4.การประเมินโครงการ (ดร.วันเพ็ญ ผ่องกาย)

16/09/63 1 การประเมนิ โครงการ ดร.วันเพ็ญ ผอ่ งกาย ดร.พุทธมน ผอ่ งกาย 2 การประเมิน คือการตดั สนิ คุณค่าสง่ิ ท่ไี ดจ้ ากการวัด ดร.วนั เพญ็ ผ่องกาย และ ดร.พทุ ธมน ผ่องกาย 1

16/09/63 3 ความสาคญั ของการประเมนิ งาน /โครงการ  ช่วยให้ทราบขอ้ มลู หรือสารสนเทศเกีย่ วกับงาน / โครงการทง้ั ในด้านปฏบิ ัติการและผลปฏบิ ตั ิที่เป็นประโยชนใ์ นการตดั สินใจ ของผูเ้ กย่ี วขอ้ ง  ชว่ ยแก้ไข ปรบั ปรงุ การดาเนินการตามงาน / โครงการให้ ชัดเจน ตรงเปา้ และลดปญั หาในการปฏิบัติ ซึ่งจะเป็นผลดตี ่อ การบรหิ ารงาน / โครงการ 4 ความสาคญั ของการประเมนิ งาน /โครงการ (ต่อ)  ช่วยบ่งช้ถี งึ ประสทิ ธิภาพและประสิทธผิ ลของงาน / โครงการต่าง ๆ หรอื ความคมุ้ ค่าของงาน / โครงการ  ช่วยใหท้ ราบถึงผลกระทบ (Impact) ท่ีเกิดจากการดาเนนิ งาน / โครงการ  ชว่ ยสาหรับการวางแผนงาน / โครงการทีม่ ปี ระสิทธภิ าพทงั้ ภายใต้ แผนงานเดียวกันหรอื ในแผนงานอ่นื ๆ ดร.วนั เพญ็ ผ่องกาย และ ดร.พทุ ธมน ผ่องกาย 2

16/09/63 แนวทางการวิเคราะห์โครงการกอ่ นการประเมนิ 1. การวิเคราะห์องค์ประกอบภายนอกโครงการ -สภาพแวดลอ้ มที่มีผลกระทบตอ่ โครงกา 2. การวเิ คราะหอ์ งคป์ ระกอบภายในตวั โครงการ -ความสอดคล้องและความสมบูรณข์ องโครงการ -ความเหมาะสมและประโยชนข์ องโครงการ -ความเปน็ ไปได้ของโครงการ การวเิ คราะห์โครงการม่งุ ตอบคาถามตอ่ ไปนี้ 1. ทาไมต้องทาโครงการน้ี 6.ทาทไี่ หน 2.โครงการนท้ี าเพอ่ื อะไร 7.รปู แบบการบริหารโครงการ 3.โครงการนี้ทาอย่างไร 8.ทรพั ยากรในโครงการ 4.โครงการนท้ี าเม่ือไร 9.ผลและการกาหนดเกณฑ์ 5.ใครเป็นผ้รู บั ผดิ ชอบ 10.ประโยชน์ท่คี าดวา่ จะไดร้ บั 11.โครงการมคี วามสอดคลอ้ ง ชดั เจน ดร.วนั เพญ็ ผอ่ งกาย และ ดร.พทุ ธมน ผ่องกาย 3

16/09/63 องคป์ ระกอบของงาน / โครงการ ปัจจัยป้อน กระบวนการ ผลผลิต (INPUT) (PROCESS) (PRODUCT) บรบิ ท (CONTEXT) เราจะทาการประเมนิ โครงการได้อย่างไร? ดร.วนั เพญ็ ผ่องกาย และ ดร.พทุ ธมน ผ่องกาย 4

16/09/63 คาถามกอ่ นการประเมนิ 1. ประเมนิ อะไร - การวิเคราะหส์ ถานการณ์ 2. ทาไมตอ้ งประเมนิ - หลกั การและเหตผุ ลของการประเมนิ 3. ประเมินเพ่ืออะไร - วตั ถุประสงค์ของการประเมิน 4. ประเมินอยา่ งไร - ออกแบบการประเมิน 5. ใชเ้ ครอื่ งมอื อะไร - เลือกเคร่ืองมอื ทใ่ี ช้ในการเก็บข้อมลู 6. เก็บขอ้ มูลอย่างไร - วิธี / ขั้นตอนการเกบ็ รวบรวมข้อมูล 7. จดั กระทาขอ้ มลู อย่างไร - การวเิ คราะหข์ อ้ มลู สถิติ 8. นาผลไปใชอ้ ยา่ งไร - การเขยี นรายงานการประเมนิ ข้ันตอนของการประเมิน  สร้างเครอ่ื งมือ  ตรวจสอบคณุ ภาพเคร่ืองมอื  กาหนดเปา้ หมาย  กาหนดเกณฑก์ ารประเมิน  กาหนดวตั ถุประสงค์  เก็บรวบรวมขอ้ มลู  กาหนดคณุ ลักษณะทจี่ ะประเมิน  วเิ คราะหข์ อ้ มูล  นยิ ามคณุ ลกั ษณะ  สรปุ หรือตดั สนิ  ออกแบบการประเมิน  เขียนรายงาน  กาหนดแหล่งข้อมลู  กาหนดเคร่ืองมือรวบรวมข้อมลู  เขียนแผนการประเมนิ ดร.วนั เพญ็ ผอ่ งกาย และ ดร.พทุ ธมน ผอ่ งกาย 5

16/09/63 รายละเอียดข้นั ตอนการประเมิน (13ข้ันตอน) 1. กาหนดเป้าหมาย ผู้ประเมนิ ต้องกาหนดสงิ่ ต่อไปนีอ้ ย่างชดั เจน  การประเมนิ งาน / โครงการนม้ี คี วามจาเป็นเพียงใด  จะนาผลการประเมินไปใช้อย่างไร  เปน็ การประเมนิ ประเภทใดหรือระยะใดของงาน/โครงการ  จะใช้แนวคดิ หรอื รปู แบบการประเมินอย่างไร รายละเอยี ดขัน้ ตอนการประเมนิ (13ขนั้ ตอน) 2. กาหนดวตั ถปุ ระสงค์  วัตถปุ ระสงคท์ ่กี าหนดนจ้ี ะตอ้ งชัดเจน ครอบคลมุ และสอดคลอ้ งกับ เป้าหมาย หรืออกี นัยหนง่ึ วตั ถปุ ระสงค์จะตอ้ ง SMART S : Sensible - สาคัญ จาเป็น (Significant) M : Measurable - มีขอ้ มูล วัดได้ A : Attainable - หาคาตอบได้ สรปุ ได้ บรรลไุ ด้ R : Reasonable - สอดคล้องกับเปา้ หมาย T : Time - อยใู่ นเวลาที่เหมาะสม ดร.วนั เพ็ญ ผอ่ งกาย และ ดร.พทุ ธมน ผ่องกาย 6

16/09/63 รายละเอียดข้ันตอนการประเมนิ (13ขนั้ ตอน) การกาหนดวัตถุประสงค์การประเมิน  วตั ถุประสงคก์ ารประเมิน เป็นข้อความทบี่ ง่ บอกถึงทิศทางหรอื เป้าหมายของงาน / โครงการ  วตั ถุประสงคข์ องงาน / โครงการไมจ่ าเป็นตอ้ งเหมอื นวตั ถปุ ระสงค์ ของการประเมนิ  วัตถุประสงคก์ ารประเมินเปน็ สว่ นท่ีบอกวา่ จะประเมนิ อะไรหรือต้องการ ประเมนิ อะไร ผลการดาเนินการเปน็ ไปตามท่ีคาดหวังหรอื ไม่  มกั ขนึ้ ต้นด้วยคา เพ่ือประเมนิ … เพ่ือศกึ ษา…. หรือเพ่อื ตรวจสอบ….. แนวทางการเขียนวตั ถปุ ระสงคข์ องการประเมนิ  กาหนดตามความตอ้ งการใชข้ ้อมลู สารสนเทศของผทู้ ี่เก่ียวข้อง หรอื ผลทเ่ี กิดขึน้ กบั งาน / โครงการ  กาหนดตามกรอบความคดิ ลกั ษณะแบบจาลองหรอื รปู แบบ การประเมนิ ดร.วนั เพญ็ ผ่องกาย และ ดร.พทุ ธมน ผอ่ งกาย 7

16/09/63 รายละเอยี ดข้ันตอนการประเมนิ (13ขนั้ ตอน) 3. กาหนดคุณลกั ษณะทจ่ี ะประเมนิ  การทีจ่ ะสนองตอบวตั ถุประสงค์ท่ีกาหนดจะตอ้ งพิจารณา คุณลักษณะใดหรือมอี ะไรเปน็ ตวั บง่ ช้ี คณุ ลักษณะทกี่ าหนดนจี้ ะตอ้ ง สาคญั และตรงตามวัตถปุ ระสงค์อยา่ งแท้จรงิ และอยา่ งครบถ้วน  คณุ ลักษณะหรือตัวบง่ ชใี้ นการประเมนิ ก็คือตวั แปร (Variable) ใน การวจิ ยั นั่นเอง รายละเอยี ดขนั้ ตอนการประเมนิ (13ข้นั ตอน) 4. นิยามคุณลกั ษณะ  คณุ ลกั ษณะทีก่ าหนดข้นึ จะตอ้ งนยิ ามหรอื ให้ความหมายอย่าง ชัดเจนว่าคอื อะไรหรือมคี ุณสมบตั ิอยา่ งไร จะสงั เกตคณุ ลักษณะ เหลา่ นั้นไดอ้ ยา่ งไร  ถ้าคุณลกั ษณะใดไม่สามารถนิยามไดย้ อ่ มหมายถึงผู้ประเมนิ ไม่รจู้ กั คุณลกั ษณะน้ัน จงึ ไมส่ ามารถวัดหรอื เก็บข้อมลู ไดแ้ ละไมส่ ามารถ ประเมินได้ ดร.วนั เพญ็ ผ่องกาย และ ดร.พทุ ธมน ผอ่ งกาย 8

16/09/63 การกาหนดตัวแปร/ประเด็นท่ศี กึ ษา/ตวั บง่ ชี้ ข้อความในวัตถปุ ระสงค์ของการประเมินจะช่วยช้ีให้เห็นแนวทางในการ กาหนดตัวแปรรวมท้ังรูปแบบของการประเมนิ ตัวอย่าง1...วัตถุประสงค์ เพ่ือประเมนิ ปัจจัยเบ้อื งตน้ ตวั แปรคือ ปัจจัยและความเหมาะสมกอ่ นเรม่ิ งาน / โครงการ ได้แก่ บคุ ลากร / ทรัพยากร / งบประมาณ / วสั ดุอปุ กรณ์ / โครงสรา้ งองค์กร ตัวอย่าง 2...วัตถปุ ระสงค์ เพอื่ ประเมินการบรหิ ารโครงการ 9 ตวั แปร คือ ประสทิ ธิภาพของกระบวนการบริหารไดแ้ ก่ การวางแผน การจัดโครงสร้าง การบริหารงาน / โครงการ การบรหิ ารบคุ ลากร การประสานงาน การงบประมาณ ฯลฯ ดร.วนั เพ็ญ ผอ่ งกาย และ ดร.พทุ ธมน ผอ่ งกาย

16/09/63 รายละเอยี ดขั้นตอนการประเมนิ (13ขัน้ ตอน) 5. ออกแบบการประเมนิ พิจารณาว่าการท่ีจะประเมินตามวัตถุประสงค์ที่กาหนดหรือตอบ ปัญหาทต่ี อ้ งการทราบน้ันควรจะดาเนินการประเมินอย่างไร ประเมิน อะไร โดยใคร ช่วงเวลาใดจึงจะเหมาะสม มีรายละเอียดขั้นตอนท่ี ชดั เจน การออกแบบการประเมิน หมายถงึ การวางแผนเพอื่ กาหนดรปู แบบ ขอบเขตและแนวทางการประเมนิ เพ่อื ให้ได้มาซึง่ ขอ้ มูลสารสนเทศท่ีใช้ในการตอบปัญหาของการประเมนิ ได้ ถูกตอ้ ง ผลทีไ่ ด้จากการประเมินสามารถนาไปใช้ประโยชน์ในการตัดสนิ ใจ ของผบู้ รหิ าร ดร.วนั เพญ็ ผ่องกาย และ ดร.พทุ ธมน ผ่องกาย 10

16/09/63 รายละเอียดข้นั ตอนการประเมนิ (13ขั้นตอน) 6. กาหนดแหลง่ ข้อมลู คุณลักษณะที่กาหนดเป็นลักษณะของส่ิงใด หรือของ บุคคลกลุ่มใด ในการประเมินคร้ังนี้จะประเมินจากแหล่งใด (หน่วยตัวอย่าง) หรือจากใครบ้าง (กลุ่มตัวอย่าง) จานวน เท่าไร ชิ้นงาน บุคคล เอกสาร รายละเอยี ดขัน้ ตอนการประเมิน (13ขนั้ ตอน) 7. กาหนดเคร่ืองมือรวบรวมขอ้ มลู เคร่อื งมือทีใ่ ช้เปน็ หลกั เพอ่ื การรวบรวมข้อมลู สาหรับการ ประเมิน ไดแ้ ก่  การสงั เกต (Observation)  การสมั ภาษณ์ (Interview)  แบบทดสอบ (Test)  แบบสอบถาม (Questionnaire)  มาตรประมาณค่า (Scaling)  การวิเคราะห์เอกสาร (Document Analysis) ดร.วนั เพญ็ ผ่องกาย และ ดร.พทุ ธมน ผ่องกาย 11

16/09/63 รายละเอยี ดขั้นตอนการประเมนิ (13ขัน้ ตอน) 8.เขียนแผนการประเมนิ เปน็ การกาหนดโครงรา่ ง (Proposal) ของการประเมินโดยระบุ รายละเอียดในการดาเนินการประเมินที่กาหนดไวแ้ ตต่ ้น (ขอ้ 1-7) พร้อมทงั้ กาหนดแผนปฏบิ ัติหรอื ปฏทิ ินการดาเนินการ ตลอดจน คา่ ใช้จ่ายต่าง ๆ ท่จี าเปน็ เพ่ือการจัดสรรงบประมาณ รายละเอียดขัน้ ตอนการประเมิน (13ขัน้ ตอน) 9. สร้างเคร่อื งมอื  ดาเนนิ การสรา้ งหรอื เลอื กเครอ่ื งมอื ทจ่ี ะใช้ในการรวบรวม ขอ้ มูล โดยเคร่อื งมือเหลา่ นน้ั จะต้องมี  ความเทย่ี งตรง (Validity)  ความเชือ่ ม่ัน (Reliability)  ความเปน็ ปรนยั (Objectivity) หรอื ชัดเจนเขา้ ใจง่าย  และเหมาะสมท่ีจะใช้ (Usability) กับหนว่ ยตวั อยา่ งหรือ กลมุ่ ตวั อยา่ งทจ่ี ะใหข้ อ้ มูล ดร.วนั เพญ็ ผอ่ งกาย และ ดร.พทุ ธมน ผ่องกาย 12

16/09/63 รายละเอยี ดข้นั ตอนการประเมนิ (13ขนั้ ตอน) 10.ตรวจสอบคณุ ภาพเคร่อื งมือ ควรตรวจสอบคุณภาพของเครือ่ งมอื ในด้านตา่ ง ๆ ด้วยวิธี ท่เี หมาะสม เพื่อการแก้ไขปรับปรุงเคร่ืองมือก่อนท่ีจะนาไปใช้ เกบ็ รวบรวมข้อมลู จริง รายละเอียดขัน้ ตอนการประเมนิ (13ข้ันตอน) 11. กาหนดเกณฑก์ ารประเมิน กาหนดว่าจะใชส้ ่ิงใดเปน็ เกณฑ์ตัดสิน อาจเป็นไดท้ ง้ั เกณฑเ์ ชงิ บรรยายหรือเกณฑ์ทเี่ ปน็ จานวน  แบบสมั บูรณ์ (Absolute Criteria) ในกรณที คี่ ณุ ลกั ษณะน้นั มีการ กาหนดเปน็ มาตรฐานไว้  แบบสัมพัทธ์ (Relative Criteria) ในกรณีทีม่ ิไดม้ กี ารกาหนด มาตรฐานไวก้ อ่ น ซึ่งเกณฑ์แบบสัมพัทธ์นต้ี อ้ งคานึงถึงความเหมาะสม เปน็ ไปได้ ประกอบการพิจารณา ดร.วนั เพ็ญ ผอ่ งกาย และ ดร.พทุ ธมน ผ่องกาย 13

16/09/63 รายละเอยี ดข้ันตอนการประเมิน (13ขั้นตอน) 12.เกบ็ รวบรวมข้อมลู และวเิ คราะห์  เก็บรวบรวมข้อมูล ดาเนนิ การอย่างทันการณอ์ ยา่ งเป็นระบบ ถูกต้องยตุ ิธรรมและครบถว้ นตามแผนทก่ี าหนด  วิเคราะหข์ อ้ มูล รวบรวม ประมวล จัดหมวดหมขู่ ้อมลู  ดาเนนิ การวิเคราะห์หรือสรุปข้อมูลด้วยเทคนิคและวธิ กี าร ท่เี หมาะสม วิธีเก็บรวบรวมข้อมลู (ตอ่ )  เก็บอย่างไร ปฐมภูมิ  แหลง่ ข้อมูล ทุติยภูมิ ดร.วนั เพญ็ ผ่องกาย และ ดร.พทุ ธมน ผอ่ งกาย 14

16/09/63 วธิ ีเก็บรวบรวมขอ้ มลู (ตอ่ ) เครือ่ งมือเหมาะสมหรือไม่ สอดคล้องกบั ธรรมชาตขิ องข้อมลู คณุ สมบัตขิ องข้อมูล  Reasonable / Responsibility  Accuracy  Time วิธีวเิ คราะห์ขอ้ มลู ประมวลผลอย่างไร ใช้สถิติอะไร สรปุ ผลอยา่ งไร เม่ือเทียบกบั เกณฑ์ (สาเรจ็ / ไมส่ าเรจ็ ) ดร.วนั เพญ็ ผอ่ งกาย และ ดร.พทุ ธมน ผอ่ งกาย 15

16/09/63 เกณฑ์การประเมนิ ประเภทของเกณฑ์ Norm เทยี บกับกลุ่ม Standard เทียบกบั มาตรฐาน Criteria เทียบกบั เกณฑ์ทกี่ าหนด รายละเอียดข้ันตอนการประเมนิ (13ข้นั ตอน) 13. สรุปหรอื ตดั สนิ และเขียนรายงาน  สรุปหรอื ตัดสินพิจารณาขอ้ มูลแต่ละด้านกบั เกณฑ์ทกี่ าหนด และทาการสรุปรวมหรอื ตดั สินผลการประเมนิ โดยพยายาม สรุปทั้งตามวัตถุประสงคแ์ ละรวบยอด ทงั้ นต้ี อ้ งใช้ดุลยพินิจที่ เหมาะสมประกอบการพิจารณา  เขียนรายงานเสนอผลการประเมินเพือ่ ใชเ้ ป็นเอกสารอา้ งองิ และ เผยแพร่ต่อไป ดร.วนั เพ็ญ ผอ่ งกาย และ ดร.พทุ ธมน ผ่องกาย 16

16/09/63 รปู แบบการเขยี นโครงการประเมินผล 1. ชอ่ื โครงการ การประเมนิ โครงการ 2. หลกั การและเหตุผล 4.1 ประชากรทตี่ อ้ งการศกึ ษา 3.วตั ถุประสงคข์ องการประเมิน 4.2 ตวั อย่างทีใ่ ช้ในการศกึ ษา 4. วธิ ีดาเนินการประเมินผล 4.3 ตัวแปรทต่ี อ้ งประเมิน 5. เกณฑใ์ นการประเมิน 4.4 เครอ่ื งมือทใี่ ช้ในการศึกษา 6. ผรู้ ับผิดชอบโครงการประเมิน 4.5 วธิ ีเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู 7. ระยะเวลาในการประเมิน 4.6 วธิ ีวิเคราะหข์ อ้ มลู 8. ทรพั ยากรทีใ่ ชใ้ นการประเมิน หลกั สาคัญ วธิ ีดาเนินการประเมินตามท่กี ลา่ วมา ผปู้ ระเมนิ ควรจะวางแผน ล่วงหน้ากอ่ นดาเนินการจรงิ โดยเสนอเป็นแผนการประเมนิ ในรปู ของโครงการประเมนิ ผลงาน / โครงการ ดร.วนั เพญ็ ผอ่ งกาย และ ดร.พทุ ธมน ผอ่ งกาย 17

16/09/63 ตัวอยา่ งโครงการประเมนิ โครงการ 1. โครงการ ก. โครงการพฒั นาสมรรถนะบุคลากรด้านการประเมนิ โครงการ วัตถุประสงค์ เพ่อื ให้ผู้เข้ารบั การอบรมมคี วามรู้ ทักษะ และเจตคตทิ ่ดี แี ละสามารถ พัฒนางานการประเมินโครงการได้อยา่ งมีประสทิ ธิภาพ 2. โครงการประเมินโครงการ ก. โครงการประเมินผลการพัฒนาสมรรถนะ บคุ ลากรด้านการประเมนิ โครงการ วัตถปุ ระสงค์ เพอื่ ประเมินผลการดาเนนิ งานโครงการพฒั นาสมรรถนะบุคลากร (โครงการ ก.) วา่ ได้ผลลพั ธ์ / ผลสาเร็จตามวัตถุประสงค์หรอื ไม่ การตงั้ งบประมาณของโครงการจะแยกออกเป็น 2 ส่วน 1. โครงการ ก. ใชส้ าหรบั การดาเนนิ กจิ กรรมในการจัดอบรมพฒั นา สมรรถนะบคุ ลากรจนเสรจ็ ส้ินโครงการ 2. โครงการประเมนิ โครงการ ก. ใชส้ าหรบั ประเมินผลการดาเนินการ จัดทาโครงการพัฒนาสมรรถนะบุคลากรเพอื่ ตรวจสอบความสาเร็จ ศกึ ษา ปัญหาอุปสรรค และเสนอแนะแนวทางสาหรบั พฒั นาโครงการก.ในโอกาสต่อไป ดร.วนั เพ็ญ ผอ่ งกาย และ ดร.พทุ ธมน ผ่องกาย 18

16/09/63 แบบฝกึ ปฏิบัติ กจิ กรรมออกแบบและเขียน โครงการประเมนิ ดร.วนั เพญ็ ผอ่ งกาย และ ดร.พทุ ธมน ผอ่ งกาย 19