รูปเล่มข้าวยำ สามสหาย

1 การนาเข้าสู่บทเรยี น โรงเรียนน้ำปลีกศึกษำได้จัดท้ำหลักสตู ร และวิธีกำรท้ำข้ำวย้ำสำมสหำย เข้ำในหลักสูตรกำรเรียนกำร สอนของโรงเรียน เพื่อให้นักเรียนที่มีควำมสนใจ ได้มีโอกำสได้เรียนรู้และน้ำควำมรู้ไปใช้ใน ชีวติ ประจ้ำวัน หรือประกอบอำชีพในอนำคต กระบวนการพฒั นาความสามารถของนกั เรียน นักเรียนท่ีได้รับกำรฝึกสอนในห้องเรียนและ นักเรียนท่ีมีควำมสนใจพิเศษ ครูก็ได้เปิดโอกำสให้ได้ ฝึกฝนพัฒนำตนเอง จนเกิดควำมช้ำนำญ ซึ่งสถำนท่ีฝึกฝนนันส่วนใหญ่ก็จะใช้ ห้องคหกรรม โรงครัวบ้ำนพัก ครู แลว้ แต่ควำมสะดวกของครูและนักเรียน โดยใชเ้ วลำในกำรทำ้ งำนหลงั เลกิ เรยี น และวันหยุดเสำร์ อำทติ ย์ จำกกำรฝึกฝนอย่ำงจริงจังในกำรท้ำข้ำวย้ำสำมสหำย ซึ่งท้ำให้นักเรียนสำมำรถถ่ำยทอดควำมรู้ให้แก่เพื่อนๆ หรอื บุคคลทส่ี นใจได้ อย่ำงม่ันใจ และยงั สำมำรถนำ้ ไปประกอบอำชพี ในอนำคตได้อีกดว้ ย

2 หลักการและเหตผุ ล ผักและสมุนไพรพืนบ้ำน มิใช่เป็นเพียงเครื่องสะท้อนชีวิตควำมเป็นอยู่ของคนไทยตำมท้องถิ่นต่ำงๆ เท่ำนัน แต่ยังแสดงให้เห็นศิลปะศำสตร์กำรปรุงอำหำรและวัฒนธรรมกำรกินของชุมชนอีสำน นอกเหนือจำก เป็นเอกลักษณ์วัฒนธรรมกำรกินแล้ว ควำมรู้ทำงโภชนำกำรสมัยใหม่ ยังแสดงให้เห็นว่ำผักและสมุนไพร พนื บ้ำนหลำยชนดิ มวี ิตำมิน และแร่ธำตุสูง จึงนับเป็นผักและสมุนไพรสุขภำพชนั ดี โลกยุคปัจจุบันเต็มไปด้วยสิ่งมีพิษบั่นทอนสุขภำพผู้คนยำกจะเลี่ยง กำรใช้ชีวิตประจ้ำวันเต็มไปด้วย ควำมเสี่ยงต่อโรคภัยนำนำนัปกำร โดยเฉพำะอย่ำยิ่งในเรื่องของอำหำรกำรกิน ที่กลำยเป็นแหล่งบ่มเพำะโรค ร้ำยล้ำดับต้นๆ ในปัจจุบัน แต่อย่ำงไรก็ตำม ประเทศไทยเรำนันล้วนเต็มไปด้วยพืชผักพืนบ้ำนในแต่ละภำค ซ่ึงสำมำรถน้ำมำประกอบอำหำรสร้ำงเสริมสุขภำพท่ีดีได้เป็นอย่ำงดี อุดมไปด้วยสรรพคุณแห่งควำมเป็นยำ รักษำโรคที่ไม่ส่งผลเสียใดๆ ต่อร่ำงกำย ทังยังเป็นพืชผักที่หำได้ง่ำยตำมท้องถิ่นในรำคำที่ไม่มำกอีกด้วย กระทั่งต่ำงชำติยังหันมำให้ควำมสนใจกับพืชผักท้องถ่ินในเมืองไทย จนน้ำไปต่อยอดเป็นอำหำรต้ำนโรค กันอย่ำงกว้ำงขวำง ด้วยเหตุผลที่ผักและสมุนไพรพืนบ้ำนมีคุณค่ำทำงอำหำรสูง เหมำะกับกำรดูแลรักษำสุขภำพ และในขณะ เดียวกันถ้ำเรำน้ำมำบูรณำกำรเข้ำกับเมนูของภำคต่ำงๆ ให้เหมำะสมลงตัว ก็จะได้เมนูอำหำร ของคนในครอบครัวที่ได้มีโอกำสพูดคุยกันระหว่ำงมืออำหำร ตลอดจนเป็นกำรอนุรักษ์และพัฒนำให้ผัก และสมุนไพรพืนบ้ำนอยู่คู่กับอำหำรไทยและของคนไทยตลอดไป ดังนัน จึงเล็งเห็นควำมสำ้ คัญของกำรจัดเมนู สร้ำงสรรค์จำกผักและสมุนไพรพืนบ้ำนอีสำน เพ่ื อเป็นกำรอนุรักษ์เผยแพร่ภูมิปัญญำของภำค ตะวันออกเฉียงเหนือ ตลอดจนเล็งเห็นถึงโอกำสในกำรปลกู ฝังค่ำนยิ มกำรรบั ประทำนอำหำรท่ปี รงุ จำกผักและ สมุนไพรพนื บำ้ นแกเ่ ยำวชนรุ่นใหม่สืบไป วตั ถุประสงค์ 1. เพ่ือเป็นกำรแปรรูปอำหำรผักและสมุนไพรพืนบ้ำนอีสำนใหส้ ำมำรถรับประทำนได้ง่ำยและสนกุ กบั กำรเลอื กสมนุ ไพรในกำรรับประทำน 2. เพ่ือให้มีคุณค่ำทำงอำหำรสูง เหมำะกับกำรดแู ลรักษำสุขภำพ 3. เพอ่ื ให้รจู้ กั ใช้เวลำว่ำงใหเ้ กดิ ประโยชน์ 4. เพอื่ ใหร้ ้จู ักกำรคิดค้ำนวณตน้ ทนุ กำ้ ไร น้ำไปใช้ในกำรประกอบอำชีพเสรมิ ได้ 5. เพ่ือเป็นกำรอนุรักษ์และพัฒนำให้ผักและสมุนไพรพืนบ้ำนอยู่คู่กับอำหำรไทยและอยู่คู่บ้ำนคู่เมือง ของคนไทยตลอดไป เปา้ หมาย ฝ่ำยบริหำรคณะครูและนกั เรียนโรงเรียนน้ำปลกี ศกึ ษำร่วมกบั ชมุ ชนและผู้ปกครอง

3 งบประมาณ จัดสรรโดยฝ่ำยแผนและงบประมำณโรงเรียนน้ำปลีกศึกษำจำกโครงกำรส่งเสริมควำมเป็นเลิศทำง วิชำกำร ระยะเวลาดาเนนิ งาน เดือนกนั ยำยน พ.ศ. 2562 – เดอื นธันวำคม พ.ศ. 2562 บทสมั ภาษณ์จากบุคคลทีเ่ ก่ยี วข้องจากการชมิ และสนับสนุน 1. นำยสุเมธ หนอ่ แก้ว ผูอ้ ้ำนวยกำรโรงเรียนนำ้ ปลีกศึกษำ ระบวุ ่ำ หน้ำตำดี รสชำตดิ อี รอ่ ย คณุ คำ่ ทำงอำหำรครบ 2. นำงวรรณี บุญสภุ ำกลุ ครโู รงเรยี นนำ้ ปลกี ศกึ ษำ ระบวุ ำ่ อร่อยกลมกล่อม ไม่มีคลอเรสเตอรอล สำรอำหำรครบ 3. นำงสำวจำรวุ ลั ย์ ประพณิ ครโู รงเรยี นน้ำปลกี ศึกษำ ระบวุ ่ำ รสชำตดิ ี มเี อกลกั ษณ์ สนุกกบั กำรรับประทำน เลอื กผสมได้ตำมใจชอบไมเ่ บอ่ื 4. นำยไกรสร ค้ำชลี อง ครูโรงเรยี นน้ำปลกี ศึกษำ ระบุวำ่ แซ่บ แพค็ เกจดี เหมำะแก่กำรแก่กำรจ้ำหนำ่ ย ตอบโจทย์คนรกั สขุ ภำพ 5. นำงนรำจันทร์ กมลรัตน์ ครพู เ่ี ลียงเดก็ พเิ ศษโรงเรียนนำ้ ปลกี ศกึ ษำ ระบุว่ำ รสชำตกิ ำ้ ลังดี กลมกล่อม กนิ กบั เครอื่ งเคียงต่ำงๆ อรอ่ ยมำก 6. นำยบดี ทะนอก ครูโรงเรียนน้ำปลกี ศึกษำ ระบุว่ำ รสชำติกลมกลอ่ ม สมนุ ไพรเยอะ ดีต่อระบบขบั ถ่ำย ครูชอบมำกครับ 7. เด็กชำยขจรเกียรติ ตงั จติ ร นักเรียนโรงเรียนนำ้ ปลกี ศึกษำ ระบุวำ่ รสชำติดมี ำก ชอบท่ีมีสมุนไพรเยอะๆครบั 8. เด็กหญิงกนกรัตน์ สังข์ประเสริฐ นกั เรยี นโรงเรียนน้ำปลกี ศึกษำ ระบวุ ำ่ รสชำตดิ ี ควำมอร่อยลงตวั

4 ประโยชน์ของสมนุ ไพรทเ่ี ปน็ สว่ นประกอบ 1. สม้ โอ จดั เป็นผลไมท้ ม่ี ปี ระโยชน์หลำกหลำยและยังมสี รรพคุณทำงยำในกำรรักษำโรคตำ่ ง ๆ เพรำะ อุดมไปดว้ ยวติ ำมินซีซึง่ เป็นสำรต่อต้ำนอนุมลู อสิ ระในปรมิ ำณมำก และยงั มวี ติ ำมินและแรธ่ ำตุอ่นื ๆทจ่ี ้ำเปน็ ต่อ ร่ำงกำยอกี หลำยชนดิ 2. ใบพำโหม ใชก้ นิ เปน็ ยำอำยุวัฒนะ แกธ้ ำตพุ ิกำร แก้ตำนซำง แกด้ รี วั่ ชว่ ยเจรญิ อำหำร 3. พริกขหี นปู น่ รสชำติเผ็ดร้อน ชว่ ยใหเ้ จริญอำหำร ช่วยยอ่ ย 3. ใบมะกรูด ดับกลิ่นคำวอำหำรท้ำให้อำหำรอร่อยมำกย่ิงขึน มีสรรพคุณทำงยำช่วยแก้โรค ลกั ปิดลักเปิด ขับลมในล้ำไส้แกจ้ ุดเสียดในชอ่ งท้องได้ 5. ตะไคร้ เปน็ ทงั ยำรักษำโรคและยังมีวิตำมนิ และแร่ธำตุทม่ี ีประโยชน์ต่อรำ่ งกำยอีกดว้ ย เชน่ วติ ำมิน เอ ธำตแุ คลเซยี ม ธำตุฟอสฟอรสั ธำตุเหล็ก ฯลฯ 6. มะพร้ำวค่ัว บ้ำรุงก้ำลังและบ้ำรุงเส้นเอ็นได้เป็นอย่ำงดี แถมยังช่วยรักษำโรคเกี่ยวกับกระดูกได้อีก ดว้ ย 7. ถว่ั ฝกั ยำว มคี ณุ ค่ำทำงอำหำรสูง ช่วยกระต้นุ กำรท้ำงำนของกระเพำะอำหำรและลำ้ ไส้ บำ้ รุงธำตุ 8. ถ่วั งอกสด เสรมิ สร้ำงภูมิตำ้ นทำนของรำ่ งกำย มีกำกใยอำหำรช่วยใหร้ ะบบขบั ถำ่ ยเป็นปกติ 9. มะม่วงเปรยี ว ชว่ ยขับเสมหะ ทำ้ ให้ชุม่ คอ 10. ตะไครส้ ับ แกป้ วดทอ้ งและขบั ลมไดเ้ ปน็ อย่ำงดี เอกลกั ษณแ์ ละจดุ เดน่ ของผลติ ภณั ฑ์ 1. สะอำดไมม่ ีสำรกันบูด 2. กำรบรรจนุ ำ้ หนักได้มำตรฐำน 3. สสี วยนำ่ รบั ประทำน 4. ด้ำนสมุนไพรหลำกหลำยชนดิ อำทิ ใบพำโหม ใบมะกรดู ตะไคร้ พรกิ ชฟี ำ้ แห้ง มะนำว เครือ่ งปรุง 14. กะหล่ำ้ ปลี 15. ใบมะกรดู 1. นำ้ บูดู 16. ใบชะพลู 2. สมุนไพร 17. ถั่วพู 3. ขำ้ ว 18. ถ่วั ฝักยำว 4. ปลำอนิ ทรีย์ 19. แครอท 5. น้ำตำลมะพรำ้ ว 20. ดอกดำหลำ 6. กะปิ 21. มะมว่ ง 7. หอมแดง 8. ตะไคร้

5 9. ขำ่ 22. ถว่ั งอก 10. เกลอื 23. มะพร้ำว 11. สม้ โอ 24. ดอกอญั ชนั 12. ไข่ตม้ 25. กุ้งแห้ง 13. กุ้งสด 26. ปลำแห้งปน่ วสั ดแุ ละอุปกรณ์ 8. ชอ้ นโต๊ะ 9. ถำดรอง 1. ถงั แก๊สปกิ นกิ 10. กล่องบรรจุ 2. กระทะ 11. กะละมังพลำสตกิ 3. ครกหนิ 12. ตะกรำ้ พลำสตกิ 4. ชำมแสตนเลส 13. ตรำช่งั 5. ตะหลิว 6. มีด 7. เขยี ง ข้ันตอน/วิธีการทา ขันท่ี 1 : หุงข้ำวใหเ้ ปน็ สฟี ำ้ สีขำว และ สดี ้ำ - หุงข้ำวให้สวยงำม เริ่มด้วยกำรล้ำงข้ำวสำรให้สะอำด เติมน้ำเปล่ำลงไป จำกนันใส่ดอกอัญชัน ขยี ดอกอญั ชันเล็กนอ้ ยใหน้ ำ้ ออกมำเป็นสีฟำ้ แล้วหงุ ข้ำวท่เี รำเตรยี มไวไ้ ปหงุ ให้สุกค่ะ ขนั ท่ี 2 : ทำ้ น้ำบูดูให้อรอ่ ย - ใส่น้ำบูดูลงในหม้อ ตำมด้วยตะไคร้ ใบมะกรูด ข่ำ หอมแดง และปลำอินทรีเค็ม ตังไฟกลำงเค่ียวให้ งวดลง ใหเ้ หลอื นำ้ สัก ¾ ของนำ้ บูดูเดมิ - ปรุงรสด้วยน้ำตำลมะพร้ำวแล้วเค่ียวต่อสักพัก หมั่นคน ระวังไม่ให้ไหม้ก้น เม่ือได้ที่แล้วยกลง กรอง เอำกำกออก จะได้น้ำบดู ไู วร้ ำดขำ้ วยำ้ ของเรำค่ะ อ่ำนตอ่ ไดท้ ่ี ขนั ท่ี 3 : จดั เสริ ฟ์ - เตรียมเครื่องทอปปิ้งท่เี รำต้องกำรเสริ ฟ์ โดยซอยผักทังหมดเตรยี มไว้ - จัดจำนให้สวยงำม เร่ิมจำกข้ำวสวยอัญชันของเรำ ตำมด้วยน้ำบูดูท่ีเคี่ยวเสร็จแล้ว และทอปป้ิงผัก ทังหมด กงุ้ แหง้ โขลก มะพร้ำวค่วั และพริกแห้งปน่ เทำ่ นีก็พร้อมเสริ ฟ์ แล้วจ้ำ

6 เคลด็ ลับความอรอ่ ย 1. นำ้ บูดทู ่เี ปน็ สตู รเฉพำะ 2. ผักและสมุนไพรท่นี ำ้ มำใช้เปน็ วตั ถุดบิ ต้องสดใหม่ 3. มะพรำ้ วทค่ี ว่ั ใหม่จะไดค้ วำมหอมทีม่ ำกกว่ำ งบประมาณในการทาข้าวยาสามสหาย 20 กล่อง รำยละเอียดดังนี 1. สมนุ ไพรตำมทอ้ งถิน่ 2. ขำ้ วไรซ์เบอร่ี 1 กก. 45 บำท บำท 3. ขำ้ วจำ้ ว 1 กก. 35 บำท บำท 4. กะปิ 1 กระปุก 15 บำท บำท 5. น้ำตำลมะพร้ำว 50 บำท บำท 6. เกลอื 5 บำท บำท 7. ปลำอนิ ทรี 1 ชนิ 50 บำท บำท 8. มะพรำ้ วควั่ 20 บำท บำท 9. พริกสด 10 บำท บำท 10. พริกป่น 5 บำท 11. กงุ้ แหง้ ป่น 70 12. ปลำป่น 30 13. งำขำว/งำดำ้ ค่ัว 10 14. กล่อง 10 กลอ่ ง 30 รวมรำคำตน้ ทนุ 375 สำมำรถนำ้ ไปจ้ำหนำ่ ยได้กลอ่ งละ 30 จำ้ นวน 20 กลอ่ ง เปน็ เงนิ ขำยได้ 600 หกั ตน้ ทุนออกจำกเงินทขี่ ำยได้ เป็นกำ้ ไร 225 ประโยชน์ทคี่ าดว่าจะได้รับ 1. ได้เมนูอำหำรสร้ำงสรรค์จำกผักและสมุนไพรพืนบ้ำนอีสำนส้ำหรับประชำชนท่ัวไปสำมำรถน้ำไป ประยุกตเ์ ปน็ อำหำรประจ้ำบำ้ นได้ 2. ได้เมนูอำหำรสร้ำงสรรค์จำกผักและสมุนไพรพืนบ้ำนส้ำหรับธุรกิจร้ำนอำหำรสำมำรถน้ำไปใช้ ประโยชน์ในเชงิ พำณิชยต์ อ่ ไป

7 3. นักเรียน นักศึกษำและเยำวชนรุ่นใหม่ ตลอดจนประชำชนท่ัวไป มีควำมรู้และควำมเข้ำใจเกี่ยวกับ ผกั และสมนุ ไพรพืนบำ้ นอีสำน 4. นักเรียน นักศึกษำและเยำวชนรุ่นใหม่ ตลอดจนประชำชนทั่วไป ตระหนักเห็นคุณค่ำและ ควำมสำ้ คญั ของผกั และสมุนไพรพืนบำ้ นอีสำน 5. มกี ำรอนรุ กั ษแ์ ละสบื สำนวัฒนธรรมด่งั เดมิ อันดงี ำนของประเทศไทย สรุปผลการดาเนินการ กำรประกอบอำหำรประเภทข้ำวย้ำสำมสหำย เป็นกำรประกอบอำหำรที่ท้ำให้ผเู้ รียนได้เกิดทักษะใน หลำยๆด้ำนและผู้ประกอบอำหำรรู้จักสมุนไพรในท้องถ่ิน มีควำมชอบในกำรปฏิบัติงำน สำมำรถแยกแยะ สิ่งที่ถนัดของนักเรียนได้โดยใช้กำรปฏิบัติเป็นตัววัดผลประเมิน โดยภำพรวมกำรประกอบอำหำรประเภท ข้ำวย้ำสำมสหำยครังนี อยู่ในระดับดีมำกและขอขอบพระคุณท่ำนผู้บริหำร และคณะครูกลุ่มสำระกำรงำน อำชพี และเทคโนโลยี ท่ีให้กำรสนบั สนนุ ตชิ มรสชำติของข้ำวยำ้ สำมสหำยในครงั นี

8 ภาคผนวก

9 สติ๊กเกอร์น้าพรกิ

10 รวมภาพกจิ กรรมการทาข้าวยาสามสหาย โรงเรียนนา้ ปลกี ศกึ ษา สานักงานเขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษามัธยมศึกษาเขต 29 สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขนั้ พื้นฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร สว่ นผสมในการทาข้าวยาสามสหาย

11 การเตรยี มวสั ดอุ ุปกรณ์

12 การเตรยี มวสั ดอุ ุปกรณ์

13 ทีมงานการนั ตี ความอรอ่ ย

14 ข้าวยาสามสหายพรอ้ มจาหนา่ ย ราคา กล่องละ 30 บาท