การพยาบาลระบบประสาทและไขสันหลัง

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง ปัญหาสุขภาพทพ่ี บบอ่ ยและการพยาบาลเบื้องตน้Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) การประเมนิ การหายใจ จะสงั เกตอตั ราการหายใจจังหวะ และความลกึ หากพบความผดิ ปกติ Cheyne-Stoke respiration คือการหายใจเร็วสลบั การหยดุ หายใจ (apnea) เปน็ ระยะ แสดงวา่ มีการเสียหน้าท่ีของสมองส่วน diencephalonsCentral neurogenic hyperventilation คอื หายใจหอบลกึ สมา่ เสมอมากกว่า 40 ครงั้ /นาที พบในผูป้ ่วยที่มกี ารกดเบียด mid brain จากการยืน่ ของสมองผา่ น tentorial อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 51

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) ระยะที่ 2 52 อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) ระยะท่ี 3 53 อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) ระยะที่ 4 54 อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 55

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง การพยาบาล Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)• ดา้ นร่างกาย– กิจกรรมที่ป้ องกนั การเกิด IICP• การดดู เสมหะ ตามความจาเป็น ไม่เกิน 15 วินาที/รอบทาให้ O2 ในเลอื ดตา่ IICP อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 56

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง การพยาบาลBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)• ดา้ นร่างกาย– กิจกรรมที่ป้ องกนั การเกิด IICP• การจดั ท่า  ท่านอนไม่เหมาะสมทาใหเ้ ลือดไหลเวยี นไม่ดี  จดั ใหน้ อนท่า 15-30 องศาห้ามงอสะโพกเกนิ 90 องศา ทาให้เพม่ิ ความดันในช่องท้องและทรวงอกสูงขนึ้อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 57

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง การพยาบาลBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)• ดา้ นร่างกาย– กิจกรรมที่ป้ องกนั การเกิด IICP• ลดกิจกรรมท่ีเพมิ่ แรงดนั ในช่องทอ้ งและช่องอก การลุกนง่ั การพลิกตะแคงตวั แรงดนั ใน การดิ้น การเบ่งถ่าย ชอ่ งทอ้ ง การไอ การจาม และชอ่ งอก อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 58

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง การพยาบาลBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)• ดา้ นรา่ งกาย – กจิ กรรมทีป่ ้องกันการเกิด IICP • การลดไข้  ไข้สงู เกิน 37.8 องศา ตอ้ งลดไข้ อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 59

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง การพยาบาลBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)• ดา้ นร่างกาย– กจิ กรรมทป่ี ้องกนั การเกิด IICP• การจากดั กิจกรรมเพอื่ ลดความเจ็บปวด• การดแู ลการให้สารนา้ + เกลือแร่• ไมค่ วรมีเสียงดังรบกวน อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 60

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง การพยาบาลBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)• ดา้ นจติ ใจ– กิจกรรมทีป่ ้องกนั การเกิด IICP• บอกเหตุผลให้ผปู้ ่วยทราบเหตุผลการ พยาบาลทุกครั้ง• ใหก้ าลังใจ• ใหก้ ารพยาบาลดว้ ยความนมุ่ นวล 61 อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง การพยาบาลBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)• ด้านจติ สงั คม– อนุญาตให้ญาตเิ ข้าเย่ียม– ใหข้ ้อมูลทีถ่ กู ต้องแกญ่ าติ– ให้ญาติมีสว่ นร่วมในการดแู ล อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 62

อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 63

อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 64

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) การพยาบาลผู้ป่ วยที่มีความผดิ ปกตขิ องระบบประสาทอ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 65

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง ความผดิ ปกติของระบบประสาทBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) ส่ วนกลาง– Vascular disorder ---> (CVD or CVA or stroke) โรคหลอดเลือดสมอง– Infection ---> (Meningitis (เยอ่ื หุม้ สมองอกั เสบ), Brain abscess (ฝี ในสมอง))– Degenerative (สเคลอโทราลซาีสยปแลพอรก่มกยัรอะีลจินาขยอ)ง,เซPลarลkป์ inระsoสnา’ทs ---> (Multiple sclerosis disease (โรคพาร์คินสนั ))– Trauma ---> (Head injury, Spinal cord injury) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 66

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง ความผดิ ปกติของระบบประสาทBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) ส่ วนปลาย– Neuromuscular transmitter---> Myasthenia gravis: MGโรคของรอยต่อระหวา่ งเสน้ ประสาทกบั กลา้ มเน้ือ– Autoimmune---> Guillain-Barre Syndrome: GBSโรคเส้นประสาทหลายเส้นอกั เสบเฉียบพลนั อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 67

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Vascular disorderBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) CVDกลุ่มอาการทางระบบประสาทซ่ึงเกิดจากความผิดปกติของระบบการ ไหลเวียนของเลือดไปท่ีสมอง ทาให้สมองขาดเลือดไปเล้ียง เซลล์สมอง ถูกทาลายและสูญเสียการทาหนา้ ที่ของร่างกายที่สมองส่วนน้นั ควบคุมอยู่ อยา่ งเฉียบพลนั และนาไปสู่ความพิการหรือเสียชีวิตภายใน 24 ชว่ั โมงได้ โดยอาการน้ีตอ้ งมีระยะเวลามากกวา่ 24 ชวั่ โมง (เอ้ือมพร สกลุ แกว้ , 2551)หากภาวะที่มีความผดิ ปกติของระบบประสาท ท่ีเน่ืองมาจากความผิดปกติ ของหลอดเลือดทาใหส้ มองขาดเลือดชว่ั คราวและสามารถหายเป็นปกติได้ อยา่ งสมบูรณ์ภายใน 24 ชว่ั โมง เรียกวา่ Transient ischemic attack (TIA) (ชวั่ คราว) (เจียมจิต แสงสุวรรณ, 2541) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 68

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง ปจั จยั เส่ียงBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน จตุพงษ์ พนั ธ์วไิ ล และคณะ, 2555 69

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังประเภทของโรคหลอดเลอื ดสมองBoromarajonani collegeof Nursing,Trang(BCNT)1. Ischemic Location • ข้ึนอยกู่ บั ตาแหน่งของหลอดเลือดที่ stroke ไปเล้ียงบริเวณต่างๆ ของเน้ือสมอง เกิดจาก thrombosis/ Area of • ถา้ เน้ือสมองมีการขาดเลือดเป็น ischemia บริเวณกวา้ งหรือเป็นบริเวณท่ีสาคญั embolism Severity of อาการที่เกิดยอ่ มมากและรุนแรงกวา่(เลือดไปเล้ียงสมองไม่พอ) ischemia • การขาดเลือดท่ีเป็นไปดว้ ยความอาการต่างๆ ของการ รวดเร็วจะมีความรุนแรงของอาการ ขาดเลือดในสมองจะข้ึนกบั ปัจจยั หลาย มากกวา่ ภาวะท่ีค่อยๆเป็นมากข้ึนประการโดยข้ึนกบั Collateral อ.จิรานุวฒั น์ • ถา้ ผปู้ ่ วยมีหลอดเลือด collateralท่ีหล่อ circulation เล้ียงทดแทนส่วนที่ขาดเลือดไดด้ ี อาการชาญสูงเนิน หรือความรุนแรงกจ็ ะนอ้ ยกว70า่

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) Ischemic stroke• Cerebral thrombosis (ล่ิมเลือดอุดตนั ผนงั หลอดเลือด)• Cerebral embolism (สิ่งอุดตนั ลอยมาอุดหลอดเลือด)อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 71

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง ประเภทของโรคหลอดเลอื ดสมองBoromarajonani collegeof Nursing,Trang(BCNT)2. Hemorrhagic stroke เกิดจาก ICH หรือ SAH การ อาการที่ ระดบั อาการตามปวด อาเจียน ระคาย ความ ตาแหน่ง หยดุ สมั พนั ธ์ศีรษะ เคืองของ รู้สึกตวั ต่างๆของ หายใจ กบั เยอื่ หุม้ สมอง ประวตั ิ สมอง อุบตั ิเหตุ อาการของภาวะเลอื ดออกในสมองพบได้ดงั นี้ อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 72

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังการดแู ลผปู้ ่ วยทว่ั ไปในระยะแรกBoromarajonani collegeofNursing,Trang(BCNT) มีการเฝ้ าระวงั V/S, N/S, PR, Tem., ดูแลการไดร้ ับออกซิเจน ดูแลการไดร้ ับสารน้าให้เพียงพอเพื่อรักษาสมดุลของสารน้า และอิเลก็ โทรไลตโ์ ดยเฉพาะในรายที่มีอาการรุนแรง ตรวจระดบั น้าตาลในเลือด พยายามควบคุมให้อยใู่ นช่วงปกติ คือนอ้ ยกวา่ 180 mg/dlมากกวา่ 50 mg/dl หากผปู้ ่ วยมีไขม้ ากกวา่ 37.5 องศาเซลเซียส ควรลดไขแ้ ละหา สาเหตุอ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน จตุพงษ์ พนั ธ์วิไล, 2555 73

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) แนวทางการรักษาผู้ป่ วยโรคหลอดเลอื ดสมอง การรักษาใน การรักษาจาเพาะ การรักษาจาเพาะระยะเฉียบพลนั ของโรคหลอด ในภาวะ เลือดสมอง เลือดออกใน สมอง อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 74

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) การรกั ษาในระยะเฉียบพลนั โดยทว่ั ไปการรักษาในระยะเฉียบพลนั ใชห้ ลกั A-B-C-D  Airway and Breathing ดูแลเรื่องการหายใจใหโ้ ล่ง ไดร้ ับ ออกซิเจนอยา่ งเพยี งพอ  Circulation ดูแลการไหลเวียนเลือดให้เพียงพอ โดยวดั อตั ราชีพจร และความดนั โลหิต  Drug ดูแลใหย้ าอ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 75

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) การรักษาจาเพาะของโรคหลอดเลอื ดสมอง• การใหย้ าละลายลิ่มเลือด (thrombolytic therapy) เมื่อเกิดการอุดก้นั ท่ี หลอดเลือดสมอง• การใหย้ าตา้ นเลือดแขง็ ตวั (anticoagulant) ส่วนใหญ่มีการใหย้ าตา้ นการ แขง็ ตวั ของเลือด (heparin) ทาใหก้ ระบวนการแขง็ ตวั ของเลือดเสียไปไม่ สามารถจบั ตวั เป็นลิ่มได้• การใหย้ าดา้ นเกลด็ เลือด (antiplateletes) aspirinเป็นการป้ องกนั การเกิด เป็ นซ้ าของโรคหลอดเลือดสมองอุดตนั• การใหย้ ากลุ่ม neuroprotectant เป็นกลุ่มท่ีใชป้ ้ องกนั การตายของเซลล์อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 76

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) การรักษาจาเพาะในภาวะเลอื ดออกในสมองการรักษาจาเพาะโดยการผ่าตดั การรักษาจาเพาะในผู้ป่ วยทมี่ เี ลอื ดออกในสมอง ข้อบ่งชี้ ผปู้ ่ วยท่ีมี cerebral hemorrhage ที่มี เกิน 3 cm. มี N/S ผูป้ ่ วยท่ีก้อนเลือดเกิดเน่ืองจากการแตกของหลอดเลือดที่ผิดปกติ เช่น aneurysm ผูป้ ่ วยอายุน้อยท่ีมีกอ้ นเลือดขนาดกลางหรือขนาดใหญ่และอาการเลวลง ผูป้ ่ วยท่ีไม่ควรได้รับการผ่าตัดได้แก่ ผูป้ ่ วยที่มีก้อนเลือดขนาดเล็กคือมี ปริมาณเลือดน้อยกว่า 10 มิลลิลิตร หรือมีอาการทางระบบประสาทเพียง เลก็ นอ้ ย อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 77

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) ตวั อยา่ งขอ้ วนิ ิจฉยั การพยาบาล• การซึมซาบของเน้ือเยอ่ื ลดลงเน่ืองจากไดร้ ับเลือด และออกซิเจน ไม่เพียงพอ (หลอดเลือดหดเกร็ง, การตกเลือดซ้า)• การหายใจไม่มีประสิทธิภาพเน่ืองจากทางเดินหายใจถกู อดุ ก้นั หรือมีความดนั ในกะโหลกศีรษะเพ่ิมและระดบั ความรู้สติ เปลี่ยนแปลง• ไม่สามารถช่วยเหลือตวั เองไดเ้ นื่องจากความบกพร่องทางระบบ การรับความรู้สึกและการเคล่ือนไหวอ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 78

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) Meningitisเป็นการอกั เสบของเยอื่ หุม้ สมองและไขสนั หลงั เกิด จากการติดเช้ือ Bacteria พบบ่อย ---> Neisseria meningitis, streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzac Virus Fungi Parasite อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 79

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง blood Neutrophil Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) ทาลายเช้ือโรคtrauma เกิดช่องระหวา่ งCSF กบั environment บริเวณอกั เสบ เช้ือกระจายเขา้ มาทาง สร้าง เสน้ ประสาทสมอง Purulent exudates ไขสนั หลงั ขงั อุดตนั arachnoid villiCN เขา้ สู่S เยอื่ หุม้ สมอง เยอื่ หุม้ สมองบวม CSF ข่นุ , ไหลเวียน เกิด Cerebral ลดลง ดูดซึมไม่ดี กระบวนการอกั เสบ infarction IICP, Hydrocephalus อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 80

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง อาการและอาการแสดง Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) ปวดศีรษะ ไขส้ ูง 34.3-40 องศา อาการระคายเคืองต่อเยอ่ื หุม้ สมองo Stift neck---> Severe neck pain on flexiono Kernig’s signo Brudzinski, s sign positive อาการเน่ืองจากมีการรบกวนการทางานของ CN 3, 4, 5, 7, 8oกลอกตาผดิ ปกติ, Pupil RTL, Facial palsy, หูหนวก, เวียนศีรษะ อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 81

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Stift neck Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 82ตรวจอาการคอแขง็ใหผ้ ปู้ ่ วยนอนหงาย และตอ้ งแน่ใจ วา่ ไม่มีปัญหาเกี่ยวกบั กระดกู คอผตู้ รวจใชม้ ือชอ้ นใตศ้ ีรษะ พยายาม ยกศีรษะข้ึนมาใหค้ างชิดหนา้ อกปกติทาไดไ้ ม่ปวดบริเวณตน้ คอ และไม่มีแรงตา้ น อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Brudzinski’s sign Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 83นอนหงายเหยยี ดตรงผู้ต ร ว จ ใ ช้มื อ ช้อ น ใ ต้ศี ร ษ ะ พยายามยกศีรษะข้ึนมาให้คาง ชิดหนา้ อกผิดปกติ พบ ขาท้งั สองขา้ งเขา้ หาตัวผู้ป่ วย ขณะท่ียกศีรษะ ผปู้ ่ วยพบในเดก็ > ผใู้ หญ่ อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Kernig’s sign Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 84นอนหงายเหยยี ดตรงค่อยๆ งอข้อสะโพกข้างใด ขา้ งหน่ึง ใหโ้ คนขาต้งั ฉากกบั แนวราบ และงอเข่าไว้ค่อยๆ จับเหยียดขอ้ เข่าออก ใหต้ รงปกติเหยียดออกได้ ไม่ปวด ตึง ขา อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) ข้อแตกต่าง CSF ระหว่าง Bacteria และ Virus CSF Bacteria VirusAppearance Turbid ClearWBCCell type 500-20,000/mm3 10-500/mm3ProteinGlucose Ne LyGram’s stain Increase Increase Decrease Normal Positive for bacteria Absence of bacteria อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 85

การรักษา• เป้ าหมายแรก รักษา BP ใหค้ งท่ี ใหส้ ารน้า ป้ องกนั กรด ด่างในเลือด• Dx. โดย เจาะเลือด เจาะหลงั• ดูแลใหไ้ ดร้ ับยา ตามกรณีอ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 86

การพยาบาล 87• ดูแลใหไ้ ดร้ ับยา ATB ตาม Rx.• ประคบั ประคองตามอาการ• ควบคุม Tem. & IICP ไม่ใหส้ ูง• ป้ องกนั อาการชกั• ป้ องกนั ไม่ใหเ้ กิดภาวะสมองบวม• ดูแลใหไ้ ดร้ ับสารน้าและ e’lyte ตาม Rx. อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBrain abscess (ฝี ในสมอง)Boromarajonani collegeof Nursing,Trang(BCNT)• ภาวะท่ีมีการอกั เสบติดเช้ือและมีหนองสะสมในเน้ือสมอง ตาแหน่งเกิดมากที่สุด cerebrum (80%)อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 88

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) สาเหตุ มีการแพร่กระจายเช้ือโรคจากหูช้นั กลางเขา้ สู่สมองแพร่กระจายเช้ือโรคทาง vein ในกรณีผปู้ ่ วยมี Hx. Septic thrombophlebitis ภูมิตา้ นทานในร่างกายต่า เช่น AIDS บาดเจบ็ ศีรษะ ผปู้ ่ วยท่ีมีภาวะ Polycythemia ทาใหเ้ กิดภาวะ cerebral ischemia และ necrosis ตามมา อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 89

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังอาการและอาการแสดงBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)อาการที่แสดงวา่ มีการติดเช้ือในกะโหลกศีรษะ ไดแ้ ก่ มีไข้อาการของเน้ือสมองถูกกดหรือมีส่ิงกินที่เกิดข้ึน ไดแ้ ก่ ปวดศีรษะ คล่ืนไส้ อาเจียน การรับรู้ลดลง ชา หรือชกั คร้ังแรกจะมีไขต้ ่าๆ ปวดศีรษะ ปวดกลา้ มเน้ือคอ อาการคอแขง็เลก็ นอ้ ย งุนงง ง่วงงง รับความรู้สึกบกพร่อง ปวดศีรษะจะพบมากในระยะทา้ ยๆ ความจาเสื่อม เดินเซ เป็นอมั พาต ข้ึนอยกู่ บั รอยโรคบริเวณใด อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 90

ตรวจร่างกาย 91v/sKernig’s sign (ไม่สามารถ เหยยี ดขาออกได)้ ให้ ผลบวกBrudzinski, s sign (กม้ คอ สะโพกและเข่าจะงอดว้ ย) อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง การรักษาBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) เจาะ CSF เพาะเช้ือ กรณีมี IICP หา้ มทา LP CT-scan (บริเวณฝีดูดซึมรังสีไวม้ าก) รักษาภาวะ IICP ใหย้ าลดสมองบวม ทา Craniotomy เพ่อื drain หรือ remove ฝีออก (จะผา่ ตดั กต็ ่อเม่ือ ฝีมีการสร้างถุงมาห่อหุม้ หนองไวเ้ ท่าน้นั ประมาณ 3 wk. หลงั ติดเช้ือ) ทา stereotactic biopsy กรณี ฝีอยใู่ นส่วนอนั ตราย ใหย้ า ATB ตามเช้ือท่ีพบ นาน 6 wk. ใหย้ าอ่ืนๆ รักษาตามอาการ เช่น ยากนั ชกั 92 อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

การพยาบาล• ป้ องกนั IICP• ลดไข้• ดูแลใหไ้ ดร้ ับยา ATBอ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 93

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรังBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT)Multiple sclerosis (สเคลอโรซีสแพร่กระจาย)โรคท่ีร่ างกายสร้างภูมิคุ้มกันต้าน 94 เน้ือเยอื่ ตวั เองเป็นโรคที่เกิดข้ึนภายหลงั มีการอกั เสบ และทาลายปลอกหรื อเย่ือหุ้มเส้ นใย ประสาท (Myelin sheath) ที่รับ ความรู้สึกบริเวณเส้นประสาทไขสัน หลังและสมอง ทาให้การถ่ายทอด กระแสประสาททางานผิดปก ติ ก่อใหเ้ กิดความพิการ อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง สาเหตุ Multiple sclerosisBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 95• ร่างกายสร้างภมู ิคุม้ กนั ตา้ นตวั เอง• การอกั เสบติดเช้ือ Virus• กรรมพนั ธุ์ มีโอกาสเกิด 12-15 เท่า อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Multiple sclerosis Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อาการและอาการแสดงระยะแรก อ่อนเพลีย มีปัญหาการมองเห็น กลา้ มเน้ือแขนขาออ่ นแรง กระตุก มีอาการชา รู้สึกเหมือนมีของแหลมท่ิมแทง มีอาการสน่ั เวลาเดิน มือสนั่ พดู เสียงสนั่ Co-ordinate ไม่ดี (มีปัญหาท่ี cerebellum) ปัญหาทางดา้ นอารมณ์ สมรรถภาพทางเพศลดลงอ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 96

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Multiple sclerosis Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) 97 อาการและอาการแสดงระยะที่สอง  มีภาวะแทรกซอ้ นอื่นๆ เช่น  UTI  Pneumonia  ทวารหนกั ขยาย แผลกดทบั  กลา้ มเน้ือหดเกร็งเกิดการผดิ รูป  ฝ่ าเทา้ บวม ปอดบวม ซึมเศร้า อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Multiple sclerosis Boromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) อาการและอาการแสดงระยะท่ีสาม มีปัญหาทางจิต อารมณ์ สงั คม รื่นเริงผดิ ปกติ ไม่อยใู่ นโรค แห่งความเป็ นจริ ง ลกั ษณะเฉพาะรอยโรค คือ อาการรุนแรงข้ึนเร่ือยๆ และ เฉียบพลนั มกั เกิดในช่วงเครียด กลบั เป็นซ้าจะมีอาการนาน 24 hr. 98หลงั จากท่ีเป็นแลว้ 15 ปี อาการจะผสมกนั จนแยกไม่ออก อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Multiple sclerosisBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) การรักษาการรักษาการกลบั มาเป็ นซ้า ชนิดที่เกิดเฉียบพลนั ใชย้ าในกลุ่ม คอร์ติโคสเตอรอยด์ (corticosteroids) เพื่อช่วยลดการบวมและการ อกั เสบของปลอกหุ้มเซลลป์ ระสาท ทาให้อาการของโรคทุเลาลง อยา่ งรวดเร็วการรักษาเพ่อื ควบคุมการกลบั มามีอาการซ้าของโรค และป้ องกนั ไม่ใหก้ ารดาเนินของโรครุนแรงข้ึนโดยใหย้ าในกลุ่มยบั ย้งั ภูมิคุม้ กนั (immunosuppressive agent) หรือยาปรับภมู ิคุม้ กนั (disease-modifying agent)การรักษาแบบประคบั ประคอง 99 อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน

วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ตรัง Multiple sclerosisBoromarajonani college of Nursing, Trang (BCNT) การรักษาการรักษาตามอาการของผปู้ ่ วยไดแ้ ก่  ยาตา้ นไวรัส คือ amantadine ใชร้ ักษาอาการอ่อนเพลีย  ยากลุ่มคลายกลา้ มเน้ือ ไดแ้ ก่ baclofen ใชบ้ รรเทาอาการแขง็ เกร็ง ของกลา้ มเน้ือ ช่วยใหก้ ลา้ มเน้ือคลายตวั  ยา anticholinergicdrugs ใชร้ ักษาผปู้ ่ วยที่มีความผิดปกติทางระบบ ปัสสาวะร่วมกบั การฝึกปัสสาวะ (bladder training)  ยาanticonvulsant ไดแ้ ก่ clonazepam, carbamazepine, amitryptyline ใชร้ ักษาอาการสน่ั เดินเซ เป็นตน้ อ.จิรานุวฒั น์ ชาญสูงเนิน 100