วิทยาศาสตร์ ป.2

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก เฉลยกจิ กรรมการทดลอง สรุปผลการทำ� กิจกรรม St Step 4asean บนั ทึกผลการทำ� กิจกรรม แสงเคล่ือนทจี่ ากแหล่งก�ำเนิดแสงทุกทิศทางเปน็ แนวตรง ขนั้ สอื่ สารและนำ� เสนอ ตวั อยา่ งตารางบันทกึ ผลการทดลอง ตาราง ผลการสังเกตแสงจากไฟฉายท่ีตกกระทบบนฉากรับแสง ๑๐. ผู้แทนนักเรียนแต่ละกลุ่มออกมา พดู และนำ�เสนอภาพวาดและระบายสี ลกั ษณะการตั้งของแผ่นกระดาษแข็ง ผลการสงั เกตแสงจากไฟฉาย ก า ร เ ค ลื่ อ น ท่ี ข อ ง แ ส ง อ อ ก จ า ก ทีต่ กกระทบบนฉากรบั แสง แหล่งกำ�เนิดท่ีสนใจ และรายงาน ปรากฏ ไม่ปรากฏ หน้าชั้นเรียน เพ่ือแลกเปล่ียนเรียนรู้ ๑. รูบนแผน่ กระดาษแข็งท้งั ๓ แผน่ ตรงกนั ๒. เมอื่ เลอ่ื นกระดาษแขง็ แผ่นท่ี ๑ ๓. นำากระดาษแข็งแผน่ ท่ี ๑ ออก ๔. เมอื่ เลื่อนกระดาษแข็งแผน่ ท่ี ๒ กัน เพื่อน ๆ ร่วมกันตรวจสอบและ ๕. นำากระดาษแข็งแผน่ ท่ี ๒ ออก แกไ้ ขใหถ้ กู ตอ้ ง ๖. เมื่อเล่อื นกระดาษแข็งแผน่ ที่ ๓ ๑๑. นักเรียนร่วมกันอภิปรายและสรุป ๗. นาำ กระดาษแขง็ แผ่นที่ ๓ ออก เก่ียวกับวิธีการทำ�งานให้เห็นการคิด เพราะเหตใุ ดเม่ือเล่อื นกระดาษแขง็ บางแผ่น จงึ มอง เ ชิ ง ร ะ บ บ แ ล ะ วิ ธี ก า ร ทำ� ง า น ท่ี มี ไมเ่ หน็ แสงจากไฟฉายทีต่ กกระทบบนฉากรับแสง แบบแผน การเคลื่อนท่ขี องแสงจากไฟฉาย มลี กั ษณะอยา่ งไร สรปุ ผลการทดลองไดว้ ่าอยา่ งไร 5ep ขนั้ ประเมินเพือ่ เพิ่มคุณค่า นักเรียนสามารถนาำ ความรู้เร่อื งการเคลื่อนท่ขี อง บรกิ ารสังคม แสงไปใช้ประโยชนใ์ นชวี ิตประจำาวันไดอ้ ยา่ งไร และจติ สาธารณะ ๑๒. นักเรียนร่วมกันคัดเลือกผลงานที่ ดีเด่นไปจัดทำ�เป็นนิทรรศการ เพื่อ แสงเคล่ือนที่จากแหล่งกำาเนิดแสงทุกทิศทางเป็นแนวตรง เป็นแหล่งการเรียนรู้ให้นักเรียน เมื่อเราเจาะรูบนกระดาษแข็งทึบแสง และวางกระดาษแข็งให้รูบน ชัน้ อ่ืน ๆ กระดาษแข็งอยู่ในแนวตรงเดียวกันกับแหล่งกำาเนิดแสง แสงจะ ๑๓. นักเรียนร่วมกันจัดประกวดวิธีการ เคล่ือนท่ีจากแหล่งกำาเนิดแสงไปตกกระทบบนฉากรับแสงได้ แต่ถ้า มองเห็นแสงเทียนไขผ่านแผ่น CD รูบนกระดาษแข็งเล่ือนจากแนวตรงนั้น แสงจากแหล่งกำาเนิดแสง ๓ แผ่น โดยมีการนำ�เสนอแบบ จะไม่สามารถเคลือ่ นท่ีมายังฉากรบั แสงได้ ชมนิทรรศการ ประเมินผล และ ประกาศผลการประกวด เพื่อเผยแพร่ 83 ความรู้ใหก้ บั นักเรยี นชนั้ อื่น ๆ ๑๔. นักเรียนตรวจสอบหรือประเมิน แนวค�ำตอบ ข้ันตอนต่าง ๆ ท่ีเรียนมาในวันนี้ มีจุดเด่น จุดบกพร่องอะไรบ้าง ๑. ตอบ เพราะแสงเคลอ่ื นทีเ่ ปน็ แนวตรงไมส่ ามารถเลีย้ วเบนได้ มีความสงสัย ความอยากรู้อยากเห็น ๒. ตอบ แสงเคลอ่ื นทีอ่ อกจากไฟฉายทุกทิศทางเป็นแนวตรง ในเรื่องใด ให้ระบุ ๓. ตอบ แสงเคลือ่ นที่จากแหล่งกำ�เนิดแสงทุกทศิ ทางเป็นแนวตรง กาขรอเคงลแส่ืองนท่ี ๔. ตอบ เม่อื เราทราบว่าแสงเคลื่อนท่เี ป็นแนวตรง เราสามารถใช้ในการสร้างร่มเงา เพื่อป้องกันแสงจากแหล่งกำ�เนดิ แสง และประดิษฐ์กล้องปริทรรศน์ 83 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 NET แนวข้อสอบ O-NET ตัวชีว้ ัด แหล่งกำาเนิดแสง แบ่งออกเป็น ๒ ประเภท ดังนี้ ๑. แหล่งกำาเนิดแสงตามธรรมชาติ เช่น ดวงอาทิตย์ ดาว ฟ้าแลบ ว ๒.๓ ป.๒/๑ ฟ้าผ่า แสงจากสัตว์บางชนิดที่มีแสงสว่างในตัวเอง เช่น หิ่งห้อย ภาระงาน/ช้ินงาน แผนภาพความคิด ประเภทของแหล่ง กำ�เนดิ แสง ep 1 ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมลู St St๑. นกั เรยี นรว่ มกนั ทบทวนประสบการณเ์ ดมิ แสงจากดวงอาทิตย์ แสงจากฟา้ แลบ แสงจากหิ่งห้อย เกี่ยวกับแหล่งกำ�เนิดแสง โดยร่วมกัน ตอบคำ�ถามสำ�คัญกระตุ้นความคิด ดังนี้ ๒. แหล่งกำาเนิดแสงที่มนุษย์ประดิษฐ์ขึ้น เช่น หลอดไฟฟ้า ไฟฉาย เทียนไข ๑.๑ แหล่งกำ�เนิดแสงที่นักเรียนรู้จัก มีอะไรบา้ ง แสงจากหลอดไฟฟ้า แสงจากไฟฉาย แสงจากเทยี นไข (ตัวอย่างคำ�ตอบ ดวงอาทิตย์ ดาว 84 หลอดไฟฟ้า เทยี นไข กองไฟ) ep 2 ขัน้ คิดวิเคราะห์ ๑.๒ แหล่งกำ�เนิดแสงแบ่งได้เป็น ก่ปี ระเภท อะไรบ้าง และสรปุ ความรู้ (แหล่งกำ�เนิดแสงแบ่งเป็น ๒ ประเภท คือ แหลง่ กำ�เนดิ แสงตามธรรมชาติ และ แหลง่ กำ�เนิดแสงทม่ี นุษย์ประดษิ ฐข์ ึน้ ) ๒. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๔ คน คละ ความสามารถ แต่ละกลุ่มร่วมกันอย่าง รวมพลังศึกษา สืบค้นเก่ียวกับแหล่ง กำ�เนิดแสงและประเภทของแหล่งกำ�เนิด แสง จากแหล่งการเรียนรู้ที่หลากหลาย พร้อมท้ังออกแบบการนำ�เสนอผลการ สบื คน้ ใหอ้ ยใู่ นแบบที่น่าสนใจ ๓. ผู้แทนนักเรียนแต่ละกลุ่มนำ�เสนอผล การสบื คน้ หนา้ ชน้ั เรยี น สุดยอดคู่มือครู 84 ๔. นกั เรยี นแตล่ ะกลุ่มรว่ มกนั สังเกตภาพไฟฉาย ฟา้ แลบ หิ่งหอ้ ย หลอดไฟฟา้ ดวงอาทิตย์ เทียนไข แล้วแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ กำ�หนดเกณฑ์และจัดจำ�แนกประเภทของ แหลง่ กำ�เนิดแสง (ตัวอยา่ งการจดั จำ�แนกประเภท ประเภทของแหล่งกำ�เนดิ แสง ๑. แหลง่ ก�ำ เนิดแสงตามธรรมชาติ : ดวงอาทติ ย์ ฟา้ แลบ หิ่งห้อย ๒. แหลง่ กำ�เนดิ แสงท่มี นุษยป์ ระดิษฐ์ข้นึ : หลอดไฟฟา้ ไฟฉาย เทียนไข) ๕. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็นความรู้ร่วมกันเกี่ยวกับแหล่งกำ�เนิดแสงและ ประเภทของแหล่งกำ�เนดิ แสง

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก ep 3asean St St St ข้นั ปฏบิ ัติ และสรปุ ความรู้ หลังการปฏิบัติ แบบฝกึ หดั ๖. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวางแผน สำ�รวจแหล่งกำ�เนิดแสงในท้องถิ่น ๑. การเคลื่อนที่ของแสงและแหล่งกำาเนิดแสง จัดจำ�แนกประเภทแหล่งกำ�เนิดแสง ๑. ถ้ามองเทียนไขผ่านอุปกรณ์ ๒ แบบตามภาพ นักเรียนคิดว่า แล้วออกแบบและเขียนเป็นแผนภาพ ความคดิ จัดท�ำ เปน็ ช้ินงาน ผลการทดลองจะเป็นอย่างไร ๗. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็น AB ความร้รู ว่ มกัน ดงั นี้ ๒. อธิบายการเกิดเงาบนพื้นด้านหลังต้นไม้ • แหลง่ ก�ำ เนิดแสง หมายถึง แหล่ง ที่มีแสงสว่างออกมา แหล่งกำ�เนิดแสง แบง่ เปน็ ๒ ประเภท คอื แหล่งก�ำ เนิดแสง ตามธรรมชาติ และแหล่งกำ�เนิดแสงท่ี มนษุ ย์ประดษิ ฐข์ น้ึ ep 4 ขน้ั สอื่ สารและนำ� เสนอ ๘. ผู้แทนนักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาพูด และนำ�เสนอแผนภาพความคิดประเภท ของแหล่งกำ�เนิดแสงหน้าช้ันเรียน เพื่อ แลกเปล่ียนเรียนรกู้ ัน เพ่ือน ๆ ร่วมกัน ตรวจสอบและแกไ้ ขให้ถูกตอ้ ง ๙. นักเรียนร่วมกันอภิปรายและสรุป เก่ียวกับวิธีการทำ�งานให้เห็นการคิด เชงิ ระบบและวธิ กี ารท�ำ งานทม่ี แี บบแผน ตัวชี้วัด 585 ep ขน้ั ประเมินเพอ่ื เพ่มิ คณุ คา่ บรกิ ารสงั คม และจติ สาธารณะ ว ๒.๓ ป.๒/๑ ๑๐. นักเรียนร่วมกันคัดเลือกผลงานที่ดีเด่น ไปจัดทำ�เป็นนิทรรศการ หรือจัดแสดง แนวคำ� ตอบ ผลงาน หรือเผยแพร่ในเว็บไซต์หรือ ๑. ตอบ เม่อื มองเทียนไขผา่ นอุปกรณ์ A จะมองเห็น และเมอ่ื มองผา่ นอปุ กรณ์ B เฟซบุ๊ก (facebook) ของโรงเรียน เพ่ือ เปน็ แหลง่ การเรยี นรใู้ หน้ กั เรยี นชน้ั อน่ื ๆ จะมองไมเ่ ห็น เพราะแสงเคล่ือนทเี่ ปน็ แนวตรง ๑๑. นักเรียนนำ�เสนอผลการศึกษา พร้อม ๒. ตอบ แสงจากดวงอาทิตย์เคลื่อนท่ีเป็นแนวตรงมายังวัตถุและผิวโลก ต้นไม้ขวางก้ัน สะทอ้ นความคดิ ร่วมกัน ทางเดนิ ของแสงที่สอ่ งมายงั พืน้ ท�ำ ให้แสงตกกระทบบนต้นไม้และเกิดเงาของตน้ ไม้บนพ้นื 85 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 NET แนวข้อสอบ O-NET แนวค�ำตอบ ๓. ตอบ ๓. จัดจำาแนกประเภทของแสง โดยใช้แหล่งกำาเนิดแสงเป็นเกณฑ์ แหลง่ กำ� เนดิ แสง แหลง่ กำ� เนดิ แสง แหลง่ กำ� เนิดแสง แสงเหนอื แสงดวงอาทติ ย์ ตามธรรมชาติ ทีม่ นุษย์ประดิษฐข์ นึ้ แสงเหนอื หลอดไฟฟา้ แสงดวงอาทติ ย์ ไฟแช็ก ห่งิ หอ้ ย โทรศพั ทเ์ คล่ือนที่ ดาว ไม้ขีดไฟ พลุ ไฟฉาย แผนภาพ ประเภทของแหลง่ ก�ำเนดิ แสง หลอดไฟฟา้ หงิ่ ห้อย ไฟแช็ก โทรศัพท์เคลอ่ื นที่ 86 NET แนวข้อสอบ O-NET ขอ้ ใดเป็นแหล่งก�ำเนิดแสงในธรรมชาติ ๑ ดวงอาทติ ย์ ๒ กองไฟ ๓ เทยี นไข เฉลย ๑ เหตผุ ลดวงอาทติ ยเ์ ปน็ วตั ถใุ นธรรมชาตทิ ม่ี แี สงในตวั เอง จงึ เปน็ แหลง่ ก�ำ เนดิ แสงในธรรมชาติ สว่ น ๒ และ ๓ เปน็ แหลง่ ก�ำ เนดิ แสงทม่ี นษุ ยป์ ระดษิ ฐข์ น้ึ สุดยอดคู่มือครู 86

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก asean บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 กลอ้ งปรทิ รรศน์ สถานการณ์ ชมรมการแสดง ต้องการประดิษฐ์ กล้องมองวัตถุจากมุมสูง เพ่ือให้ผู้ชม ท่ีนั่งด้านหลังมองเห็นการแสดงบนเวที ชัดข้ึน โดยไม่ถูกผู้ชมด้านหน้าบัง สายตา สิ่งประดิษฐ์น้ีต้องใช้หลัก ไม้ขีดไฟ พลุ การเคล่ือนที่ของแสงและการสะท้อน ของแสงผ่านกระจกเงา นักเรียนจะ อ อ ก แ บ บ ส่ิ ง ป ร ะ ดิ ษ ฐ์ ดั ง ก ล่ า ว ไ ด้ อย่างไร อปุ กรณ์ ๑. กลอ่ งกระดาษเหลอื ใช้ ๑ กล่อง ๒. กรรไกร ๑ เลม่ ๓. เทปกาว ๑ ม้วน ไฟฉาย ดาว ๔. กระจกเงาขนาด ๕ × ๑๐ ๒ อัน 87 บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 “แสงเป็นสิ่งที่ช่วยในการมองเห็น” ถ้าถนนในซอยหรือหมู่บ้านมืดมากในเวลา กลางคนื นักเรียนจะเสนอแหล่งก�ำเนิดแสงใดเพ่อื ใหถ้ นนสว่าง คนในหม่บู า้ น มคี วามปลอดภัย 87 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET ตวั ช้ีวัดSt ๒. การมองเห็นวัตถุ ว ๒.๓ ป.๒/๒ แสงจากดวงอาทิตย์เป็นแหล่งพลังงานพื้นฐานของส่ิงมีชีวิต บนโลก พืชใช้แสงช่วยในการสร้างอาหารเพ่ือการดำารงชีวิตและ ภาระงาน/ชนิ้ งาน เจริญเติบโต มนุษย์และสัตว์ใช้แสงในการมองเห็นและทำากิจกรรม ตา่ ง ๆ ได้ หากวนั ใดไมม่ แี สง จะมผี ลตอ่ นกั เรยี นอยา่ งไร จะเกดิ อะไรขน้ึ ภาพวาดและระบายสี การมองเห็นวัตถุ ถ้านักเรียนไปอยู่ในบริเวณทไี่ มม่ แี สงสว่างเลย ทไ่ี มใ่ ชแ่ หล่งก�ำ เนดิ แสงทีส่ นใจ เราสามารถมองเห็นผีเสื้อ ดอกไม้ และต้นไม้ได้ เนื่องจาก ep 1 แสงจากดวงอาทิตย์กระทบผีเสื้อ ดอกไม้ และต้นไม้ แล้วสะท้อนเข้าตาเรา ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมลู ๑. นักเรียนร่วมกันสนทนาเก่ียวกับการ มองเห็นวัตถุ โดยร่วมกันสังเกตผีเสื้อ ดอกไม้ และต้นไม้ แล้วร่วมกันตอบ ค�ำ ถามกระตนุ้ ความสนใจ ดังน้ี ๑.๑ นักเรียนเห็นผีเสื้อ ดอกไม้ และ ตน้ ไมไ้ ด้อยา่ งไร (แสงจากดวงอาทิตย์กระทบผีเสื้อ ดอกไม้ และต้นไม้ แล้วสะทอ้ นเขา้ ตา) ๑.๒ หากวันใดไม่มีแสง นักเรียนจะ รสู้ ึกอย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ รู้สึกมองไม่เห็นวัตถุ ตา่ ง ๆ) 88 สุดยอดคู่มือครู 88

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก ep 1aseanSt คำ�ถ�มสำ�คัญ ขน้ั สังเกต เราจะมองเห็นวัตถุที่ไม่ใช่แหล่งกำาเนิดแสงได้อย่างไร รวบรวมข้อมลู ๒. นักเรียนทบทวนประสบการณ์เดิม เก่ียวกับแหล่งกำ�เนิดแสง แล้วร่วมกัน ตอบคำ�ถามสำ�คัญกระตุ้นความคิด กิจกรรมท่ี ๕.๒ การมองวตั ถทุ ไ่ี ม่ใชแ่ หลง่ กาำ เนดิ แสง ดงั น้ี ๒.๑ เรามองเห็นวัตถุที่ไม่ใช่แหล่ง ตอนที่ ๑ ๑ อนั ๑ เหรยี ญ ก�ำ เนดิ แสงไดอ้ ย่างไร วัสดอุ ุปกรณ์ ๑ แทง่ (ตัวอย่างคำ�ตอบ การมองเห็นวัตถุที่ไม่ใช่ ๑. แกนกระดาษชำาระ แหล่งกำ�เนิดแสง ต้องมีแสงจากแหล่ง ๒. เหรยี ญ ๑ บาท ๓. ไม้ปลายแหลม กำ�เนิดแสงไปกระทบวัตถุแล้วสะท้อน เขา้ ตา) ๔. ไม้บรรทดั ๑ อนั ๓. นักเรยี นแบ่งกล่มุ กลุ่มละ ๔ คน คละ ความสามารถ แต่ละกล่มุ รว่ มกันอย่าง วิธีทาำ รวมพลังศึกษาวิธีทำ� อภิปรายก่อนทำ� ๑. นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกันใช้ไม้ปลายแหลมเจาะรูกลม ๆ กิจกรรม ปฏิบัติกิจกรรมที่ ๕.๒ เรื่อง ที่แกนกระดาษชำาระด้านข้าง ตำาแหน่งท่ีเจาะห่างจากปลายแกน- กระดาษชำาระ ๓ เซนตเิ มตร จำานวน ๔ รู แตล่ ะรูหา่ งกนั ๓ เซนตเิ มตร การมองเห็นวัตถุที่ไม่ใช่แหล่งกำ�เนิด แสง (ตอนที่ ๑) และบันทึกผลการทำ� ๒. วางเหรียญ ๑ บาทบนโต๊ะ แล้ววางแกนกระดาษชำาระท่ีเจาะรูด้านข้าง กจิ กรรม ครอบเหรยี ญไว้ ๔. ผู้ แ ท น นั ก เ รี ย น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม นำ � เ ส น อ ๓. ใช้นิ้วมือจับและปิดรูด้านข้างของแกนกระดาษชำาระ ก้มมองเหรียญ ผลการท�ำ กิจกรรมหน้าชน้ั เรียน ผ่านช่องแกนกระดาษชำาระ โดยให้ใบหน้าชิดกับแกนกระดาษชำาระ สังเกตและบันทึกผล 89 สรุปผลการท�ำกจิ กรรม เฉลยกิจกรรมการทดลอง เมื่อใช้นิ้วมือจับและปิดรูด้านข้างแกนกระดาษชำ�ระ บันทึกผลการทำ� กจิ กรรม ก้มมองเหรียญผ่านช่องแกนกระดาษชำ�ระ ตอนที่ ๑ จะมองไม่เห็นเหรียญ แต่ถ้าไม่ปิดรูด้านข้าง ภาพ ผลการสังเกต เมือ่ ปิดและเปดิ รูดา้ นขา้ งแกนกระดาษช�ำระ ของแกนกระดาษชำ�ระจะทำ�ให้แสงกระทบกับ ปดิ รดู า้ นขา้ งแกนกระดาษชำ� ระ เปดิ รูด้านขา้ งแกนกระดาษช�ำระ เหรยี ญแลว้ สะท้อนเขา้ ตา ท�ำ ให้มองเห็นเหรยี ญ 89 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 NET แนวข้อสอบ O-NET Step 2 ข้ันคดิ วิเคราะห์ และสรุปความรู้ ๕. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ ๔. ทำาการทดลองเช่นเดียวกับข้อ ๓ แต่เปลี่ยนเป็นไม่ต้องปิดรูด้านข้าง และอภิปรายผลการทำ�กิจกรรม โดย ของแกนกระดาษชำาระแทน สังเกตและบันทึกผล ตอบค�ำ ถามหลงั ทำ�กิจกรรม ๖. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันสรุปผล การทำ�กิจกรรมและสรุปสิง่ ที่เข้าใจเป็น ๓ เซนตเิ มตร ความรู้ร่วมกันว่า เมื่อใช้นิ้วมือจับและ ปดิ รดู า้ นขา้ งแกนกระดาษช�ำ ระ กม้ มอง เหรียญผ่านช่องแกนกระดาษชำ�ระ จะมองไม่เห็นเหรียญ แต่ถ้าไม่ปิดรู ดา้ นขา้ งของแกนกระดาษช�ำ ระจะท�ำ ให้ เจาะรูแกนกระดาษชําระ การมองวัตถุที่ไมใ่ ช่แหลง่ กําเนดิ แสง แสงกระทบกับเหรียญแล้วสะท้อน ตวั อยา่ งบันทกึ ผลการทดลอง เข้าตา ทำ�ให้มองเห็นเหรยี ญ ภาพ ผลการสังเกตเมอื่ ปิดและเปิดรดู ้านขา้ งแกนกระดาษชำาระ ปิดรดู ้านขา้ งแกนกระดาษชาำ ระ เปดิ รูดา้ นข้างแกนกระดาษชาำ ระ วตั ถุที่ไม่ใช่แหล่งกำาเนดิ แสงสามารถมองเหน็ ได้อยา่ งไร แสงมผี ลต่อการมองเห็นวัตถทุ ไ่ี มใ่ ชแ่ หล่งกาำ เนดิ แสง หรอื ไม่ อย่างไร สรุปผลการทดลองได้วา่ อยา่ งไร 90 แนวคำ� ตอบ ๑. ตอบ วัตถุที่ไม่ใช่แหล่งกำ�เนิดแสง ต้องมีแสงจากแหล่งกำ�เนิดแสงไปกระทบวัตถุแล้ว สะทอ้ นเข้าตา จงึ ท�ำ ให้เรามองเหน็ วัตถุ ๒. ตอบ แสงมผี ลต่อการมองเหน็ วัตถุทไ่ี ม่ใชแ่ หล่งกำ�เนิดแสงจะกระทบวตั ถุแลว้ สะทอ้ นเขา้ ตา ๓. ตอบ เมื่อใช้นิ้วมือจับและปิดรูด้านข้างแกนกระดาษชำ�ระ ก้มมองเหรียญผ่านช่องแกน กระดาษชำ�ระจะมองไม่เห็นเหรียญ แต่ถ้าไม่ปิดรูด้านข้างของแกนกระดาษชำ�ระจะทำ�ให้ แสงกระทบกับเหรียญแลว้ สะทอ้ นเขา้ ตา ทำ�ใหม้ องเหน็ เหรยี ญ สุดยอดคู่มือครู 90

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก Step 1asean ตอนท่ี ๒ ๑ ถาด ขนั้ สงั เกต ๑ แผน่ รวบรวมข้อมูล วสั ดอุ ปุ กรณ์ ๑ ม้วน ๑ ขวด ๑. นักเรยี นแบง่ กล่มุ กลุ่มละ ๔ คน คละ ๑. ถาดสำาหรบั ใส่นำา้ ขอบสงู ๑ ใบ ความสามารถ แต่ละกลุ่มรว่ มกันอยา่ ง ๒. กระดาษขนาด A4 ๑ ดา้ ม รวมพลังศึกษาวิธีทำ� อภิปรายก่อนทำ� ๓. เทปกาวใส กิจกรรม ปฏิบัติกิจกรรมที่ ๕.๒ เรื่อง ๔. สผี สมอาหารสีเข้ม เช่น สีแดง สีนาำ้ เงิน สมี ่วง การมองวัตถุท่ีไม่ใช่แหล่งกำ�เนิดแสง ๕. บีกเกอร์ ขนาด ๑๐๐ ลูกบาศกเ์ ซนติเมตร (ตอนที่ ๒) และบันทึกผลการทำ� ๖. ปากกา กจิ กรรม ๗. นำ้า ๒. ผู้แทนนักเรียนแต่ละกลุ่มนำ�เสนอ ผลการท�ำ กิจกรรมหน้าชัน้ เรียน วธิ ที าำ ๑. นักเรียนแบง่ กลุ่ม แตล่ ะกล่มุ ร่วมกันตัดกระดาษให้มี ขนาด ๒Ö๒ เซนติเมตร จำานวน ๖ แผน่ ๒. ใช้ปากกาเขยี นตัวเลขบนกระดาษ ๔ ๑๒ ๖ ๗๘ ตัวอยา่ งตวั เลขบนกระดาษ เฉลยกิจกรรมการทดลอง 91 บนั ทึกผลการท�ำกจิ กรรม สรปุ ผลการท�ำกจิ กรรม ตอนที่ ๒ ภาพ ผลการสังเกตตวั เลขกอ่ นใช้บีกเกอรก์ บั หลังใชบ้ ีกเกอร์หาตัวเลข วัตถุท่ีไม่ใช่แหล่งก�ำเนิดแสง เม่ือมีแสงมา ก่อนใช้บกี เกอร ์ หลงั ใชบ้ กี เกอร์ กระทบ แล้วสะท้อนเข้าตาเราจะมองเห็นวัตถุ เหล่านน้ั ได้ 91 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET ep 2 ขั้นคดิ วเิ คราะห์ St และสรปุ ความรู้ ๓. ติดแผ่นกระดาษที่มีตัวเลขบริเวณก้นถาด แล้วปิดทับกระดาษที่มีตัวเลข ๓. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ ด้วยเทปกาวใสจนเต็มพื้นที่กระดาษ และอภิปรายผลการทำ�กิจกรรม โดย ตอบค�ำ ถามหลงั ทำ�กจิ กรรม ๔. นั ก เ รี ย น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม ร่ ว ม กั น ส รุ ป ผ ล การทำ�กจิ กรรมและสรปุ สิ่งที่เข้าใจเปน็ ตัวอยา่ งกระดาษตวั เลข ปิดทบั ด้วยเทปกาวใสบรเิ วณก้นถาด ความรู้ร่วมกันว่า วัตถุที่ไม่ใช่แหล่ง กำ�เนิดแสง เมื่อมีแสงมากระทบ แล้ว ๔. เทนำ้าลงในถาดประมาณครึ่งถาด หยดสีผสมอาหารจำานวน ๕ หยด สะท้อนเข้านัยน์ตา เราจะสามารถ ให้สีเข้มจนมองไม่เห็นก้นถาด มองเหน็ วตั ถเุ หลา่ น้นั ได้ นํา้ ผสมสผี สมอาหารจนสีเข้ม 92 สุดยอดคู่มือครู 92

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก Stasean ๕. แต่ละกลุ่มแลกถาดนำ้าผสมสีผสมอาหาร แล้วสังเกตตัวเลขที่ิติดอยู่ ep 3 ขั้นปฏิบัติ และสรุปความรู้ หลังการปฏบิ ตั ิ บริเวณก้นถาดด้วยตาเปล่า บันทึกผล ๕. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวางแผน ๖. แต่ละกลุ่มวางบีกเกอร์ลงในถาด แล้วเลื่อนบีกเกอร์ในถาดเพื่อสังเกต สำ�รวจ และเขียนอธิบายการมองเห็น ตัวเลขที่กลุ่มเพื่อนติดอยู่บริเวณก้นถาด บันทึกผล วัตถุที่ไม่ใช่แหล่งกำ�เนิดแสงท่ีสนใจ และยกตัวอย่างสนับสนุนการอธิบาย พร้อมวาดภาพและระบายสีประกอบ จดั ท�ำ เปน็ ชนิ้ งาน ๖. นักเรียนร่วมกันสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็น ความรู้ร่วมกัน ดังนี้ • ก า ร ม อ ง เ ห็ น วั ต ถุ ที่ ไ ม่ ใ ช่ แหล่งกำ�เนิดแสง ต้องอาศัยแสงจาก แหล่งกำ�เนิดกระทบส่ิงนั้น แล้ว สะท้อนเข้านัยน์ตา ส่วนการมองเห็น วางและเลือ่ นบีกเกอร์ในถาด วัตถุที่เป็นแหล่งกำ�เนิดแสง แสงจาก แหล่งกำ�เนิดน้ันต้องเคล่ือนที่มาถึง ตวั อย่างบันทึกผลการทดลอง นยั น์ตา ภาพ ผลการสงั เกตตวั เลขก่อนใช้บกี เกอร์ กับหลังใช้บกีิ เกอร์หาตวั เลข ก่อนใช้บกี เกอร์ หลังใชบ้ ีกเกอร์ 93 93 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 NET แนวข้อสอบ O-NET St Step 4 ขน้ั สอ่ื สารและนำ� เสนอ ถา้ เปลย่ี นนา้ำ ในถาดจากนาำ้ สเี ปน็ นาำ้ ใส จะทาำ ใหผ้ ลการทดลองเปลย่ี นไป หรอื ไม่ อยา่ งไร ๗. ผแู้ ทนนักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาพูด ถ้าเปลย่ี นจากตัวเลขบนกระดาษเป็นหลอดไฟฟ้าหรือวัตถทุ เี่ ป็น และนำ�เสนอภาพวาดและระบายสี แหลง่ กำาเนิดแสง ผลการทดลองจะเปลย่ี นไปหรือไม่ อย่างไร การมองเหน็ วตั ถทุ ไ่ี มใ่ ชแ่ หลง่ ก�ำ เนดิ แสง สรปุ ผลการทดลองไดว้ ่าอยา่ งไร ท่ีสนใจหนา้ ช้ันเรียน เพื่อแลกเปลย่ี น เรยี นรู้กนั เพ่อื น ๆ ร่วมกันตรวจสอบ การมองเห็นวัตถุที่เป็นแหล่งกำาเนิดแสง แสงจาก และแก้ไขให้ถูกต้อง วัตถุนั้นจะเข้าสู่ตาโดยตรง ส่วนการมองเห็นวัตถุที่ไม่ใช่ แหล่งกำาเนิดแสง ต้องมีแสงจากแหล่งกำาเนิดแสง ๘. นักเรียนร่วมกันอภิปรายและสรุป ไปกระทบวัตถุแล้วสะท้อนเข้าตา เก่ียวกับวิธีการทำ�งานให้เห็นการคิด เ ชิ ง ร ะ บ บ แ ล ะ วิ ธี ก า ร ทำ � ง า น ที่ มี แบบแผน 5ep ขนั้ ประเมินเพ่ือเพ่มิ คุณค่า บริการสงั คม และจิตสาธารณะ ๙. นักเรียนร่วมกันคัดเลือกผลงานที่ เราอ่านหนงั สอื ไดเ้ มื่อมปี รมิ าณแสงที่เพยี งพอจากแหล่งกําเนดิ แสง ดีเด่นไปจัดทำ�เป็นนิทรรศการ เพ่ือ กระทบตวั หนงั สอื แลว้ สะท้อนเข้าตา เป็นแหล่งการเรียนรู้ให้นักเรียน ชั้นอื่น ๆ 94 ๑๐. นั ก เ รี ย น นำ � เ ส น อ ผ ล ก า ร ศึ ก ษ า แนวค�ำตอบ พรอ้ มสะทอ้ นความคดิ ร่วมกนั ๑๑. นักเรียนตรวจสอบหรือประเมิน ขั้นตอนต่าง ๆ ท่ีเรียนมาในวันนี้มี จุดเดน่ จุดบกพร่องอะไรบ้าง มีความ สงสัย ความอยากรู้อยากเห็นใน เรือ่ งใดให้ระบุ ๑. ตอบ เปล่ียน เพราะนํ้าใสทำ�ให้มองเห็นตวั เลขท่ีตดิ อยกู่ น้ อา่ ง ๒. ตอบ เปล่ียน เพราะแสงจากหลอดไฟฟ้าทำ�ใหเ้ รามองเห็นหลอดไฟฟา้ ผ่านนาํ้ สี โดยไมต่ อ้ งแหวกนํ้าสี ๓. ตอบ วตั ถทุ ไี่ มใ่ ชแ่ หลง่ ก�ำ เนิดแสง เมือ่ มแี สงมากระทบแล้วเขา้ ตา เราจะมองเหน็ วตั ถุเหลา่ น้นั ได้ สุดยอดคู่มือครู 94

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก asean ค�ำ ถ�มส�ำ คัญ ตวั ชีว้ ดั จะเกดิ อะไรขึ้นถ้าเรามองไมเ่ ห็นส่งิ ตา่ ง ๆ รอบตวั ว ๒.๓ ป.๒/๒ กิจกรรมท่ี ๕.๓ ปดิ ตาหาทางออก ภาระงาน/ชิ้นงาน ตอนที่ ๑ St แผนภาพความคิด วิธีป้องกันและดูแล วสั ดุอปุ กรณ์ รักษานยั น์ตา ๑. ผ้าสำาหรับปิดตา (ยาวประมาณ ๕๐ เซนติเมตร) ๑ ผืน ep 1 ๒. แก้วนำ้าพลาสติก ๕๐ ใบ ๓. นาฬิกาจับเวลา ๑ เรือน ข้ันสังเกต ๔. นำ้า รวบรวมขอ้ มลู วิธีทาำ ๑. นักเรียนจับคู่กับเพ่ือน ทดลองปิดตา ตวั เอง แลว้ บอกสงิ่ ทเี่ หน็ และความรสู้ กึ ๑. นักเรียนแบ่งกลุม่ แต่ละกลมุ่ รว่ มกนั ทาำ กจิ กรรมนอกหอ้ งเรียน กับเพื่อน แล้วร่วมกันตอบคำ�ถาม บริเวณพืน้ ทโ่ี ลง่ กวา้ ง สำ�คญั กระตุ้นความคดิ ดงั นี้ ๒. เลือกผูแ้ ทนกลมุ่ ละ ๑ คน ปิดตาด้วยผ้า ยนื เรยี งหนา้ กระดาน ๑.๑ จะเกิดอะไรขึ้นถ้าเรามองไม่เห็น ๓. สมาชกิ กลุ่มทีเ่ หลือยืนอย่ฝู ัง่ ตรงขา้ มกับผูท้ ี่ถูกปดิ ตา ระยะ ๓ เมตร สง่ิ ต่าง ๆ รอบตวั ๔. วางแกว้ นำ้าพลาสติกท่มี นี ้าำ อยคู่ ร่งึ แกว้ จำานวน ๕๐ ใบ ไวร้ ะหว่าง (ตัวอย่างคำ�ตอบ ทำ�ให้เราเดินไม่ตรงทาง ผู้ทีถ่ กู ปดิ ตากบั สมาชกิ กล่มุ ที่เหลอื โดยวางแก้วนำา้ ให้หา่ งกันพอสมควร หยิบจับส่ิงของผิด หรืออาจเกิดอุบัติเหตุ ได้ เพราะมองไมเ่ ห็นสงิ่ ต่าง ๆ รอบตวั ) เฉลยกิจกรรมการทดลอง 95 ๒. นักเรยี นแบง่ กล่มุ กลุ่มละ ๔ คน คละ บนั ทึกผลการทำ� กจิ กรรม ความสามารถ แต่ละกลุ่มรว่ มกนั อย่าง รวมพลังศึกษาวิธีทำ� อภิปรายก่อนทำ� ตอนที่ ๑ (ตัวอยา่ งค�ำตอบ) กิจกรรม ปฏิบัติกิจกรรมท่ี ๕.๓ เร่ือง ตาราง ผลการสงั เกตเม่อื ท�ำกิจกรรม ปิดตาหาทางออก (ตอนที่ ๑) และ บันทึกผลการท�ำ กิจกรรม สง่ิ ทีส่ งั เกต ผลการสงั เกต ๓. ผู้แทนนักเรียนแต่ละกลุ่มนำ�เสนอ ๑. ลกั ษณะการเดินและเคลือ่ นที่ ชา้ เดินไมต่ รงทาง ไม่ม่นั ใจในการเคล่อื นที่ ผลการท�ำ กจิ กรรมหน้าชนั้ เรียน ๒. อวัยวะทีใ่ ช้ก�ำหนดทศิ ทาง หู มือ เท้า แทนการมองเห็น สรปุ ผลการทำ� กิจกรรม ๓. เวลาทีใ่ ช้ในการเดินทาง ๕ นาที (เดนิ ชา้ กว่าตอนเปดิ ตา) มายังจดุ หมาย แสงช่วยให้เรามองเหน็ สงิ่ ตา่ ง ๆ รอบตวั เม่อื แสงกระทบกบั วัตถุแลว้ สะท้อนเขา้ ตา จะท�ำใหเ้ รามองเหน็ ส่ิงต่าง ๆ รอบตัวได้ชัดเจน 95 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET St Step 2 ข้ันคิดวเิ คราะห์ และสรปุ ความรู้ ๔. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ ๕. สมาชิกกลุ่มที่เหลือตะโกนบอกเส้นทางให้ผู้แทนกลุ่มที่ถูกปิดตาเดิน และอภิปรายผลการทำ�กิจกรรม โดย โดยไมท่ าำ ใหแ้ กว้ นา้ำ ลม้ และจบั เวลาทใี่ ชใ้ นการเดนิ จากจดุ เรมิ่ ตน้ จนมาถงึ ตอบค�ำ ถามหลงั ท�ำ กิจกรรม อกี ฝ่งั หนึง่ บันทึกผล ๕. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันสรุปผล การทำ�กิจกรรมและสรุปสิ่งที่เข้าใจ เป็นความรู้ร่วมกันว่า แสงช่วยให้เรา มองเห็นสิ่งต่าง ๆ รอบตัว เม่ือแสง กระทบกับวัตถุแล้วสะท้อนเข้าตา จะทำ�ให้เรามองเห็นส่ิงต่าง ๆ รอบตัว ได้ชัดเจน ep 3 ข้ันปฏบิ ัติ แหลละงั สกราปุรปควฏาิบมตั ริู้ ๖. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวางแผน ออกแบบ และแข่งขันปฏิบัติกิจกรรม การทดลอง ปดิ ตาหาทางออก ปิดตาหาทางออก (ตอนที่ ๑) ทใ่ี ช้เวลา เดินทางไปยงั จุดหมายนอ้ ยทสี่ ุด ตัวอย่างตารางบนั ทกึ ผลการทำากจิ กรรม ๗. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันสรุปส่ิงท่ี ตาราง ผลการสังเกตเมอ่ื ทาำ กจิ กรรม เข้าใจเปน็ ความรู้ร่วมกัน ดังน้ี สง่ิ ทสี่ ังเกต ผลการสังเกต • นัยน์ตาท่ีเกิดความผิดปกติ ๑. ลักษณะการเดนิ และเคลอ่ื นท่ี เกยี่ วกบั การมองเหน็ จะท�ำ ใหก้ ารท�ำ งาน ๒. อวยั วะทใ่ี ช้กำาหนดทิศทางแทนการมองเห็น ๓. เวลาทใ่ี ชใ้ นการเดินมายังจุดหมาย หรอื การใชช้ วี ติ ประจ�ำ วนั มคี วามล�ำ บาก 96 เฉลยกจิ กรรมการทดลอง มากข้ึน และอาจทำ�ให้เกิดอุบัติเหตุได้ บันทกึ ผลการท�ำกิจกรรม เราจงึ ตอ้ งดแู ลรกั ษาและถนอมนยั นต์ า เพอ่ื ไม่ใหเ้ กิดปญั หาขนึ้ ตอนที่ ๒ (ตัวอย่างค�ำตอบ) ตาราง บันทึกขอ้ มลู จากการสืบค้น หวั ขอ้ ทีส่ ืบคน้ ข้อมูลท่ีไดจ้ ากการสืบค้น สรุปผลการท�ำกิจกรรม ๑. กิจกรรมท่ที �ำร้ายนยั น์ตา - การอ่านหนงั สอื ในทีท่ ี่แสงสวา่ งไมเ่ พียงพอ - การเล่นแท็บเลต็ /โทรศัพท์เคล่อื นทใ่ี นท่มี ดื - การมองแสงจ้าเปน็ เวลานาน ๆ หลีกเล่ียงการมองวัตถุในที่ที่แสงสว่างมาก - การมองดูดวงอาทิตย์โดยตรง เกินไป ใส่แว่นตากรองแสงหรือแวน่ ตากันแดด ๒. วิธกี ารดแู ลรักษานยั น์ตา - ใส่แวน่ ตากรองแสงหรอื แว่นตากนั แดดเมื่ออยู่ในทีท่ ม่ี แี สงจ้า เม่ืออยใู่ นทที่ ่ีมีแสงสว่างมากเกนิ ไป - เมอื่ ตอ้ งมองดวงอาทติ ยใ์ ห้มองผา่ นอปุ กรณ์กรองแสงท่ีมีคณุ ภาพ - รบั ประทานอาหารทมี่ ีวิตามินเอเปน็ ส่วนประกอบ เช่น ผักบุ้ง สุดยอดคู่มือครู 96 - สวมหมวกกนั นอ็ กทมี่ กี ระจกกนั้ ลม เพือ่ ป้องกันลมเข้าตา - เมอ่ื มฝี ุ่นหรือแมลงเข้าตา ไมค่ วรขยี้ตา - ไมค่ วรอา่ นหนังสือในท่ีท่ีมแี สงสว่างไม่เพียงพอ - ไมค่ วรมองแทบ็ เลต็ โทรศัพทเ์ คล่อื นที่หรอื จอคอมพิวเตอรใ์ นท่มี ืดเป็นเวลานาน

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก เมอ่ื ปิดตาดว้ ยผ้า ลกั ษณะการเดินจะเป็นอยา่ งไร St St ep 1asean เม่อื ปิดตาดว้ ยผ้า อวัยวะใดสามารถกาำ หนด ทศิ ทางการเดินแทนการมองเห็นดว้ ยตาได้บ้าง ข้ันสังเกต สรปุ ผลการทำากิจกรรมไดว้ ่าอยา่ งไร รวบรวมข้อมูล ๑. นักเรียนร่วมกันสนทนาทบทวนความรู้ เกี่ยวกับอันตรายที่อาจเกิดข้ึนกับนัยน์ตา และวิธกี ารดแู ลรักษานัยน์ตา โดยร่วมกนั ตอบค�ำ ถามกระตุ้นความคิด ดังน้ี ตอนท่ี ๒ ๑.๑ อันตรายท่ีอาจเกิดขึ้นกับนัยน์ตา มอี ะไรบ้าง วิธที ำา (ตัวอย่างคำ�ตอบ ตาพร่ามัวจากการจ้อง ๑. นักเรยี นแบ่งกลมุ่ แตล่ ะกล่มุ รว่ มกนั สบื ค้นข้อมูลจากแหลง่ เรียนรู้ คอมพิวเตอร์นาน หรือแสบตาจากการมอง ท่ีหลากหลายเก่ียวกับการป้องกันอันตรายจากการมองเห็นและ การดูแลรกั ษานยั นต์ า ดังน้ี หลอดไฟฟ้าท่ีมีแสงจ้า หรือเคืองนัยน์ตา ๑.๑ กจิ กรรมท่ที ำาร้ายนยั นต์ า ๑.๒ วธิ กี ารดแู ลรักษานัยน์ตา จากฝุ่นละอองปลวิ เขา้ ตา) ๑.๒ นักเรียนมีวิธีป้องกันและดูแลรักษา นัยน์ตาอย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ ใส่แว่นตากรองแสงหรือ ๒. บนั ทกึ ข้อมลู ในรูปแบบทน่ี ่าสนใจ แว่นตากนั แดด เมือ่ อยู่ในทที่ ม่ี แี สงจ้า) ๒. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๔ คน คละ ถ้าความสามารถในการมองเหน็ ของเราเส่อื มลง ความสามารถ แต่ละกลุ่มร่วมกันอย่าง รวมพลังศึกษาวิธีทำ� อภิปรายก่อนทำ� จะส่งผลต่อชวี ิตของเราอย่างไร กิจกรรม ปฏิบัติกิจกรรมท่ี ๕.๓ เร่ือง การมองวัตถทุ ่อี ยูใ่ นบรเิ วณทม่ี ีแสงสวา่ ง ปิดตาหาทางออก (ตอนท่ี ๒) และบันทึก ไมเ่ หมาะสมสง่ ผลตอ่ นัยน์ตาหรอื ไม่ อยา่ งไร ผลการทำ�กจิ กรรม สรปุ ผลการทำากิจกรรมได้วา่ อย่างไร ๓. ผู้แทนนักเรียนแต่ละกลุ่มนำ�เสนอ นักเรยี นมีแนวทางการป้องกันอนั ตราย จากการมองเห็นและการดแู ลรกั ษานัยนต์ าอย่างไร ผลการทำ�กจิ กรรมหน้าชั้นเรียน ep 2 ขนั้ คดิ วิเคราะห์ 97 และสรุปความรู้ แนวค�ำตอบ ๔. นักเรียนแต่ละกล่มุ ร่วมกันวิเคราะห์ และ ๑. ตอบ เดินช้า ไมต่ รงทาง และไม่มนั่ ใจในการเดนิ อภิปรายผลการทำ�กิจกรรม โดยตอบ ๒. ตอบ หู มอื และเท้า ค�ำ ถามหลงั ทำ�กจิ กรรม ๓. ตอบ แสงชว่ ยให้เรามองเหน็ สง่ิ ตา่ ง ๆ รอบตัว เม่ือแสงกระทบกับวัตถแุ ล้วสะทอ้ นเขา้ ตาจะทำ�ใหเ้ รา มองเห็นสงิ่ ต่าง ๆ รอบตัวไดช้ ัดเจน ๕. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันสรุปผล ๔. ตอบ ทำ�ให้อ่านตัวหนังสือยาก และการเดินทางไมส่ ะดวก การทำ�กิจกรรมและสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็น ๕. ตอบ ส่งผลท�ำ ให้สายตาผิดปกติ และถ้าทำ�อยา่ งตอ่ เน่ืองเป็นประจ�ำ อาจทำ�ให้ตาอกั เสบและบอดได้ ความรู้ร่วมกันว่า หลีกเล่ียงการมองวัตถุ ๖. ตอบ หลีกเลีย่ งการมองวตั ถใุ นทที่ ี่แสงมากเกนิ ไป ใส่แว่นตากรองแสงหรอื แวน่ ตากนั แดด ในทท่ี แี่ สงมากเกนิ ไป ใสแ่ วน่ ตากรองแสง เม่ืออยู่ในทท่ี มี่ ีแสงมากเกนิ ไป หรือแว่นตากันแดดเมื่ออยู่ในท่ีท่ีมีแสง ๗. ตอบ นัยน์ตาของเรามีความส�ำ คญั ตอ่ การมองเหน็ ดงั นั้น เราควรดแู ลรกั ษานัยน์ตา เพอ่ื ไมใ่ ห้นยั นต์ า มากเกินไป เส่ือมสภาพลง ถ้านัยน์ตาเส่ือมสภาพลงจนมองไม่เหน็ สง่ิ ต่าง ๆ รอบตวั จะทำ�ให้เราเดนิ ทางไม่สะดวก 97 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET ep 3 ข้ันปฏบิ ตั ิ แหลละงั สกราปุรปควฏาิบมัตริู้ ๖. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวางแผน สืบสอบข้อมูลจากแหล่งการเรียนรู้ที่ หลากหลาย ออกแบบและเขียนแผนภาพ ความคิด วิธีการป้องกันและดูแลรักษา นัยน์ตา จดั ทำ�เปน็ ช้นิ งาน (ตัวอย่างแผนภาพความคิด) St St แสงช่วยใหเ้ รามองเห็น เม่ือมแี สงเข้าสู่นัยนต์ าทำาให้เรามองเห็น St ใส่แวน่ ตากรองแสง เมอ่ื ต้องมอง รบั ประทาน หรือแวน่ ตากันแดด ดวงอาทิตย์ อาหารท่มี ี เม่ืออยใู่ นท่ีที่มแี สงจ้า ให้มองผา่ น วิตามนิ เอเปน็ อปุ กรณ์ แสงจากดวงอาทิตย์ช่วยใหเ้ รามองเห็น แสงจากหลอดไฟฟา้ ชว่ ยใหเ้ รามองเหน็ สว่ นประกอบ กรองแสงท่ีมี เชน่ ผักบุ้ง วธิ กี ารป้องกัน คณุ ภาพ และดแู ลรักษา ไมค่ วรอ่าน นยั นต์ า หนงั สอื ในท่ที ่ี ไมค่ วรมองแทบ็ เล็ต เมอื่ มีฝนุ่ หรอื เม่อื ไม่มแี สงเขา้ สูน่ ยั น์ตา ทำาให้เรามองไม่เหน็ มีแสงสว่าง โทรศพั ทเ์ คล่ือนที่ แมลงเขา้ ตา ไม่เพียงพอ ไม่ควรขย้ีตา หรอื จอคอมพิวเตอร์ ในทีม่ ดื เป็นเวลานาน แผนภาพความคิด วธิ ีการป้องกันและ ดูแลรกั ษานัยน์ตา ๗. นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ รว่ มกนั สรปุ สงิ่ ทเี่ ขา้ ใจ เปน็ ความรู้ร่วมกนั ดังน้ี • ถ้ามีแสงมาก ๆ เข้าสู่ตาอาจเกิด อันตรายต่อตาได้ จึงต้องหลีกเลี่ยง การมองหรอื ใชแ้ ผน่ กรองแสงทมี่ คี ณุ ภาพ เมื่อจำ�เป็น และต้องจัดความสว่างให้ 98 เหมาะสมกบั การท�ำ กิจกรรมต่าง ๆ ep 4 ๙. นักเรียนร่วมกันอภิปรายและสรุปเกี่ยวกับวิธีการทำ�งานให้เห็นการคิดเชิงระบบและ ขนั้ สอื่ สารและนำ� เสนอ วธิ กี ารทำ�งานที่มีแบบแผน ๘. ผแู้ ทนนกั เรยี นแตล่ ะกลุม่ ออกมาพดู และ 5ep ข้ันประเมนิ เพอื่ เพมิ่ คุณค่า บริการสังคม น�ำ เสนอแผนภาพความคดิ วธิ กี ารปอ้ งกนั และจิตสาธารณะ และดูแลรักษานัยน์ตาหน้าชั้นเรียน เพ่ือ ๑๐. นักเรียนร่วมกันคัดเลือกผลงานท่ีดีเด่นไปจัดทำ�เป็นนิทรรศการ หรือจัดแสดงผลงาน แลกเปล่ียนเรียนรู้กัน เพื่อน ๆ ร่วมกัน หรือเผยแพร่ในเว็บไซต์หรือเฟซบุ๊ก (facebook) เพ่ือเป็นแหล่งการเรียนรู้ ตรวจสอบและแก้ไขใหถ้ ูกต้อง ใหน้ กั เรียนชั้นอน่ื ๆ ๑๑. นกั เรยี นน�ำ เสนอผลการศึกษา พร้อมสะทอ้ นความคดิ รว่ มกนั สุดยอดคู่มือครู 98

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก asean นัยน์ตา เป็นอวัยวะสำาคัญท่ีทำาให้เรามองเห็นสิ่งต่าง ๆ รอบตัวเรา ตวั ชว้ี ดั ส่วนประกอบท่ีสาำ คัญของนัยนต์ า มีดงั น้ี ว ๒.๓ ป.๒/๒ กระจกตา St ภาระงาน/ช้นิ งาน เป็นส่วนทอ่ี ยู่ท่ีผิวหนา้ และหมุ้ เสน้ ประสาท ลกู นยั นต์ าไว้ เปน็ ตวั กลางโปรง่ ใส สว่ นประกอบของนัยน์ตา (-) ม่านตา ep 1 เปน็ เนื้อเยือ่ ส่วนท่ีมีสขี อง ขัน้ สังเกต นยั น์ตา ควบคุมปริมาณแสง รวบรวมข้อมลู ทีจ่ ะผ่านเขา้ สู่เลนสต์ า ๑. นักเรียนสังเกตภาพ ส่วนประกอบ รูม่านตา ของนัยน์ตา หรือส่ือวิทยาศาสตร์ แบบจำ�ลองนัยน์ตา ร่วมกันสนทนา เป็นชอ่ งกลางมา่ นตา เป็นสว่ น ทบทวนความรู้เก่ียวกับแนวทางการ ทมี่ สี เี ขม้ กลางนยั นต์ า รบั แสง ป้องกันอันตรายจากการมองวัตถุที่อยู่ ผา่ นเขา้ สู่เลนสต์ า ในบริเวณท่ีมีแสงสว่างไม่เหมาะสม โดยร่วมกันตอบคำ�ถามสำ�คัญกระตุ้น ความคิด ดงั นี้ เลนสต์ า จอตา (เรตนิ า) เปน็ เน้อื เยอื่ สดี ำาช้นั ในสุด ประกอบด้วย เป็นเลนส์นูน ทาำ หนา้ ท่ีรบั แสง ใยประสาทท่ีไวต่อแสงเป็นจำานวนมาก จากวัตถุ มีความยืดหยนุ่ เ ซ ล ล์ ป ร ะ ส า ท เ ห ล่ า น้ี จ ะ ร ว ม กั น เ ป็ น เพือ่ ใหส้ ามารถมองเหน็ วตั ถุ ประสาทตาซง่ึ จะทาำ หนา้ ทเ่ี ปลย่ี นสัญญาณแสง ที่ระยะต่าง ๆ ไดช้ ดั เจน เป็นสัญญาณไฟฟ้าเข้าสู่สมอง แล้วสมอง ตลอดเวลา แปลความหมายเป็นภาพทเี่ หน็ ส่วนประกอบของนัยนต์ า ๑.๑ การป้องกันอันตรายจากการมอง 99 วัตถุที่อยู่ในบริเวณที่มีแสงสว่าง ไม่เหมาะสมมีแนวทางอยา่ งไร ๒. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๔ คน คละความสามารถ แต่ละกลุ่มร่วมกันอย่าง (ตัวอย่างคำ�ตอบ หลีกเลี่ยงการมอง หรือ รวมพลังศึกษา สืบค้นเก่ียวกับแนวทางการป้องกันอันตรายจากการมองวัตถุ ใช้แผ่นกรองแสงที่มีคุณภาพเม่ือจำ�เป็น ที่อยู่ในบริเวณท่ีมีแสงไม่เหมาะสม จากแหล่งการเรียนรู้ที่หลากหลาย พร้อมทั้ง และต้องจัดความสว่างให้เหมาะสมกับ ออกแบบการน�ำ เสนอผลการสืบคน้ ใหอ้ ยใู่ นแบบทน่ี ่าสนใจ การทำ�กจิ กรรมต่าง ๆ เช่น การอา่ นหนงั สือ ๓. ผู้แทนนกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ น�ำ เสนอผลการสืบคน้ หนา้ ชั้นเรยี น การดูจอโทรทัศน์ การใช้โทรศัพท์เคลื่อนท่ี และแทบ็ เล็ต) 99 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET ep 2 ขน้ั คิดวิเคราะห์ St และสรปุ ความรู้ แสงจากดวงอาทิตย์สามารถทำาร้ายนัยน์ตาเราได้เช่นเดียวกับ ๔. นั ก เ รี ย น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม นำ � ข้ อ มู ล ที่ ไ ด้ ทำาร้ายผิวหนังของเรา และยังเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดโรคต้อกระจก มาวิเคราะห์ เปรียบเทียบว่ามีอะไรท่ี โรคจอประสาทตาเสื่อม เม่ือต้องเผชิญกับแสงจากดวงอาทิตย์หรือ เหมือนหรือแตกต่างกัน ร่วมกันแก้ไข อย่กู ลางแจ้ง ควรสวมแว่นตากันแดด เพ่ิมเติมให้ได้ข้อมูลที่ครบถ้วนท่ีสุด เราห้ามมองแสงจากดวงอาทิตย์โดยตรง ใ น ป ร ะ เ ด็ น แ น ว ท า ง ก า ร ป้ อ ง กั น อันตรายจากการมองวัตถุที่อยู่ใน บรเิ วณที่มีแสงไมเ่ หมาะสม นอกจากกิจกรรมกลางแจ้งแล้ว แสงจากกิจกรรมในร่ม เช่น ๕. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งท่ีเข้าใจเป็น แสงจากจอคอมพวิ เตอร์ โทรศพั ทเ์ คลอื่ นท่ี หรอื อปุ กรณอ์ เิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ถ้าเรามองหรือใช้งานต่อเน่ืองเป็นเวลานานจะทำาให้เกิดอาการตาล้า ความรู้ร่วมกันเกี่ยวกับแนวทางการ ตามัว ตาแห้ง ปวดศีรษะ มีปัญหาในการปรับโฟกัสสายตา เม่ือรู้สึก ป้องกันอันตรายจากการมองวัตถุที่อยู่ ตาแห้งควรกะพริบตาหรือพักสายตาจากหน้าจอทุก ๆ ๒๐ นาที ในบรเิ วณทม่ี ีแสงไม่เหมาะสม เปน็ เวลา ๒๐ วนิ าที โดยให้มองไปไกล ๆ ระยะประมาณ ๒๐ ฟตุ และ ๖. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า ควรมีระยะห่างจากหน้าจอประมาณ ๒๕ เซนตเิ มตร เพราะนัยนต์ าเปน็ โดยร่วมกันบอกวิธีถนอมนัยน์ตาให้ อวยั วะสำาคญั ในการดาำ รงชวี ติ ดงั นนั้ เราควรถนอมนยั นต์ าของเราใหด้ ี นยั นต์ ามสี ุขภาพท่ดี ี (ตัวอย่างคำ�ตอบ) ๑. ไม่อ่านหนังสอื ในท่ีที่มี แสงสว่างไม่เพียงพอ วิธถี นอม ๒. ไมด่ ูจอโทรทัศน์ นัยน์ตา ในระยะใกล้เกนิ ไป ๓. ไม่มองดวงอาทิตยโ์ ดยตรง เครื่องมือวัดความสว่าง (ลักซ์มิเตอร์) แผนภาพ วิธถี นอมนยั น์ตา 100 NET แนวข้อสอบ O-NET แหล่งก�ำเนิดแสงในธรรมชาตขิ ้อใดไม่ควรมองดว้ ยตาเปลา่ เพราะอาจท�ำให้ เกดิ อันตรายตอ่ นยั น์ตา ๑ โคมลอย ๒ ดวงจนั ทร ์ ๓ ดวงอาทติ ย์ เฉลย ๓ เหตผุ ล แสงจากดวงอาทติ ยเ์ ราไมค่ วรมองดว้ ยตาเปลา่ เพราะอาจท�ำ ให้ เกดิ อนั ตรายตอ่ นยั นต์ า ถา้ ตอ้ งการสงั เกตดวงอาทติ ย์ ควรมองผา่ นแผน่ กรองแสงอาทติ ย์ ชนดิ พอลเิ มอรด์ �ำ หรอื แผน่ กรองแสงอะลมู เิ นยี มไมลาร์ สุดยอดคู่มือครู 100

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก ep 3asean St การหาค่าความสว่าง ณ บริเวณใดบริเวณหน่ึงทำาได้โดยใช้เคร่ืองวัด ขน้ั ปฏบิ ัติ St Stความสว่างท่ีเรียกว่า ลักซ์มิเตอร์ มีหน่วยเป็น ลักซ์ ค่ามาตรฐานความเข้มและสรุปความรู้ ของแสงสวา่ งทพี่ อเหมาะสาำ หรบั พน้ื ท่หี รอื งานลักษณะตา่ ง ๆ ดังตาราง หลงั การปฏบิ ัติ ๗. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวางแผน ตาราง ความเข้มของแสงสว่างสำาหรับพื้นที่หรือลักษณะงาน ออกแบบ และวาดภาพและระบายสี แนวทางการป้องกันอันตรายจาก ตวั อยา่ งบรเิ วณพื้นท่ี คา่ เฉลยี่ ความเขม้ คา่ ความเขม้ ของ จุดท่คี วามเขม้ ของ การมองวัตถุที่อยู่ในบริเวณท่ีมีแสง หรอื ลักษณะงาน ของแสงสว่าง (ลกั ซ)์ แสงสวา่ ง (ลักซ์) แสงสวา่ งตา่ำ สดุ (ลักซ)์ ไมเ่ หมาะสมในกระดาษฟลิปชารต์ ๘. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งท่ีเข้าใจเป็น ลานจอดรถ ทางเดิน บันได ๕๐ ๒๕ ภายนอกอาคาร ทางเดนิ บนั ได ทางเขา้ หอ้ งโถง ๑๐๐ ๕๐ ความรู้ร่วมกัน ดงั น้ี ภายในอาคาร • ถ้ามีแสงท่ีสว่างมาก ๆ เข้าสู่ตา คลงั สินคา้ โกดงั เกบ็ ของไว้ ๒๐๐ ๑๐๐ อาจเกิดอันตรายต่อตาได้ จึงต้อง เพอ่ื การเคล่อื นย้าย หลกี เลยี่ งการมองหรอื ใชแ้ ผน่ กรองแสง ที่มีคุณภาพเมื่อจำ�เป็น และต้องจัด โรงอาหาร ห้องปรงุ อาหาร ๓๐๐ ๑๕๐ ความสว่างให้เหมาะสมกับการทำ� หอ้ งตรวจรักษา กิจกรรมตา่ ง ๆ งานเตรียมอาหาร ปรงุ อาหาร ๓๐๐-๕๐๐ ep 4 และลา้ งจาน ขน้ั สอื่ สารและนำ� เสนอ งานประจำาในสาำ นกั งาน เช่น งานเขยี น ๔๐๐-๕๐๐ งานพมิ พ์ งานบนั ทกึ ขอ้ มลู ๙. ผู้แทนนักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาพูด และน�ำ เสนอภาพวาดระบายสแี นวทาง งานออกแบบและเขยี นแบบ ๖๐๐-๗๐๐ การป้องกนั อนั ตรายจากการมองวัตถุ โดยไมใ่ ชโ้ ปรแกรมคอมพิวเตอร์ ที่อยู่ในบริเวณท่ีมีแสงไม่เหมาะสม หน้าช้ันเรียน เพ่ือแลกเปล่ียนเรียนรู้ การตัดเย็บเสอ้ื ผา้ ดว้ ยมอื การคดั แยก ๘๐๐-๑,๒๐๐ กัน เพ่ือน ๆ ร่วมกันตรวจสอบและ และเทียบสหี นังทีม่ ีสีเข้ม แกไ้ ขใหถ้ กู ต้อง งานตรวจสอบชนิ้ สว่ นท่ีมขี นาดเลก็ ๑,๒๐๐-๑,๖๐๐ งานซอ่ มแซม สิ่งทอ สิ่งถักทมี่ ีสีอ่อน งานทางการแพทย์ เชน่ ๒,๔๐๐ งานทนั ตกรรม หอ้ งผ่าตัด หรือมากกวา่ ท่ีมา : ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง มาตรฐานความเข้มของแสงสว่าง ในราชกิจจานุเบกษา หน้า ๑๕ 101 5ep ขนั้ ประเมินเพอื่ เพ่ิมคณุ คา่ ๑๐. นักเรียนร่วมกันอภิปรายและสรุป บริการสงั คม เก่ียวกับวิธีการทำ�งานให้เห็นการคิด และจิตสาธารณะ เ ชิ ง ร ะ บ บ แ ล ะ วิ ธี ก า ร ทำ � ง า น ที่ มี ๑๑. นักเรียนร่วมกันคัดเลือกผลงานท่ีดีเด่นไปจัดทำ�เป็นนิทรรศการ หรือจัดแสดง แบบแผน ผลงาน เพอ่ื เป็นแหล่งการเรยี นรใู้ หน้ ักเรียนช้นั อ่ืน ๆ ๑๒. นักเรียนนำ�ความเข้าใจเกี่ยวกับแนวทางการป้องกันอันตรายจากการมองวัตถุ ที่อยู่ในบริเวณท่ีมีแสงไม่เหมาะสม ไปปฏิบัติให้เพื่อน ๆ ในชุมชนเห็นเป็น แบบอยา่ งท่ดี ี ๑๓. นักเรียนน�ำ เสนอผลการศึกษา พรอ้ มสะทอ้ นความคดิ ร่วมกนั 101 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET ตัวช้ีวัด แบบฝกึ หดั ว ๒.๓ ป.๒/๒ แนวค�ำตอบ ๒. การมองเห็นวัตถุ ๑. ตอบ ๑. จับคู่บริเวณพื้นที่หรือลักษณะงานที่เหมาะสมกับระดับความเข้ม ของแสงสว่าง งานเขียนในส�ำนกั งาน ๕๐ ลักซ์ งานออกแบบและเขยี นแบบ ๓๐๐ ลักซ์ บริเวณพื้นที่หรือลักษณะงาน ระดับความเข้มของแสงสว่าง ลานจอดรถภายนอกอาคาร ๖๐๐-๗๐๐ ลกั ซ์ งานเขียนในสำานักงาน ๕๐ ลักซ์ โรงอาหาร ๒,๔๐๐ ลักซ์ หรอื มากกวา่ ห้องผา่ ตดั ๔๐๐-๕๐๐ ลกั ซ์ งานออกแบบและเขียนแบบ ๓๐๐ ลักซ์ ลานจอดรถภายนอกอาคาร ๖๐๐-๗๐๐ ลักซ์ โรงอาหาร ๒,๔๐๐ ลักซ์ หรือมากกว่า ห้องผ่าตัด ๔๐๐-๕๐๐ ลักซ์ 102 บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวางแผน สืบสอบข้อมูลจากแหล่งการเรียนรู้ที่หลากหลาย ออกแบบและเขียนแผนภาพความคิด การมองเหน็ วตั ถุ (ตัวอย่างแผนภาพความคิด) การมองเหน็ วัตถุทไี่ มใ่ ช่ ต้องอาศยั แสงจากแหลง่ ก�ำเนดิ กระทบสงิ่ นน้ั วตั ถุ แหล่งก�ำเนดิ แสง แล้วสะท้อนเขา้ สูน่ ยั น์ตา วัตถทุ ี่เป็น แสงจากแหล่งก�ำเนดิ นัน้ ต้องเคลือ่ นท่มี าถึงนยั นต์ า แหล่งก�ำเนดิ แสง แผนภาพความคดิ การมองเหน็ วัตถุ สุดยอดคู่มือครู 102

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก asean แนวคำ� ตอบ ๒. สถานการณ์ที่กำาหนดให้ ควรเลือกเพิ่มแสงสว่างหรือลดแสงสว่าง ๒. ตอบ เพื่อป้องกันอันตรายจากการมองวัตถุต่าง ๆ ๑. เพม่ิ ๒. เพิม่ สถานการณ์ วงกลมสัญลกั ษณเ์ พิม่ หรือลดระดบั ความสว่าง ๓. ลด ๔. เพิ่ม ๑. เลน่ แท็บเล็ตในห้องนอน ลด เพ่ิม ๕. ลด ๒. อา่ นหนงั สือตอนกลางคืน ลด เพมิ่ ๖. เพิม่ ๓. ดดู าวบนท้องฟ้า ลด เพม่ิ ๗. เพม่ิ ๔. ดกู ารแข่งขนั เทเบลิ เทนนสิ ในโรงยมิ ลด เพมิ่ ๕. ดปู รากฏการณส์ ุรยิ ุปราคา ลด เพ่มิ ๖. ทาำ งานแกะสลกั ผลไม้ ลด เพิ่ม ๗. คุณหมอผ่าตัดผู้ปว่ ยโรคหัวใจ ลด เพิ่ม สะเต็มสร้างสรรค์ สะเต็มสร้างสรรค์ ปัญหา นักเรยี นรว่ มกันท�ำกิจกรรม แสงจากแหล่งกำาเนิดแสง เช่น ดวงอาทิตย์ หลอดไฟฟ้า เปลวไฟ สะเตม็ สรา้ งสรรค์ นำ� ไปสู่การสร้าง นวัตกรรม เคลื่อนที่เป็นแนวตรง เมื่อกระทบกับวัตถุแล้วสะท้อนเข้าตาเรา จะทำาให้เรามองเห็นวัตถุเหล่านั้น แต่ถ้าวัตถุเหล่านั้นอยู่ในตำาแหน่งที่ แสงไม่สามารถสะท้อนสู่ตาเราได้ เช่น อยู่สูงและมีวัตถุอื่นบังสายตา เราจะประดิษฐ์อุปกรณ์อะไรที่จะแก้ไขปัญหาในสถานการณ์เหล่านี้ได้ สถานการณ์ ชมรมการแสดงต้องการประดิษฐ์กล้องมองวัตถุจากมุมสูง เพื่อให้ ผู้ชมที่นั่งด้านหลังมองเห็นการแสดงบนเวทีชัดขึ้น โดยไม่ถูกผู้ชม ด้านหน้าบังสายตา สิ่งประดิษฐ์นี้ต้องใช้หลักการสะท้อนของแสงผ่าน กระจกเงา นักเรียนจะออกแบบสิ่งประดิษฐ์ดังกล่าวได้อย่างไร 103 103 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET เปา้ หมายการเรียนรู้ มาตรฐานการเรยี นรู้ ห ๖นว่ยการเรยี นร ดนิ ในท้องถิน่ ของเราทู้ ่ี มาตรฐาน ว ๓.๒ แผนผงั หัวข้อหน่วยการเรียนรู้ เข้าใจองค์ประกอบและความสัมพันธ์ ของระบบโลก กระบวนการเปล่ียนแปลง สว่ นประกอบของดนิ ชนดิ ของดนิ ภายในโลกและบนผิวโลก ธรณีพิบัติภัย กระบวนการเปลี่ยนแปลงลมฟ้าอากาศ ดินในท้องถิน่ และภมู อิ ากาศโลก รวมทัง้ ผลตอ่ ส่งิ มีชีวติ ของเรา และสิง่ แวดล้อม ประโยชนข์ องดิน ตัวชี้วัด ๑. ระบสุ ว่ นประกอบของดนิ และจ�ำ แนกชนดิ ของดินโดยใช้ลักษณะเนือ้ ดินและ ก�รจับตวั เปน็ เกณฑ์ (ว ๓.๒ ป.๒/๑) ๒. อธิบ�ยก�รใชป้ ระโยชนจ์ �กดิน จ�กข้อมูลทรี่ วบรวมได ้ (ว ๓.๒ ป.๒/๒) ศพั ทว์ ทิ ยาศาสตร์นา่ รู้ คาำ ศัพท์ คำาอา่ น คาำ แปล clay เคล ดนิ เหนียว loam โลม ดินร่วน sand แซนดฺ ดนิ ทร�ย soil ซอย ดิน สาระการเรียนรูแ้ กนกลาง ดินประกอบด้วยเศษหิน ซากพืช ซากสัตว์ผสมอยู่ในเนื้อดิน มีอากาศและ นํ้าแทรกอย่ตู ามชอ่ งวา่ งตามเนือ้ ดนิ ดินจำ�แนกเป็น ดนิ ร่วน ดินเหนียว และดนิ ทราย ตามลักษณะเน้อื ดินและการจบั ตวั ของดนิ ซ่ึงมผี ลตอ่ การอุ้มนํ้าที่แตกตา่ งกัน ดินแต่ละชนิดน�ำ ไปใช้ประโยชนไ์ ดแ้ ตกต่างกนั ตามลกั ษณะและสมบตั ขิ องดนิ สุดยอดคู่มือครู 104

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก asean สมรรถนะสำ�คัญของผ้เู รยี น ดนิ เหนียว ดนิ ทราย ๑. ความสามารถในการส่อื สาร บวั ข้าว กระบองเพชร มันสำาปะหลัง ๒. ความสามารถในการคิด ๓. ความสามารถในการแกป้ ญั หา ๔. ความสามารถในการใช้ทกั ษะชวี ติ ๕. ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ ใฝ่เรยี นรู้ ตวั ชี้วดั ที่ ๔.๑ ตงั้ ใจ เพยี รพยายามใน การเรียนและเขา้ รว่ มกิจกรรมการเรียนรู้ ดนิ ตัวช้ีวดั ท่ี ๔.๒ แสวงหาความรู้จาก แหล่งเรยี นรู้ตา่ ง ๆ ท้ังภายในและ ภายนอกโรงเรยี น ด้วยการเลอื กใชส้ ือ่ อยา่ งเหมาะสม บนั ทึกความรู้ วเิ คราะห์ สรปุ เป็นองค์ความรู้ สามารถน�ำ ไปใช้ ในชวี ิตประจ�ำ วันได้ ดนิ รว่ น มงุ่ มัน่ ในการทำ�งาน ตวั ช้วี ัดท่ี ๖.๑ ต้ังใจและรับผดิ ชอบ ฟกั ทอง คะนา้ ในการปฏบิ ัตหิ นา้ ทีก่ ารงาน ตัวช้ีวัดท่ี ๖.๒ ท�ำ งานด้วยความเพยี ร พยายามและอดทนเพอ่ื ใหง้ านสำ�เร็จ ตามเปา้ หมาย บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกันวางแผน สืบสอบข้อมูลเก่ียวกับ ส่วนประกอบของดินที่เหมาะแก่การเพาะปลูกพืช แล้วออกแบบและเขียน อินโฟกราฟิก (infographic) ส่วนประกอบของดินท่ีเหมาะแก่การเพาะปลูก โดยใช้โปรแกรมคอมพวิ เตอร์ 105 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 NET แนวข้อสอบ O-NET St ตวั ชี้วดั ๑. ส่วนประกอบของดิน ว ๓.๒ ป.๒/๑ ดนิ เปน็ สว่ นส�ำ คญั ของก�รด�ำ รงชวี ติ รอบตวั เร�มดี นิ อยหู่ ล�ยแหลง่ ดินแต่ละแหล่งมีลักษณะแตกต่�งกัน แต่เคยสังเกตหรือไม่ว่� ภาระงาน/ช้นิ งาน ส่วนประกอบของดินมีอะไรบ้�ง แผนภาพความคดิ สว่ นประกอบของดนิ ep 1 ขัน้ สงั เกต รวบรวมขอ้ มูล ๑. นักเรียนสังเกตลักษณะของดินท่ีบ้าน ห รื อ ดิ น ท่ี ส น า ม โ ร ง เ รี ย น ที่ อ ยู่ ใ น บีกเกอร์ ร่วมกันทบทวนประสบการณ์เดิม เก่ียวกับดิน โดยร่วมกันตอบคำ�ถาม ส�ำ คัญกระตนุ้ ความคดิ ดงั นี้ ๑.๑ นักเรยี นรู้จักดินหรือไม่ (ร้จู กั ) ๑.๒ นักเรียนเคยเล่นดินที่บ้านของ นักเรียนหรือดินที่สนามโรงเรียน ดินบนภูเขา หรือไม่ (เคย/ไม่เคย) ดินในไร่ข้าวโพด ๑.๓ ดินที่บ้านของนักเรียนมีลักษณะ ดินในนาขา้ ว อย่างไร แตกต่างจากดินท่ีสนาม โรงเรียนหรอื ไม่ (ตัวอย่างคำ�ตอบ ดินท่ีบ้านเป็นดินร่วน มีสดี ำ� มีเศษใบไมป้ นอยู่ แตกต่างจากดนิ ที่ โรงเรยี นซง่ึ เปน็ ดนิ แหง้ แขง็ สดี �ำ ปนนาํ้ ตาล) 106 ๑.๔ ดนิ เกดิ ข้ึนได้อยา่ งไร (ดินเกิดจากการผุพังย่อยสลายของหิน เฉลยกจิ กรรมการทดลอง รวมกับซากพืช ซากสัตว์ท่ีเน่าเป่ือยทับถม บันทึกผลการท�ำกิจกรรม กนั โดยมนี า้ํ และอากาศแทรกอยใู่ นชอ่ งวา่ ง ตอนท่ี ๑ (ตัวอยา่ งค�ำตอบ) ระหวา่ งเม็ดดนิ ) ตาราง บริเวณทพี่ บ และสง่ิ ท่ีพบในดิน เมื่อสอ่ งดดู ้วยแว่นขยายของดินหมายเลข ๑-๓ ดิน บรเิ วณทพี่ บดิน หมายเลข ๑ ใต้ตน้ มะมว่ งที่บา้ น พบเศษใบไม้ แมลงท่ีตายแลว้ กอ้ นหนิ ก้อนเลก็ ๆ เศษเชือก หมายเลข ๒ ริมบอ่ น้าํ ทโ่ี รงเรียน พบเศษขยะ เศษไม้ แมลงท่ีตายแลว้ ก้อนหินกอ้ นเล็ก ๆ หมายเลข ๓ กระถางดอกไม้ท่โี รงเรยี น พบเศษใบไม้ มด ก้อนหินกอ้ นเลก็ ๆ สุดยอดคู่มือครู 106

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก Step 1asean ค�ำ ถ�มส�ำ คญั ข้นั สงั เกต ดนิ มสี ่วนประกอบสาํ คญั อะไรบ้าง รวบรวมข้อมูล ๒. นักเรียนร่วมกันสังเกตตัวอย่างดินที่ นำ � ม า จ า ก แ ห ล่ ง ท่ี ม า แ ต ก ต่ า ง กั น กจิ กรรมท่ี ๖.๑ ศกึ ษาสว่ นประกอบของดิน ๒ แหล่ง แล้วร่วมกันตอบคำ�ถาม สำ�คญั กระต้นุ ความสนใจ ดงั นี้ ตอนที่ ๑ ๒.๑ ดินที่นำ�มาให้นักเรียนสังเกต มลี กั ษณะอย่างไร วสั ดุอปุ กรณ์ (ตัวอย่างคำ�ตอบ ดินที่ ๑ มีลักษณะร่วน ๑. ตัวอย่�งดิน ๓ แหล่ง นม่ิ มเี ศษใบไมแ้ ละกง่ิ ไม้ ๒. แว่นขย�ย ๑ อัน ส่วนดนิ ที่ ๒ มลี ักษณะแขง็ เน้อื ดินแห้ง แตก) ๓. พลั่วขุดดิน ๑ อัน ๒.๒ ดินทั้ง ๒ แหล่งมีส่วนประกอบ ๔. บีกเกอร์ ขน�ด ๕๐๐ ลูกบ�ศก์เซนติเมตร ๓ ใบ ทเ่ี หมือนกันหรอื ไม่ (ตัวอย่างคำ�ตอบ ไม่เหมือนกนั ) ๕. จ�นกระด�ษสีข�ว ๓ ใบ ๒.๓ ดินในทอ้ งถิ่นมสี งิ่ ใดเปน็ ๖. ช้อน ๑ คัน ๗. ป�กก�เคมี ๑ ด้�ม วธิ ีทาำ ส่วนประกอบบ้าง ๑. นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกันสำ�รวจดินบริเวณโรงเรียนหรือบ้�น (ตัวอย่างคำ�ตอบ ซากพืช ซากสตั ว์ นํ้า) จ�ำ นวน ๓ บริเวณ ๒.๔ ดินแต่ละแหล่งมีส่วนประกอบ ๒. ขุดหรือตกั ดนิ จ�ก ๓ บรเิ วณ จ�ำ นวนแหลง่ ละ ๓๐๐ ลกู บ�ศก์เซนตเิ มตร ลงในบีกเกอร์ แล้วกำ�หนดหม�ยเลขดิน ๑-๓ เหมือนกนั หรอื ไม่ ๓. ตกั ดินปริม�ตร ๑๐๐ ลกู บ�ศก์เซนติเมตร ใสใ่ นจ�นกระด�ษ เขียนหม�ยเลขกำ�กับท่ีจ�นกระด�ษ สังเกตดินอย่�งละเอียด โดยใช้ (ตัวอยา่ งคำ�ตอบ ไมเ่ หมอื นกนั ดนิ บางแหล่ง ช้อนเขี่ยดิน จ�กน้ันใช้แว่นขย�ยส่องดูสิ่งท่ีอยู่ในดินแต่ละหม�ยเลข บนั ทึกผลโดยก�รว�ดภ�พ มีเศษใบไมม้ าก ดินบางแหล่งเปียก) ๒.๕ ดิ น มี ส่ ว น ป ร ะ ก อ บ สำ � คั ญ 107 อะไรบ้าง (น้ํา อากาศ ฮิวมัส และหนิ เลก็ ๆ) ๓. นกั เรียนแบง่ กล่มุ กลุ่มละ ๔ คน คละ ความสามารถ แตล่ ะกล่มุ รว่ มกันอยา่ ง รวมพลังศึกษาวิธีทำ� อภิปรายก่อนทำ� สรปุ ผลการทำ� กจิ กรรม กิจกรรม ปฏิบัติกิจกรรมท่ี ๖.๑ เร่ือง ศึกษาสว่ นประกอบของดนิ (ตอนท่ี ๑) ดนิ มีเศษใบไม้ แมลงหรือสัตว์ตัวเล็ก ๆ ท้ังที่ยังมีชวี ติ อยู่ และบันทกึ ผลการทำ�กจิ กรรม และท่ตี ายแลว้ รวมทัง้ กอ้ นหนิ กอ้ นเลก็ ๆ เปน็ ส่วนประกอบ ๔. ผู้ แ ท น นั ก เ รี ย น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม นำ � เ ส น อ ผลการทำ�กิจกรรมหนา้ ชน้ั เรยี น 107 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET ep 2 ข้นั คิดวิเคราะห์ St และสรปุ ความรู้ ๔. แต่ละกลุ่มนำ�เสนอเพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลกัน ๕. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ และอภิปรายผลการทำ�กิจกรรม โดย ตอบค�ำ ถามหลงั ทำ�กิจกรรม ๖. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันสรุปผล ๒ การทำ�กิจกรรมและสรุปส่ิงท่ีเข้าใจ เป็นความรู้ร่วมกันเก่ียวกับศึกษา การสังเกตดินด้วยตาเปล่าและโดยส่องดูด้วยแว่นขยาย ส่วนประกอบของดิน (ตอนที่ ๑) ว่า ดนิ มเี ศษใบไม้ แมลงหรอื สตั วต์ วั เลก็ ๆ ตัวอยา่ งตารางบันทกึ ผลการทำากจิ กรรม ท้ังที่ยังมีชีวิตอยู่และท่ีตายแล้ว รวมท้ัง ก้อนหนิ ก้อนเล็ก ๆ เปน็ สว่ นประกอบ ตาราง บริเวณท่ีพบและส่งิ ที่พบในดนิ เมอ่ื สอ่ งดูด้วยแว่นขย�ยของดนิ หม�ยเลข ๑-๓ ดนิ บรเิ วณท่ีพบดนิ หม�ยเลข ๑ หม�ยเลข ๒ หม�ยเลข ๓ นักเรยี นน�ำ ดินม�จ�กบริเวณใดบ�้ ง สงิ่ ทอ่ี ยูใ่ นดินแต่ละหม�ยเลขมีอะไรบ้�ง ส่ิงท่ีอยู่ในดินหม�ยเลข ๑-๓ เหมือนหรือ แตกต่�งกัน อย�่ งไร สรุปผลก�รท�ำ กิจกรรมได้ว่�อย�่ งไร เศษหิน ซากพืช ซากสัตว์เป็นส่วนประกอบหนึ่ง ของดิน ส่วนประกอบเหล่านี้พบได้เมื่อเขี่ยดิน และส่องดูด้วยแว่นขยาย 108 แนวคำ� ตอบ ๑. ตอบ ใตต้ ้นมะม่วงที่บา้ น ริมบอ่ นาํ้ ทโี่ รงเรยี น กระถางดอกไมท้ ีโ่ รงเรยี น ๒. ตอบ ดนิ หมายเลข ๑ มเี ศษใบไม้ แมลงท่ตี ายแล้ว กอ้ นหนิ กอ้ นเล็ก ๆ เศษเชือก ดนิ หมายเลข ๒ เศษขยะ เศษไม้ แมลงทต่ี ายแลว้ กอ้ นหินกอ้ นเลก็ ๆ ดินหมายเลข ๓ เศษใบไม้ มด กอ้ นหินกอ้ นเลก็ ๆ ๓. ตอบ ดินหมายเลข ๑-๓ สิ่งทเ่ี หมอื นกัน คอื เศษใบไม้ แมลงหรอื สตั ว์เลก็ ๆ ทย่ี ังมชี วี ิตอยแู่ ละทีต่ ายแล้ว และมีก้อนหนิ ก้อนเล็ก ๆ สว่ นสง่ิ ท่แี ตกตา่ งกัน คือ ดินบางหมายเลขมีเศษขยะอยใู่ นดิน แต่บางหมายเลขไม่มี ๔. ตอบ ดินมีเศษใบไม้ แมลงหรอื สตั ว์เล็ก ๆ ทั้งทีย่ ังมีชีวติ อยู่และทีต่ ายแล้ว รวมทงั้ กอ้ นหนิ กอ้ นเลก็ ๆ เปน็ ส่วนประกอบ สุดยอดคู่มือครู 108

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก ตอนท่ี ๒ Step 1asean ขั้นสังเกต รวบรวมขอ้ มลู วสั ดอุ ุปกรณ์ ๓ ใบ ๑. นกั เรียนแบ่งกลุ่ม กล่มุ ละ ๔ คน คละ ๓ เส้น ความสามารถ แตล่ ะกลมุ่ ร่วมกนั อยา่ ง ๑. ตวั อย่�งดนิ จ�กกจิ กรรมตอนท่ ี ๑ ๑ ด�้ ม รวมพลังศึกษาวิธีทำ� อภิปรายก่อนทำ� ๒. ถุงพล�สตกิ ใส กิจกรรม ปฏิบัติกิจกรรมที่ ๖.๑ เรื่อง ๓. ย�งรัด ศกึ ษาสว่ นประกอบของดิน (ตอนที่ ๒) ๔. ป�กก�เคม ี และบันทกึ ผลการท�ำ กจิ กรรม วธิ ีทำา ๒. ผู้แทนนักเรียนแต่ละกลุ่มนำ�เสนอ ผลการทำ�กิจกรรมหนา้ ชน้ั เรียน ๑. นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกันตักดินปริม�ตร ๑๕๐ ลูกบ�ศก์- เซนติเมตร ใส่ลงในถุงพล�สติกใส หม�ยเลขละ ๑ ใบ เขียนหม�ยเลข ก�ำ กบั ทถ่ี งุ พล�สตกิ ใส แลว้ รดั ป�กถงุ ใหแ้ นน่ สงั เกตภ�ยในถงุ พล�สตกิ ใส และบนั ทกึ ผล ๒. น�ำ ถงุ พล�สตกิ ใสทมี่ ดี นิ อยภู่ �ยในทงั้ ๓ ใบ ว�งกล�งแดดเปน็ เวล� ๒ ชวั่ โมง แลว้ นำ�เข�้ ที่ร่ม สงั เกตสงิ่ ทเ่ี กิดขึน้ ภ�ยในถุงพล�สติกใสอกี ครัง้ เปรียบเทียบ กับก่อนนำ� ถงุ พล�สติกใสไปว�งไว้ กล�งแดด และบันทกึ ผล ๓. แต่ละกลุ่มนำ�เสนอเพื่อ แลกเปลย่ี นข้อมลู กัน ๑๒ ๓ การนำาดินใส่ถุงพลาสติกใสไปวางกลางแดด เฉลยกิจกรรมการทดลอง 109 บนั ทกึ ผลการท�ำกจิ กรรม สรุปผลการทำ� กจิ กรรม ตอนท่ี ๒ ดินมนี า้ํ เปน็ ส่วนประกอบ ตาราง สงิ่ ท่พี บในถงุ พลาสตกิ ใสใส่ดนิ ระหว่างกอ่ นและหลังน�ำไปวางกลางแดด ของดนิ หมายเลข ๑-๓ 109 สุดยอดคู่มือครู ดนิ สง่ิ ท่ีพบในถุงพลาสติกใสใสด่ นิ ก่อนน�ำไปวางกลางแดด หลังน�ำไปวางกลางแดด หมายเลข ๑ มดี ินและผงดนิ ในถงุ พลาสติกใส มดี นิ ผงดิน และมีไอน้�ำเกาะอยู่ที่ถุงพลาสตกิ ใส หมายเลข ๒ มีดนิ และผงดินในถุงพลาสติกใส มีดิน ผงดนิ และมีไอน�ำ้ เกาะอยทู่ ถ่ี งุ พลาสตกิ ใส หมายเลข ๓ มดี ินและผงดินในถุงพลาสตกิ ใส มดี นิ ผงดิน และมไี อนำ้� เกาะอย่ทู ถ่ี ุงพลาสติกใส

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ St บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET ep 2 ขน้ั คดิ วิเคราะห์ ตวั อยา่ งตารางบนั ทึกผลการทำากจิ กรรม และสรุปความรู้ ๓. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ ตาราง ส่ิงท่ีพบในถุงพล�สติกใสใส่ดินระหว่�งก่อนและหลัง และอภิปรายผลการทำ�กิจกรรม โดย นำ�ไปว�งกล�งแดดของดนิ หม�ยเลข ๑-๓ ตอบค�ำ ถามหลังท�ำ กิจกรรม ดนิ ส่ิงทพี่ บในถุงพลาสติกใสใส่ดิน ๔. นั ก เ รี ย น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม ร่ ว ม กั น ส รุ ป ผ ล ก่อนนำาไปวางกลางแดด หลังนาำ ไปวางกลางแดด การทำ�กิจกรรมและสรุปส่ิงท่ีเข้าใจ หม�ยเลข ๑ เปน็ ความรเู้ กยี่ วกบั ศกึ ษาสว่ นประกอบ หม�ยเลข ๒ ของดิน (ตอนท่ี ๒) ว่า ดินมีน้ําเป็น หม�ยเลข ๓ ส่วนประกอบ ถุงพล�สติกใสใส่ดนิ ทง้ั ๓ ใบ ก่อนน�ำ ไปว�งไว้กล�งแดด เป็นอย�่ งไร ถงุ พล�สติกใสใสด่ นิ ท้ัง ๓ ใบ หลงั น�ำ ไปว�งไว้กล�งแดด เป็นอย่�งไร เมือ่ น�ำ ถุงพล�สติกใสใสด่ นิ ทง้ั ๓ ใบ ว�งไวก้ ล�งแดด มกี �รเปล่ียนแปลงเหมอื นหรอื แตกต่�งกัน อย�่ งไร ก�รเปลย่ี นแปลงท่เี กิดข้นึ ในถงุ พล�สตกิ ใสใส่ดินเกิดข้นึ ได้อย�่ งไร สรปุ ผลก�รทำ�กิจกรรมไดว้ �่ อย่�งไร ห ย ด นํ้ า ที่ เ ก า ะ ใ น ถุ ง พ ล า ส ติ ก ใ ส ใ ส่ ดิ น มาจากนํา้ หรอื ความชืน้ ซึง่ เปน็ สว่ นประกอบหนึง่ ที่แทรกอยู่ตามช่องว่างในเนื้อดิน 110 แนวคำ� ตอบ ๑. ตอบ มีดนิ และผงดินในถุงพลาสติกใส ๒. ตอบ มดี นิ ผงดิน และมีไอนา้ํ เกาะอยทู่ ี่ถงุ พลาสติกใส ๓. ตอบ เมอื่ นำ�ถุงพลาสติกใสทใี่ ส่ดินทงั้ ๓ ใบ ไปวางไว้กลางแดด มกี ารเปลย่ี นแปลง เหมอื นกัน คอื มีไอนํ้าเกาะทข่ี ้างถงุ ซ่งึ ก่อนน�ำ ไปวางไว้กลางแดดไม่มไี อนา้ํ เกาะทีข่ ้างถงุ ๔. ตอบ ไอนํ้าที่เกาะขา้ งถงุ พลาสติกใส เกดิ จากนา้ํ ทีอ่ ยใู่ นดิน ๕. ตอบ ดนิ มีนํ้าเปน็ สว่ นประกอบ สุดยอดคู่มือครู 110

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก ตอนท่ี ๓ St St ep 1asean วัสดอุ ุปกรณ์ ขัน้ สังเกต ๑. ตวั อย�่ งดนิ จ�กกจิ กรรมตอนท่ี ๑ รวบรวมขอ้ มลู ๒. ชอ้ น ๑ คัน ๓. แท่งแก้วคนส�ร ๓ แท่ง ๑. นักเรยี นแบง่ กลุ่ม กลมุ่ ละ ๔ คน คละ ๔. นำ้� ๙ ๐ ๐ ลูกบ�ศก์เซนติเมตร ความสามารถ แตล่ ะกลมุ่ รว่ มกนั อยา่ ง ๕. บกี เกอร ์ ขน�ด ๕๐๐ ลกู บ�ศกเ์ ซนตเิ มตร ๓ ใบ รวมพลังศึกษาวิธีทำ� อภิปรายก่อนทำ� ๖. ป�กก�เคม ี ๑ ด้�ม กิจกรรม ปฏิบัติกิจกรรมท่ี ๖.๑ เร่ือง ศึกษาสว่ นประกอบของดนิ (ตอนที่ ๓) วธิ ที ำา และบันทึกผลการท�ำ กจิ กรรม ๒. ผู้แทนนักเรียนแต่ละกลุ่มนำ�เสนอ ผลการทำ�กิจกรรมหน้าชั้นเรียน เพื่อ ตรวจสอบความถูกตอ้ ง ๑. นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกันรินน้ำ�ปริม�ตร ๓๐๐ ลูกบ�ศก์- ep 2 ขน้ั คิดวิเคราะห์ เซนติเมตร ใส่ในบีกเกอร์ใบท่ี ๑ เขียนหม�ยเลขกำ�กับที่บีกเกอร์ ๒. ค่อย ๆ ตักดนิ หม�ยเลข ๑ จำ�นวน ๑ ชอ้ น ใสล่ งในบีกเกอรท์ ีม่ นี ำ�้ ใบท ี่ ๑ และสรุปความรู้ สังเกตสิ่งที่เกดิ ขึน้ และบันทกึ ผล ๓. ใช้แท่งแก้วคนส�รคนดินในบีกเกอร์ใบท่ี ๑ ให้เข้�กับน้ำ� ตั้งทิ้งไว้สักครู่ ๓. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ สังเกตสง่ิ ท่เี กดิ ขนึ้ และบันทึกผล และอภิปรายผลการทำ�กิจกรรม โดย ตอบค�ำ ถามหลังทำ�กจิ กรรม ๔. ทำ�ซำ้�ข้อ ๑-๓ แต่เปลี่ยนจ�กดิน หม�ยเลข ๑ เป็นดินหม�ยเลข ๒ ๔. นั ก เ รี ย น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม ร่ ว ม กั น ส รุ ป ผ ล และ ๓ ต�มลำ�ดับ การทำ�กิจกรรมและสรุปสิ่งท่ีเข้าใจ ๕. แต่ละกลุ่มนำ�เสนอเพ่ือแลกเปล่ียน เปน็ ความรเู้ กย่ี วกบั ศกึ ษาสว่ นประกอบ ขอ้ มูลกัน ของดิน (ตอนที่ ๓) ว่า ดินมีอากาศ เศษพืชและสัตว์ และก้อนหินก้อน ดินที่ถูกตักลงในนำ้า เล็ก ๆ เป็นส่วนประกอบ เฉลยกจิ กรรมการทดลอง บนั ทึกผลการท�ำกิจกรรม 111 สรุปผลการท�ำกิจกรรม ตอนที่ ๓ (ตัวอย่างค�ำตอบ) ดินมีอากาศ เศษพืชและสัตว์ และก้อนหิน ตาราง สิง่ ทพี่ บในบีกเกอร์ระหว่างขณะตกั ดินใส่ลงในน�ำ้ และหลงั ใช้แท่งแก้วคนสาร ก้อนเลก็ ๆ เปน็ สว่ นประกอบ คนดนิ ในนำ�้ ของดินหมายเลข ๑-๓ ดิน ขณะตกั ดนิ ใส่ลงในนํา้ สง่ิ ทพ่ี บในบกี เกอร์ 111 สุดยอดคู่มือครู หลงั ใช้แท่งแกว้ คนสารคนดินในนำ้� หมายเลข ๑ มีฟองอากาศออกมาจากดิน ขณะทด่ี นิ ตกลงไปในน�้ำ สนี �้ำเปลย่ี นเปน็ สีเขม้ ขน้ึ มสี ิ่งทีล่ อยอยู่บนผวิ น้�ำ เชน่ เศษใบไม้ เศษซากพืช หมายเลข ๒ มีฟองอากาศออกมาจากดนิ เศษแมลง และส่งิ ทจี่ มอย่กู ้นบีกเกอร์ เชน่ เม็ดดิน ก้อนหนิ กอ้ นเลก็ ๆ ขณะทด่ี ินตกลงไปในน้�ำ สีนำ้� เปลย่ี นเปน็ สีเข้มขึน้ มสี ่ิงท่ลี อยอยบู่ นผวิ นำ�้ เช่น เศษใบไม้ เศษซากพืช หมายเลข ๓ มฟี องอากาศออกมาจากดิน เศษแมลง และสงิ่ ทจ่ี มอยู่กน้ บีกเกอร์ เชน่ เม็ดดิน ก้อนหินกอ้ นเล็ก ๆ ขณะท่ีดินตกลงไปในนำ�้ สนี �้ำเปลย่ี นเปน็ สีเข้มขน้ึ มีส่งิ ที่ลอยอยบู่ นผิวน้�ำ เชน่ เศษใบไม้ เศษซากพืช เศษแมลง และส่งิ ที่จมอยกู่ ้นบีกเกอร์ เช่น เมด็ ดนิ กอ้ นหนิ กอ้ นเลก็ ๆ

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ St บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 NET แนวข้อสอบ O-NET ep 3 ข้นั ปฏบิ ตั ิ ตวั อยา่ งตารางบนั ทกึ ผลการทำากจิ กรรม แหลละังสกราปุรปควฏาิบมตั ริู้ ๕. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวางแผน ตาราง สิ่งที่พบในบีกเกอร์ขณะตักดินใส่ลงในนำ้� ออกแบบ และเขียนแผนภาพความคิด และหลังใช้แท่งแก้วคนส�รคนดินในนำ้�ของดินหม�ยเลข ๑-๓ สว่ นประกอบของดนิ จัดทำ�เปน็ ชิน้ งาน ดนิ สง่ิ ท่พี บในบกี เกอร์ (ตวั อยา่ งแผนภาพความคดิ ) หม�ยเลข ๑ ขณะตักดินใสล่ งในนา้ำ หลังใชแ้ ท่งแกว้ คนสารคนดินในน้าำ หม�ยเลข ๒ หม�ยเลข ๓ ดนิ ส่วนประกอบของดิน มีสง่ิ ใดเกิดขึ้นขณะตักดนิ ใสล่ งในนำ�้ ของดินแตล่ ะหม�ยเลข สิ่งทเ่ี กิดขน้ึ ขณะตักดินใสล่ งในน�้ำ ทง้ั ๓ หม�ยเลข เศษหนิ ซากพชื น้ำ� อากาศ เหมอื นหรือแตกต�่ งกนั อย่�งไร ซากสตั ว์ มสี ่ิงใดเกิดขึ้นหลังใชแ้ ทง่ แก้วคนส�รคนดินในนำ้� ของดินแตล่ ะหม�ยเลข แผนภาพความคิด ส่วนประกอบของดนิ สงิ่ ทเ่ี กดิ ขึ้นหลงั ใช้แท่งแกว้ คนส�รคนดนิ ในน้�ำ ทัง้ ๓ หม�ยเลขเหมือนหรือแตกต�่ งกัน อย่�งไร ๖. นักเรียนร่วมกันสรปุ สิ่งทเ่ี ข้าใจเป็นความรู้ สรุปผลก�รทำ�กิจกรรมไดว้ �่ อย่�งไร ร่วมกัน ดังนี้ ฟองอากาศที่เกิดขึ้นขณะตักดนิ ใส่ลงในนํา้ มาจากอากาศ • ดินประกอบด้วยเศษหิน ซากพืช ซึ่งเป็นส่วนประกอบหนึ่งที่แทรกอยู่ตามช่องว่างในเน้ือดิน ซากสัตว์ ผสมอยู่ในเนื้อดิน มีอากาศ และเมื่อใช้แท่งแก้วคนสารคนดินในนํ้า ส่วนประกอบต่าง ๆ ของดิน และน้าํ แทรกอยตู่ ามชอ่ งวา่ งในเน้อื ดิน ได้แก่ เศษหิน ซากพชื ซากสัตว์ ไดแ้ ยกกันเปน็ ชั้น โดยส่วนประกอบท่ีหนักกว่า คือ เศษหิน อยู่ท่ีด้านล่าง ซากพืชและ แนวคำ� ตอบ ซากสตั วม์ ีทั้งท่ปี นอยูใ่ นเนอื้ ดินด้านล่าง และลอยอยบู่ นผิวนาํ้ ๑. ตอบ ขณะตักดินหมายเลข ๑ ใส่ลงในน้ํา มีฟองอากาศลอยออกมาจากดิน ขณะตกั ดนิ หมายเลข ๒ ใส่ลงในนํ้ามีฟองอากาศและ เศษใบไม้ลอยออกมาจากดิน และขณะตักดิน 112 หมายเลข ๓ ใส่ลงในน้ํามีฟองอากาศและ เศษแมลงลอยออกมาจากดนิ ๒. ตอบ มีสงิ่ ท่ีเกดิ ข้นึ เหมือนกัน คือ มีฟองอากาศลอยขึน้ มาจากดินขณะตกั ดินใส่ลงในนา้ํ ท้ัง ๓ หมายเลข ๓. ตอบ เมื่อใช้แท่งแก้วคนสารคนดินในนํ้าบีกเกอร์ที่ ๑ น้ําเปล่ียนเป็นสีดำ� มีเศษใบไม้ เศษแมลง และเศษเชือกลอยอยู่บนผิวนํ้า มีก้อนหินก้อน เล็ก ๆ และเมด็ ดนิ จมอย่กู น้ บกี เกอร์ เม่อื ใชแ้ ทง่ แกว้ คนสารคนดินในนา้ํ บีกเกอร์ท่ี ๒ มีเศษรากพืชลอยอยู่บนผวิ น้ํา มกี อ้ นหินกอ้ นเล็ก ๆ เม็ดดนิ และ ใบไม้จมอยู่ก้นบีกเกอร์ เม่ือใช้แท่งแก้วคนสารคนดินในนํ้าบีกเกอร์ที่ ๓ มีเศษแมลงและเศษรากพืชลอยอยู่บนผิวน้ํา และมีก้อนหินก้อนเล็ก ๆ จมอยกู่ ้นบีกเกอร์ ๔. ตอบ มีสิ่งท่ีเกิดข้ึนเหมือนกัน คือ สีนํ้าเปล่ียนเป็นสีเข้มขึ้น มีสิ่งที่ลอยอยู่บนผิวน้ํา เช่น เศษใบไม้ เศษรากพืช เศษแมลง และมีส่ิงที่จมอยู่ก้นบีกเกอร์ เชน่ เมด็ ดนิ ก้อนหนิ ก้อนเลก็ ๆ ๕. ตอบ ดนิ มีอากาศ เศษพชื และสตั ว์ และกอ้ นหินกอ้ นเล็ก ๆ เป็นส่วนประกอบ สุดยอดคู่มือครู 112

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก asean ep 4 St St นกั เรียนพบอะไรอยู่ในดนิ จ�กแตล่ ะแหล่งบ้�ง ขน้ั สอื่ สารและนำ� เสนอ ดนิ จ�ก ๓ แหล่งมสี ว่ นประกอบใดทีเ่ หมอื นกัน ดนิ จ�ก ๓ แหลง่ มีสว่ นประกอบใดทแี่ ตกต่�งกัน ๗. ผู้แทนนักเรียนแต่ละกลุ่มออกมา ส่วนประกอบสำ�คัญของดนิ มอี ะไรบ้�ง รู้ได้อย่�งไร พูดและนำ�เสนอแผนภาพความคิด ส่วนประกอบของดินหน้าช้ันเรียน เพ่ือแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน เพื่อน ๆ ส่วนประกอบสําคัญของดิน ได้แก่ เศษหิน รว่ มกนั ตรวจสอบและแกไ้ ขใหถ้ กู ตอ้ ง ซากพืช ซากสัตว์ อากาศ และนํ้า ๘. นักเรียนร่วมกันอภิปรายและสรุป เกี่ยวกับวิธีการทำ�งานให้เห็นการคิด ดินประกอบด้วยเศษหิน ซ�กพืช ซ�กสัตว์ผสมอยู่ในเนื้อดิน เ ชิ ง ร ะ บ บ แ ล ะ วิ ธี ก า ร ทำ � ง า น ท่ี มี มีอ�ก�ศและนำ้�แทรกอยู่ต�มช่องว่�งในเนื้อดิน แบบแผน ห�กแบ่งดินท่ีมีคว�มเหม�ะสมต่อก�รปลูกพืชท้ังหมดเป็น 5ep ขั้นประเมินเพอื่ เพ่มิ คุณคา่ ๑๐๐ ส่วน จะพบว่�มีเศษหินหรือองค์ประกอบท่ีไม่มีชีวิตต่�ง ๆ บรกิ ารสงั คม ๔๕ ส่วน นำ้� ๒๕ ส่วน อ�ก�ศ ๒๕ ส่วน และซ�กพืช ซ�กสัตว์ และจติ สาธารณะ หรือองค์ประกอบที่มีชีวิต ๕ ส่วน ซ�กพืช ซ�กสัตว์ ๙. นกั เรยี นแตล่ ะคนส�ำ รวจดนิ ในทอ้ งถน่ิ อ�ก�ศ หรือองค์ประกอบ บริเวณท่ีสนใจ แล้วคัดแยกส่ิงที่ ๒๕ ส่วน ไม่ใช่ส่วนประกอบของดิน เก็บใส่ ที่มีชีวิต ๕ ส ่วน ถุงพลาสติกคนละ ๕ ชิ้น แล้วนำ�ไป ให้ผปู้ กครองตรวจสอบ นำ้� เศษหิน ๑๐. นักเรียนร่วมกันคัดเลือกผลงานท่ี ๒๕ ส่วน หรือองค์ประกอบ ดีเด่นไปจัดทำ�เป็นป้ายนิเทศ หรือจัด ที่ไม่มีชีวิต ๔๕ ส่วน แสดงผลงาน หรือเผยแพรใ่ นเว็บไซต์ หรอื เฟซบกุ๊ (facebook) ของโรงเรยี น แผนภาพ ส่วนประกอบสำาคัญของดิน ๑๐๐ ส่วน เพ่ือเป็นแหล่งการเรียนรู้ให้นักเรียน 113 ชั้นอืน่ ๆ ๑๑. นกั เรียนนำ�เสนอผลการศกึ ษา พร้อม แนวค�ำตอบ สะท้อนความคิดรว่ มกัน ๑. ตอบ ดินหมายเลข๑พบเศษใบไม้แมลงทต่ี ายแล้วก้อนหนิ ก้อนเลก็ ๆเศษเชือกน้าํ และ ๑๒. นักเรียนตรวจสอบหรือประเมิน อากาศ ในดนิ หมายเลข ๒ พบเศษใบไม้ แมลงท่ีตายแลว้ ก้อนหินกอ้ นเลก็ ๆ เศษขยะ น้ํา ข้ันตอนต่าง ๆ ท่ีเรียนมาในวันน้ีมี และอากาศและในดนิ หมายเลข๓พบเศษไม้เศษแมลงก้อนหินก้อนเล็กๆน้าํ และอากาศ จดุ เดน่ จุดบกพร่องอะไรบ้าง มีความ ๒. ตอบ สิง่ ทดี่ ินจาก ๓ แหล่งเหมือนกัน คอื เศษใบไม้ แมลงหรอื สตั ว์ตัวเลก็ ๆ สงสัย ความอยากรู้อยากเห็นใน ทั้งที่ยังมีชีวติ อยู่และทีต่ ายแล้ว กอ้ นหินกอ้ นเล็ก ๆ นาํ้ และอากาศ เร่อื งใดใหร้ ะบุ ๓. ตอบ สิง่ ที่ดนิ จาก ๓ แหลง่ แตกตา่ งกัน เชน่ เศษขยะตา่ ง ๆ ๔. ตอบ สว่ นประกอบส�ำ คญั ของดนิ ไดแ้ ก่เศษพชื แมลงหรอื สตั วต์ วั เลก็ ๆทงั้ ทย่ี งั มชี วี ติ อยู่ และตายแล้ว ก้อนหินก้อนเล็ก ๆ นํ้าและอากาศ เน่ืองจากเป็นสิ่งท่ีดินจาก ๓ แหล่ง 113 สุดยอดคู่มือครู มีเหมอื นกนั

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET ตัวช้ีวัด ว ๓.๒ ป.๒/๑ แบบฝึกหัด แบบฝึกหัด ๑. ส่วนประกอบของดิน ก�กบ�ททับสิ่งที่ไม่ใช่ส่วนประกอบที่สำ�คัญของดิน ๑.แสน่วนวปคระำ� กตอบอขอบงดิน ก�กบ�ททับสิ่งที่ไม่ใช่ส่วนประกอบที่สำ�คัญของดิน ถ้านักเรียนจะสร้างแบบจําลองส่วนประกอบของดิน จะสร้างอย่างไร จะใช้วัสดุอะไรในการสร้างที่ไม่สิ้นเปลืองและ ไม่ทําลายสิ่งแวดล้อม วาดภาพ ออกแบบ และนําเสนอผลงาน หน้าชั้นเรียน 114 ถ้านักเรียนจะสร้างแบบจําลองส่วนประกอบของดิน จะสร้างอย่างไร จะใช้วัสดุอะไรในการสร้างที่ไม่สิ้นเปลืองและ ไม่ทําลายสิ่งแวดล้อม วาดภาพ ออกแบบ และนําเสนอผลงาน หน้าชั้นเรียน 114 NET แนวข้อสอบ O-NET ส่วนประกอบของดินท่ีมปี ระโยชน์ต่อการเจรญิ เตบิ โตของพชื คือขอ้ ใด ๑ ตะกอนดิน ๒ ฮวิ มัส ๓ เกลอื เฉลย ๒ เหตผุ ลฮวิ มสั เปน็ ซากพชื ซากสตั วท์ เ่ี นา่ เปอ่ื ยผพุ งั สลายตวั ในดนิ ฮวิ มสั มธี าตอุ าหารของพชื อยมู่ าก สุดยอดคู่มือครู 114

A ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก asean ๒. ชนิดของดิน St ตวั ช้ีวดั นักเรียนได้ศึกษ�ส่วนประกอบสำ�คัญของดินม�แล้ว ดินบ�งชนิด ว ๓.๒ ป.๒/๑ เนอื้ ดนิ ละเอยี ด มซี �กพชื ซ�กสตั วใ์ นดนิ นอ้ ย ดนิ บ�งชนดิ ประกอบดว้ ย หินขน�ดใหญ่ มีอ�ก�ศแทรกอยู่ในเนื้อดินม�ก แต่มีน้ำ�ในดินน้อย ภาระงาน/ชิ้นงาน ดินบ�งชนิดเนื้อดินร่วนซุย มีซ�กพืช ซ�กสัตว์ในดินม�ก มีนำ้� และอ�ก�ศในดินพอเหม�ะ แผนภาพความคดิ ชนดิ ของดนิ โดยใช้ ลกั ษณะของเนื้อดนิ และการจบั ตัว เป็นเกณฑ์ ep 1 ข้ันสงั เกต รวบรวมข้อมูล คำ�ถ�มส�ำ คัญ ๑. นักเรียนสังเกตภาพดินในพ้ืนที่ต่าง ๆ ดินท่บี า้ นของนักเรยี นมีลักษณะเหมือนดินในภาพกระถางใด สนทนาทบทวนประสบการณเ์ ดมิ แลว้ ร่วมกันตอบคำ�ถามสำ�คัญกระตุ้น ความคิด ดงั นี้ ๑.๑ นักเรียนคิดว่าดินแต่ละพ้ืนที่ แตกตา่ งกันหรอื ไม่ (แตกต่างกัน) ๑.๒ ดินที่บ้านของนักเรียนมีลักษณะ เหมอื นดนิ ในภาพกระถางใด (ตัวอย่างค�ำ ตอบ กระถางท่ี ๒) ๑.๓ ดนิ จดั จ�ำ แนกไดก้ ่ีชนดิ อะไรบ้าง (ดินจัดจำ�แนกได้เป็น ๓ ชนิด ได้แก่ ดนิ เหนยี ว ดินร่วน และดนิ ทราย) 115 NET แนวข้อสอบ O-NET ขอ้ ใดเป็นเกณฑ์ในการแบ่งชนิดของดินออกเปน็ ดนิ เหนยี ว ดินรว่ น ดนิ ทราย ๑ ลักษณะเนื้อดิน และการไหลซมึ ของน�ำ้ ผา่ นดิน ๒ ความลึกของช้นั ดนิ และช่องวา่ งทีน่ ้�ำไหลลงมาในดนิ ๓ การตา้ นทานความแรงของกระแสน�้ำของดนิ และระดับความลกึ เฉลย ๑ เหตผุ ลดนิ แบง่ ออกเปน็ ดนิ เหนยี วดนิ รว่ นและดนิ ทราย ตามคณุ สมบตั ขิ องดนิ ไดแ้ ก่ ลกั ษณะเนอ้ื ดนิ และการไหลซมึ ของนำ้� ผา่ นดนิ 115 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET Step 2 ขน้ั คิดวเิ คราะห์ และสรุปความรู้ ค�ำ ถ�มส�ำ คัญ ดินจดั จําแนกได้เปน็ ก่ีชนิด อะไรบ้าง ๒. นกั เรยี นแบง่ กลุ่ม กล่มุ ละ ๔ คน คละ ความสามารถ แต่ละกลุ่มรว่ มกนั อยา่ ง กิจกรรมท่ี ๖.๒ ศึกษาชนิดของดนิ รวมพลังศึกษาวิธีทำ� และอภิปราย กอ่ นทำ�กจิ กรรม วัสดุอปุ กรณ์ ๑. ตัวอย�่ งดิน ๖ บรเิ วณ ทม่ี ีลักษณะแตกต่�งกนั ๒. ดนิ เหนยี ว ดนิ รว่ น ดนิ ทร�ย ชนดิ ละ ๑๐๐ ลูกบ�ศกเ์ ซนตเิ มตร ๓. พลั่วขดุ ดิน ๑ อัน ๔. แว่นขย�ย ๑ อัน ๕. กระด�ษกรอง ๖ แผน่ ๖. กรวยพล�สติก ๖ อัน ๗. บีกเกอร์ ขน�ด ๒๕๐ ลกู บ�ศก์เซนตเิ มตร ๙ ใบ ๘. น้�ำ ๖ ถ้วย ถ้วยละ ๒๐๐ ลูกบ�ศก์เซนติเมตร เฉลยกิจกรรมการทดลอง วิธที ำา ๑. นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกันสำ�รวจดินบริเวณโรงเรียนหรือบ้�น จำ�นวน ๖ บริเวณ จำ�นวนแหล่งละ ๑๐๐ ลูกบ�ศก์เซนติเมตร โดยดิน แตล่ ะบรเิ วณตอ้ งมีลักษณะแตกต่�งกนั แลว้ กำ�หนดหม�ยเลขดนิ ๑-๖ ๒. นำ�ดินม�ใส่ฝ่�มือแล้วถูมือไปม� สังเกต แยกแยะ และเปรียบเทียบ สีของดนิ และก�รจับตัวของเนื้อดิน แลว้ บนั ทกึ ผล บันทึกผลการทำ� กิจกรรม 116 (ตวั อยา่ งคำ�ตอบ) ตาราง สีของดิน การจับตัวของเน้ือดนิ และ การไหลของน�้ำผ่านดนิ หมายเลข ๑-๖ ดินหมายเลข สขี องดนิ การจบั ตัวของเนื้อดนิ การไหลของนํา้ ผา่ นดนิ น�ำ้ ไหลผา่ นไดย้ าก เนอ้ื ดนิ ละเอยี ด น�ำ้ ไหลผา่ นได้ปานกลาง ๑ สนี ้�ำตาลเข้ม จับตัวกนั แน่น นำ้� ไหลผา่ นไดย้ าก ปน้ั เปน็ ก้อนได้ เนือ้ ดินไมล่ ะเอยี ดมาก ๒ สีน�้ำตาลเข้ม จบั ตวั กนั ไมแ่ น่นมาก ปัน้ เปน็ ก้อนได้ เนอ้ื ดินละเอยี ด ๓ สีด�ำ จบั ตัวกนั แนน่ ป้ันเป็นกอ้ นได้ สุดยอดคู่มือครู 116

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก Step 1asean ๓. พับกระด�ษกรองว�งในกรวยพล�สติก ตักดินแต่ละชนิดที่แห้งและ ข้ันสงั เกต มีปรมิ �ณเท�่ ๆ กนั ใสก่ รวยพล�สติก กรวยละ ๑ ชนดิ น�ำ กรวยว�งบน รวบรวมข้อมลู บกี เกอร์ ดงั ภ�พ ๓. นั ก เ รี ย น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม ร่ ว ม กั น อ ย่ า ง กรวย รวมพลังปฏิบัติกิจกรรมที่ ๖.๒ เรื่อง ศึกษาชนิดของดิน และบันทึกผล พับครึ่ง พับครึ่งอีกครั้ง คลี่ออก การท�ำ กจิ กรรม ๔. ผู้ แ ท น นั ก เ รี ย น แ ต่ ล ะ ก ลุ่ ม นำ � เ ส น อ ผลการท�ำ กจิ กรรมหนา้ ช้นั เรียน การพับกระดาษกรอง ดินหมายเลข ๑ ดินหมายเลข ๒ ดินหมายเลข ๓ ดินหมายเลข ๔ ดินหมายเลข ๕ ดินหมายเลข ๖ การวางกรวยพลาสติกใส่ดินบนบีกเกอร์ ๔. รินนำ้�ลงในกรวยทั้ง ๖ อัน อันละปริม�ณ ๒๐๐ ลูกบ�ศก์เซนติเมตร สรุปผลการทำ� กิจกรรม พร้อมสังเกตและบันทึกก�รไหลของนำ้�ผ่�นดินแต่ละหม�ยเลข ๕. แต่ละกลุ่มจัดจำ�แนกดินต�มเกณฑ์ที่ตกลงกัน และบันทึกผล เม่ือพิจารณาจากสีของดิน การจับตัวของเนื้อดิน และการไหลของน้ําผ่านดินสามารถจัดกลุ่มดิน บนั ทึกผลการท�ำกจิ กรรม 117 ได้เป็น ๓ ชนิด ได้แก่ ดินเหนียว คือ ดินที่มี สีน้ําตาลเข้มหรือสีดำ� เนื้อดินละเอียด จับตัว ตาราง สีของดิน การจบั ตวั ของเนอ้ื ดนิ และการไหลของน�้ำผ่านดนิ หมายเลข ๑-๖ (ตอ่ ) กันแน่น ปั้นเป็นก้อนได้ และน้ําไหลผ่านได้ยาก ดินร่วน คือ ดินที่มีสีน้ําตาลเข้มหรือสีดำ� ดินหมายเลข สีของดนิ การจบั ตวั ของเนื้อดิน การไหลของนาํ้ ผา่ นดนิ เน้ือดินไม่ละเอียดมาก จับตัวกันไม่แน่นมาก น้ำ� ไหลผ่านไดง้ า่ ย แตป่ น้ั เป็นกอ้ นได้ และนาํ้ ไหลผ่านได้ปานกลาง เนอื้ ดินหยาบ น้ำ� ไหลผ่านไดป้ านกลาง และดินทราย คือ ดินสีนํ้าตาล เน้ือดินหยาบ ๔ สีน�ำ้ ตาล ไมจ่ บั ตัวกนั น�้ำไหลผ่านไดง้ า่ ย ไม่จับตัวกัน ป้ันเป็นก้อนไม่ได้ และนํ้าไหลผ่าน ปนั้ เป็นก้อนไม่ได้ ได้ง่าย เนอ้ื ดินไมล่ ะเอยี ดมาก ๕ สีน้�ำตาลเข้ม จบั ตวั กันไมแ่ น่นมาก 117 สุดยอดคู่มือครู ป้นั เปน็ ก้อนได้ เน้อื ดินหยาบ ๖ สีนา้ํ ตาล ไมจ่ ับตวั กัน ป้ันเป็นก้อนไม่ได้

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET ep 2 ขนั้ คดิ วเิ คราะห์ St และสรปุ ความรู้ ๖. สังเกตลักษณะของดินเหนียว ดนิ ร่วน และดินทร�ยในเรอ่ื งส ี ก�รจับตวั ๕. นกั เรยี นแต่ละกลุ่มรว่ มกนั วิเคราะห์ และ ของเนื้อดิน และก�รไหลของนำ้�ผ่�นดิน อภิปรายผลการทำ�กิจกรรม โดยตอบ ค�ำ ถามหลังท�ำ กจิ กรรม ๖. นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ รว่ มกนั สรปุ ผลการท�ำ กิจกรรม และส่ิงที่เข้าใจเป็นความรู้ ร่วมกันเก่ียวกับศึกษาชนิดของดินว่า เมื่อพจิ ารณาจากสขี องดิน การจบั ตวั ของ ๗. แต่ละกลุ่มนำ�ดินที่จัดจำ�แนก ตวั อยา่ งตารางบนั ทกึ ผลการทำากิจกรรม เนื้อดิน และการไหลของน้ําผ่านดิน ม�เปรียบเทียบกับดินเหนียว ตาราง สีของดิน ก�รจับตัวของเนื้อดิน และก�รไหล สามารถจดั กลมุ่ ดนิ ได้เปน็ ๓ ชนดิ ได้แก่ ดินร่วน และดินทร�ย แล้ว ของนำ้�ผ่�นดนิ หม�ยเลข ๑-๖ ดนิ เหนียว ดนิ ร่วน และดนิ ทราย จัดจำ�แนกดินใหม่อีกครั้ง ดนิ หมายเลข สขี องดิน การจับตัวของเนอ้ื ดนิ การไหลของนำา้ ผ่านดิน ๑ แนวค�ำตอบ ๘. แต่ละกลุ่มนำ�เสนอ ๒ เพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลกัน ๓ ๔ ๕ ๖ ๑. ตอบ ดินแต่ละชนิดมีสีของดินไม่เหมือนกัน คือ ดินแตล่ ะชนดิ มีสีของดินเหมือนกันหรอื ไม่ อย่�งไร ดนิ หมายเลข ๒ และ ๕ มสี ีนาํ้ ตาลเข้ม ดินหมายเลข ๓ ดินแตล่ ะชนดิ มีก�รจบั ตวั ของเนอื้ ดนิ เหมอื นกนั หรอื ไม่ อย่�งไร น�ำ้ ไหลผ่�นดนิ แตล่ ะชนดิ ไดเ้ รว็ เท�่ กนั หรือไม่ อย�่ งไร มีสีด�ำ ส่วนดนิ หมายเลข ๔ และ ๖ มสี ีนํา้ ตาล นกั เรยี นจัดจำ�แนกดินได้ทง้ั หมดกกี่ ลมุ่ ในแตล่ ะกลมุ่ มดี ิน ๒. ตอบ ดินแต่ละชนิดมีการจับตัวของเนื้อดิน ไม่เหมอื นกนั คอื ดนิ หมายเลข ๑ และ ๓ มเี น้อื ดิน ที่ละเอียดจับตัวกันแน่น ปั้นเป็นก้อนได้ หม�ยเลขอะไรบ้�ง ดินหมายเลข ๒ และ ๕ มีเน้ือดินไม่ละเอียดมาก นักเรยี นใช้เกณฑอ์ ะไรในก�รจดั จ�ำ แนกดิน จับตัวกันไม่แน่นมาก ป้ันเป็นก้อนได้ และดิน ห�กพิจ�รณ�จ�กก�รจับตัวของเนื้อดิน และก�รไหลของนำ้�ผ่�นดิน หมายเลข ๔ และ ๖ มีเนื้อดินหยาบ ไม่จับตัวกัน ส�ม�รถจัดกล่มุ ดินไดท้ ั้งหมดกกี่ ลมุ่ อะไรบ�้ ง และป้ันเปน็ ก้อนไมไ่ ด้ เมื่อน�ำ ดนิ ทน่ี กั เรยี นจดั กลมุ่ ไปเปรียบเทียบกับ ๓. ตอบ นํ้าไหลผ่านดินแต่ละชนิดได้เร็วไม่เท่ากัน ลักษณะของดนิ เหนยี ว ดนิ ร่วน และดนิ ทร�ยแล้ว คือ น้ําไหลผ่านดินหมายเลข ๑ และ ๓ ได้ยาก สรุปไดว้ ่� กลุ่มของนักเรียนมีดนิ ประเภทใดบ�้ ง อย�่ งไร น้ําไหลผ่านดินหมายเลข ๒ และ ๕ ได้ปานกลาง สรปุ ผลก�รทำ�กิจกรรมได้ว่�อย่�งไร และนาํ้ ไหลผ่านดนิ หมายเลข ๔ และ ๖ ได้ง่าย ๔. ตอบ จดั กลมุ่ ดินได้ท้ังหมด ๓ กลุม่ คือ กลุ่มที่ ๑ ไดแ้ ก่ ดินหมายเลข ๑ และ ๓ 118 กลุ่มที่ ๒ ไดแ้ ก่ ดนิ หมายเลข ๒ และ ๕ และ ดินกลมุ่ ท่ี ๓ ไดแ้ ก่ ดินหมายเลข ๔ และ ๖ แต่ปนั้ เป็นก้อนได้ และนา้ํ ไหลผา่ นได้ปานกลาง ได้แก่ ดนิ หมายเลข ๒ และ ๕ และกลุ่มที่ ๓ ดินสีนํ้าตาล ๕. ตอบ สีของดิน การจับตัวของเนื้อดิน และการ เน้ือดินหยาบ ไม่จบั ตัวกัน ปั้นเป็นก้อนไมไ่ ด้ และนํา้ ไหลผ่านไดง้ ่าย ได้แก่ ดินหมายเลข ๔ และ ๖ ๗. ตอบ ดนิ ที่กลมุ่ มี ไดแ้ ก่ ดนิ เหนยี ว คอื ดนิ หมายเลข ๑ และ ๓ ดินรว่ น คอื ดนิ หมายเลข ๒ และ ๕ และ ไหลของนํ้า ๖. ตอบ สามารถจัดกลุ่มดินได้เป็น ๓ กลุ่ม คือ ดินทราย คือ ดินหมายเลข ๔ และ ๖ กลุ่มท่ี ๑ คือ ดินที่มีสีนํ้าตาลเข้มหรือสีดำ� ๘. ตอบ เม่ือพิจารณาจากสีของดิน การจับตัวของเนื้อดิน และการไหลของน้ําผ่านดิน สามารถจัดกลุ่มดิน เน้ือดินละเอียดจับตัวกันแน่น ป้ันเป็นก้อนได้ ได้เป็น ๓ ชนิด ได้แก่ ดินเหนียว คือ ดินท่ีมีสีนํ้าตาลเข้มหรือสีดำ� เนื้อดินละเอียด จับตัวกันแน่น และนา้ํ ไหลผา่ นได้ยาก ได้แก่ ดินหมายเลข ๑ และ ป้ันเป็นกอ้ นได้ และน้ําไหลผา่ นได้ยาก ดนิ รว่ น คือ ดินท่มี สี นี า้ํ ตาลเขม้ หรือสีด�ำ เนื้อดินไมล่ ะเอยี ดมาก ๓ กลุ่มที่ ๒ คือ ดินที่มีสีนํ้าตาลเข้มหรือสีดำ� จับตัวกันไม่แน่นมากแต่ป้ันเป็นก้อนได้ และน้ําไหลผ่านได้ปานกลาง และดินทราย คือ ดินสีนํ้าตาล เน้ือดินไม่ละเอียดมาก จับตัวกันไม่แน่นมาก เน้ือดนิ หยาบ ไมจ่ บั ตวั กนั ป้นั เป็นกอ้ นไม่ได้ และนํ้าไหลผ่านไดง้ ่าย สุดยอดคู่มือครู 118

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพla่ิมtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก ep 3asean St ขั้นปฏิบัติ และสรุปความรู้ หลังการปฏบิ ตั ิ ถ้าใช้การจับตัวของเนื้อดิน และการไหลของนํ้า ๗. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวางแผน ผ่านดินเป็นเกณฑ์ เราสามารถแบ่งดินได้ ๓ ชนิด ออกแบบ และเขียนแผนภาพความคิด คือ ดินเหนียว ดินร่วน และดินทราย ชนดิ ของดิน โดยใชล้ กั ษณะของเน้อื ดิน ดิ น เ ห นี ย ว เน้ือดินละเอียด ดินเหนียว และการจับตัวเป็นเกณฑ์ จัดทำ�เป็น จับตัวกันเป็นก้อน ส�ม�รถนำ�ม� ชน้ิ งาน ป้ันรูปทรงต่�ง ๆ ได้ ระบ�ยน้ำ� (ตวั อยา่ งแผนภาพความคิด) และอ�ก�ศไดไ้ มด่ ี ๑. ดินเหนียว ดินร่วน ประกอบด้วยดินเหนียว • เน้อื ดินละเอียด ดนิ จบั ตัวกันเป็นก้อน และดนิ ทร�ยผสมกนั อยูใ่ นปรมิ �ณ • ดนิ สดี �ำเทา หรอื สีน�้ำตาลเข้ม ที่เท่� ๆ กัน จับตัวเป็นก้อน • ดนิ อุม้ นำ�้ ไดด้ ีมาก น�้ำซมึ ผา่ นได้ยาก ได้น้อยกว่�ดินเหนียวแต่ดีกว่� • ถ้าดินเปยี ก ดินจะเหนียวตดิ มอื ดินทร�ย ระบ�ยนำ้�และอ�ก�ศ ดินร่วน ได้ป�นกล�ง ชนิดของดิน โดยใช้ ลกั ษณะเน้ือดิน และ การจบั ตวั เปน็ เกณฑ์ ดนิ ทราย เนอ้ื ดนิ หย�บ ไมจ่ บั ตวั กนั ๓. ดนิ ทราย ๒. ดนิ รว่ น เป็นก้อน ระบ�ยนำ้�และอ�ก�ศ • เนอ้ื ดนิ หยาบ • เนอื้ ดนิ ละเอยี ด ได้ดีม�ก • เม่ือน�ำดนิ ใส่ฝา่ มอื ปนหยาบ ดินจับตัว แล้วถไู ปมา จะพบวา่ กันเปน็ กอ้ นไดด้ กี วา่ ดินทราย ดนิ ไมจ่ ับตัวเปน็ กอ้ น ดนิ ทราย • ดนิ สนี ้ำ� ตาลแดง • ดนิ สีด�ำหรือ • ดนิ ไม่อุ้มน�ำ้ นา้ํ ซึม สีนำ้� ตาลเข้ม ผา่ นได้เร็ว • ดินอุม้ น้�ำไดด้ ี • ถ้าดนิ เปียก ดนิ จะ ปานกลาง น้ำ� ซมึ ผ่าน ไมต่ ดิ มือ ได้ดกี วา่ ดนิ เหนยี ว • ถ้าดนิ เปียก ดนิ จะ 119 ไม่เหนยี ว ติดมอื เพยี งเลก็ น้อย ชนดิ ของดิน แผนภาพความคิด ชนิดของดิน ในทอ้ งถน่ิ ของเรา โดยใช้ลกั ษณะเน้ือดิน และการจับตัวเป็นเกณฑ์ ๘. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็น ความร้รู ว่ มกนั ดังน้ี • ดินจำ�แนกเป็นดินร่วน ดินเหนียว และดินทราย ตามลักษณะเนอื้ ดนิ และ การจบั ตัวของดิน ซงึ่ มีผลต่อการอุม้ นํ้า ท่ีแตกตา่ งกนั 119 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 NET แนวข้อสอบ O-NET St Step 4 ขน้ั สอ่ื สารและนำ� เสนอ ดินจัดจำ�แนกเป็น ดินเหนียว ดินร่วน ดินทร�ย ต�มก�รจับตัว ของเนื้อดิน และก�รไหลผ่�นของนำ้� ดังแผนภ�พ ๙. ผู้แทนนักเรียนแต่ละกลุ่มออกมา พูดและนำ�เสนอแผนภาพความคิด ดนิ หน้าชั้นเรียน เพื่อแลกเปล่ียนเรียนรู้ กัน เพ่ือน ๆ ร่วมกันตรวจสอบและ สมบัติของดิน แกไ้ ขใหถ้ กู ต้อง ก�รจับตัวของเนื้อดิน ก�รจับตัวของเนื้อดิน ๑๐. นักเรียนร่วมกันอภิปรายและร่วมกัน สรุปเกี่ยวกับวิธีการทำ�งานให้เห็น จับตัวเป็นก้อนม�ก จับตัวเป็นก้อนเล็กน้อย ไม่จับตัวเป็นก้อน การคิดเชิงระบบและวิธีการทำ�งาน ท่มี แี บบแผน ก�รไหลผ่�นของนำ้� ก�รไหลผ่�นของนำ้� ก�รไหลผ่�นของนำ้� 5ep ข้นั ประเมินเพือ่ เพิ่มคุณคา่ นำ้�ไหลผ่�นได้ย�ก นำ้�ไหลผ่�นได้ป�นกล�ง นำ้�ไหลผ่�นได้ง่�ย บรกิ ารสังคม และจิตสาธารณะ ดินเหนียว ดินร่วน ดินทร�ย ๑๑. นักเรียนร่วมกันคัดเลือกผลงานที่ โดยทั่วไปมีสีดำ�หรือ โดยทั่วไปมีสีดำ�หรือ โดยทั่วไปมีสีนำ้�ต�ล ดีเด่นไปจัดทำ�เป็นนิทรรศการ เพ่ือ สีนำ้�ต�ลเข้ม สีนำ้�ต�ลเข้ม เป็นแหล่งการเรียนรู้ให้นักเรียน ช้ันอื่น ๆ แผนภาพ การจัดจำาแนกชนิดของดินโดยใช้การจับตัวของเนื้อดิน และการไหลผ่านของนำ้าเป็นเกณฑ์ ๑๒. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวางแผน ออกแบบ ส�ำ รวจ สังเกต และตรวจสอบ 120 ชนิดของดินในท้องถิ่นท่ีมีผลต่อการ เจริญเติบโตของพืช แล้วนำ�เสนอ ในแบบแผงโครงงานวทิ ยาศาสตร์ ๑๓. นักเรียนน�ำ เสนอผลการศกึ ษา พร้อม สะท้อนความคดิ รว่ มกนั บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกันวางแผน ออกแบบ และหาภาพชนิดของดิน โดยใช้ลักษณะของเนื้อดิน และการจับตัวเป็นเกณฑ์ จากหนังสือพิมพ์เก่า วารสาร หรอื อินเทอรเ์ น็ต จัดท�ำเปน็ สมุดภาพ สุดยอดคู่มือครู 120

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพlaิ่มtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก asean ตัวช้ีวัด ว ๓.๒ ป.๒/๑ แบบฝกึ หดั แนวคำ� ตอบ ๒. ชนิดของดิน ดนิ ก�รไหลผ่�นของนำ้� นำ้�ไหลผ่�นได้ง่�ย นำ้�ไหลผ่�นได้ย�ก ก�รจับตัวของเนื้อดิน ก�รจับตัวของเนื้อดิน ปั้นเป็นก้อนไม่ได้ ปั้นเป็นก้อนได้เล็กน้อย ปั้นเป็นก้อนได้ง่�ย ๑๒ ๓ จ�กแผนภ�พ ขอ้ ใดถกู ต้อง บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ก. ดนิ ชนิดที ่ ๑ คอื ดินเหนยี ว ดินชนิดที่ ๒ คอื ดนิ รว่ น ดินชนดิ ท่ ี ๓ คือ ดินทร�ย นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกัน ข. ดนิ ชนดิ ท ่ี ๑ คือ ดนิ ร่วน ดนิ ชนิดท่ ี ๒ คือ ดนิ ทร�ย วางแผน ออกแบบ ส�ำ รวจชนดิ ของดิน ดนิ ชนดิ ท่ี ๓ คือ ดินเหนียว ที่บ้านและโรงเรียน บันทึกผลการ ค. ดนิ ชนิดท่ ี ๑ คือ ดนิ ทร�ย ดินชนดิ ท่ี ๒ คือ ดนิ รว่ น ส�ำ รวจ และสรปุ ผลในรูปแบบรายงาน ดินชนดิ ที่ ๓ คือ ดนิ เหนยี ว การส�ำ รวจ ง. ดนิ ชนดิ ท ่ี ๑ คอื ดนิ ทร�ย ดนิ ชนดิ ท่ี ๒ คอื ดินเหนียว ดินชนดิ ท่ี ๓ คือ ดนิ ร่วน 121 NET แนวข้อสอบ O-NET ขอ้ ใดเป็นเกณฑใ์ นการแบ่งชนดิ ของดินออกเปน็ ดินเหนียว ดนิ ร่วน ดินทราย ๑ ลกั ษณะเน้ือดนิ และการไหลซึมของนํา้ ผ่านดิน ๒ ความลกึ ของชน้ั ดนิ และชอ่ งว่างของน้ําทไ่ี หลลงมาในดนิ ๓ การต้านทานความแขง็ แรงของกระแสนา้ํ ของดิน และระดับความลกึ ของดิน เฉลย ๑ เหตผุ ล ดนิ แบง่ ออกเปน็ ดนิ เหนยี ว ดนิ รว่ น และดนิ ทราย ตามสมบตั ขิ องดนิ ไดแ้ ก่ ลกั ษณะของดนิ และการไหลซมึ ของนา้ํ ผา่ นดนิ 121 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 NET แนวข้อสอบ O-NET ตวั ชี้วัดSt ๓. ประโยชน์ของดิน ว ๓.๒ ป.๒/๒ ในท้องถิ่นของนักเรียนอ�จจะมีดินอยู่หล�ยชนิดทั้งดินเหนียว ดินร่วน และดินทร�ย ดินแต่ละชนิดส�ม�รถนำ�ม�ใช้ประโยชน์ ภาระงาน/ชน้ิ งาน ในก�รดำ�รงชีวิตได้ ภาพวาดและระบายสี การใชป้ ระโยชน์ ของดนิ ในท้องถิ่นพร้อมระบุประเภท ดินใชป้ ระโยชนใ์ นการเพาะปลูกพชื ของดนิ และประโยชนท์ ่ีไดร้ ับ คำ�ถ�มส�ำ คญั ep 1 นักเรียนทราบหรอื ไม่ว่า ดนิ มีประโยชนต์ อ่ มนุษย์ สัตว์ และพืชอยา่ งไร ขั้นสังเกต รวบรวมขอ้ มูล ๑. นักเรียนสังเกตภาพการใช้ประโยชน์ จากดนิ ชนิดตา่ ง ๆ แล้วร่วมกันตอบคำ�ถาม ส�ำ คญั กระตนุ้ ความคิด ดังน้ี ๑.๑ ดินในท้องถิ่นของนักเรียนจัดเป็น ดนิ ชนิดใด เพราะเหตุใด (ตัวอย่างคำ�ตอบ ดินร่วน เพราะเน้ือดิน ละเอียดเล็กน้อย ดินมีสีดำ� ปั้นเป็นก้อนกลม ได้บา้ ง) ๑.๒ นักเรียนทราบหรือไม่ว่า ดินมี ประโยชนต์ อ่ มนุษย์ สตั ว์ และพชื อย่างไร (ตัวอย่างคำ�ตอบ ดินมีประโยชน์หลายอย่าง ตอ่ มนษุ ย์สัตว์และพืชเชน่ ใชใ้ นการเพาะปลูก การก่อสร้าง การทำ�ภาชนะ การเลี้ยงสัตว์ ซ่ึงดินแต่ละชนิดให้ประโยชน์ที่แตกต่างกัน ขน้ึ อยกู่ บั ลกั ษณะและสมบตั ขิ องดนิ แตล่ ะชนดิ ) เฉลยกจิ กรรมการทดลอง 122 บนั ทกึ ผลการทำ� กิจกรรม สรปุ ผลการท�ำกจิ กรรม (ตวั อยา่ งค�ำตอบ) การใชป้ ระโยชนจ์ ากดนิ มหี ลากหลาย เชน่ ใชใ้ นการ เพาะปลกู การกอ่ สรา้ ง การท�ำภาชนะ การเลย้ี งสตั ว์ (ดนิ รว่ นใชเ้ พาะปลกู ผกั สวนครวั ) ซง่ึ ดนิ แตล่ ะชนดิ ใหป้ ระโยชนท์ แ่ี ตกตา่ งกนั ขน้ึ อยกู่ บั ลกั ษณะและสมบตั ขิ องดนิ แตล่ ะชนดิ (ดนิ เหนยี วใชป้ น้ั ภาชนะ) (ดนิ ทรายใชใ้ นการกอ่ สรา้ ง อาคารบา้ นเรอื น) สุดยอดคู่มือครู 122

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ขั้นSปeรlะfเม-Rินeเพgื่อuเพlaิ่มtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก คำ�ถ�มส�ำ คญั St St ep 1asean ดินแต่ละชนิดมีประโยชน์เหมอื นกนั หรือไม่ อยา่ งไร ข้นั สงั เกต กิจกรรมท่ี ๖.๓ ศึกษาประโยชน์ของดิน รวบรวมข้อมูล ๒. นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๔ คน คละ วธิ ีทำา ความสามารถ แต่ละกลุ่มร่วมกันอย่าง รวมพลังศึกษาวิธีทำ� อภิปรายก่อนทำ� ๑. นักเรียนแบ่งกลุ่ม แต่ละกลุ่มร่วมกันสำ�รวจก�รใช้ประโยชน์ของดิน กิจกรรม ปฏิบัติกิจกรรมท่ี ๖.๓ เร่ือง ในทอ้ งถนิ่ บันทึกผลโดยก�รว�ดภ�พและระบุชนดิ ของดินทีใ่ ชป้ ระโยชน์ ศึกษาประโยชน์ของดิน และบันทึกผล ๒. สืบค้นภ�พที่แสดงถึงก�รใช้ประโยชน์ของดินจ�กแหล่งก�รเรียนรู้ต่�ง ๆ การทำ�กิจกรรม พรอ้ มระบชุ นิดของดิน ๓. ผู้แทนนักเรียนแต่ละกลุ่มนำ�เสนอผล ๓. นำ�ภ�พว�ดและภ�พทส่ี บื คน้ ม�จดั จำ�แนกก�รใช้ประโยชน์จ�กดนิ การทำ�กิจกรรมหน้าชั้นเรียน เพ่ือตรวจสอบ แล้วตอบคำ�ถ�มต่อไปน้ี ความถกู ต้อง ep 2 ขนั้ คดิ วเิ คราะห์ และสรุปความรู้ ๓.๑ นักเรยี นจดั จำ�แนกประโยชน์ของดนิ ไดท้ ้งั หมดกก่ี ลมุ่ อะไรบ�้ ง ๔. นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวิเคราะห์ ๓.๒ นกั เรียนใช้เกณฑอ์ ะไรในก�รจดั จำ�แนกประโยชน์ของดนิ แ ล ะ อ ภิ ป ร า ย ผ ล ก า ร ทำ � กิ จ ก ร ร ม ๔. แต่ละกลมุ่ นำ�เสนอเพอื่ แลกเปลี่ยนขอ้ มูลกัน โดยตอบคำ�ถามหลังท�ำ กจิ กรรม นักเรยี นสืบคน้ ข้อมูลจ�กแหล่งใดบ้�ง เหตใุ ดจึงเลอื กแหลง่ ขอ้ มลู นน้ั ๕. นักเรยี นแต่ละกล่มุ ร่วมกนั สรปุ ผลการท�ำ ประโยชนข์ องดนิ มอี ะไรบ�้ ง กิจกรรมและสรุปส่ิงท่ีเข้าใจเป็นความรู้ ใครได้ประโยชน์จ�กดนิ บ�้ ง อย่�งไร ร่วมกันเก่ียวกับศึกษาประโยชน์ของดิน เร�จัดจำ�แนกก�รใช้ประโยชนจ์ �กดนิ ไดเ้ ป็นก่กี ลุ่ม ว่า การใช้ประโยชน์จากดินมีหลากหลาย อะไรบ�้ ง และใชเ้ กณฑอ์ ะไรในก�รจัดจ�ำ แนก เช่น ใช้ในการเพาะปลูก การก่อสร้าง ดนิ แต่ละชนิดใหป้ ระโยชนเ์ หมอื นกนั หรอื ไม ่ อย�่ งไร การทำ�ภาชนะ การเล้ียงสัตว์ ซึ่งดิน สรปุ ผลก�รท�ำ กิจกรรมได้ว�่ อย�่ งไร แต่ละชนิดให้ประโยชน์ที่แตกต่างกัน ข้ึนอยู่กับลักษณะและสมบัติของดิน แตล่ ะชนดิ แนวค�ำตอบ 123 ๕. ตอบ ดนิ แตล่ ะชนดิ ใหป้ ระโยชนไ์ มเ่ หมอื นกนั เช่น ดินเหนียวเหมาะสมกับการเพาะปลูกพืชท่ี ๑. ตอบ หอ้ งสมุด อนิ เทอรเ์ นต็ เพราะสะดวกต่อการสบื คน้ ข้อมูล และมขี ้อมูลทหี่ ลากหลาย ต้องการน้ํามากและนำ�ไปป้ันภาชนะ ดินร่วน ๒. ตอบ ใช้ในการเพาะปลูก ใช้ในการก่อสร้าง ใช้ในการป้ันภาชนะและทำ�ประติมากรรมต่าง ๆ เหมาะสมกับการเพาะปลูกพืชได้ทั่วไป และ ดินทรายเหมาะสมกับการเพาะปลูกพืชที่ และเป็นทอ่ี ยอู่ าศยั ของสตั ว์ ๓. ตอบ มนษุ ยใ์ ชด้ นิ ในการเพาะปลกู พืชและใช้ในการปัน้ ภาชนะ พชื ได้ธาตุอาหารจากดิน ตอ้ งการน้าํ นอ้ ยและใช้ในการกอ่ สรา้ ง ๖. ตอบ การใช้ประโยชน์จากดินมีหลากหลาย สตั วใ์ ชเ้ ปน็ แหล่งท่อี ยอู่ าศัย ๔. ตอบ จัดจำ�แนกการใช้ประโยชน์จากดินได้เป็น ๓ กลุ่ม กลุ่มท่ี ๑ คือ ประโยชน์จากดินเหนียว เช่น ใช้ในการเพาะปลูก การก่อสร้าง การทำ� กลุ่มท่ี ๒ คือ ประโยชนจ์ ากดนิ ร่วน และกลุ่มท่ี ๓ คือ ประโยชนจ์ ากดินทราย โดยใชช้ นดิ ของดนิ ภาชนะ การเล้ียงสัตว์ ซ่ึงดินแต่ละชนิดให้ เปน็ เกณฑ์ในการจดั กลมุ่ หรือจัดไดเ้ ป็น ๓ กล่มุ คือ กลมุ่ ท่ี ๑ คือ ประโยชนข์ องดนิ ทีม่ ีตอ่ มนุษย์ ประโยชน์ท่ีแตกต่างกันขึ้นอยู่กับลักษณะ กลุ่มท่ี ๒ คือ ประโยชน์ของดินท่ีมีต่อสัตว์ และกลุ่มที่ ๓ คือ ประโยชน์ของดินท่ีมีต่อพืช โดยใช้ และสมบัติของดนิ แตล่ ะชนิด ผู้ได้รับประโยชน์เปน็ เกณฑใ์ นการจดั กล่มุ 123 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ขั้นคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 NET แนวข้อสอบ O-NET Step 3 ขั้นปฏิบัติ และสรุปความรู้ หลงั การปฏบิ ัติ ดินแต่ละชนิดให้ประโยชน์แตกต่�งกันขึ้นอยู่กับลักษณะและ ๖. นักเรียนแต่ละคนวางแผน ออกแบบ สมบัติของดิน ดังนี้ ส�ำ รวจการใชป้ ระโยชนข์ องดนิ ในทอ้ งถนิ่ ดินเหนียวใช้ในง�นป้ันหรือก�รทำ�เคร่ืองป้ันดินเผ� เช่น ภ�ชนะและ แล้วหาภาพหรือวาดภาพและระบายสี เครอื่ งใช้ต่�ง ๆ และใช้ในก�รเพ�ะปลูกพืชที่ต้องก�รนำ้�ม�ก การใช้ประโยชน์ของดินในท้องถ่ิน พ ร้ อ ม เ ขี ย น ร ะ บุ ว่ า ดิ น ใ น ท้ อ ง ถ่ิ น ดงั กลา่ วเปน็ ดนิ ชนดิ ใดและมปี ระโยชน์ ดินเหนียวปั้นภาชนะ ดินเหนียวปลูกข้าว อยา่ งไร จัดทำ�เป็นชน้ิ งาน ๗. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งท่ีเข้าใจเป็น ดินร่วนใช้ในก�รเพ�ะปลูกพืชทั่วไป ความร้รู ่วมกนั ดังนี้ • ดินแต่ละชนิดนำ�ไปใช้ประโยชน์ ได้แตกต่างกันตามลักษณะและสมบัติ ของดนิ ดินร่วนปลูกผักสวนครัว ดนิ ทร�ยใช้ในก�รเปน็ วสั ดกุ อ่ สร�้ ง และเพ�ะปลกู พชื ทีต่ อ้ งก�รนำ�้ นอ้ ย ดินทรายใช้เป็นวัสดุก่อสร้าง ดินทรายปลูกกระบองเพชร 124 NET แนวข้อสอบ O-NET ดนิ ชนดิ ใดเหมาะในการปลูกพืชท่วั ไป ๑ ดนิ A ตาราง ชนดิ และลักษณะของดนิ ๒ ดิน B ๓ ดิน C ชนดิ ของดนิ ลกั ษณะของดิน เฉลย ๑ เหตผุ ล เนอ้ื ดนิ ละเอยี ดปนหยาบ A เนอ้ื ดนิ ละเอยี ดปนหยาบ อมุ้ นํา้ ไดด้ ีพอสมควร B เน้ือดินละเอยี ด อมุ้ น้าํ ไดด้ ี อมุ้ นา้ํ ไดด้ พี อสมควร เปน็ ลกั ษณะของดนิ รว่ น C เนอื้ ดินหยาบ ไมอ่ ุ้มนา้ํ ซง่ึ เหมาะในการเพาะปลกู พชื ทว่ั ไป สุดยอดคู่มือครู 124

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขinั้นgสื่อthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก asean ep 4 St St ดินมีประโยชน์หล�ยอย่�ง เช่น ใช้ทำ�เคร่ืองป้ันดินเผ� ใช้ในก�ร ขน้ั สอ่ื สารและนำ� เสนอ ก่อสร้�ง เป็นที่อยู่อ�ศัยของสัตว์ รวมทั้งใช้ในก�รปลูกพืช ซึ่งพืช แต่ละชนิดเจริญเติบโตได้ดีในดินชนิดต่�ง ๆ กัน พืชที่ต้องก�รนำ้�ม�ก ๘. ผู้แทนนักเรียนแต่ละกลุ่มออกมา เชน่ ข�้ ว บวั เจรญิ เตบิ โตไดด้ ใี นดนิ เหนยี ว ซึง่ เปน็ ดนิ ทีน่ ำ�้ ไหลผ�่ นย�ก พูดและนำ�เสนอภาพหรือภาพวาด ส�ม�รถกักขังนำ้�ไว้ได้ดี พืชบ�งชนิดต้องก�รนำ้�น้อย เช่น มะพร้�ว และระบายสี หน้าชั้นเรียน เพื่อ กระบองเพชร เจรญิ เตบิ โตไดด้ ใี นดนิ ทร�ย แตพ่ ชื สว่ นใหญเ่ จรญิ เตบิ โต แลกเปลย่ี นเรยี นรกู้ นั เพอื่ น ๆ รว่ มกนั ได้ดีในดินร่วน เพร�ะมีธ�ตุอ�ห�รท่ีจำ�เป็นต่อก�รเจริญเติบโต ตรวจสอบและแกไ้ ขให้ถูกต้อง และดำ�รงชีวิตของพืช มีก�รถ่�ยเทนำ้�และอ�ก�ศดี ดังนั้น ดินแต่ละชนิดนำ�ไปใช้ประโยชน์ได้แตกต่�งกันต�มลักษณะและ ๙. นักเรียนร่วมกันอภิปรายและร่วมกัน สมบัติของดิน ประโยชน์ของดินสรุปได้ ดังแผนภ�พ สรุปเก่ียวกับวิธีการทำ�งานให้เห็น การคิดเชิงระบบและวิธีการทำ�งาน ท่ีมแี บบแผน ทำ�เครื่องปั้นดินเผ� ดนิ เหนยี ว เพ�ะปลูกพืชที่ 5ep ข้นั ประเมินเพือ่ เพ่มิ คุณคา่ ตอ้ งก�รน�ำ้ ม�ก บรกิ ารสังคม และจิตสาธารณะ เป็นวัสดุ ประโยชน์ ก่อสร้�ง ของดิน ๑๐. นักเรียนร่วมกันคัดเลือกผลงานที่ ดีเด่นไปจัดทำ�เป็นนิทรรศการ หรือ ดินทราย ดนิ รว่ น จัดแสดงผลงาน เพ่ือเป็นแหล่งการ เรยี นรู้ให้นกั เรยี นช้ันอ่นื ๆ เพ�ะปลูกพืชที่ เพ�ะปลูกพืชทั่วไป ต้องก�รนำ้�น้อย ๑๑. นกั เรยี นปน้ั สง่ิ ประดษิ ฐต์ า่ ง ๆ จากดนิ เช่น ตุ๊กตาสัตว์ต่าง ๆ ถ้วยชาม แผนภาพ ประโยชน์ของดินชนิดต่าง ๆ เครื่องประดับตามความสนใจ แล้ว มอบให้น้องหรือผปู้ กครอง 125 ๑๒. นกั เรียนน�ำ เสนอผลการศกึ ษา พร้อม สะทอ้ นความคดิ รว่ มกนั 125 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 NET แนวข้อสอบ O-NET ตัวช้ีวัด ว ๓.๒ ป.๒/๒ แบบฝึกหัด แนวค�ำตอบ ๑. ตอบ ๓. ประโยชน์ของดิน ๑.๑ การท�ำ หมอ้ ดนิ เผาเหมาะสมกบั การใช้ ๑. พิจ�รณ�ข้อคว�มก�รใช้ประโยชน์จ�กดินว่�เหม�ะสมกับก�รใช้ดิน ชนิดท่ี ๑ เพราะ มีเน้ือดินละเอยี ด จบั ตวั กัน ลกั ษณะใด เพร�ะเหตุใด เป็นก้อน เหมาะสำ�หรบั นำ�มาปนั้ หม้อดินเผา ๑.๒ การปลูกกระบองเพชร เหมาะสมกับ ดนิ ชนดิ ที่ ๑ เ นือ้ ดนิ ละเอยี ดจบั ตวั กนั เปน็ กอ้ น ระบ�ยนำ�้ และอ�ก�ศไดไ้ มด่ ี การใช้ดินชนิดที่ ๓ เพราะมีเนื้อดินหยาบ ดินชนิดที่ ๒ เนื้อดินจับตัวเป็นก้อน ระบ�ยนำ้�และอ�ก�ศได้ป�นกล�ง ระบายน้าํ และอากาศได้ดีมากเหมาะสำ�หรบั ดินชนิดที่ ๓ เ นื้อดินหย�บ ไม่จับกันเป็นก้อน ระบ�ยนำ้�และอ�ก�ศได้ดีม�ก นำ�มาปลูกกระบองเพชรท่ีเจริญเติบโตได้ดี ในดินทราย ๑.๑ ก�รทำ�หม้อดินเผ� ๑.๓ การปลูกข้าว เหมาะสมกับการใช้ดิน ๑.๒ ก�รปลูกกระบองเพชร ชนิดที่ ๑ เพราะมีเนื้อดินละเอียดสามารถ ๑.๓ ก�รปลูกข้�ว กักเก็บน้ําได้ดี เหมาะสำ�หรับนำ�มาปลูกข้าว ๑.๔ ก�รปลูกผักคะน้� ทเี่ จรญิ เตบิ โตได้ดใี นดนิ เหนยี ว ๑.๕ ก�รก่อสร้�งถนน ๑.๔ การปลูกผักคะน้า เหมาะสมกับการ ใช้ดินชนิดท่ี ๒ เพราะมีเนื้อดินละเอียด ๒. ระบุว่�อ�ชีพต่อไปนี้เกี่ยวข้องกับดินชนิดใด จับตัวกันเป็นก้อน ระบายน้ําและอากาศได้ ๒.๑ ช�วน� ปานกลาง เหมาะสำ�หรับนำ�มาปลูกผักคะน้า ๒.๒ ช�วสวน ทเ่ี จริญเตบิ โตไดด้ ีในดินรว่ น ๒.๓ ช�วไร่มันสำ�ปะหลัง ๑.๕ การก่อสร้างถนน เหมาะสมกับการใช้ ๒.๔ ผู้รับเหม�ก่อสร้�ง ๒.๕ นักปั้นโอ่งมังกร ดินชนิดที่ ๓ เพราะมีเน้ือดินหยาบ ซ่ึงเป็น ส่วนผสมของปูนซีเมนต์ ใช้ในการก่อสร้าง ส่งิ ต่าง ๆ ได้ดี 126 ๒. ตอบ ๒.๑ ชาวนาเกี่ยวขอ้ งกับดินชนิดท่ี ๑ เพราะ ๒.๓ ชาวไร่มันสำ�ปะหลังเกี่ยวข้องกับดินชนิดที่ ๓ เพราะมันสำ�ปะหลังเจริญเติบโตได้ดี ชาวนาต้องใช้ดินเหนียวในการปลูกข้าว ซึ่ง ในดนิ ทราย ซง่ึ ดนิ ทรายมีเนือ้ ดินหยาบ ระบายนา้ํ และอากาศไดด้ ีมาก ดนิ เหนียวมเี นอื้ ดินละเอยี ด จบั ตัวเป็นก้อน ๒.๔ ผู้รับเหมาก่อสร้างเก่ียวข้องกับดินชนิดท่ี ๓ เพราะมีเน้ือดินหยาบ ซึ่งนำ�มาเป็น สามารถกักเก็บนา้ํ ไดด้ ี สว่ นผสมของปนู ซเี มนต์ ใช้ในการก่อสรา้ งสิง่ ตา่ ง ๆ ได้ดี ๒.๒ ชาวสวนเก่ียวข้องกับดินชนิดท่ี ๒ เพราะ ๒.๕ นักป้ันโอ่งมังกรเก่ียวข้องกับดินชนิดที่ ๑ เพราะมีเนื้อดินละเอียด จับตัวกันเป็นก้อน ชาวสวนต้องใช้ดินร่วนในการเพาะปลูกพืช เหมาะส�ำ หรบั น�ำ มาปัน้ เปน็ ภาชนะ ซ่ึงดินร่วนมีเน้ือดินจับตัวเป็นก้อน ระบายนํ้า และอากาศไดป้ านกลาง สุดยอดคู่มือครู 126

A ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ Applyขin้ันgส่ือthสeารCแoลmะนm�ำuเnสiนcaอtion Skill ข้ันSปeรlะfเม-Rินeเพg่ือuเพla่ิมtคinุณgค่า pplying and Constructing the Knowledge เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก asean จดุ ประกายโครงงาน จุดประกายโครงงานจน ชนดิ ของดนิ มผี ลตอ่ ก�รเจรญิ เตบิ โตของพชื หรอื ไม ่ นกั เรยี นจะมวี ธิ ี ดุ ประกายโครงงา ตรวจสอบได้อย่�งไร นักเรียนอ�จทำ�โครงง�นทดลองเพ่ือตรวจสอบ ชนิดของดินทมี่ ผี ลตอ่ ก�รเจรญิ เตบิ โตของพืช นกั เรียนร่วมกนั ท�ำกิจกรรม จดุ ประกายโครงงาน กจิ กรรมวทิ ยาศาสตร์สร้างสรรค์สู่ความเขา้ ใจอาเซยี น รอบรู้อาเซียนและโลก ประเทศตา่ ง ๆ จะใชป้ ระโยชนจ์ ากดนิ เหมอื นกบั ประเทศไทยหรอื ไม่ นกั เรียนร่วมกนั ท�ำกิจกรรม นกั เรยี นแบง่ กลมุ่ แตล่ ะกลมุ่ รว่ มกนั สบื คน้ ก�รใชป้ ระโยชนจ์ �กดนิ วิทยาศาสตร์สร้างสรรค์ส่คู วามเขา้ ใจ ของประเทศต่�ง ๆ ในกลุ่มประเทศสม�ชิกอ�เซียน จ�กแหล่ง อาเซยี น ก�รเรียนร้ตู ่�ง ๆ แล้วนำ�เสนอผลก�รสบื คน้ หน�้ ชน้ั เรียน สะเต็มสร้างสรรค์ สะเต็มสร้างสรรค์ ๑. ลองไปสงั เกตดูสิว�่ ดินบริเวณโรงเรียนมีขยะ นักเรยี นรว่ มกนั ท�ำกจิ กรรม หรือสิง่ แปลกปลอมที่ไมค่ วรอยูใ่ นดนิ หรอื ไม ่ สะเตม็ สร้างสรรค์ น�ำไปส่กู ารสรา้ ง ถ�้ มี นกั เรียนช่วยกนั ออกแบบวธิ กี �รแก้ปญั ห�ไม่ให้มขี ยะ นวตั กรรม หรอื สง่ิ แปลกปลอมในดนิ และชว่ ยกนั ออกแบบวธิ บี �ำ รงุ ดนิ ใหส้ มบรู ณ์ ๒. ถ้�นักเรียนจะสร้�งของเล่น ของใช้ต�มท่ีสนใจและใช้ได้จริง จ�กดินประเภทต่�ง ๆ นักเรียนจะใช้ดินชนิดใดในก�รสร้�ง และ จะสร้�งอย่�งไร จ�กน้ันออกแบบและลงมือสร้�ง แล้วนำ�เสนอผลง�น หน้�ชน้ั เรยี น 127 127 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps บรรณานกุ รมบูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ขั้นสังGเกตatรhวeบrรiวnมgข้อมูล ข้ันคิดวิPเคrรoาcะหe์แsลsะiสnรgุปความรู้ NET แนวข้อสอบ O-NET กระทรวงศึกษ�ธิก�ร. ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พช์ มุ นมุ สหกรณ์ก�รเกษตรแห่งประเทศไทย, ๒๕๖๐. .มาตรฐานการเรียนรู้และตัวช้ีวัด กลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และสาระภูมิศาสตร์ ในกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. ๒๕๖๐) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑. กรุงเทพฯ : โรงพิมพช์ มุ นมุ สหกรณ์ก�รเกษตรแห่งประเทศไทย, ๒๕๖๐. พวงผก� สนุ ทรชยั น�คแสง. กายวภิ าคและสนั ฐานวทิ ยาของพชื มดี อก. กรงุ เทพฯ : ทอ้ ป, ๒๕๔๔. Fiona Baxter,et al. Cambridge Primary Science Learner's Book 5. 3rd ed. Cambridge: Cambridge University Press, 2015. Goh Sao-Ee,et al. My Pals are Here! Science 4B. Singapore: Marshall Cavendish Education, 2016. Kwa Siew Hwa,et al. My Pals are Here! Science 5A. Singapore: Marshall Cavendish Education, 2016. ข้อมลู เวบ็ ไซต์ Houhgton Mifflin. Experience Science. [Online]. Available from: https://www.eduplace.com/science/hmxs/. (Access date: July 2, 2018). Houhgton Mifflin. Science. [Online]. Available from: https://www.eduplace.com/science/hmsc/. (Access date: July 2, 2018). Houhgton Mifflin. Science DiscoveryWorks. [Online]. Available from: https://www.eduplace.com/science/dw/. (Access date: July 2, 2018). 128 สุดยอดคู่มือครู 128



หลกั สตู รใหม่ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ. ๒๕๖๐) วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษา • จดั กลุ่มสาระการเรยี นรูใ้ หม่ ขัน้ พ้ืนฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ • เปลีย่ นชอ่ื สาระการเรยี นรูใ้ หม่ • เพิม่ เตมิ เนอื้ หาด้านต่างๆ ทีม่ ีความทนั สมยั สอดคล้องตอ่ การด�ำ รงชวี ิตในปัจจุบนั และอนาคต • เลอ่ื นไหลบางเนือ้ หาใหม้ ีความเหมาะสม • เพ่ิมเตมิ สาระท่ี ๔ เทคโนโลยี กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ คณิตศาสตร์ • จัดกลุม่ สาระและมาตรฐานการเรยี นรใู้ หม่ • ปรบั โครงสรา้ งรายวิชาใหม่ • เพิ่มสาระการเรยี นรู้ที่มีความจำ�เป็น • เลื่อนไหลเนื้อหาใหม้ คี วามเหมาะสม • ตดั เนื้อหาทม่ี ีความซ�ำ้ ซอ้ นกับเนื้อหา กลมุ่ สาระการเรียนรูอ้ น่ื กลุม่ สาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาระภมู ิศาสตร์ • การเรียนร้ภู มู ิศาสตร​์ (Geo-literacy) โดยมีองค์ประกอบ ๓ สว่ น คอื ความสามารถ ทางภูมิศาสตร์ กระบวนการทางภูมศิ าสตร์ และทักษะทางภูมิศาสตร์ • ปรบั ตัวชี้วดั และสาระการเรยี นรู้ แกนกลางสาระภูมศิ าสตร์ สถาบันพฒั นาคณุ ภาพวิชาการ (พว.) ISBN : 978-616-05-4771-5 ส�ำ นักพมิ พ์ บรษิ ัทพฒั นาคณุ ภาพวชิ าการ (พว.) จำ�กดั ๑๒๕๖/๙ ถนนนครไชยศรี แขวงถนนนครไชยศรี เขตดสุ ติ กรงุ เทพฯ ๑๐๓๐๐ โทร. ๐-๒๒๔๓-๘๐๐๐ (อัตโนมัติ ๑๕ สาย), ๐-๒๒๔๑-๘๙๙๙ แฟกซ์ : ทุกหมายเลข, แฟกซ์อัตโนมัติ : ๐-๒๒๔๑-๔๑๓๑, ๐-๒๒๔๓-๗๖๖๖ สงวนลขิ สิทธิ์ หนังสือเล่มนีไ้ ดจ้ ดทะเบยี นลิขสิทธถิ์ กู ต้องตามกฎหมาย website : 9 786160 547715 www.iadth.com