แนวทางการขับเคลื่อนการศึกษายกกำลังสอง(ดร.สุภัทร จำปาทอง)

แนวทางการขบั เคล่อื นการศึกษายกกาลงั สอง ปีงบประมาณ 2564 ดร.สุภทั ร จำปำทอง ปลัดกระทรวงศกึ ษำธิกำร

กรอบยุทธศาสตรช์ าติระยะ 20 ปี (พ.ศ.2561 – 2580) 2

แผนปฏิรูปประเทศดา้ นการศกึ ษา  แผนการปฏิรูปประเทศด้านการศึกษา วตั ถุประสงค์ 4 ด้าน 1) ยกระดับคุณภาพของการจัดการศกึ ษา 2) ลดความเหลื่อมลาทางการศกึ ษา 3) มงุ่ ความเปน็ เลิศและสรา้ งขดี ความสามารถในการแขง่ ขันของประเทศ 4) ปรับปรุงระบบการศึกษาใหม้ ีประสิทธิภาพในการใชท้ รพั ยากร เพิม่ ความคล่องตวั ในการ รองรบั ความหลากหลายของการจดั การศกึ ษา และสรา้ งเสรมิ ธรรมาภิบาล แตง่ ตัง จัดทารา่ งแผนการปฏริ ปู สง่ มอบตอ่ นายกรฐั มนตรี อนุกรรมการด้านตา่ ง ๆ ประเทศด้านการศึกษา เมื่อวนั ที่ 8 มีนาคม 2562 ศกึ ษาและจดั ทาข้อเสนอ รบั ฟังความคิดเหน็ /ปรบั แก้ ในประเดน็ ทเ่ี กี่ยวข้อง แต่งตังคณะกรรมการอสิ ระ ประชมุ ระดมความคิดเหน็ เสนอต่อคณะกรรมการ 38 เพอ่ื การปฏิรปู การศกึ ษา ยทุ ธศาสตร์ชาติ หนว่ ยงานท่เี กยี่ วขอ้ ง ปฏริ ูปการศกึ ษาใหบ้ รรลุตาม ทงั ส่วนกลางและสว่ นภมู ิภาค / ปรับแกต้ ามความคดิ เห็นของ มาตรา 258 จ. แหง่ รฐั ธรรมนูญฯ คณะกรรมการฯ/ มุมมองจากภาคสว่ นตา่ ง ๆ หนว่ ยงานท่ีเกย่ี วขอ้ ง

แผนปฏริ ปู ประเทศด้านการศึกษา 1. การปฏริ ปู ระบบ กศ.และการเรยี นรู้โดยรวม โดย พ.ร.บ.การศกึ ษาแหง่ ชาติฉบบั ใหม่ 2. การปฏิรูปการพัฒนา เดก็ เลก็ + เดก็ ก่อนวยั เรียน กาหนด 3. การปฏิรปู เพ่ือลดความเหลอ่ื มลาทางการศกึ ษา แผนงาน 4. การปฏิรปู กลไก+ระบบผลิต คดั กรอง และพฒั นาครู เพ่ือการปฏิรปู 5. การปฏิรูปการจดั การเรียนการสอน การศกึ ษา 7 เรื่อง 6. การปรับโครงสร้างของหนว่ ยงานในระบบการศึกษา 7. การปฏริ ูปการศึกษา+การเรยี นร้ดู ้วยระบบดิจทิ ลั 9 4

Formal Education Graduated Studies Doctoral Degree Education System (3 – 6 years) in Thailand Master Degree 22 years of age (2 – 5 years) Bachelor of Technology Bachelor’s Degree (2 years) High Vocational (4 – 6 years) Certificate (2 years) 18 years of age Vocational Certificate Upper-Secondary 15 years of age Education (Grade 10–12) (3 years) Non-formal Education Lower-Secondary Education Provide primary education to upper-secondary 12 years of age (Grade 7–9) education and vocational Primary Education certificate education for (Grade 1–6) learners aged 15 years old and above 6 years of age and above Early Childhood + Kindergarten 1/2/3 Newborn baby (Age range 0-6 yr)

สถานการณ์การจัดการศกึ ษา และความคาดหวงั 6

POPULATION PYRAMIDS OF THAILAND : CLASSIFIED BY GENDER AND YEARS 2000, 2010, 2020 AND 2030 2000 80+ 2010 80+ 2020 80+ 2030 80+ 70-74 70-74 70-74 70-74 60-64 60-64 60-64 60-64 50-54 50-54 50-54 50-54 Age Range Age Range Age Range Age Range 40-44 40-44 40-44 40-44 30-34 30-34 30-34 30-34 20-24 20-24 20-24 20-24 10-14 10-14 10-14 10-14 0-4 0-4 0-4 0-4 3,000,0001,000,0001,000,0003,000,000 3,000,0001,000,0001,000,0003,000,000 3,000,0001,000,0001,000,0003,000,000 3,000,0001,000,0001,000,0003,000,000 Number oFfePmopaluelation NumFebmeraloef PopMuallaetion NuFmebmearleof PoMpuallaetion NumFebmeraolef PopMualaletion

จานวนประชากรของประเทศไทยทกุ ช่วง 5 ปยี อ้ นหลงั 30 ปี จานวน (ล้านคน) 66.2 64.4 62.8 63.0 60.8 57.8 ขอ้ มลู จานวนคนในแต่ละปี พ.ศ. 8

แนวโน้มจำนวนกำรเกดิ ของประชำกรไทย (ย้อนหลงั ต้งั แต่ปี 2505 – สภำพปัจจุบัน) จำนวนคน (ลำ้ นคน) ปี พ.ศ.

Average Proportion of Educational Attainment of Thai Population (Years 2010-2017) Pre-Primary 73.0% 100% (4-6 Years of Age) 76.5% Primary 98.5% (7-12 Years of Age) 98.5% 102.5% Lower Seconday (13-15 Years of Age) 93.0% 100% Educational 90.9% Attainment Upper Seconday (16-18 Years of Age) Out-of-school Bachelor/ High 75.0% 100% Non Thai Vocational Certificate 73.6% Children (19-22 Years of Age) 52.0% 100% 57.0% Percentage of Thai Population in each age group

Overall Picture of School Under the Office of the Basic Education Commission and Work Load of Small Schools List Total Small Schools Percentage School 30,122 15,089 50.11 Student 6,781,125 981,447 14.47 Teacher 373,243 73,549 19.71 Classroom 345,870 120,381 34.81 Stand-alone Small Schools : Located on highland areas 557 / Islands 54 / No Student 369 ...?? 11

จำนวนโรงเรียน แยกตำมขนำดจำนวนนักเรียน ขนาดโรงเรยี น จานวนนกั เรยี น จานวนโรงเรยี น รอ้ ยละ ขนาดท่ี ๑ ๑ - ๑๒๐ คน ๑๔,๗๗๕ ๕๐.๒๐ ขนาดท่ี ๒ ๑๒๑ - ๒๐๐ คน ขนาดท่ี ๓ ๒๐๑ - ๓๐๐ คน ๖,๘๘๔ ๒๓.๓๙ ขนาดท่ี ๔ ๓๐๑ - ๔๙๙ คน ขนาดท่ี ๕ ๕๐๐ – ๑,๔๙๙ คน ๓,๓๘๓ ๑๑.๔๙ ขนาดท่ี ๖ ๑,๕๐๐ – ๒,๔๙๙ คน ขนาดท่ี ๗ > ๒,๕๐๐ คน ๒,๐๒๑ ๖.๘๗ จานวนโรงเรยี น ทง้ั หมด ๑,๗๐๓ ๕.๗๙ จานวนนกั เรยี น ทง้ั หมด (คน) ๓๙๗ ๑.๓๕ ๒๗๐ ๐.๙๒ ๒๙,๔๓๓ ๑๐๐% ๖,๕๘๑,๘๔๓ ท่ีมำ : สพฐ. ๒๕๖๓ 14/10/63

ข้อเสนอแนวคดิ กำรให้สถำนศึกษำมอี สิ ระในกำรจดั กำรศึกษำ ขนำดโรงเรียน ประเภท กำรบริหำรจดั กำร ข้อสังเกต ถ่ำยโอนให้ท้องถิน่ ๑) คณะกรรมกำรศึกษำธิกำรจงั หวดั สนับสนุนกำรทำงำนกำร ๑) กำหนดเกย่ี วกบั เร่ืองกำรบริหำรจดั กำรศึกษำของท้องถิน่ ในพระรำชบญั ญตั ิ บริหำรจดั กำรของโรงเรียนขนำดเลก็ กำรศึกษำแห่งชำติ ๒) กำรถ่ำยโอนโรงเรียนอำจกำหนดกำรถ่ำยโอนเป็ น ๓ ระยะ ซึ่ง ๒) กำหนดให้มกี ฎหมำยกำรบริหำรจดั กำรกำรศึกษำของท้องถนิ่ ไว้เป็ นกำร ระยะท่ี ๑ กำหนดให้ ๕ ปี แรก ให้จดั ทำแผนกำหนดโรงเรียนทจี่ ะ แบบท่ี ๑ เฉพำะ ถ่ำยโอนไปท้องถิน่ หรือถ่ำยโอนภำรกจิ โดยให้สำนักงำน ๓) คณะกรรมกำรนโยบำยกำรศึกษำแห่งชำตเิ ป็ นผู้กำหนดแผน หลกั กำร กำรศึกษำปฐมวยั กำหนดหลกั เกณฑ์ด้ำนกำรบริหำรงำนบุคคล รูปแบบ และโรงเรียนทจ่ี ะถ่ำยโอน ขนำดท่ี ๑ ระยะที่ ๒ ให้อยู่ในกระบวนกำรพฒั นำเพื่อเปลยี่ นสภำพโรงเรียน ระยะท่ี ๓ ให้ถ่ำยโอนไปท้องถ่ิน แบบท่ี ๒ ถ่ำยโอนภำรกจิ ๑) รองรับโรงเรียนทไี่ ม่สมคั รใจถ่ำยโอนไปท้องถ่นิ และยงั อยู่ใน ๑) เปลย่ี นจำกโรงเรียนประถมศึกษำเป็ นโรงเรียนปฐมวยั และให้อยู่ในสังกดั กำกบั รัฐ สำนกั งำนกำรศึกษำปฐมวยั ๒) กำรกระจำยอำนำจกำรบริหำรจดั กำรของโรงเรียน ต้อง ๒) คณะกรรมกำรนโยบำยกำรศึกษำแห่งชำตเิ ป็ นผ้กู ำหนดแผน หลกั กำร คำนึงถึงเชิงคุณภำพและเชิงปริมำณ รูปแบบ และโรงเรียนทจ่ี ะถ่ำยโอน ขนำดท่ี ๒/๓/๔/๕ ขนำดกลำง ให้อำนำจกำรบริหำรจดั กำรแบบกลุ่มเครือข่ำยโรงเรียนโดยมกี ฎหมำยรองรับ กำหนดให้มกี ฎหมำยรองรับ ขนำดที่ ๖/๗ ขนำดใหญ่ ใช้รูปแบบเหมือนองค์กำรมหำชน กำหนดให้มกี ฎหมำยรองรับ กล่มุ โรงเรียนพเิ ศษ กำรบริหำรจดั กำร กำรประเมนิ คณุ ภำพ โรงเรียนขยำย โอกำส 14/10/63

ควำมมอี สิ ระในกำรบริหำรจัดกำร 4 ด้ำน อสิ ระ พง่ึ พำรัฐ ประเภทโรงเรียน 1. วชิ ำกำร 2. งบประมำณ 3. บริหำร บุคคล 4. บริหำร ทว่ั ไป 1. โรงเรียนขนำดใหญ่ทม่ี คี วำม พร้อม ขนำดท่ี 6 กบั 7 ( 1,500 ขนึ้ ไป) 2. โรงเรียนกล่มุ ท่ี 2 ขนำดที่ 2 / 3 /4/5 3. โรงเรียน 3.1 โรงเรียน กล่มุ ถ่ำยโอนให้ท้องถนิ่ ขนำดเลก็ ไม่เกนิ 120 คน 3.2 โรงเรียนถ่ำย ขนำดที่ 1 โอนภำรกจิ หมำยเหตุ: 14

The Number of Students by Levels of Formal Education (Academic Years 2012 - 2017) Level of 2012 2013 Academic Years 2016 2017 Education 9,523,635 9,416,556 2014 2015 9,015,958 8,948,369 9,242,528 9,173,427 Basic Education Pre-Primary 2,798,562 2,734,911 2,653,368 2,700,778 2,700,851 2,688,796 Primary 4,939,044 4,903,579 4,861,811 4,866,449 4,817,882 4,761,465 Secondary 4,584,591 4,512,977 4,380,717 4,306,978 4,198,076 4,186,904 2,460,208 2,375,996 2,314,955 2,308,439 2,276,593 2,287,269 ◆ Lower Secondary 2,124,383 2,136,981 2,065,762 1,998,539 1,921,483 1,899,635 1,397,286 1,437,952 1,397,818 1,344,063 1,270,599 1,242,079 ◆ Upper Secondary 727,097 699,029 667,944 654,476 650,884 657,556 General Stream of Education 2,168,633 2,123,594 2,051,147 2,054,262 1,923,743 1,861,081 Vocational Stream of 14,490,830 14,275,061 13,947,043 13,928,467 13,640,552 8 Education Higher 13,41958,246 Education Total

PISA Results (year 2000 – 2015) Thai students’ performance in science reading and mathematics

PISA Results (school category) 8

จานวนนกั ศึกษาระดบั อดุ มศึกษาในสงั กดั สกอ. จำนวน ันก ึศกษำ (คน) 3,000,000 2,500,000 ปี การศึกษา พ.ศ. 2,000,000 2557 2558 2559 2560 1,500,000 1,000,000 2557 2558 2559 2560 500,000 0 2556 2556 ขอ้ มูลอา้ งอิงจาก : รวมผเู้ รียน 2,123,594 2,051,147 2,054,262 1,923,743 1,861,081 ศูนยส์ ารสนเทศอดุ มศกึ ษา สกอ. รวมนกั ศกึ ษาเขา้ ใหม่ (ป.ตร)ี (1,876,480) (1,820,931) (1,827,924) (1,738,847) (1,680,532) ณ วนั ที่ 20 กรกฎาคม 2561 487,145 506,309 490,318 433,886 401,754 รวมผสู้ าเรจ็ การศกึ ษา (ป.ตร)ี * 224,799 272,735 279,312 291,697 302,713 * ขอ้ มูลผสู้ าเร็จการศึกษาปี การศกึ ษา 2555 – 2559 18

จานวนนกั ศึกษา ระดบั ปรญิ ญาตรี ปี การศึกษา 2557-2560ระดบั อุดมศึกษา (สงั กดั สกอ.) 600,000 506,309 490,318 500,000 433,886 401,754 400,000 436,518 ปี กำรศึกษำ 2557 300,000 446,472 ปี กำรศึกษำ 2558 200,000 426,040 ปี กำรศึกษำ 2559 400,751 ปี กำรศึกษำ 2560 365,301 372,356 370,813 362,243 307,504 313,537 316,898 324,290 100,000 112,856 119,995 113,748 112,764 92,443 85,246 77,462 78,730 0 ปี ท่ี 1 ปี ท่ี 2 ปี ท่ี 3 ปี ที่ 4 ปี ที่ 5 ต้งั แต่ปี ที่6 ข้ นึ ไป 19

ค่ำเฉลย่ี กำรรับเข้ำแต่ละระดับของ สอศ. และกำรสำเร็จกำรศึกษำ (2013-2015) ปวช. 140,000 79,000 จำนวนรบั เข้ำ ปวช. จำนวนกำรสำเรจ็ กำรศึกษำ ในอีก 3 ปี ต่อมำ ปวช.. จำนวนรบั เข้ำ ปวส. ปวส. 120,000 จำนวนกำรสำเรจ็ กำรศกึ ษำ ในอีก 3 ปีตอ่ มำ ปวส. 78,000 จำนวนผู้เรียน

จานวนบุคลากรในสถาบนั อดุ มศึกษา : จาแนกตามวุฒิการศึกษาและตาแหน่งทางวิชาการ รายงาน ณ วนั ท่ี 19 กรกฎาคม 2561 สายสนับสนุน ตาแหน่งทางวิชาการ วุฒิการศกึ ษา 64.14% สายวิชาการ ศาสตราจารย์ 1,035 คน ปรญิ ญาเอก 34,788 คน (146,206 คน) 35.86% (1.37%) (42.77%) (81,736 คน) รองศาสตราจารย์ 6,487 คน ปรญิ ญาโท 41,536 คน วุฒิการศกึ ษา (8.57%) (51.06%) ปรญิ ญาเอก 1,658 คน (1.14%) ผชู้ ่วยศาสตราจารย์ 15,805 คน ปรญิ ญาตรี 5,017 คน ปริญญาโท 21,213 คน (14.55%) (20.87%) (6.17%) ปรญิ ญาตรี 75,454 คน (51.74%) ตา่ กว่าปริญญาตรี 47,494 คน (32.57%) อาจารย์ 52,395 คน (69.19%) 21

การปรับแปลีย่ นการจดั การศกึ ษา สูเ่ ป้าหมายยทุ ธศาสตร์ 22

7 ทกั ษะหลกั ของพลโลกในศตวรรษที่ 21 (Bellanca & Brandt , 2010) • Computing & ICT Literacy • Curiosity & Imagination • Critical Thinking & Problem Solving • Production & Innovation • Communication & Collaboration • Corporate & Entrepreneurial Spirit • Cross-Cultural & Global Awareness

24

กลมุ่ ประเทศพัฒนา  การวิจยั และเทคโนโลยี  การพัฒนาตอ่ ยอด  การออกแบบสรา้ งสรรค์   การตลาดและการขาย ผ้นู า CREATIVE WORK  การจดั การและ Supply Chain ผู้ตาม  พรอ้ มรบั การเปล่ยี นแปลง   เรยี นรู้ทกั ษะ/เทคโนโลยใี หม่ ROUTINE WORK  ตามทันสนิ ค้า/ผลิตภณั ฑใ์ หม่ Done by people Done by  เรยี นรนู้ วตั กรรมใหม่  พัฒนาตนเองและส่อื สาร Machines นานาชาติ กลุ่มประเทศกาลงั พัฒนา+ดอ้ ยพัฒนา กบั ดกั ความรูแ้ ละนวตั กรรมของโลกตะวันตก (Trilling & Fodel, 2009)

ความพิเศษของพืนท่นี วัตกรรมการศกึ ษา ท่มี า : www.moe.go.th 26

มาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. 2561 “มาตรฐานการศึกษาของชาติ” จัดทาในรปู ของผลลพั ธ์ท่ีพงึ ประสงคข์ องการศึกษา (Desires Outcomes of Education, DOE) หมายถงึ คุณลักษณะของคนไทย 4.0 ทีต่ อบสนองวิสัยทศั นก์ าร พัฒนาประเทศสคู่ วามมั่นคง มั่งคง่ั ยั่งยืน โดยคนไทย 4.0 จะตอ้ ง ธารงความเป็นไทยและแขง่ ขันไดใ้ นเวที โลก น่นั คอื เปน็ คนดี มีคุณธรรม ยดึ ค่านิยมรว่ มของสงั คมเป็นฐานในการพัฒนาตนให้เป็นบคุ คลทีม่ ี คณุ ลักษณะขนั ต่า 3 ด้าน คอื ครม.มีมติให้ความเห็นชอบ 27 เมอ่ื วนั ท่ี 2 ตุลาคม 2561

โมเดลการศึกษายกกาลังสอง “การศึกษาท่ีมีความเปน็ เลศิ (Education for Excellence)” สรา้ งใหก้ ารศึกษาต้องมคี วามยดื หยนุ่ เทา่ ทนั กบั บรบิ ทภายนอก และกระแสโลกทเี่ ปลยี่ นไป อยา่ งรวดเร็ว สามารถพัฒนาทนุ มนุษยข์ องประเทศท่ี ตอบโจทยค์ วามตอ้ งการของสงั คมและตลาดได้ ซึ่งจะตอ้ ง มงุ่ เน้นไปทกี่ ารพฒั นาศกั ยภาพบุคคลสคู่ วามเปน็ เลิศใน แบบฉบับของแตล่ ะคน 28

Thailand Education Eco-System Model HCEC (Human Capital Excellence Center) ศนู ย์พฒั นาศกั ยภาพบคุ คลเพอื่ ความเป็นเลศิ เป็นหน่วยพัฒนาทนุ มนุษย์ (HR) ของประเทศ เพื่อตอบโจทย์อาชพี อุตสาหกรรม และธรุ กจิ DEEP (Digital Education Excellence Platform) แพลตฟอรม์ ดา้ นการศกึ ษาเพอื่ ความเป็นเลศิ เปน็ หนว่ ยบรหิ ารจัดการ องคค์ วามรู้ (KM) ของประเทศ เพ่ือตอบโจทยก์ ารเรียนรตู้ ลอดชีวติ EIDP (Excellence Individual Development Plan) แผนพัฒนารายบคุ คลเพ่อื ความเป็นเลศิ เปน็ ต้นแบบการพฒั นาศักยภาพ บุคคล (Human Potential : HP) เพือ่ ตอบโจทย์เส้นทางความสาเรจ็ ของชีวิต 29

30

31

ECO – SYSTEM . . . . FUTURE CHANGE • นกั เรยี นยกกาลังสอง จะต้องเปลยี่ นจากการเรยี นเพ่ือสอบ ไปสู่เรียนเพอื่ รู้ ใหเ้ ด็กอยากที่จะเรยี นรู้ เรียนเพอื่ อยากเรียน มีการฝึกฝนเพ่อื ทา สร้างทักษะอา่ นออกเขยี นได้ คดิ เลขเป็น ภาษาท่ี 2-3 และ ยกระดบั ทกั ษะชีวิต สรา้ งความสามารถของผ้เู รยี นในศตวรรษท่ี 21 • ครูยกกาลังสอง เมอ่ื ต้องการให้เดก็ เก่ง กต็ อ้ งมีระบบสร้างครทู ่ีเก่ง มรี ะบบที่ใหค้ นเก่งเข้ามาเปน็ ครู ให้ อาชีพครเู ปน็ อาชพี ในฝัน #เก่งเปน็ ครู โดยออกแบบโมเดลอาชพี ครใู ห้เปน็ ความใฝฝ่ ันของนักเรยี นนักศกึ ษา • หอ้ งเรียนยกกาลงั สอง จากการเรยี นท่โี รงเรยี น ไปส่กู ารเรียนทบี่ า้ นถามทโี่ รงเรียน (หอ้ งเรียนกลับด้าน) โดยใหผ้ ูเ้ รียนหาความรทู้ บ่ี า้ น เพม่ิ ความรเู้ สรมิ ทักษะทโี่ รงเรยี น (ลดเวลาเรยี น เพิ่มเวลารู้) ทาหลกั สูตร ให้ยืดหยนุ่ • สอ่ื การเรยี นรู้ยกกาลังสอง เรียนจากตาราสกู่ ารเรียนผ่านสื่อแบบผสมผสาน (การเรยี นรู้ออกแบบได้) เรียนท่ไี หนก็ได้ทมี่ ีอินเทอร์เน็ตและอุปกรณ์ • โรงเรียนยกกาลังสอง เน้นการประเมินโรงเรยี นจากจานวนนกั เรยี น ไปสู่คณุ ภาพ ตอบโจทย์ความรู้ และทักษะท่เี พิม่ ความสามารถในการเรียนรตู้ ามบรบิ ท ความเป็นเลศิ ทางวิชาการ และความเปน็ เลศิ ทางภูมิปญั ญาทอ้ งถนิ่ รวมทังวสิ าหกจิ ชมุ ชน . . . . . การศึกษายกกาลังสอง ศธ.ไม่ควรตดั สินใจว่าจะให้ใครหรือโรงเรียนใดเป็นแบบไหน แตค่ วรส่งเสริม ให้โรงเรียนพจิ ารณาพัฒนาตามบรบิ ทและศักยภาพ ไปสู่ความเป็นเลศิ ของตนเอง ไมว่ ่าจะมคี วามเป็นเลิศ ด้านวชิ าการ หรือด้านภูมปิ ัญญาท้องถิน่ และวสิ าหกจิ ชุมชน . . . . . 32

การเชือ่ มโยงรองรบั . . . การศกึ ษายกกาลังสอง HCEC Content Revolution : Competencies System Practice Content : มำตรฐำนกำรศกึ ษำชำติ DEEP ข้อมูลรำยบคุ คลเดก็ ปฐมวัย : Portfolio ID Credit Bank : Basic / Vocational / Higher Ed. EIDP ระบบคดั กรองศักยภำพผู้เรียน รูปแบบกำรจัดกำรเรียนกำรสอนเฉพำะทำง & on demand นกั เรยี น ยกกาลัง สอง 33