หน่วย-1-1

แผนการจัดการเรยี นร้ทู ่ี 1 เรอ่ื ง มหาเวสสันดรชาดก กัณฑม์ ัทรี (1) เวลา 2 ชั่วโมง หนว่ ยการเรียนรู้ที่ 1 มหาเวสสันดรชาดก กณั ฑ์มัทรี ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ่ี 5  สาระสาคัญ/ความคดิ รวบยอด มหาเวสสันดรชาดก กัณฑ์มัทรี สานวนของเจ้าพระยาพระคลัง (หน) แต่งเป็นร่ายยาว การศึกษา วรรณคดดี งั กล่าวจะตอ้ งวเิ คราะห์และวจิ ารณ์ตามหลักการวิจารณ์เบ้อื งต้นให้ถกู ตอ้ ง  ตัวชวี้ ดั /จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ 2.1 ตวั ช้วี ัด ท 5.1 ม.4-6/ 1 วิเคราะห์และวจิ ารณ์วรรณคดแี ละวรรณกรรมตามหลักการวจิ ารณ์ เบอ้ื งต้น 2.2 จดุ ประสงค์การเรียนรู้ 1) บอกความเปน็ มา และประวัติผูแ้ ตง่ วรรณคดีเรอ่ื ง มหาเวสสันดรชาดก กณั ฑ์มัทรีได้ 2) บอกจุดมุ่งหมายในการแต่งวรรณคดีเร่อื ง มหาเวสสนั ดรชาดก กัณฑม์ ัทรไี ด้ 3) อธบิ ายรูปแบบในการแต่งวรรณคดเี รื่อง มหาเวสสนั ดรชาดก กัณฑม์ ัทรไี ด้  สาระการเรยี นรู้ 3.1 สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง  หลกั การวิเคราะห์และวจิ ารณว์ รรณคดแี ละวรรณกรรมเบื้องต้น - จดุ ม่งุ หมายการแต่งวรรณคดแี ละวรรณกรรม - การพจิ ารณารปู แบบของวรรณคดีและวรรณกรรม 3.2 สาระการเรียนรู้ท้องถ่นิ -  สมรรถนะสาคญั ของผเู้ รียน 4.1 ความสามารถในการสื่อสาร 4.2 ความสามารถในการคดิ 1) ทกั ษะการคิดวิเคราะห์ 2) ทักษะการคิดอย่างมวี ิจารณญาณ 4.3 ความสามารถในการใชท้ กั ษะชวี ติ 1) กระบวนการทางานกลุ่ม 16

 คณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์ 1. มีวินยั 2. ใฝ่เรยี นรู้ 3. มุง่ มัน่ ในการทางาน 4. รกั ความเปน็ ไทย  กิจกรรมการเรียนรู้ (วธิ ีสอนแบบศนู ย์การเรียน วธิ ีสอนโดยการใช้เกม) นักเรยี นทาแบบทดสอบก่อนเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 ชวั่ โมงท่ี 1 1. ครูนาแผ่นวซี ดี ภี าพยนตร์ หรือลิเก หรอื เทศน์มหาชาติทรงเครอื่ ง เร่ือง พระเวสสันดร โดย เลือก เฉพาะตอนท่พี ระนางมัทรีหลงป่าและคร่าครวญหาพระกุมารทงั้ 2 พระองค์ มาเปิดให้ นักเรยี นดู ทห่ี น้าช้นั เรยี น แล้วสนทนากบั นักเรยี นถึงบคุ คลน้ีว่า นักเรียนรจู้ ักหรือเคยไดย้ นิ เรื่องราวมา กอ่ น หรือไม่ อย่างไร แล้วจึงนาเข้าสบู่ ทเรยี น 2. ครูแบง่ นักเรยี นเป็น 4 กลมุ่ กล่มุ ละเท่าๆ กัน โดยกาหนดให้สมาชิกในแต่ละกลุ่มเข้าไปศึกษา ความรู้ในศนู ย์การเรยี นท่ีตรงกบั หมายเลขกลุ่มของตนเอง แล้วร่วมกันอภปิ รายและสรปุ ความรู้ 3. กาหนดให้ศึกษาในศนู ยก์ ารเรยี นละ 10 นาที เมื่อครบเวลาแล้วให้เวียนไปศกึ ษาในศูนย์การ เรียน ต่อไปจนครบทัง้ 4 ศนู ย์การเรียน (ครูเตรยี มถ่ายเอกสารจากหนงั สือเรียนเพอื่ ใช้ในศูนย์การ เรียน ให้ครบกบั จานวนของนักเรยี น) - ศูนยก์ ารเรียนท่ี  ความเปน็ มาของเรื่อง มหาเวสสันดรชาดก กัณฑ์มัทรี และ เร่ือง มหา เวสสนั ดรชาดก ในพระไตรปิฎก - ศนู ย์การเรียนท่ี  ประวัติเจา้ พระยาพระคลัง (หน) ผ้แู ต่งเร่ืองรา่ ยยาวมหาเวสสนั ดร ชาดก กณั ฑ์มทั รี - ศนู ยก์ ารเรียนท่ี  ลักษณะคาประพันธใ์ นเร่ือง มหาเวสสนั ดรชาดก กณั ฑ์มัทรี - ศูนยก์ ารเรียนที่  เรอื่ งยอ่ มหาเวสสนั ดรชาดก กณั ฑ์มทั รี 17

4. ใหแ้ ต่ละกลมุ่ ร่วมกันอภปิ รายและสรุปความรู้ทีไ่ ด้รับจากการศึกษาในศูนย์การเรียน 5. ครแู ละนักเรยี นรว่ มกนั สรุปความรเู้ รื่อง ความเป็นมาของเร่ืองมหาเวสสันดรชาดก กัณฑ์มทั รี และประวัติของเจา้ พระยาพระคลัง (หน) ผู้แต่ง รวมท้งั รูปแบบคาประพนั ธ์ของรา่ ยยาว ชว่ั โมงท่ี 2 1. ใหน้ กั เรยี นเข้ากลุ่มตามเดิม จากน้ันให้นักเรยี นเล่นเกม “พรายกระซิบ” โดยครูจะตั้งคาถาม เก่ยี วกับความเปน็ มา ประวัติผแู้ ตง่ ลักษณะคาประพันธ์ และเร่อื งยอ่ มหาเวสสันดรชาดก กณั ฑ์มัทรี เช่น - เหตุใดพระพุทธเจ้า จงึ ทรงแสดงพระธรรมเทศนาเรือ่ ง มหาเวสสันดรชาดก - ฝนโบกขรพรรษ มลี ักษณะพเิ ศษอย่างไร - เจา้ พระยาพระคลงั (หน) คอื ใคร - เมื่อพระนางมัทรเี ข้าปา่ เทวดาแปลงเปน็ สัตว์อะไรมาขวาง - ตวั ละครทเี่ ปน็ มนุษยใ์ นมหาเวสสนั ดรชาดก กัณฑ์มัทรี มใี ครบา้ ง - การบังคับสัมผัสระหว่างวรรคของร่ายยาว มีลักษณะอยา่ งไร - มหาเวสสันดรชาดก กัณฑม์ ทั รี เป็นกัณฑท์ เ่ี ท่าใดในมหาชาติ 2. ให้ตัวแทนนกั เรียนกลุม่ ละ 1 คน ออกมาอ่านคาถามของครใู นบัตรคา สว่ นสมาชิกอีก 2 คน เข้า แถวเว้นระยะหา่ ง ใหน้ ักเรยี นคนทอ่ี ่านคาถามกระซิบคาถามใหเ้ พอ่ื นคนที่ 1 ฟงั คนท่ี 1 กระซิบ ให้คนท่ี 2 ฟัง แล้วคนท่ี 2 นาคาถามที่ได้รบั ไปบอกกับคนท่ี 3 เพ่อื ให้เขียนคาตอบแลว้ นามา สง่ ครู 3. ครูตรวจสอบความถูกตอ้ งของคาตอบที่นกั เรียนแต่ละกลุ่มสง่ มา กลุ่มใดตอบได้ถูกต้องมาก ท่ีสุด จะเปน็ กล่มุ ชนะ 4. ครแู ละนักเรยี นรว่ มกนั สรุปความร้เู รอ่ื ง ความเป็นมา ประวัติผูแ้ ต่ง ลักษณะคาประพันธ์ และ เรื่องย่อมหาเวสสนั ดรชาดก กัณฑม์ ทั รี  การวัดและประเมินผล วธิ กี าร เคร่อื งมอื เกณฑ์ ตรวจแบบทดสอบก่อนเรียน แบบทดสอบกอ่ นเรยี น ร้อยละ 60 ผา่ นเกณฑ์ สังเกตพฤติกรรมการทางาน แบบสงั เกตพฤตกิ รรม ระดับคุณภาพ 2 ผา่ น 18

รายบคุ คล การทางานรายบคุ คล เกณฑ์ สงั เกตพฤติกรรมการทางานกลุ่ม แบบสงั เกตพฤติกรรม ระดับคณุ ภาพ 2 ผา่ น การทางานกลุ่ม เกณฑ์  สอื่ /แหลง่ การเรียนรู้ 8.1 สื่อการเรียนรู้ 1) หนังสือเรยี น ภาษาไทย : วรรณคดีและวรรณกรรม ม.5 2) หนังสืออ่านเพิ่มเติม (1) ธวัช ปุณโณทก และคณะ. มหาชาติชลบรุ .ี ชลบุรี : ภาควชิ าภาษาไทย คณะ มนุษยศาสตร์ และสังคมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั บรู พา, 2545. (2) ประคอง นิมมานเหมนิ ท.์ การศึกษามหาชาตลิ านนาในฐานะวรรณกรรมทอ้ งถ่ิน. กรงุ เทพฯ: อักษรสยาม, 2521. (3) ประภาส สรุ ะเสน รวบรวมและตรวจชาระ. มหาชาติสานวนอีสาน. กรงุ เทพฯ: กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, 2531. (4) ภิญโญ จิตต์ธรรม. “คาช้ีแจงเก่ียวกับหนังสือพระมหาชาดก”. พระมหาชาดก (ฉบบั ภัทรศีพิพิธภัณฑ์ วัดมัชฌิมาวาส). สงขลา: วิทยาลัยวิชาการศึกษา สงขลา, 2513. (5) มณี พยอมยงค์. การวิเคราะห์และเปรียบเทียบมหาชาติ ฉบับภาคกลาง ภาคเหนือ ภาคอีสาน และภาคใต้. ปริญญานิพนธ์ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต สาขา ภาษาและ วรรณคดีไทย คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร, 2519. (6) ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา. วรรณ คดีพุทธศาสนาพากย์ไทย. (สมเด็จพระเทพ รตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้จัดพิมพ์เป็นท่ี ระลกึ ในการพระราชทานเพลิงศพ ศาสตราจารย์ ดร.ศักด์ิศรี แย้มนัดดา ณ วัดโสมนัส วหิ าร 19

วนั อาทติ ย์ที่ 13 มกราคม พ.ศ. 2545). (7) ศิริพร เศรษฐพฤกษ์. ลักษณะเด่นของมหาชาติกลอนเทศน์สานวนเจ้าพระยา พระคลงั (หน). วิทยานิพนธ์ปริญญาอักษรศาสตรมหาบัณฑิต ภาควิชาภาษาไทย คณะ อักษร- ศาสตร์ จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลัย, 2551. (8) อภิลักษณ์ เกษมผลกูล (บรรณาธิการ). มัทรีเทวีปกรณ์ : พระมหาเวสสันดร ชาดก กัณฑ์มัทรี 4 ภาค. บรรณรฦกเนื่องในงาน “มหดิ ลวันแม”่ เฉลิมพระเกยี รติสมเด็จ พระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เน่ืองในมงคลวโรกาสวันเฉลิมพระ ชนมพรรษา 12 สงิ หาคม 2549 นครปฐม : สาขาวชิ าภาษาไทย คณะศลิ ปศาสตร์ มหาวิทยาลยั มหิดล, 2549. (9) อุดม รุ่งเรืองศรี ปริวรรตและชาระต้นฉบับ. เวสสันตรชาดก ฉบับไม้ ไผ่แจเ้ รยี วแดง. เชยี งใหม่ : สานักงานกองทุนเพ่อื สังคม ธนาคารออมสิน, 2545. 3) วซี ดี ภี าพยนตร์ หรอื ลเิ ก หรือเทศนม์ หาชาตทิ รงเคร่อื ง เรอื่ ง พระเวสสันดร 4) เกมพรายกระซบิ 8.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) ห้องสมุด 2) แหล่งข้อมูลสารสนเทศ http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php/โวหารภาพพจน์ http://www.youtube.com/watch?v=R_J8VwEDHLc (คลปิ เทศนม์ หาชาติ ทรงเครื่อง) http://www.youtube.com/watch?v=XgmXr9Ts_tM (คลิปการ์ตนู เวสสนั ดรชาดก) http://rirs3.royin.go.th/ (พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน ออนไลน์) แบบสังเกตพฤติกรรมการทางาน ลาดบั ชือ่ – สกลุ ความมวี นิ ยั ควเเาสอมยี้อื มสเรฟีนลาือ้า้ะยใจบคุ คกวคาาลรมรคบั ิดฟเหงั น็ การแสดง การตรงต่อ รวม ที่ ของผูร้ บั ความ เวลา 20 การประเมิน คดิ เห็น คะแนน 20

4321 4321 4321 4321 4321 เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ลงช่อื ...................................................ผปู้ ระเมนิ ปฏบิ ัติหรอื แสดงพฤติกรรมอย่างสมา่ เสมอ ............../.................../................ ปฏิบตั ิหรอื แสดงพฤตกิ รรมบอ่ ยครัง้ ปฏบิ ตั หิ รอื แสดงพฤติกรรมบางครัง้ ให้ 4 คะแนน ปฏบิ ตั หิ รอื แสดงพฤติกรรมนอ้ ยคร้ัง ให้ 3 คะแนน ให้ 2 คะแนน เกณฑ์การตดั สนิ คณุ ภาพ ให้ 1 คะแนน ชว่ งคะแนน ระดับคณุ ภาพ 18-20 ดมี าก 14-17 ดี 10-13 พอใช้ ปรบั ปรุง ต่ากว่า 10 แบบสังเกตพฤติกรรมการทางาน กลุ่ม ลาดับ ชอ่ื – สกุล การแบ่ง ความร่วมมอื การแสดง การรบั ฟงั ความมนี ้าใจ รวม ที่ ของผรู้ ับ หนา้ ทกี่ ัน กันทา ความ ความ ชว่ ยเหลือกัน 20 การประเมิน อย่างเหมาะสม กิจกรรม คดิ เหน็ คดิ เห็น 4 3 2 1 คะแนน 4321 4321 4321 4321 21

ลงชือ่ ...................................................ผปู้ ระเมิน ............../.................../................ เกณฑก์ ารให้คะแนน เกณฑ์การตัดสนิ คณุ ภาพ ดีมาก = 4 ช่วงคะแนน ร ะ ดั บ 3 คณุ ภาพ ดี = 2 18-20 1 14-17 ดีมาก พอใช้ = 10-13 ดี ต่ากว่า 10 ปรบั ปรงุ = พอใช้ ปรบั ปรงุ หมายเหตุ ครอู าจใชว้ ิธีการมอบหมายใหห้ ัวหน้ากล่มุ เป็นผปู้ ระเมิน หรือให้ตวั แทนกล่มุ ผลดั กนั ประเมิน หรือให้มีการประเมนิ โดยเพือ่ น โดยตวั นักเรียนเอง ตามความเหมาะสมก็ได้ 22