หนังสือ DCY

96 คา่ นยิ ม : มองไกล ก้าวทัน มคี วามเช่ยี วชาญ จติ มงุ่ บริการ ยึดมน่ั คุณธรรม เนน้ การมีส่วนรว่ ม - งานรวมพลคนยอดเพชร จัดบูธแสดงผลงานผลิตภัณฑ์ขนมเบเกอรี่ ตามยทุ ธศาสตร์เพชรนำ้� หนึ่ง 8 โมเดล ในงานรวมพลคนยอดเพชร เม่ือวัน ท่ี 18 ก.ย. 2560 ณ กระทรวง พม. - พิธีลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือโครงการสถานีบริการน�้ำมันเช้ือเพลิง “พลงั ใจในมอื คณุ ” จดั บธู ผลงานผลติ ภณั ฑข์ นมเบเกอร่ี ในพธิ ลี งนามบนั ทกึ ขอ้ ตกลง ความรว่ มมือโครงการสถานีบรกิ ารน้�ำมนั เชื้อเพลิง “พลงั ใจในมือคุณ” เพอ่ื สวสั ดกิ าร และพฒั นาศักยภาพผ้ดู อ้ ยโอกาส ส่ชู ีวิตยงั่ ยืน ณ กระทรวง พม. เม่ือวนั ท่ี 20 มิ.ย. 2561 - งาน Thailand Social Expo 2018 และงาน Thailand Social Expo 2019 ได้รับมอบหมายจากกรมกิจการเด็กและ เยาวชน จัดบูธจ�ำหน่ายผลิตผลภัณฑ์ด้านสังคมขนมเบเกอร่ีฝีมือ เด็กในความอุปการะ ปี 2018 เมื่อวันท่ี 3 - 5 ส.ค. 2561 ปี 2019 เมอื่ วนั ท่ี 5 – 7 ก.ค. 2562 ณ เมืองทองธานี - งานวันสถาปนากระทรวง พม. ได้รับมอบหมายจาก กรมกจิ การเดก็ และเยาวชน จดั บธู ผลติ ผลภณั ฑด์ า้ นสงั คม ขนมเบเกอรี่ฝมี อื เดก็ ในความอุปการะ ในงานวันสถาปนา กระทรวง พม.ครบรอบ 16 ปี และ 17 ปี ณ กระทรวง พม. - งานมหกรรมของขวญั ถกู ใจ ได้บญุ Gift for Give ได้รบั มอบ หมายจากกรมกจิ การเดก็ และเยาวชน นำ� ผลติ ภณั ฑด์ า้ นสงั คมขนม เบเกอรฝ่ี มี อื เดก็ ในความอปุ การะออกบธู ในงานระหวา่ งวนั ที่ 4 - 6 ธ.ค. 2562 ณ ศูนย์การค้าเอ็ม บี เค เช็นเตอร์ (MBK) เป็นความ ร่วมมือระหว่างกระทรวง พม. กับศนู ยก์ ารคา้ เอ็ม บี เค เชน็ เตอร์ - การผลิตขนมเบเกอรอี่ อกจำ� หน่ายในงานตา่ ง ๆ เช่น โครงการจังหวัดเคล่ือนที่ของจงั หวดั ปทมุ ธานี การรบั จัดเบรค อาหารวา่ งเครอ่ื งดม่ื ในการจดั ประชมุ ของหนว่ ยงานสงั กดั พม. และสง่ เสรมิ การขายตลาดนดั ชมุ ชนในเครอื ขา่ ยของ ปตท.

DCY Success Stories 97 ประโยชนท์ ่ไี ดร้ ับจากโครงการเบเกอร่ี เด็กในความอุปการะของสถานแรกรับเด็กหญิงบ้านธัญญพร ได้รับการฟื้นฟูและพัฒนาทางด้านร่างกายและ จติ ใจ ให้เหมาะสมตามวยั ฝกึ ระเบยี บ วินยั ความอดทน ความรบั ผิดชอบตอ่ ตนเองและสว่ นรวม การทำ� งานเปน็ ทีม ได้รับการวางรากฐานการศึกษาในทักษะวิชาชีพ การฝึกฝนวิชาชีพเพื่อสร้างรายได้ เพื่อเตรียมความพร้อมส�ำหรับเด็ก กลับคนื สู่สังคมและดแู ลครอบครัวในอนาคต การมสี ว่ นร่วมของภาคธุรกิจเอกชนในการพัฒนาสังคมและมีภาพลักษณ์ ท่ีดีแก่สังคม รวมทั้งบุคคลและจิตอาสาต่าง ๆ ได้มีส่วนร่วมในการท�ำประโยชน์เพื่อสังคมโดยการร่วมกันสนับสนุน ผลติ ภณั ฑข์ องสถานแรกรบั เด็กหญงิ บ้านธัญญพรตามกำ� ลงั ศรัทธาและความสามารถ แรงบนั ดาลใจ แรงขบั เคลือ่ นสำ� คญั ในการสร้างผลงาน - อยากเห็นเด็ก ๆ ได้ท�ำกิจกรรมที่ตนเองชอบและมีความสุขกับการท�ำกิจกรรม เป็นแรงขับเคล่ือนส�ำคัญ ในการสร้างผลงาน เนื่องจากได้สังเกตเห็นว่า เด็กท่ีเข้าร่วมกิจกรรมมีพฤติกรรมเปลี่ยนไป เช่น ใจเย็น มีสมาธิ มีความรับผิดชอบต่อตนเองและส่วนรวม มีระเบียบวินัยมากข้ึน ดังนั้นจึงเห็นว่ากิจกรรมจะเป็น เคร่ืองมือในการช่วยปรับพฤตกิ รรมเดก็ ได้ - อยากเหน็ เดก็ ไดเ้ ห็นชอ่ งทางหรือทางเลอื กในการประกอบอาชีพ หลังจากเด็กคนื สู่ครอบครัว ปจั จัยส�ำคัญทท่ี ำ� ใหผ้ ลงานส�ำเรจ็ - บุคคลากร หัวหน้าหน่วยต้องใส่ใจ ติดตามผลการด�ำเนินงาน ความก้าวหน้า ปัญหาอุปสรรค ข้อจ�ำกัด ในการท�ำงานของทีมงานอย่างต่อเนื่อง การสร้างขวัญก�ำลังใจแก่ทีมงานในการท�ำงาน และมีทีมงานส�ำรอง ที่สามารถสอนท�ำขนมท่ีท�ำงานแทนกันได้ การเรียนการสอนทุกครั้งบุคลากรทีมงานพ่ีเล้ียงต้องเรียนรู้วิธีการ ขัน้ ตอนการท�ำขนมไปพรอ้ ม ๆ กนั กบั เด็ก ๆ เพ่อื ทจี่ ะสามารถมาสอนถา่ ยทอดความรู้ให้แก่เด็ก ๆ ได้หลงั จาก ทว่ี ิทยากรกลับไปแล้ว - ตัวเด็ก ต้องได้รับการฝกึ ทกั ษะลงมือปฏบิ ัติ ทบทวนท�ำขนมแตล่ ะชนดิ ช�ำ้ บอ่ ย ๆ จนเกดิ ความช�ำนาญ เป็นการ สร้างความมนั่ ใจให้แก่เด็ก - การเรยี นการสอน กำ� หนดเวลาการเรยี นตารางการเรียน กำ� หนดเป็นหลกั สูตรการเรยี น เด็กได้รบั การฝึกปฏบิ ัติ อยา่ งตอ่ เน่ือง และมีการประเมนิ ผลโดยการทดสอบฝมี ือการท�ำขนมทกุ ชนิด แผนงานต่อไปของบา้ นเดก็ เบเกอร่ี ปัจจุบันสถานแรกรับเด็กหญิงบ้านธัญญพร ได้บรรจุหลักสูตรการเรียนการสอนการเบเกอรี่ เพ่ือเตรียมความ พร้อมด้านทักษะอาชีพการท�ำขนมเบเกอร่ีและขนมไทยต่อไปในอนาคต เพ่ือฝึกเด็กให้เกิดทักษะ มีความช�ำนาญ มคี วามสามารถในการประกอบอาชพี อสิ ระและทำ� งานกบั ผปู้ ระกอบการในภาคธรุ กจิ ตา่ ง ๆ ได้ จนสามารถเลย้ี งดตู นเอง ไดเ้ มอื่ กลับคนื สูส่ งั คม

98 ค่านยิ ม : มองไกล ก้าวทัน มคี วามเชีย่ วชาญ จติ ม่งุ บริการ ยึดม่นั คณุ ธรรม เนน้ การมสี ว่ นร่วม ผ้เู ขียนผลงาน นางสาวจรัสพร ชนะศภุ บวร ผ้ปู กครองสถานแรกรบั เดก็ หญงิ บา้ นธญั ญพร นางสาวเขมณัฏฐ์ บัวอยู่ ช่วยปฏิบตั ิงานดา้ นพัฒนาสงั คม ขอ้ มูลการติดตอ่ เพ่ือขอข้อมลู /การศกึ ษาดูงาน 1. นางสาวอัญญาสินี ช่วงโชติ สถานแรกรับเด็กหญงิ บ้านธัญญพร ต�ำแหนง่ : เจา้ พนกั งานพัฒนาสงั คมปฏิบัติงาน 9 หมู่ 2 ถ.รงั สิต-นครนายก ต.รงั สิต อ.ธญั บรุ ี 2. นางสาวเขมณัฏฐ์ บวั อยู่ จ.ปทมุ ธานี 12110 ตำ� แหน่ง : ชว่ ยปฏบิ ัติงานด้านพฒั นาสงั คม อีเมล์ : [email protected] เบอรโ์ ทร. 02-5776569, 02-5776572 ต่อ 121 Fax. 02-5776571

DCY Success Stories 99 การปฏิบตั เิ พื่อเรียนรสู้ กู่ ารเปล่ยี นแปลงเดก็ เยาวชน โดย สถานสงเคราะหเ์ ด็กชายบา้ นหนองคาย โครงการ “การปฏิบัติเพื่อเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลงเด็กเยาวชน” สถานสงเคราะห์เด็กชายบ้านหนองคาย เป็นการผนึกพลังระหว่างรัฐ ชุมชน องค์กรการศึกษาทางเลือก เพ่ือสร้างการพัฒนาท่ีอย่างยั่งยืน โดยมีการศึกษา เปน็ เครอ่ื งมอื ในการพฒั นาโดยใชพ้ นื้ ทบ่ี า้ นพกั เดก็ และเยาวชนจงั หวดั หนองคายเปน็ พน้ื ทเ่ี รยี นรู้ พฒั นากจิ กรรมเกษตร ผสมผสาน การจดั การทรพั ยากร ขา้ วปลา อาหาร พลงั งาน จลุ นิ ทรยี ์ การแปรรปู ของกนิ ของใช้ การประมง การเลย้ี งสตั ว์ และอ่ืน ๆ ที่น�ำไปสู่การพึ่งตนเอง โครงการนี้จะสร้างกระบวนการเรียนรู้ให้กับเด็กเยาวชนถึงหลักคิด วิธีการ รูปแบบการท�ำกิจกรรมท่ีน�ำไปสู่การพ่ึงตนเองของบ้านพักเด็กและเยาวชนจังหวัดหนองคาย พร้อมเป็นแหล่งเรียนรู้ การพ่ึงตนเอง ด้วยการเรียนรู้ภูมิปัญญาของชุมชน ซึ่งเป็นการต่อยอดจากโครงการเดิมที่ได้สร้างกระบวนการเรียนรู้ และฝึกทักษะการพึ่งตนเอง การวางแผนเป้าหมายชีวิต การท�ำแผนงานการพ่ึงตนเอง และการสนับสนุนกิจกรรม ทนี่ ำ� ไปสกู่ ารพง่ึ ตนเองของประชาชนดว้ ยหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี ง ใหก้ ับเดก็ ครอบครวั ชมุ ชนในพ้ืนทีเ่ ป้าหมาย โดยมเี ครื่องมือในการพฒั นาคอื การศกึ ษาทจ่ี ัดการเรยี นรู้ทเ่ี อาชวี ติ ผู้เรยี นเปน็ ตัวตงั้ โดยมีหัวใจของกระบวนการเรยี นรู้ คอื การปรบั กระบวนทศั นก์ ารคดิ ใหม่ ทำ� การศกึ ษากบั การพฒั นาใหเ้ ปน็ ทศิ ทางเดยี วกนั มยี ทุ ธศาสตรศ์ นู ยว์ ถิ พี ง่ึ ตนเอง ด้วยปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ผนึกพลังชุมชน พัฒนาต่อยอดการเรียนรู้ของชุมชน เพ่ือแก้ไขปัญหาเด็ก ครอบครัว ชุมชน โดยมีบ้านพักเด็กและเยาวชนจังหวัดหนองคายเป็นแหล่งเรียนรู้เพื่อการพ่ึงตนเองตามหลักปรัชญา เศรษฐกิจพอเพยี ง ลงมือปฏบิ ัติจดั การ เยาวชนมหี ลักคดิ ยุทธศาสตร์ “รอด (Survived) ทรัพยากร บา้ น ปา่ นา นำ�้ พอเพียง (Sufficient) ยัง่ ยนื ” ทรพั ยากร บ้าน ความรู้ (Sustainable) 3S Strategic เพื่อการพ่งึ ตนเองด้วย ปา่ นา นำ้� ปรชั ญาของเศรษฐกจิ เยาวชนพ่งึ ตน ไมเ่ ป็นภาระสังคม พอเพยี ง : Local Resources Management for Sustainability being Sufficiency and Reliance โจทย์ (The question ?) พรงุ่ นีจ้ ะกินจะใชอ้ ะไร ? (How do we have things for eating tomorrow ?)

100 ค่านยิ ม : มองไกล กา้ วทนั มคี วามเช่ยี วชาญ จติ มุ่งบริการ ยดึ มนั่ คณุ ธรรม เนน้ การมสี ่วนรว่ ม วิธกี าร ดว้ ยนวตั กรรม 9 ฐานปฏิบตั จิ รงิ สวู่ ถิ ีการพงึ่ ตนเอง Methodology: By applying for 9 practical innovation of Self Reliance 1. การเรียนร้จู ากการปฏิบัติจรงิ พลงั งานทางเลือก การผลติ ถา่ นและน�้ำสม้ ควันไม้ (Action Learning Projects Charcoal and Wood Vinegar Production) การจัดการกิ่งไม้ในป่าเพ่ือสร้างพลังงานโดยไม่ท�ำลายป่าหรือต้นไม้ท�ำให้เยาวชนพ่ึงตนเองด้านพลังงานลด รายจา่ ยจากการซ้อื แกส๊ หรอื พลังงานอืน่ ๆ ลง และผลจากการผลิตถ่านไดน้ �้ำสม้ ควนั ไม้ใช้ในการเกษตรแบบปลอดภัย 2. การเรียนรู้จากการปฏิบัติจริงผลิตจุลินทรีย์หน่อกล้วยและน�้ำหมักชีวภาพเพ่ือการเกษตร (Action Learning Projects Microorganism Banana Shoot Production and the Water-Ferment Biological) เป็นกิจกรรมการผลิตจุลินทรีย์ทุกชนิดเพื่อการเกษตรที่ปลอดภัย และใช้จุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ตามธรรมชาติ เพ่มิ ผลผลติ และมลู คา่ ผลผลติ ทางการเกษตร

DCY Success Stories 101 3. การเรียนรู้จากการปฏิบตั จิ รงิ การผลิตปยุ๋ หมักใบไม้เพอ่ื ปรบั ปรงุ ดนิ (Action Learning Projects Compost Leaf Production) เปน็ กจิ กรรมการจดั การใบไมท้ ม่ี อี ยตู่ ามธรรมชาตใิ หเ้ กดิ ประโยชนต์ อ่ การเกษตรและการปรบั ปรงุ ดนิ เพม่ิ มลู คา่ ใบไมใ้ หเ้ ป็นอนินทรีย์อาหารพชื คณุ ภาพสูงจากการทำ� ปยุ๋ หมักใบไม้ 4. การเรยี นรจู้ ากการปฏิบัติจรงิ การขยายพันธพุ์ ชื (Action Learning Projects Plant Reproduction) เป็นกิจกรรมการขยายพนั ธ์พุ ชื ดว้ ยเทคนคิ ตา่ ง ๆ และการสรา้ งนวตั กรรมโรงเรือนควบแนน่ ขนาด 1,000 ตน้ เพอื่ เพม่ิ ปรมิ าณใหเ้ พยี งพอตอ่ การปลกู เพอื่ การบรโิ ภค การสรา้ งอาหารปลอดภยั การแปรรปู และการจำ� หนา่ ยกงิ่ พนั ธด์ุ ี ใหก้ ับผู้สนใจ

102 คา่ นยิ ม : มองไกล กา้ วทนั มคี วามเชย่ี วชาญ จิตมุง่ บริการ ยึดม่นั คุณธรรม เน้นการมีส่วนร่วม 5. การเรยี นรจู้ ากการปฏบิ ตั จิ รงิ การเลย้ี งสตั วอ์ นิ ทรยี ์ (Action Learning Projects Feeding Animal Organic) เป็นกิจกรรมการเลย้ี งสัตว์แบบพ้นื บ้านปลอดยาปฎิชวี นะ เป็นสตั วอ์ นิ ทรีย์ โดยใชอ้ าหารทีเ่ ปน็ วัสดุการเกษตร ในทอ้ งถิน่ ที่ผลติ ได้ 6. การเรียนรจู้ ากการปฏบิ ัติจริง การแปรรูปวัตถุดบิ จากเกษตรอินทรีย์ (Action Learning Projects Change Raw Material Status from Organic Agricultural) เป็นกิจกรรมการแปรรปู ทำ� ของกินของใชใ้ นชวี ติ ประจำ� วัน ให้ผูม้ าเรยี นรู้สามารถพึ่งตนเองได้ โดยใช้วัสดุจาก สมนุ ไพรและวสั ดใุ นท้องถิ่นทีม่ ี เชน่ สบถู่ ่าน แชมพู น�้ำยาล้างจาน ครมี นวด และมรี า้ นจ�ำหนา่ ยผลติ ภณั ฑ์ของตนเอง

DCY Success Stories 103 7. การเรยี นรจู้ ากการปฏิบตั จิ ริงพืน้ ท่ยี ังชพี (Action Learning Projects the Area Survives) เป็นกิจกรรมการสร้างพ้ืนที่อาหารปลอดภัยขนาดเล็กหลังบ้าน ให้มีพืชและสัตว์ทุกชนิดที่ต้องการกินในพ้ืนท่ี จ�ำกดั ตามที่มี ให้สามารถผลิตอาหารใหพ้ อกินสำ� หรับทุกคนในครอบครัวในทุกวนั เชน่ ไก่ไข่ เป็ดไข่ ปลา กบ สวนผกั ที่ หลากหลายชนิดตามความตอ้ งการบรโิ ภคของครอบครวั 8. การเรยี นรจู้ ากการปฏบิ ตั จิ รงิ การผลติ สตั วน์ ำ�้ แบบพน้ื บา้ น (Action Learning Projects Aquatic Production) เป็นกิจกรรมการเล้ียงปลาที่หลากหลายชนิดแบบอาศัยภูมิปัญญาพื้นบ้าน จัดการลดต้นทุนการให้อาหารโดย ใชพ้ ชื ผกั ในทอ้ งถน่ิ ผลิตอาหารปลา เน้นเพ่ือการบรโิ ภคโปรตนี อยา่ งเพยี งพอ

104 คา่ นยิ ม : มองไกล ก้าวทัน มคี วามเชีย่ วชาญ จติ ม่งุ บริการ ยึดมน่ั คุณธรรม เนน้ การมสี ่วนร่วม 9. การเรยี นร้จู ากการปฏบิ ัตจิ รงิ การทำ� นาอนิ ทรยี ์เพอ่ื บรโิ ภคและสร้างความมน่ั คงทางอาหาร (Action Learning Projects Farm Organic) เป็นกิจกรรมท�ำนาแบบปลอดสารพิษของนักศึกษา อาจารย์ และผู้มาเรียนรู้ เพ่ือการบริโภคและสร้างความ มนั่ คงทางอาหารใหก้ บั คนทอ่ี าศยั และเรยี นรใู้ นศนู ย์ ระบบการผลติ ขา้ วมคี วามเชอื่ มโยงสมั พนั ธก์ บั การบรหิ ารจดั การปา่ การเลี้ยงสัตว์ การท�ำปุ๋ยหมักใบไม้ การผลิตถ่านน�้ำส้มควันไม้ และผลิตข้าวให้ได้คุณภาพ พร้อมให้เยาวชนเรียนรู ้ การท�ำนาวถิ ไี ทย

DCY Success Stories 105 สรุปกระบวนการการเรยี นรขู้ องเดก็ เยาวชน ผา่ นนวตั กรรมการพงึ่ ตนเอง 9 ฐานปฏิบตั ิ เพ่อื เรียนรู้เกิดไดด้ ว้ ย ความรู้และปัญญา จึงต้องมีการปฏิบัติเพื่อเรียนรู้ท่ีดีมีประสิทธิภาพสอดคล้องกับทรัพยากรและภูมิปัญญาในท้องถ่ินที่ เดก็ อาศัย เพ่ือสร้างส�ำนกึ ใหมใ่ หเ้ ปน็ ความรู้แบบฝังลึกสูก่ ารเอาตวั รอด เป็นผู้น�ำการเปลย่ี นแปลง ไมเ่ ป็นภาระสงั คม 1. ปรับกระบวนทัศน์เด็กให้มีวิธีคิด วิธีปฏิบัติ วิธีให้คุณค่าที่สอดคล้องกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงตั้งโจทย์ ชีวิตให้แก้ “พร่งุ นี้จะกนิ อะไร” 2. จดั ระเบยี บชวี ติ เดก็ เยาวชน ใหร้ ตู้ นเอง รทู้ รพั ยากร อยอู่ ยา่ งมเี ปา้ หมาย มแี บบมแี ผนรายวนั มกี ระบวนการ เรียนรูอ้ ยู่ในทกุ วิถีของชวี ติ 3. สรา้ งกจิ กรรมใหเ้ ดก็ เยาวชนมรี ายไดจ้ ากการจดั การทรพั ยากร เหน็ คณุ คา่ เกดิ เปน็ มลู คา่ เปน็ เจา้ ของกจิ การ ท่ีท�ำและมีกลมุ่ กิจกรรมร่วมกับเพ่ือนบริหารจัดการ กระบวนการทสี่ รา้ งการเปลยี่ นแปลงตัวเด็ก 1. ปรบั วธิ ีคิดเด็กสู่การพ่ึงตนเองแบบยง่ั ยนื 2. จัดระบบระเบียบชีวิตเด็กสร้างวินยั ฝงั ลกึ ใหม่ 3. ปฏบิ ตั ิ “นวตั กรรม 9 ฐาน” พึ่งตนเพ่ือเปลยี่ นแปลงเดก็ และสร้างเดก็ ให้เปน็ “อัจฉรยิ ะพึ่งตน” 4. ใหเ้ ดก็ ท�ำ โครงงานสร้างอาชพี รายได้ บริหารเงนิ สู่การเป็นผปู้ ระกอบการชมุ ชน 5. สร้างเดก็ เปน็ วทิ ยากรถา่ ยทอดความรู้สเู่ พอ่ื นในสงั คม สภาพแวดลอ้ มทเี่ ป็นปัจจัยความสำ� เรจ็ ในการพฒั นาเดก็ เยาวชนสู่การพึง่ ตนเองแบบยง่ั ยนื ปัจจัยความส�ำเร็จภายใน 1. ครอบครวั มีจิตใจ และฐานะทางเศรษฐกิจที่พรอ้ มต่อการพฒั นาเด็ก 2. ครอบครวั มคี วามรู้เบอ้ื งต้น และเปน็ มติ รตอ่ การพัฒนาเด็กผู้ดอ้ ยโอกาส 3. สถานทีม่ ีความพร้อมเหมาะสมต่อการพัฒนาเดก็ เยาวชน เปน็ ศนู ย์เรียนรตู้ ามปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง 4. ตวั เด็กเยาวชนมคี วามเข้มแขง็ ทางดา้ นรา่ งกายและจิตใจ 5. มีการอย่รู ่วมกันแบบครอบครวั แห่งการเรยี นรู้ พ่อสอนลูก พชี่ ่วยน้อง เพ่ือนชว่ ยเพื่อนถา่ ยทอดการเรยี นรู้ ระหวา่ งบุคคลผา่ นการปฏิบัติ 6. ผูบ้ ริหารบ้านพกั เดก็ ฯ มีกระบวนทัศน์ใหมท่ ่ีดตี ่อการพัฒนาเด็กในรูปแบบวิถีพ่งึ ตนเอง 7. บา้ นพกั เด็กฯ หนนุ เสรมิ งบประมาณเพื่อสรา้ งโครงงานและนวัตกรรม ไมใ่ ชก่ ารใหเ้ งินเพ่อื ซื้อกิน 8. กลุ่มเดก็ มีโจทย์การใช้ชีวติ ที่เข้าใจง่าย ชัดเจนรว่ มกับครอบครัวคอื “พรงุ่ นี้จะกินอะไร” 9. ครอบครวั มีเปา้ หมาย กระบวนการ และเครือ่ งมอื ใช้ในการสร้างการเปลย่ี นแปลงเดก็ 10. ศนู ยฯ์ มนี วตั กรรมการพง่ึ ตนเอง 9 ฐานการเรยี นรู้ทน่ี ำ� ไปสกู่ ารพงึ่ ตนเองเปน็ เครอื่ งมอื สรา้ งการเปลยี่ นแปลงเดก็

106 ค่านยิ ม : มองไกล ก้าวทนั มีความเชี่ยวชาญ จิตมงุ่ บริการ ยดึ มนั่ คุณธรรม เน้นการมีส่วนร่วม ปัจจัยความส�ำเร็จจากภายนอก 1. มหาวทิ ยาลัยชวี ิต : ใหก้ ระบวนการเรียนรู้แบบ Action Learning มผี เู้ รียนเป็นศูนยก์ ลาง มโี จทยก์ ารเรยี น ทส่ี อดคล้องกบั ศกั ยภาพของตวั เดก็ และพืน้ ที่ ใช้ “กระบวนการเรยี นร้”ู ทรี่ ะเบดิ พลังภายในตัวเด็กออกมา สรา้ งสรรคน์ วตั กรรมเพอ่ื การพงึ่ ตน ไมเ่ ปน็ ภาระสงั คม พรอ้ มกบั การสรา้ งเดก็ “เปน็ ผนู้ ำ� การเปลยี่ นแปลง” มชี วี ติ จรงิ เปน็ เนอื้ หาการเรยี นรู้มกี ารประเมนิ ผลการเปลย่ี นแปลงเดก็ ผา่ นการปฏบิ ตั จิ รงิ เอาวชิ าคน นำ� วชิ าการ 2. กศน. : เอ้อื อ�ำนวยกระบวนการเรยี นรดู้ า้ นวิชาการท่ีทำ� ให้เดก็ ได้วุฒิการศกึ ษาตามชว่ งวยั เดก็ มีสังคมแหง่ การเรยี นรู้ในชุมชน เช่อื งโยงการเรยี นรูร้ ะหวา่ งชุมชนกบั ครอบครวั สร้างประสบการณ์ใหมผ่ า่ นกจิ กรรมการเรียนรู้ 3. โรงเรียนในระบบ : มาเรียนรู้ดูงานกิจกรรมพึ่งตน ทำ� ให้เด็กเห็นคุณค่าตนและเชื่อว่าทุกคนเป็นคนส�ำคัญ ของสังคมได้

DCY Success Stories 107 กราฟชีวิตวยั รนุ่ ต้งั ครรภ์ไม่พร้อม โดย บ้านพกั เดก็ และครอบครัวจงั หวดั ขอนแกน่ บ้านพักเด็กและครอบครัวจังหวัดขอนแก่น ให้ความ สำ� คญั ของกลมุ่ เปา้ หมายเดก็ หญงิ ตงั้ ครรภไ์ มพ่ รอ้ มทเี่ ขา้ รบั บรกิ าร ในบ้านพักเด็กและครอบครัวจังหวัดขอนแก่น เน่ืองจากมีอัตรา เพ่ิมขึ้นเฉล่ียปีละ 1 - 2 ราย และเด็กหญิงต้ังครรภ์ไม่พร้อม ประสงคท์ จี่ ะฝากบตุ รหลงั คลอดไวใ้ นสถานสงเคราะหเ์ ดก็ เพม่ิ ขน้ึ เรอื่ ย ๆ เห็นถึงความส�ำคัญของกระบวนการท�ำงานอย่างเป็น ระบบในการให้ความช่วยเหลือเด็กหญิงต้ังครรภ์ไม่พร้อม จึงมีแนวความคิดรูปแบบการท�ำงานเป็นกราฟชีวิตเด็กหญิงแม ่ ซงึ่ เปน็ กระบวนการในการใหบ้ รกิ ารในบา้ นพกั เดก็ และครอบครวั จงั หวดั ขอนแกน่ โดยมเี ปา้ หมายในการลดอตั ราการสง่ เดก็ หลงั คลอด เข้าสถานสงเคราะห์เด็ก และลดอัตราการท้องซ�้ำ ส่วนเด็กหญิง แม่สามารถรับบุตรกลับไปอุปการะเลี้ยงดูโดยมีครอบครัว และ ชุมชนมีส่วนช่วยเหลือประคับประครองให้เด็กหญิงแม่สามารถ ใช้ชวี ติ ในชุมชนได้อย่างมีศกั ด์ศิ รีต่อไป

108 คา่ นยิ ม : มองไกล ก้าวทัน มีความเชยี่ วชาญ จติ มุ่งบริการ ยึดม่นั คณุ ธรรม เนน้ การมสี ่วนรว่ ม 108 รปู แบรบปู กแบระบบกวรนะกบาวรนทกำ�างราทนำบงารนิกบารรกิกาับรผกู้ใบั ชผบ้ ู้ใรชิกบ้ ารรกิ ภาารยภใานยบใน้านพักเดก็ บ้านพักแเดล็กะแคลระอคบรคอรบวั คจรังัวหจวังัดหขวอัดนขแอกนน่ แก่น รูปแบบเดมิ รูปแบบใหม่

DCY Success Stories 109 ผลสำ� เร็จของการด�ำเนนิ งาน บา้ นพกั เดก็ และครอบครวั จงั หวดั ขอนแกน่ ไดใ้ หก้ ารชว่ ยเหลอื หญงิ วยั รนุ่ ตง้ั ครรภไ์ มพ่ รอ้ ม จำ� นวน 9 ราย ในปี 2561 – 2562 ทไ่ี ดร้ ับสวัสดิการและการชว่ ยเหลือ ท้ัง 5 มติ ิ ไดแ้ ก่ มติ ทิ ี่ 1 กาย/จิตใจ ไดร้ บั การจดั สวัสดกิ ารการรกั ษาพยาบาล การดแู ลเร่ืองการตง้ั ครรภ์ อีกทั้งทางด้านงานจิตวิทยา เพื่อให้การส่งเสริมสุขภาพจิตใจท่ีดีแก่มารดาและเด็กในครรภ ์ และส่งเสริมพัฒนาการที่ส�ำคญั ให้กับผู้ใช้บรกิ าร มิติท่ี 2 การศึกษา ให้ค�ำปรึกษาทางด้านการเรียนในหลายรูปแบบ เช่น การศึกษา ทางไกล การศกึ ษาในรปู แบบ กศน. และการศกึ ษาในรปู แบบออนไลน์ เพ่อื ไดร้ ับสิทธขิ ั้นพื้นฐาน ในเร่อื งของการศกึ ษาใหก้ ับหญิงวัยรนุ่ ท่ีตัง้ ครรภไ์ ม่พร้อม มติ ทิ ่ี 3 อาชพี ในระหวา่ งเขา้ รบั บรกิ าร ไดร้ บั ความรแู้ ละความเขา้ ในเรอื่ งของทกั ษะอาชพี ท่สี ำ� คัญในยุคดิจทิ ลั เชน่ การขายของออนไลน์ การค้าขายทางสื่อออนไลน์ เปน็ ต้น มติ ทิ ่ี 4 ครอบครวั เปน็ การสรา้ งความพรอ้ มใหก้ บั ครอบครวั เพอ่ื ใหห้ ญงิ ตง้ั ครรภไ์ มพ่ รอ้ ม สามารถกลบั คนื สคู่ รอบครวั ได้อย่างปกติสุข มิติท่ี 5 สังคม/ชมุ ชน เปน็ การสร้างความเขม้ แขง็ ในชมุ ชน เพื่อเป็นภมู ิค้มุ กนั ทีด่ ีใหก้ ับ ครอบครัวของเด็ก

110 ค่านยิ ม : มองไกล กา้ วทนั มีความเชี่ยวชาญ จติ มงุ่ บริการ ยึดมัน่ คุณธรรม เน้นการมสี ่วนร่วม ประโยชนท์ ่ีได้รบั จากการดำ� เนนิ งาน 1. กลุ่มเป้าหมายวัยรุ่นท่ีตั้งครรภ์ไม่พร้อม มีความเช่ือม่ันในการขอรับบริการจากบ้านพักเด็กและครอบครัว จงั หวดั ขอนแกน่ “พช่ี ว่ ยหนไู ด”้ ไดร้ บั บรกิ ารทค่ี รอบคลมุ รอบดา้ น 5 มติ ิ มที กั ษะชวี ติ สามารถรเู้ สน้ ทางเลอื ก/ทางเดนิ ในการด�ำเนนิ ชวี ิตในระหวา่ งรอคลอดและหลงั คลอด ไมม่ ีความเครียดหรอื วติ กกงั วล สามารถกลบั ไปใช้ชวี ติ อยู่ในสังคม ไดอ้ ยา่ งภาคภูมิใจ ชมุ ชนเกดิ การยอมรบั และอยู่ในชุมชนไดอ้ ยา่ งมคี วามสุข 2. เกดิ การตอ่ ยอดระบบการดแู ลแมว่ ยั รนุ่ ของภาคเี ครอื ขา่ ย เชน่ โรงพยาบาล สถานศกึ ษา ศนู ยช์ ว่ ยเหลอื สงั คม อปท. และหนว่ ยงานทเ่ี กย่ี วข้อง สามารถใหก้ ารชว่ ยเหลอื แม่วยั รุ่นได้อยา่ งมีคุณภาพ การลงพ้นื ทีเ่ ยีย่ มบา้ น ประชุมทมี สหวชิ าชพี

DCY Success Stories 111 จากรายงานสถานการณ์ทางสังคมของจังหวัดระยอง พบว่า มีจ�ำนวนประชากรภายในจังหวัดระยองเพิ่ม มากขึ้นในทกุ ๆ ปี ทัง้ ชาวไทยและชาวตา่ งชาติ อาทิ กัมพูชา เมยี นมาร์ ลาว และเวยี ดนาม เปน็ ต้น เน่อื งมาจากการ เป็นเมืองระเบียงเศรษฐกิจ (EEC) ท่ีเน้นการพัฒนาทางเศรษฐกิจและอุตสาหกรรม ท�ำให้ขนย้ายแรงงานข้ามถ่ินฐาน จากจงั หวดั อน่ื เขา้ มาคา้ แรงงานในจงั หวดั ระยอง จงึ ทำ� ใหจ้ งั หวดั ระยองมปี ญั หาสงั คมทเ่ี พม่ิ สงู ขน้ึ และทวคี วามรนุ แรง มากขน้ึ ไดแ้ ก่ ปญั หาดา้ นเศรษฐกจิ และความยากจน การตดิ สรุ าและยาเสพตดิ ปญั หาความรนุ แรงในครอบครวั ปญั หา การตง้ั ครรภไ์ ม่พงึ ประสงค์ การเล้ยี งดบู ตุ รไม่เหมาะสมปลอ่ ยปละละเลยบตุ ร การทารณุ กรรม การลว่ งละเมดิ ทางเพศ รวมไปถึงปญั หาการค้ามนษุ ย์ การคา้ แรงงานเดก็ และการขายบรกิ ารทางเพศ เป็นตน้ และเน่อื งดว้ ยบา้ นพกั เด็กและ ครอบครวั จงั หวดั ระยอง ถกู จดั ตงั้ ใหเ้ ปน็ สถานแรกรบั เดก็ ตามพระราชบญั ญตั คิ มุ้ ครองเดก็ พ.ศ. 2546 สถานรบั ตวั ผถู้ กู กระทำ� ดว้ ยความรนุ แรงในครอบครวั ตามพระราชบญั ญตั ผิ ถู้ กู กระทำ� ดว้ ยความรนุ แรงในครอบครวั พ.ศ. 2550 และสถานแรกรบั ผูต้ กเปน็ เหยื่อการคา้ มนษุ ยต์ ามพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการค้ามนุษย์ พ.ศ. 2551 มีภารกิจและหน้าที่ ในการรบั แจ้งเหตจุ ากหน่วยงานต่าง ๆ ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน รวมไปถงึ การลงพน้ื ทีใ่ หค้ วามชว่ ยเหลือ กล่มุ เป้าหมายได้แก่ เดก็ เยาวชน สตรี และครอบครวั ในจังหวดั ระยอง ที่ประสบปัญหาตา่ ง ๆ ทางสงั คมอย่างรวดเรว็ ทันท่วงที ตลอด 24 ชั่วโมง จากสถิติการให้ความช่วยเหลือผู้ประสบปัญหาทางสังคมต้ังแต่เร่ิมจัดต้ังบ้านพักเด็กและ ครอบครวั จงั หวดั ระยอง (วันที่ 24 ธนั วาคม 2546) พบว่า มจี ำ� นวนกลุม่ เปา้ หมายท่ีได้รบั การชว่ ยเหลอื จ�ำนวนไมม่ าก ในแตล่ ะปี เน่อื งจากประชาชนเขา้ ไมถ่ ึงบริการของภาครฐั ไมร่ ู้จักบา้ นพกั เด็กและครอบครัว ไม่ทราบว่าหากพบเหตุ หรอื ประสบเหตใุ นพนื้ ทจี่ ะไปขอความชว่ ยเหลอื จากใครหรอื หนว่ ยงานใด อกี ทงั้ หนว่ ยงานตา่ ง ๆ ภายในจงั หวดั ระยองเอง ไมท่ ราบบทบาท หนา้ ที่ ภารกจิ ของกนั และกนั ไมม่ กี ารประสานสง่ ตอ่ ขอ้ มลู ระหวา่ งกนั ตา่ งคนตา่ งเขา้ ไปใหค้ วามชว่ ยเหลอื ตามบทบาท ภารกิจของหน่วยงานตนเองเท่าน้ัน ท�ำให้ไม่สามารถแก้ไขปัญหาของผู้ประสบปัญหาทางสังคมได้อย่าง ครอบคลมุ และรอบด้าน ส่งผลใหป้ ญั หาทีม่ ีอยูท่ วคี วามรนุ แรงขยายตัวเพม่ิ มากข้ึน เกิดอันตรายต่อร่างกาย จิตใจ และ ชวี ิตของผปู้ ระสบปัญหาทางสังคมได้

112 ค่านยิ ม : มองไกล ก้าวทนั มคี วามเชี่ยวชาญ จิตมุ่งบริการ ยดึ มนั่ คณุ ธรรม เน้นการมีส่วนร่วม จากปัญหาที่ประชาชนเข้าไม่ถึงบริการของภาครัฐ ไม่ทราบว่าเวลาเกิดปัญหาจะขอความช่วยเหลือจากท่ีใด และหน่วยงานต่าง ๆ ไม่ทราบภารกิจ ไม่ประสานส่งต่อข้อมูลระหว่างกัน หรือต่างคนต่างลงพื้นท่ีเข้าไปให้ความ ชว่ ยเหลอื เฉพาะตามบทบาทหนา้ ทข่ี องตนเทา่ นน้ั รวมไปถงึ จำ� นวนกรอบอตั รากำ� ลงั ของเจา้ หนา้ ทผี่ ปู้ ฏบิ ตั งิ านดา้ นการ ชว่ ยเหลอื ผปู้ ระสบปญั หาทางสงั คม (นกั สงั คมสงเคราะหแ์ ละนกั จติ วทิ ยา) ภายในบา้ นพกั เดก็ และครอบครวั จงั หวดั ระยองมีจ�ำนวนที่ไม่เพียงพอ ต่อการช่วยเหลือผู้ประสบปัญหาทางสังคมทั้งจังหวัดระยอง ส่งผลให้บ้านพักเด็กและ ครอบครวั จงั หวดั ระยองไมส่ ามารถเขา้ ถงึ กลมุ่ เปา้ หมายไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ และทนั ทว่ งที รวมถงึ ไมส่ ามารถเชอ่ื มโยงเครอื ขา่ ย ในการเข้ามามีส่วนร่วมในการช่วยเหลือได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลกระทบให้ปัญหาทางสังคมจากเดิมท่ีมีเพียง แค่เล็กน้อยขยายวงกว้างและสลับซับซ้อนขึ้น ซ่ึงปัญหาส่วนใหญ่เกิดมาจากจุดเล็ก ๆ ในครอบครัวที่ไม่ได้รับการ ช่วยเหลือและดูแลอย่างครอบคลมุ และรอบด้าน จึงขยายกระทบเปน็ ลกู โซ่ไปสบู่ คุ คลอนื่ ๆ ซ่งึ อาศยั อยใู่ นครอบครวั และสง่ ผลกระทบไปส่บู คุ คลอน่ื ๆ ในสังคม จึงท�ำใหม้ ีจำ� นวนผู้ทป่ี ระสบปัญหาทางสังคมเพ่มิ สงู ขนึ้ เรอื่ ย ๆ ในทุก ๆ ปี บา้ นพกั เดก็ และครอบครวั จงั หวดั ระยอง ไดก้ ลบั มาทบทวนกระบวนการทำ� งานและหาแนวทางทจี่ ะสามารถ แกไ้ ขปัญหาดังกล่าวขา้ งต้นไดอ้ ยา่ งมีประสทิ ธิภาพ จึงได้สรา้ ง “Social Safety Net @ Rayong” หรือเครอื ขา่ ยใน การชว่ ยเหลอื ผปู้ ระสบปญั หาทางสงั คมขน้ึ ซง่ึ เปน็ การทำ� งานทงั้ เชงิ รกุ เชงิ รบั และเชงิ ปอ้ งกนั ผา่ นใชก้ ลยทุ ธ์ 3 อยา่ ง ในการเข้ามาแกไ้ ขปัญหา กลุ ยทุ ธท์ ่ี 1 การเปลย่ี นจากภายใน เรม่ิ จากการปรบั Mind Set ของบคุ ลากรภายในองคก์ รใหม้ ี “Service Mind” หรือใจมุ่งบริการในการท�ำงาน ผ่านวิธีการท่ีผู้บริหารหรือหัวหน้าหน่วยงานมีพฤติกรรมท่ีเป็นแบบอย่างท่ีดี (Behavioral Theories) ไมป่ ฏเิ สธผูร้ ับบริการที่แม้วา่ จะไมใ่ ช่กลมุ่ เปา้ หมาย ลงพน้ื ทีอ่ ยา่ งรวดเรว็ มกี ารวางแผนการ ใหค้ วามช่วยเหลอื ผ้รู ับบริการโดยใชห้ ลักการทำ� งานเป็นทมี (Team Management) ใชก้ ารตดั สินใจของกลุม่ และให้ ผู้ใต้บังคับบัญชามีส่วนร่วมในการตัดสินใจ (Democratic Leaders) รวมไปถึงการสร้างค่านิยมขององค์กรร่วมกัน “ผา่ นกจิ กรรมการพฒั นาบคุ ลากร” โดยใหเ้ จา้ หนา้ ทที่ กุ คนเขา้ มามสี ว่ นรว่ มในการวเิ คราะหส์ ภาพปญั หา บรบิ ทของจงั หวดั ร่วมกับภารกิจของบ้านพักเด็กและครอบครัวจังหวัดระยอง จนตกผลึกออกมาเป็นค่านิยมร่วมที่ตอบโจทย์ภารกิจว่า “ทพั หนา้ มา้ เรว็ เชีย่ วชาญ มมี าตรฐาน” ซง่ึ ค่านิยมรว่ มดังกล่าวเป็นส่งิ ทีบ่ คุ ลากรภายในบ้านพกั เด็กและครอบครวั ยึดถอื และปฏบิ ัติตามจนกลายเป็นวฒั นธรรมขององค์กร และเกดิ การมีส่วนรว่ มในการท�ำงานรว่ มกนั ขึน้

DCY Success Stories 113 กลยทุ ธท์ ่ี 2 เพิม่ ชอ่ งทางการตดิ ตอ่ แบบ Online เนือ่ งจากในสงั คมปัจจุบันปฏเิ สธไม่ได้เลยว่าคนสว่ นใหญ่ ใช้ชอ่ งทาง Facebook ในการเข้าถงึ ข้อมลู ข่าวสารและการตดิ ต่อส่อื สารเพิม่ มากขนึ้ ดังนน้ั เพื่อให้เข้ากบั พฤติกรรมการ ใช้ชีวิตของคนในสังคมปัจจุบัน บ้านพักเด็กและครอบครัวจังหวัดระยองจึงไดจ้ ัดท�ำ Facebook “บ้านพักเด็กและ ครอบครัวจังหวัดระยอง” ทั้งในรูปแบบของเพจส�ำหรับบุคคล (Facebook Profile) ที่สามารถเพิ่มเป็นเพื่อนได้ และแฟนเพจ (Facebook Fan page) เพอ่ื ขยายชอ่ งทางในการแจง้ เหตแุ ละขอรบั การชว่ ยเหลอื รวมถงึ นำ� Facebook ดงั กลา่ วเขา้ ไปอยใู่ น “กลมุ่ สงั คมออนไลน”์ ตา่ ง ๆ เชน่ กลมุ่ ระยอง กลมุ่ ขา่ วสาร อ.บา้ นคา่ ย กลมุ่ ชมรมเพอื่ นเตอื นภยั จังหวัดระยอง เป็นต้น เพ่ือประชาสัมพันธ์บทบาทและภารกิจของหน่วยงาน โดย Facebook “บ้านพักเด็กและ ครอบครวั จงั หวดั ระยอง” มผี ดู้ แู ล (Admin) ไดแ้ ก่ หวั หนา้ บา้ นพกั เดก็ และครอบครวั นกั สงั คมสงเคราะหแ์ ละนกั พฒั นา สังคม รวมทง้ั หมด 4 คน ทำ� หนา้ ที่ในการให้ค�ำปรึกษาและรับแจง้ เหตุ หากมีผ้แู จ้งเหตุหรือขอความชว่ ยเหลอื เข้ามาใน กล่องข้อความ (Inbox) หากไม่มีผู้ตอบกลับ จะมีข้อความอัตโนมัติพร้อมหมายเลขติดต่อของหน่วยงานส่งกลับไปยัง ผู้แจ้งทันที ซงึ่ หมายเลขตดิ ตอ่ นจ้ี ะมเี จา้ หน้าเวรประจำ� วนั รบั สายตลอด 24 ช่วั โมง และสามารถรบั แจ้งเหตแุ ละให้ความ ช่วยเหลอื เบื้องตน้ แกผ่ ู้ประสบปัญหาทางสังคมได้ กลยุทธ์ที่ 3 ค้นหาและน�ำทรัพยากรทางสังคมมาเป็นเครือข่ายในการท�ำงาน ผ่านวิธีการ “สร้างความ ตระหนักรู้ในการแก้ไขปัญหาทางสังคมร่วมกัน” (Awareness of Risk Management) ซึ่งน�ำไปสู่ความร่วมมือ ในการแกไ้ ขปญั หา ยกตวั อยา่ งเชน่ เมอ่ื มกี ารแจง้ เหตหุ รอื พบผปู้ ระสบปญั หาทางสงั คม เจา้ หนา้ ทผ่ี ปู้ ฏบิ ตั งิ านจะสอบถาม ขอ้ มลู เบอื้ งตน้ และปญั หาทกี่ ำ� ลงั ประสบอยกู่ อ่ น จากนนั้ จะสง่ ตอ่ ไปยงั นกั วชิ าชพี (นกั สงั คมสงเคราะห์ และนกั จติ วทิ ยา) เพอื่ ใหป้ ระเมนิ สถานการณเ์ บอื้ งตน้ รว่ มกบั หวั หนา้ บา้ นพกั เดก็ ฯ และวเิ คราะหว์ า่ กรณดี งั กลา่ วจำ� เปน็ ตอ้ งมหี นว่ ยงานใด เข้ามามีส่วนร่วมในการให้ความช่วยเหลือบ้าง อาทิ หากได้รับแจ้งว่าพบเด็กถูกทารุณกรรมทางกาย หากพื้นท่ีอยู่ห่าง ไกลหรือบ้านพักเด็กและครอบครัวจังหวัดระยองไม่สามารถไปได้ทันเวลาหรืออาจจะเกิดอันตรายต่อเด็ก จะมีการ ประสานองคก์ รปกครองสว่ นท้องถนิ่ ผนู้ �ำชุมชน และเจา้ หนา้ ทต่ี ำ� รวจซงึ่ อยู่ในพื้นทเ่ี ขา้ ไปชว่ ยเหลือและน�ำเดก็ ออกมา จากสถานการณน์ นั้ กอ่ น หลงั จากทแ่ี ยกเดก็ ออกมาแลว้ จะใหห้ นว่ ยงานในขา้ งตน้ เขา้ มามสี ว่ นรว่ มในการวางแผนใหค้ วาม ช่วยเหลอื โดยมีการแลกเปล่ียนขอ้ มูลทีเ่ กย่ี วขอ้ งกบั ตัวเด็ก สภาพครอบครวั และสภาพแวดล้อมทเ่ี ด็กอาศยั อยรู่ ่วมกัน (Sharing) ซ่ึงหากเป็นเด็กท่ีอยู่ในระบบการศึกษาจะต้องประสานโรงเรียนที่เด็กก�ำลังศึกษาต่อเข้ามาร่วมด้วย เป็นต้น การแลกเปลย่ี นขอ้ มลู (Sharing) ระหว่างหนว่ ยงาน ผทู้ อี่ ยูใ่ กล้ชดิ หรอื บุคคลในพ้ืนที่ จะทำ� ใหท้ ราบสาเหตุของปัญหา ที่แท้จริงและสามารถวางแผนการให้ความช่วยเหลือได้อย่างครอบคลุมและรอบด้าน วิธีการในการแลกเปล่ียนข้อมูล (Sharing) มที ้งั ทำ� แบบเปน็ ทางการ เชน่ การประชมุ ทมี สหวิชาชพี การประชมุ คณะกรรมการค้มุ ครองเด็กระดับจงั หวัด เปน็ ตน้ สว่ นแบบไมเ่ ปน็ ทางการ เชน่ การพดู คยุ แลกเปลยี่ นกบั หนว่ ยงาน บคุ คลทเี่ กยี่ วขอ้ งในทเ่ี กดิ เหตุ และการวางแผน การให้ความชว่ ยเหลือผา่ นกลุ่ม Line Application เป็นต้น

114 ค่านยิ ม : มองไกล กา้ วทัน มคี วามเชีย่ วชาญ จติ มงุ่ บริการ ยึดม่ันคณุ ธรรม เน้นการมีส่วนร่วม ผลผลิตจากการสร้าง “Social Safety Net @ Rayong” ของบ้านพักเด็กและครอบครัวจังหวัดระยอง เพื่อการท�ำงานแบบบูรณาการความร่วมมือในการให้ความช่วยเหลือผู้ประสบปัญหาทางสังคมจากหน่วยงานต่าง ๆ ในทกุ ภาคสว่ น สามารถทำ� ใหป้ ระชาชนภายในจงั หวดั ระยองรบั รแู้ ละเขา้ ถงึ บรกิ ารของหนว่ ยงานไดเ้ พมิ่ มากขนึ้ ยน่ ระยะเวลา ในการให้ความช่วยเหลือเน่ืองมาจากการแจ้งเหตุผ่านส่วนกลาง ส่งผลให้สามารถช่วยเหลือผู้ประสบปัญหาทางสังคม ได้อย่างรวดเร็ว ทันท่วงที มีมาตรฐาน ครอบคลุมและรอบด้าน น�ำไปสู่การลดและบรรเทาปัญหาทางสังคมไม่ให ้ ทวคี วามรุนแรงหรือขยายตวั ออกเป็นวงกว้าง แหลง่ ทมี่ า: สถติ ผิ ปู้ ระสบปญั หาทางสงั คมทเี่ ขา้ ถงึ บรกิ ารของบา้ นพกั เดก็ และครอบครวั จงั หวดั ระยองและศนู ยช์ ว่ ยเหลอื สงั คม (1300) ตง้ั แต่ปีงบประมาณ 2559-2562

DCY Success Stories 115 ตลอดระยะเวลาในการสรา้ งเครอื ขา่ ยเพอ่ื ใหค้ วามชว่ ยเหลอื ผปู้ ระสบปญั หาทางสงั คม “Social Safety Net @ Rayong” ท่ีมีการท�ำงานร่วมกับหน่วยงานทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน อย่างมีกระบวนการท่ีเป็น รูปธรรมและมีมาตรฐาน ท�ำให้มีกลุ่มหน่วยงานต่าง ๆ เข้ามามีส่วนร่วมเป็นเครือข่ายในการเฝ้าระวังและช่วยเหลือ ผู้ประสบปัญหาทางสังคมเพิ่มมากขึ้น บ้านพักเด็กและครอบครัวจังหวัดระยองจึงได้มีการพัฒนาการท�ำงานร่วมกับ เครือข่ายจากเดิมให้เครือข่ายมีส่วนร่วมในการช่วยเฝ้าระวังและแจ้งเหตุ เปล่ียนมาให้สามารถปกป้องคุ้มครองเด็ก ผ่านเครอื่ งมือท่เี รยี กว่า “การจดั ตั้งชุมชนคมุ้ ครองเด็ก” โดยให้เป็นผู้ชว่ ยในการเฝา้ ระวังกล่มุ เสย่ี ง เพื่อป้องกนั ปญั หา ตดิ ตามและใหค้ วามชว่ ยเหลอื เบอ้ื งตน้ กนั เองในชมุ ชน (Mutual Help) เพอ่ื ลดการนำ� ผปู้ ระสบปญั หาเขา้ สกู่ ระบวนการ คุ้มครองสวสั ดิภาพหรอื สถานสงเคราะหซ์ ง่ึ ไม่ใชก่ ารแก้ไขปญั หาที่ย่งั ยืน

116 ค่านยิ ม : มองไกล ก้าวทัน มีความเชย่ี วชาญ จิตมุ่งบริการ ยดึ มั่นคณุ ธรรม เน้นการมีสว่ นรว่ ม

DCY Success Stories 117 (Self Reliance and Sustainability for happy Life) โดย สถานสงเคราะหเ์ ดก็ ชายบ้านเชยี งใหม่ ในอดตี ที่ผา่ นมานน้ั รปู แบบการท�ำงานและการจดั สวัสดกิ ารสังคมในสถานสงเคราะหเ์ ดก็ ชายบา้ นเชียงใหมแ่ บบ เดิมเปน็ ไปในลักษณะการเล้ียงดแู บบเหมารวม อันสบื เน่อื งจากมจี �ำนวนเดก็ ในปรมิ าณมากและบุคลากรทม่ี ีปริมาณน้อย จึงไม่ได้มีแนวทางการท�ำงานทม่ี ุง่ เน้นใหเ้ จา้ หนา้ ทม่ี องเหน็ หรอื ใหค้ วามสำ� คญั กบั การพัฒนาเดก็ รายบุคคล สถานสงเคราะห์เด็กชายบ้านเชียงใหม่ มีภารกิจ ในการสงเคราะหค์ มุ้ ครองสวสั ดภิ าพและจดั สวสั ดกิ ารใหแ้ ก่ เดก็ ชายทม่ี อี ายรุ ะหวา่ ง 7 - 18 ปี ในพน้ื ท่ี 17 จงั หวดั ภาคเหนอื ท่ีเป็นผู้ประสบปัญหาทางสังคม อาทิ เด็กก�ำพร้า ไร้ที่พึ่ง เร่ร่อน ขอทาน ถูกกระท�ำความรุนแรง ยากจน รวมทัง้ เด็กที่ได้รบั ผลกระทบจากเชอ้ื HIV/AIDS เดก็ ในความอปุ การะของสถานสงเคราะหเ์ ดก็ ชาย บ้านเชียงใหม่ เม่ือพ้นอุปการะจ�ำนวนไม่น้อยกว่าร้อยละ 20 (จากการส�ำรวจตงั้ แต่ปี พ.ศ. 2557 จนถงึ พ.ศ. 2559) พบวา่ เดก็ ทีเ่ ขา้ มาขอใชบ้ รกิ ารสถานสงเคราะหฯ์ ซำ้� นอก เหนือจากขอค�ำปรึกษาและค�ำแนะน�ำ ไม่มีงานท�ำถาวร มรี ายไดไ้ ม่พอเพยี งต่อการเลย้ี งชพี ส่งผลใหเ้ กดิ ปัญหาทาง สังคม เช่น ปัญหายาเสพติด ปัญหาการลักขโมย เกดิ คดคี วาม ทำ� ใหส้ งั คมมองเดก็ ทอ่ี ยใู่ นสถานสงเคราะหฯ์ และเด็กที่พ้นจากสถานสงเคราะห์ฯ เป็นเด็กท่ีมีปัญหา สถานสงเคราะห์เด็กชายบ้านเชียงใหม่จึงปรับปรุง กระบวนการและรูปแบบการจัดบริการด้านสวัสดิการที่ สามารถแก้ไขปัญหาได้อย่างแท้จริงและเป็นรูปธรรมมาก ข้ึนจึงทำ� ใหเ้ กิดโครงการ S & S สรา้ งสุข ข้นึ

118 ค่านยิ ม : มองไกล ก้าวทัน มคี วามเช่ียวชาญ จิตมุง่ บริการ ยดึ ม่ันคณุ ธรรม เนน้ การมีสว่ นร่วม โครงการ S & S สร้างสขุ เปน็ โครงการทผ่ี สาน 2 กลยทุ ธม์ าเป็นหนงึ่ เดยี ว เพือ่ ใหเ้ กิดประโยชน์ต่อเดก็ ในความ อุปการะมากทีส่ ุด กลยทุ ธท์ ่ี 1... ม่งุ เนน้ พฒั นาศกั ยภาพเด็กรายบุคคลที่มคี วามแตกต่าง หลากหลาย และให้ความส�ำคญั กบั ความต้องการของเด็กโดยตรง ภายใต้แนวคดิ “เด็กทุกคนมีความแตกตา่ งและสามารถพฒั นาได”้ โดยด�ำเนินการภายใต้ยทุ ธศาสตรก์ รมกิจการเด็กและ เยาวชน “เพชรน�้ำหนง่ึ ” ซึ่งแบง่ ออกเปน็ 2 ดา้ น ดา้ นวิชาการ แนะแนวการศึกษาตอ่ รายบคุ คล ส่งเด็กเข้าคา่ ยภาษาอังกฤษและวทิ ยาศาสตร์ กจิ กรรมทศั นศกึ ษาและเสรมิ สร้าง ประสบการณภ์ ายนอก จดั ท�ำห้องอัจฉริยะโดยตดิ ตงั้ โปรแกรม เรยี นร้อู ัจฉริยะในระบบคอมพิวเตอร์ จัดท�ำห้องสมุด เพือ่ ศกึ ษาค้นควา้ จดั ท�ำหอ้ งโปรแกรมทรปู ลูกปญั ญา ด้านทกั ษะอาชีพ ส�ำรวจความสนใจและความถนัด ดา้ นอาชีพของเด็กรายบุคคล ส่งเดก็ เขา้ ฝกึ อาชพี /ฝึกประสบการณ์จริง ตามความสนใจ ศกึ ษาดูงาน กรณเี ด็กท่ีพน้ จาก สถานสงเคราะหท์ ีป่ ระสบผลสำ� เร็จ จดั กิจกรรม “สรา้ งงาน สร้างอาชีพ” รา้ นตดั ผม รา้ นขนม นมเนย

DCY Success Stories 119 กลยุทธ์ท่ี 2 “เขา้ ใจ เขา้ ถึง พฒั นา” การสรา้ งความเขา้ ใจ และความร่วมมือกับ องคก์ รภายนอก เพื่อสนบั สนุนการพฒั นา ศกั ยภาพเดก็ เนน้ การมสี ว่ นร่วมกบั ภาค เอกชนทุกขน้ั ตอน ภายใต้ “Helping Hands” ผสานความรว่ มมอื กับ บรษิ ทั ริมปิงซปุ เปอรม์ าร์เกต็ ดา้ นวิชาการ ผสานความรว่ มมือกับ บรษิ ัท รมิ ปิงซปุ เปอร์มารเ์ ก็ต ประชุมสรุปแผนรว่ มกันและคัดเลือก ดา้ นทักษะอาชีพ เดก็ ที่เขา้ รว่ มโครงการ จ�ำนวน 50 คน แนะแนวอาชีพให้แก่เด็ก จัดท�ำประวัตสิ ่วนตัว/ทางการศกึ ษา ของเดก็ ใหค้ รบถ้วน ทัศนศกึ ษาสถานประกอบการจรงิ แนะแนวทางการศึกษาตามความตอ้ งการ ส่งเดก็ เข้าร่วมฝกึ ประสบการณ์กับ ของตลาดแรงงาน บริษัท ริมปิง ซุปเปอร์มาร์เกต็ มอบทุนการศึกษาใหก้ ับเด็กท่เี ขา้ ร่วม มกี ารประเมนิ และตดิ ตามผล โครงการ อย่างตอ่ เนอ่ื ง สนบั สนุนอปุ กรณก์ ารเรียนตามความจ�ำเป็น ติดตามผลการศกึ ษาอยา่ งต่อเน่อื ง

120 คา่ นยิ ม : มองไกล ก้าวทนั มีความเช่ยี วชาญ จติ ม่งุ บริการ ยึดมนั่ คณุ ธรรม เน้นการมีส่วนร่วม เปรยี บเทียบการใหบ้ รกิ ารสวสั ดกิ ารเดิมและการนำ� โครงการ S & S มาใหบ้ รกิ ารสวสั ดกิ าร โดยมีเด็กเขา้ ร่วม โครงการ ตั้งแตป่ ี พ.ศ.2560 จนถึง พ.ศ.2562 จ�ำนวน 50 คน รูปแบบการจัดสวสั ดิการเดมิ 1. จัดการศกึ ษาแบบเหมารวม ไม่ได้ค�ำนงึ ถึงความถนดั ของเด็ก 2. ขาดกระบวนการแนะแนวการศึกษาต่อในระดับสูง 3. ไม่มกี ารทดลองฝกึ ประสบการณ์ในสถานประกอบการจรงิ 4. เจา้ หนา้ ท่ีเป็นผู้เลอื กอาชีพใหเ้ ดก็ ตามทพี่ ิจารณาว่ามี ความเหมาะสม 5. ขาดการตดิ ตามและประเมินผลเด็กอยา่ งเป็นระบบ การน�ำโครงการ S & S มาใหบ้ รกิ ารสวสั ดกิ ารแกเ่ ด็ก 1. ร้อยละ 90 ของเดก็ มีอาชพี ที่มนั่ คง มรี ายได้พอเพียงตอ่ การเลย้ี งชพี 2. จ�ำนวนเด็กทีพ่ น้ จากการอุปการะกลบั มาเขา้ ขอใชบ้ รกิ าร ซ�ำ้ ลดลงโดยเหลือเพยี งรอ้ ยละ 5 ตอ่ ยอด ร้านอาหารโอ้กะจู๋ บริษทั ผึง้ น้อย เบเกอรี่ รา้ น Car Vision หจก. สมุดลานนา เพิม่ จ�ำนวนเด็กในโครงการ อกี 30 คน จะเหน็ ไดว้ า่ การทเ่ี ดก็ ไดร้ บั โอกาสในการพฒั นาตามความถนดั และความชอบ สามารถตอ่ ยอดเพอื่ การประกอบ อาชีพและการใช้ชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างม่ันใจ สามารถพ่ึงพาตนเองได้ อันสอดคล้องเป็นไปตามปรัชญาแห่งพระบาท สมเดจ็ พระมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (ในหลวงรัชกาลที่ 9) ที่ทรงพระราชทานไว้ว่า “เราไม่ควรให้ปลาแก่เขา แต่ควรจะให้เบ็ดตกปลา และสอนให้รู้จักวิธีตกปลาจะดีกว่า” หมายถึง การที่เราจะให้อะไร หรือช่วยใครสักคนต้องมองถึงความย่ังยืนที่ให้เขา พึ่งพาตนเองได้

DCY Success Stories 121 เครดติ ทมี งาน สถานสงเคราะห์เด็กชายบ้านเชยี งใหม่ นางสาวอรณุ ี นะมะมตุ ิ ต�ำแหน่ง นักพฒั นาสังคมช�ำนาญการ นางสาวณฐั วรรธน์ อุนนะนันทน์ ตำ� แหนง่ นักพฒั นาสงั คมปฏบิ ตั ิการ

122 ค่านยิ ม : มองไกล กา้ วทัน มีความเช่ยี วชาญ จติ มุ่งบริการ ยดึ ม่นั คณุ ธรรม เนน้ การมสี ว่ นร่วม คณะจัดทำ� หนงั สอื จดั ทำ� โดย กรมกจิ การเด็กและเยาวชน 618/1 ถนนนิคมมักกะสัน เขตราชเทว ี กรุงเทพฯ 10400 โทรศัพท ์ 0 2651 6685 เวบ็ ไซต์ : www.dcy.go.th ทปี่ รึกษา สุทธพิ ล อธิบดีกรมกจิ การเดก็ และเยาวชน ภรณวลัย รองอธิบดีกรมกิจการเด็กและเยาวชน นางสภุ ชั ชา เลก็ น้อย รองอธบิ ดีกรมกิจการเดก็ และเยาวชน นางเทพวลั ย์ นางสาวอไุ ร คณะผูจ้ ดั ทำ� นางวันทนี อุบลแย้ม หวั หน้ากลุ่มพฒั นาระบบบรหิ าร วา่ ทรี่ ้อยตรหี ญิงวฒั นา ทองชยั ยะ นกั พัฒนาสงั คมชำ� นาญการพเิ ศษ นางสาวน้ำ� ทพิ ย์ พวงระยา้ นกั พฒั นาสงั คมช�ำนาญการพเิ ศษ นายนวพล ปญั ญาพงศน์ าวิน นักพัฒนาสงั คมช�ำนาญการ นางสาวชนิดาภา ทศบศุ ย ์ นกั พัฒนาสังคมปฏบิ ัติการ นางสาวนวนิตย ์ จนั ทรช์ ุ่ม นักพัฒนาสงั คม นางสาวพิไลพร ม่วงศรี เจา้ หน้าท่ีธุรการ นางมณรี ตั น์ เจยี หส์ กุล พนกั งานธุรการ พิมพท์ ่ี โรงพิมพ์เทพเพญ็ วานสิ ย์ : 10/2 หมู่ 11 ถนนเพชรเกษม แขวงบางด้วน เขตภาษีเจรญิ กรงุ เทพฯ 10160 โทร. 0 2455 9468-70