โครงสร้างและการแสดงเหตุผล

โครงสร้างและการใชภ้ าษาแสดงเหตุผล โรงเรียนศึกษานารีวิทยา

ภาษาเป็นเครอื่ งมือท่ชี ว่ ยแสดงเหตุผลได้อยา่ งไรบา้ ง กล่มุ สาระการเรยี นรูภ้ าษาไทย โรงเรยี นศกึ ษานารวี ทิ ยา สังกัดสานักงานเขตพ้นื ท่กี ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1

เหตุผลกับภาษา มนุษย์เท่านั้นท่ีสามารถใช้เหตุผลและพัฒนา สมรรถภาพการใช้เหตุผลของตนได้ โดยอาศยั ❑ สตปิ ัญญาความรู้ ❑ ความเขา้ ใจในหลกั ความจริงต่าง ๆ กลุ่มสาระการเรยี นรูภ้ าษาไทย โรงเรียนศกึ ษานารวี ิทยา สงั กดั สานักงานเขตพ้นื ทีก่ ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1

เหตผุ ลกบั ภาษา การทาใหค้ ุณภาพการใชเ้ หตผุ ลสูงขน้ึ ✓ หนักแนน่ ขนึ้ ✓ รัดกุมขน้ึ ✓ มหี ลกั เกณฑ์ ✓ เป็นระบบ ภาษาเปน็ เคร่อื งมอื ทสี่ าคัญ กล่มุ สาระการเรยี นรู้ภาษาไทย โรงเรยี นศกึ ษานารวี ิทยา สงั กดั สานกั งานเขตพ้นื ที่การศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1

คาว่า เหตุผล หมายถึงอะไร เหตุผล หมายถึง หลักท่วั ไป พน้ื ฐาน กฎเกณฑ์ และข้อเทจ็ จรงิ ซ่งึ ทาหน้าท่ีรองรับข้อสรุป กลมุ่ สาระการเรียนร้ภู าษาไทย โรงเรยี นศึกษานารวี ิทยา สงั กัดสานกั งานเขตพนื้ ท่ีการศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรงุ เทพมหานคร เขต 1

คาวา่ ข้อสรุป หมายถึงอะไร ขอ้ สรปุ หมายถงึ ข้อวินิจฉยั ข้อตดั สนิ ใจ หรือข้อยตุ เิ กี่ยวกับ เรอ่ื งใดเรอ่ื งหน่ึง (คาวา่ ข้อสรุป คอื ศพั ทเ์ ฉพาะทใ่ี ชเ้ กยี่ วกับการแสดงเหตผุ ล) กลุ่มสาระการเรียนรภู้ าษาไทย โรงเรยี นศึกษานารวี ทิ ยา สงั กดั สานกั งานเขตพืน้ ทก่ี ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรงุ เทพมหานคร เขต 1

ข้อสรุป ทีม่ เี หตุผลรองรบั จะมีความหนักแน่นและน่าเชื่อถอื กลุม่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนศึกษานารวี ิทยา สงั กดั สานกั งานเขตพ้นื ที่การศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรงุ เทพมหานคร เขต 1

ตัวอยา่ งท่ี ๑ แผ่นดินไหวที่เกิดข้ึนหลายระลอกในภาคกลางของประเทศทาให้ประชาชน พากนั ตืน่ ตัวมาก เพราะแผน่ ดนิ ไหวไม่คอ่ ยจะเกดิ ขนึ้ บอ่ ยนกั ในภมู ภิ าคนี้ เหตุผล ข้อสรุป กลุ่มสาระการเรยี นรู้ภาษาไทย โรงเรียนศึกษานารวี ทิ ยา สงั กัดสานกั งานเขตพื้นที่การศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1

ขอ้ สรปุ อาจเรียกวา่ ข้อสังเกต แผ่นดินไหวท่ีเกิดขึ้นหลายระลอกในภาคกลางของประเทศทาให้ประชาชน พากนั ต่นื ตวั มาก เพราะแผ่นดนิ ไหวไม่ค่อยจะเกิดข้นึ บ่อยนักในภูมภิ าคนี้ เหตผุ ล กลุม่ สาระการเรียนร้ภู าษาไทย โรงเรียนศึกษานารวี ทิ ยา สงั กัดสานกั งานเขตพน้ื ทก่ี ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรงุ เทพมหานคร เขต 1

ตัวอยา่ งท่ี ๒ นับวันการทามาหากินของประชาชนก็คงจะขยายออกไปกว้างขวางขึ้น เพราะมีการค้นพบแหล่งทรัพยากรใหม่ ๆ มีการขยายงานภาคอุตสาหกรรม เกษตรกรรม และการก่อสรา้ ง เหตผุ ล ข้อสรุป กล่มุ สาระการเรยี นรภู้ าษาไทย โรงเรียนศึกษานารวี ิทยา สงั กดั สานกั งานเขตพ้นื ทกี่ ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรงุ เทพมหานคร เขต 1

ขอ้ สรปุ อาจเรียกวา่ การคาดคะเน นับวันการทามาหากินของประชาชนก็คงจะขยายออกไปกว้างขวางข้ึน เพราะมีการค้นพบแหล่งทรัพยากรใหม่ ๆ มีการขยายงานภาคอุตสาหกรรม เกษตรกรรม และการก่อสร้าง เหตุผล กลมุ่ สาระการเรยี นรภู้ าษาไทย โรงเรยี นศึกษานารวี ทิ ยา สงั กดั สานักงานเขตพื้นท่ีการศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1

ตัวอยา่ งที่ ๓ ใคร ๆ ท่ีเคยข้ึนไปถึงยอดภูกระดึงมาแล้วต่างพูดเป็นเสียงเดียวกันว่า ธรรมชาติบนยอดภูกระดึงนั้นงดงามตรึงใจยิ่งนัก ความเหน็ดเหน่ือยจาก การเดนิ ทางจะหายไปหมดสิ้นเม่ือได้ข้ึนไปถึงยอดภูกระดึง เราจึงตัดสินใจ ว่าปิดภาคฤดูร้อนนี้น่าจะไปเที่ยวภกู ระดงึ กันคงจะไมผ่ ดิ หวังเป็นแน่ เหตุผล ข้อสรุป กลมุ่ สาระการเรียนรภู้ าษาไทย โรงเรียนศกึ ษานารวี ิทยา สงั กัดสานักงานเขตพืน้ ที่การศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1

เหตุผล ใคร ๆ ที่เคยขึ้นไปถึงยอดภูกระดึงมาแล้วต่างพูดเป็นเสียงเดียวกันว่า ธรรมชาติบนยอดภูกระดึงนั้นงดงามตรึงใจยิ่งนัก ความเหน็ดเหนื่อยจาก การเดินทางจะหายไปหมดส้ินเมื่อได้ข้ึนไปถงึ ยอดภูกระดึง เราจึงตัดสินใจ ว่าปดิ ภาคฤดรู ้อนนี้น่าจะไปเท่ยี วภูกระดึงกันคงจะไม่ผดิ หวังเปน็ แน่ ข้อสรปุ อาจเรียกวา่ การตัดสนิ ใจ กลุม่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนศกึ ษานารวี ิทยา สงั กัดสานักงานเขตพ้นื ทกี่ ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1

ภาษาที่ใชใ้ นการแสดงเหตผุ ลมีขอ้ ควรสงั เกตอย่างไร ๑. ใช้สันธานที่จาเปน็ บางคา เชน่ จงึ เพราะ ดงั นน้ั ...จึง เพราะว่า เพราะฉะนน้ั เพราะ...จงึ โดยท่ี...จึง ก็ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรยี นศกึ ษานารวี ิทยา สังกดั สานกั งานเขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรงุ เทพมหานคร เขต 1

ภาษาทใ่ี ชใ้ นการแสดงเหตผุ ลมีขอ้ ควรสังเกตอยา่ งไร ๑. ใชส้ นั ธานทจี่ าเปน็ บางคา ตัวอยา่ ง เหตุผล ขอ้ สรุป ๑) วัยร่นุ ต้องการความเขา้ ใจ วยั รุ่นตอ้ งการความเขา้ ใจ ผใู้ หญ่จงึ ควรใหเ้ วลาพดู คุย จากผใู้ หญ่ ผใู้ หญ่จึงควร จากผู้ใหญ่ รบั ฟงั เรอื่ งราวของวัยรุ่นบา้ ง ให้เวลาพดู คยุ รับฟงั เรอ่ื งราว ของวัยรุน่ บ้าง กลุ่มสาระการเรยี นรู้ภาษาไทย โรงเรียนศกึ ษานารวี ิทยา สังกัดสานกั งานเขตพ้ืนทก่ี ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรงุ เทพมหานคร เขต 1

ภาษาทใ่ี ช้ในการแสดงเหตผุ ลมีขอ้ ควรสังเกตอย่างไร ๑. ใชค้ าสันธานทจ่ี าเป็นบางคา ตวั อย่าง เหตุผล ข้อสรุป ๒) เมอ่ื ทา่ นยนิ ดที จ่ี ะ เมือ่ ทา่ นยนิ ดที จี่ ะ คณะกรรมการกข็ อขอบคณุ และอนมุ ตั ิใหด้ าเนินการ รับผิดชอบงานชน้ิ นี้ รับผิดชอบงานชนิ้ นี้ ตอ่ ไปได้ คณะกรรมการกข็ อขอบคณุ และอนุมัติใหด้ าเนินการตอ่ ไปได้

ภาษาท่ใี ชใ้ นการแสดงเหตผุ ลมขี อ้ ควรสงั เกตอยา่ งไร ๒. ไม่ใชค้ าสันธาน (เรยี บเรยี งข้อความใหเ้ หมาะสม) ตัวอยา่ งที่ ๑ ว่านกระถางนฉ้ี ันปลกู มากบั มอื ฉันจะไม่ยอมขายใหใ้ ครเปน็ อนั ขาด เหตุผล ขอ้ สรุป กลุ่มสาระการเรยี นรภู้ าษาไทย โรงเรยี นศึกษานารวี ทิ ยา สงั กดั สานกั งานเขตพนื้ ท่กี ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1

ภาษาที่ใชใ้ นการแสดงเหตุผลมีขอ้ ควรสงั เกตอยา่ งไร ๒. ไมใ่ ช้คาสันธาน (เรยี บเรยี งข้อความใหเ้ หมาะสม) ตัวอยา่ งที่ ๒ ข้อสรุป นักกีฬาจะไม่ยอมแพ้อุปสรรคใด ๆ เป็นอนั ขาด ทุกคนไดร้ บั การส่งั สอนอบรมจากผ้ฝู กึ อยู่เป็นนจิ ใหส้ เู้ สมอ เหตผุ ล ที่สนบั สนุนข้อสรุป กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ภาษาไทย โรงเรยี นศึกษานารวี ทิ ยา สังกดั สานกั งานเขตพืน้ ทีก่ ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1

ภาษาทีใ่ ช้ในการแสดงเหตผุ ลมีขอ้ ควรสังเกตอยา่ งไร ๓. ใชก้ ลมุ่ คา (เพื่อบง่ ชี้วา่ เปน็ เหตผุ ล หรอื เปน็ ข้อสรปุ ) ตวั อย่าง ข้าพเจ้า ขอสรุปว่า พวกเราทุกคนจะเร่ิมทางานกันตั้งแต่บัดน้ี เป็นต้นไปตามหน้าท่ีของตน โดยจะไม่ร้ือฟ้ืนเร่ืองความขุ่นข้อง หมองใจทผ่ี า่ นไปกลบั คุกรุ่นข้นึ มาอกี ขอสรุปวา่ บง่ ชีข้ ้อความทเ่ี ป็น ขอ้ สรุป กลมุ่ สาระการเรยี นร้ภู าษาไทย โรงเรยี นศกึ ษานารวี ิทยา สงั กัดสานกั งานเขตพ้ืนทกี่ ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1

ภาษาทีใ่ ช้ในการแสดงเหตผุ ลมีขอ้ ควรสงั เกตอย่างไร ๓. ใชก้ ลุ่มคา (เพอ่ื บง่ ช้ีวา่ เปน็ เหตผุ ล หรือ เป็นขอ้ สรปุ ) ตัวอยา่ ง เหตุผลสาคัญ คือ เราได้ประจักษ์แล้วว่า การขัดแย้งกัน การทะเลาะ ทุ่มเถียงกัน รังแต่จะทาให้ทั้งสองฝ่ายได้รับความกระทบกระเทือน ทั้งทางร่างกายและจิตใจ มีแต่ผลเสีย ไม่ก่อให้เกิดประโยชน์ใด ๆ แก่ใคร ทง้ั สน้ิ เหตุผลสาคัญ บง่ ชข้ี อ้ ความทเี่ ป็น เหตผุ ล

ภาษาท่ใี ชใ้ นการแสดงเหตุผลมขี อ้ ควรสงั เกตอยา่ งไร ๔. ใช้เหตุผลหลาย ๆ ข้อประกอบกนั (เพ่อื เพมิ่ นา้ หนักให้แก่ขอ้ สรปุ ) กล่มุ สาระการเรียนรูภ้ าษาไทย โรงเรียนศึกษานารวี ทิ ยา สังกัดสานกั งานเขตพน้ื ท่กี ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1

๔. ใชเ้ หตุผลหลาย ๆ ข้อประกอบกัน (เพ่อื เพม่ิ นา้ หนกั ใหแ้ กข่ อ้ สรปุ ) ตัวอยา่ ง เหตุผลสาคัญ ที่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชทรงย้ายเมืองหลวงจากกรุงธนบุรี มาต้งั ณ ฝัง่ ตรงกนั ขา้ ม คอื ฝัง่ ตะวันออกของแมน่ ้าเจ้าพระยานั้น อาจมีดงั นี้ ๑. บรเิ วณท่ตี ง้ั ของกรุงธนบรุ อี ย่ตู รงท้องคุ้งของแมน่ า้ พอดี กระแสน้าทไ่ี หลแรงเซาะฝ่ังอยูต่ ลอดเวลา อาจทาให้เกิดอนั ตรายแก่พระราชวงั ได้ ๒. พระราชวังมวี ดั ตงั้ กระหนาบอยู่ทัง้ สองขา้ งทาให้ไมส่ ามารถขยายอาณาเขตไปได้ ๓. บรเิ วณฝง่ั ตะวนั ออกของแมน่ ้าเจา้ พระยาเป็นชัยภมู ิท่ีดี เมอ่ื ตงั้ เมอื งหลวงแล้ว ก็จะไดแ้ ม่น้าเจ้าพระยา เป็นคพู ระนครอีกสว่ นหน่ึง ปอ้ งกนั ข้าศึกท่จี ะยกทพั มาจากทางทศิ ตะวนั ตกได้ เหตุผล กลุ่มสาระการเรยี นรู้ภาษาไทย โรงเรยี นศกึ ษานารวี ิทยา สงั กัดสานกั งานเขตพ้นื ที่การศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1

กจิ กรรมเพ่อื การเรยี นรู้ คาช้ีแจง ใหน้ กั เรยี นเขียนเหตผุ ลรองรบั หรือสนบั สนุนข้อความต่อไปน้ี แตล่ ะข้อใหเ้ ขยี นเหตผุ ลอย่างนอ้ ย ๕ ประการ ๑. โรงเรยี นมัธยมศึกษาทกุ แหง่ ควรจัดใหม้ ีชมรมภาษาไทย ๒. การเดินทางทอ่ งเท่ยี วเปน็ กจิ กรรมทก่ี อ่ ใหเ้ กดิ ประโยชนย์ ่ิง ๓. นกั เรียนควรบาเพญ็ ประโยชนใ์ หแ้ กช่ ุมชนตามกาลงั ความสามารถของตน กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนศกึ ษานารวี ิทยา สงั กัดสานกั งานเขตพืน้ ท่ีการศกึ ษามธั ยมศกึ ษากรุงเทพมหานคร เขต 1