แนวทางพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง สถาบนั บำราศนาดรู กรมควบคมุ โรค สำนกั พฒั นาระบบบรกิ ารสขุ ภาพ กรมสนบั สนนุ บรกิ ารสขุ ภาพ ชมรมควบคุมโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลแห่งประเทศไทย



คำนำ หน่วยจ่ายกลางเป็นหน่วยงานที่สำคัญที่สุดแห่งในสถานพยาบาล เปน็ ศนู ยก์ ลางของสถานพยาบาลทร่ี วบรวมอปุ กรณท์ างการแพทยท์ ใ่ี ชง้ านแลว้ เข้าสู่กระบวนการทำลายเชื้อและการทำให้ปราศจากเชื้อก่อโรคที่ปนเปื้อน ก่อนนำไปใช้ในการตรวจรักษาผู้ป่วย จึงเกี่ยวข้องกับความปลอดภัยของผู้ป่วย โดยตรง หนว่ ยจา่ ยกลางทม่ี รี ะบบ และการดำเนนิ การทม่ี คี ณุ ภาพ ประสทิ ธภิ าพ จะลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อจากอุปกรณ์การแพทย์ ลดต้นทุนค่าใช้จ่าย ด้านวัสดุอุปกรณ์ทางการแพทย์ อำนวยความสะดวกในการปฏิบัติงานของ หน่วยงานต่างๆ รวมทั้งสนับสนุนการบริหารจัดการภายในโรงพยาบาลได้เป็น อยา่ งดี เพื่อวัตถุประสงค์ในการพัฒนาระบบและการดำเนินการของหน่วย จา่ ยกลาง กรมควบคมุ โรคโดย สถาบนั บำราศนราดรู รว่ มมอื กบั กรมสนบั สนนุ บรกิ ารสขุ ภาพ กระทรวงสาธารณสขุ และชมรมควบคมุ โรคตดิ เชอ้ื ในโรงพยาบาล แห่งประเทศไทย จัดทำคู่มือแนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง โดยเชิญ ผทู้ รงคณุ วฒุ ิ ผปู้ ฏบิ ตั งิ าน ทม่ี คี วามรแู้ ละทกั ษะในฐานะตวั แทนองคก์ รทเ่ี กย่ี วขอ้ ง อนั ไดแ้ กผ่ แู้ ทนชมรมหนว่ ยจา่ ยกลางแหง่ ประเทศไทย มารว่ มเปน็ คณะทำงานซง่ึ มีรายนามปรากฏในตอนท้ายของคู่มือนี้ เพื่อเผยแพร่ข้อมูลองค์ความรู้ และ แนวทางปฏบิ ตั ิ อนั จะเปน็ ประโยชนต์ อ่ สถานพยาบาลในการพฒั นาไปสู่ หนว่ ย จ่ายกลางที่มีระบบและการดำเนินการอย่างมีคุณภาพ เพื่อสุขภาพ และความ ปลอดภยั ของผรู้ บั บรกิ ารทางการแพทยใ์ นสถานพยาบาลทกุ ระดบั



สารบญั หนา้ ท่ี คำนำ 1 บทนำ 2 เนอ้ื หา 4 บทท่ี 1 ปจั จยั นำเขา้ 5 7 1. นโยบาย 2. อาคารสถานท่ี 8 3. สงิ่ แวดล้อม 9 4. ครภุ ณั ฑแ์ ละเครอ่ื งมอื 9 5. บคุ ลากร บทท่ี 2 แนวทาง (Guidelines) 10 1. แนวทางการปฏบิ ตั ขิ องหนว่ ยงานผรู้ บั บรกิ าร 10 2. แนวทางการประสานงานของหนว่ ยจา่ ยกลางกบั หนว่ ยงานผรู้ บั บรกิ าร 10 3. แนวทางการดำเนนิ งานภายในหนว่ ยจา่ ยกลาง บทท่ี 3 ตวั ชว้ี ดั การดำเนนิ การของหนว่ ยจา่ ยกลาง 11 1. ตวั ชว้ี ดั ปจั จยั นำเขา้ 13 2. ตวั ชว้ี ดั กระบวนการ 14 3. ตวั ชว้ี ดั ผลลพั ธ์ 15 ภาคผนวก 17 ขอ้ มลู และตวั อยา่ งแนวทางเพอ่ื ศกึ ษา 17 ขอ้ มลู ขนาดพน้ื ทข่ี องหนว่ ยงาน 19 ตวั อยา่ งแนวทางการลา้ งทำความสะอาดอปุ กรณ์ 25 ตวั อยา่ งแนวทางการจดั ชดุ อปุ กรณ์ 29 ตวั อยา่ งแนวทางการเรยี งชดุ อปุ กรณใ์ นเครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื 31 ตวั อยา่ งตวั ชว้ี ดั ทใ่ี ชค้ วบคมุ คณุ ภาพ ในแตล่ ะขน้ั ตอนการปฏบิ ตั งิ าน ตวั อยา่ งภาพทแ่ี สดงการไมผ่ า่ นตวั ชว้ี ดั ตวั อยา่ งของอตั ราหรอื รอ้ ยละของตวั ชว้ี ดั การดำเนนิ งาน บรรณานกุ รม กติ ตกิ รรมประกาศ



บทนำ ผปู้ ว่ ยทเ่ี ขา้ รบั บรกิ ารจากสถานพยาบาล อาจไดร้ บั เชอ้ื กอ่ โรคทป่ี นเปอ้ื น อปุ กรณเ์ ครอ่ื งมอื การแพทยท์ ใ่ี ชใ้ นการตรวจรกั ษา หากอปุ กรณเ์ ครอ่ื งมอื การแพทย์ ดงั กลา่ วเปน็ ชนดิ ใชซ้ ำ้ (Reused items) โดยมไิ ดผ้ า่ นกระบวนการทำลายเชอ้ื ทำให้ปราศจากเชื้อที่เหมาะสมก่อนนำมาใช้ เชื้อเหล่านี้หากก่อโรครุนแรง (virulent) หรอื มจี ำนวนมากพอจะทำใหเ้ กดิ โรคตดิ เชอ้ื ในโรงพยาบาลได้ ดงั นน้ั อุปกรณ์เครื่องมือการแพทย์ทุกชนิดก่อนที่จะสัมผัสร่างกายผู้ป่วย จะต้องลด ปริมาณเชื้อโรคให้ต่ำกว่าระดับก่อโรคได้ ด้วยวิธีทำลายเชื้อ ทำให้ปราศจาก เชอ้ื ทถ่ี กู ตอ้ ง หลักการทั่วไปของการทำลายเชื้อและทำให้ปราศจากเชื้อ สามารถทำไดโ้ ดยวธิ ดี งั ตอ่ ไปน้ี 1. การล้าง (cleaning) เป็นวิธีลดจำนวนเชื้อโรคได้ดีที่สุด ทำง่าย และประหยดั ทง้ั เวลาและวสั ดุ การลา้ งทถ่ี กู ตอ้ งจะกำจดั เชอ้ื โรคออกไดเ้ กอื บหมด ดังนั้นการล้างจึงเป็นวิธีพื้นฐานที่ต้องปฏิบัติและเป็นขั้นแรกในกระบวนการลด จำนวนเชอ้ื 2. การทำลายเชอ้ื (disinfection) หมายถงึ การทำลายเชอ้ื ทกุ รปู แบบ ยกเวน้ สปอร์ (spore) ของแบคทเี รยี 3. การทำใหป้ ราศจากเชอ้ื (sterilization) หมายถงึ การทำลายเชอ้ื ทง้ั หมดรวมถงึ สปอรข์ องแบคทเี รยี การเลอื กใช้วธิ ีลดปรมิ าณของเชอ้ื โรคขึ้นอยกู่ บั วตั ถปุ ระสงค์ว่าตอ้ งการ ลดเชอ้ื ลงถงึ ระดบั ใดจงึ จะปลอดภยั ระหวา่ งการใชง้ านอปุ กรณ์ เครอ่ื งมอื ในกจิ กรรม การตรวจรกั ษาผปู้ ว่ ย หน่วยจ่ายกลางเป็นหน่วยงานกลางของสถานพยาบาลที่รวบรวม อปุ กรณท์ างการแพทยท์ ใ่ี ชง้ านแลว้ เขา้ สกู่ ระบวนการทำลายและทำใหป้ ลอดจากเชอ้ื กอ่ โรคทป่ี นเปอ้ื นกอ่ นนำไปใชอ้ กี เปน็ หนว่ ยงานทท่ี ำการขา้ งตน้ ทง้ั 3 กระบวนการ ไดค้ รบถว้ น นอกจากนน้ั ยงั ทำกระบวนการจดั ชดุ อปุ กรณ์ เกบ็ รกั ษาและแจกจา่ ย เพอ่ื นำไปใชง้ านตอ่ ไป เพอ่ื ใหเ้ ปน็ หนว่ ยจา่ ยกลาง ทม่ี รี ะบบและการดำเนนิ การ ทม่ี คี ณุ ภาพ ประสทิ ธภิ าพ จงึ ควรไดร้ บั การพฒั นาตามแนวทางทถ่ี กู ตอ้ งเหมาะสม



แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 1 บทท่ี 1 ปัจจัยนำเข้า ประกอบดว้ ย 1. นโยบาย 2. อาคารสถานท่ี 3. สิง่ แวดลอ้ ม 4. ครภุ ณั ฑ์ 5. บคุ ลากร 1. นโยบาย สถานพยาบาลต้องมีนโยบายสำหรับหน่วยจ่ายกลาง เพื่อให้มีกลวิธีหรือมาตรการในการ ปฏิบัติการทำให้ปราศจากเชื้อสำหรับอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่เป็นลายลักษณ์อักษร ครอบคลุมการ ดำเนนิ งานดา้ นการปอ้ งกนั และควบคมุ โรคตดิ เชอ้ื ในโรงพยาบาลเพอ่ื 1. ลดการแพรก่ ระจายเชอ้ื 2. ลดขน้ั ตอนการทำงาน 3. ลดคา่ ใชจ้ า่ ย 4. ใหก้ ารปฏบิ ตั งิ านอยมู่ าตรฐานเดยี วกนั หน่วยจ่ายกลางต้องมีแผนภูมิโครงสร้างการปฏิบัติงานและแผนการดำเนินงานการทำให้ ปราศจากเชื้อสำหรับอุปกรณ์ทางการแพทย์ รวมถึงการกำหนดบทบาท หน้าที่ความรับผิดชอบของ บคุ ลากรผปู้ ฏบิ ตั งิ านเปน็ ลายลกั ษณอ์ กั ษร กำหนดใหห้ วั หนา้ หนว่ ยจา่ ยกลาง หรอื ตวั แทนเปน็ คณะกรรมการปอ้ งกนั และควบคมุ การตดิ เชอ้ื หรือมีการประสานงานโดยตรงระหว่างพยาบาลควบคุมการติดเชื้อและหน่วยจ่ายกลางในกรณีที่ไม่มี การกำหนด หนว่ ยจา่ ยกลางควรดำเนนิ งานแบบครบวงจร ไดแ้ ก่ การลา้ ง ตรวจสอบอปุ กรณ์ จดั ชดุ อปุ กรณ์ ทำลายเชอ้ื ทำใหป้ ราศจากเชอ้ื จดั เกบ็ ชดุ อปุ กรณแ์ ละแจกจา่ ยใหแ้ กห่ นว่ ยงานตา่ งๆ ในโรงพยาบาล

2 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง หนว่ ยจา่ ยกลางตอ้ งมคี มู่ อื การปฏบิ ตั งิ านไดค้ รอบคลมุ ขอบขา่ ยความรบั ผดิ ชอบของหนว่ ยงาน ทท่ี นั ตอ่ ปจั จบุ นั และเปน็ ทย่ี อมรบั ใหบ้ คุ ลากรในหนว่ ยงานถอื ปฎบิ ตั ิ คอื การทำความสะอาด การจดั เตรยี ม และหอ่ ชดุ อปุ กรณ์ การนำอปุ กรณเ์ ขา้ เครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื การเกบ็ ชดุ อปุ กรณป์ ราศจากเชอ้ื และ การแจกจา่ ยชดุ อปุ กรณป์ ราศจากเชอ้ื มกี ารจดั ระบบการประสานงาน สอ่ื สารกบั หนว่ ยงานทเ่ี กย่ี วขอ้ งไวอ้ ยา่ งชดั เจนเปน็ ลายลกั ษณ์ อกั ษรเพอ่ื รายงานขอ้ มลู เกย่ี วกบั การปฏบิ ตั ดิ า้ นการทำใหป้ ราศจากเชอ้ื รวมถงึ แกไ้ ขปญั หาทเ่ี กดิ ขน้ึ เชน่ การเรยี กคนื อปุ กรณท์ ไ่ี มไ่ ดม้ าตรฐานจากการทำใหป้ ราศจากเชอ้ื มกี ารจดั การดา้ นงบประมาณ การจดั สรรอปุ กรณใ์ หเ้ พยี งพอในการใหบ้ รกิ าร เชน่ คา่ ใชจ้ า่ ยบำรงุ รกั ษาครภุ ณั ฑ์ วสั ดใุ นการจดั ชดุ เครอ่ื งมอื วสั ดใุ นเครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื จดั สรรเครอ่ื งปอ้ งกนั รา่ งกาย สำหรบั บคุ ลากรในการปฏบิ ตั งิ าน ฯลฯ 2. อาคารสถานท่ี ก. สถานทต่ี ง้ั 1. ตั้งอยู่ในที่เหมาะสม ควรใกล้กับหน่วยงานตามลำดับการรับบริการ ได้แก่ ห้องผ่าตัด หอ้ งคลอด หอ้ งฉกุ เฉนิ หอผปู้ ว่ ยหนกั เปน็ ตน้ และอยไู่ กลจากสถานทก่ี อ่ ใหเ้ กดิ มลภาวะ เชน่ ทพ่ี กั ขยะ ฯลฯ 2. ขนาดพน้ื ทข่ี องหนว่ ยงานทเ่ี หมาะสมใหด้ ใู นภาคผนวกตารางท่ี 1 ข. การจดั แบง่ พน้ื ท่ี กำหนดพน้ื ทเ่ี ปน็ 3 ระดบั เพอ่ื ใหเ้ หมาะสมกบั การสญั จร คอื 1. เขตสกปรก (Dirty zone) 2. เขตสะอาด (Clean zone) 3. เขตเกบ็ ของปราศจากเชอ้ื (Sterile storage zone) โดยแตล่ ะเขตประกอบดว้ ยพน้ื ทห่ี รอื หอ้ งในการทำงาน ดงั น้ี 1. เขตสกปรก (Dirty zone) 1.1 บรเิ วณรบั เครอ่ื งมอื อปุ กรณท์ ใ่ี ชแ้ ลว้ จากหนว่ ยงานตา่ ง ๆ ประกอบดว้ ย - ห้อง/บริเวณรับเครื่องมืออุปกรณ์ที่ใช้แล้ว (Contaminated equipment return zone) - หอ้ ง/บรเิ วณเกบ็ รถเขน็ สำหรบั รบั ของทป่ี นเปอ้ื น (Trolley store-dirty) - หอ้ ง/บรเิ วณลา้ งรถเขน็ (Trolley wash) 1.2 บรเิ วณลา้ งทำความสะอาดเครอ่ื งมอื - ห้อง/บริเวณล้างทำความสะอาด - หอ้ ง/บรเิ วณ เกบ็ อปุ กรณง์ านบา้ น

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 3 2. เขตสะอาด (Clean zone) ประกอบดว้ ย 2 สว่ น คอื 2.1 ส่วนอำนวยความสะดวกสำหรับเจ้าหน้าที่ - สำนกั งาน - หอ้ งประชมุ - หอ้ งพกั บคุ ลากร - บรเิ วณเปลย่ี นรองเทา้ , หอ้ งเปลย่ี นเสอ้ื ผา้ และ Locker - หอ้ งอาบนำ้ / หอ้ งสขุ า 2.2 สว่ นปฏิบัตกิ าร - หอ้ งจดั ชดุ อปุ กรณ์ (Assembly & Packing) - หอ้ งเกบ็ สำรองผา้ หอ่ ชดุ อปุ กรณ์ - หอ้ งเกบ็ อปุ กรณเ์ ครอ่ื งมอื ทางการแพทยแ์ ละจดั เกบ็ วสั ดตุ า่ งๆ - บรเิ วณทพ่ี กั ชดุ อปุ กรณก์ อ่ นเขา้ เครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื - บรเิ วณทต่ี ดิ ตง้ั เครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื ไดแ้ ก่ ¾ บรเิ วณทต่ี ดิ ตง้ั เครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื ดว้ ยอณุ หภมู สิ งู เชน่ autoclave, hot air -oven ¾ บรเิ วณทต่ี ดิ ตง้ั เครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื ดว้ ยอณุ หภมู ติ ำ่ เชน่ low tempe- rature steam formaldehyde (LTSF), ethylene oxide (EO), hydrogen peroxide gas plasma และอน่ื ๆ หมายเหตุ เครอ่ื งผา้ หอ่ ชดุ อปุ กรณ์ ใหจ้ ดั เตรยี มทห่ี นว่ ยซกั ฟอก 3. เขตเกบ็ ของปราศจากเชอ้ื (Sterile storage zone) ตอ้ งตง้ั อยใู่ นสว่ นในสดุ ของหนว่ ย จา่ ยกลาง ไมม่ คี นพลกุ พลา่ นและหอ้ งเกบ็ อปุ กรณป์ ราศจากเชอ้ื ตอ้ งปดิ มดิ ชดิ ควรมี 3.1 บรเิ วณพกั ชดุ อปุ กรณป์ ราศจากเชอ้ื กอ่ นเกบ็ (ถา้ มพี น้ื ทเ่ี พยี งพอ) 3.2 บรเิ วณ/หอ้ งเกบ็ ชดุ อปุ กรณป์ ราศจากเชอ้ื 3.3 บรเิ วณ/หอ้ งเกบ็ ชดุ อปุ กรณ์ (set) และวสั ดใุ ชค้ รง้ั เดยี วแลว้ ทง้ิ (disposable) ซง่ึ แยก จากกนั เปน็ สดั สว่ น 3.4 บรเิ วณแจกจา่ ยชดุ อปุ กรณ์ หมายเหตุ ระบบสญั จรระหวา่ งเขตตา่ งๆ ภายในหนว่ ยจา่ ยกลางควรเปน็ แบบ One way ไดแ้ ก่ - อปุ กรณเ์ ครอ่ื งมอื ทใ่ี ชแ้ ลว้ จากเขตสกปรก ไป เขตสะอาด - บคุ ลากรจากเขตสะอาด ไป เขตสกปรก - การไหลเวยี นของอากาศจากเขตสะอาด ไป เขตสกปรก

4 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 3. สง่ิ แวดลอ้ ม 3.1. เพดาน ผนงั และพน้ื - ผวิ เรยี บ , ไมเ่ ปน็ รอยตอ่ - วสั ดทุ ใ่ี ชต้ อ้ งไมใ่ ชเ้ สน้ ใย และทนทานตอ่ สารเคมที ใ่ี ชท้ ำลายเชอ้ื - ทนทานตอ่ การทำความสะอาดอยา่ งตำ่ 2 ครง้ั / วนั 3.2. การไหลเวยี นของอากาศ - ไหลเวยี นจากเขตสะอาดไปสเู่ ขตสกปรก / ปนเปอ้ื น - อากาศจากเขตสกปรกหรอื เขตปนเปอ้ื น ตอ้ งดดู ออกนอกอาคาร - ไมต่ ดิ พดั ลมบนเพดาน - การตดิ พดั ลมดดู อากาศภายในหอ้ ง ควรตดิ ตง้ั สงู จากพน้ื ไมต่ ำ่ กวา่ 20 ซม. หมายเหตุ การไหลเวียนทดแทนของอากาศตามมาตรฐานไม่ต่ำกว่า 10 air-change per hour (ACH) 3.3. อณุ หภมู แิ ละความชน้ื สมั พทั ธ์ - อณุ หภมู บิ รเิ วณทว่ั ไป 20 - 24 องศาเซลเซยี ส - อณุ หภมู หิ อ้ งเกบ็ ของปราศจากเชอ้ื 18 - 24 องศาเซลเซยี ส ตลอดเวลา - ความชน้ื สมั พทั ธ์ 40 - 60 % หมายเหตุ ตอ้ งมรี ะบบการจดบนั ทกึ อณุ หภมู แิ ละความชน้ื สมั พทั ธ์ 3.4. แสงสวา่ ง - บรเิ วณอา่ งลา้ งเครอ่ื งมอื 500 ลกั ซ์ - บรเิ วณตรวจสอบเครอ่ื งมอื มี 3 ระดบั คอื 1,000 1,500 2,000 ลกั ซ์ - บรเิ วณอน่ื ๆ มี 3 ระดบั 200, 300, 500 ลกั ซ์ หมายเหตุ ระดบั ความเขม้ ของแสงสวา่ ง ขน้ึ กบั - อายขุ องผปู้ ฏบิ ตั ิ (อายมุ าก ใชแ้ สงมาก) - ความรวดเรว็ และความละเอยี ดของการปฏบิ ตั งิ าน - การสะทอ้ นแสงของพน้ื ผวิ สง่ิ แวดลอ้ ม เชน่ ผนงั หอ้ ง, พน้ื หอ้ ง, เพดาน, ฝา้ เปน็ ตน้ 3.5. คณุ ภาพของนำ้ ทใ่ี ช้ - นำ้ ทใ่ี ชท้ ว่ั ไปตอ้ งปราศจากความกระดา้ ง (ไมม่ ี CaCO3, MgCO3) - นำ้ ทใ่ี ชล้ า้ งเครอ่ื งมอื ปราศจาก โซเดยี ม แมกนเี ซยี ม โลหะหนกั ( ไดแ้ ก่ Softening water) - นำ้ ทใ่ี ชก้ บั เครอ่ื งนง่ึ ขน้ั ตำ่ เปน็ Softening water

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 5 4. ครภุ ณั ฑแ์ ละเครอ่ื งมอื ครภุ ณั ฑแ์ ละเครอ่ื งมอื ทค่ี วรมี จำแนกตามเขต ดงั ตอ่ ไปน้ี บรเิ วณ ครุภัณฑ์หรือเครื่องมือ 1. เขตสกปรก (Dirty Zone) - counter, อา่ งลา้ งมอื , รถเขน็ ภายใน, รถเขน็ รบั 1.1 บริเวณรับเครื่องมืออุปกรณ์ที่ใช้แล้วจาก ของปนเปอ้ื น , ตหู้ รอื ชน้ั เกบ็ อปุ กรณป์ อ้ งกนั หนว่ ยงานตา่ ง ๆ ประกอบดว้ ย ตนเอง, cart washer - หอ้ ง / บรเิ วณรบั เครอ่ื งมอื อปุ กรณท์ ใ่ี ช้ แล้ว (Contaminated Equipment Return Zone) - หอ้ ง / บรเิ วณเกบ็ รถเขน็ สำหรบั รบั ของ ทป่ี นเปอ้ื น (Trolley Store-dirty) - หอ้ ง / บรเิ วณลา้ งรถเขน็ (Trolley Wash) 1.2 บรเิ วณลา้ งทำความสะอาดเครอ่ื งมอื - เครอ่ื งลา้ งอตั โนมตั ิ (Washer) พรอ้ มอปุ กรณ์ - หอ้ ง / บรเิ วณลา้ งทำความสะอาด เสรมิ ชว่ ยในการลา้ งเครอ่ื งสายและทอ่ (lumen (Cleaning) devices) - อา่ งลา้ งเครอ่ื งมอื ประกอบดว้ ย อา่ ง stainless steel จำนวน 3 หลมุ ขนาด กวา้ ง 45.5 ซม, ลกึ 50 ซม. กน้ อา่ งควรมน พน้ื ราบ - ตอู้ บแหง้ , เครอ่ื ง Ultra sonic, ปนื ฉดี แรงดนั สงู (spray gun), กอ๊ กนำ้ พรอ้ มทเ่ี สยี บสาย - รถเขน็ stainless steel - rack ทม่ี ที เ่ี สยี บสาย (อปุ กรณเ์ สรมิ สำหรบั เครอ่ื งลา้ ง) - หอ้ งเกบ็ อปุ กรณง์ านบา้ น - อปุ กรณท์ ำความสะอาดพรอ้ มชดุ 2. เขตสะอาด (Clean Zone) - อปุ กรณส์ ำนกั งานพรอ้ มชดุ , คอมพวิ เตอร,์ ประกอบดว้ ย 2 สว่ น คอื อปุ กรณส์ อ่ื สารพรอ้ มชดุ 2.1 ส่วนอำนวยความสะดวกสำหรับเจ้าหน้าที่ - สำนกั งาน - อปุ กรณส์ อ่ื สารพรอ้ มชดุ , อปุ กรณก์ ารประชมุ - หอ้ งประชมุ พรอ้ มชดุ

6 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง บรเิ วณ ครุภัณฑ์หรือเครื่องมือ - หอ้ งพกั บคุ ลากร - ครภุ ณั ฑอ์ ำนวยความสะดวกครบชดุ ตามความ เหมาะสม - บรเิ วณเปลย่ี นรองเทา้ , - locker, ตเู้ กบ็ เสอ้ื ผา้ หอ้ งเปลย่ี นเสอ้ื ผา้ - ตวู้ างรองเทา้ 2 ตู้ คอื ภายนอก,ภายใน - กระจกเงา - หอ้ งอาบนำ้ / หอ้ งสขุ า - ครุภัณฑ์ตามความเหมาะสม 2.2 สว่ นปฏิบัติการ - หอ้ งจดั ชดุ หอ่ อปุ กรณ์ (Assembly & - โตะ๊ จดั ชดุ อปุ กรณ์ Packing) - โคมไฟสอ่ งตรวจพรอ้ มเลนส์ (Magnifying Lamp) - Heat sealer - หอ้ งเกบ็ สำรองผา้ ชดุ อปุ กรณ์ - หอ้ งเกบ็ อปุ กรณเ์ ครอ่ื งมอื ทาง - คอมพวิ เตอร์ การแพทย์ และจดั เกบ็ วสั ดตุ า่ งๆ - ชน้ั วางชนดิ ลอ้ เลอ่ื น - บรเิ วณทพ่ี กั หอ่ อปุ กรณก์ อ่ นเขา้ เครอ่ื ง - ชน้ั วางชนดิ ลอ้ เลอ่ื น ทำใหป้ ราศจากเชอ้ื - บรเิ วณทต่ี ดิ ตง้ั เครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื 2.2.1 บรเิ วณทต่ี ดิ ตง้ั เครอ่ื งทำใหป้ ราศจาก - autoclave , hot air oven เชอ้ื ดว้ ยอณุ หภมู สิ งู 2.2.2 บรเิ วณทต่ี ดิ ตง้ั เครอ่ื งทำใหป้ ราศจาก - เครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื ดว้ ยอณุ หภมู ติ ำ่ ไดแ้ ก่ เชอ้ื ดว้ ยอณุ หภมู ติ ำ่ LTSF, ETO, hydrogen gas plasma และอน่ื ๆ ตามความเหมาะสม - บรเิ วณพกั อปุ กรณป์ ราศจากเชอ้ื กอ่ นเกบ็ - ชน้ั วางชนดิ มลี อ้ เลอ่ื น - คอมพวิ เตอร์ 3. เขตเกบ็ ของปราศจากเชอ้ื (Sterile Stor- age Zone) - บรเิ วณ/หอ้ งเกบ็ ชดุ อปุ กรณ์ (set) และ - ชน้ั เกบ็ ชดุ อปุ กรณ์ (ตอ้ งสงู จากพน้ื ไมต่ ำ่ กวา่ วสั ดใุ ชค้ รง้ั เดยี วแลว้ ทง้ิ (disposable) 30 ซม.) ซึ่งแยกจากกันเป็นสัดส่วน - คอมพวิ เตอร์ - บรเิ วณแจกจา่ ยหอ่ อปุ กรณ์ - รถเขน็ - คอมพวิ เตอร์

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 7 5. บคุ ลากร ประกอบดว้ ย - หวั หนา้ หนว่ ยงาน (พยาบาลวชิ าชพี หรอื ผสู้ ำเรจ็ การศกึ ษาระดบั ปรญิ ญาตรดี า้ นวทิ ยา- ศาสตรก์ ารแพทย์ ทผ่ี า่ นการอบรมดา้ นหนว่ ยจา่ ยกลาง) - นกั วชิ าการประจำหนว่ ยงาน (พยาบาลวชิ าชพี หรอื ผสู้ ำเรจ็ การศกึ ษาระดบั ปรญิ ญาตรี ดา้ นวทิ ยาศาสตรก์ ารแพทย์ ทผ่ี า่ นการอบรมดา้ นหนว่ ยจา่ ยกลาง) - พนกั งานจา่ ยกลาง (พยาบาลเทคนคิ หรอื บคุ คลทว่ั ไป วฒุ กิ ารศกึ ษาอยา่ งตำ่ มธั ยมศกึ ษา ปที ่ี 6 ทผ่ี า่ นการอบรมดา้ นหนว่ ยจา่ ยกลาง) ¾ เจา้ หนา้ ทร่ี บั อปุ กรณท์ ใ่ี ชแ้ ลว้ ¾ เจา้ หนา้ ทล่ี า้ งทำความสะอาดอปุ กรณ์ ¾ เจา้ หนา้ ทจ่ี ดั ชดุ อปุ กรณ์ ¾ เจา้ หนา้ ทท่ี ำลายเชอ้ื (ระดบั Sterilization, high level disinfection) ¾ เจา้ หนา้ ทจ่ี ดั เกบ็ อปุ กรณท์ ผ่ี า่ นการทำลายเชอ้ื และจดั ระบบแจกจา่ ย ¾ พนกั งานแจกจา่ ยอปุ กรณ์ - เจา้ หนา้ ทธ่ี รุ การ และบนั ทกึ ขอ้ มลู

8 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง บทท่ี 2 แนวทาง (Guidelines) แนวทางการปฏบิ ตั งิ าน ประกอบดว้ ยแนวทางหลกั 3 แนวทาง คอื 1. แนวทางปฏบิ ตั ขิ องหนว่ ยงานผรู้ บั บรกิ าร 2. แนวทางการประสานงานของหนว่ ยจา่ ยกลางกบั หนว่ ยงานผรู้ บั บรกิ าร 3. แนวทางการดำเนนิ การภายในหนว่ ยจา่ ยกลาง 1. แนวทางปฏบิ ตั ขิ องหนว่ ยงานผรู้ บั บรกิ าร ประกอบดว้ ย 1.1 การแบง่ เครอ่ื งมอื เปน็ 3 กลมุ่ ไดแ้ ก่ 1.1.1 เครอ่ื งมอื กลมุ่ วกิ ฤติ (Critical items) หมายถงึ เครอ่ื งมอื ทใ่ี ชเ้ จาะ ตดั ผา่ กรดี เยบ็ ทะลทุ ะลวงผา่ นผวิ หนงั เยอ่ื บุ อวยั วะของผปู้ ว่ ย เชน่ เครอ่ื งมอื ผา่ ตดั เปน็ ตน้ ระดบั การทำลายเชอ้ื คอื การทำใหป้ ราศจากเชอ้ื 1.1.2 เครอ่ื งมอื กลมุ่ กง่ึ วกิ ฤติ (Semi-critical items) หมายถงึ เครอ่ื งมอื ทส่ี มั ผสั เยอ่ื บตุ า่ งๆ ของผปู้ ว่ ย เชน่ อปุ กรณเ์ ครอ่ื งชว่ ยหายใจ, อปุ กรณท์ างดา้ นวสิ ญั ญ,ี ปรอทวดั ไข้ เปน็ ตน้ ระดบั การ ทำลายเชอ้ื คอื การทำลายเชอ้ื ระดบั สงู หรอื ระดบั กลาง 1.1.3 เครอ่ื งมอื กลมุ่ ไมว่ กิ ฤติ (Non critical items) หมายถงึ เครอ่ื งมอื ทส่ี มั ผสั ผวิ หนงั ของผปู้ ว่ ย ระดบั การทำลายเชอ้ื คอื การลา้ งหรอื การทำลายเชอ้ื ระดบั ตำ่ เชน่ ขวด suction, Bed pan, เครอ่ื งวดั ความดนั โลหติ , ชามรปู ไต, หมอ้ สวนอจุ จาระ เปน็ ตน้ 1.2 การดำเนนิ การกบั อปุ กรณห์ ลงั ใชง้ าน โดยยดึ หลกั การปอ้ งกนั อบุ ตั เิ หตจุ ากการสมั ผสั เชอ้ื ทป่ี นเปอ้ื นอปุ กรณท์ ใ่ี ชง้ านแลว้ และลดการแพรก่ ระจายเชอ้ื 1.3 การจดั เกบ็ และการนำอปุ กรณป์ ราศจากเชอ้ื ไปใชง้ าน ควรจดั เกบ็ ในตมู้ ฝี าปดิ มดิ ชดิ ไมใ่ ห้ เปยี กชน้ื ใชร้ ะบบ first-in first-out

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 9 2. แนวทางการประสานงานของหน่วยจ่ายกลางกับหน่วยงานผู้รับบริการ 2.1 การจดั ตง้ั คณะทำงาน กำหนดมาตรฐานการจดั ชดุ อปุ กรณต์ า่ ง ๆ 2.2 การจดั ระบบการประสานงานและการสอ่ื สาร 2.3 การประเมนิ ตนเองเพอ่ื วางแผนพฒั นาหนว่ ยจา่ ยกลาง 3. แนวทางการดำเนินการภายในหน่วยจ่ายกลาง 3.1 จดั ทำคมู่ อื การปฏบิ ตั งิ านในแตล่ ะสว่ น ไดแ้ ก่ - คมู่ อื การปฏบิ ตั งิ านเกย่ี วกบั การรบั อปุ กรณป์ นเปอ้ื น - คมู่ อื การปฏบิ ตั งิ านเกย่ี วกบั การลา้ งอปุ กรณป์ นเปอ้ื น - คมู่ อื การปฏบิ ตั งิ านเกย่ี วกบั การจดั ชดุ อปุ กรณ์ - คมู่ อื การปฏบิ ตั งิ านเกย่ี วกบั การทำใหป้ ราศจากเชอ้ื - คมู่ อื การปฏบิ ตั งิ านเกย่ี วกบั การจดั เกบ็ - คมู่ อื การปฏบิ ตั งิ านเกย่ี วกบั การแจกจา่ ย หมายเหตุ ศกึ ษาตวั อยา่ งคมู่ อื ในภาคผนวก 3.2 แนวทางการปรบั ปรงุ คณุ ภาพนำ้ และการบำรงุ รกั ษาระบบนำ้ 3.3 แนวทางการควบคมุ และประกนั คณุ ภาพในแตล่ ะขน้ั ตอน 3.4 แนวทางการบำรงุ รกั ษาครภุ ณั ฑ์ 3.5 แนวทางการพฒั นาบคุ ลากร - มหี ลกั เกณฑแ์ ละแผนการพฒั นาบคุ ลากรเปน็ ลายลกั ษณอ์ กั ษร - บุคลากรในหน่วยจ่ายกลางต้องได้รับความรู้ก่อนเข้าปฏิบัติงานและได้รับการฟื้นฟู ความรอู้ ยา่ งนอ้ ย 1 ครงั้ / ปี - มรี ะบบการใหบ้ รกิ ารสขุ ภาพบคุ ลากรผปู้ ฏบิ ตั งิ าน บคุ ลากรควรไดร้ บั การตรวจสขุ ภาพ อยา่ งนอ้ ยปลี ะครง้ั

10 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง บทท่ี 3 ตวั ชว้ี ดั การดำเนนิ งานของหนว่ ยจา่ ยกลาง หนว่ ยจา่ ยกลางควรมกี ารประเมนิ ตนเอง (Self-assessment) หรอื ตรวจสอบภายใน (internal audit) เพอ่ื วางแผนพฒั นาและคน้ หาปญั หาตา่ งๆ จากผลผลติ ของหนว่ ยจา่ ยกลาง รวมทง้ั สำรวจความ พงึ พอใจของผรู้ บั บรกิ าร โดยกำหนดตวั ชว้ี ดั ของหนว่ ยจา่ ยกลางขน้ึ แบง่ เปน็ 3 กลมุ่ ไดแ้ ก่ 1. ตวั ชว้ี ดั ปจั จยั นำเขา้ 2. ตวั ชว้ี ดั กระบวนการ 3. ตวั ชว้ี ดั ผลลพั ธ์ 1. ตวั ชว้ี ดั ปจั จยั นำเขา้ 1.2 ดา้ นอาคาร สถานท่ี 1.4 ดา้ นครภุ ณั ฑ์ 1.1 ดา้ นนโยบาย 1.3 ดา้ นสง่ิ แวดลอ้ ม 1.5 ดา้ นบคุ ลากร 2. ตวั ชว้ี ดั กระบวนการ 2.1 การลา้ ง (Cleaning) 2.2 การจดั ชดุ อปุ กรณ์ 2.3 การจดั เรยี งชดุ อปุ กรณใ์ นเครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื 2.4 การทำใหป้ ราศจากเชอ้ื 2.5 การควบคมุ ประสทิ ธภิ าพของเครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื - ตวั ชว้ี ดั ทางเชงิ กล - ตวั ชว้ี ดั ทางเคมี - ตวั ชว้ี ดั ทางชวี ภาพ 2.6 การจดั เกบ็ ชดุ อปุ กรณ์ 2.7 การบำรงุ รกั ษาครภุ ณั ฑ์ 2.8 การเกดิ อบุ ตั เิ หตจุ ากการปฏบิ ตั งิ าน 3. ตวั ชว้ี ดั ผลลพั ธ์ 3.1 การเรยี กคนื ชดุ อปุ กรณ์ 3.2 ความพงึ พอใจของผรู้ บั บรกิ าร

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 11 ภาคผนวก ขอ้ มลู และตวั อยา่ งในภาคผนวกใชส้ ำหรบั ศกึ ษาเพอ่ื จดั ทำแนวทางปฏบิ ตั ใิ นสถานบรกิ าร ไมใ่ ชแ่ นวทางทต่ี อ้ งปฏบิ ตั ติ าม ตารางท่ี 1 ขนาดพน้ื ทข่ี น้ั ตำ่ แบง่ ตามจำนวนเตยี งของสถานพยาบาล (ตารางเมตร) PCU/ 10-60 61-150 151-500 501-700 >700 บรเิ วณ สอ เตยี ง เตยี ง 500 700 เตยี ง เตยี ง เตยี ง 1. เขตสกปรก (Dirty Zone) - 3 12 15 30 30 1.1 บริเวณรับเครื่องมืออุปกรณ์ที่ใช้แล้วจาก หนว่ ยงานตา่ ง ๆ ประกอบดว้ ย - --6 12 18 - ห้อง/บริเวณรับเครื่องมืออุปกรณ์ที่ใช้ - 9 15 15 15 15 แลว้ (Contaminated Equipment Return 3 20 30 50 60 60 Zone) และบรเิ วณเกบ็ รถเขน็ - หอ้ ง / บรเิ วณเกบ็ รถเขน็ สำหรบั รบั ของ ทป่ี นเปอ้ื น (Trolley Store-dirty) - หอ้ ง/บรเิ วณลา้ งรถเขน็ (Trolley Wash) 1.2 บริเวณล้างทำความสะอาดเครื่องมือ - ห้อง/บริเวณล้างทำความสะอาด (Cleaning) - หอ้ งเกบ็ อปุ กรณง์ านบา้ น 2. เขตสะอาด (Clean Zone) - >60 80 80 100 100 2.1 ส่วนอำนวยความสะดวกสำหรับเจ้าหน้าที่ - สำนกั งาน - ห้องประชุม - ห้องพักบุคลากร - บรเิ วณเปลย่ี นรองเทา้ , หอ้ งเปลย่ี น เสอ้ื ผา้ และ Locker - หอ้ งอาบนำ้ / หอ้ งสขุ า

12 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง บรเิ วณ PCU/ 10-60 61-150 151-500 501-700 >700 สอ เตยี ง เตยี ง 500 700 เตยี ง 2.2 ส่วนปฏิบัติงาน - หอ้ งจดั ชดุ ชดุ อปุ กรณ์ (Assembly & เตยี ง เตยี ง Packing) - ห้องเก็บสำรองผ้าชุดอุปกรณ์ - 30 50 70 90 90 - หอ้ งเกบ็ อปุ กรณเ์ ครอ่ื งมอื ทาง - 5 7 9 12 12 การแพทย์ และจัดเก็บวัสดุต่างๆ - 5 7 9 12 12 - บริเวณที่พักชุดอุปกรณ์ก่อนเข้าเครื่อง - 3 5 5 77 ทำให้ปราศจากเชื้อ - บริเวณที่ติดตั้งเครื่องทำให้ปราศจากเชื้อ - 30 50 60 70 70 1. บริเวณที่ติดตั้งเครื่องทำให้ - - 10 10 15 15 ปราศจากเชื้อด้วยอุณหภูมิสูง - 3 5 5 77 2. บริเวณที่ติดตั้งเครื่องทำให้ ปราศจากเชื้อด้วยอุณหภูมิต่ำ - บรเิ วณพกั อปุ กรณ์ ปราศจากเชอ้ื กอ่ นเกบ็ 3. เขตเกบ็ ของปราศจากเชอ้ื (Sterile Storage 3 20 50 60 70 100 Zone) - บรเิ วณ/หอ้ งจดั เกบ็ ชดุ อปุ กรณ์ (Set) และ วัสดุ Disposable (วัสดุใช้ครั้งเดียวแล้วทิ้ง) ซึ่ง แยกจากกันเป็นสัดส่วน - บริเวณแจกจ่ายชุดอุปกรณ์

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 13 ตัวอย่างการจัดแบ่งพื้นที่

14 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง ตัวอย่างแบบการประเมินตนเองของหน่วยจ่ายกลาง ก. ทรพั ยากร 1. บคุ ลากร จำนวนทข่ี าด........................................................................................................................................ ประเภทที่ขาด ...................................................................................................................................... 2. พน้ื ท่ี (หอ้ ง / บรเิ วณ) เรยี งลำดบั ตามปญั หา 2.1 การแบง่ เขต แบง่ เขต ไม่แบ่ง 2.2 ลกั ษณะการแบง่ พน้ื ท่ี 2.3 เขตปนเปอ้ื น 2.4 เขตสะอาด 2.5 เขตเกบ็ ของปราศจากเชอ้ื 3. ครภุ ณั ฑท์ ข่ี าดหรอื ไมพ่ อ (เรยี งลำดบั ) 3.1 เขตปนเปอ้ื น 3.2 เขตสะอาด 3.3 เขตเกบ็ ของปราศจากเชอ้ื 4. สง่ิ แวดลอ้ ม 4.1 แสงสว่าง เหมาะสม ไม่เหมาะสม 4.2 ความรอ้ นทบ่ี รเิ วณนำของ เหมาะสม ไม่เหมาะสม 4.3 เสียงที่บริเวณ เหมาะสม ไม่เหมาะสม 4.4 อน่ื ๆ ……………………… ข. แนวทางการปฏบิ ตั งิ าน (Guideline) 1. แนวทางทท่ี กุ ฝา่ ยตอ้ งดำเนนิ การ แตย่ งั ไมไ่ ดด้ ำเนนิ การ ไดแ้ ก.่ ....................................................... 2. แนวทางทห่ี นว่ ยจา่ ยกลางตอ้ งประสานรว่ มกบั ทกุ หนว่ ยงาน แตย่ งั ไมไ่ ดด้ ำเนนิ การ ไดแ้ ก.่ ........... 3. แนวทางการดำเนนิ การภายในหนว่ ยจา่ ยกลาง แตย่ งั ไมไ่ ดด้ ำเนนิ การ ไดแ้ ก.่ ................................. ค. ตวั ชว้ี ดั ควบคมุ คณุ ภาพ 1. ตวั ชว้ี ดั ควบคมุ คณุ ภาพทไ่ี มไ่ ดน้ ำมาใช้ 2. ตวั ชว้ี ดั ควบคมุ คณุ ภาพทน่ี ำมาใช้ ง. สรปุ สง่ิ ทต่ี อ้ งวางแผนพฒั นา 1. ดา้ นทรพั ยากรทต่ี อ้ งพฒั นาใหเ้ ปน็ ไปตามเกณฑก์ ำหนด 2. แนวทางการปฏบิ ตั งิ านทต่ี อ้ งจดั ทำ 3. การควบคมุ คณุ ภาพทต่ี อ้ งพฒั นาเพอ่ื ใหม้ ตี วั ชว้ี ดั ทางคณุ ภาพและผา่ นการทดสอบ

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 15 ตัวอย่างแนวทางการล้างเครื่องมือ - ลา้ งทำความสะอาดเครอ่ื งมอื อยา่ งถกู วธิ แี ละเหมาะสมกบั เครอ่ื งมอื แตล่ ะประเภท - ผู้ปฏิบัติงานต้องสวมอุปกรณ์ป้องกันตนเองอย่างเคร่งคัด เช่น สวมถุงมืออย่างหนา สวมรองเทา้ บตู๊ สวมหมวก ใส่ mask ปดิ ปากและจมกู สวมผา้ กนั เปอ้ื นชนดิ กนั นำ้ และแวน่ ตา หรอื face shield - แยกอปุ กรณท์ ม่ี คี วามแหลมคมออกกอ่ นการลา้ ง - สำรวจสภาพอปุ กรณก์ อ่ นลา้ ง หากพบคราบพลาสเตอรห์ รอื คราบฝงั แนน่ ใหเ้ ชด็ ออกกอ่ น - แชใ่ นนำ้ สะอาดทผ่ี สมสารขดั ลา้ งหรอื เอนไซม์ หา้ มแชใ่ นนำ้ ยาทำลายเชอ้ื - อปุ กรณท์ ม่ี ขี อ้ ตอ่ หรอื ชน้ิ สว่ นทส่ี ามารถถอดได้ ใหถ้ อดออกกอ่ น อปุ กรณท์ ม่ี ลี อ็ ค ทำการ คลายลอ๊ ค อปุ กรณท์ ง่ี า้ งออกไดใ้ หง้ า้ งออกใหม้ ากทส่ี ดุ - เลอื กสารซกั ลา้ งทม่ี คี วามเหมาะสม กบั อปุ กรณแ์ ตล่ ะชนดิ - การลา้ งอปุ กรณใ์ นอา่ งลา้ งทำโดยผา่ นนำ้ ทไ่ี หลตลอดเวลา - ในกรณที ต่ี อ้ งใชแ้ ปรงขดั ลา้ งอปุ กรณ์ ทำภายใตร้ ะดบั นำ้ - อปุ กรณท์ ม่ี รี กู ลวง ทอ่ หรอื ชอ่ งโพรง ตอ้ งลา้ งภายในดว้ ยการฉดี นำ้ และ/หรอื ไลล่ ม - เครอ่ื งมอื ทผ่ี า่ นการลา้ งทำความสะอาดแลว้ ตอ้ งไมม่ คี ราบหรอื สง่ิ สกปรกเหลอื อยู่ - สำหรบั การลา้ งดว้ ยเครอ่ื งตอ้ งเลอื กอปุ กรณท์ น่ี ำมาลา้ งใหเ้ หมาะสมกบั เครอ่ื งลา้ งแตล่ ะชนดิ และปฏบิ ตั ติ ามคำแนะนำในการใชเ้ ครอ่ื งลา้ งแตล่ ะชนดิ อยา่ งเครง่ ครดั ตัวอย่างแนวทางการจัดชุดอุปกรณ์ - การจดั ชดุ อปุ กรณ์ ตอ้ งบรหิ ารจดั การแบบไมใ่ ช้ Transfer forceps และมสี ำลหี รอื ผา้ กอซ บรรจุ อยา่ งเพยี งพอ เพอ่ื ยกเลกิ การใชส้ ำลี ผา้ กอซจากกระปกุ บรรจแุ ละผา้ กอซ - ใชผ้ า้ ในกรณที ช่ี ดุ อปุ กรณน์ น้ั สามารถใชห้ มดในระยะเวลาอนั สน้ั โดยเกณฑร์ ะยะเวลาขน้ึ กบั การกำหนดและการทดลองของสถานพยาบาลนน้ั ๆ - ใชซ้ องปดิ ผนกึ หรอื ผา้ สงั เคราะห์ ในกรณที ช่ี ดุ อปุ กรณม์ ชี อ่ งระยะเวลาการเกบ็ ทน่ี าน - การจดั ชดุ อปุ กรณ์ ควรทำความตกลงกนั ในหนว่ ยงาน และจดั ทำชดุ อปุ กรณเ์ ปน็ มาตรฐาน ประจำหน่วยงาน

16 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง - เครอ่ื งมอื ทห่ี มดอายกุ ารเกบ็ หรอื ใชง้ าน ตอ้ งนำเขา้ สกู่ ระบวนการลา้ งใหม่ ไมม่ กี าร Re-sterile - ตรวจสอบความสะอาดและสภาพความพรอ้ มในการใชง้ านของอปุ กรณท์ กุ ชน้ิ - เครื่องมือที่มีกลไกหรือไฟฟ้าต้องได้รับการทดสอบถึงความปลอดภัยและการคงสภาพ การใชง้ าน - อปุ กรณท์ ม่ี ลี อ็ คตอ้ งตรวจสอบและคลายลอ็ คกอ่ นเสมอ - ใชถ้ าดทม่ี รี ใู หไ้ อนำ้ ผา่ นทะลไุ ดใ้ นการจดั วางอปุ กรณป์ ระเภทเครอ่ื งมอื ผา่ ตดั หรอื ใชถ้ าดทบึ แทนไดแ้ ตต่ อ้ งจดั ใหไ้ อนำ้ ผา่ นไดท้ ว่ั ถงึ - ปดิ หอ่ อปุ กรณด์ ว้ ยเทปกาว ไมใ่ ชเ้ ขม็ หมดุ เขม็ กลดั ลวดเยบ็ กระดาษหรอื เชอื กฟางผกู - การปดิ ผนกึ หอ่ อปุ กรณด์ ว้ ยความรอ้ นใหใ้ ชอ้ ณุ หภมู ติ ามขอ้ แนะนำในการใชเ้ ครอ่ื ง และการ ปดิ ผนกึ หอ่ อปุ กรณด์ ว้ ยความรอ้ น ตอ้ งหา่ งจากขอบซองอยา่ งนอ้ ย 1 นว้ิ - ตอ้ งมฉี ลากตดิ หอ่ อปุ กรณ์ ซง่ึ มกี ารระบรุ ายละเอยี ดใหค้ รบถว้ น คอื ประเภทของอปุ กรณ์ หมายเลขเครอ่ื งทท่ี ำใหป้ ราศจากเชอ้ื ครง้ั ทบ่ี รรจหุ อ่ อปุ กรณเ์ ขา้ เครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื วนั ผลติ และ วนั หมดอายกุ ารใชง้ าน - เลอื กวสั ดทุ ใ่ี ชห้ อ่ อปุ กรณใ์ หเ้ หมาะสมกบั อปุ กรณแ์ ละวธิ กี ารทำใหป้ ราศจากเชอ้ื ซองบรรจุ ภัณฑ์ที่ใช้ในการห่ออุปกรณ์สำหรับการทำให้ปราศจากเชื้อ เช่น พีวีซี โพลีเอธิลีน โพลีโพรไพลีน ตอ้ งมขี นาดตามมาตรฐาน กรณที ใ่ี ชผ้ า้ ในการหอ่ อปุ กรณ์ - ใชผ้ า้ หอ่ อปุ กรณอ์ ยา่ งเหมาะสม ไดแ้ กผ่ า้ ประเภท 140 เสน้ ใย เชน่ ผา้ ฝา้ ย ผา้ มสั ลนิ ใชห้ อ่ 2 ชน้ั 2 ผนื ประเภท 180 เสน้ ใย เชน่ ผา้ ฝา้ ยผสมโพลเิ อสเตอร์ ใชห้ อ่ 2 ชน้ั 1 ผนื และประเภท 270-280 เสน้ ใย เชน่ ผา้ ยนี สอ์ ยา่ งหนาใชห้ อ่ 1 ชน้ั 1 ผนื - ผา้ ทใ่ี ชใ้ นการหอ่ อปุ กรณต์ อ้ งผา่ นการซกั กอ่ นนำมาใชท้ กุ ครง้ั - สำรวจรอยฉกี ขาดของผา้ หอ่ อปุ กรณด์ ว้ ยโตะ๊ สอ่ งผา้ - หอ่ ผา้ มขี นาดไมเ่ กนิ 12 X 12 X 20 นว้ิ ฟตุ และนำ้ หนกั ไมเ่ กนิ 12 ปอนด์ หรอื 5.5 กโิ ลกรมั กรณที ใ่ี ชก้ ระดาษในการหอ่ อปุ กรณ์ - ใชก้ ระดาษที่ได้มาตรฐานในการห่ออปุ กรณ์ เป็นกระดาษท่มี ีคุณสมบัตทิ ใ่ี ช้ทางการแพทย์ เชน่ กระดาษ ดราฟฟอกสี กระดาษ ดราฟ สนี ำ้ ตาล มขี นาดมาตรฐาน 30-40 ปอนด์ และมคี วามพรนุ 175-180 - หอ่ อปุ กรณด์ ว้ ยกระดาษตอ้ งหอ่ 2 ชน้ั เสมอ

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 17 ตัวอย่างแนวทางการเรียงชุดอุปกรณ์ในเครื่องทำให้ปราศจากเชื้อ การเรยี งชดุ อปุ กรณใ์ นเครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื ตอ้ งยดึ หลกั ดงั น้ี 1. เรียงชุดอุปกรณ์ให้ห่างพอควร และไม่ซ้อนทับกัน เพื่อให้ไอน้ำและสารเคมีซึมผ่านไป ทำลายเชอ้ื ไดด้ ี ไอนำ้ และสารเคมสี ามารถไลอ่ ากาศภายในชดุ อปุ กรณอ์ อกหมด และหยดนำ้ ทเ่ี กดิ จาก การเปลย่ี นสถานะจากแกส๊ เปน็ ของเหลว ตอ้ งสามารถระเหยออกไดด้ ี หรอื สารเคมตี อ้ งถกู ดดู ออกใหห้ มด โดยไมต่ กคา้ งในชดุ อปุ กรณ์ 2. ในการนง่ึ ดว้ ยเครอ่ื ง autoclave ตอ้ งระลกึ เสมอวา่ ความรอ้ นทใ่ี ชใ้ นการทำลายเชอ้ื มาจาก ความรอ้ นแฝง จากการเปลย่ี นสถานะของไอนำ้ จากแกส๊ เปน็ ของเหลว 3. การเรยี งของในหอ้ งนง่ึ ตอ้ งเรยี งในแนวตง้ั , ตะแคง, หรอื ตะแคงตง้ั เพอ่ื ใหไ้ อนำ้ และสารเคมี สามารถไล่อากาศภายในชุดอุปกรณ์ออกหมด และหยดน้ำที่เกิดจากการเปลี่ยนสถานะจากแก๊สเป็น ของเหลว ตอ้ งสามารถระเหยออกไดด้ ี 4. ในกรณนี ง่ึ ดว้ ยเครอ่ื ง Autoclave ระบบ Gravity เมอ่ื นง่ึ เสรจ็ แลว้ ตอ้ งเปดิ ประตหู อ้ งนง่ึ โดย การแงม้ ประตไู วเ้ ลก็ นอ้ ย เพอ่ื ใหไ้ อรอ้ นและหยดนำ้ ระเหยออก จนอณุ หภมู ขิ องหอ้ งนง่ึ เทา่ กบั อณุ หภมู ิ ภายนอก ตัวอย่างตัวชี้วัดที่ใช้ควบคุมคุณภาพใน 8 ขั้นตอนการปฏิบัติงาน 1. ตวั ชว้ี ดั ทบ่ี อกถงึ การไมผ่ า่ นขน้ั ตอนการลา้ ง (Cleaning) - มคี ราบสกปรก - มคี ราบนำ้ กระดา้ งตกคา้ ง - การสวมใสเ่ ครอ่ื งปอ้ งกนั ในการลา้ งทไ่ี มถ่ กู ตอ้ ง - การใชส้ ารขดั ลา้ ง ชนดิ ผง 2. ตวั ชว้ี ดั ทบ่ี อกถงึ การไมผ่ า่ นขน้ั ตอนการจดั ชดุ อปุ กรณ์ - มชี ดุ Dried forceps - มกี ารนง่ึ สำลี / ผา้ กอ๊ ซ ใน กระปกุ , อบั , Dressing Drum - มกี ารชำรดุ หรอื เสยี หายของเครอ่ื งมอื ในชดุ อปุ กรณ์ เชน่ การโกง่ ตวั ของปลาย Needle Holder - มกี ารปรหิ รอื แยกของรอยผนกึ ในซอง Peel Pouch หลงั ทำใหป้ ราศจากเชอ้ื

18 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง - การจดั ชดุ เครอ่ื งผา้ ขนาดและนำ้ หนกั เกนิ มาตรฐาน - การจดั วางตวั ชว้ี ดั ทางเคมภี ายในผดิ ตำแหนง่ - เลอื กวสั ดทุ ไ่ี มเ่ หมาะสมในการชดุ อปุ กรณ์ - ผา้ หอ่ แหง้ กรอบและกระดำกระดา่ ง - ไมม่ ตี วั บง่ ชท้ี างเคมภี ายนอกหรอื มขี นาดสน้ั เกนิ ไป 3. ตวั ชว้ี ดั ทบ่ี อกถงึ การไมผ่ า่ นขน้ั ตอนการจดั เรยี งชดุ อปุ กรณใ์ นเครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื - จดั เรยี งชดุ อปุ กรณผ์ ดิ วธิ ที ำใหไ้ มส่ ามารถไลอ่ ากาศและนำ้ ทเ่ี กดิ ออกหมด - ชดุ อปุ กรณเ์ ปยี กชน้ื - ผา้ หอ่ กระดำกระดา่ ง แตไ่ มแ่ หง้ กรอบ 4. ตวั ชว้ี ดั ทบ่ี อกถงึ การไมผ่ า่ นขน้ั ตอนการทำใหป้ ราศจากเชอ้ื - การไมผ่ า่ นตวั ชว้ี ดั ทางกายภาพ - การไมผ่ า่ นตวั ชว้ี ดั ทางเคมี - การไมผ่ า่ นตวั ชว้ี ดั ทางชวี ภาพ 5. ตวั ชว้ี ดั ทบ่ี อกถงึ การไมผ่ า่ นขน้ั ตอนการจดั เกบ็ ชดุ อปุ กรณ์ - ไมม่ กี ารกำหนดนโยบาย ดา้ นอายขุ องการเกบ็ ชดุ อปุ กรณ์ - มกี ารหมดอายขุ องชดุ อปุ กรณจ์ ากการจดั เกบ็ - มกี ารRe-sterile ของชดุ อปุ กรณท์ ห่ี มดอายจุ ากการจดั เกบ็ 6. ตวั ชว้ี ดั ทบ่ี อกถงึ การไมผ่ า่ นขน้ั ตอนการบำรงุ รกั ษาครภุ ณั ฑ์ - ไมม่ กี ารกำหนดมาตรการการบำรงุ รกั ษาครภุ ณั ฑ์ - ไมป่ ฏบิ ตั ติ ามมาตรการในการบำรงุ รกั ษาครภุ ณั ฑ์ - มกี ารชำรดุ ของเครอ่ื งดว้ ยสาเหตเุ ดมิ 7. ตวั ชว้ี ดั ทบ่ี อกถงึ การไมผ่ า่ นขน้ั ตอนการควบคมุ ประสทิ ธภิ าพของเครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื - เครอ่ื งไมม่ คี ณุ ภาพ เชน่ เครอ่ื งนง่ึ มอี ณุ หภมู แิ ละความดนั ไอนำ้ ไมส่ อดคลอ้ งกนั เปน็ ตน้ - การตดิ ตง้ั ไมถ่ กู ตอ้ ง เชน่ การตดิ ตง้ั เครอ่ื งอบแกส๊ ETO ไมถ่ กู ตอ้ ง - ขน้ั ตอนการใชง้ านไมถ่ กู ตอ้ ง เชน่ ระยะเวลาในการไลแ่ กส๊ ETO ออกไมถ่ กู ตอ้ ง เปน็ ตน้ 8. ตวั ชว้ี ดั ทบ่ี อกถงึ การไมผ่ า่ นขน้ั ตอนการยอมรบั และมสี ว่ นรว่ มกบั หนว่ ยงานอน่ื ๆ - ไมม่ กี ารสำรวจความพงึ พอใจของผใู้ ชบ้ รกิ าร - ไม่มีส่วนร่วมในคณะกรรมการหรือคณะทำงานร่วมกับหน่วยงานอื่นๆ เช่น ไม่ร่วมเป็น คณะกรรมการควบคมุ การตดิ เชอ้ื ในโรงพยาบาล เปน็ ตน้

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 19 ตัวอย่างภาพที่แสดงการไม่ผ่านตัวชี้วัด 1. ตวั ชว้ี ดั ทบ่ี อกถงึ การไมผ่ า่ นขน้ั ตอนการลา้ ง (Cleaning) การใชส้ ารขดั ลา้ งชนดิ ผง คราบนำ้ กระดา้ งตกคา้ ง การสวมใสเ่ ครอ่ื งปอ้ งกนั ในการลา้ งทไ่ี มถ่ กู ตอ้ ง

20 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 2. ตวั ชว้ี ดั ทบ่ี อกถงึ การไมผ่ า่ นขน้ั ตอนการจดั ชดุ อปุ กรณ์ ชดุ Dried Forcep การนง่ึ สำลี / ผา้ กอ๊ ซ ใน กระปกุ , อบั , Dressing Drum การชำรดุ หรอื เสยี หายของเครอ่ื งมอื ในชดุ อปุ กรณ์

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 21 การปรหิ รอื แยกของรอยผนกึ ในซอง Peel Pouch หลงั ทำใหป้ ราศจากเชอ้ื ชดุ เครอ่ื งผา้ ขนาดและนำ้ หนกั เกนิ มาตรฐาน วางตวั ชว้ี ดั ทางเคมภี ายในผดิ ตำแหนง่

22 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง เลอื กวสั ดทุ ไ่ี มเ่ หมาะสมในการชดุ อปุ กรณ์ ผา้ หอ่ แหง้ กรอบและกระดำกระดา่ ง ไมม่ ตี วั บง่ ชท้ี างเคมภี ายนอกหรอื มขี นาดสน้ั เกนิ ไป

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 23 3. ตวั ชว้ี ดั ทบ่ี อกถงึ การไมผ่ า่ นขน้ั ตอนการจดั เรยี งชดุ อปุ กรณใ์ นเครอ่ื งทำใหป้ ราศจากเชอ้ื จดั เรยี งชดุ อปุ กรณผ์ ดิ วธิ ที ำใหไ้ มส่ ามารถไลอ่ ากาศและนำ้ ทเ่ี กดิ ออกหมด ชดุ อปุ กรณเ์ ปยี กชน้ื ผา้ หอ่ กระดำกระดา่ ง แตไ่ มแ่ หง้ กรอบ

24 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 4. ตวั ชว้ี ดั ทบ่ี อกถงึ การไมผ่ า่ นขน้ั ตอนการทำใหป้ ราศจากเชอ้ื การไมผ่ า่ นตวั ชว้ี ดั ทางกายภาพ เนอ่ื งจากเขม็ ชบ้ี อกอณุ หภมู แิ ละความดนั ทม่ี าตรวดั ไมแ่ ยกจากกนั การไมผ่ า่ นตวั ชว้ี ดั ทางเคมภี ายใน

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 25 5. ตวั ชว้ี ดั ทบ่ี อกถงึ การไมผ่ า่ นขน้ั ตอนการจดั เกบ็ ชดุ อปุ กรณ์ มกี าร Re-sterile ของชดุ อปุ กรณท์ ห่ี มดอายจุ ากการจดั เกบ็ ตัวอย่างของอัตราหรือร้อยละของส่วนตัวชี้วัดการดำเนินงานของหน่วยจ่ายกลาง 1. อตั ราการลา้ งเครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยส์ ะอาด 100 % วตั ถปุ ระสงค์ เพื่อประเมินประสิทธิภาพของการล้างเครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์ทางการแพทย์ ตามมาตรฐานทก่ี ำหนด วธิ กี ารคำนวณ = จำนวนเครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยท์ ล่ี า้ งสะอาด ในชว่ งเวลา 1 เดอื น X 100 จำนวนเครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยท์ ล่ี า้ ง ในชว่ งเวลา 1 เดอื น หรอื = (จำนวนการลา้ งเครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยท์ ง้ั หมดในชว่ งเวลา 1 เดอื น - จำนวน การลา้ งเครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยท์ ไ่ี มส่ ะอาดในชว่ งเวลา 1 เดอื น) x 100 จำนวนเครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยท์ ล่ี า้ งทง้ั หมด

26 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 2. อตั ราการจดั เครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทย์ ครบถว้ น ถกู ตอ้ ง 100% วตั ถปุ ระสงค์ เพื่อประเมินประสิทธิภาพของการจัดเครื่องมือ วัสดุ อุปกรณ์ทางการแพทย์ตาม มาตรฐานทก่ี ำหนด โดยคณะกรรมการของโรงพยาบาลขอ้ ตกลง ครบถว้ น ถกู ตอ้ ง วธิ กี ารคำนวณ = จำนวนการจดั เครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยต์ ามขอ้ ตกลง ครบถว้ น ถกู ตอ้ ง ในชว่ งเวลา 1 เดอื น X 100 จำนวนการจดั เครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทย์ ทง้ั หมด ในชว่ งเวลา 1 เดอื น หรอื = (จำนวนการจดั เครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยท์ ง้ั หมดในชว่ งเวลา 1 เดอื น - จำนวนการจดั เครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยผ์ ดิ พลาดในชว่ งเวลา 1 เดอื น ) x 100 จำนวนการจดั เครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทย์ ทง้ั หมด ขอ้ ยกเวน้ เครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยท์ จ่ี ดั โดยหนว่ ยงานอน่ื 3. อตั ราการตรวจสอบประสทิ ธภิ าพการทำปราศจากเชอ้ื ผา่ นเกณฑ์ 100% ความหมาย การวดั ประสทิ ธภิ าพการทำปราศจากเชอ้ื ตามมาตรฐาน การตรวจสอบทำปราศจากเชอ้ื 3 ดา้ น คอื กรรมวธิ กี ารตรวจสอบ การนง่ึ ฆา่ เชอ้ื ดว้ ยไอนำ้ การอบฆ่าเชื้อด้วยก๊าซ ตวั บง่ ชท้ี างเชงิ กล - มาตรวัดอุณหภูมิ - มาตรวัดอุณหภูมิ (Mechanical Indicator) - มาตรวดั ความดนั - มาตรวดั ความดนั เพ่ือบ่งบอกสภาวะของเครอ่ื ง - สญั ญาณไฟตา่ งๆ - สญั ญาณไฟตา่ งๆ ที่ทำให้ปราศจากเชื้อ - แผน่ บนั ทกึ การทำงานของเครอ่ื ง - แผน่ บนั ทกึ การทำงานของเครอ่ื ง ตัวบ่งชี้ทางเคมี - การเปลย่ี นสขี องตวั บง่ ชท้ี างเคมภี ายนอก - การเปลี่ยนสีของ ตัวบ่งชี้ทางเคมีภายนอก (Chemical Indicator) - การเปลี่ยนสขี องตวั บง่ ชี้ทางเคมีภายใน - การเปลี่ยนสีของ ตัวบ่งชี้ทางเคมีภายใน ตวั บง่ ชท้ี างชวี ภาพ - ผลการตรวจ Spore test Negative - ผล Spore test Negative (Biological Indicator) อณุ หภมู แิ ละความดนั ทป่ี รากฎทม่ี าตรวดั ตลอดจนตวั บง่ ชท้ี างเคมแี ละชวี ภาพ ทท่ี ำใหป้ ราศจากเชอ้ื ตอ้ งสอดคลอ้ งเปน็ ไปตามขอ้ กำหนดและคมู่ อื การใชง้ านของบรษิ ทั ผผู้ ลติ

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 27 วธิ กี ารคำนวณ = จำนวนครง้ั การตรวจสอบประสทิ ธภิ าพการทำปราศจากเชอ้ื ผา่ นเกณฑ์ ในชว่ งเวลา 1 เดอื น X 100 จำนวนครง้ั การตรวจสอบประสทิ ธภิ าพการทำปราศจากเชอ้ื ทง้ั หมด ในชว่ งเวลา 1 เดอื น หรอื = (จำนวนการตรวจสอบประสทิ ธภิ าพการทำปราศจากเชอ้ื ทง้ั หมดในชว่ งเวลา 1 เดอื น - จำนวน การตรวจสอบประสทิ ธภิ าพการทำปราศจากเชอ้ื ไมผ่ า่ นเกณฑ์ ในชว่ งเวลา 1 เดอื น) X 100 จำนวนครง้ั ในการตรวจสอบประสทิ ธภิ าพการทำปราศจากเชอ้ื ทง้ั หมดในชว่ งเวลา 1 เดอื น 4. อตั ราการจา่ ยเครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยใ์ หห้ นว่ ยงาน ครบถว้ น ถกู ตอ้ ง 100% (เพม่ิ WI) วตั ถปุ ระสงค์ เพอ่ื ประเมนิ ประสทิ ธภิ าพของการจา่ ยเครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทย์ ครบถว้ น ถกู ตอ้ ง (ความถกู ตอ้ ง ครบถว้ น ทนั เวลา) ของกระบวนการใหบ้ รกิ ารหนว่ ยงานจา่ ยกลาง วธิ กี ารคำนวณ = จำนวนการจา่ ยเครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทย์ ครบถว้ น ถกู ตอ้ ง ในชว่ งเวลา 1 เดอื น X 100 จำนวนการจา่ ยเครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทย์ ทง้ั หมดในชว่ งเวลา 1 เดอื น หรอื = (จำนวนการจา่ ยเครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยท์ ง้ั หมดในชว่ งเวลา 1 เดอื น - จำนวน การจา่ ยเครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยผ์ ดิ พลาดในชว่ งเวลา 1 เดอื น) x 100 จำนวนการจา่ ยเครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทย์ ทง้ั หมดในชว่ งเวลา 1 เดอื น 5. อตั ราความพงึ พอใจของผใู้ ชบ้ รกิ าร > 80% วตั ถปุ ระสงค์ เพอ่ื ประเมนิ ผลลพั ธก์ ารใหบ้ รกิ ารของหนว่ ยงานจา่ ยกลางโดยรวมตามความพงึ พอใจ ของผใู้ ชบ้ รกิ ารอยา่ งนอ้ ย 2 ครง้ั ตอ่ ปี การประเมนิ ความพงึ พอใจ ประกอบดว้ ย - ดา้ นบคุ ลากรทใ่ี หบ้ รกิ าร - ดา้ นผลผลติ โดยความพรอ้ มใชง้ านของอปุ กรณ์ - ดา้ นการตดิ ตอ่ ประสานงานระหวา่ งหนว่ ยงานตา่ งๆ - ดา้ นการรบั ขอ้ เสนอแนะและขอ้ รอ้ งเรยี นจากผรู้ บั บรกิ าร วธิ กี ารคำนวณ = จำนวนผใู้ ชบ้ รกิ ารทม่ี คี วามพงึ พอใจตอ่ การใชบ้ รกิ าร X 100 จำนวนผใู้ ชบ้ รกิ ารทต่ี อบแบบสอบถามทง้ั หมด

28 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 5. อตั ราการหมดอายขุ องการเกบ็ เครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทย์ ลดลงจากเดมิ วตั ถปุ ระสงค์ เพอ่ื ใหเ้ กดิ ประสทิ ธภิ าพในการหมนุ เวยี นใชเ้ ครอ่ื งมอื วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยแ์ ละ ลดคา่ ใชจ้ า่ ย ในระยะเวลา 1 เดอื น วธิ กี ารคำนวณ = จำนวนชดุ อปุ กรณ์ วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยท์ ห่ี มดอายุ X 100 จำนวนชดุ อปุ กรณ์ วสั ดุ อปุ กรณท์ างการแพทยท์ ท่ี ำใหป้ ราศจากเชอ้ื ทง้ั หมด

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 29 บรรณานกุ รม 1. Ayliffe GAJ, Babb JR, Taylor LJ. Cleaning, disinfection or sterilization? In : Ayliffe GAJ, Babb JR, Taylor LJ, eds. Hospital-acquired Infection-Principles and Prevention. 3rd ed. London : Arnold, 2001 : pp 122-27. 2. Rhame FS. The inanimate environment. In : Bennett JV, Brachman PS, eds. Hospital Infection 3rd ed. Boston, Toronto, London : Little, Brown and Company, 1992 : pp 299-333. 3. Rutala WA. Disinfection, Sterilization and waste disposal. In : Wenzel RP, ed. Prevention and Control of Nosocomial Infections. 3rd ed. Baltimore, Philadelphia, London, Paris, Bangkok, HongKong, Munich, Sydney, Tokyo, Wroclaw : Williams and Wilkins, 1997 : pp 539-93. 4. สมหวงั ดา่ นชยั วจิ ติ ร. หลกั การทำลายเชอ้ื . ใน : สมหวงั ดา่ นชยั วจิ ติ ร, บรรณาธกิ าร การทำให้ ปราศจากเชอ้ื และการทำลายเชอ้ื . พมิ พค์ รง้ั ท่ี 5. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พเ์ รอื นแกว้ การพมิ พ,์ 2536: หนา้ 6-17. 5. สมหวงั ดา่ นชยั วจิ ติ ร, สวุ รรณา ตระกลู สมบรู ณ,์ สรุ ภี เทยี นกรมิ . การทำใหป้ ราศจากเชอ้ื และ การทำลายเชอ้ื . ใน : สมหวงั ดา่ นชยั วจิ ติ ร, บรรณาธกิ าร. โรคตดิ เชอ้ื ในโรงพยาบาล. พมิ พค์ รง้ั ท่ี 2. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พเ์ รอื นแกว้ การพมิ พ,์ 2539 : หนา้ 71-90. 6. Schneider PM. Low-temperature sterilization alternatives in the 1990s. Toppi J 3424 ; 77 : 115-9. 7. Maurer IM. Sterilization. In : Maurer IM, ed. Hospital Hygiene. 3rd ed. Bungay, Suffolk : The Chancer Press 1985 : pp 8-18. 8. Mwrtin MA, Wenzel RP. Sterilization, disinfection and disposal of infections waste. In : Mandel GL, Bennett JE, Dolin R, eds. Principles and Practice of Infectious Diseases. 4th ed. New York, Edinburgh, London, Madrid, Melbourne, Milan, Tokyo : Churchill Livingstone, 1995 : pp 2579-87. 9. Sterilization and physical disinfection. In : Ayliffe GAJ, Lowbury EJL, Geddes AM, Williams JD, eds. Control of Hospital Infection - A Practical Handbook. 3rd ed.

30 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง London, Glasgow, New York, Tokyo, Melbourne, Madras : Chapman and Hall Medical, 1992 : pp 47-64. 10. Caputo RA, Oblaugh TE. Sterilization with ethylene oxide and other gases. In : Block SS, ed. Disinfection, Sterilization and Preservation. Philadelphia : Lea and Febiger, 1983 : pp 47-64. 11. Ader VG. The formaldehyde/low temperature steam sterilization prodedure. J Hosp Infec 1987 ; 9 :194-200. 12. Ayliffe GAJ, Babb JR, Taylor LJ. Cleaning. In Ayliffe GAJ, Babb JR, Taylor LJ, ed. Hospital acquired Infection. Principles and Prevention. 3rd ed. London : Arnold, 2001 : pp 128-35. 13. Cinda Fluke, Jack D. Ninemeier, Sarah Browne Webb. Fourth Edition. Central Service Technical. Manual. United State of America: International Association of Healthcare Central Service Materiel Management, 1994. 14. Marimargaret Reichert, Jack H. Young. Second Edition, Sterilization Technology for the Health Care Facillity, United State of America: Aspen Publishers, Inc., 1997. 15. Australian Standard : Second Edition ,Cleaning disinfection and Sterilizing reusable medical and Surgical Instruments and Equipment, and maintenance of associated environments in health care facilities, Australia,1998. 16. คณะกรรมการชมรมงานจา่ ยกลางแหง่ ประเทศไทย. 2549. มาตรฐานหนว่ ยจา่ ยกลาง. ชมรม งานจา่ ยกลางแหง่ ประเทศไทย (อดั สำเนา). 17. สำนกั พฒั นาระบบบรกิ ารสขุ ภาพ. รา่ งมาตรฐานหนว่ ยจา่ ยกลางของสำนกั พฒั นาระบบบรกิ าร สขุ ภาพ. กรมสนบั สนนุ บรกิ ารสขุ ภาพ : สำนกั พฒั นาระบบบรกิ ารสขุ ภาพ, 2549.

แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง 31 กติ ตกิ รรมประกาศ กรมควบคุมโรคโดยสถาบันบำราศนราดูร ร่วมกับสำนักพัฒนาระบบบริการสุขภาพ กรม สนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข และชมรมควบคุมโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลแห่ง ประเทศไทย ขอขอบคณุ คณะทำงาน ในการจดั ทำคมู่ อื แนวทางการพฒั นาหนว่ ยจา่ ยกลางซง่ึ มรี ายนาม ปรากฏในตอนทา้ ยของคมู่ อื ดงั ตอ่ ไปน้ี อำนวยการโครงการ ดา่ นชยั วจิ ติ ร ภาควชิ าอายรุ ศาสตร์ ศ.นพ.สมหวัง คณะแพทยศาสตรศ์ ริ ริ าชพยาบาล หวั หนา้ โครงการ รงคร์ งุ่ เรอื ง ภาควชิ าอายรุ ศาสตร์ ผศ.นพ.ยงค คณะแพทยศาสตรศ์ ริ ริ าชพยาบาล คณะทำงาน สำนกั พฒั นาระบบบรกิ ารสขุ ภาพ ทนั ตแพทย์ บญุ ฤทธ์ิ สวุ รรณโนภาส ภาควชิ าจลุ ชวี วทิ ยา ผศ.ดร.นพ.ชาญวทิ ย์ ตรพี ทุ ธรตั น์ คณะแพทยศาสตรศ์ ริ ริ าชพยาบาล งานจา่ ยกลางโรงพยาบาลศริ ริ าช นางนติ ยา เจริญพงศ์ งานโรคตดิ เชอ้ื โรงพยาบาลศริ ริ าช งานโรคตดิ เชอ้ื โรงพยาบาลศริ ริ าช นางสุมาลี ภควรวฒุ ิ งานโรคตดิ เชอ้ื โรงพยาบาลศริ ริ าช งานโรคตดิ เชอ้ื โรงพยาบาลศริ ริ าช นางรชั ดา เจดิ รงั ษี คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม่ โรงพยาบาลดอยสะเกด็ นางวราภรณ์ พุ่มสุวรรณ โรงพยาบาลมะการกั ษ์ จ.กาญจนบรุ ี โรงพยาบาลกรงุ เทพ นางสาวกลั ยาณี ศรุ ะศรางค์ คณะพยาบาลศาสตร์ ม.มหดิ ล โรงพยาบาลตำรวจ รองศาสตราจารยอ์ ะเคอ้ื อณุ หเลขกะ โรงพยาบาลจฬุ าลงกรณ์ โรงพยาบาลวชริ พยาบาล นางเจษฎา กอ้ นแกว้ นางกอบแกว้ ประภาวงศ์ นางสุภาพ ศรีทรัพย์ อาจารยน์ าตยา แสงวิชัยภัทร พนั ตำรวจโทหญงิ วสิ ฎิ ฐศ์ิ รี เพญ็ โภไคย นางพสิ ชา บญุ ยวฒั น์ นางสาวอรอนงค์ โทระสตู ร

32 แนวทางการพัฒนาหน่วยจ่ายกลาง นางบสุ รนิ ทร์ หมั่นบุญ โรงพยาบาลศรนี ครนิ ทร์ มหาวทิ ยาลยั ขอนแกน่ นางมะลวิ ลั ย์ กรตี ยิ ตุ านนท์ บรษิ ทั 3M (ประเทศไทย) จำกดั นายอรณุ วิทยะศุภร สำนกั วชิ าการ สำนกั งานปลดั กระทรวงสาธารณสขุ นางเพียงใจ เจิมวิวัฒน์กุล สำนกั การพยาบาล กรมการแพทย์ นางสาววัชรี วิวัสวัติ กองแบบแผน กรมสนบั สนนุ บรกิ ารสขุ ภาพ นายเชาวลติ เมฆศริ กิ ลุ กองวิศวกรรมการแพทย์ กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ นายเกรยี งศกั ด์ิ เตง็ อำนวย สำนกั พฒั นาระบบบรกิ ารสขุ ภาพ นางกนกวรรณ พึ่งรัศมี สำนกั พฒั นาระบบบรกิ ารสขุ ภาพ นางสคุ นธ์ เมฆทรงกลด สำนกั พฒั นาระบบบรกิ ารสขุ ภาพ นายพทิ ยา สรอ้ ยสำโรง สำนกั พฒั นาระบบบรกิ ารสขุ ภาพ นางธติ มิ า นาคผจญ สำนกั พฒั นาระบบบรกิ ารสขุ ภาพ นางสาวทตั ตราทพิ ย์ นาคสขุ สำนกั พฒั นาระบบบรกิ ารสขุ ภาพ นางสาวขวัญจิรา สกั ลอ สำนกั พฒั นาระบบบรกิ ารสขุ ภาพ นพ.ปรชี า ตนั ธนาธปิ สถาบนั บำราศนราดรู แพทย์หญิงนภา จริ ะคณุ สถาบนั บำราศนราดรู น.ส.สนุ นั ทา บุรภัทรวงศ์ สถาบนั บำราศนราดรู นางประอรศริ ิ นอ้ ยตง้ั สถาบนั บำราศนราดรู นางวราภรณ์ เทยี นทอง สถาบนั บำราศนราดรู