilgilere göre Meşrutiyet yönetimi ile il- gili; A) Fatih Türkçülük B) Fatih Türkçülük Serhat İslamcılık Serhat Osmanlıcılık I. Padişahın yetkilerinin sınırlandırılmasında etki- Beyza Batıcılık Beyza Batıcılık li olduğu Yusuf Osmanlıcılık Yusuf İslamcılık II. Temel hak ve özgürlüklerin anayasal güvence C) Fatih Batıcılık D) Fatih Batıcılık altına alındığı Serhat Osmanlıcılık Serhat İslamcılık Beyza Türkçülük Beyza Türkçülük III. Devletin parçalanmasının önlenmeye çalışıl- Yusuf İslamcılık Yusuf Osmanlıcılık dığı IV. Padişah egemenliğine tamamen son verildiği çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir? A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III D) II, III ve IV T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 6 8. Sınıf

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR 1 TEST 5. 1 18. yüzyılda İngiltere’de başlayıp sonrasında 7. Batı Avrupa’ya yayılan, buharlı makinelerin kullanımının başladığı ve yeni üretim teknikle- Zeka Küpü Yayınları Fransız İhtilali’yle (1789) birlikte hürriyet, eşitlik, ada- rinin geliştirildiği dönemdir. let ve milliyetçilik gibi fikir akımları dünyaya yayıldı. Özellikle milliyetçilik fikrinin en fazla etkili olduğu ül- 2 Bir devletin, kendi sınırları dışında, başka ulus- kelerden biri de Osmanlı Devleti oldu. ları, devletleri, toplulukları siyasal ve ekono- mik egemenliği altına alarak yayılma politika- Milliyetçilik fikrinden etkilenen azınlıklar, Avrupalı sıdır. devletlerin de kışkırtmasıyla isyan etmeye başla- dılar. 3 Hükümdarlıkla yönetilen bir ülkede, hükümda- rın ya da bir başbakanın başkanlığı altında bir Osmanlı devlet adamlarının azınlık isyanlarını hükûmetin ve yasaları yapan seçilmiş bir par- önleyebilmek için yaptığı çalışmalar, o dönemdeki lamentonun bulunduğu yönetim biçimidir. bazı gelişmeler ve olaylar ile ilgili bilgiler şunlardır: 4 “Genel Borçlar” anlamına gelir. 1881 yılında • II. Meşrutiyet ilan edilmeden önce azınlıklar ile kuruldu. Osmanlı İmparatorluğu'nun dış borç- Müslümanların hakları eşit hâle gelmiştir. larını denetleyen kurumdur. • Osmanlı Devleti’ndeki ilk demokratikleşme ça- Yukarıda numaralandırılmış bilgiler aşağıdaki lışması olan Tanzimat Fermanı ilan edildiğinde kavramlarla eşleştirildiğinde hangisi yanlış olur? henüz azınlıklar ile müslümanlar her yönden eşit hâle gelmemiştir. A) 1 → Sanayi İnkılabı B) 2 → Sömürgecilik • Osmanlı tarihinde rejime yönelik ilk isyan çıktı- C) 3 → Kanun-i Esasi ğında meclis açıktır. D) 4 → Düyûn-u Umûmiye Bu bilgilere göre yaşanan gelişmelerin tarihleri 6. Osmanlı Devleti içindeki tüm milletleri “Osmanlılık” aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? duygusu ile “Osmanlı Milleti” hâline getirmeyi amaç- layan Osmanlıcılık fikrini savunan aydınlar, II. Ab- 1839 1856 1908 1909 dülhamit'e meşrutiyeti ilan ettirmişlerdir. Osmanlı Devleti'nin parçalanması durumunda Müslüman mil- A) Tanzimat II. Islahat 31 Mart letleri birlik içinde tutmayı amaçlayan “İslamcılık” dü- Fermanı Meşrutiyet Fermanı Vakası şüncesi, İngiliz sömürgelerindeki Müslümanların Os- manlıya savaş açmasıyla etkisini kaybetmiştir. B) Islahat 31 Mart II. Tanzimat Osmanlı Devleti içinde yaşayan Türkleri millî bir duy- Fermanı gu ile bilinçlendirmeyi hedefleyen Türkçülük düşün- Vakası Meşrutiyet Fermanı cesi, Millî Mücadele'nin de başarıya ulaşmasında et- kili olmuştur. Batıcılık fikir akımı Osmanlıyı kurtar- C) Tanzimat Islahat II. 31 Mart manın tek yolunun uygar bir millet ve devlet hâline Fermanı Fermanı Meşrutiyet Vakası gelmekten geçtiğini savunmuştur. D) 31 Mart II. Islahat Tanzimat Buna göre fikir akımlarının ortak amaçlarının Vakası Meşrutiyet Fermanı Fermanı hangisi olduğu söylenebilir? A) Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünü koru- mak B) Müslümanları halifenin etrafında birleştirmek C) Azınlıkların haklarını korumak D) Türkleri tek çatı etrafında toplamak 8. Sınıf 7 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

1 BİR KAHRAMAN DOĞUYORTEST 8. Aşağıdaki haritada, 20. yüzyılın başlarında sömürgecilik faaliyetlerinde bulunan devletler ve bu devletlerin sömürge hâline getirdiği yerler gösterilmiştir. Verilen haritaya göre; I. Osmanlı Devleti sömürgecilik faaliyetlerinde bulunmamıştır. II. Sömürgecilik faaliyetleri daha çok Avrupalı devletler tarafından yapılmıştır. III. Fransız İhtilali'nin yaydığı fikir akımları Avrupa'da sömürgecilik faaliyetlerini artırmıştır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) I ve II  B) I ve III  C) II ve III  D) I, II ve III Baraj Sorusu 9. • Fransız İhtilali'nin Osmanlı'da etkili olduğu • Kurtuluş için farklı fikirlerin ortaya atıldığı • Azınlıkların Osmanlı'dan ayrılmak istediği durumları dikkate alınarak bir paragraf oluşturulduğunda seçeneklerden hangisi 20. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu durumu daha iyi ifade eder? A) Balkanlarda ortaya çıkan ayrılıkçı fikirler, Osmanlı aydınları arasında yeni arayışlara neden oldu. Fransız İhtilali’nin etkilerini gören bu kişiler Batıcılık, Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük gibi fikir akımlarına yöneldi- ler. Bu akımların ortak amacı, devleti içinde bulunduğu kötü durumdan kurtarmaktı. B) Osmanlı aydınları özellikle Selanik şehrinde örgütlendiler. Düşüncelerini geniş kitlelere yaymak amacıyla bu- rada çeşitli gazete ve dergiler çıkardılar. Osmanlıcılık fikri etrafında birleşen bu aydınlar, zamanla güçlenerek Sultan II. Abdülhamit'e meşrutiyeti yeniden ilan ettirdiler. C) Selanik çeşitli din ve milletten oluşan nüfusuyla renkli bir yapıya sahipti. Burada Türkçe, Rumca, İbranice ve Bulgarca yayımlanan resmî vilayet gazetesinin yanında Avrupa'da çeşitli dillerde basılan gazete ve kitapları takip etme imkânı da vardı. D) Mustafa Kemal 1907 yılında askerî görevle geldiği Selanik'te, gizli bir cemiyet olarak faaliyetlerini sürdüren İttihat ve Terakki Cemiyetine katıldı. Burada bir yandan da askerî görevine devam etti. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 8 8. Sınıf

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR 2 TEST 2463 MAVİ GÖZLÜ ÇOCUK: MUSTAFA 1. Par s Belgrad KARADENİZ Manastır İstanbul Selân k T caret gem ler EGE DENİZİ Dem r yolu ulaşımı Batılı f k rler AKDENİZ 0 250 500 750 km Önemli bir liman şehri olan Selanik, demir yolu ile Belgrad, Manastır ve İstanbul gibi önemli şehirlere bağlanmak- taydı. Bu durum Selanik’in hem Batı ile etkileşimini kolaylaştırmış hem de sosyal ve kültürel yönden gelişmesine zemin hazırlamıştır. Avrupa’da çıkarılan gazete, dergi ve kitaplardaki fikirler çok uluslu yapıya sahip olan Selanik üzerinden Osmanlı ülkesine kolaylıkla yayılıyordu. Bu yönüyle Selanik, Avrupa’daki gelişmelerin yakından takip edildiği ve Batı ülke- leriyle etkileşimin en yoğun yaşandığı şehirlerden biriydi. Kısaca Selanik, Osmanlı Devleti’nin Batı’ya açılan bir penceresi konumundaydı. Verilen harita ve bilgilere göre Selanik’te doğup büyüyen Mustafa Kemal’in fikir hayatının gelişmesinde; I. Fransız İhtilali’nin yaydığı fikirler II. Doğu'daki devletlerin yönetim şekilleri III. Batı'da yaşanan siyasal, ekonomik, kültürel ve sosyal gelişmeler IV. Farklı ulusların kültürleri hususlarının hangilerinin etkisinden söz edilebilir? A) I ve II B) I ve III C) I, III ve IV D) I, II, III ve IV 2. \"Doğup büyüdüğü Selanik'in, Batı'ya daha çok bağlantılı bulunması sebebiyle olacak dikkati çeken fikirleri vardı. Etrafına topladığı arkadaşlarıyla cesaretle konuşuyor ve onları güzel konuşmalarıyla kısa zamanda tesiri altına alıyordu. İttihatçıların Paris'te yayımladıkları gazeteleri getirtiyordu. Bizler vatan, millet, Türklük fikirle- rini çok defa, Harp Akademisi sıralarında ondan duymuştuk.\" Asım GÜNDÜZ (Hatıralarım) Asım Gündüz'ün bu anlattıklarının Mustafa Kemal'in, I. Hitabet gücü II. Vatanseverlik III. Yenilikçilik IV. İtaatkarlık C) I, II ve III D) II, III ve IV özelliklerinden hangilerini yansıttığı söylenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız III 8. Sınıf 9 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 2 BİR KAHRAMAN DOĞUYOR 3. 4. 1. Annesinin isteğiyle kısa bir süre gittiği okuldur. 2. Edebiyat ve tarihe ilgi duymaya başladığı okul- 1 “Selanik Mülkiye Rüştiyesinde iken mahalle- dur.Nihat mizdeki Binbaşı Kadri Bey’in oğlu Ahmet, 3. Babasının isteğiyle devam ettiği okuldur. Askerî Rüştiyeye (ortaokul) devam ediyor ve 4. Matematik öğretmeninin kendisine “Kemal” adını askerî üniforma giyiyordu. Onu gördükçe ben verdiği okuldur. de böyle giyinmeye hevesleniyordum. Sonra 5. İstanbul’da öğrenim gördüğü yüksekokuldur. sokaklarda subaylar görüyordum. Subay ol- 6. Bir süre devam edip askerlik mesleğine olan il- mak için önce Askerî Rüştiyeye girmek gerek- gisi nedeniyle kısa zamanda bıraktığı okuldur. tiğini anlıyordum. O sırada annem Selanik’e gelmişti. Askerî Rüştiyeye girmek istediğimi Mustafa Kemal’in öğrenim hayatıyla ilgili yuka- ona söyledim. Annem asker olmamı istemiyor- rıda verilen bilgilerin hangi okula ait oldukları- du. Sınav zamanı ona sezdirmeden rüştiyeye na dair aşağıdaki öğrencilerden hangisi doğru giderek sınava girdim.” sıralama yapmıştır? 2 “Manastır Askerî İdadisinde, Fransızca der- Zeka Küpü Yayınları A) 1 Şemsi Efendi İlkokuluMustafa sinde geri idim. Öğretmen benimle çok ilgilen- 2 Selanik Askerî Rüştiyesi miyor sadece bana uyarılarda bulunuyordu. 3 Manastır Askerî İdadisi Bu uyarılar çok gücüme gitti. İlk ev izni zama- 4 Mahalle Mektebi nında çözüm aradım. İki, üç ay gizlice Frerler 5 Harp Okulu Okulunun özel sınıfına gittim. Böylece okulda- 6 Harp Akademisi kinden daha fazla Fransızca öğrendim. Ede- biyata fazla ilgim yoktu. Ömer Naci bizim sını- B) 1 Mahalle Mektebi fa gelmişti. Benden okuyacak kitap istedi. 2 Manastır Askerî İdadisi Bütün kitaplarımı gösterdim. Hiçbirini beğen- 3 Şemsi Efendi İlkokulu medi. Kitaplarımı beğenmemesi gücüme gitti. 4 Selanik Askerî Rüştiyesi Şiir ve edebiyat diye bir şey olduğunu o zaman 5 Harp Okulu öğrendim. Şiir ve edebiyatla ilgilenmeye baş- 6 Selanik Mülkiye Rüştiyesi ladım.” C) 1 Harp Okulu 1 ve 2 numaralı metinlerden Mustafa Kemal ile 2 Mahalle MektebiÖzgün ilgili; 3 Manastır Askerî İdadisi 4 Şemsi Efendi İlkokuluSerkan I. Asker olmasında yaşadığı çevrenin etkili olduğu 5 Selanik Mülkiye Rüştiyesi II. Fransızca öğrenmek için büyük çaba verdiği 6 Harp Akademisi III. Ömer Naci sayesinde şiir ve edebiyata ilgi duy- D) 1 Mahalle Mektebi duğu 2 Şemsi Efendi İlkokulu IV. Askerî okulun sınavlarına annesinden gizli gir- 3 Selanik Askerî Rüştiyesi 4 Manastır Askerî İdadisi diği 5 Harp Okulu 6 Harp Akademisi çıkarımlarından hangileri yapılabilir? A) I ve III B) II ve IV C) I, III ve IV D) I, II, III ve IV T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 10 8. Sınıf

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR 2 TEST 5. Manastır'da tarih bilinci ve hitabet yeteneği 1 7. Manastır Askerî İdadisinde Mustafa Kemal’i en çok gelişmiştir. etkileyen arkadaşlarından biri olan Ömer Naci, ona edebiyat ve şiir merakı aşılamıştır. Bu konu ile ilgi- Diplomatik görevle geldiği Sofya'da bölge- 2 li kendisine ikazda bulunan Kitabet Öğretmeni Alay deki Türklerin hakları ile ilgili çeşitli çalışma- Emini Mehmet Asım Efendi ile arasında geçen di- lar yapmıştır. yaloğu daha sonraları Ali Fuat Paşa’ya şöyle anla- tır: “Eğer kitabet hocamız imdadıma yetişmeseydi, İlk olarak eğitim amaçlı geldiği Manastır'da 3 ben de şair olup çıkacaktım. Çünkü hevesim vardı.” yerli ve yabancı birçok yazarın eserlerini Asım Efendi bir gün beni çağırdı: “Bak oğlum Mus- okuma imkânı bulmuştur. tafa dedi, şiiri filan bırak. Bu iş senin iyi asker olma- na mani olur. Diğer hocalarınla da konuştum. Onlar Farklı din ve milliyetten toplulukların bir ara- 4 da benim gibi düşünüyorlar. Naci, ileride belki iyi bir da yaşadığı, kültürel hayatın geliştiği ve öz- şair ve hatip olabilir, fakat askerlik mesleğinde kati- gürlükçü fikirlerin kolaylıkla yayıldığı Sela- yen yükselemez.” Hocamın ne kadar haklı olduğu- nik'te doğmuş ve eğitime başlamıştır. nu hadiseler ispat etti. Çok arzu ettiği halde Naci, Erkânıharp (Kurmay) zabiti olamadı. Tabloda Mustafa Kemal’in fikir ha- Zeka Küpü Yayınları yatını etkileyen şehirler hakkında Buna göre; bilgiler verilmiştir. I. Edebiyata daha meyilli olması Ömer Naci’nin Buna göre bu şehirlerin Musta- askerlik mesleğinde başarılı olmasını engelle- fa Kemal'e katkıları ile ilgili han- miştir. gisi söylenemez? II. Hocaları Mustafa Kemal’in iyi bir asker olacağı- A) 1. Millî şuuru gelişmiştir. na inanmışlardır. B) 2. Askerî alanda tecrübe edinmiştir. C) 3. Fikir hayatı gelişmiştir. III. Mustafa Kemal’in edebiyata olan ilgisi Manastır D) 4. Farklı kültürleri tanıma imkânı bulmuştur. Askerî İdadisinde başarısız olmasına sebep ol- muştur. 6. Mustafa Kemal, Manastır’a eğitim için gelmiştir. Bu dönemde şehirde yaşayan farklı ırklar siyasi içerik- yargılarından hangilerine ulaşılabilir? li çeşitli isyanlara karışıyorlardı. Askerî lise öğren- cisi Mustafa Kemal ise bir yandan iyi bir komutan A) I ve II  B) I ve III  C) II ve III  D) I, II ve III olmak için derslerine çalışıyor, diğer yandan Meh- met Emin Yurdakul, Namık Kemal ve Ziya Gökalp 8. Atatürk’ün yetiştiği dönemde ülkede öğretim bir- gibi yazarların eserlerini okuyordu. Onun buradaki liği yoktu. Bir tarafta geleneksel öğretime devam eğitimi devam ederken Türk ordusu, Yunan Savaşı’nı eden, dinî derslerin ağırlıkta olduğu mektep ve kazanmış ancak aynı başarıyı antlaşma masasın- medreseler; diğer tarafta Batı örnek alınarak ku- da gösterememiş, antlaşma şartları neticesinde ye- rulmuş okullar, gayrimüslimlerin açtıkları okullar, nik devlet konumuna düşmüştü. yabancı devletler tarafından açılan ve son dö- nemlerde sayıları gittikçe artan yabancı okullar Bu bilgilere göre aşağıdaki yorumlardan hangisi da faaliyetteydi. Bu okulların her biri kendi amaç- yapılamaz? ları doğrultusunda eğitim veriyordu. A) Manastır’ın, Fransız İhtilali’nin etkisine açık bir Bu bilgilere göre Mustafa Kemal'in yetiştiği dö- konumda olduğu nemde Osmanlı Devleti ile ilgili; B) Mustafa Kemal’in idadi yıllarında milliyetçiliği ön I. Azınlıklara eğitim özgürlüğü verilmişti. plana çıkaran yazarların eserlerini okuduğu II. Eğitimde gelenekçi ve yenilikçi ayrımı vardı. III. Her okulda aynı eğitim sistemi uygulanıyordu. C) Osmanlı Devleti’nin diplomasi alanında başarı- sız olduğu yargılarından hangilerine ulaşılabilir? D) Osmanlı aydınlarının kötü gidişe engel olmak A) Yalnız I B) I ve II için çeşitli fikir akımları ortaya attığı C) I ve III D) II ve III 8. Sınıf 11 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 2 BİR KAHRAMAN DOĞUYOR 9. Mustafa, Selanik Askerî Rüştiyesinde arkadaşları arasında zekâsı ve üstün yetenekleri ile 1 kısa zamanda kendisini gösterdi ve öğretmenlerinin sevgisini kazandı. Okulda matematik öğretmenliği yapan Yüzbaşı Mustafa Efendi bir gün Mustafa'ya \"Senin adın da Mustafa benim adım da Mustafa. Bu böyle olmayacak, aramızda bir fark olmalı. Bun- dan sonra senin adın Mustafa Kemal olsun.\" demiştir. Mustafa Kemal Selanik Askerî Rüştiyesini tamamlayarak 1895 yılında Manastır Askerî İdadisine girdi. Burada arkadaşı Ömer Naci sayesinde edebiyata ve hitabete ilgi duydu. Bu okulda tarih öğretmeni Kolağası Mehmet Tevfik, Mustafa Kemal'de tarih sevgisinin art- 2 masını sağladı. Mustafa Kemal'in idadide başlayan tarih sevgisi hayatının sonuna kadar artarak devam etti. Mustafa Kemal, askerî öğreniminin yanı sıra yabancı dil öğrenimini de ihmal etmiyor, yazları izinli olarak Selanik'e döndüğünde Fransızca dersleri alıyordu. Mustafa Kemal Manastır Askerî İdadisini başarıyla bitirerek 1899 yılında İstanbul Harp Okuluna kaydoldu. 3 İstanbul Harp Okulunu üç yılda bitiren Mustafa Kemal bu okuldan 1902 yılında Teğmen rütbesiyle mezun oldu. 1902'de İstanbul Harp Akademisine başladı. Bu okuldan 1905 yılında Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu. Yukarıdaki Mustafa Kemal'in eğitim hayatını anlatan Fatih Öğretmen'in dersinde kullandığı slayt gösterilerinden üç sayfa verilmiştir. Buna göre, Mustafa Kemal ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Farklı şehirlerde eğitim görmüştür. B) Güzel konuşma sanatına lise yıllarında ilgi duymuştur. C) Arkadaşlarından ve öğretmenlerinden etkilenmiştir. D) Ortaöğrenimine Selanik Askerî Rüştiyesinde başlamıştır. Baraj Sorusu 10. Haritada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı olan şehir gösterilmemiştir? A) Mustafa Kemal’in liseyi okuduğu şehir han- gisidir? B) Mustafa Kemal’in ilk askerî görev yeri nere- sidir? C) Mustafa Kemal, ilk askerî başarısını nere- de kazanmıştır? D) Mustafa Kemal’in askerî ataşe olarak görev yaptığı şehir neresidir? T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12 8. Sınıf

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR 3 TEST 2464 2. Mustafa Kemal’in yerli ve yabancı ay- BUHRANLAR BÜYÜK KAHRAMANLAR DOĞURUR dınlardan etkilendiği fikirlerden bazıları şunlardır: 1. • Milliyetçilik • Demokrasi • Özgürlük Mustafa Kemal, Selanik Askerî Rüştiyesini bitirdik- Zeka Küpü Yayınları Buna göre, aşağıdaki bilgi kutularından hangi- ten sonra Manastır Askerî İdadisine girdi. Burada sinde Mustafa Kemal’i etkileyen fikirlere ait bir Osmanlı Devleti’nin farklı şehirlerinden ve toplum- örnek yoktur? sal kesimlerinden gelen öğrencilerle tanıştı. Bazı arkadaşlarından ve öğretmenlerinden çok etkilen- A) di. Onlar sayesinde yeni düşünürler ve fikirler tanı- Mustafa Kemal’in fikirlerinin oluşumunda ma fırsatı buldu. etkili olan düşünürlerden biri de Mehmet Emin Yurdakul’dur. “Ordunun Destanı” adlı İleride önemli bir hatip ve şair olacak arkadaşı Ömer şiirinde Mustafa Kemal’e de yer veren Yur- Naci sayesinde edebiyata ve hitabet sanatına ilgi dakul, eserlerinde vatan, millet ve millî bir- duydu, Namık Kemal ve Tevfik Fikret’in eserlerini lik gibi kavramları yoğun bir şekilde işle- okudu. Özellikle Namık Kemal’in eserlerindeki va- miştir. Mustafa Kemal hayatı boyunca bu tan sevgisi ve hürriyet düşüncesinden çok etkilen- duyguları kalbinde taşımıştır. di. Yine ömür boyu arkadaşlık yapacağı iyi derece- de Fransızca bilen Ali Fethi aracılığıyla Fransız B) aydınları J. J. Rousseau (Russo), Voltaire (Volter) Mustafa Kemal’i etkileyen düşünürlerden ve Montesquieu’nun (Monteskiyö) eserlerini oku- biri de Tevfik Fikret’tir. Batı medeniyetinin maya başladı. Böylece milliyetçilik, eşitlik, özgürlük örnek alınması gerektiğini savunan Tevfik ve ulusal egemenlik kavramlarıyla tanıştı. Fikret’in bu yöndeki fikirleri, Mustafa Kemal üzerinde özellikle inkılaplar yapılırken etkili İleride çağdaş Türkiye’yi kurma çalışmalarında bu olmuştur. Mustafa Kemal “Ben, inkılap ru- fikirlerden ilham alacaktı. Yabancı dil bilmenin öne- hunu ondan aldım.” diyerek Tevfik Fikret’ten minin farkında olan Mustafa Kemal, istediği düzey- nasıl etkilendiğini ifade etmiştir. de görmediği Fransızcasını geliştirmek için yaz ta- tillerinde gittiği Selanik’te dersler aldı. C) Mustafa Kemal’in okuyup etkilendiği düşü- Metindeki bilgilere göre Mustafa Kemal ile il- nürlerden biri “Vatan Şairi” olarak tanınan gili; Namık Kemal’dir. Vatan sevgisi ve hürriyet gibi konuları coşkun bir şekilde işleyen Na- • Onu etkileyen yabancı aydınlar kimlerdir? mık Kemal, genç Mustafa’nın kalbinde va- tan sevgisi ve hürriyet aşkı gibi duyguların • Güzel konuşmaya ilgi duymasında etkili olan yerleşmesine yardımcı olmuştur. şahsiyet kimdir? D) • Fransız İhtilali’nden niçin etkilenmiştir? Mustafa Kemal yabancı yazarların fikirle- rinden de istifade etmiştir. Özellikle Fransız • Hürriyet düşüncesinin gelişmesinde hangi ay- İhtilali’ne zemin hazırlayan Montesquieu dınlar etkili olmuştur? (Monteskiyö) ve Jean Jacques Rousseau’nun (Jan Jak Russo) fikirleri Mustafa Kemal üze- sorularından kaç tanesi cevaplanamaz? rinde etkili olmuştur. Mustafa Kemal “Ege- menlik kayıtsız şartsız milletindir.” sözünü A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 Rousseau’dan esinlenerek söylemiştir. 8. Sınıf 13 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 3 BİR KAHRAMAN DOĞUYOR 3. Mustafa Kemal yabancı düşünce adamlarının eser- Zeka Küpü Yayınları Baraj Sorusu lerinden istifade edebilmek için Fransızca öğren- mişti. Okuduğu yabancı gazete ve dergiler onun 5. dünyada olup bitenlerden haberdar olmasına zemin hazırladı. Resmî görevlerle Avrupa’da bulunması I. İlk terbiye ve eğitimini ailesinden alan Mustafa da Batı’yı yakından tanımasına yardımcı oldu. Kemal, eğitim hayatında da öğretmenlerinden çok şey aldı. Çocukluğundan itibaren kendini ye- Buna göre; tiştirmek için üstün gayret gösterdi. O, yapması gerekenleri düşünür, planlar ve uygulardı. I. Okuduğu eserler düşünce dünyasında etkili ol- muştur. II. Okumaya karşı büyük bir ilgisi olan Mustafa Ke- mal, yerli ve yabancı birçok fikir adamının eser- II. Yabancı gazete ve dergiler onun güncel mese- lerini okumuştur. Kitapları okurken sayfa kenar- leleri takip etmesini sağlamıştır. larına notlar alır, kendi fikirlerini de yazardı. III. Bulunduğu görevler Avrupa’yı daha iyi tanıma- III. Mustafa Kemal'in yabancı dil bilmesi yabancı sını sağlamıştır. gazete ve dergileri okuyabilmesinin yolunu aç- mıştı. Okuduğu yabancı gazete ve dergiler Mus- yorumlarından hangileri yukarıdaki metni des- tafa Kemal'in dünyada olup bitenlerden haber- tekleyici niteliktedir? dar olmasını sağlamıştır. A) I ve II B) I ve III IV. Farklı şehirlerde okuması ve farklı bölgelerde görev yapması, devletin ve halkın içinde bulun- C) II ve III D) I, II ve III duğu durumu yakından görmesini ve kurtuluş ça- releri üzerinde düşünceler geliştirmesini sağladı. 4. Mustafa Kemal, Vatan ve Hürriyet Cemiyetinin Se- lanik Şubesinin açılışı öncesinde arkadaşlarına: Yukarıda verilen durumlar doğrultusunda Mus- tafa Kemal ile ilgili aşağıdakilerden hangisinde “Arkadaşlar, bu gece burada sizleri toplamaktaki yanlışlık yapılmıştır? amacım şudur: ...Bu talihsiz memlekete A) I → Manastır Askerî İdadisinde, Fransızcası ge- karşı önemli görevle- ri olduğu için aldığı uyarılar üzerine ilk ev iznin- rimiz vardır. Onu kur- de Frerler Okulunda derslere girerek Fransızca- tarmak tek hedefimiz- sını geliştirmiştir. dir. Tarih bugün biz evlatlarına bazı bü- B) II → Namık Kemal, Mehmet Emin Yurdakul gibi yük görevler yüklü- yerli yazarların eserlerini okuyarak vatansever- yor. Ben Suriye’de bir lik, milliyetçilik yönlerini geliştirirken, Fransız cemiyet kurdum. Bu- İhtilali'ne zemin hazırlayan J. J. Rousseau ve raya da bu cemiyetin Montesquieu'nun fikirlerinden etkilenmiştir. temelini kurmaya gel- dim. Şimdilik gizli çalışmak ve teşkilatı şekillendir- C) III → Yabancı dil bilmesi ve kendisini çok iyi ye- mek mecburidir. Sizden fedakârlıklar bekliyorum. tiştirmiş olması nedeniyle çeşitli görevler almış, Eskimiş olan çürük yönetimi yıkmak, milleti hâkim resmî görevlerle Avrupa'da bulunması millî kül- kılmak, özetle vatanı kurtarmak için sizi göreve ça- türden uzaklaşmasına neden olmuştur. ğırıyorum.” demiştir. D) IV → 1897 Türk-Yunan Savaşı sonunda Türk or- Mustafa Kemal’in bu sözleri onun kişilik özellik- dusunun savaş meydanında zafer kazanmasına lerinden hangisini yansıtmaz? rağmen barış masasında istediğini elde edeme- mesi, Mustafa Kemal’de Osmanlı Devleti’nde dış A) Barışseverlik B) Liderlik politikanın iyi yönetilmediği fikrini oluşturmuştur. C) Vatanseverlik D) Kararlılık T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 14 8. Sınıf

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR 4 TEST 2465 Zeka Küpü Yayınları 2. Mustafa Kemal, İstanbul’daki askerî eğitimini ta- mamladıktan sonra 1905 yılında Şam’a atandı. Bu ADIM ADIM LİDERLİĞE görevi sırasında Suriye’nin birçok yerini dolaştı. Burada yönetim- 1. 1 Mustafa Kemal, 31 Mart Vakası’ndan sonra deki aksaklıkları görüp arka- subayların siyasete karışmasının tehlikelerini daşlarıyla birlikte Vatan ve sezmişti. Subaylar arasında yayılan particilik Hürriyet Cemiyetini kurdu. düşüncesi orduda düzen ve disiplinin bozul- Şam’daki görevinden sonra masına neden olmuştu. Bu nedenle ordunun Manastır’a atanan Mustafa siyasetten uzak durması gerektiği yönündeki Kemal, burada hem askerî iş- düşüncelerini arkadaşlarıyla paylaşmıştı. Ni- lerini yürütüyor hem de İttihat tekim Balkan Savaşları sırasında Mustafa ve Terakki Cemiyetinin çalışmala- Kemal’in öngörüleri gerçekleşmiş ve ordumuz rına katılıyordu. Mustafa Kemal, II. Meşrutiyet’in ila- büyük bir felaketle karşılaşmıştır. nından sonra yapılanları yeterli görmüyor, kendi dü- şüncelerini açık bir şekilde İttihat ve Terakki Ce- 2 1905’te “kurmay yüzbaşı” miyetinde ifade ediyordu. rütbesiyle Harp Akademi- sinden mezun olan Musta- Buna göre, aşağıda verilenlerden hangisi bu par- fa Kemal, kurmaylık stajı çadan çıkarılabilecek bir yargı değildir? için Şam’daki 5. Ordunun emrine atandı. Şam’da iken A) Mustafa Kemal farklı şehirlerde görev yapmıştır. ülke sorunlarına çözüm üre- tebilmek için Vatan ve Hür- B) Ordunun siyasetten ayrı olması gerektiğine inan- riyet Cemiyetini kurdu. 1907 mıştır. yılına kadar Şam’da kalan Mustafa Kemal, buradan C) Açık sözlü bir kişiliğe sahiptir. merkezi Manastır’da bulu- nan 3. Ordu Karargâhının D) Askerlik görevinin yanında siyasi faaliyetlerle de Selanik şubesine atandı. ilgilenmiştir. 3 Kütahya-Eskişehir yenilgisinden sonra Sakar- 3. Farklı şehirlerde okumuş olması ve bir subay ola- ya Nehri’nin doğusuna kadar çekilen ordunun rak Osmanlı Devleti’nin farklı bölgelerinde görev Başkomutanlığı’na getirilen Mustafa Kemal, yapması Mustafa Kemal’in bilgisini artırıp düşünce savaş sırasında “Vatanın her karış toprağı va- dünyasını geliştirdi. Mustafa Kemal bu görevleri es- tandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk edilemez. nasında devletin ve halkın içine düştüğü durumu Küçük büyük her birlik bulunduğu mevziden yakından görme imkânı buldu. O, bu durumdan ra- atılabilir. Fakat her birlik, ilk durabildiği nokta- hatsızlık duyup kurtuluş çareleri üzerinde düşünce- da tekrar düşmana karşı cephe teşkil edip mu- ler geliştirdi. harebeye devam eder. Yanındakinin çekildiği- ni gören birlikler, ona tabi olamaz. Bulun- Verilen metne göre Mustafa Kemal’in; duğu mevzide sonuna kadar dayanmaya mec- burdur.” diyerek savunma hattını güçlendirme- I. Vatan ve Hürriyet Cemiyetini kurması ye çalışmıştır. II. Harp Akademisinden “Kurmay Yüzbaşı” olarak Verilen metinlerde yer alan bilgilerin sırasıyla mezun olması Atatürk’ün kişisel özelliklerinden hangileriyle il- gili olduğu söylenebilir? III. İttihat ve Terraki Cemiyetine üye olması 1 2 3 IV. Hareket Ordusu’nda görev yapması A) İnkılapçılık Çok yönlülük Teşkilatçılık B) Çok yönlülük Teşkilatçılık Askerî dehası faaliyetlerinden hangileri devletin kurtuluşu için C) İleri görüşlülük Teşkilatçılık Kararlılık şahsi çabalarıyla aradığı çarelere kanıt olarak D) İleri görüşlülük Askerî dehası İnkılapçılık gösterilebilir? A) Yalnız I B) I ve III C) Yalnız IV D) II ve IV 8. Sınıf 15 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 4 BİR KAHRAMAN DOĞUYOR 4. Esra: ........?........ 6. Harp Akademisinde okuduğu sırada Osman Niza- Pınar: Siyasi birliğini geç tamamladığı için sömür- mi Paşa adında üst rütbeli bir komutan Mustafa ge yarışında geride kalan İtalya, gelişen sanayisi- Kemal’e şunları söylemiştir: ne ham madde ve pazar bulabilmek için Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’daki son toprağı olan “Sen bizler gibi yalnız kurmay subay olarak normal Trablusgarp’a saldırdı. Osmanlı Devleti, Trablus- hayata atılmayacaksın. Keskin zekân ve yüksek ka- garp’a karadan ve denizden asker gönderemeyin- biliyetin memleketin geleceği üzerinde etkili olacak- ce Mustafa Kemal gizlice bölgeye gitti ve yerli halkı tır. Sende memleketin başına gelen büyük adamla- İtalyanlara karşı örgütledi. rın daha gençliklerinde gösterdikleri müstesna kabiliyet ve zekâ belirtileri görmekteyim. İnşallah ya- Pınar’ın verdiği cevaba göre, Esra aşağıdaki so- nılmamış olurum.” rulardan hangisini sormuştur? Osman Nizami Paşa’nın sözlerinde, Mustafa A) Mustafa Kemal’in askerlik hayatındaki ilk göre- Kemal’in hangi kişilik özelliğine vurgu yapılmıştır? vini anlatır mısın? A) Vatanseverlik B) İleri görüşlülük B) Mustafa Kemal’in çok yönlülüğünü anlatan bir olayı anlatır mısın? C) Liderlik D) İnkılapçılık C) Birinci Dünya Savaşı öncesinde Mustafa Ke- 7. Olay Zaman Kazandığı başarı mal’in görev aldığı son savaşı anlatır mısın? 31 Mart 1909 Kurmay başkanlığını yaptığı D) Mustafa Kemal’in teşkilatçı yönünü gösteren bir Olayı Hareket Ordusu ile isyanı bas- olaya örnek verir misin? tırdı ve meşrutiyet rejimini ko- Zeka Küpü Yayınları rudu. İlk siyasi başarısıdır. 5. İttihat ve Terakki Cemiyetinin toplantılarından biri- ne başkanlık eden Mustafa Kemal, Ordu ile İttihat Trablusgarp 1912 Derne, Tobruk ve Bingazi’de ve Terakki Cemiyeti ilişkisini ele alarak şunları söy- Savaşı yerli halkı örgütleyerek İtalyan- lemiştir: lara karşı başarıyla Trablus- garp’ı savundu. İlk askerî ba- “Ordu mensupları cemiyet içinde kaldıkça, millete şarısını burada kazandı. dayanan bir parti kuramayız. Orduyu da zaafa uğ- ratırız. Bugün mensuplarının çoğu İttihat ve Terak- Çanakkale 1915 Arıburnu, Conkbayırı ve Ana- ki Cemiyeti üyesi olan 3. Ordu, esas itibariyle mo- Cephesi fartalar’da büyük başarılar el- dern bir ordu sayılamaz. Ordu ile cemiyeti ayıralım. de etti ve albay rütbesini bura- Cemiyet tam manasıyla siyasi bir parti hâlinde mil- da aldı. letin bünyesinde kök salsın. Ordu da asli vazifesiy- le uğraşsın. Bunun için cemiyetin muhtaç olduğu Kafkas 1916 Dağınık haldeki Türk kuvvetle- subayları ve yahut cemiyette kalmak isteyen ordu Cephesi rini bir araya getirerek aksak- mensuplarını, istifa suretiyle ordudan çıkaralım, ce- lıkları giderdi. Muş ve Bitlis’i miyete mâl edelim. Bundan sonra askerlerin her- Ruslardan geri aldı. hangi bir partiye, siyasi bir teşekküle girmelerini ön- leyecek kanuni müeyyideler koyalım.” Suriye Halep’in kuzeyinde bir savun- Cephesi 1917 ma hattı kurarak İngilizlerin Buna göre Mustafa Kemal’in; ilerleyişini durdurdu. I. Cemiyeti, siyasi bir amaca ulaşmak için silah kullanan gizli topluluk olmaktan çıkarıp siyasi bir Tabloya göre Mustafa Kemal’in Osmanlı ordu- parti haline getirmek sunda üstlendiği bazı görevlerle ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? II. Cemiyet mensubu subayları ordudan atmak A) Anadolu topraklarının Yunan işgalinden kurta- III. Meşrutiyeti korumak için askerî bir kuvvet oluş- rılmasında rol oynamıştır. turmak B) Arıburnu, Conkbayırı ve Anafartalar’da elde et- IV. Orduyu siyasetten tamamen ayırmak tiği başarılarla cephedeki savaşların kazanılma- sını sağlamıştır. amaçlarından hangilerini benimsediği söylene- bilir? C) Askerî dehası ve teşkilatçılığı ile önemli zafer- ler kazanmıştır. A) I ve III B) II ve IV D) Hareket Ordusu ile meşrutiyet karşıtlarına kar- C) I, III ve IV D) I ve IV şı başarılı bir mücadele vermiştir. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 16 8. Sınıf

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR 4 TEST 8. 9. Aşağıda I. Balkan Savaşı öncesi ve sonrasına ait Osmanlı Devleti’nin sınırlarını gösteren haritalar ve- rilmiştir. I II Ataşelik Görevi Çanakkale Savaşları Sofya’da askerî ata- Çanakkale’de İtilaf şelik görevine atandı. kuvvetlerine karşı ba- şarıyla mücade etti. III IV I. Balkan Savaşı Öncesinde Balkanlar 31 Mart Olayı Suriye-Filistin Cephesi Mustafa Kemal, 31 Merkezi Şam’da bulu- Mart olayını bastıran nan 7. Ordu Komutan- Hareket Ordusunun lığına atandı. kurmay başkanlığı gö- revini üstlendi. V VI Zeka Küpü Yayınları Trablusgarp Savaşı Kafkas Cephesi Gönüllü olarak Trab- Kafkas Cephesi’nde lusgarp’a gitti. Yerli 16. Kolordu Komuta- halkı İtalyanlara karşı nı olarak mücadele örgütledi. etti. Yukarıda, Mustafa Kemal’in 1919 yılına kadar üst- I. Balkan Savaşı Sonrasında Balkanlar lendiği görevler ve onu Millî Mücadele’nin liderliği- ne hazırlayan olaylar verilmiştir. Verilen haritalara göre; Verilen olaylarla ilgili; I. Osmanlı ordusu Edirne’yi Bulgarlardan almayı başarmıştır. Ela : III numaradaki görevine V numaradaki göre- vinden önce gelmiştir. II. Balkan devletlerinin sınırları genişlemiştir. III. Arnavutluk, bağımsız olmuştur. Ali : VI numaradaki görevine IV numaradaki gö- IV. Osmanlı Devleti, Midye-Enez hattının batısın- revinden önce atanmıştır. daki Balkan topraklarını kaybetmiştir. Lale : I numaradaki görevine II numaradaki göre- vinden önce atanmıştır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? Efe : II numaradaki görevine V numaradaki göre- vinden önce atanmıştır. öğrencilerden hangisinin yaptığı çıkarım yanlış- tır? A) Ela B) Ali A) I ve IV B) I, II ve III C) Lale D) Efe C) II, III ve IV D) I, II, III ve IV 8. Sınıf 17 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 4 BİR KAHRAMAN DOĞUYOR 10. Cepheden cepheye başarıyla koşan Mustafa Kemal’in askerlik hayatı ile ilgili neler biliyoruz? 1905’te “kurmay yüzbaşı” rütbesiy- Mustafa Kemal; Çanakkale Sa- le Harp Akademisinden mezun olan vaşları’nda Conkbayırı, Arıburnu ve Mustafa Kemal, kurmaylık stajı için Anafartalarda başarıyla görev yap- Şam’daki 5. Ordu emrine atandı. tı ve dünyaca ün kazandı. Şam’da iken Vatan ve Hürriyet Ce- miyetini kurdu. Aralarında Mustafa Kemal’in de bu- lunduğu subaylar kılık değiştirerek Mustafa Kemal, Selanik’te iken Trablusgarp’a gittiler. Mustafa Ke- İttihat ve Terakki Cemiyetine üye mal önce vapurla Mısır’ın İskende- oldu. Bu cemiyetin çalışmaları so- riye şehrine, oradan da “Mustafa nucu ülkede yeniden Meşrutiyet ilan Şerif” takma adıyla bir gazeteci ola- edildi. Ancak bir süre sonra Meşru- rak Trablusgarp’a geçti. Trablus- tiyet karşıtları İstanbul’da ayaklan- garp’a geçen Mustafa Kemal ve En- ma çıkardılar. 31 Mart Vakası adı ver Paşa gibi subaylar yerli halkı verilen isyanı bastırmak için Se- teşkilatlandırarak onları İtalyanlara lanik’te, Hareket Ordusu adıyla bir karşı direnişe geçirdiler. ordu hazırlandı. Mustafa Kemal bu ordunun kurmay başkanlığı görevi- ni yürüttü. Balkan Savaşları sonrasında Sofya Ataşemiliterliğine atandı. (1913) Sofya’da iken Batı’daki kalkınmanın sebeplerini araştırdı. Bu bilgilerden hareketle Mustafa Kemal ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Kurtuluş Savaşı'nda aldığı görevlerde başarılı olmuştur. B) Yenilik yanlısıdır. C) Askerî yetenekleri kuvvetlidir. D) Milleti birleştirme gücüne sahiptir. Baraj Sorusu 11. Atatürk, çok yönlü bir insandır. O hem asker, hem devlet adamı, hem de fikir adamıdır… Mustafa Kemal'in kişilik özelliği ile ilgili verilen ifadeye aşağıdaki cümlelerden hangisi örnek gösteri- lemez? A) Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmasıyla başlayan Kurtuluş Savaşı’nı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ve inkılapların gerçekleşme sürecini anlattığı “Nutuk” adlı eseri Türk milletine yol göstermiştir. B) Atatürk, subayların mesleki bilgilerini güncelleyip geliştirmelerini gerekli gördüğü için askerlik mesleğinin baş- larından itibaren bilgi ve deneyimlerini genç askerler için hazırladığı sekiz kitapta toplamıştır. C) Atatürk, milletin varlığına siper olmuş, Millî Mücadele’ye liderlik yapmış, bu mücadelenin başarıya ulaşması için olağanüstü bir gayretle çalışmıştır. D) Mustafa Kemal’in dünyaya geldiği günlerde Osmanlı Devleti; siyasi, sosyal ve ekonomik alanda sıkıntılı bir dö- nemden geçiyordu. Yüzyıllardır sahip olduğu topraklar üzerinde hâkimiyetini korumakta zorlanıyordu. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 18 8. Sınıf

BAŞARI ÖLÇME TESTİ - I 5 TEST 2466 2. Coğrafi Keşifler sonucu uluslararası ticari faaliyetler Akdeniz’den Atlas Okyanusu’na doğru kaydı. Bunun 1. sonucunda Osmanlı Devleti’nin kontrolündeki İpek ve Baharat yolları önemini, Akdeniz ticareti de can- Avrupalı devletler zamanla bilimsel bilgiyi teknolo- Zeka Küpü Yayınları lılığını yitirdi. Gümrük gelirlerini artırmak için uygula- jiye aktarıp buhar gücüyle çalışan gemiler icat etti- maya konulan kapitülasyonlar amacına hizmet ede- ler ve dokuma fabrikaları kurdular. Böylece Sanayi mediği gibi ekonomiye zarar vermeye başladı. İnkılabı doğdu. Küçük üretim atölyelerinin yerini bü- Sanayileşen Avrupalı devletler ürettikleri ürünleri ka- yük fabrikalar, insan gücünün yerini makine gücü pitülasyonlar sayesinde Osmanlı ülkesine kolayca aldı. Makineler sayesinde üretim hızla arttı. Artan ihraç ettiler. Osmanlı pazarları Avrupa’dan gelen ucuz üretimle birlikte ham madde ve pazar ihtiyacı da or- ürünlerle doldu. İnsanlar ucuz ithal mallara yönelin- taya çıktı. Avrupalı devletler ihtiyaç duydukları ham ce malını satamayan yerli esnaf üretimi durdurdu. maddeyi henüz sanayileşmemiş ülkelerden karşı- Böylece Osmanlı ekonomisi yavaş yavaş çöktü. Dev- layıp ürettikleri ürünleri de aynı ülkelerde pazarla- let bütçesi sürekli açık vermeye başladı. Açığı kapat- dılar. mak isteyen yöneticiler ya halktan toplanan vergile- rin miktarını artırdılar ya da yeni vergiler koydular. Derse yukarıdaki metinle başlayan Umut Öğretmen öğrencilerine, “Avrupa’da yaşanan bu gelişmelerin Verilen metinde aşağıdaki sorulardan hangisi- Osmanlı Devleti’ne etkileri neler olmuştur?” sorusu- nin cevabı yoktur? nu sormuştur. A) İpek ve Baharat yollarının önemini kaybetme- Öğretmenin sorusuna verilen cevaplar aşağıda ve- sinde etkili olan gelişmeler nelerdir? rilmiştir: B) Osmanlı Devleti'nde yerli üretimi artırmak için Berat : Sanayileşen Avrupalı devletler ürettikleri hangi tedbirler alınmıştır? ürünleri kapitülasyonlar sayesinde Osman- lı ülkesine kolaylıkla ihraç ettiler. C) Kapitülasyonların Osmanlı Devleti’ne zararları nelerdir? Seda : Osmanlı toprakları uluslararası ortak paza- ra dönüştü. D) Devlet bütçesindeki açığı kapatmak için Osman- lı yöneticilerinin aldıkları tedbirler nelerdir? Niyazi : Osmanlı ürünleri Avrupa pazarlarında sa- tılmaya başladı. 3. Banu : Avrupa’nın gelişen sanayisi karşısında Os- Tanzimat Döneminin sonlarına doğru bazı Osman- manlı sanayisi çökünce devlet bütçesi sü- lı aydınları Genç Osmanlılar adıyla bir cemiyet kur- rekli açık vermeye başladı. dular. Onlara göre isyanları durdurup ülkenin bütün- lüğünü korumak için devletin sınırları içerisinde Enes : Osmanlı Devleti’nde insanlar, ucuz ithal yaşayan bütün milletleri \"Osmanlıcılık\" düşüncesi mallara yönelince malını satamayan yerli etrafında toplamak gerekiyordu. Bunun için dil, din esnaf devletten destek aldı. ve ırk farkı gözetmeden herkesin aynı hak ve yet- kilere sahip olması şarttı. Buna göre, öğrencilerden hangilerinin doğru ce- vap verdiği söylenebilir? Bu bilgilere göre, Osmanlıcılık fikir akımı aşağıda- kilerden hangisine tepki olarak ortaya çıkmıştır? A) Berat ve Enes B) Seda, Niyazi ve Banu A) Sanayi İnkılabı B) Sömürgecilik C) Berat, Seda ve Banu C) Milliyetçilik D) Batıcılık D) Berat, Seda, Niyazi, Banu ve Enes 8. Sınıf 19 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 5 BAŞARI ÖLÇME TESTİ - I 4. I. Jön Türklere göre azınlık isyanlarının temel ne- Zeka Küpü Yayınları 6. Aşağıda, Osmanlı Devleti’nin dağılmasını önlemek deni padişahın ülkeyi tek başına yönetmesidir. amacıyla ortaya atılan fikir akımları ile ilgili bazı bil- Onlara göre azınlık isyanlarının önlenebilmesi giler verilmiştir. için Avrupa’da olduğu gibi bir anayasa hazırlan- malı, meclis açılmalı ve padişah ülkeyi bu mec- 1. Osmanlıcılık lisle birlikte yönetmeliydi. Jön Türkler bu fikre katılmayan padişah Abdülaziz’i tahtan indirerek Dil, din, ırk ayrımı yapılmaksızın Osmanlı sınır- Kanun-i Esasi adlı anayasayı kabul eden ları içinde yaşayan bütün milletleri kapsayacak II. Abdülhamit’i tahta çıkardılar. bir üst kimlik oluşturulmaya çalışıldı. Böylece bir \"Osmanlı milleti\" oluşturularak imparatorlu- II. Osmanlı Devleti, 19. yüzyılda Avrupalı devlet- ğun bütünlüğünü sağlamak amaçlanıyordu. Os- lerden yüksek faizle borç alarak giderleri karşı- manlıcılık fikrinin etkisiyle Tanzimat ve Islahat lamaya çalıştı. Devlet, otuz yıl içinde borçlarının fermanları ilan edildi. Kanun-i Esasi kabul edi- faizini dahi ödeyemez hâle gelerek iflas etti. Bu- lerek Meşrutiyet yönetimine geçildi. nun üzerine alacaklı devletler, Osmanlı yöneti- minin çağrısıyla bir araya gelerek uluslararası 2. İslamcılık bir teşkilat kurdular. Bu düşünce ile hangi milletten olursa olsun bü- tün Müslümanları Osmanlı halifesi etrafında bir- III. Osmanlı devlet adamları, azınlık isyanlarını ön- leştirmek amaçlanıyordu. İslamcılık düşüncesi leyebilmek için çeşitli çalışmalar yaptılar. Azın- I. Dünya Savaşı yıllarında bazı Arap liderlerinin lıkların devlete olan bağlılığını artırmak ve dev- Osmanlı Devleti’ne isyan etmesi sonucu geçer- leti dağılmaktan kurtarmak için azınlık haklarını liliğini kaybetti. yasal güvence altına aldılar. 3. Batıcılık IV. İtalya, Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’daki son Batıcılık fikrinin savunucuları, Avrupa’daki ge- toprağı Trablusgarp’a saldırdı. Osmanlı yöneti- lişmelerin örnek alınarak devletin modernleşti- mi, Trablusgarp’ı savunabilmek için bazı subay- rilmesi gerektiğini düşünüyorlardı. Savunulan ları gizlice bölgeye gönderdi. Mustafa Kemal de bu düşünce Atatürk Dönemi’nde inkılaplar ya- “Mustafa Şerif” takma adıyla bir gazeteci olarak pılırken de etkili oldu. Trablusgarp’a geçti. 4. Türkçülük Verilen gelişmeler ile aşağıdakilerden hangileri Türkçülük fikrini savunan aydınlar, Türk toplu- arasında neden-sonuç ilişkisi kurmak doğru de- lukları arasındaki iş birliğinin geliştirilmesine ğildir? önem veriyorlardı. Bu fikir, azınlıkların ayrılma- sıyla daha da güçlendi. Millî Mücadele’nin ka- A) I → Meşrutiyet sistemine geçilmesi zanılmasında da etkili oldu. B) II → D üyûn-u Umûmiye Teşkilatının kurulması Verilen fikir akımları ile ilgili aşağıdaki yorum- lardan hangisi yapılamaz? C) III → Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesi A) 1 numaralı fikir akımı Osmanlı Devleti’nde de- D) IV → Hareket Ordusunun kurulması mokratikleşme çalışmalarının yapılmasında et- kili olmuştur. 5. Islahat Fermanı ile azınlıklara verilen bazı hak- lar şunlardır: B) 4 numaralı fikir akımı Osmanlı sınırları içindeki tüm toplulukları birleştirmeyi ve iş birliğinin ge- – Kendi okullarını açabilecek ve istedikleri okulla- liştirilmesini amaçlamıştır. ra gidebileceklerdir. C) 3 numaralı fikir akımı Cumhuriyet Dönemi'nde – Paralı askerlik yapabileceklerdir. yapılan yeniliklerde de etkili olmuştur. – Devlet memuru olabileceklerdir. D) 1 ve 2 numaralı fikir akımlarının Trablusgarp hal- kının 1911 yılında yapılan Trablusgarp Sava- – Banka ve şirket kurabileceklerdir. şı'nda İtalya'ya karşı Osmanlı Devleti'nin yanın- da yer almasında etkili olduğu söylenebilir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Islahat Fer- manı ile azınlıklara hak verilen alanlardan biri değildir? A) Dinî B) Ekonomik C) Askerî D) Eğitim T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 20 8. Sınıf

BAŞARI ÖLÇME TESTİ - I 5 TEST 7. Osmanlı Devleti'nin Rumeli topraklarında yer alan 9. • Mustafa Kemal’i etkileyen Selanik şehri, zengin kültürel yapısı, gelişmiş tica- düşünürlerden biri de Tev- ret ağı ve çok uluslu yapısı ile Osmanlı'nın Batı'ya fik Fikret’tir. Batı medeni- açılan kapısıydı. yetinin örnek alınması ge- rektiğini savunan Tevfik Bu bilgilere göre, Selanik şehri ile ilgili aşağıdaki Fikret’in bu yöndeki fikir- yorumlardan hangisi yapılamaz? leri, Mustafa Kemal üze- rinde özellikle inkılaplar A) Ege Denizi'ne açılan gelişmiş bir limana sahip yapılırken etkili olmuştur. olan Selanik, Avrupa ile ticarette etkin bir rol oy- Mustafa Kemal “Ben inkı- namaktaydı. Aynı zamanda Manastır, Üsküp, lap ruhunu ondan aldım.” diyerek Tevfik Fikret’ten Belgrad ve İstanbul gibi şehirlerle de demir yo- nasıl etkilendiğini ifade etmiştir. lu bağlantısı sayesinde ticaret gelişmiştir. • Fransız İhtilali’ne zemin hazırlayan Montesquieu B) Türklerin çoğunlukta olduğu Selanik, Bulgar, (Monteskiyö) ve Jean Jacques Rousseau’nun Rum, Sırp, Yahudi ve Ermeniler gibi farklı mil- (Jan Jak Russo) fikirleri Mustafa Kemal üzerin- letlerin bir arada yaşadığı bir şehirdir. de etkili olmuştur. Mustafa Kemal “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.” sözünü Rousseau’dan C) Farklı dillerin, inançların, gelenek ve görenekle- esinlenerek söylemiştir. rin bir arada yaşadığı şehirde Avrupa ile olan iletişim de güçlüydü. Avrupa'da basılan gazete • Mustafa Kemal’in okuyup etkilendiği düşünür- ve dergi gibi yayınlar Selanik'e ulaşmaktaydı. lerden biri “Vatan Şairi” olarak tanınan Namık Kemal’dir. Vatan sevgisi ve hürriyet gibi konula- D) Fransız İhtilali'nin ortaya çıkardığı milliyetçilik rı coşkun bir şekilde işleyen Namık Kemal, genç fikrinden etkilenen milletler, bağımsız olmak için Mustafa’nın kalbinde vatan sevgisi ve hürriyet Avrupalı devletlerin desteğini almışlardır. aşkı gibi duyguların yerleşmesine yardımcı ol- muştur. 8. Mustafa Kemal, bu şehrin zengin kül- Zeka Küpü Yayınları • Mustafa Kemal’in fikirlerinin oluşumunda etkili Selanik türel birikiminden istifade etmiş; şeh- olan düşünürlerden biri de Mehmet Emin re ulaşan yayınları takip etme fırsatı Yurdakul’dur. “Ordunun Destanı” adlı şiirinde Mustafa Kemal’e de yer veren Yurdakul, eser- bulmuştur. lerinde vatan, millet ve millî birlik gibi kavramla- rı yoğun bir şekilde işlemiştir. Mustafa Kemal ha- Manastır Askerî İdadiyi okuduğu bu şehirde yatı boyunca bu duyguları kalbinde taşımıştır. Mustafa Kemal, vatan ve hürriyet şairi Namık Kemal'den ve eserlerin- T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde yukarı- de Türkçülüğü ön plana çıkaran Meh- daki metinleri tahtaya yansıtan Lale Hanım, öğren- men Emin Yurdakul'dan etkilenmiştir. cilerine “Bu metinlerde yer alan kişiler Mustafa Kemal’in hayatını hangi yönde etkilemiştir?” soru- İstanbul Osmanlı Devleti'nin başkenti olan bu sunu sormuştur. şehirde Mustafa Kemal, öğrenim ha- yatını sürdürürken aynı zamanda siya- Buna göre, Lale Hanım’ın sorusuna hangi öğ- si faaliyetleri yakından takip etmiştir. rencinin doğru cevap verdiği söylenemez? Sofya Mustafa Kemal, bu şehirde görevi ge- A) Selim : Tevfik Fikret, yenilikçi ve çağdaş bir li- reği Avrupa devletlerinin temsilcileri der olmasında etkili olmuştur. ile görüşme ve fikirlerini paylaşma imkânı bulmuştur. B) Aysel : Namık Kemal, bağımsızlığa ve özgür- lüğe değer veren bir lider olmasında Tabloya göre Mustafa Kemal'in milliyetçi bir ki- önemli bir paya sahiptir. şiliğe sahip olmasında hangi şehrin daha çok etkili olduğu söylenebilir? C) Hande : Rousseau ve Montesquieu hayatı bo- yunca kişisel egemenliği benimseme- A) Selanik B) Manastır sinde etkili olmuştur. C) İstanbul D) Sofya D) Cihat : Mehmet Emin Yurdakul vatan ve millet sevgisinin gelişmesinde etkili olmuştur. 8. Sınıf 21 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

6 TEST BAŞARI ÖLÇME TESTİ - II 1. Zeka Küpü Yayınları 2467 \"Asker ya da subay olmak eski Osmanlı İmpa- ratorluğu'nun son devrinde, hele Osmanlı Ru- 2. melisinin ordu ve askerî merkezlerinde yaşa- Mustafa Kemal'in eğitim hayatına baş- yan Türk çocuklarının büyük aşkıydı. Rumeli'nin şehir ve kasabalarında, çocuklar gözlerini sa- Selanik ladığı bu şehirde farklı milletler bir ara- bahları dünyaya, talim boruları, asker mızıka- da yaşamakta ve bu milletler çeşitli si- ları ya da kapılarının önlerinden geçen süvari- lerin nal sesleri ile açarlardı. yasi faaliyetler yürütmekteydi. Çocukların rüyalarını askerlik süslerdi. Oyun- ları askerlik oyunlarıydı. Asker mekteplerinin Sofya Sofya Askerî Ataşemiliteri olarak böl- çocukları; renkli üniformaları, süsleri ve kılıçla- geye gelen Mustafa Kemal, burada rıyla bütün diğer çocuklardan, gençlerden ay- Bulgar Meclisinin toplantılarına katıl- rılırlardı. Hele kılıçlar! Kılıç, yüce, paha biçil- ma imkânı bulmuştur. mez nesneydi. Gururun, şerefin, tartışma kabul etmez belgesiydi. Osmanlı Rumelisinin, hele Manastır Askerî İdadi'de okumak için bu kente kılıç taşımaya hak kazanan gençleri için dün- gelen Mustafa Kemal özellikle sıra ar- ya, kılıcın etrafında dönerdi.\" kadaşı Ömer Naci sayesinde edebi- Şevket Süreyya Aydemir yata ilgi duymuştur. Tek Adam İstanbul Bu şehirde Mustafa Kemal, devletin Verilen metinden aşağıdaki sorulardan hangisi- kötü gidişatını yerinde görmüş, arka- nin cevabı çıkarılabilir? daşlarıyla çeşitli toplantılar yaparak gazete ve dergi çıkarmıştır. A) Rumelide yayılan fikir akımlarının Türk çocukla- rının meslek seçimine etkileri nelerdir? Tabloya göre verilen şehirlerin Mustafa Kemal'in hayatına etkileri ile ilgili yapılan yorumlardan B) Avrupa'dan Rumeli'ye ulaşan gazete ve dergile- hangisi yanlıştır? rin Türk çocuklarının fikirlerine etkileri nelerdir? A) Selanik, Mustafa Kemal’in Kurtuluş Savaşı’nın C) Mustafa Kemal'in askerlik mesleğini seçmesin- lideri olmasını sağlamıştır. de ailesinin etkileri nelerdir? B) Sofya’da, Mustafa Kemal’in demokrasi anlayışı D) Rumeli topraklarında yaşayan Türk çocukları- gelişmiştir. nın askerliğe ilgisinin nedenleri nelerdir? C) Manastır, Mustafa Kemal’in hitabet yeteneğinin ve edebiyata ilgisinin geliştiği şehirdir. D) İstanbul’da Mustafa Kemal’in liderlik yönü ön plana çıkmıştır. 3. Selanik Şehrinin Özellikleri Sonuç I İşlek bir ticaret kentidir. Avrupa’dan yayılan yeni fikirlerin Osmanlı Devleti’ne girmesi mümkün olmuştur. II Çok uluslu bir yapısı vardır. Mustafa Kemal'in hoşgörülü ve demokratik bir anla- yışla yetişmesine katkı sağlamıştır. III Balkanlardaki ayrılıkçı fikirlerden etkilenmiştir. Devleti dağılmaktan kurtarmak amacı ile yeni fikir akım- ları ortaya atılmıştır. IV Batı basınının takip edildiği ve gazete, dergi, ki- Manastır, Üsküp ve İstanbul ile kara bağlantısının ku- tap gibi yayınların kolay ulaştığı bir şehirdir. rulması kolaylaşmıştır. Bu tablonun doğru olabilmesi için kaç numaralı satırda verilen özelliklerin karşılıklı olarak yerinin değiş- tirilmesi gerekir? A) I ve II B) II ve III C) I ve IV D) III ve IV T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 22 8. Sınıf

BAŞARI ÖLÇME TESTİ - II 6 TEST 4. Aşağıda, Mustafa Kemal’in kişilik özellikleri ve me- 6. tinler verilmiştir. Teşkilatçılık İleri görüşlülük Liderlik IV III 1 Selanik Askerî Rüştiyesinde matematik öğret- I meni bir gün: “Aranızda kimler kendine güve- II niyorsa ayağa kalksın. Onları müzakereci ya- pacağım.” demişti. Ayağa öyle öğrenciler Mustafa Kemal’in Eğitim Gördüğü ve kalktı ki bunları gören Mustafa, kendini ortaya Görev Yaptığı Yerler atmaya cesaret edemedi. Fakat içlerinden bi- rinin emri altına girecekti. Bu da ağırına gitti. Zeka Küpü Yayınları Betül : Mustafa Kemal’in doğup büyüdüğü ve ilk Birden kalktı. “Ben daha iyi yaparım.” dedi ve eğitimini aldığı liman şehridir. Mustafa yaptı. O günden sonra sınıfın müzakerecisi o idi. Kemal göreve başladıktan bir süre sonra bu şehre kıdemli yüzbaşı olarak atan- 2 Mustafa Kemal ve bazı subaylar, kimlik ve kı- mıştır. lık değiştirerek halkı örgütlemek için gizlice Trablusgarp’a gitti. Harp Okulunda öğrendiği Yiğit : Mustafa Kemal’in Askerî İdadiye başladığı bilgileri uygulayarak Derne ve Tobruk’ta İtal- ve Balkanlardaki 3. Ordu’nun komuta mer- yanlara karşı başarı kazandı. kezinin bulunduğu şehirdir. 3 Sofya’da bulunduğu yıllarda Birinci Dünya Azra : Mustafa Kemal’in askerlik görevine ilk baş- Savaşı’nın başlamasını kaygıyla izlemiş, Os- ladığı şehirdir. Mustafa Kemal burada gö- manlı İmparatorluğu’nun asla savaşa girme- revli iken Vatan ve Hürriyet Cemiyetini kur- mesi gerektiğini savunmuştur. muştur. Verilen metinlerle ilgili olduğu özelliklerin doğ- Çınar : Mustafa Kemal’in İtalyanlara karşı mücade- ru eşleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisi gibi le ettiği şehirdir. Gazeteci kılığında gizlice olmalıdır? gittiği bu bölgede, savunma savaşının ilk tecrübelerini ve ilk başarısını kazanmıştır. Teşkilatçılık İleri görüşlülük Liderlik Öğrencilerin verdiği bilgiler, dilsiz haritada nu- A) 1 2 3 maralandırılmış şehirlerle eşleştirildiğinde se- B) 2 3 1 çeneklerden hangisi doğru olur? C) 3 1 2 D) 2 1 3 5. Mustafa Kemal Paşa, Çanakkale’deki başarılarının I II III IV ardından Ruslara karşı mücadele verilen Kafkas A) Azra Çınar Betül Yiğit Cephesi’nde 16. Kolordu Komutanı olarak görev- B) Yiğit Azra Betül Çınar lendirildi. İşe, emrindeki birliklerin yiyecek ve giye- C) Betül Çınar Azra Yiğit cek ihtiyaçlarının temini, haberleşmedeki aksaklık- D) Azra Betül Yiğit Çınar ların giderilmesi ve eksik personelin tamamlanması gibi tedbirleri alarak başladı. Ruslar karşısında da- ğınık hâlde olan kuvvetleri bir araya getirdi. Yukarıdaki paragrafta Mustafa Kemal'in hangi kişilik özelliğine yer verilmiştir? A) Disiplinli oluşu B) İnkılapçılığı C) Eğitimciliği D) İleri görüşlülüğü 8. Sınıf 23 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

6 BAŞARI ÖLÇME TESTİ - IITEST 7. Azınlık isyanlarının gittikçe şiddetlendiği dönemde devletin varlığını sürdürmek ve dağılmasını önlemek amacıy- la bazı yönetici ve aydınlar çeşitli fikirler geliştirdiler. Jön Türkler ve İttihatçılar tarafından desteklenen Osmanlıcı- lık fikrine göre dil, din ve ırk ayrımı yapmadan bir “Osmanlı Milleti” oluşturulmalıdır. Azınlık isyanlarını bu şekilde durdurarak devletin bütünlüğünü sağlamayı amaçlamıştır. Osmanlı ülkesinde yaşayan her millet aynı hak ve so- rumluluklara sahip, ayrıcalığı olmayan Osmanlı vatandaşı olacaktır. Bu amaçla Tanzimat ve Islahat fermanları ilan edildi. 1876’da ilan edilen Kanun-i Esasi’yle de tüm Osmanlı unsurlarına mecliste temsil hakkı verildi. Buna rağmen Balkan Savaşları sonunda Balkanlarda Osmanlı egemen- liğinde hiçbir ulus kalmadı. Özellikle Islahat Fermanı ile gayrimüslimlere daha fazla haklar tanınmasına tepki olarak İslamcılık fikir akımı ortaya atıldı. Bu fikre göre halifelik makamı altında bü- tün İslam ülkeleri arasında birlik kurulmalıdır. Mehmet Âkif Ersoy ve II. Abdülha- mit tarafından desteklenen bu fikir I. Dünya Savaşı’nda Arap liderlerinin Osman- lı Devleti’ne isyan etmesi sonucu geçerliliğini kaybetti. Milliyetçilik düşüncesinin azınlıklar üzerinde etkili olduğu bir dönemde Türkçülük fi- kir akımı ortaya çıktı. Bu fikrin öncülerine göre devlet; dili, dinî, soyu ve ülküsü bir olan topluma dayanarak ayakta kalabilirdi. Bu amaçla Osmanlı Türklerine ulusal bilinç kazandırıl- malıydı. Ayrıca Türk toplulukları arasındaki iş birliğinin geliştirilmesine önem verildi. Mehmet Emin Yurdakul, Ziya Gökalp gibi aydınların savunduğu bu fikir, azınlıkların ayrılmasıyla güçlendi ve Millî Mücadele’nin kazanılma- sında etkili oldu. Osmanlı’nın Avrupa'da gelişen bilim ve teknolojinin gerisinde kaldığını düşünen bazı aydınlar Batı'daki yenilikleri Osmanlı Devleti’ne aktararak geriye gidişi durdurmayı hedeflemiştir. Bu doğrultuda Avrupa’daki gelişmeler örnek alınarak devletin modernleştirilmesi amaçlanmıştır. Batıcılık fikri özellikle Kurtuluş Savaşı’ndan sonra kurulan yeni Türk Devleti’nde inkılaplar yapılırken de etkili olmuştur. Azınlık isyanları sonucu ortaya çıkan sorunlar ile bu sorunlara yönelik çözümler ve sonuçları metinde verilenlere göre eşleştirilmiştir. Buna göre seçeneklerin hangisinde yanlışlık yapılmıştır? Sorun Çözüm Sonuç A) Azınlık isyanları ile devletin dağıl- Dil, din, ırk ayrımı yapmadan bir Balkan Savaşları sonunda Balkan- ma noktasına gelmesi “Osmanlı Milleti” oluşturmak, dev- lardaki tüm azınlıklar bağımsız ol- letin bütünlüğünü sağlamak du. Islahat Fermanı ile azınlıklara da- Halifelik makamı etrafında bütün Arapların, I. Dünya Savaşı’nda Os- ha fazla ayrıcalık verilmiş olması B) Müslüman toplumlar arasında bir- manlı Devleti’ne isyan etme sonu- lik kurmak cu önemini kaybetti. C) Milliyetçilik düşüncesinin azınlıklar Osmanlı Türklerine ulusal bilinç ka- Millî Mücadele’nin kazanılmasında üzerinde etkili olması zandırılmalı ve Türk toplulukları ile etkili oldu. iş birliği yapılmalı D) Teknik açıdan Avrupa'nın gerisin- Avrupa’daki gelişmeleri örnek ala- Batı kültürü her yönüyle taklit de kalınması rak devleti modernleştirmek edildi. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 24 8. Sınıf

BAŞARI ÖLÇME TESTİ - II 6 TEST 8. I. DÜNYA SAVAŞI BAŞINDA: I. DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA: TARAFSIZ DEVLETLER ÜÇLÜ İTTİFAKTAN ÜÇLÜ İTİLÂFA KATILANLAR İTTİFAK DEVLETLERİ TARAFSIZKEN ÜÇLÜ İTİLAFA KATILANLAR TARAFSIZKEN ÜÇLÜ İTTİFAKA KATILANLAR İTİLÂF DEVLETLERİ İTTİFAK DEVLETLERİ TARAFINDAN İŞGAL EDİLEN YERLER Yukarıda 20. yüzyılın başlarında Avrupa ve Osmanlı Devleti haritası verilmiştir. Haritaya göre, bu dönem ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Osmanlı Devleti Balkanlardaki üstünlüğünü korumaktadır. B) İtalya grup değiştirerek I. Dünya Savaşı'na devam etmiştir. C) Devletler arası bloklaşmalar yaşanmaktadır. D) Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı'nın başında tarafsızdır. 9. Zeka Küpü Yayınları 10. Tarih Görevi \"...Bizim bir Namık Kemal'imiz var. O, Türk Nisan 31 Mart Olayı’nı bastıran Hareket milletinin yüzyıllardan beri beklediği sesi 1909 Ordusunda kurmay başkandı. verdi... Aralık Trablusgarp’a gönüllü olarak gidip Arkadaşlar! Bize büyük görevler düşüyor. 1911 İtalyanlara karşı mücadele verdi. Yarın görev alıp gittiğimiz her yerde milleti- mizi yetiştirmek için subaylarımızın öğret- 27 Ekim Sofya Ataşemiliterliğine atandı. meni olacağız. Gittiğimiz yerlerde aydın 1913 gençlerle arkadaşlık ederek onları bu isti- Çanakkale’de İtilaf kuvvetlerine kamete yönelteceğiz. Vatanımızı ve devle- 25 Nisan karşı mücadele verdi. timizi büyük tehlikelerin beklediğini hatırdan 1915 çıkarmamak durumundayız...\" Kafkas Cephesi Komutanlığına 10 Mart atandı. Mustafa Kemal'in bu sözlerine göre; 1916 I. Liderlik Mustafa Kemal’in 1919 yılına kadar üstlendiği bazı II. Vatanseverlik görevler tabloda verilmiştir. III. Cesaretlilik IV. Çok yönlülük Tabloya göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? kişilik özelliklerinden hangileri hakkında bilgi sahibi olunabilir? A) Mustafa Kemal’in askerî görevleri nedeniyle farklı yerlerde bulunduğu A) I ve II B) III ve IV B) I. Dünya Savaşı’nda çeşitli cephelerde müca- C) I, II ve III D) I, II ve IV dele verdiği C) Mustafa Kemal’in meşrutiyet yönetimini destek- lediği D) Mustafa Kemal’in ilk askerî başarısını Çanak- kale’de kazandığı 8. Sınıf 25 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 1 MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 2468 I. DÜNYA SAVAŞI'NA YOL AÇAN GELİŞMELER 2. 1. I Aşağıda, I. Dünya Savaşı öncesinde İtilaf ve İttifak bloklarını oluşturan devletlerin özellikleri verilmiştir. I. Dünya Savaşı’na zemin hazırlayan gelişmeler- den biri Sanayi İnkılabı idi. Sanayi İnkılabı ile dev- İtilaf Devletleri letler, bir yandan “ham madde” ve “pazar” arayı- şına yönelirken diğer yandan “sömürgecilik” a Çok geniş sömürgeler elde eden, toprakların- yarışı hız kazandı. Sömürgecilik yarışına giren da güneş batmayan ülke devletler, birbirlerine üstünlük sağlamak için hem sanayilerini geliştirdiler hem de hızla silahlandı- b Kömür madeni bakımından zengin olan Alsas- lar. Savaşa zemin hazırlayan bir diğer önemli ge- Loren bölgesini kaybeden ülke lişme de Fransız İhtilali idi. İhtilalle ortaya çıkan “milliyetçilik” düşüncesi, çok uluslu devletlerin içe- c Panslavizm politikası gereği Balkanlardaki risindeki azınlıkların isyan etmelerine neden ol- Slavları isyana teşvik eden ülke du. Bu isyanlardan en fazla Osmanlı Devleti ile Avusturya-Macaristan İmparatorluğu etkilendi. Zeka Küpü Yayınları İttifak Devletleri II 1 Siyasi birliğini geç tamamlayıp sömürge yarı- şına giren ülke I. Dünya Savaşı öncesinde İngiltere büyük bir sö- mürge imparatorluğu kurmuştu. Siyasi birliğini geç 2 Milliyetçilik akımının etkisiyle, parçalanma teh- tamamlayan Almanya ise gelişen sanayisi için ham likesi yaşayan ülke madde ve pazar arayışı içine girdi. Almanya, bir yandan İngiltere’nin sömürgelerine göz dikerken 3 Dost olan ülkelerle birlikte savaşa girerek sö- diğer yandan zengin kömür havzası olan Alsas- mürge elde etmek isteyen ülke Loren bölgesini Fransa’dan alma çabası içindeydi. Fransa bu bölgeyi geri alabilmek için İngiltere ile Bu özelliklerle ilgili oldukları devletler eşleştiril- yakınlaştı. Siyasal birliğini geç tamamlayan dev- diğinde aşağıdakilerden hangisi doğru olur? letlerden İtalya ise Kuzey Afrika ve Doğu Akdeniz’de yayılmaya çalıştı. İtalya ve Almanya’nın sömürge A) a. İngiltere 1. Almanya arayışı içine girmeleri İngiltere’yi endişelendirdi. b. Fransa 2. Avusturya-Macaristan Rusya ise “Panslavizm” politikasıyla Balkanlarda- c. Rusya 3. İtalya ki Slav kökenli ulusları Osmanlı Devleti’nden ko- pararak kendi hâkimiyeti altına almaya ve Balkan- B) a. Rusya 1. İtalya lar üzerinden Akdeniz’e inmeye çalışıyordu. b. Fransa 2. Avusturya-Macaristan c. İngiltere 3. Almanya I. Dünya Savaşı'nın sebeplerini anlatan metin- lerle ilgili aşağıdaki karşılaştırmalardan hangisi C) a. Fransa 1. Almanya yanlıştır? b. İngiltere 2. Avusturya-Macaristan c. Rusya 3. İtalya A) I. metinde, I. Dünya Savaşı’nın genel sebepleri anlatılırken II. metinde I. Dünya Savaşı’nın özel D) a. İngiltere 1. Almanya sebepleri üzerinde durulmuştur. b. Fransa 2. İtalya c. Rusya 3. Avusturya-Macaristan B) I. metinde, milliyetçilik fikrinin çok uluslu devlet- leri olumsuz etkilediği anlatılırken II. metinde Rusların Osmanlı Devleti’ndeki azınlıkları kış- kırtması anlatılmıştır. C) I. metinde, Sanayi İnkılabı’nın devletler arasın- da sömürge yarışına neden olduğu anlatılırken II. metinde, İngiltere’nin sömürgelerine göz dikil- mesinden dolayı duyduğu rahatsızlık anlatılmıştır. D) I. metinde, I. Dünya Savaşı’nın daha çok eko- nomik sebepleri üzerinde durulurken II. metin- de I. Dünya Savaşı’nın sadece etnik sebepleri üzerinde durulmuştur. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 26 8. Sınıf

MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 1 TEST 3. Birinci Dünya Savaşı'nda yaşanan gruplaşmalar 4. I. Dünya Savaşı’nın Özel Nedenleri: İtilaf Devletleri İttifak Devletleri • Siyasi birliğini geç tamamlayan Almanya’nın İn- giliz sömürgelerini ele geçirmek istemesi İngiltere Savaş Almanya Fransa Öncesi Avusturya- • Almanya’nın 1871’de Fransa’nın kömür yatak- Rusya Katılanlar Macaristan ları bakımından zengin olan Alsas-Loren bölge- sini işgal etmesi İtalya • Rusya’nın, Balkanlarda yaşayan Slavları birleş- ABD tirmek amacıyla uyguladığı Panslavizm politika- sının Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun Romanya Savaş Osmanlı Zeka Küpü Yayınları siyasi birliğini tehdit etmesi İtalya Sırasında Devleti Katılanlar Bulgaristan • Rusya’nın, Boğazlardan geçerek sıcak denizle- Japonya re inmek istemesi Yunanistan • İtalya’nın Ege Denizi’ne ve Balkanlara hâkim olma düşüncesi Yukarıda verilen tabloya göre; Buna göre, I. Dünya Savaşı’nın özel nedenleri ile Semra : Zamanla İttifak ve İtilaf Devletlerinde deği- ilgili aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yanlıştır? şiklikler olmuştur. A) Almanya ile Fransa arasında ham madde kay- Emre : I. Dünya Savaşı'nı başlatan devlet İngilte- naklı çatışma vardır. re olmuştur. B) Almanya ile İngiltere arasında pazar rekabeti Murat : Savaş sırasında gruplardaki devletlere ye- vardır. ni devletler de eklenmiştir. C) Avusturya-Macaristan ile Rusya arasında etnik Kadir : Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’na son- nedenli çatışma vardır. radan katılmıştır. D) İtalya’nın Doğu Akdeniz’de yayılma isteği Al- Pınar : Savaşın en önemli nedeni Avrupalı devlet- manya ile İtalya’yı karşı karşıya getirmiştir. ler arasındaki silahlanma yarışıdır. Baraj Sorusu öğrencilerden hangilerinin yaptığı çıkarım yan- lıştır? 5. 19. yüzyılda Avrupa’da hız kazanan sanayileşme ve bunun sonucunda ortaya çıkan sömürgecilik ha- A) Semra - Murat B) Kadir - Pınar reketleri devletler arası çıkar çatışmalarına ve eko- nomik rekabete dönüştü. Ayrıca Fransız İhtilali, ge- C) Emre - Pınar D) Emre - Semra tirdiği yeni anlayış ve görüşlerle siyasi ve sosyal hayatta büyük değişikliklere yol açtı. Milliyetçilik dü- şüncesi özellikle 19. yüzyıl başlarında etkisini gös- termeye başladı. Fransız İhtilali ve Sanayi İnkılabı tüm dünyayı etkiledi ve Avrupa’da sınırlar, siyasi dengeler bozuldu. Buna göre Avrupa'daki gelişmelerin sonuçlarıy- la ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) 19. yüzyılda Avrupa’da sosyal hayatta değişik- likler yaşanmıştır. B) Bağımsız olmak isteyen uluslar Avrupa’nın si- yasi dengesinin bozulmasına neden olmuştur. C) Fransız İhtilali ve Sanayi İnkılabı sadece Av- rupa’da etkili olmuştur. D) Avrupa’da devletler arasında ekonomik rekabet yaşanmıştır. 8. Sınıf 27 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 2 MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 2469 OSMANLI DEVLETİ'NİN SON SAVAŞI: I. DÜNYA SAVAŞI Zeka Küpü Yayınları 3. “İmparatorluk olarak yapayalnızdık. Manzara- 1. Osmanlı yöneticileri, ilk ittifak teklifini İngilizlere yap- mız üzüntü vericiydi. Güneyimizdeki Araplar tılar. Bunda Almanya’ya karşı duyulan kırgınlığın da ayaklanma çabaları içindeydiler. İngilizler, Arap- etkisi vardı. Çünkü Osmanlı yöneticileri son dönem- lara altın yağmuru ihsan etmişlerdi. İngiliz is- de yaptıkları savaşlarda, müttefik bildikleri Alman- tihbaratı bizim kontrolümüzde olan Arap ülke- lardan destek görememişti. Ekonomik ve askerî gü- leri emirlerini ve liderlerini daha o zamandan cü iyice zayıflamış olan Osmanlı Devleti’nin bu ittifak satın almıştı. Rusya ve İngiltere ise bir Ermeni teklifi, Rusların da baskısıyla, İngilizler tarafından Devleti hikâyesine bel bağlamışlardı. Avustur- reddedildi. Ancak Osmanlı Devleti’nin karşı bloğa ya, Bosna-Hersek’i ele geçirmiş, İtalya Trablus- kaymasını istemeyen İngilizler, savaşın sonuna ka- garp’a hâkim olmuştu. Bulgaristan bağımlı dar onu tarafsız tutma gayreti içine girdiler. Osman- prenslikten, bağımsız devlet hâline gelmişti. lı Devleti’nin tarafsız kalması hâlinde, savaşın so- Kısacası dünya üzerinde tek dostumuz kalma- nunda kapitülasyonları gözden geçirebileceklerini mıştı. O hâlde savaşa girecektik, inanç bu idi.” vadettiler. Bu, Osmanlı Devleti’ni oyalamaktan baş- ka bir şey değildi. Çünkü İtilaf Devletleri Osmanlı’yı İlhan Bardakçı (İmparatorluğa Veda) “bölüşülecek pasta” olarak görüyorlardı. Metindeki açıklamalara göre Osmanlı Devleti’nin Metindeki bilgilere göre, I. Dünya Savaşı’nda Os- “I. Dünya Savaşı’na” girmesini kaçınılmaz hâle manlı Devleti’nin durumu ile ilgili aşağıdakiler- getiren sebep aşağıdakilerden hangisidir? den hangisi söylenemez? A) Savaşı Almanya’nın kazanacağına olan inanç A) İngiltere’nin Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlü- ğünün korunmasından yana tavır sergilediği B) Siyasi yalnızlıktan kurtulma isteği B) İtilaf Devletleri tarafından topraklarının paylaşıl- C) Sömürge altındaki Müslümanlara yardım etme mak istendiği düşüncesi C) İttifak arayışı içinde olduğu D) Rusya’nın Karadeniz’e inmesinin engellenmek istenmesi D) Rusya’nın, Osmanlı Devleti’nin İtilaf Devletlerinin yanında savaşa girmesini istemediği 2. I. Dünya Savaşı'nın başladığı günlerde Almanya ile 4. Akdeniz'de İngiliz gemilerinden kaçan Goben ve anlaşan İttihat ve Terakki Hükûmeti savaş kararı Breslav adlı Alman savaş gemileri Çanakkale alınca şeyhülislam 7 Kasım'da bütün Müslümanla- Boğazı'nı geçerek Osmanlı Devleti'ne sığındı. Ulus- rı bu ''kutsal savaşa'' çağıran bir fetva vermişti. lararası hukuka göre Osmanlı Devleti, tarafsız ol- 11 Kasım'da da Sultan Reşat'ın aynı doğrultudaki duğu için, gemileri elinde tutup mürettebatını tutuk- Hattıhümayunu yayımlanmıştı. Böylece yeryüzün- laması gerekiyordu. İngilizlerin, gemilerin teslim deki 300 milyon Müslüman, din düşmanlarına karşı edilmesi isteği karşısında Osmanlı Devleti, bu savaş ortak savaşa çağrılmış oluyordu. gemilerini satın aldığını açıkladı. Türk bayrağı çeki- len bu gemilerin Rus limanlarını bombalaması üze- Bu durum, Almanya'nın Osmanlı Devleti'ni ken- rine İtilaf Devletleri, Osmanlı Devleti'ne savaş açtı. di yanında savaşa sokmak istemesinin neden- lerinden hangisiyle ilişkilendirilebilir? Bu bilgilere göre, aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Askerî yönden yararlanmak A) Osmanlı Devleti, İngiltere'nin istekleri doğrultu- B) Teknik gücünden yararlanmak sunda hareket etmiştir. C) Halifenin gücünden yararlanmak B) Osmanlı Devleti, İttifak gurubunun yanında yer almıştır. D) Coğrafi konumundan yararlanmak C) Osmanlı Devleti ve Rusya I. Dünya Savaşı'nda ayrı gruplarda yer almışlardır. D) Osmanlı Devleti ve Almanya I. Dünya Savaşı'nda aynı grupta yer almıştır. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 28 8. Sınıf

MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 2 TEST 5. GALİÇYA CEPHESİ 6. Zeynep Öğretmen, Birinci Dünya Savaşı’nda Os- manlı Devleti’nin savaştığı cephelerle ilgili aşağıdaki ADRİYATMİKADKENEİDZİONYA CEPHESİ ROMANYA CEPHESİ KARADENİZ HAZAR DENİZİ açıklamaları yapmıştır. ÇANAKKALE OSMANLI KAFKAS 1. Osmanlı ordusu, Rus taarruzunu durdurmayı CEPHESİ DEVLETİ CEPHESİ başardı. Ardından Orta Asya’ya kadar ilerlemek isteyen Harbiye Nazırı Enver Paşa, Aralık ayı EGE DENİZİ SURİYE IRAK CEPHESİ sonlarında Türk kuvvetlerine “karşı taarruz” CEPHESİ emrini verdi. Diğer komutanların, mevsimin kış, şartların ağır, erzak ve cephanenin yetersiz AKDENİZ olmasını gerekçe göstererek taarruzun bahar aylarına ertelenmesini istemelerine rağmen KANAL BASRA KÖRFEZİ Enver Paşa taarruz emrinde ısrar etti. CEPHESİ 2. İtilaf Devletleri donanmasının amacını sezen Ce- HİCAZ-YEKMI ZEINL DCEENPHİ ZESİ vat (Çobanlı) Paşa, Boğaz’a mayın döşenmesi Taarruz (Saldırı) Cepheler emrini verdi. Bu emri yerine getiren Binbaşı Naz- Savunma Cepheler Zeka Küpü Yayınları mi Bey; “Nusret” adlı mayın gemisiyle, düşman Müttef klere Yardım Cepheler gemilerinin harekâtından on gün önce, gece ya- Osmanlı Devlet Sınırları rısı, Boğaz’a mayın döşedi. Döşenen mayınlar- dan habersiz olan düşman donanması, Boğaz’a Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’nda mücade- girdiğinde mayınlara çarparak ağır hasar alma- le ettiği cepheler; ya başladı. Mayınlar ve tabyalardan atılan top- larla İtilaf Devletleri donanmasının yedi büyük Taarruz Cepheleri: Kendisinin açtığı ve saldırıya savaş gemisi Boğaz’ın sularına gömüldü. Bu geçtiği cepheler amansız direniş karşısında Boğaz’ı geçemeye- ceğini anlayan ve ağır yara alan müttefik donan- Savunma Cepheleri: Düşmana karşı topraklarını sa- ması aynı günün akşamında geri çekilmek zo- vunduğu cepheler runda kaldı. Yardım Cepheleri: Kendi toprakları dışında mütte- 3. Bu cephe, bölgedeki petrol alanlarını ele geçir- fiklerine yardım amaçlı savaştığı cepheler mek ve kuzeye doğru ilerleyip Ruslarla birleş- mek isteyen İngiliz kuvvetleri tarafından açıldı. şeklinde üçe ayrılmıştır. Basra Körfezi’nden çıkarma yaparak Bağdat’a doğru ilerlemeye çalışan İngilizlere karşı Os- Osmanlı Devleti’nin savaştığı cepheleri göste- manlı kuvvetleri, Selman-ı Pâk Muharebelerin- ren harita ile bilgiler birlikte değerlendirildiğin- de büyük bir zafer elde etti (22-25 Kasım 1915). de aşağıdaki tablolardan hangisi doğru olur? Halil (Kut) Paşa komutasındaki Osmanlı ordu- su Kut’ül Amâre denilen yerde İngiliz kuvvetle- A) Cephe Savunma Taarruz Yardım rini kuşattı. İngiliz askerleri komutanları Gene- Çanakkale   ral Townshend ile birlikte esir alındı (29 Nisan Kanal  1916). Galiçya  Irak B) Cephe Savunma Taarruz Yardım Kafkas  Makedonya  Suriye-Filistin  Çanakkale  C) Cephe Savunma Taarruz Yardım Buna göre, Zeynep Öğretmen’in sırasıyla hangi  cephelerden söz ettiği söylenebilir? Irak    Hicaz-Yemen Kafkas A) 1 Çanakkale B) 1 Kafkas 2 Kafkas 2 Çanakkale Kanal 3 Suriye-Filistin 3 Hicaz-Yemen D) Cephe Savunma Taarruz Yardım C) 1 Çanakkale D) 1 Kafkas Kanal    2 Kafkas 2 Çanakkale Çanakkale 3 Irak 3 Irak Kafkas  Romanya 8. Sınıf 29 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 2 MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 7. 8. Osmanlı Devleti, ölüm kalım savaşının verildiği bir ortamda Ermeni çeteleriyle uğraşmak zorunda kal- Enver Paşa mıştır. Bunun üzerine Osmanlı Hükûmeti, çıkardığı “Sevk ve İskân Kanunu (25 Mayıs 1915)” ile olay- Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’ndaki ilk cepheyi lara karışan Ermenileri ve onlara yardım edenleri Doğu Anadolu sınırını geçen Rusya’ya karşı açtı. ülkenin daha sakin bir bölgesi olan Suriye’ye nak- 1914 yılının son günlerinde ordusunun başında iler- letme kararı almıştır. Bu tedbir, bir sınır dışı etme leyişe geçen Başkomutan vekili Enver Paşa’nın olayı değildir. amacı Kars, Ardahan ve Batum’u alarak Orta Asya’ya geçip Türk dünyası ile birleşmekti. Ancak Aşağıda verilenlerden hangisi 1915 Sevk ve onun bu harekâtı, bölgedeki Ermenilerin Ruslarla iş İskân Kanunu’nun bir sınır dışı etme olayı olma- birliği yaparak ordumuzu arkadan vurması, salgın dığına kanıt olarak gösterilemez? hastalıklar, açlık ve dondurucu soğuk nedeniyle ba- şarıya ulaşamadı. Büyük can kayıplarının yaşan- A) Yer değiştirme eyleminin kalıcı olmaması dığı bu cephedeki mücadeleler bazı doğu illerimi- zin işgaliyle sonuçlandı. B) Sevk işleminin ordu birliklerinin gözetiminde ve Rus işgalinden sonra Ermenilerin, Doğu Anadolu’da- Osmanlı sınırları içinde yapılması ki isyanlarını artırması üzerine Osmanlı Hükûmeti bölge halkının güvenliğini sağlamak için harekete C) Sevk edilenlerin eşyalarının, onlar dönene ka- geçti. Bu amaçla 27 Mayıs 1915’te Tehcir (Göç) Ka- dar korunması nunu adı ile “Sevk ve İskân Kanunu’nu” çıkardı. Böy- lece Ermeniler Suriye ve Irak gibi daha güvenli böl- D) Sevk sırasında bulaşıcı hastalıklar nedeniyle bazı gelere göç ettirildiler. Ermeni vatandaşların hayatını kaybetmesi Metinde anlatılan cephe ve Tehcir Kanunu’nun Zeka Küpü Yayınları 9. İtilaf Devletleri Çanakkale Boğazı’nı ge- çıkarılma nedeni ile ilgili aşağıdaki öğrenciler- den hangisinin verdiği bilgi doğrudur? çip İstanbul’u işgal ederek Osmanlı Devleti’ni teslim almayı hedeflemişlerdir. A) Sinem : Kafkas Cephesi’nde, bölge halkının güvenliğini sağlamak ve Ermenilerin D Y isyanlarını önlemek için güvenli böl- gelere göç ettirilmeleridir. Winston Churchill’in Çanakkale Savaşı’nı “Kaderin Adamı” olarak Osmanlı Devleti’nin B) Haluk : Suriye-Filistin Cephesi’nde, Ermenile- nitelendirdiği Mustafa kazanması, I. Dünya rin İngilizlerle beraber hareket etme- Kemal, 57. Alayı hare- Savaşı’nın genel sü- sini önlemek için göç ettirilmesidir. kete geçirerek düşma- resini uzatmıştır. nı geri püskürttü. C) Berna : Irak Cephesi’nde, Arapların İngilizle- re destek verip Osmanlı Devleti’ne sal- D Y DY dırmasını önlemek amacıyla göç etti- rilmesidir. Çanak- Kanal Kafkas Irak kale Cephesi Cephesi Cephesi D) Önder : Çanakkale Cephesi’nde, Fransızların Ermenileri kışkırtmasını önlemek için Cephesi göç ettirilmesidir. Yukarıda verilen ifadeler doğru ise (D), yanlış ise (Y) yönünde ilerlendiğinde ulaşılan cephe ile il- gili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğru olur? A) İngiltere’nin sömürgeleriyle bağlantısını kesmek amaçlanmıştır. B) Orta Asya’ya kadar ilerlemek hedeflenmiştir. C) Mustafa Kemal’in lider olarak tanındığı cephedir. D) Kut’ül Amâre’de İngiliz kuvvetleri kuşatılmıştır. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 30 8. Sınıf

MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 2 TEST 10. Cephe Açılma Nedeni 12. ................... • Bakü petrollerini ele geçirmek Asırlar boyunca Ermenilerle Müslümanlar barış ve huzur içinde bir arada yaşamışlardır. Ticaret ve sa- • Orta Asya Türk Dünyası ile bağlan- natla uğraşan, kuyumculuk yapan Ermeniler, refah tı kurmak içinde bir hayat sürmüşlerdir. Osmanlı Devleti’nde devlet kademelerinde önemli görevlere getirilen • İngiltere ve Fransa’nın İstanbul’u Ermeniler, Darphane ve Baruthane gibi önemli ................... alarak Osmanlı Devleti’ni savaş dı- müesseselerde görev almışlardır. XIX. yüzyılın baş- larından itibaren Avrupalı devletlerin kışkırtmasıyla şı bırakmak istemesi Balkanlardaki birçok azınlık isyan ederken Ermeni- ler, böyle bir isyanı akıllarından bile geçirmemişler- ................... • Osmanlı’nın İngiltere’nin elinde dir. İşte bu nedenle Ermeniler, Osmanlı yönetimin- olan Mısır’ı almak istemesi ce “millet-i sadıka (sadık millet)” olarak adlandı- rılmıştır. • Almanya’nın, İngiltere’nin sömür- geleri ile olan bağlantısını kesmek 19. yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkan Ermeni istemesi sorunu, büyük devletlerin bölge üzerindeki çıkar he- saplarından kaynaklanmıştır. İlginçtir ki Ermeniler- ADRİYATİK DENİZİ HAZAR DENİZİ den kendi çıkarları için yararlanmaya çalışan iki EGE DENİZİ devlet, birbirine düşman olan Rusya ve İngiltere ol- KARADENİZ III muştur. Rusya, Ermenilerin yardımıyla Akdeniz’e IV inmenin hayalini kurarken İngiltere de Ermenileri I OSMANLI kullanarak Rusya’nın Akdeniz’e inmesini engelle- DEVLETİ meye çalışmıştır. AKDENİZ 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda (93 Harbi) Er- menilerden yararlanmaya çalışan Rusya, savaş son- II BASRA KÖRFEZİ rası toplanan Berlin Konferansı’nda Ermenileri gün- deme getirerek Ermeni sorununun doğmasına ve KIZILDENİZ Zeka Küpü Yayınları uluslararası boyut kazanmasına zemin hazırlamıştır. Tabloda verilen I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı’nın Yukarıda verilen paragraflardan; savaştığı cephelerle ilgili bilgiler, haritada nu- I. Ermeniler ve Türkler uzun yıllar huzur içinde ya- maralandırılmış yerlerle eşleştirildiğinde seçe- şamışlardır. neklerden hangisi açıkta kalır? II. 19. yüzyıl başlarında Ermeniler, milliyetçilik is- yanlarına girişmemişlerdir. A) I  B) II  C) III  D) IV III. Osmanlı topraklarında gözü olan devletler, 11. I. Halep’in kuzeyinde güçlü bir savunma hattı oluş- Ermenileri çıkarları doğrultusunda kullanmışlardır. turarak İngilizleri durdurdu. IV. Rusya, Berlin Antlaşması’nda Ermenileri gün- II. Arıburnu, Conkbayırı ve Anafartalarda büyük deme getirerek Ermenilerin bağımsız olmaları- başarılar kazandı. nı sağlamıştır. III. Muş ve Bitlis’i Ruslardan geri aldı. yargılarından hangisine ulaşılamaz? Yukarıda verilen Mustafa Kemal'in I. Dünya A) I  B) II  C) III  D) IV Savaşı'nda görev aldığı cephelerle ilgili bilgiler seçeneklerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir? I II III A) Çanakkale Kafkas Suriye-Filistin B) Suriye-Filistin Çanakkale C) Kafkas Çanakkale Kafkas D) Suriye-Filistin Kafkas Suriye-Filistin Çanakkale 8. Sınıf 31 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 2 MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 13. İZLANDA İSVEÇ FİNLANDİYA NORVEÇ DANİMARKA ESTONYA SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETLER LETONYA LİTVANYA BİRLİĞİ İRLANDA HOLLANDA ALMANYA İNGİLTERE POLONYA BELÇİKA AVUSÇTEUKROYSALMOAVCAAKRYİSATAN ROMANYA FRANSA İSVİÇRE BULGARİSTAN YUGOSLAVYA ARNAVUTLUK PORTEKİZ İSPANYA İTALYA YUNANİSTAN TÜRKİYE I. Dünya Savaşı Sonrasında Avrupa Haritası Yukarıdaki harita incelendiğinde I. Dünya Savaşı’ndan sonra Avusturya-Macaristan gibi çok uluslu imparatorluk- lar yıkılarak yerine ulus devletlerinin kurulduğu, sınırların yeniden çizildiği görülmektedir. Bu durum aşağıdakilerden hangisine kanıt olarak gösterilebilir? A) Savaş sonunda toprak kayıplarının yaşandığına B) Milletler Cemiyetinin kurulduğuna C) Yenilen devletlerle şartları ağır antlaşmalar yapıldığına D) Kazanan devletlerin kaybeden devletlerden toprak almadığına 14. Dayanak Baraj Sorusu 8 Ocak 1918 Wilson İlkeleri: 15. • Osmanlı Devleti’nde Türklerin yoğun olduğu bölgelerin bağımsızlığı sağlanacaktır. Türk ol- mayan milletlerin de kendi kendini yönetme hakkı olacaktır. Gelişmeler Zeka Küpü Yayınları Birinci Dünya Savaşı esnasında sınır birliklerinde cephane tükenir. Kışın en sert zamanıdır. Orduya • Rumlar, İzmir ve çevresinde Rum nüfusunun destek için Van’daki yurttaşlardan yardım istenir. fazla olduğunu iddia etti. Yunanistan, İzmir’i iş- Ancak bölgenin tüm erkekleri imparatorluğun dört gal etti. bir köşesinde savaşmaktadır. Bu nedenle de yar- dım çağrısına 12-17 yaş arasındaki 120 gönüllü ço- • Pontus Cemiyeti, Doğu Karadeniz’de Rum Dev- cuk talip olur. Cephaneyi ulaştırmak için Sarıkamış leti kurmaya çalıştı. yolunda ilerleyen çocukların çoğu donarak şehitler arasına katılır. • Ermeniler, Doğu Anadolu’da çoğunluğu sağla- yabilmek için Türklere zarar vermeye ve bölge Görselde verilen film afişi ve bilgiler Birinci Dün- dışına göçe zorlamaya başladı. ya Savaşı’nın hangi cephesinde yaşananları an- latmaktadır? Bu dayanak ve gelişmeler ilişkilendirildiğinde aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Kafkas Cephesi B) Kanal Cephesi C) Çanakkale Cephesi D) Irak Cephesi A) Anadolu’nun Türklere ait olduğu kabul edilmiştir. B) Azınlıklar, Wilson İlkelerinden faydalanmaya ça- lışmıştır. C) Yunanlar, İzmir’i işgal etme fırsatı yakalamıştır. D) Ermeniler, Doğu Anadolu’da devlet kurmaya ça- lışmıştır. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 32 8. Sınıf

MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 3 TEST 2470 İŞGAL YILLARINDA ANADOLU 2. 1. Aşağıda, Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra Amiral Calthorp Rauf Orbay başlayan işgallere karşı İstanbul Hükûmetinin, Türk halkının ve Mustafa Kemal’in tutumları ile ilgili bilgi Zeka Küpü Yayınları Mondros Ateşkes Antlaşması, ülkede olumlu karşı- verilmiştir. lanmış, hükûmetin başarısı olarak kabul edilmiştir. Mustafa Kemal’e göre ise: “Mondros Ateşkesi, Os- I. Osmanlı devlet adamları, Wilson İlkelerine gü- manlı Devleti’nin müttefikleriyle beraber sürüklen- venerek teslimiyetçi bir politika takip ettiler. Git- diği acı mağlubiyetin yüz kızartıcı bir sonucudur. Bu tikçe ağırlaşan şartlar sonucu Ahmet İzzet Pa- ateşkes maddeleri, Türk topraklarını yabancı işgal- şa Hükûmeti, ardından da Tevfik Paşa Hükûmeti lere açık hâle getirmiştir.” istifa etti. Damat Ferit Paşa tarafından yeni Mondros Ateşkes Antlaşması’nın; hükûmet kuruldu. Pa- dişah ve Damat Ferit I. Boğazlar, açık olacak ve İtilaf Devletlerince iş- Paşa, işgallerin geçici gal edilecektir. olacağını düşünüyor ve halktan işgaller kar- II. İtilaf Devletlerinin esirleri derhal serbest bırakı- şısında sakin kalmala- lacak, Osmanlı esirleri serbest bırakılmaya- rını, aşırı tepki verme- caktır. melerini istiyordu. III. İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit eden bir du- II. Halk, ilk aşamada antlaşmanın vahim ve tehli- rum olursa herhangi bir stratejik noktayı işgal keli durumunu anlayamamış fakat ülkenin işga- edebilecektir. le uğramaya başlaması ile birlikte cemiyetler ve askerî birlikler kurarak işgale karşı çıkmış ve bü- IV. Tüm telsiz, telgraf hatlarının kontrolü, Toros tü- yük bir mücadele içine girmiştir. İstanbul’da mi- nelleri ve bütün demiryollarının denetimi İtilaf tingler düzenlenmiş, telgraflar çekilerek işgalin Devletleri tarafından sağlanacaktır. haksızlığı dünyaya duyurulmaya çalışılmıştır. Yer yer silahlı direnişe geçerek Kuvâ-yı Millîye V. Sınırların korunması ve iç güvenliğin sağlanma- birlikleri kurulmuştur. sı için gerekli askerin dışında Osmanlı ordusu terhis edilecektir. Bütün savaş gemilerine, taşıt, III. Mustafa Kemal'e göre, Osmanlı Hükûmeti bu araç, gereç, silah ve cephanelere el konula- ateşkes antlaşmasıyla kendini kayıtsız ve şart- caktır. sız düşmana teslim etmeyi uygun bulmuştur. Eğer bu antlaşma uygulanmaya konsaydı, yur- maddelerinden hangilerinin Türk topraklarını dumuz bütünüyle düşman eline geçecekti. Düş- yabancıların işgaline açık hâle getirdiği söyle- man gemilerini Boğaz'da gören Mustafa Kemal, nebilir? \"Geldikleri gibi giderler.\" diyerek bir mücadele- ye gireceğinin işaretini vermiştir. A) II ve IV B) III, IV ve V C) I, III, IV ve V D) I, II, III ve V Verilen metinlerden aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) I numaralı metinde İstanbul Hükûmeti mevcut konumunu korumaya çalışmıştır. B) II numaralı metinde Türk halkı gerekirse bağım- sızlık için savaşmayı göze almıştır. C) I numaralı metinde İstanbul Hükûmeti ve salta- nat makamı, Wilson İlkelerine güvenerek halkı sakin olmaya çağırmıştır. D) III numaralı metinde Mustafa Kemal Paşa ülke- nin geleceğini antlaşmanın uygulanmasında gör- müştür. 8. Sınıf 33 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 3 MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 3. Zeka Küpü Yayınları 5. Mustafa Kemal'e göre; Mondros Ateşkes Antlaşma- sı düşmana kayıtsız şartsız devleti teslim etmek, Fatih Sultan Mehmet siyah bayraklara bürünen düşmanın yapacağı işgallere yardım etmek demekti. İstanbulumuzu elemle seyretmektedir. Buna göre, Mondros Ateşkesi'nin ardından ya- Verilen görsel ve bilgi Mondros Ateşkes Antlaş- şanan; masının aşağıdaki maddelerinden hangisinin uy- gulamaya geçirildiğini gösterir? I. İzmir'deki Rumlara Türkler tarafından işkence A) Boğazlar açık olacak ve İtilaf Devletlerince işgal ediliyor bahanesiyle Yunanistan'ın İzmir'i işgal etmesi edilecektir. B) Sınırların korunması ve iç güvenliğin sağlanma- II. Boğazların denetiminin İtilaf Devletlerine geç- mesi sı için gerekli askerin dışında Osmanlı ordusu terhis edilecektir. III. Mustafa Kemal'in 9. Ordu Müfettişi olarak Sam- C) Doğudaki altı vilayette karışıklık çıkarsa İtilaf sun'daki düzenli birlikleri dağıtmak üzere gön- Devletleri bu illeri işgal edebilecektir. derilmesi D) Bütün savaş gemilerine, taşıt, araç, gereç, silah ve cephanelere el konulacaktır. IV. Anadolu ve Rumeli toprakları arasındaki irtiba- tın kopması 4. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın aşağıdaki mad- delerinden hangisi, Türklerin denetiminde kalan gelişmelerinden hangileri Mustafa Kemal'in ant- Anadolu topraklarının da elden çıkabileceği an- laşma karşısındaki bu düşüncesini destekler? lamı taşımaktadır? A) Hükûmet haberleşmesi dışında telsiz, telgraf ve A) Yalnız I B) III ve IV kabloların denetimi, İtilaf Devletlerine geçecektir. B) İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit edecek bir C) I, II ve III D) I, II, III ve IV durumun ortaya çıkması hâlinde herhangi bir stratejik yeri işgal etme hakkına sahip olacaktır. Baraj Sorusu C) Bütün demir yolları İtilaf Devletlerinin denetimi- ne bırakılacaktır. 6. Şeyma Öğretmen’in Mondros Ateşkes Antlaşması D) Osmanlı Devleti diğer devletlerle bütün ilişkile- ile ilgili 3 sorusuna Banu, aşağıdaki şekilde cevap rini kesecektir. vermiştir: 1. Osmanlı ordusu terhis edilecek, bütün savaş ge- milerine, taşıt, araç, gereç, silah ve cephanele- re el konulacaktır. 2. İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit eden bir du- rum olursa herhangi bir stratejik noktayı işgal edebilecektir. 3. Doğudaki altı vilayette (Sivas, Elâzığ, Diyarbakır, Bitlis, Erzurum, Van) karışıklık çıkarsa İtilaf Dev- letleri bu illeri işgal edilebilecektir. Buna göre Şeyma Öğretmen’in Mondros Ateş- kes Antlaşması ile ilgili Banu’ya sorduğu soru- lar arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Osmanlı Devleti’ni savunmasız hâle getirmeyi amaçlayan madde hangisidir? B) Osmanlı topraklarının işgaline hukuki zemin ha- zırlayan madde nedir? C) Anadolu ve Rumeli toprakları arasındaki bağ- lantının koparılmasını amaçlayan madde han- gisidir? D) Doğu Anadolu’da Ermeni Devleti’nin kurulması- na zemin hazırlayan madde nedir? T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 34 8. Sınıf

MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 4 TEST 2471 CEMİYETLER VE KUVÂ-YI MİLLÎYE 2.  Erzurum ve diğer doğu vilayetlerinin Ermeni- lere verilmesini engellemek amacıyla kuruldu. 1. Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra Anado- lu’nun işgal edilmeye başlanması ve bu durum kar-  İzmir’in Yunanlar tarafından işgalini önlemek şısında İstanbul Hükûmetinin sessiz kalması üzeri- için kuruldu. ne Türk halkı harekete geçti. Türk halkı Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri kurarak işgaller karşısında teş-  Yunanistan’ın, Doğu Trakya’yı işgalini engelle- kilatlanmaya ve sesini duyurmaya çalıştı. mek için kuruldu.  Rumların Karadeniz’deki faaliyetlerine karşı koymak için kuruldu. Yukarıda, işgaller sonrası Türk halkı tarafından kurulan Millî Cemiyetler’in kurulma amaçları veril- miştir. III IV I II Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra başlayan Zeka Küpü Yayınları Haritada numaralandırılan yerlerde kurulan millî işgallere tepki için kurulan millî cemiyetler: cemiyetlerin savundukları bölgeler ile mücade- le ettikleri azınlıkların kurduğu cemiyetler yuka- I. Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti rıdaki bilgilerle eşleştirildiğinde seçeneklerden II. İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti hangisi doğru olur? III. Kilikyalılar Cemiyeti IV. Millî Kongre Cemiyeti I II III IV V. Trabzon Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti VI. Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti     A) Taşnak Etnik-i Mavri Pontus Yukarıdaki cemiyetlerle ilgili öğrencilerin verdiği Eterya Mira Rum bilgiler şunlardır: Hınçak Elif : Yunanistan’ın, Doğu Trakya’yı işgalini en-     gellemek için kuruldu. Mavri Mira Cemiye- tine karşı mücadele etti. B) Mavri Taşnak Etnik-i Pontus Mira Hınçak Eterya Rum Fırat : İzmir’in Yunanlar tarafından işgalini önle- mek için kuruldu. Bölgenin Türk yurdu ol-     duğunu kanıtlamak için çalışmalar yürüttü. C) Pontus Etnik-i Taşnak Mavri Berra : Ermeni ve Pontus Rumlarının bölgedeki Rum Eterya Hınçak Mira faaliyetlerine karşı koymak için kuruldu.     Duru : Çukurova bölgesinin Fransızlar tarafından işgalini ve Ermenilerin bölgedeki olumsuz D) Taşnak Pontus Etnik-i Mavri faaliyetlerini engellemek için kuruldu. Hınçak Rum Eterya Mira Melih : Türklerin haklı davasını basın-yayın yoluyla dünyaya duyurmak için İstanbul’da kuruldu. Buna göre, numaralandırılmış cemiyetler ile öğ- rencilerin verdiği bilgiler eşleştirildiğinde seçe- neklerden hangisi açıkta kalır? A) II  B) III  C) V  D) VI 8. Sınıf 35 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 4 MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 3. Millî Varlığa Düşman Cemiyetler 5. Aşağıdaki tabloda millî varlığa düşman cemiyetler ve özellikleri verilmiştir: İngiliz İstanbul’da kurulan ve Damat Ferit Muhipleri Hükûmeti tarafından desteklenen bu Sulh Selamet-i Osmaniye Fırkası Cemiyeti cemiyet, İngiliz himayesi altına giril- mesi gerektiğini savunuyordu. Anadolu’da gelişen Millî Mücadele’ye karşı çıka- rak ülkenin padişah ve halifenin emirlerine uymak- Wilson İstanbul’da kurulan bu cemiyet, Os- la kurtarılacağını savunuyordu. Prensipleri manlı Devleti’nin varlığını koruyabil- Cemiyeti mesi için ABD yönetimine girmesi ge- İslam Teali Cemiyeti rektiğini savunuyordu. İstanbul’daki bazı medrese hocaları tarafından ku- Kürt Teali Wilson İlkelerinden esinlenerek ku- rulmuştur. Osmanlı Devleti’nin dinî esaslara bağ- Cemiyeti rulan ve İngilizler tarafından destek- lı kalınarak ve hilafetin güçlendirilerek kurtarılabi- lenen bu cemiyet Doğu ve Güneydo- leceğini savunuyor ve halkın dinî duygularını ğu Anadolu’da ayrı bir devlet kurmak kullanarak onları Millî Mücadele’ye karşı kışkırtı- istiyordu. yordu. Tabloda verilen cemiyetlerle ilgili; Zeka Küpü Yayınları Kürt Teali Cemiyeti I. İngiliz Muhipleri ve Wilson Prensipleri Cemiyeti 1919 Mayıs’ında Seyyit Abdülkadir tarafından ku- manda yönetimini savunmuşlardır. ruldu. Wilson İlkelerine dayanarak Doğu ve Gü- neydoğu Anadolu’da bir Kürt devleti kurmayı II. Kürt Teali Cemiyeti, ülke topraklarını bölmek is- amaçlıyordu. temektedir. İngiliz Muhipleri Cemiyeti III. İngiliz Muhipleri Cemiyeti, İstanbul Hükûmeti ta- rafından desteklenmiştir. İngiltere tarafından Anadolu’daki çıkarlarına hiz- met etmek amacıyla Türklere kurdurulmuştur. Ce- IV. Kürt Teali Cemiyeti İngilizler tarafından kurulan miyet, Osmanlı yönetimi ile yakın ilişki içerisinde bir cemiyettir. olmuştur. İngiliz himayesi altına girmenin tek kur- tuluş yolu olduğunu savunuyordu. Millî Müca- çıkarımlarından hangileri yapılabilir? dele’ye karşıydı. A) I ve II B) II ve III C) I, II ve III D) I, III ve IV 4. Mondros Ateşkeş Antlaşması’ndan sonra Anadolu’da Buna göre, tablodaki bilgilerden yararlanılarak yaşayan azınlıklar çeşitli cemiyetler kurdular. Bu yapılan aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlış- azınlıklar yurdun işgaline zemin hazırlamak ve iş- tır? galleri kolaylaştırmak için İtilaf Devletleriyle iş birli- ği yaparak kendi devletlerini kurmayı hedeflediler. A) Kürt Teali Cemiyeti Anadolu topraklarını parça- lamak isteyen azınlıklar tarafından kurulmuş bir Buna göre, cemiyettir. I. Pontus Rum B) İngiliz Muhipleri Cemiyeti, Osmanlı Devleti’nin II. Etnik-i Eterya manda yönetimi altına girmesi gerektiğini savun- III. Mavri Mira muştur. IV. Taşnak ve Hınçak C) İslam Teali Cemiyeti, dini kendi amaçları doğrul- cemiyetlerden hangisinin amacı Osmanlı top- tusunda kullanarak halkı Kurtuluş Savaşı’na kar- raklarında bir Rum Devleti kurmak değildir? şı kışkırtmıştır. A) I  B) II  C) III  D) IV D) Sulh ve Selamet-i Osmaniye Fırkası merkezî otoriteye bağlı kalınması gerektiğini savunmuş- T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 36 tur. 8. Sınıf

MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 4 TEST 6. İşgallere karşı yurdun her yerinde kurulan cemiyet- 8. Millî varlığa düşman cemiyetler; azınlıkların kurdu- lerle, bunların düzenlediği mitinglerle, silahlı direniş ğu cemiyetler ile Türk ve Müslümanların kurduğu örgütleriyle varlığını kabul ettirmeye çalışan davra- cemiyetler olarak ikiye ayrılıyorlardı. Bunlardan azın- nış biçimi, Kuvâ-yı Millîye ruhu olarak adlandırılır. lık cemiyetleri bulundukları yerlerde bağımsız dev- letler kurmayı planlıyordu. Türk ve Müslümanların “Kuvâ-yı Millîye, halkımızın ba- kurduğu cemiyetlerden bazıları kurtuluşun Osmanlı ğımsızlık arzusundan ve mü- Devleti'nin vereceği kararla geleceğine inanırken di- cadeleci ruhundan doğmuş bir ğerleri güçlü bir devletin himayesine girmek gerek- kuvvettir.” tiğini düşünüyorlardı. Mustafa Kemal Sadece verilenler dikkate alındığında millî varlığa Atatürk düşman cemiyetler ile ilgili aşağıdaki seçenek- lerden hangisine ulaşılamaz? Halide Edip “Kuvâ-yı Millîye, Osmanlı Dev- Adıvar leti'ne bağlı bir kuvvet değildir. A) Kurulan cemiyetlerin Türklerin millî çıkarlarına Türk milletine dayanan ve onun aykırı hareket ettiklerine adına faaliyet gösteren bir di- reniş hareketidir. Bu hareket B) Azınlıkların kurduğu cemiyetlerin Türk toprakla- tek bir grup tarafından değil, rını parçalamayı hedeflediklerine topyekûn Türk milletince ger- çekleştirilmektedir. Kuva-yı Mil- C) Kurulan zararlı cemiyetlerin İtilaf Devletleri tara- lîye ruhu, Türk’ün vatansever- fından destek gördüğüne liğinden doğmuştur.” D) Zararlı cemiyetlerden bazılarının manda ve hi- maye fikrini savunduklarına Mustafa Kemal’in ve Halide Edip Adıvar’ın söz- Zeka Küpü Yayınları Baraj Sorusu leri doğrultusunda Kuvâ-yı Millîye ruhunun olu- şumunda Türk milletinin hangi özelliği etkili ol- 9. mamıştır? ''Varlığı konusunda ciddi bir endişeye düşmüş olan millet doğrudan doğruya, bizzat müdaha- A) İstiklalini herşeyin üstünde tutması le ederek kuvvetini ve yönetimsel tutumunu B) Dünya barışını sağlama düşüncesi göstermek gereğini duydu. Bunun sonucu ola- C) Vatan sevgisi ile dolu olması rak memleketin her tarafında millî cemiyetler D) Mücadeleyi kendine ülkü edinmesi kurulmaya başlandı. Bu cemiyetler her türlü si- yasal amaçtan uzaktır ve varlıklarını sadece 7. Osmanlı Devleti’nin ordusu, Mondros Ateşkes memleket bütünlüğünü, millet ve devletin diğer Antlaşması gereğince terhis edilmiştir. Bu dönem- haklarını koruma amacına borçludurlar. Bun- de İtilaf Devletleri tarafından Anadolu’da başlatılan ların hepsi aynı etkiler ve sebepler altında işgaller karşısında İstanbul Hükûmetinin herhangi faaliyet göstermektedirler.'' bir karşı koyma girişiminde bulunmadığı görülür. Ku- Atatürk'ün Telgraf ve Beyannameleri vâ-yı Millîye olarak isimlendirilen halk direnişi böy- le bir ortamda ortaya çıkmıştır. Mustafa Kemal’in bu sözlerine göre Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinin aşağıdaki özelliklerden Buna göre, Kuvâ-yı Millîye hareketinin oluşma- hangisine sahip oldukları söylenemez? sında aşağıdakilerden hangisi etkili olmuştur? A) İşgallere karşı kurulma A) İtilaf Devletlerinin desteğinin alınması B) Siyasi bir amaç taşımama B) Osmanlı yönetiminin isteği C) İtilaf Devletlerinin desteğini alma C) İstanbul Hükûmetinin işgallere sessiz kalması D) Vatanın bütünlüğünü korumak amacını taşıma D) Yönetimin baskısı 8. Sınıf 37 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 5 MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 2472 İSTİKLAL YOLCULUĞU 3. • Mustafa Kemal, Havza Genelgesi'nde Anado- lu’da yaşanan işgallerin, mitingler yapılarak ve 1. Mustafa Kemal Paşa, Millî İtilaf Devletleri ile İstanbul Hükûmetine telgraf- Mücadele’ye atılmasaydı, bu lar çekilerek protesto edilmesini istemiştir. Mi- memleket kurtulamazdı. tingler yapılırken azınlıklara kötü davranılmama- Yurtsever düşüncesinin mah- sı kararı alınmıştır. sulü olan zayıf mukavemet hareketlerinin her biri ayrı ay- • Amasya Genelgesi'nde vatanın içine düştüğü rı bastırılabilirdi. tehlike belirtilerek Osmanlı Hükûmeti ikaz edil- miş, bu tehlike ile mücadele etmek için halka Rauf ORBAY çağrı yapılarak ulusun bağımsızlığını yine ulu- sun azim ve kararı ile kurtarılacağı belirtilmiştir. Mustafa Kemal, Mondros Zeka Küpü Yayınları • Erzurum Kongresi, bölgesel sorunlar için toplan- Ateşkes Antlaşması’ndan mış olmasına rağmen bütün yurdu ilgilendiren sonra Anadolu’da çoban ate- kararlar alınarak ilk defa millî sınırlar içinde va- şi gibi dağınık hâlde bulunan tan bir bütündür, bölünemez ifadesi yer almıştır. direniş güçlerini birleştiren bir meşale olmuştur. Verilen gelişmelerle ilgili aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? Mareşal Fevzi ÇAKMAK A) Türk halkı işgallere karşı bilinçlendirilmiştir. Rauf Orbay ve Fevzi Çakmak’ın yukarıdaki dü- B) İtilaf Devletlerinin azınlıkları bahane etmesinin şünceleri okunduğunda Mustafa Kemal’in Kur- tuluş Savaşı’ndaki rolünü seçeneklerden hangi- önüne geçilmiştir. si en iyi ifade etmektedir? C) Kurtuluş Savaşı’nın amacı ve yöntemi belirlen- A) İstanbul Hükûmetinden ayrı bir mücadeleye atıl- miştir. mış olması D) Millî Mücadele'de İstanbul Hükûmetinin desteği B) İşgalci devletlere karşı uzlaşma yolunu seçmesi alınmıştır. C) Halk arasında birlik ve beraberliği sağlayarak 4. Sivas Kongresi’nde; mücadele vermesi • Birlik ve beraberlik sağlanmak D) Vatansever bir komutan olması istenmiştir. • Tam bağımsızlık ilkesine vurgu 2. Sivas Kongresi’nde gündemi meşgul eden ve tar- yapılmıştır. tışmalara yol açan konu, manda ve himaye mese- lesiydi. Amerikan mandasını isteyenlere göre, Os- • Halkın doğru bilgilendirilmesi manlı Devleti güçlü devletlere karşı tek başına amaçlanmıştır mücadele edemezdi ve devletin işgallere karşı Ame- rikan mandasına ihtiyacı vardı. Buğra Öğretmen, sözlerini Sivas Kongresi’nde alınan; Bu bilgiye göre, Sivas Kongresi ile ilgili aşağı- da verilen yorumlardan hangisine ulaşılabilir? I. Millî cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” adı altında birleştirildi. A) Tam bağımsızlığa aykırı fikirler öne sürülmüştür. B) Toplanış şekli ve aldığı kararlar bakımından ulu- II. Manda ve himaye kesin olarak reddedildi. III. İrade-i Millîye Gazetesi'nin çıkarılmasına karar saldır. C) Millî egemenliğin gerçekleştirilmesi amaçlan- verildi. IV. Temsil Heyetinin yetkileri tüm vatanı temsil ede- mıştır. D) Çağdaşlaşma yolunda kararlar alınmıştır. cek şekilde genişletildi. kararlarından hangilerine dayandırabilir? A) I ve II B) II ve III C) I, II ve III D) I, III ve IV T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 38 8. Sınıf

MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 5 TEST 5 ve 6. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız. KARADENİZ İstanbul (II) (I) (III) (IV) (VI) (V) AKDENİZ I. • Mustafa Kemal, Millî Mücadele'yi başlattı. • Doğu illeri adına Temsil Heyeti kuruldu. Görevi; bölgede asayişi sağlamak ve halkın II. • elindeki silahları toplamaktı. • Millî egemenliğin hâkim kılınması ve millî ba- • ğımsızlığın sağlanması amaçlandı. Halk arasında millî bilinç uyandırılmaya ça- III. • lışıldı. V. • Toplanma şekli ve aldığı kararlar bakımından • Halkın dikkati işgallere çekildi. ulusal bir kongre düzenlendi. IV. • Kurtuluş Savaşı’nın amacı, yöntemi ve ge- • Millî cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdafa-i rekçesi belirlendi. Hukuk Cemiyeti” adı altında birleştirildi. İlk kez millet iradesinden söz edildi. • Temsil Heyetinin üye sayısı ve yetkileri artı- Doğu Anadolu'nun sorunlarını görüşmek üze- rılarak bütün ülkeyi temsil eder hâle getirildi. re bir kongre toplandı. Fakat burada tüm ulu- su ilgilendiren kararlar alındı. VI. • Millî egemenlik ilkesi gerçekleşti. • Temsil Heyetinin görevi sona erdi. • Yeni Türk devleti fiilen kuruldu. 5. Mustafa Kemal Paşa’nın istiklal yolculuğunda gittiği merkezler ile numaralandırılmış bilgiler eşleştiril- diğinde seçeneklerden hangisi doğru olur? I II III IV V VI A) Samsun Havza Amasya Erzurum Sivas Ankara B) Amasya Samsun Erzurum Havza Sivas Ankara C) Samsun Amasya Erzurum Sivas Ankara Havza D) Havza Samsun Amasya Erzurum Sivas Ankara 6. Bu bilgilere göre; I. “Millî iradenin” gerçekleştirilmesi gerektiğinden ilk kez hangisinde bahsedilmektedir? II. Temsil Heyeti ilk kez hangisinde oluşturulmuştur? sorularının doğru cevabı aşağıdakilerden hangisidir? A) I. Sivas Kongresi B) I. Amasya Genelgesi II. Erzurum Kongresi II. Erzurum Kongresi C) I. Erzurum Kongresi D) I. Amasya Genelgesi II. Amasya Genelgesi II. Havza Genelgesi 8. Sınıf 39 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 5 MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 7. 8. I. Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsız- Millî Mücadele’nin hazırlık döneminde alınan bazı lığı tehlikededir. kararlar: II. Osmanlı Hükûmeti üzerine aldığı so- I. Amasya Genelgesi → Milletin bağımsızlığını yi- rumluluğu yerine getirememektedir. ne milletin azim ve kararı kurtaracaktır. Bu durum milletimizi yok olmuş gibi göstermektedir. II. Sivas Kongresi → Manda ve himaye kesin ola- rak reddedilecektir. III. Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır. III. Erzurum Kongresi → Kuvâ-yı Millîye’yi tek kuv- vet olarak tanımak ve millî iradeyi hâkim kılmak IV. Milletin içinde bulunduğu durumu dün- esastır. yaya duyurmak için her türlü baskıdan uzak, millî bir kurul oluşturulmalıdır. IV. BMM, 24 Nisan 1920 Önergesi → BMM’nin üstünde hiç bir güç yoktur. V. Anadolu’nun her bakımdan en güven- li yeri olan Sivas’ta millî bir kongre V. Erzurum Kongresi → Millî sınırlar içinde vatan toplanacaktır. Kongreye katılmak üze- bir bütündür, parçalanamaz. re bütün sancaklardan halkın güve- nini kazanmış üç temsilci belirlenerek Millî Mücadele’nin hazırlık döneminde alınan ka- Sivas’a gitmelidir. rarlar, ilgili olduğu kavramlarla eşleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi doğru olur? Zeka Küpü Yayınları Derste Amasya Genelgesi’nin yukarıdaki maddele- A) I Millî irade rini tahtaya yazan Lale Hanım, aşağıdaki açıklama- II Bağımsızlık ları yapmıştır. III Millî egemenlik IV Vatanın bütünlüğü 1. ........?........ maddede Millî Mücadele’nin yönte- V Tam bağımsızlık + Millî egemenlik mi verilmiştir. B) I Millî irade 2. ........?........ maddede Temsil Heyeti’nin kurul- II Tam bağımsızlık masından ilk defa bahsedilmiştir. III Bağımsızlık + Millî egemenlik IV Millî egemenlik 3. ........?........ ve ........?........ maddelerde Kurtu- V Vatanın bütünlüğü luş Savaşı’nın gerekçesinden bahsedilmiştir. C) I Tam bağımsızlık Lale Hanım’ın açıklamalarında “?” ile boş bırakı- II Millî egemenlik lan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi ge- III Bağımsızlık + Millî egemenlik tirilebilir? IV Millî egemenlik V Vatanın bütünlüğü A) 1 I B) 1 IV 2 V 2 III 3 III - IV 3 I - II D) I Tam bağımsızlık II Vatanın bütünlüğü C) 1 III D) 1 II III Millî egemenlik 2 IV 2 I IV Vatanın bütünlüğü 3 I - II 3 III - V V Bağımsızlık + Vatanın bütünlüğü T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 40 8. Sınıf

MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 5 TEST 9. İşgal yıllarında basın etkili bir güçtü. İşgalci dev- 14 Eylül 1919 19 Ocak 1920 letler bu gücü kendi emellerine ulaşmak için kul- Hakimiyet-i Milliye Gazetesinin lanıyorlardı. Kendi menfaatleri için hareket eden İrade-i Milliye Gazetesinin bazı gazeteler halkı yanıltıyor, doğru olmayan çıkarılması çıkarılması haberlerle Millî Mücadele'ye verilen desteği en- gellemeye çalışıyordu. Millî Mücadele Dönemi'nde yandaki gazetele- rin çıkartılması ile Mustafa Kemal'in aşağıda- kilerden hangisini amaçladığı söylenemez? A) Kamuoyu oluşturmak B) İtilaf Devletlerinin desteğini sağlamak C) Halkı yaşanan gelişmelerden haberdar etmek D) Milleti aynı gaye etrafında birleştirmek 10. Zeka Küpü Yayınları Baraj Sorusu \"İstanbul'dan gelen arkadaşlar, manda konu- sunda hâlâ ısrar edebiliyor ve mandanın ba- 11. 1. Millî sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçala- ğımsızlığı bozan bir unsur olmadığına inanıp namaz. bizleri de inandırmaya çalışıyorlar. İstanbul'da- kiler ve buradakiler (mandacılar) umutsuz ve 2. Yurdun ve bağımsızlığın korunmasına ve gü- hasta insanlardır. Yabancı işgalin baskısı altın- venliğin sağlanmasına İstanbul Hükûmetinin gü- da, cesaret ve umutlarını yitirmiş olmanın ver- cü yetmezse, amacı gerçekleştirmek için geçici diği üzüntüyle ve hastalıklı bir ruh hâli içinde bir hükûmet kurulacaktır. Bu hükûmet üyeleri hareket ediyorlar. Bunun başka açıklaması yok- ulusal kongre tarafından seçilecektir. Kongre tur. Bir milletin istiklal hakkını aramasından ve toplanmamışsa bu seçimi Heyet-i Temsiliye bu yolda gerekiyorsa son damla kanını akıtma- (Temsil Kurulu) yapacaktır. sından daha doğal ne olabilir? Şerefsiz ve is- tiklalsiz, esir bir milletin çocukları olarak yaşa- 3. Hristiyan azınlıklara siyasal üstünlük ve toplum- mak yerine, efendice ve kahramanca ölmek sal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez. elbette bize yakışan seçimdir. Bunu anlama- mak ne garip bir mantıktır.\" 4. Millet Meclisinin hemen toplanmasını ve hükû- met işlerinin meclis denetiminde yürütülmesini Mazhar Müfit Kansu sağlamak için çalışılacaktır. Erzurum'dan Ölümüne Kadar Atatürk'le Beraber Erzurum Kongresi’nde alınan bu kararlarla ilgi- Mustafa Kemal'in, Sivas Kongresi'nde yaptığı li aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır? konuşmasına göre, aşağıdaki yorumlardan han- gisi yapılamaz? A) 1. madde, vatan sınırlarından ilk kez söz edil- mesi ile ileride kabul edilecek Misakımillî karar- A) İstanbul'dan gelen milletvekilleri manda fikrini larının öncüsü olmuştur. desteklemektedir. B) 2. madde ile ilk kez geçici bir hükûmet kurma B) İstanbul Hükûmeti, manda fikrinin bağımsızlığa fikri ortaya çıkmıştır. Böylece yeni bir devlet ku- engel olmadığını savunmaktadır. rulabileceğinin işaretleri verilmiştir. C) Mustafa Kemal tam bağımsızlık amacıyla ha- C) 3. madde ile egemenliğin ilk kez kayıtsız şartsız reket etmiştir. ulusa ait olduğu söylenmiştir. Ulusal iradenin egemen kılınması anlayışı, yeni bir devletin ku- D) Mecliste çoğunluk manda fikrini kabul ettiği için rulması sonucunu doğurmuştur. bu doğrultuda karar alınmıştır. D) 4. madde ile, İstanbul Hükûmetinin çalışmaları- nın ulusal irade tarafından denetlenmesi amaç- lanmıştır. 8. Sınıf 41 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 6 MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 2473 BİR MİLLETİN YEMİNİ: MİSAKIMİLLÎ 3. Misakımillî Kararları 1. Zeka Küpü Yayınları I. Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandığı sırada işgal edilmemiş olan bölgelerin Mustafa Kemal Osmanlı Mebusan Meclisinin açılı- tümü Türk yurdudur, bütündür, parçala- şı için İstanbul’a gidecek Millî Mücadele yanlısı mil- namaz. letvekilleri ile Ankara’da bir araya gelmiştir. Bu gö- rüşmede, mecliste Müdafaa-i Hukuk grubu oluş- II. Halkın çoğunluğunun Arap olduğu yerlerin turulması ve Mustafa Kemal’in meclis başkanı se- geleceği için halk oylaması yapılacaktır. çilmesi kararlaştırılmıştır. Bu kararlar aşağıdakilerden hangisini gerçek- III. Kendi istekleriyle ana vatana katılmış olan leştirmeye yöneliktir? Kars, Ardahan ve Batum için gerekirse tekrar halk oylaması yapılmalıdır. A) Saltanatın kaldırılmasını B) Vatanın kurtuluşu ile ilgili kararlar alınmasını IV. Batı Trakya’nın durumu, orada yaşayan C) İtilaf Devletleri ile iş birliği yapılmasını halkın serbestçe verecekleri oylarla belir- D) Düzenli ordunun kurulmasını lenmelidir. 2. Osman Bey, \"Misakımillî, millî yemin demektir ve V. İstanbul ve Marmara’nın güvenliği sağlan- Kurtuluş Savaşı'nın amacı, bu kararlar ile belirtilmiş- malıdır. tir.\" dedikten sonra bu kararları aşağıdaki şekilde sıralamıştır: VI. Boğazların dünya ticaretine açılmasına 1. Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandığı sıra- Osmanlı Devleti ile ilgili devletler birlikte ka- da işgal edilmemiş olan bölgelerin tümü, ayrıl- rar vereceklerdir. maz bir bütündür. 2. Kendi istekleriyle ana vatana katılmış olan Kars, VII. Tam bağımsızlığın sağlanabilmesi için millî Ardahan ve Batum için gerekirse tekrar halk oy- ve ekonomik gelişmemizi engelleyen her laması yapılabilir. türlü siyasi, adli ve mali sınırlamalar kaldı- 3. Batı Trakya’nın durumu, orada yaşayan halkın rılmalıdır. serbestçe verecekleri oylarla belirlenmelidir. 4. Millî ve ekonomik gelişmemizi engelleyen her VIII. Azınlıkların hakları, yabancı devletlerdeki türlü siyasi, adli ve mali sınırlamalar kaldırılma- Müslümanların da aynı haklardan yararlan- lıdır. maları şartı ile tanınacak ve sağlanacaktır. 5. Azınlıkların hakları, yabancı devletlerdeki Müs- İsmail Soysal lümanların da aynı haklardan yararlanmaları Türkiye’nin Siyasal Antlaşmaları şartı ile tanınacak ve sağlanacaktır. Buna göre, maddelerin hangilerinde öncelikle Misakımillî ile millî sınırla- ulusal bağımsızlık ve uluslararası eşitlik esas rımız çizilmiş ve kapitülas- alınmıştır? yonlara karşı çıkılmıştır. A) 1 ve 2 B) 3 ve 4 Sosyal bilgiler öğretmeni bu sözlerine Misakı- C) 4 ve 5 D) 3, 4 ve 5 millî'nin yukarıdaki maddelerinden hangilerini kanıt olarak gösterebilir? A) I ve IV B) I ve VII C) II, V, VI ve VIII D) I, III, VII ve VIII T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 42 8. Sınıf

MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 6 TEST 4. Misakımillî kararlarını beklentilerine aykırı bulan İti- 6. laf Devletleri, İstanbul’u resmen işgal ettiler. Mebu- san Meclisini basarak milletvekillerinden birçoğunu Mustafa Kemal, İstanbul’un işgalinden üç gün son- ve aydınları tutuklayarak Malta'ya sürgüne gönder- ra bir genelge yayınlayarak Ankara’da olağanüstü diler. yetkilere sahip yeni bir meclisin açılacağını duyur- du. Bu genelge doğrultusunda seçimler yapıldı. Verilen bilgiye göre aşağıdakilerden hangisine İstanbul’un işgalinden kaçarak Ankara’ya gelebilen ulaşılamaz? Mebusan Meclisi milletvekilleri ve yeni seçilen mil- letvekillerinin katılımıyla 23 Nisan 1920 tarihinde A) İtilaf Devletleri ulusal iradeyi yok saymıştır. BMM açıldı. 24 Nisan 1920 tarihinde Mustafa Kemal B) Misakımillî kararları, İtilaf Devletlerinin çıkarla- başkan seçildi ve Mustafa Kemal’in meclisin işleyişi ile ilgili meclise verdiği önerge kabul edildi. rına terstir. C) İtilaf Devletleri, halkın düşüncesine saygı gös- Yeni açılan BMM'de mebusan meclisi milletve- killerine de yer vermekle aşağıdakilerden han- termemiştir. gisinin gerçekleştirilmek istendiği söylenemez? D) İtilaf Devletlerinin amacı kalıcı barışı sağlamaktır. Zeka Küpü Yayınları A) Ulusal bağımsızlık B) Meşrutiyet yönetimi 5. Fatih Öğretmen, T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük C) Ulusal irade D) Ulusal birlik dersinde, 28 Ocak 1920’de Osmanlı Mebusan Mec- lisinde kabul edilen Misakımillî ile ilgili aşağıdaki Baraj Sorusu maddeleri vermiştir: 7. a. Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandığı sıra- “İlk Meclis, milletvekillerinin sosyoekonomik da işgal edilmemiş olan bölgelerin tümü, ayrıl- özellikleri, yani yaşları, eğitim düzeyleri, mes- maz bir bütündür. lekleri ve geldikleri yerler itibariyle tam bir Millî Meclis kimliğindeydi. Okul sıralarında; kılıkla- b. İşgal altındaki Arap halkları, özgürce verecekle- rı, giysileri, yaşları, görgüleri çok değişik, be- ri oylarla kendi geleceklerine kendileri karar ver- yaz sarıklı, aksakallı hocalar; pırıl pırıl ünifor- melidir. malı genç subaylar; yazma veya şal sarıklı aşiret beyleri; külahlı ağalar ve kavuklu çelebi- c. Millî ve ekonomik gelişmemizi engelleyen siya- ler; Avrupa’daki yükseköğrenimlerini bitirip ye- si, hukuki, adli ve ekonomik ayrıcalıklar kaldırıl- ni dönmüş, Batı kültürüyle yetişmiş gençler yan malıdır. yana oturuyordu.” Millî Mücadele Anıları d. Azınlıklara verilecek haklar, komşu ülkelerdeki H. V. Velidedeoğlu Müslümanlara verilen haklar kadar olacaktır. Bu alıntıda ilk meclisin hangi özelliği üzerinde Verdiği maddeler ile ilgili aşağıdaki yorumları yap- durulmuştur? mıştır: A) Olağanüstü bir meclis olması 1. Türk yurdunun sınırları çizilmiştir. B) Ulusal demokratik bir meclis olması 2. Halkın kararına saygı duyulmuştur. C) Çağdaş bir meclis olması 3. Kapitülasyonlara karşı çıkılmıştır. D) Savaş meclisi olması 4. Uluslararası eşitlik ilkesi vurgulanmıştır. Fatih Öğretmen, Misakımillî kararları ile ilgili yaptığı yorumlar hakkında öğrencilerinden çıkarımlarda bulunmalarını istemiştir. Buna göre, aşağıdaki öğrencilerden hangisinin yaptığı çıkarım yanlış olmuştur? A) Elif : Tam bağımsızlık amaçlanmıştır. B) Çağrı: Vatanın bütünlüğünü sağlamak hedeflen- miştir. C) Ela : Uluslararası denklik ilkesi uygulanmıştır. D) Çınar: Ülkede ulusal egemenlik tam olarak sağ- lanmıştır. 8. Sınıf 43 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 7 MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 2474 BÜYÜK MİLLET MECLİSİNE KARŞI ÇIKARILAN 3. Osmanlı Hükûmeti Tarafından Çıkarılan AYAKLANMALAR Ayaklanmalar 1. Meclisin ilk açıldığı dönemlerde yurdun çeşitli yer- Ahmet Anzavur Ayaklanması lerinde çıkan ayaklanmalar, Osmanlı Hükûmeti ve Kuvâ-yı İnzibatiye (Hilafet Ordusu) Ayaklanması İtilaf Devletleri tarafından desteklenmekteydi. Bu dönemde şeyhülislamdan Millî Mücadele taraftarla- Osmanlı Hükûmeti ve İtilaf Devletlerinin rının vatan haini olduklarına dair fetva alınmış, bu İş Birliğiyle Çıkarılan Ayaklanmalar bildiri İngiliz uçaklarıyla Anadolu’ya dağıtılmıştır. Ay- rıca halkın oluşturduğu Kuvâ-yı Millîye birlikleri de Bolu, Düzce, Hendek, Adapazarı Ayaklanmaları hükûmet için tehlikeli görülmüş bu sebeple bu gü- Afyon Ayaklanması cü etkisiz hale getirmek için Kuvâ-yı İnzibatiye ku- Konya Ayaklanması rulmuştur. Yozgat Ayaklanması Millî Aşireti Ayaklanması Verilen bilgiye göre aşağıdaki seçeneklerden hangisine ulaşılamaz? Kuvâ-yı Millîye Liderlerinin Çıkardığı Ayaklanmalar A) İstanbul Hükûmeti halkın dinî duygularını istis- mar eden çalışmalar yapmıştır. Çerkez Ethem Ayaklanması Demirci Mehmet Efe Ayaklanması B) Kuvâ-yı İnzibatiye İstanbul Hükûmeti tarafından Millî Mücadele'yi durdurmak üzere kurulan dü- Sosyal Bilgiler Öğretmeni Aslı Hanım, BMM’ye zenli bir askerî güçtür. karşı çıkan ayaklanmalar ile ilgili tabloyu projeksi- yon cihazıyla tahtaya yansıttıktan sonra BMM’nin C) İtilaf Devletleri ile İstanbul Hükûmeti Millî Müca- bu ayaklanmalara karşı aldığı önlemleri aşağıdaki deleye engel olmak için çalışmıştır. şekilde sıralamıştır: D) Büyük Millet Meclisi çıkan isyanları durdurmak • Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkarılarak BMM’ye için yasama gücünü kullanmıştır. karşı ayaklananların vatan haini sayılıp cezalan- EGE DENİZİ dırılacağı ilan edildi. 2. BULGARİSTAN KARADENİZ SOVYET Zeka Küpü YayınlarıR U S YA • İstiklal Mahkemeleri kurularak ayaklananlar bu YUNANİSTAN İstanbul Düzce Samsun Kars mahkemelerde yargılandı. Amasya Sarıkamış MARMARA Ordu ERMENİSTAN • Ankara Müftüsü Rıfat Efendi (Börekçi) ve birçok DENİZİ Adapazarı İRAN vatansever müftü tarafından Millî Mücadele’yi Gönen Bolu destekleyen fetvalar yayınlandı. Susurluk Ankara Yıldızel S vas • Damat Ferit, vatan haini ilan edilerek vatandaş- lıktan çıkarıldı. Kütahya Yozgat • İsyancılar üzerine Kuvâ-yı Millîye birlikleri gön- Afyon derilerek isyanlar bastırılmaya çalışıldı. Isparta Konya Aslı Hanım’ın verdiği tablo ve bilgilerden yarar- lanarak; Adana Urfa I. Bazı isyanların çıkartılmasında İtilaf Devletleri AKDENİZ SURİYE IRAK ve Osmanlı Hükûmetinin birlikte etkili oldukları 0 50 100 150 200 km Düzce M ll Aş ret Dem rc Mehmet Efe Pontus II. Ülkenin her şehrinde isyanlar çıktığı Konya Yozgat Çerkez Ethem Ermen III. TBMM’nin güçler birliği ilkesine göre hareket et- H lafet Ordusu Anzavur tiği IV. TBMM’nin otoritesini korumak istediği (I) Büyük Milet Meclisine karşı yurdun dört bir tara- fında ayaklanmalar çıktı. (II) BMM bu ayaklanmala- yargılarından hangilerine ulaşılabilir? rı bastırmak için şu tedbirleri aldı: (III) Hıyanet-i Va- taniye Kanunu çıkarılarak BMM’ye karşı ayakla- nanların vatan haini sayılıp cezalandırılacağı ilan edildi. (IV) İstiklal Mahkemeleri kurularak ayakla- nanlar bu mahkemelerde yargılandı. (V) Damat Ferit, vatan haini ilan edildi. (VI) İsyancılar üzerine Kuvâ-yı Millîye birlikleri gönderilerek isyanlar bastırılmaya çalışıldı. Metinde numaralandırılmış cümlelerden hangi- leri BMM’nin ülkeyi güçler birliği ilkesi ile yönet- tiğinin kanıtıdır? A) I ve II B) III ve IV A) I, II ve III B) I, III ve IV C) III, IV ve V D) III, IV, V ve VI C) II, III ve IV D) I ve IV T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 44 8. Sınıf

MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 7 TEST 4. 5. TBMM, 29 Nisan 1920'de Hıyanet-i Vataniye Kanu- TBMM’nin ayaklanmalara karşı aldığı önlemler nu'nu kabul etmiştir. şunlardır: İstanbul Hükûmetinin yayımladığı fetvaya karşılık Şeyhülislam Dürrizade Efendi’nin Bu kanunda; öncülüğünde yüz elli müftünün imzasıyla Millî Mücadele’yi destekleyen bir fetva çıkarıldı. Da- ''Ülkeyi yabancı devlet güçlerinden kurtarmak ha sonra “Hıyanet-i Vataniye Kanunu” çıkarıldı. ve saldırıları önlemek amacına yönelik kurulan Bu kanuna göre BMM, ulusu temsil eden en üst TBMM'ye karşı düşünce ve uygulamalarıyla ve- kuruluş olduğu için ona karşı söz, yazı veya ha- ya yazdıkları yazılarla muhalefet ve bozguncu- reketleriyle saldırıda bulunanlar ve ayaklanan- luk edenler vatan haini sayılırlar.\" lar vatan haini sayılacaktı. Askerlikten kaçmayı önlemek için “Firariler Kanunu” çıkarıldı. Bu ka- maddesi yer almaktadır. TBMM bu madde ile suç- nunlara aykırı hareket edenleri cezalandırmak lu gördüklerini, yine kendisinin kurduğu İstiklal Mah- için “İstiklal Mahkemeleri” kuruldu. İstanbul kemelerinde yargılamıştır. Hükûmeti ile tüm resmî haberleşme kesildi. Buna göre, aşağıdaki seçeneklerden hangisine Zeka Küpü Yayınları ulaşılamaz? A) TBMM isyanları bastıramamıştır. B) Bu kanunun hazırlanması TBMM'nin yasama gücünü elinde bulundurduğunun kanıtıdır. C) Yapılan uygulamaların temelinde TBMM'nin oto- ritesini korumak vardır. D) İlk kurulan mecliste güçler birliği ilkesi uygulan- mıştır. Büyük Millet Meclisine karşı çıkan ayaklanmalar ko- Baraj Sorusu nusunu İnternet'te yer alan bir videodan izleyen Şey- ma, öğretmenin yukarıdaki anlatımını dinledikten 6. Büyük Millet Meclisinin açılmasıyla Anadolu'da çı- sonra videoyu durdurmuş ve öğretmenin hatasını karılan ayaklanmalara karşı meclis, hukukun üstün- düzeltmiştir. lüğünü ilke edinerek isyanları bastırmaya çalışmış- Buna göre Öğretmenin konuyu anlatırken Şey- tır. ma’nın fark ettiği hata ve doğrusu aşağıdakiler- den hangisinde doğru olarak verilmiştir? Buna göre BMM'nin aldığı, A) Hata : Şeyhülislam Dürrizade Efendi I. Hıyanet-i Vataniye Kanunu'nun çıkarılması Doğrusu: Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi II. İsyancıların üzerine Kuvâ-yı Millîye birliklerinin B) Hata : Firariler Kanunu gönderilmesi Doğrusu: Kaçaklar Kanunu III. Ankara müftüsü Rıfat Börekçi'nin Millî Mücade- C) Hata : Hıyanet-i Vataniye Kanunu le yanlısı fetva yayınlaması Doğrusu: Takrir-i Sükûn Kanunu IV. İstiklal Mahkemelerinin kurulması D) Hata : İstiklâl Mahkemeleri önlemlerinden hangileri hukukun üstünlüğü il- Doğrusu: Bağımsız Mahkemeler kesine göre hareket edildiğini gösterir? A) Yalnız I B) I, II ve IV C) II, III ve IV D) I ve IV 8. Sınıf 45 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 8 MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 2475 GEÇERSİZ BİR ANTLAŞMA: SEVR ANTLAŞMASI 2. 1. Doğu Anadolu’da iki yeni devlet kurulacak 2. Osmanlı Devleti savaş tazminatı ödeyecek 1. Sevr Antlaşması, Osmanlı Devleti’ni parçalayıp Türk milletini de yok etmeyi hedefleyen bir ölüm ferma- 3. Azınlıkların hakları genişletilecek nıdır. Avrupalı devletler, asırlardır hayalini kurduk- ları “Türkleri yok etme” planlarının gerçekleşeceği- 4. Zorunlu askerlik kaldırılacak, asker sayısı sınır- ni düşünmüşlerdir. Ancak bu antlaşma ölü doğmuş, landırılacak ve ordunun ağır silahı olmayacak hiçbir zaman yürürlüğe girmemiştir. Çünkü Osmanlı Anayasası’na (Kanun-i Esasi) göre uluslararası bir 5. İstanbul, Osmanlı Devleti’nin başkenti olarak ka- antlaşmanın yürürlüğe girebilmesi için meclis tara- lacak fakat azınlıkların hakları gözetilmezse şe- fından onaylanması gerekmektedir. Oysaki Sevr hir Türklerin elinden alınacak Antlaşması, fiilen işbaşında olmadığı için .....(1)..... tarafından onaylanmamıştır. Osmanlı Hükûmeti ta- 6. Kapitülasyonlardan bütün devletler faydalanacak rafından “Saltanat Şûrası” adıyla oluşturulan bir ko- misyon tarafından bu antlaşma onaylanmışsa da Sevr Antlaşması’nın maddelerini tahtaya yazan hukuki geçerliliği yoktur. Gamze Öğretmen öğrencilerine, “Bu maddelerden hangileri Osmanlı Devleti’ni savaş suçu işleyen dev- Sevr Antlaşması .....(2)..... tarafından kesinlikle red- let durumuna düşürmüştür?” sorusunu sormuştur. dedilmiş, bu antlaşmayı imzalayanlar vatan haini ilan edilmiştir. Mustafa Kemal de “Siyasal bağımsız- Gamze Öğretmen’in bu sorusuna aşağıdaki öğ- lığımızı, adli, ekonomik ve mali hayatımızı yok et- rencilerden hangisi doğru cevap vermiştir? meye ve sonucunda yaşama hakkımızı ortadan kal- dırmaya yönelmiş Sevr Antlaşması bizce mevcut A) Sedat: Yalnız 1 B) Eda: Yalnız 2 değildir.” diyerek Sevr Antlaşması’nı kesinlikle tanı- C) Meliha: 3 ve 4 D) Cüneyt: 4, 5 ve 6 madığını daha o günlerde ilan etmiştir. Vatansever hiçbir insanın ve vicdanın kabul edemeyeceği ka- Zeka Küpü Yayınları 3. dar ağır şartlar taşıyan Sevr Antlaşması Türk mille- “Sevr Antlaşması pek insaf- ti tarafından da tepkiyle karşılanmış ve reddedilmiş- sızdı. Türkiye’yi, en zengin il- tir. Yine de bu antlaşma Türk milletini asla karam- lerini ilhak eden devletlerin sarlığa sürüklememiş, tam tersine istiklal azmini da- ve ulusların insafına dayana- ha da artırmıştır. Nihayet “Ya istiklal ya ölüm!” pa- rak yaşayabilecek; çaresiz, rolasıyla yürütülen .....(3)..... sonucunda, Sevr Ant- kötürüm ve gölge bir devlet laşması hükümsüz bırakılarak yerine Lozan Ant- hâlinde bırakacaktı. Yenilmiş laşması imzalanmıştır. Almanya’ya empoze edilenden çok daha ağır- dı ve Türkiye’de bir ulusal yas günüyle karşı- Bu metinde numaralandırılarak boş bırakılan yer- landı.” lere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? Modern Türkiye’nin Doğuşu Bernard Lewis A) 1 Mebusan Meclisi 2 BMM Bu alıntıya göre, aşağıdaki yorumlardan hangi- 3 Millî Mücadele sine ulaşılamaz? B) 1 Mebusan Meclisi A) Sevr Antlaşması çok ağır şartlar içermekteydi. 2 Mustafa Kemal B) Sevr Antlaşması ile Osmanlı Devleti bağımlı hâle 3 I. Dünya Savaşı getirilmek istenmiştir. C) 1 BMM C) Sevr Antlaşması ile Osmanlı Devleti’nin toprak 2 Mebusan Meclisi 3 Çanakkale Savaşı bütünlüğü korunmuştur. D) Almanya ile imzalanan barış antlaşması Sevr’den D) 1 BMM 2 Mebusan Meclisi daha iyi şartlar içermektedir. 3 Millî Mücadele T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 46 8. Sınıf

MİLLÎ UYANIŞ: BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATILAN ADIMLAR 8 TEST 4. Sevr Antlaşması’na göre belirlenen sınırlar aşağıdaki haritada verilmiştir. BULGARİSETdANrne KARADENİZ YUNANİSTAN İstanbul Artv n SOVYET RUSYA MARMARA Kastamonu Samsun Ardahan DENİZİ Bolu Amasya Trabzon Kars Er van Balıkes r Esk şeh r Ankara Erzurum Iğdır Kütahya EGE DENİZİ S vas İRAN Van İzm r Kayser Aydın D yarbakır Konya Mard n Urfa Antalya Antep Musul Hatay SURİYE IRAK AKDENİZ Halep 0 50 100 150 200 km İng l z Nüfuz Yunan İdar Boğazlar Osmanlı Devlet ’ne Bölges Bölges Bölges bırakılan yerler Fransız Nüfuz İtalyan Nüfuz Ermen Nüfuz Bugünkü Türk ye Bölges Bölges Bölges Cumhur yet Sınırları Verilen haritaya göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Osmanlı toprakları, İtilaf Devletleri tarafından paylaşılmıştır. B) Doğu Anadolu, Ermenilerin hâkimiyetine bırakılmıştır. C) Türklere sınırlı bir alan bırakılmıştır. D) Boğazlar bölgesinin, İngilizlerin başkanlığındaki bir komisyon tarafından yönetilmesi kabul edilmiştir. Baraj Sorusu 5. Mustafa Kemal başkanlığındaki BMM, Sevr Antlaşması'na çok büyük bir tepki göstermiş ve uygulanmasına izin verilmeyeceğini bildirmiştir. 17 Ağustos 1920'de Doğu Cephesi komutanı Kâzım Karabekir Paşa'nın BMM'ye telg- rafla sunduğu öneri oylanarak kabul edilmiş ve buna göre Sevr Antlaşması'nın imzalanmasına karar verenler ve imzalayanlar vatan haini ilan edilmiştir. Türk milleti de vatanını parçalayan ve kendisine yaşama hakkı tanımayan Sevr Antlaşması'nın uygulanmasına izin vermemiştir. Özgür ve bağımsız yaşamak için canla başla mücadeleye devam etmiştir. Antlaşmanın Osmanlı Hükûmeti tarafından imzalanması halkın direnme gücünü kuvvetlendirmiş ve Millî Mücadele'ye katılımı artırmıştır. Nihayet \"Ya istiklal ya ölüm!\" parolasıyla yürütülen Millî Mücadele sonunda, Sevr Antlaşması hükümsüz bırakılarak yerine Lozan Antlaşması imzalanmıştır. Metindeki bilgilere göre; • Türk halkının, bağımsızlığı için ölümü göze aldığı • Mustafa Kemal’in Sevr Antlaşması’nı tanımadığı • Anlaşmayı onaylayanların vatan haini ilan edildiği • Kazandığımız askerî başarıdan sonra siyasi başarının geldiği • Sevr Antlaşması’nın halkın direnme azmini ortadan kaldırdığı • Sevr Antlaşması’nın kapitülasyonlara yer verdiği Sevr Antlaşması’nı İmzalayan çıkarımlarından kaç tanesi yapılabilir? Osmanlı Heyeti A) 3  B) 4  C) 5  D) 6 8. Sınıf 47 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 9 BAŞARI ÖLÇME TESTİ - I 1. Sosyal bilgiler öğretmeni, “Millî Uyanış” konusuna 2476 giriş yaparken öğrencilerinden, 2. Buhar gücüyle çalışan makinalar yaparak sana- • Meclis Hükûmeti Sistemi • Antlaşma yimizi geliştirdik. Buharlı gemilerimizle dünya ti- caretini ele geçirdik, uzun yıllar boyunca Osman- • Panslavizm • Önerge lı Devleti’nin toprak bütünlüğünün korunması ta- raftarıydık. Osmanlı, hem gelişen sanayimiz için • Millet-i Sadıka • Genelge ham madde kaynağı hem de kârlı bir pazardı. İngiltere - Kral George kavramları ile ilgili araştırma yapıp sınıfta sunmala- rını istemiştir. İngiltere ve Fransa’nın ulaşamadığı zengin kay- naklara ulaşmalıyız. Balkan devletleri ve Os- Ahmet Panslavizm manlı’yı kullanarak Orta Doğu’da etkinlik sağla- yabiliriz. İngiltere’nin, özellikle çarlık döneminde Bal- kanlardaki Slav kökenli ulusları Osmanlı Almanya - II. Wilhelm Devleti’nden kopararak kendi hâkimiyeti altı- na almak için uyguladığı politikadır. I. Dünya Savaşı öncesinde devlet yöneticilerinin yaptığı bu konuşmalara göre çıkartılabilecek Bahadır Lale Genelge ortak yargı aşağıdakilerden hangisidir? Herhangi bir konuyu aydınlatmak, bir duruma A) Almanya ve İngiltere’nin savaşta birlikte hareket dikkat çekmek gibi amaçlarla ilgili yerlere ve ettikleri ilgililere gönderilen yazıdır. Amasya Genelge- si gibi. B) Savaşı güçlü olan İngiltere’nin kazandığı C) Avrupalı devletlerin Osmanlı Devleti üzerinde Meclis Hükûmeti Sistemi Zeka Küpü Yayınları çeşitli çıkarları bulunduğu Bu yönetim sisteminde güçler birliği ilkesi esas D) İngiltere’nin savaş süresince Osmanlı toprakla- alınır. Ayrıca devlet başkanının görevi meclis tarafından seçilen bir kişi tarafından yine mec- rını koruduğu lis adına yerine getirilir. Efe Antlaşma 3. Adı Kuruluş Amacı İki veya daha çok devletin saldırmazlık, savaş- ta iş birliği gibi konularda kararlaştırdıkları il- Mavri Mira Eski Bizans’ı yeniden kurmak kelere uygun davranmayı kabul etmeleri du- Cemiyeti Ege Bölgesi’ni ele geçirmek rumudur. Ela Pontus Rum Samsun merkez olmak üzere Millet-i Sadıka Cemiyeti Doğu Karadeniz’de bir Rum dev- leti kurmak Sadık bir millet, dürüst bir millet anlamına gelir. Tarihte, Osmanlı egemenliğinde yaşayan Rum- lar için \"millet-i sadıka\" ifadesi kullanılmıştır. Önerge Taşnak ve Doğu Anadolu’da bir Ermeni Hınçak Devleti kurmak Meclis veya kongre gibi resmî bir toplantıda, herhangi bir konu veya sorunla ilgili olarak bir Cemiyetleri öneride bulunmak için üyeler tarafından baş- Asaf kanlığa verilen, oya sunularak karar verilmesi Tabloya göre aşağıdakilerden hangisi bu cemi- istenen yazılı kâğıttır. yetlerin ortak özelliğidir? Buna göre, yukarıdaki öğrencilerden hangileri A) Anadolu'yu parçalayarak kendi devletlerini araştırdığı kavramla ilgili bir yanlışlık yapmıştır? kurmak A) Ahmet - Ela B) Bahadır - Efe B) Megali İdea'yı gerçekleştirmek C) Lale - Asaf D) Ahmet - Bahadır C) İtilaf Devletlerine her türlü desteği vermek D) Hedeflerinde başarılı olmaları T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 48 8. Sınıf

BAŞARI ÖLÇME TESTİ - I 9 TEST 4. Orta Doğu’da etkinliğini sağlamak 6. Çanakkale, Osman- için Osmanlı Devleti ile yakınlaşmış lı askerlerinin mille- tini ve devletini ya- Almanya ve burada çeşitli yatırımlar yaparak şatmak için ölüme aradaki bağları sağlamlaştırmaya ça- koştuğu yer olmuş- lışmıştır. tur. Anadolu’da bir- çok okul 1915 yılın- İtalya Siyasi birliğini geç tamamlayan İtal- da mezun vereme- ya ekonomik olarak güç kazanmak miştir. Çünkü Ana- için işgal edebileceği yerler aramıştır. dolu halkı o yıl üniversite hatta lise çağındaki ço- cuklarını bile Çanakkale’de toprağa vermiştir. Top- Osmanlı Var olan topraklarını koruyup kaza- rağa düşen gencecik canlarla oluşturulan siperler, Devleti nan grupta yer alırsa kaybettiği top- Çanakkale’yi geçilmez kılmış ve Millî Mücadele ru- raklarını geri alabilecektir. hunu yeşertmiştir. İngiltere 19. yüzyılda kurduğu sömürge im- Dersinde yukarıdaki metni okuyan Barış Öğretmen, paratorluğunu koruma politikası ta- öğrencilerinden “Çanakkale Kahramanları” için mek- kip etmiştir. tup yazmalarını istemiştir. Yukarıdaki tabloda I. Dünya Savaşı'na katılan dev- Zeka Küpü Yayınları Aşağıdaki metinlerden hangisinin yazılacak mek- letler ve bu devletlerin savaşa girme nedenleri ve- tuplarda yer alması beklenemez? rilmiştir. A) Bu eşleştirmeye göre hangi devletin savaşa gir- Sizler orada tüm dünyadan toplanıp gelen mesinde etkili olan faktör, aşağıdaki seçenek- düşmanla savaştınız. Mehmet Âkif Ersoy’un lerde yanlış yorumlanmıştır? da dediği gibi; A) Almanya : Çıkarları, devletler arası ilişkilerinde Yedi iklîmi cihânın duruyor karşısına da, etkili olmuştur. Ostralya’yla beraber bakıyorsun: Kanada! Çehreler başka, lisanlar, deriler rengarenk; B) İngiltere : Devletler arası var olan gücünü ko- Sade bir hadise var ortada: Vahşetler denk. rumak istemiştir. B) Siz ki 15 yaşında bıyığı yeni terlemeye baş- C) İtalya : Sömürge elde etmeye çalışmıştır. lamış genciniz, sakalına ak düşmüş yaşlınız, omuz omuza verip bu vatanı savundunuz. D) Osmanlı : Sınırlarını batıya doğru genişletme- Siz “Size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi em- Devleti ye çalışmıştır. rediyorum.” diyen komutanın emrini yerine getirdiniz. 5. ABD başkanı Wilson'un I. Dünya Savaşı sıra- C) Vatanımızı düşmana bırakmamak için bizim sında yayımladığı ilke- “okullarımız tatil olsa” dediğimiz soğuk hava- lerin maddelerinden bi- larda, siz dağlara tırmandınız. Kışlık kıyafet risi “Türkler, çoğun- ve teçhizatınız olmamasına rağmen Allahuek- lukta oldukları toprak- ber Dağlarına “Allahu Ekber” nidalarıyla, dön- larda bağımsız devlet memek üzere çıktınız. kurabileceklerdir.” şek- lindedir. D) Sen uğruna canını feda ettiğin toprağa düş- tün ama aranızdaki Seyit Onbaşı, tek kaldı- Aşağıdakilerden hangisi İtilaf Devletlerinin bu il- ğı bataryada “276 kiloluk” mermiyi “Ya Allah” keye uymadığının kanıtıdır? deyip namluya sürerek ateşledi ve düşmanın batmaz dediği gemilerini boğazın sularına A) Azınlık haklarının güvence altına alınması gömdü. B) Arapların Osmanlı ile bağlarını koparması C) Doğu Trakya'nın Türklere bırakılması D) Anadolu'da işgaller yapmaları 8. Sınıf 49 T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük

TEST 9 BAŞARI ÖLÇME TESTİ - I 7. I. Dünya Savaşı devam ederken İtilaf Devletleri 9. Dersinde “Birinci gizli antlaşmalarla Osmanlı Dünya Savaşı’nda Devleti’ni paylaşmışlardı. Osmanlı Devleti’nin Ancak ABD Başkanı Wil- Savaştığı Cepheler” son, savaşa girerken konusunu işleyen açıkladığı ilkelerle bu Rukiye Hanım, sınıfı antlaşmaları geçersiz kıl- iki gruba ayırarak bir dı. Wilson İlkeleri; ulusla- yarışma yapmıştır. rın kendi kaderlerini tayin Gruplar için aşağıda- etmesi gerektiğini ve devlet- ki bilgileri yazmış ve bir soru sormuştur. ler arası anlaşmazlıkları çözmek için Milletler Cemiyeti kurulmasını öneriyordu. Buna göre verdiği bilgiler, sorduğu soruyla ilgili ise (+), değilse (–) koymalarını istemiştir. İtilaf Devletlerinin kendi çıkarlarına ters düşen bu ilkeleri kabul etmelerinin temel nedeni aşa- 1. Rus kuvvetleri Erzurum, Erzincan, Muş, Bitlis ve ğıdakilerden hangisidir? Trabzon’u işgal etmiştir. A) ABD’nin kendi yanlarında savaşa girmesini sağ- 2. İngiltere’nin sömürgeleriyle olan bağlantısını kes- lamak meyi amaçlayan Türk kuvvetleri tarafından açıl- mıştır. B) Yenilen devletlerin haklarını korumak 3. İtilaf Devletleri kazanacakları zaferle, savaşa gir- C) Uluslararası barışa destek olmak memiş devletleri kendi yanlarında savaşa çek- meyi hedeflemişlerdir. D) İttifak Devletlerini desteklemek 4. Orta Asya’ya kadar ilerlemek hedeflenmiştir. Zeka Küpü Yayınları 5. “Çöl Kaplanı” namıyla meşhur Fahrettin Paşa, 8. • Millî Mücadele’nin ilk genelgesidir. İngilizler tarafından desteklenen isyancı Arapla- • ra karşı mücadele etmiştir. Millî Mücadele’nin amacı ve gerekçesi ilk kez • vurgulanmıştır. 6. 7. Ordu komutanlığına atanan Mustafa Kemal • İngiliz kuvvetlerini Halep’in kuzeyinde durdur- İlk kez millî sınırlardan bahsedilmiştir. mayı başarmıştır. • Millî cemiyetlerin tek bir çatı altında toplanma- 7. Halil Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu “Kut’ül sını sağlayan kongredir. Amâre” denilen yerde İngiliz kuvvetlerini kuşat- mıştır. İstanbul Hükûmetinin Millî Mücadele’yi tanıdığı olaydır. Soru: ................................................................... I Sivas Kongresi 1234567 T Amasya Genelgesi 1. Grup + – + + – – + K Erzurum Kongresi 2. Grup – – + – + + + A Havza Genelgesi M Amasya Görüşmeleri Yukarıda verilen bilgilerle ilgili değerlendirmelerin tamamını 2. grup doğru yapmıştır. Yukarıdaki bilgiler sırası ile harflerle gösterilen Millî Mücadele olaylarıyla eşleştirildiğinde seçe- Buna göre, Rukiye Hanım’ın sorduğu soru aşa- neklerden hangisi doğru olur? ğıdakilerden hangisi olabilir? A) T, A, K, I, M B) A, K, T, M, I A) Osmanlı Devleti’nin başarılı olduğu cepheler C) A, T, K, I, M D) T, I, K, A, M hangileridir? B) Savunma cephelerimiz hangileridir? C) Osmanlı Devleti’nin İngiltere ile savaştığı cep- heler hangileridir? D) Osmanlı Devleti’nin başarısız olduğu cepheler hangileridir? T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 50 8. Sınıf