หลักการทรงงาน

100 หลกั การทรงงาน ทอดพระเนตรสภาพพืน้ ท่บี า นธนศู ิลป ตําบลโคกสะตอ อาํ เภอรือเสาะ จงั หวัดนราธิวาส เมอื่ วันที่ ๑ กันยายน ๒๕๔๕ ดา นสังคมสงเคราะห ดวยทรงถือวาทุกขสุขของประชาราษฎรไมตางจากทุกขสุขของ พระองค ทรงชวยเหลอื ราษฎรผปู ระสบภัยตาง ๆ ทั่วประเทศ เชน โครงการ เพือ่ ชมุ ชนเขมแขง็ และรมเยน็ บา นสันติ ๒ จังหวัดยะลา เพื่อชวยเหลือราษฎร ในพ้ืนที่ท่ีไดรับผลกระทบจากเหตุการณความไมสงบในจังหวัดชายแดน ภาคใต ในชว งปลายป ๒๕๔๙ โดยสรา งบา นพกั อาศยั จาํ นวน ๔๐ หลงั คาเรอื น และจัดหาน้ําอุปโภคบริโภค ปรับปรุงขยายถนนภายในชุมชน พัฒนาสถานี อนามัย และการใหบริการดานสุขภาพ ติดต้ังระบบไฟฟาสองสวาง และ โทรศัพทสาธารณะ ปรับปรุงมัสยิด สํานักสงฆ อาคารโรงเรียนบานเยาะ ตลอดจนสงเสริมอาชีพและพัฒนาคุณภาพชีวิตในสวนของการใหความ ชวยเหลือผูประสบภัยในตางประเทศ ทรงเปนนักบินท่ี ๑ ทําการบิน เครอ่ื งบินพระท่นี ่ัง ในการเสดจ็ พระราชดาํ เนินแทนพระองคไ ปพระราชทาน สิ่งของบรรเทาทุกขแกผูประสบภัยจากเหตุการณแผนดินไหวที่สาธารณรัฐ อสิ ลามปากีสถาน เมอ่ื ป ๒๕๔๙ เปน ตน

หลกั การทรงงาน 101 พระราชทานถงุ ของขวัญเย่ียมผูปว ยโรงพยาบาลสมเดจ็ พระยุพราชสวางแดนดิน จังหวัดสกลนคร ดานการแพทยแ ละสาธารณสุข ดวยทรงตระหนักวา สุขภาพพลานามัยท่ีดีเปนปจจัยสําคัญของ การมีชีวิตอยางมีความสุข โดยเฉพาะผูท่ีอยูในถิ่นทุรกันดารหางไกล จึงเปน ท่ีมาของโครงการกอสรางโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชในพระราชูปถัมภ ในพ้ืนทีต่ าง ๆ ของประเทศ การสรางโรงพยาบาลในครัง้ นน้ั ไดอ าํ นวยประโยชน แกมหาชนตองตามพระราชปณิธาน ไดเสด็จพระราชดําเนินไปทรงวาง ศลิ าฤกษ ทรงเปด โรงพยาบาลทงั้ ๒๑ แหง ทรงตรวจเยย่ี มการปฏบิ ตั งิ านของ คณะแพทยแ ละเจา หนา ท่ี พรอ มทงั้ ทรงเยย่ี มราษฎรทเี่ จบ็ ปว ยเขา รบั การรกั ษา พยาบาล พระราชทานพระราชทรัพยสนับสนุนใหมีอุปกรณทางการแพทย เคร่ืองมือเคร่ืองใชที่ทันสมัย เพื่อสามารถใหบริการท่ีดีแกประชาชน ทรงรับ เปนประธานกรรมการบริหารมูลนิธิมหาวชิราลงกรณ ตั้งแตปพุทธศักราช ๒๕๒๕ จนถึงปจจุบัน โดยมูลนิธิมีวัตถุประสงคในการสนับสนุนดานการ

102 หลกั การทรงงาน รกั ษาพยาบาล เครอ่ื งมอื เครอ่ื งใชต า ง ๆ สาํ หรบั การรกั ษาพยาบาลผปู ว ยของ กองออรโ ธปด ิกส โรงพยาบาลพระมงกุฎเกลา รวมทงั้ เพ่ือสงเสริมการศกึ ษา คนควาวิจัยทางดานออรโธปดิกส และกิจกรรมสงเสริมคุณภาพชีวิตผูพิการ ทางแขนขา ทง้ั ทเ่ี ขา มารบั บรกิ ารในโรงพยาบาลพระมงกฎุ เกลา และจากหนว ย เคลื่อนท่ีแขน-ขาเทียมท่ีออกไปใหบริการตามพ้ืนท่ีหางไกลเปนประจําทุกป ทรงหวงใยผูปวยโรคมะเร็งเปนอยางมาก ไดเสด็จพระราชดําเนินไปทรงเปด ศูนยปองกันและควบคุมโรคมะเร็งสวนภูมิภาคทั่วประเทศ จํานวน ๖ ศูนย ในพื้นท่ีจังหวัดชลบุรี ลําปาง อุบลราชธานี สุราษฎรธานี และลพบุรี ทรง พระกรุณาโปรดเกลาฯ พระราชทานพระราชทรัพยกอสรางอาคารตาง ๆ ของบานพักผปู วยโรคมะเรง็ ธญั บรุ ี เปน เงิน ๔๖๒ ลา นบาท เพ่ือเปนสถานที่ ใหการบําบัดรักษาผูปวยโรคมะเร็งแบบตอเน่ืองดวยวิธีรังสีรักษา เคมีบําบัด และใหการดูแลผูปวยมะเร็งระยะสุดทายแบบประคับประคอง โดยทรง พระกรณุ าโปรดเกลา ฯ พระราชทานนามวา “ศนู ยม หาวชริ าลงกรณ ธญั บรุ ”ี การดูแลสุขภาพพระภิกษุสงฆ สามเณร ประชาชนในชนบทภาคตะวันออก เฉียงเหนอื ๒๐ จงั หวดั จงึ ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ รับโครงการกอสรา ง โรงพยาบาล ณ บา นปลาดกุ ตําบลไรน อ ย อาํ เภอเมืองอบุ ลราชธานี จงั หวดั อุบลราชธานี เปนโครงการเฉลิมพระเกียรติในโอกาสมหามงคลเฉลิม พระชนมพรรษา ๕๐ พรรษา ปพ ุทธศักราช ๒๕๔๕ พรอ มพระราชทานนาม โรงพยาบาลวา “โรงพยาบาล ๕๐ พรรษา มหาวชริ าลงกรณ” นอกจากนี้ ยังมีหนวยแพทยเคล่ือนท่ีพระราชทานออกตรวจรักษาประชาชนในพ้ืนที่ ตา ง ๆ

หลกั การทรงงาน 103 ดานความสมั พันธก ับตางประเทศ เมื่อคร้ังทรงดํารงพระราชอิสริยยศ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช ฯ สยามมกุฎราชกุมาร ทรงเจริญพระราชไมตรีระหวางประเทศ เสดจ็ พระราชดาํ เนนิ เยอื นมติ รประเทศทวั่ ทกุ ทวปี อยา งเปน ทางการทกุ ป อาทิ เสด็จพระราชดําเนินไปเยือนประเทศอิตาลี สาธารณรัฐประชาชนจีน ญี่ปุน อหิ รา น เนปาล ออสเตรเลยี และสงิ คโปร เปน ตน ในการเสดจ็ พระราชดาํ เนนิ ไปทุกคร้ัง ทรงเตรียมพระองคดวยการศึกษาหาความรูเก่ียวกับประเทศ ท่ีจะเสด็จพระราชดําเนินเยือนและระหวางประทับอยูในประเทศนั้น ๆ ทรงสนพระราชหฤทัยในการศึกษากิจกรรมตาง ๆ ที่สามารถนํามาพัฒนา ประเทศไทย อาทิ ทรงเยย่ี มชมกจิ การทหาร อตุ สาหกรรม งานศลิ ปวฒั นธรรม และความเปน อยูของประชาชนของประเทศน้ัน ๆ

104 หลักการทรงงาน ทรงตอ นรบั พระราชอาคนั ตกุ ะแทนพระองค อาทิ เมอื่ วนั ท่ี ๒ กนั ยายน ๒๕๕๖ เสด็จออกแทนพระองคทรงรับสมเด็จพระราชาธิบดี และสมเด็จ พระราชินีแหงมาเลเซีย ในโอกาสเสด็จพระราชดําเนินเยือนประเทศไทย อยา งเปน ทางการ นอกจากนี้ ทรงพระกรณุ าโปรดเกลาฯ สงพระราชสาสน แสดงความยนิ ดไี ปยังผนู าํ ประเทศตา ง ๆ อาทิพระราชสาสนแสดงความยนิ ดี ไปยงั นายฮสั ซนั รฮู านี ในโอกาสไดร บั เลอื กตง้ั ใหด าํ รงตาํ แหนง ประธานาธบิ ดี แหง สาธารณรัฐอสิ ลามอิหรา น เมอื่ วันท่ี ๗ มถิ นุ ายน ๒๕๖๐ พระราชสาสน อาํ นวยพรในโอกาสวนั เอกราช และวนั ชาติของจอรเ จยี วันท่ี ๒๖ พฤษภาคม ๒๕๖๐ พระราชสาสนถวายพระพรชัยมงคลในโอกาสวันคลายวันพระราช สมภพของพระบาทสมเด็จพระบรมนาถนโรดม สีหมุนี แหงกัมพูชา วันที่ ๑๔ พฤษภาคม ๒๕๖๐ และพระราชสาสนแสดงความยนิ ดไี ปยังนายเอ็มมานเู อล มาครง ในโอกาสเขารับตําแหนงประธานาธิบดี แหงสาธารณรัฐฝร่ังเศส วันท่ี ๑๔ พฤษภาคม ๒๕๖๐ เปนตน และเม่ือคร้ังที่ประเทศเพื่อนบาน หรือประเทศตาง ๆ ไดรบั ความสญู เสยี จากเหตุการณต า ง ๆ ทรงสง ขอความ เสียพระราชหฤทัยไปยังผูนําประเทศน้ัน อาทิ พระราชสาสนแสดงความ เสียพระราชหฤทัยไปยังประธานาธิบดีแหงสาธารณรัฐแหงสหภาพเมียนมา กรณีเคร่ืองบินลําเลียงของกองทัพอากาศเมียนมาตกในทะเลอันดามัน นอกชายฝงใกลเมืองทวาย ภาคตะนาวศรี สาธารณรัฐแหงสหภาพเมียนมา เมอ่ื วนั ท่ี ๗ มถิ นุ ายน ๒๕๖๐ และพระราชสาสน แสดงความเสยี พระราชหฤทยั ไปยังสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ ๒ แหงสหราชอาณาจักร กรณี เหตุการณกอการรายท่ีใจกลางกรุงลอนดอน สหราชอาณาจักร เมื่อวันท่ี ๓ มถิ นุ ายน ๒๕๖๐ เปนตน

พระมหากรณุ าธคิ ณุ ยงิ่ บญุ ญา นอมสกการะพระองค ทรงพระเจรญิ

106 หลกั การทรงงาน บทสรุป …. ตลอดระยะเวลา ๗๐ ป ท่ีพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงครองสิริราชสมบัติ เปน ที่ประจักษโดยท่ัวกันวาพระองคทรงมีสายพระเนตรที่กวางและยาวไกล ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจนอยใหญในการพัฒนาและแกไขปญหา ความทกุ ขย ากเดอื ดรอ นใหแ กป ระชาชนทกุ หมเู หลา พระองคไ ดท รงงานอยา งหนกั เพ่ือทรงรวบรวมขอ มลู จากแหลงตา ง ๆ ทงั้ ในภาพกวา งและภาพลกึ ในทกุ ๆ ดา น เชน จากเอกสาร แผนที่ สอบถามจากราษฎรและเจาหนาที่ของรัฐ ท่ีเสด็จพระราชดําเนินไปทรงเย่ียมเยียนทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ ไมวา สถานที่นั้นจะอยูหางไกลและยากลําบากทุรกันดารเพียงใด ไดเสด็จ พระราชดําเนินไปแลวอยางท่ัวถึง ทําใหทรงทราบและทรงเขาใจสภาพ ทางกายภาพและสภาพทางสงั คมจติ วทิ ยาของประเทศไทยและคนไทยทกุ แง ทกุ มมุ อยา งลกึ ซง้ึ พรอ มทรงนาํ ไปประกอบพระราชวนิ จิ ฉยั ทจ่ี ะพระราชทาน พระราชดําริใหกับเจาหนาที่ของรัฐดําเนินงาน “โครงการอันเนื่องมาจาก พระราชดําริ” เพื่อบําบัดทุกขบํารุงสุข และขจัดความทุกขยากเดือดรอน ตาง ๆ ของประชาชนใหกลับกลายเปนความอยูดี มีสุข และนํามาซึ่ง ประโยชนสุขของประชาชน หากยอนกลับไปดูโครงการอันเน่ืองมาจาก พระราชดาํ รติ ง้ั แตเ รมิ่ แรกจนถงึ ปจ จบุ นั จะเหน็ วา แนวทางการพฒั นาเหลา นน้ั เปน ไปตามลําดบั ขน้ั ตอนตามความจาํ เปน โดยมี “คน” เปนจุดมงุ หมายหลกั ของการพัฒนา และมีเปาหมายหลักเพื่อใหคน “พออยูพอกิน และพ่ึงตนเองได” เปน สาํ คญั จะเหน็ ไดว า ในระยะเรมิ่ ตน ของการดาํ เนนิ งานเปน เรอ่ื งของสขุ ภาพ

หลักการทรงงาน 107 อนามัยและสวัสดิการสังคม ในลักษณะของการสงเคราะหชวยเหลือ โดยการพระราชทานพระราชทรัพยสรางตึกเพ่ือใชในการรักษาพยาบาล พระราชทานเรือสําหรับเคลื่อนที่ไปรักษาพยาบาลผูเจ็บปวย พระราชทาน หนวยแพทยเคลื่อนท่ีไปรักษาคนไขในทองถ่ินที่หางไกลและทุรกันดาร การจัดตั้งกองทุนและมูลนิธิเพื่อสงเคราะหชวยเหลือประชาชนท่ีประสบ ความทุกขย ากเดอื ดรอน เปน ตน ท้ังนี้ เนื่องดว ยทรงเหน็ วา เม่ือคนมสี ุขภาพ แขง็ แรงดแี ลว จะสามารถมคี วามคดิ ทจี่ ะทาํ สง่ิ ตา ง ๆ ตอ ไปได โครงการอนั เนอื่ ง มาจากพระราชดาํ รใิ นระยะตอ มาเปน เรอื่ งของการจดั สรา งบรกิ ารขน้ั พนื้ ฐาน เชน แหลง นาํ้ เสน ทางคมนาคม ฯลฯ ซง่ึ เปน ปจ จยั พน้ื ฐานหลกั ทมี่ คี วามสาํ คญั และจําเปนตอการดํารงชีวิตของประชาชน โดยเฉพาะกลุมเกษตรกร ซ่ึงประกอบอาชีพดานเกษตรกรรม นับเปนอาชีพของคนสวนใหญที่อาศัย ทาํ กนิ ในชนบท นอกจากน้ี ในการพัฒนาสังคมและชุมชนทรงคํานึงถึงการพัฒนา อยางครบวงจร ทั้งการพฒั นาคนและสงิ่ แวดลอมควบคกู ันไป เชน การจดั ตง้ั ชุมชนถาวร โดยการจัดสรรที่ดินใหราษฎรเพื่อที่อยูอาศัยทํากินอยาง ถกู กฎหมาย ไมบ ุกรกุ ทาํ ลายปา เพือ่ ทาํ การเพาะปลูกตอ ไป มกี ารพัฒนาและ สงเสริมอาชีพท่ีสอดคลองกับสภาพภูมิศาสตรสังคม สรางโอกาสในการ ประกอบอาชพี ตลอดจนใหม กี ารรวมกลุมรวมพลงั เพอ่ื นาํ ไปสูร ะบบสหกรณ รวมถึงการนําหนวยราชการตาง ๆ มารวมกันดําเนินงานในลักษณะ “บรู ณาการ” มจี ดุ มงุ หมายในการดาํ เนนิ งานอยา งเดยี วกนั คอื การพฒั นาคน สังคม และทรัพยากรธรรมชาติใหบังเกิดความสมบูรณ ม่ันคง และนําไปสู การพัฒนาอยางย่ังยืน ผลการดําเนินงานพัฒนาตามแนวพระราชดําริ ทรงให ความสาํ คัญในการพฒั นา “คน” ใหพออยพู อกนิ ดาํ รงชวี ติ ตามหลักปรชั ญา ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง เพอื่ ใหค นสามารถ “พงึ่ ตนเอง” ไดอ ยา งมนั่ คง เปน การ

108 หลักการทรงงาน “พัฒนาแบบอยางยั่งยืน” น้ัน สงผลปรากฏเปนรูปธรรมอยางชัดเจน กลาวคือ ทําใหประชาชนเหลานั้นมีถ่ินฐานม่ันคง มีสภาพชุมชนและ สิ่งแวดลอมทดี่ ีขน้ึ มีอาชพี มรี ายไดทส่ี ามารถเลย้ี งดูตนเองและครอบครวั ได ทําใหมีสภาพความเปนอยูที่ดีขึ้น และมีความสุข ส่ิงเหลาน้ีเกิดไดดวย พระวสิ ยั ทศั นข องพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช มหาราช บรมนาถบพติ ร ที่ทรงตรากตรํา เสยี สละ ทุมเทในการทรงงานเพ่ือ ประชาชนมาโดยตลอด จนกระท่ังไดรับพระสมัญญานามวา “ทรงเปน กษตั รยิ นักพัฒนาทที่ รงงานหนกั ทสี่ ดุ ในโลก”



110 หลกั การทรงงาน

หลักการทรงงาน 111 บรรณานกุ รม สํานักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเน่ืองมาจาก พระราชดําริ (สํานักงาน กปร.), หลักการทรงงานในพระบาทสมเด็จ พระปรมินทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช บรมนาถบพติ ร, ๒๕๖๒ สํานักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเน่ืองมาจาก พระราชดาํ ริ (สาํ นักงาน กปร.), กษัตรยิ นักพฒั นา (ฉบบั ปรบั ปรุง), ๒๕๖๓ สํานักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจาก พระราชดําริ (สํานักงาน กปร.), หนังสือเฉลิมพระเกียรติ ๑๐ ทศมราชา พระเมตตาสปู ระชาราษฎร, ๒๕๖๓

112 หลักการทรงงาน หนงั สือ หลักการทรงงานในพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพติ ร คณะผจู ัดทําหนงั สอื พล.อ. สภุ รตั น เงนิ บํารุง พล.ท. อนุชา ยนั ตรปกรณ พิมพค รัง้ ที่ ๑ พล.ต. สนธเิ ดช มขุ ศรี จัดพิมพโดย พล.ต. เดชไชย บุญโสม จัดทาํ โดย พ.อ. วญิ ญ วิจิตรวาทการ พ.อ. ทรงธรรม จนั ทรเ หย่ียว น.อ.หญงิ มณฑา ทรงคาศรี น.ท.หญิง อาริยา พรมแกว พ.ท.หญงิ โสภติ า พมุ ดยี ง่ิ ส.อ.หญิง องั สนา สา นสม จ.อ.หญงิ ฉัตรติกานต ช่นื เจริญ นายณรงคฤทธ์ิ คนองนกึ ธันวาคม ๒๕๖๓ บริษัท ธนอรณุ การพิมพ จํากัด โทร. ๐ ๒๒๘๒ ๖๐๓๓-๔ ศนู ยประสานงานโครงการอันเนอ่ื งมาจาก พระราชดํารแิ ละความมน่ั คง กองบัญชาการกองทพั ไทย (ศปร.) โทร. ๐ ๒๕๖๕ ๘๔๗๒ https://rdpscc.rtarf.mi.th/