เรื่องที่ 2 สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวและ สิ่งมีชีวิตหลายเซลล์

เรื่องที่ 2 --------------------------------- สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวและ สิ่งมีชีวิตหลายเซลล์

สารบัญ --------------------------------- สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว 1-2 สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวที่นักเรียนควรรู้จัก 3-5 สิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ 6 ตัวอย่างสิ่งมีชีวิจหลายเซลล์ 7 ความแตกต่างของสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว และหลายเซลล์ 8

สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว (Unicellular organism) ทั้งร่างกายของสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว จะประกอบด้วยเซลล์เพียงเซลล์เดียว และมีนิวเคลียสโดยสารในนิวเคลียส จะกระจายอยู่ทั่วเซลล์โครงสร้าภายใน เป็นแบบง่ายๆพบได้ทั้งในน้ำและบน บกดำรงชีวิตอย่างอิสระกิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการดำรงชีวิต เช่น การ กินอาหาร การย่อยอาหาร การขับถ่าย และกิจกรรมอื่น ๆ จะเกิดขึ้นภายในเซลล์เพียงเซลล์เดียว แต่ส่วนมากสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวนิวเคลียสมักมีเยื่อหุ้ม สามารถดำรงชีวิตอยู่เป็นอิสระได้ ตัวอย่างเช่น สาหร่าย เซลล์เดียว อะมีบา พารามีเซียม บางชนิดนิวเคลียสไม่มีเยื่อ หุ้ม เช่น แบคทีเรีย เป็นต้น 1

สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว (Unicellular organism) ภาพ : Volonia Ventricosa ทั้งร่างกายของสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวจะประกอบด้วย เซลล์เพียงเซลล์เดียว และมีนิวเคลียส โดยสารในนิวเคลียส จะกระจายอยู่ทั่วเซลล์ โครงสร้างภายในเป็นแบบง่ายๆ พบได้ทั้งในน้ำและบนบก ดำรงชีวิตอย่างอิสระ กิจกรรม ต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการดำรงชีวิต เช่น การกินอาหาร การ ย่อยอาหาร การขับถ่าย และกิจกรรมอื่น ๆ 2

สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวที่นักเรียนควรรู้จัก อะมีบา (Amoeba) มีรูปร่างไม่แน่นอนเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ อะมีบาเป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวประเภทโปรโตซัว มีลักษณะเฉพาะคือการ ใช้ส่วนของไซโทพลาซึม (cytoplasm) เป็นอวัยวะที่ช่วยในการเคลื่อนไหว หรือที่เรียกว่า ขาเทียม (pseudopodia) อะมีบา สืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศโดยการแบ่งตัวจากหนึ่ง เป็นสอง อะมีบาบางชนิดก่อให้เกิดโรคในคนได้ อะมีบาอาศัยอยู่อย่างอิสระในธรรมชาติตามแหล่ง น้ำ ดิน โคลน เลน เป็นต้น (Amoeba) 3

สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวที่นักเรียนควรรู้จัก พารามีเซียม (Paramecium) เป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวขนาดเล็กประเภทโปร โตซัว สามารถพบได้ตามแหล่งน้ำจืดในธรรมชาติ ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า มีลักษณะรูปร่าง คล้าย รองเท้าแตะ ทุกระบบการทำงานของพารามีเซียมจะเกิดขึ้นได้ใน เซลล์เดียว มีขนสั้นๆ รอบตัวที่เรียกว่า ซีเลีย ที่ใช้สำหรับการ เคลื่อนที่ และช่วยในการกินอาหาร อาหารของพารามีเซียม คือ แบคทีเรียและเศษเนื้อเยื่อต่างๆ ของสัตว์ และประโยชน์ อีกด้านของพารามีเซียมที่สำคัญต่อระบบนิเวศ คือ ช่วย ควบคุมจำนวนแบคทีเรียให้สมดุลในธรรมชาติอีกด้วย 4

สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวที่นักเรียนควรรู้จัก ยีสต์ (Yeast) เป็นสิ่งมีชีวิตที่มีขนาดเล็กมากมีเยื่อหุ้ม นิวเคลียส จัดอยู่ในกลุ่มจำพวกเห็ด รา (Fungi) แต่มีการ ดำรงชีวิตในสภาพเซลล์เดียว การเจริญแบบเส้นใยเหมือน เชื้อราทั่วไป ปกติยีสต์เพิ่มจำนวนและแบ่งเซลล์โดยการ แตกหน่อเซลล์ยีสต์จะมีขนาดใหญ่กว่าแบคทีเรีย มี นิวเคลียสที่เห็นได้ชัดเจนเมื่อย้อมสี ภายในเซลล์มักจะ เห็นแวคิวโอล (vacuole) ขนาดใหญ่ ยีสต์ไม่มีรงควัตถุ และไม่เคลื่อนที่ แต่มีการเคลื่อนไหวแบบบราวเนียน ยีสต์ มีทั้งที่เป็นประโยชน์และโทษต่ออาหาร 5

สิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ (multicellular organism ) ภาพ: bacteria เป็นสิ่งมีชีวิตที่ประกอบด้วยเซลล์มากกว่า 1 เซลล์ ได้แก่ สาหร่าย เห็ดรา สัตว์ และพืชโดยทั่วไป ตัวอย่างสิ่งมีชีวิตหลาย เซลล์ เช่น ไฮดรา ไส้เดือนดิน ต้นตีนตุ๊กแก โดยพืชและสัตว์ ทั่วไปร่างกายจะประกอบขึ้นจากเซลล์มากมายหลายล้าน เซลล์ โดยเซลล์ที่มีลักษณะคล้ายกันหรือเป็นเซลล์ชนิด เดียวกันมาอยู่ด้วยกัน ทำหน้าที่อย่างเดียวกัน เรียกกลุ่มเซลล์ เหล่านี้ว่า เนื้อเยื่อ (tissues) ถึงแม้เซลล์ของพืชและเซลล์ของสัตว์จะมีโครงสร้าง พื้นฐานเหมือนกัน แต่เซลล์พืชและสัตว์ ก็มีส่วนประกอบ ของเซลล์ที่แตกต่างกันหลายอย่าง 6

ตัวอย่างสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ ต้นตีนตุ๊กแก ไฮดรา ไส้เดือนดิน 7

ความแตกต่างของสิ่งมีชีวิต เซลล์เดียวและหลายเซลล์ ความแตกต่างของสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวและหลาย เซลล์ คือ จำนวนเซลล์และในสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว กิจกรรมต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการดำรงชีวิตจะ เกิดขึ้นภายในเซลล์เพียงเซลล์เดียว ต่างจากสิ่งมี ชีวิตหลายเซลล์ที่ประกอบด้วยเซลล์มากกว่า 1 เซลล์ VS สิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว สิ่งมีชีวิตหลายเซลล์ 8

จัดทำโดย 1.ณัฐ​ณิตา วงศ์​สถิตย์​ 630610049 2.ปัณณธร เขื่อนเก้า 630610052​ 3.สิรินกรณ์​ ศรีโชติ 630610056​ 4.พลกฤษณ์ สงสว่าง 630610512 เสนอ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สิทธิชัย ลายเสมา รายวิชา468202-2560 เทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา