การประเมินสุขภาพวัยผู้ใหญ่และผู้สูงอายุระบบประสาท

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) CN V : Trigeminal• Sensory ---> Light touch• Motor ---> Temporal & masseter muscleอ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 51

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)• Sensory ---> Light touch Jarvis, 2008 52– With the person’s eyes closed , test light touch by touching a cotton wisp designated areas on person’s face: forehead, cheeks, and chin. Ask the person to say “Now” whenever the touch is felt. This test all three divisions of the nerve: 1) ophthalmic, 2) maxillary, and 3) mandibular. อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) • Sensory ---> Light touchอ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน Jarvis, 2008 53

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) • Sensory ---> Light touch 1 2 3อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 54

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)• Motor ---> Temporal & masseter muscle– Assess the muscle of 55 mastication by palpating the temporal and masseter muscle as the person clenches the teeth. Muscle should feel equally strong on both sides. Next, try to separate the jaws by pushing down on the chin; normally you cannot. Jarvis, 2008 อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)• Motor ---> Temporal & masseter muscleอ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 56

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Corneal ReflexBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)ทาหนา้ ที่รับความรู้สึกจากกระจกตา (cornea) เขา้ สู่สมองแลว้ ส่งกระแสประสาทนาคาสงั่ มาทางเสน้ ประสาทสมองคู่ท่ี 7(facial nerve) เพอ่ื ควบคุมกลา้ มเน้ือที่ทาหนา้ ที่กะพริบตา อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 57

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง jaw reflexBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) • อา้ ปากเลก็ นอ้ ย • ปกติขากรรไกรจะเคล่ือน เขา้ หากนั เบาๆ อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 58

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง 59 Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) CN VII : Facial• Sensory• Motorควบคุมกลา้ มเน้ือใบหนา้ - บริเวณหนา้ ผาก - รอบตา - รอบปาก - การรับรสของลิ้น อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) CN VII : Facial• Sensory– When indicate, test sense of taste by applying to the tongue a cotton applicator covered with a solution of sugar, salt, or lemon juice (sour). Ask the person to identify the taste.Jarvis, 2008 อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 60

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)• Motor CN VII : Facial – Note mobility and facialsymmetry as the personresponds to these requests:• smile,• frown,• close eyes tightly (againstyour at tempt to open them),• lift eyebrows,• show teeth and puffy cheeks. Then, press the person’spuffed cheeks in, and notethat the air should escapeequally from both sidesอ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 61 Jarvis, 2008

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)CN VIII : Vestibulocochlear or Acoustic• Sensory– Whispering test– Weber test– Rinne test อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน Jarvis, 2008 62

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)การได้ยนิ (Hearing Pathways) Air Sensorineuralconduction phase Bone conductionConducting phase Air conduction Bone conduction 63 Sensorineural phase อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน Jarvis, 2008 64

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)1. Conducting phase เป็ นช่วงระยะทเ่ี สียงจากหูช้ันนอกเข้าไปสู่หูช้ันกลาง ถ้ามี ความผดิ ปกติเกดิ ขึน้ เรียกว่า Conductive hearing loss2. Sensorineural phase เป็ นช่วงระยะทเ่ี สียงเข้าสู่ Cochlea และส่งผ่านไปยงัCochlea nerve ถ้ามีความผดิ ปกตเิ กดิ ขึน้ เรียกว่า Sensorineuralhearing lossการได้ยนิ เกดิ จาก นรลกั ษณ์ เอ้ือกิจ, 2555 Air conduction 65 Bone conduction อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) Whispering testเป็ นการตรวจการได้ยนิ ทง่ี ่ายทส่ี ุด โดยมีข้ันตอนดังนี้บอกผู้ป่ วยให้ทราบว่าจะขอตรวจการได้ยนิ หากได้ยนิ เสียงพูดของผู้ตรวจขอให้พดู ตามให้ผู้ป่ วยปิ ดหูข้างทไ่ี ม่ต้องการตรวจไว้ผู้ตรวจยืนห่างจากผู้ป่ วย 2 ฟุต ด้านหูข้างทจ่ี ะตรวจกรณผี ู้ป่ วยทเ่ี ป็ นผู้สูงอายุ ถ้ายืนในตาแหน่งดงั กล่าวแล้วยงั ไม่ได้ยนิ ให้ผู้ตรวจย้ายตาแหน่งการยืนเข้าใกล้ผู้ป่ วยอกี 1 ฟุต แล้วให้รายงานทรี่ ะยะ 1 ฟุตผู้ตรวจใช้มือป้องปากไว้แล้วพดู กระซิบ หรือพดู เป็ นคาๆ เช่น หน่ึง สอง สามบอกให้ผู้ป่ วยพูดทวนคาพดู ทไ่ี ด้ยนิเริ่มตรวจการได้ยนิ ของหูอกี ข้าง โดยการกระซิบเช่นเดิม นรลกั ษณ์ เอ้ือกิจ, 2555 อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 66

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) Whispering test อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 67

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Weber testBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)เป็ นการตรวจการได้ยนิ ของหูท้งั 2 ข้าง ว่าปกตหิ รือไม่(Test for lateralization) มขี ้นั ตอนดงั นี้บอกผู้ป่ วยให้ทราบว่าจะขอตรวจการได้ยนิ ของหูเคาะส้อมเสียงให้สั่น แล้ววางลงบนแนวเส้นกง่ึ กลางศีรษะ ให้ส้อมเสียงอยู่ห่างจากหูท้งั 2 ข้างเท่ากนัถามผู้ป่ วยว่ารู้สึกสั่นสะเทือน หรือได้ยนิ จากหูข้างไหนโดยทว่ั ไป ผู้ป่ วยควรบอกว่าได้ยนิ เสียง หรือรู้สึกสั่นสะเทือน จากหูท้งั 2 ข้างถ้าการได้ยนิ ของหูท้งั 2 ข้างไม่เท่ากนั ควรตรวจการได้ยนิ ของหูแต่ละข้างอกี คร้ังหน่ึง นรลกั ษณ์ เอ้ือกิจ, 2555 อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 68

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Weber testBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 69

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Rinne testBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) เป็ นการตรวจการได้ยินของหูแต่ละข้าง โดยการใช้ส้อมเสียง (Turning fork) มีข้นั ตอนดงั นี้ บอกผู้ป่ วยให้ทราบว่าจะขอตรวจการได้ยนิ ของหู ให้บอกผู้ป่ วยว่า ผู้ตรวจจะวางส้ อมเสียงที่เคาะแล้วไว้หลังใบหู แล้วผู้ป่ วยจะรู้สึกสั่นสะเทือนบริเวณกระดูกหลงั หู แล้วถ้าความรู้สึกส่ันสะเทือนหยุด ขอให้พยกั หน้า เมื่อผู้ป่ วยพยักหน้าว่าหยุดสั่นสะเทือน ให้ผู้ตรวจวางส้อมเสียงไว้หน้าหูผู้ป่ วย แล้วถามว่า ผู้ป่ วยยงั ได้ยนิ เสียง หรือไม่ อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน นรลกั ษณ์ เอ้ือกิจ, 2555 70

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Rinne testBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) เร่ิมตรวจหูอกี ข้างหน่ึงโดยวธิ ีเดียวกนัถ้าผลการตรวจพบว่า เมื่อผู้ป่ วยยงั ได้ยนิ เสียงอยู่ แม้ว่าความรู้สึกสั่นสะเทือนจะหยุดแล้ว แสดงว่าการทางานของหูข้างน้ันปกติ (Airconduction > Bone conduction)>อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 71

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) Weber test + Rinne testวราภรณ์ ชยั วฒั น์ คณะพยาบาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยัอ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 72

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง 2Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 1ไม่ดี ดี วราภรณ์ ชยั วฒั น์ คณะพยาบาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 73

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง 2Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 1ไม่ดี ดี วราภรณ์ ชยั วฒั น์ คณะพยาบาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 74

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)CN IX & X : Glossopharygeal & Vagus• Motor ---> Depress the tongue with a tongue blade, and note pharyngeal movement as the person says “ahhh” or uvula and soft palate should rise in the midline, and the tonsillar pillars should move medially. Touch the posterior pharyngeal wall a tongue blade, and note the gag reflex. Also note that the voice sounds smooth and not strained.• Sensory ---> CN IX does mediate taste on the posterior one third of the tongue, but technically this sensation is too difficult to test.Jarvis, 2008 อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 75

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 76

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) CN XI : Spinal accessory• Motor ---> Sternocleidomastoid & Trapeziusอ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 77

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) TrapeziusSternocleidomastoid 78 อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) CN XII : Hypoglossalอ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 79

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง CN XII :Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) Hypoglossal อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 80

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง SummarizeBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน Jensen Sharon, (2015) 81

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง SummarizeBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน Jensen Sharon, (2015) 82

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง SummarizeBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน Jensen Sharon, (2015) 83

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง SummarizeBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน Jensen Sharon, (2015) 84

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 3. Motor system• Motor ---> Gait (ระยะ 10-20 ฟตุ ), (screening procedure) • เดินไป-กลบั (walk across the room) • เดินต่อเทา้ (Tandem walking) • เดินบนส้นเทา้ (Walk with heels) • เดินบนปลายเทา้ (Walk with toes) • ยนื ขาขา้ งเดียว (Shallow knee bend)อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 85

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 86

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)ท่าทางการทรงตวั การเคล่ือนไหวของแขน ขา อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน รัชนี สีดา, 2550 87

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)Ex. Abnormal Gaits• Spastic hemiparesis• Cerebella ataxia https://www.youtube.com/watch?v=eBvzFkcvScg• Steppage or Footdorp• Pakinsonian (Featinating) https://www.youtube.com/watch?v=j86omOwx0Hk Jarvis, 2008From: A Manual of Diseases of the Nervous System in 1886อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 88

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)Romberg’s test ตรวจการทาหนา้ ท่ีสมองส่วน Cerebellarsystem เก่ียวกบั balance/ equilibrium – ใหผ้ ปู้ ่ วยยนื และหลบั ตา ประมาณ 20-30 วินาที – สังเกตผปู้ ่ วยวา่ ยนื ตรงไดห้ รือไม่ (คนปกติเอนไปมาได้ เลก็ นอ้ ย) – หากผปู้ ่ วยเซ/ ลม้ แสดงวา่ Romberg sign ---> positive เช่น - cerebella ataxia - Vestibular dysfunctionJarvis, 2008 - Sensory loss 89 อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน รัชนี สีดา, 2550 90

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน รัชนี สีดา, 2550 91

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน รัชนี สีดา, 2550 92

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง 93 Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)Coordination • Rapid alternating movement • Arms • Legs • Point to point • Arms • Legs อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)Rapid alternating movementArms Legs อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 94

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) Point to pointArms Legs อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 95

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง 96 Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 4. Sensory system• บริเวณทต่ี รวจ ได้แก่ • ลาตวั • แขน • ขา• ผู้ป่ วยหลบั ตาขณะตรวจ อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Sensory systemBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)ความสามารถทสี่ ามารถตรวจ…..– Spinothalamic tract – Spinothalamic & Posterior column • Pain sensation • Temperature • Light touch– Posterior columns – Sensory cortex • Vibration • Discriminative • Position sensation อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 97

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) Pain sensation• บริเวณที่ตรวจ ---> ลาตัว, แขน, ขา (ผู้ป่ วยหลบั ตาขณะตรวจ) แหลม / ทู่อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 98

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) Temperature• บริเวณท่ีตรวจ ---> ลาตวั , แขน, ขา (ผู้ป่ วยหลบั ตาขณะตรวจ)• Test temperature sensation only when pain sensation is abnormal; otherwise, you may omit it because the fiber tracts are much the same. Fill two test tubes, one with hot water and one with cold water, and apply the bottom ends to the person’s skin in a random order. Ask the person to say which temperature is felt.อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน Jarvis, 2008 99

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) Light Touch• บริเวณที่ตรวจ ---> ลาตัว, แขน, ขา (ผู้ป่ วยหลบั ตาขณะตรวจ) • Apply a wisp of cotton to the skin.อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 100