my allabum-อังคณา วงศ์ประเสริฐ

1

2 10 เทคโนโลยแี ห่งโลกอนาคตจาก บลิ เกตส์ รูปภาพจาก Number 24 x Shutterstock.com 1. ความชานาญของหุ่นยนต์ (Robot dexterity): ในตอนน้ีหุ่นยนต์สามารถทางานที่ซ้า ๆ ได้แม่นยาและรวดเร็วมาก (งานประเภทสายพานใน โรงงาน) แต่ก็ยงั ไม่สามารถแกไ้ ขปัญหาต่าง ๆ ในการทางานไดด้ ว้ ยตวั เอง อยา่ งเช่น หากมีคนไป ขยบั เขย้อื นส่ิงของที่หุ่นยนตก์ าลงั จบั อยเู่ พียงหน่ึงนิ้ว ก็อาจจะทาใหม้ นั ไม่สามารถทางานตอ่ ไปได้ คือหุ่นยนตย์ งั ไม่มีความสามารถในการลองผดิ ลองถูกดว้ ยตวั เอง (trial and error) แต่ในอนาคตหาก เราสามารถทาเร่ืองน้ีได้ เราอาจจะไดเ้ ห็นหุ่นยนตส์ ามารถทางานท่ีดูง่าย ๆ แต่ซบั ซอ้ นอยา่ งการลา้ ง จาน (ซบั ซอ้ นสาหรับหุ่นยนต)์ หรือแมก้ ระทง่ั งานที่ตอ้ งใส่ใจเป็นพเิ ศษอยา่ งการดูแลผปู้ ่ วย

3 ภาพจาก technologyreview.com 2. พลงั งานนิวเคลยี ร์แบบใหม่ (New-wave nuclear power) ตอนน้ีพลงั งานนิวเคลียร์ไดพ้ ฒั นาเคร่ืองปฏิกรณ์ แบบฟิ ซชน่ั (Fission) มาถึงรุ่นท่ี 4 แลว้ ซ่ึงน่าจะ ไดใ้ ชก้ นั ในปี 2020 ซ่ึงจะเป็นแหลง่ พลงั งานที่ถูก และปลอดภยั กวา่ เดิม แต่ที่มนุษยชาติรอคอยคือเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์ แบบฟิ วชน่ั (fusion – ปลอดภยั กวา่ ของเสียนอ้ ย กว่า) ซ่ึงน่าจะได้ใช้ในปี 2030 ซ่ึงเคร่ืองปฏิกรณ์นิวเคลียร์ ฟิ วช่ัน คงเป็ นคาตอบเรื่องพลังงาน สาหรับมนุษยชาติในอนาคต

4 รูปภาพจาก Number 24 x Shutterstock.com 3. การคาดการณ์การคลอดก่อนกาหนด (Predicting preemies) การคลอดก่อนกาหนดเป็ นเร่ืองที่ค่อนขา้ งอนั ตรายและเป็ นหน่ึงในสาเหตุหลกั ที่ทาให้เด็กมีโอกาส เสียชีวิตได้ หรือมีโอกาสที่จะทาให้เกิดปัญหาสุขภาพของเด็กได้ ท่ีผ่านมากระบวนการท่ีจะ คาดการณ์การคลอดก่อนกาหนดน้นั วนุ่ วายมาก และมีราคาแพง แต่ตอนน้ีนักวิทยาศาสตร์ไดค้ น้ พบวิธีการใหม่ที่ง่ายและราคาถูกลงมาก ดว้ ยการตรวจ DNA และ RNA ซ่ึงราคาของเทคโนโลยนี จะอยทู่ ี่ประมาณ 10 เหรียญ

5 ภาพจาก technologyreview.com 4. เทคโนโลยกี ารส่องกล้อง (Gut probe in a pill) การส่องกลอ้ งในปัจจุบนั น้ันค่อนขา้ งวนุ่ วาย ซ่ึงโดยปกติคุณหมอจะใหส้ ่องก็ต่อเมื่อมีความจาเป็ น จริง ๆ เท่าน้นั และท่ีสาคญั ยงั ใชไ้ ม่ไดก้ บั เด็กทารกหรือเดก็ ตวั เลก็ ๆ เพราะตอ้ งวางยาสลบ แต่มีโรคชนิดหน่ึงท่ีต้องพ่ึงพาการส่องกล้องหรื อตรวจอย่างสม่าเสมอน้ันคือ โรค EED (Environmental enteric dysfunction) เป็ นโรคท่ีทาให้ลาไส้อักเสบ ส่ งผลให้ไม่สามารถดึง โภชนาการจากอาหารที่กินเขา้ ไปได้ ซ่ึงโรคน้ีพบมากในประเทศท่ียากจน แต่ EED น้นั สามารถลดอาการของความรุนแรงไดห้ ากรู้ก่อน แตก่ ารตรวจรักษาตามพ้ืนที่ห่างไกลท่ี เป็นหน่วยพยาบาลเลก็ ๆ ยงั คงทาไดย้ ากอยมู่ าก Guillermo J. Tearney จาก Massachusetts General Hospital จึงได้คิดค้นและสร้างอุปกรณ์ทาง การแพทยช์ นิดหน่ึง ซ่ึงมีขนาดเล็กมาก ๆ เท่ากบั ขนาดแคปซูลของยาสามารถกลืนเขา้ ไปไดเ้ ลย (แต่ มีสาย) ซ่ึงแคปซูลน้ีก็จะทาหนา้ ที่ส่องกลอ้ ง และยงั สามารถตดั ชิ้นเน้ือออกมาเพ่ือตรวจสอบต่อได้

6 ดว้ ย ทาให้การตรวจรักษาโรค EED น้นั สามารถทาไดใ้ นพ้ืนที่ห่างไกลหรือหน่วยแพทยเ์ คลื่อนท่ีได้ และมีราคาถกู ข้ึน และแคปซูลจิ๋วน้ีกย็ งั ถกู พฒั นาตอ่ เพือ่ ใหใ้ ชไ้ ดใ้ นเด็กทารกอีกดว้ ย รูปภาพจาก Number 24 x Shutterstock.com 5. วคั ซีนมะเร็งที่ไม่ทาลายเซลล์ทดี่ ี (Custom cancer vaccines) เป็ นท่ีรู้กนั ว่าการทาคีโม น้ันจะไปทาลายเซลล์ที่ดีดว้ ย ซ่ึงทาให้เกิดผลกระทบขา้ งเคียงท่ีตามมา หลายอยา่ ง ในปี 2003 ก็มีความกา้ วหนา้ ท่ียง่ิ ใหญ่ทางการแพทย์ และวงการไบโอเทค ก็คือการท่ีเรา สามารถทาแผนท่ีจีโนมมนุษย์ (human genome mapping) ในโครงการที่ช่ือว่า Human Genome Project สิ่งที่เกิดข้ึน 5 ปี หลงั จากน้นั ก็คือนกั วิทยาศาสตร์และนกั วิจยั สามารถที่จะลาดบั (sequence) เซลล์ที่ เป็นเน้ือร้ายของมะเร็งได้ รวมถึงพบวา่ หากเทียบกบั เซลลท์ ี่สุขภาพดี จะเห็นไดว้ า่ มีเซลลท์ ี่แตกต่าง กนั เยอะมาก และทกุ ช้ินของเน้ือร้ายของแตล่ ะคนก็จะแตกตา่ งกนั ดว้ ย มีบริษทั แห่งหน่ึงในเยอรมนั ที่ชื่อ BioNTech บอกวา่ เราสามารถทาวคั ซีนเขา้ ไปสู้กบั เน้ือร้ายเหล่าน้ี ได้ วธิ ีการคือใหท้ ีเซลล์ (เซลลภ์ มู ิคุม้ กนั ) หาและทาลายเซลลเ์ น้ือร้ายน้นั

7 ในปี 2017 เดือนธนั วาคม ก็มีการทดลองจริง และไดผ้ ลการทดลองเป็ นอยา่ งดี หากกระบวนการน้ี ถกู นามาใชจ้ ริงไดเ้ ม่ือไหร่ กจ็ ะทาใหเ้ ราไมต่ อ้ งทาลายเซลลท์ ี่ดีระหวา่ งการรักษา แต่กย็ งั มีขอ้ จากดั ที่ เป็นเร่ืองทา้ ทาย เพราะการรักษาน้นั จะตอ้ งใชต้ วั อยา่ งเน้ือร้ายจากของแตล่ ะคน และกระบวนการใน การลาดบั เซลล์ (sequence) น้นั ยงั มีราคาที่สูงอยมู่ าก รูปภาพจาก Number 24 x Shutterstock.com 6. เนื้อสัตว์ท่ีเกดิ การเพาะเลยี้ งเซลล์ (The cow-free burger) สหประชาชาติคาดการณ์กนั ว่าในปี 2050 จะมีประชากรโลกประมาณ 9.8 พนั ลา้ นคน และคนก็จะ บริโภคเน้ือสัตวเ์ ยอะข้ึน อาจจะเนื่องจากความเป็ นอยทู่ ี่ดีข้ึนและการเติบโตทางเศรษฐกิจท่ีมากข้ึน จะทาใหค้ นบริโภคเน้ือสตั วม์ ากข้ึน 70% จากที่เราบริโภคกนั อยใู่ นทกุ วนั น้ี แต่แมใ้ นอุตสาหกรรมการผลิตเน้ือสัตวท์ ่ีมีประสิทธิภาพก็ยงั ส่งผลเสียต่อสิ่งแวดล้อมมากอยู่ดี อยา่ งเช่นโปรตีนท่ีมาจากสัตวจ์ ะใชน้ ้ามากกว่าพืช ถึง 4-25 เท่า ใชพ้ ้ืนท่ีมากกว่า 6-17 เท่า และใช้ พลงั งานจากฟอสซิลมากกวา่ 6-20 เท่า การจะใหค้ นหยดุ กินเน้ือคงจะเป็นไปไดย้ าก ตอนน้ีกเ็ ลยมีการทา lab-grown ซ่ึงแบง่ ออกเป็น 2 แบบ 1.) ทามาจากกลา้ มเน้ือของสัตวจ์ ริง เวอร์ชนั่ lab-grown รสชาติท่ีไดใ้ นตอนน้ีค่อนขา้ ใกลเ้ คียงของ

8 จริงมาก คาดว่าจะสามารถวางจาหน่ายได้ในปี หน้า แต่ประเด็นคือ lab-grown ก็ไม่ได้ดีต่อ สิ่งแวดลอ้ มมากข้ึนเทา่ ไหร่นกั กบั อีกเวอร์ชนั่ หน่ึงที่เป็ นแบบ plant-based ทามาจากโปรตีนถว่ั มนั ฝรั่ง หรือพืชท่ีมีโปรตีนอื่น ๆ และนาไปทาใหม้ ีความใกลเ้ คียงกบั เน้ือ ซ่ึงแบบ plant-based น้นั ส่งผลดีตอ่ สิ่งแวดลอ้ มมากกวา่ มาก อยา่ งในบริษทั อยา่ ง Beyond Meat (บิล เกตส์ ลงทุนในบริษทั น้ีดว้ ย) ที่ทาเน้ือสัตวแ์ บบ plant-based น้ันเริ่มขายแลว้ ในแคลิฟอร์เนีย ซ่ึงมีจาหน่ายแลว้ ในซุปเปอร์มาร์เก็ตและร้านอาหารกว่า 30,000 แห่ง และขายไปแลว้ มากกวา่ 25 ลา้ นช้ิน รูปภาพจาก Number 24 x Shutterstock.com 7. การจับคาร์บอนไดออกไซด์ออกจากอากาศ (Carbon dioxide catcher) ในตอนน้ีทว่ั โลกก็มีการลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซดเ์ ขา้ สู่ช้นั บรรยากาศ แตเ่ รากย็ งั ทาเร่ือง น้ีกนั ไดช้ า้ มาก ๆ UN เองก็บอกวา่ จะมีกา๊ ซคาร์บอนไดออกไซดอ์ ีก 100,000 ลา้ นตนั ถูกปล่อยเขา้ ไป ในช้นั บรรยากาศในศตวรรษน้ี แลว้ ก็เป็นหน่ึงในปัญหาโลกร้อนท่ีเราตอ้ งแกไ้ ขกนั อยใู่ นทุกวนั น้ีแต่ มีข่าวดีก็คือก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์น้ันสามารถถูกจบั แยกออกมาได้ด้วยต้นทุนประมาณ 100

9 เหรียญ ต่อหน่ึงตนั แต่ประเด็นคือแยกออกมาแลว้ เราจะทาอะไรต่อ เพราะตน้ ทุนในการทาลายก๊าซ น้ีน้นั สูงมาก สตาร์ทอพั จากแคนาดาท่ีช่ือวา่ Carbon Engineering (บิล เกตส์ ลงทุนในสตาร์ทอพั น้ี) กาลงั พยายาม ทาการทดลองเพือ่ ที่จะนากา๊ ซคาร์บอนไดออกไซดม์ าสงั เคราะห์เป็นพลงั งาน แต่อาจจะไม่สามารถช่วยลดไดม้ ากนกั เพราะท่ีสุดแลว้ ก๊าซก็จะถูกปล่อยกลบั เขา้ สู่ช้นั บรรยากาศอยู่ ดี แตบ่ ิล เกตส์ กม็ องวา่ แมว้ า่ เราจะยงั ไม่มีทางเลือกมากนกั แต่เราก็ตอ้ งลงมือทาอยดู่ ี รูปภาพจาก Number 24 x Shutterstock.com 8. เครื่องตรวจ ECG บนข้อมือคุณ (ECG on your wrist) ECG คือเคร่ืองท่ีหมอใชต้ รวจว่าเรามีโอกาสเกิดโรคหัวใจ เกิดสโตรก หรือเปล่า ซ่ึงเป็ นการตรวจ ความผิดปกติของอตั ราการเตน้ ของหวั ใจ สามารถตรวจไดท้ ่ีคลินิกหรือโรงพยาบาล แต่คนที่ตรวจ บอ่ ย ๆ ก็จะมีความเสี่ยงในโรคเหล่าน้ีลดลง แต่ตอนการตรวจ ECG สามารถทาไดใ้ น smart watches แลว้ และ FDA กไ็ ดใ้ หก้ ารรับรองแลว้ ในปี 2017 อย่างแบรนด์ท่ีเราน่าจะรู้จกั กนั ดีอย่าง Apple Watch เวอร์ชนั่ ล่าสุดก็มีฟังก์ชนั่ น้ี แน่นอนใน

10 เรื่องความแม่นยายงั คงห่างกบั ท่ีเราตรวจตามโรงพยาบาลเพราะอุปกรณ์ท่ีโรงพยาบาลใชก้ นั อยู่มี เซ็นเซอร์ถึง 12 อนั แต่ใน Apple Watch น้นั มีเพียงอนั เดียว แต่มีสตาร์ทอพั แห่งหน่ึงที่ช่ือว่า AliveCor เพ่ิงไดไ้ ปพรีเซ้นต่อสมาคมโรคหวั ใจแห่งสหรัฐอเมริกา ว่าตอนน้ีเขาสามารถทานาฬิกาท่ีมีเซ็นเซอร์สองอนั และสามารถตรวจจบั โรคหัวใจวายบางประเภท ได้ ถา้ เกิดทาไดจ้ ริงอนั น้ีจะช่วยป้องกนั โอกาสการเสียชีวติ จากโรคท่ีเก่ียวกบั หวั ใจไดเ้ ยอะเลยทีเดียว และเราน่าจะเห็นอุปกรณ์น้ีถกู วางจาหน่ายในอีกไมน่ าน รูปภาพจาก Number 24 x Shutterstock.com 9. สุขาท่ีไม่มีท่อระบายน้า (Sanitation without sewers) มีตวั เลขท่ีน่าสนใจออกมาว่าประชากรราว 1 ใน 3 ของโลก หรือประมาณ 2.3 พนั ลา้ นคน ไม่มีหอ้ ง ดี ๆ ใช้ เนื่องจากขอ้ จากดั ดา้ นทรัพยากรตา่ ง ๆ และจากสาเหตนุ ้ีเองทาใหค้ นจานวนมากกินอาหารท่ี ปนเป้ื อนของเสียจากมนุษย์ และทุกปี กม็ ีคนเสียชีวิตจากเรื่องน้ีประมาณเกือบ 1 ลา้ นคน ตวั บิล เกตส์ เองก็มีส่วนร่วมในเรื่องน้ีโดยเขาบอกว่า Toilet Challenge คือการทายงั ไงก็ไดใ้ ห้เอา ส้วมไปอยใู่ นพ้ืนท่ีที่ห่างไกล พ้ืนที่ท่ีเดินท่อไมไ่ ด้ หรือยากจน

11 มาก ๆ ซ่ึงมีส้วมแบบใหม่ที่ออกแบบจาก มหาวิทยาลยั เซาทฟ์ ลอริดา ใชเ้ ยอ่ื ชนิดหน่ึง (membrane) ซ่ึงเลก็ กวา่ แบค็ ทีเรียในการช่วยทาความสะอาดและกาจดั ของเสีย อีกอนั เป็น Biomass Controls ใชค้ วามร้อนเพ่อื เปล่ียนของเสียใหส้ ามารถนาไปใชท้ าป๋ ยุ ต่อได้ แต่ปัญหาคือแบบ Biomass Controls น้นั เหมาะกบั หมู่บา้ นขนาดใหญ่ท่ีใชก้ นั วนั ละเป็ นหม่ืน ๆ คน ส่วนแบบ membrane ก็เหมาะกบั ใชข้ นาดเล็กมาก ๆ ทาให้ท้งั สองแบบยงั ไม่ตอบโจทย์ ตอนน้ีก็มี หลายคนท่ีร่วมงานกบั บิล เกตส์ เพือ่ พฒั นานวตั กรรมเก่ียวกบั สุขาแบบไร้ทอ่ เพอื่ ใหใ้ ชไ้ ดจ้ ริง ราคา ถกู และสามารถใชก้ นั ไดโ้ ดยทว่ั ไป ก็ตอ้ งรอดูกนั ตอ่ ไปวา่ จะเป็นไรอยา่ งครับ รูปภาพจาก Number 24 x Shutterstock.com 10. ผ้ชู ่วยเสียงอฉั ริยะ (Smooth-talking AI assistants) อนั น้ีมาแน่นอน ผเู้ ลน่ รายหลกั ก็จะมี Google, Alibaba, Amazon 1-2 ปี น้ีเราจะไดเ้ ห็นสินคา้ ที่ สามารถใชง้ าน ผชู้ ่วย AI เหลา่ น้ีออกมาเพ่มิ ข้ึนเรื่อย ๆ ตอนน้ี Google assistants ก็มีเวอร์ชน่ั อพั เกรด ที่ชื่อวา่ Google Duplex ที่สามารถทางานไดเ้ หมือนคนมากยงิ่ ข้ึน ดว้ ยเทคโนโลยีท่ีถูกพฒั นา

12 กา้ วหนา้ ไปอยา่ งมากทาให้ ผชู้ ่วย AI น้นั เก่งมากข้ึนเยอะมาก จนสามารถที่จะจองร้านอาหาร ร้าน ทาผม ใหค้ ุณไดแ้ ลว้ แต่ปัญหาหลกั ของ AI assistants (ผชู้ ่วย AI) คือ มนั ยงั ไมส่ ามารถเขา้ ใจบริบทของภาษามนุษยไ์ ด้ ท้งั หมด แต่ในอนาคตเราอาจจะไดเ้ ห็น AI assistants เป็นไดต้ ้งั แต่ พเ่ี ล้ียงเดก็ ครู หรือแมเ้ พอื่ น ก็ อาจจะเป็ นไปได้