ระบบสืบพันธุ์เพศหญิง

ระบบ สืบพันธุ์ ของเพศหญิง Female Reproductive System

การสร้างเซลล์ สืบพันธุ์เพศหญิง ไข่ (ovum) สร้างขึ้นโดยรังไข่ รังไข่แต่ละข้างจะผลิตสลับกันข้างละประมาณ 28-30 วันโดยผลิตครั้งละ 1 ใบ

การเดินทางของไข่ รังไข่ ท่อนำไข่ ปฏิสนธิ ฝังตัวที่เยื่อบุ ทารก มดลูก ไม่ได้รับการ ปฏิสนธิ สลายพร้อมเยื่อบุ มดลูก

องค์ประกอบของอวัยวะ สืบพันธุ์เพศหญิง

เต้านม มี 2 ข้าง บริเวณเต้านมแต่ละข้างจะมีเส้นเลือดและเส้น ประสาทอยู่มาก ”หัวนม” อยู่ตรงกลางของเต้านม รอบๆหัวนมจะ มีสีผิวคล้ำ ทำหน้าที่ ผลิดต้ำนม

รังไข่ (ovary) ท่อนำไข่ รังไข่ ผลิตไข่ซึ่งเป็นเซลล์สืบพันธุ์เพศหญิง สลับข้าง ทำหน้าที่ผลิตไข่ ผลิตฮอร์โมนโพนเอสโทรเจน ท่อนำไข่ (fallopian tube) ทำหน้าที่ เป็นทางผ่านของไข่

มดลูก (Uterus) มดลูก รูปร่างคล้ายลูกชมพู่ อยู่บริเวณอุ้งเชิงกราน ระหว่างกระเพาะปัสสาวะ กับทวารหนัก ภายในเป็นโพรง ผนังเป็นกล้ามเนื้อยืดหดได้ เชื่อมกับช่องคลอดและท่อนำไข่ ทำหน้าที่เป็นที่ฝังไข่ที่ผสมแล้วและเป็นที่เจริญ เติบโตของทารก

ปากมดลูก (Cervix) ปากมดลูก เป็นกล้ามเนื้อที่บีบเป็นจังหวะ เปิด อ้าออกเล็กน้อยเพื่อให้อสุจิผ่าน เข้าไปขณะมีเพศสัมพันธ์ จะยืดตัวออกเต็มที่เพื่อให้ทารกผ่าน ตัวออกระหว่างการคลอด

ช่องคลอด(Vagina) ช่องคลอด ในช่องคลอดมีฤทธิ์เป็นกรดอ่อนๆ หน้าที่ : 1. เป็นทางผ่านของตัวอสุจิเข้าสู่มดลูก 2. เป็นทางผ่านของทารกเมื่อถึงกำหนดคลอด 3. เป็นช่องสำหรับการไหลออกของประจำเดือน

การคุมกำเนิดสำหรับ เพศหญิง

การคุมกำเนิดแบบถาวร การทำหมัน เป็นการตัดท่อนำไข่ ไม่ให้อสุจิเดินทางมาเจอไข่ ซึ่งการทำหมันมี 2 แบบ คือ หมันเปียกกับหมันแห้ง หมันเปียก หมันแห้ง เป็นหมันที่ทำหลังคลอดลูก คือทำภายใน 6 สัปดาห์แรกของการ เป็นการทำหมันในช่วงปกติ แบบนี้จะผ่าตัดได้ยากกว่า เนื่องจาก คลอดลูก โดยนิยมทำกันทันทีหลังคลอดลูกเลย เพราะจะทำได้ง่าย มดลูกมีขนาดปกติและอยู่ในอุ้งเชิงกราน เนื่องจากมดลูกยังมีขนาดโตและลอยอยู่ในช่องท้องเหนืออุ้ง จึงทำให้หาท่อนำไข่ได้ยากกว่าการทำหมันเปียก การทำหมัน เชิงกราน จึงทำให้สามารถหาท่อนำไข่ทั้ง 2 ข้างได้ง่าย การ แห้งจะผ่าอยู่เหนือหัวหน่าว เป็นแผลเล็กๆ ประมาณ 2-3 ทำหมันเปียกจะผ่าอยู่ใต้สะดือ เป็นแผลเล็กๆ ประมาณ 2-3 เซนติเมตร เซนติเมตร ข้อดี เป็นวิธีที่ดีในการวางแผนครอบครัว มีประสิทธิภาพและคุ้มค่าในระยะยาว ลดโอกาสการเกิดผลข้างเคียงจากการใช้ฮอร์โมน ข้อเสีย ต้องมีการผ่าตัดและมีแผลเป็นที่ท้อง และหากการทำหมันล้มเหลวอาจท้องนอกมดลูกได้

การคุมกำเนิด ยาเม็ดคุมกำเนิด แ บ บ ชั่ ว ค ร า ว ยาที่มีส่วนผสมของฮอร์โมนเพศหญิง (เอสโตรเจนและโปรเจสโตเจน) จะช่วยยับยั้งการตกไข่ แปรสภาพของเยื่อบุโพรงมดลูกให้ตัวอ่อนฝังตัวไม่ ได้ มูกที่ปากมดลูกเหนียวข้น จนเป็นอุปสรรคต่อการเคลื่อนตัวของอสุจิ ประเภทของยาคุมกำเนิด ยาคุมกำเนิดมี 2 ชนิด คือ ฮอร์โมนรวมกับฮอร์โมนเดี่ยว

ฮอร์โมนรวม ฮอร์โมนเดี่ยว (Combined oral contraceptive pill) (Progestogen only pill) เป็นยาคุมกำเนิดที่ประกอบ ด้วยฮอร์โมนเอสโตรเจน เป็นยาคุมที่มีฮอร์โมนโปรเจสโตเจนเพียงอย่างเดียว ทำ และโปรเจสโตรเจนรวมกันในเม็ดเดียว ออกมาเพื่อลดอาการข้างเคี ยงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน ข้อดี มักใช้ในแม่ที่ให้นมบุตร หาซื้อได้ง่าย หลังหยุดกินแล้วสามารถต ั้งครรภ์ได้เลยในเดือนถัดมา ข้อดี ประจำเดือนมาสม่ำเสมอตามปกติ ช่วยป้องกันการเกิดมะเร็งมดลูกและรังไข่ หาซื้อได้ง่าย ข้อเสีย แม่หลังคลอดที่ให้นมลูกใช้ได้ ต้องมีวินัยในการกินยาให้สม ่ำเสมอ ใช้ยาต่อเนื่องเกิน 5 ปี เพิ่มความเสี่ยงเป็นมะเร็งปากมดลูก หลังหยุดกินแล้วสามารถตั้งครรภ์ได้เลยในเดือนถัดมา ข้อเสีย จะไม่มีประจำเดือนเป็น รอบๆ อาจไม่มีประจำเดือน เลย หรือมีเลือดออกกะปริบกะปรอย

วิธีการกินยาคุม กินทุกวันวันละ 1 เม็ด กิน ตามลำดับของลูกศรที่ชี้ไป เรื่อยๆ จนหมดแผง ยาคุมแบบ 21 เม็ด (มีแต่ชนิดฮอร์โมนรวม) : ถ้ากินหมดแผงแล้วก็ให้เว้นไป 7 วัน แล้วเริ่มกินยาแผงใหม่ในวันที่ 8 ยาคุมแบบ 28 เม็ด : กินให้ครบจนหมดแผงแล้วเริ่มกินแผงใหม่ได้เลย (แนะนำให้ กินแบบนี้จะได้ไม่ลืมกินแผงใหม่) ผลข้างเคียง : ปวดหัว เวียนหัว คลื่นไส้ คัดตึงเต้านม น้ำหนักขึ้น หน้าเป็นฝ้า

ยาฝังคุมกำเนิด เป็นการนำฮอร์โมนโปรเจสตินบรรจุไว้ในหลอดหรือแท่งพลาสติกขนาดเล็กเท่าขนาดหลอดยา คูลท์ มาฝังไว้ที่ใต้ผิวหนังบริเวณใต้ท้องแขนฝั่งที่ไม่ถนัด ฮอร์โมนจะค่อยๆ ซึมผ่านจากแท่งยา เข้าสู่ร่างกายและไปยับยั้งไม่ให้มีการตกไข่ ฝังครั้งเดียวคุมได้นาน 3-5 ปี ข้อดี ประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดสูงมาก (รองจากการ ข้อเสีย ไม่มีเพศสัมพันธ์) บต้อางงรฝัางยแอลาจะคถลอำดเโจดอยแแท่พงยท ายใ์ นทบำเริอเวงณไมใ่ไตด้้ท้องแขนได้ สะดวก ประจำเดือนอาจมาแบบกะปริบกะปรอย ไม่มีผลต่อการหลั่งน้ำนม หลังถอดสามารถมีลูกได้เร็วกว่าการฉีดยาคุมกำเนิด

ยาฉีดคุม ฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อของผู้หญิงในระยะเวลาตามที่แพทย์กำหนด โดยตัวยาจะค่อยๆ ขับฮอร์โมน กำเนิด ออกมา ฉีดครั้งละ 1 เข็ม คุมกำเนิดได้นาน 3 เดือน โดยเริ่มฉีดในวันแรกของการมีประจำ เดือนหรือภายใน 5 วันแรกของการมีประจำเดือน ข้อดี ข้อเสีย ราคาถูก เมื่อหยุดฉีดยังไม่สามารถมีลูกได้ทันที สามารถหาฉีดได้ ง่าย ต้องรออย่างน้อย 9 เดือน มีประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดสูงมาก ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ กะปริบกะ สะดวก ใช้งานง่าย ปรอย หรือไม่มีประจำเดือนเลย น้ำหนักขึ้น ผลข้างเคียง ปวดหัว อารมณ์แปรปรวน

แผ่นแปะคุมกำเนิด ใช้แปะบริเวณผิวหนัง (ที่ไหนก็ได้) เพื่อให้ตัวยาในกลุ่มเอสโตรเจนสังเคราะห์ (SYNTHETIC ESTROGEN) และยาในกลุ่ม โปรเจสติน (PROGESTIN) ค่อยๆ ปล่อยฮอร์โมนควบคุมออกมาและซึมเข้าสู่กระแสเลือด ออกฤทธิ์โดยป้องกันไม่ให้ไข่ตก ข้อดี ใช้งานง่าย สามารถอาบน้ำหรือว่ายน้ำได้ตามปกติ ประจำเดือนมาอย่างสม่ำเสมอและตรงเวลา หลังเลิกใช้ก็สามารถตั้งครรภ์ได้ทันที ข้อเสีย ต้องคอยเปลี่ยนแผ่นยาเมื่อครบ 7 วัน อาจมีการระคายเคืองบริเวณที่แปะแผ่นคุมกำเนิด

นับวันปลอดภัย เป็นวิธีการคุมกำเนิดแบบธรรมชาติ ใช้กับผู้หญิงที่มี รอบเดือนปกติ โดยจะเป็นการนับหน้า 7 หลัง 7 โดยระยะ ข้อดี ปลอดภัยที่ว่านี้ก็คือ ระยะในช่วง 7 วันก่อนที่ประจำเดือนจะมารอบ ไม่ต้องกินยา หน้า และระยะ 7 วันหลังจากที่ประจำเดือนมาวันแรก (ให้เริ่มนับ วันแรกตั้งแต่วันแรกที่ประจำเดือนมา) เช่น ถ้าประจำเดือนมาวัน ข้อเสีย ที่ 25 ระยะปลอดภัยคือ 18-24 และ 25-31 ถ้าประจำเดือนมาไม่ตรงก็อาจคลาดเคลื่อน ได้ และทำให้ตั้งครรภ์ได้

ห่วงอนามัย เป็นเครื่องมือแพทย์ชิ้นเล็กๆ ใส่เข้าไปในโพรงมดลูกของผู้หญิง เพื่อให้สภาพในมดลูกไม่เหมาะแก่ การฝังตัวของตัวอ่อน สามารถคุมกำเนิดได้นาน 3-10 ปี มี 2 ประเภท ห่วงอนามัยหุ้มทองแดง : ในปัจจุบันที่ใช้กันอยู่จะมี 2 ชนิด คือ มัลติโหลด (มีอายุการใช้งาน 3-5 ปี) และคอปเปอร์ ที (มีอายุการใช้งาน 10 ปี) ห่วงอนามัยเคลือบฮอร์โมน : มีอยู่ด้วยกัน 2 ขนาด คือ LNg14 (Skyla) ที่ใช้คุมกำเนิดได้นาน 3 ปี และ LNg20 (Mirena) ที่ใช้คุมกำเนิดได้นาน 5 ปี สะดวก ประหยัดและปลอดภัยสูง ข้อดี มีประสิทธิภาพสูงและยาวนาน ข้อเสีย มีประจำเดือนตามปกติ เมื่อถอดห่วงออกก็มีลูกได้ทันที ต้องให้แพทย์เป็นผู้ใส่ให้ อาจมีอาการแทรกซ้อน

วงแหวนคุมกำเนิด เป็นแหวนพลาสติกขนาดศูนย์กลาง 5.5 เซนติเมตร ตัววงแหวนนุ่มและยืดหยุ่น ไม่ละลายใน ร่างกาย ภายในวงแหวนพลาสติกจะบรรจุไปด้วยฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสโตเจน ใช้ สำหรับใส่เข้าไปในช่องคลอดและฮอร์โมนจะดูดซึมเข้าสู่ร่างกายเพื่อช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ ข้อดี สวมและถอดง่ายด้วยตัวเอง ช่วยลดอาการข้างเคียงจากฮอร์โมน เช่น คลื่นไส้ อาเจียน เลือดออกกะปริบกะปรอย ข้อเสีย ต้องใช้ใบสั่งของแพทย์ในการซื้อ เมื่อใส่แล้วจะไม่คุมกำเนิดได้ทันที ต้องคุมกำเนิดอย่างอื่นควบคู่ไปด้วย บางรายอาจระคายเคืองช่องคลอด

ณัฐชา มีรัตน์ เลขที่ 1 Thank ปาลิตา ศรีสุริยะ เลขที่ 2 you! สุวิชชา ปุภาษี เลขที่ 3 นิชาภา พึ่งรัตนา เลขที่ 4 ปัญญาพร ขันเงิน เลขที่ 8 โกมลชนก ลิม เลขที่ 21 อลิสรา ตั่นเล่ง เลขที่ 31 ธนธม จรุงสถิตพงศ์ เลขที่ 32 ศุภิสรา สายสุทธิ เลขที่ 34